2 47

Hvfi.helmiFabricii

HILDANI. !

Opera

OhfervationiLmef! i
CtirationiLm I

icarmtb S

FliANCOFURTl ,

^MPTIBUS'

J n \ V LUDOV DUFOUR
GENEVENSIS- . ,

r , B^ltk Christophi- |
Wusty 0un-
M.-D-CLXXXK-

G VILHELMI

FABRICII

HI LD ANI,

i^ELVSf%JSSIAdI <i^JRCII10NIS BADENSIS,
^IHochher^enJisy £5’ c. necmn Inclyta Reipithlica Bernen/ts
(Redico-Chirurgi Qrdinmy^

O P E R A

Quse cxtant ommaj-

PARTIM antehac EXCVsAs

Partini nunc recens in lucem edita.
OMNIA AB MVTHORB RE COG N ltA\
multifque in Locis > tum Epfiolu claripmorum Viromm j tuni
obfervationibus ^ exemplis novis, auBa,

IN VLTIMA HACCE EDITIONE

Inftrumenta quarh plurima, in przcedentibus Editionibus inepte depicta,

& fculpta,nunc fingulari artificio ad vivuiii aduthbraotUr,tnultaque
alia ab Authore inventa adjiciuntur.

Cum duplici Jndice, uno morborum fecundum partes corpori;
altero Rerum £5* Verborum locupletifimo.

'Francofurti ad Mcemmi

Sumptibus IO AN. LYDOVIGI DVFOVR denevefifi^

Tjfis "Salthaf. Chnficphm Wufij /a».

A.NNO M. DC. LXXXii,

mi-om

GUILHELMI FABRICII
HILDANL J

IlluftrifTMarchionis Badenfis &Hachbe^(

fis &G. InclytsitemRcipublicseBernenfisMedico-Chie
rurgi ordinarii, rf

0 SUrU A T 1 0 N‘V M ^

CENTURIA PRIMA;

C ENT URI A L y

penafeto^eraaJnHnoreracamhDm.lItilepri- ‘ Secan^,qno(IfieripoflitsUtrnmpanirvc-l*
moIabrificando&huniedaDdo ocalo ,neccma- na aut artem quspiara importuno tempore ,pa- j,

nnotDOtnexficccnir, ut de pinguedine di&im : tanode ;&(5c2gervclc^uafangnmisj'adurae
ddnde codncndp firmer oculo inorbita. media^ veftigio moriatur^quum tanta jam fit fa^ profa-
rieinaltenttram vergat partem. Siquidem enim fio. - '

teres eftbculasjovalisautemorbhi » neceifaris . Tertio: quod exligatora futurus cfiet gra- -

fpenintgiandclas ad implendos hinc inde ocn- vHfimns dolor, totisqoindedm.dicbus&u!tra ; * •

W. Fadt quoque qaseftm majore cantho ^ao-' propterea quod coDjuo<Si7a,in qua fieret ligatio
dnla,adobtaraQdummeatam, quievidenter pe- utpotcapCTicraniodedud^ajmirolcnfufit prsdi- -
aetratexoodibrbitajnnafcinj 'nempentne ce- ta.Qim exdolore,utnihHdicamde cerebri IxGo^

idoculos,utfitiniis qaibuCfiftnl^lachrymales, temafe^am. -Adde, quod sgerjamdudura
ab ezerahacglandula .* unde fiiJiant illis oculi afii- debilis ^extenuatus 9 - hos dolores & inquietudi-
duo. Adeft&rpiritusdfilis&luqdusj.continen- nes tolerare noiipoflet.

• ter accurrens c cerebro per nervos opticosad Quarto: quddparsocnlifupraligkuram, 4.

yiftim formandum. . . dumcorrumpereturjfcetorcfuogravifiimolslu-

, 'Ex his intelligimus j,quam firmiter hsreat ra foret partes principes,&ipfisadfiantibusinto- '
^pitiocuiuSj&quam non pote fit ut fponte de- Ierabiii^futura..Relinqu?turincifio,quamrperoa
ci^t,quacuhque tandem puu-ef^Aione. Etenim nobis taqi dextre fadum iri,propitio Nomine, ut
. antequam putruerint&nervi.&tunic2:paruma- levibresfintcruciatus&nuUaautmininiaharmor-
lioque proclivcs/ostor procul dubio invaferit rhagia.Qiod ambigitur,queatne morbus radici-
Ictbaliterlnfeccritfpiritusamm^esi tuseruir fperoid quidemtadum iri.^Quippejam

/NuncvideamusquidVulgus deliret , dum pridem excogitaviinftrumentaqiisdain, quibas
' creditocuIumexcapitcexcidcreppirc.Nunquam, oculumtuto&^jiitef ab ima orbita rccifumcX-
acciditillavulgocreditaprocidenfia , quinpra- traham. Prstcreaquantuluscunqueiliequipef^

' cefferintiftusjvulnus aut affiuxus magnus, ex qui- _ cipitur motus, apprebenfo tumore ficofo nonni- .

• bus ©rta inflammatione gignimrpusintracon- bilmobinjipemfacitbuncnonlijerereperioftio:
jun^iyamA:corneam,quodmerobranas.eas ab- cui fiadbsereret, certeeffecimmobilis.
rumpit^putreftcitdta utdehi/centes," ulcusp^ exeointelligimus,reljquam efle aliquam pingue-^*^*
tefaciant : quodin.ocuH c-apacicatern penetrafle. dinis & mufculorum ambientium ppnionem
cppIpcritur.Sexautemmurculi.quuni fint.carno- inter oculum & 05: exquibus operatio tantofa-
farpaites/acHeafficiunturilla inflammationeex diior , tutior8£ felidor expeSstur. Q^ozd
quaintumcfcentesdrca ncrvumopticdm^pone b$morrbagiam,egocertenonmhiimoveor,cum»1
oculum,coardantadeo & comprimunt ciculura, fubltanimonup^aillafangmnisprofufio,, vobis *P
iitpropulfenturhumorcstps, i^&coganturfimul notiflima. Attamen venseinoculo

femef,&cum impetu pdrumpere.

onvidenturiargijjn cmiflurs fanguin

iumores quum fintcdnfiftentiarua fatis folidi- ., ddanturadbafim:&potcft-dilige
(cryftdlinus pra:fertirn& albugineus, -.oculi figu- heri erumpens fanguis,quem pofl

ram repr^fent^tes) vulgusputat, totum proci- viura noneft vcri^fimile multum L._.

difleoculum. Humoribusficeffufis, membra- niquehauddubjc ex^grimecu & borroremajor
nx tauquani difplofa vefica, aqua, flatuye diffen- pars fanguinisrccurret ad cor. Confultiflimum
t*deprimuntur & contrahunturmimamorbi- tamenfueritjextremaligare-araiffime, brachia
tam * hinc ceflante ihflamnjarioiie &dolore (vere fupra cubitDm,,tibias fupra genua, idque hora: di- ■
enimdefinuntpaulo poft) adducuntur palpebrae midioanteoperatignem, utnimirum moIefta&
adfeinvicem-, vix ulla remanente oculi figura. conftringentchaciTgaturai fanguis avertatur ad
Hinc vulgus falfofibiperfuadet.bculum c capite illas partesj&-prbcu!abiis,m quibus futura efto-
exddiffe. ■ ^ ^ ■ peratioi . Atqueboc meum eft de hoc morbo,e-

: Eiita confultatione, commemoravi apud cla- josque chirurgica extirpatione judicium. Vos me-
dffirnos DodoresMedicosduos^quasanteapud. didvidete, &denoftrisjudicate, Dodorescla-
a?grum&D.I>: Rordum in^dtbus&przfentia' riffimi.

"liufannajDroDofueram: ir*-—

CENTURIA i; 13.

paSim ima CliinirgosGermanos n&stis, ced- miftomimpofiiimiis. loJe Collyriis anodyms,& Olf
£auiamfie, Le^rinie^Centuriaino loco al>&rriris^taridemeziiccanubusiOculumintra
viHefepotcriri ieptimanas tres jviiii plane illidp, perAoavimus.

Interimtamenpnrgarioncsa^notiesiteraOTnns,

t largiori rianma Icapnlis
DefenCynraitemttont

& cucnri)itulas

nndrs arimovimus.
tenipoiibusapplifliimu

OBSERVATIO II.

Ficus Sdrrhtfus ad majorem easU etn-
thum,feltcuerexnTpam.

A NNO IfsS.io.Fcbmarii^adsdesReveren-
CV di Dom.Petri Durantii^ verbi Dirini Mini-

lorrholum, ad magnum oculi liniftricanthnmj
caftanca: magnitudine, colore livido. Semulcis
venis capilkribnsiritcrtextum,vocatus fui. lUe
autem tumor ab una parte adharebat conjundi-
vaemerobrana:, usque ad iridem,'ab altera vero
baerebat palpebra! liiperiori, St lachrymaii glan*

R. Mucii. Sem. Cidoniorum
StPlancag. cum aqua
RolaceaextraiSx.

CampburzSt
Croci ana3C
Mifce S: applica tepidA

■stheUifefa

OBSER-

OBSERVAT. CHIRURGIC.

■ ■ ijalcvis»dlitcaufiGaDgrana,miiB-o^3;

OBSERVATIO IIL
Dt GtBgTitTtt ex imerctfuene Sfiri-

tpx duo per fe pofTont c£e caii& Gangrzns:
quenudmodum in tia&. de Gangrxoa oftendi*

m fieri ex alimenti &
IpirituamvitaUmn & natinalium penuria, ant ex.
eomndem fuffocadone. At alimentum hoc &

, j ... fciritns, per arterias & venas in partea corporis

Ad Virum infimduntur, per nervos autem femiendi&mo-

A/ttpliJJlmutaiUclariJimum,DiiJ>.TELICEM yendi facultas fertur. Poteft itaque pars aliqua,
PLATTERyjH, Bajiliuijliim Archiatrum vivcre,doDecarteriatSvenaEmunusfuumfadunti
feliciJpmum,(SBri>fiJfcrcmfrimarihm, interimtamenlenfii&motucarere : ut in para¬
lyticis apparet. Quod fi acciderit Gangtat^
olngularemtuamhumanitatem, Virundiqua- eam per accidens fieri certum eft, uter fuperio-
Jqucclariflune&amplillime,quaffle, (quoties riobfervatione apparet, lirinaem'm,qH*gutta- _
Bafileamveftram inyifi)amplexuses,mecumani- timeffluebat.&quapropterdecubitumindor-
mo fepe meditor,nec^squedolore. Quide- fum, excalefaaa& acris reddita fuit, cutemex-
nim,autqnomodoiftire^ondcam,nonequidem ulceravit. Hinc fequuta eft inflammatio, & at
video. GratumfinemeeffeanimOjDeurateftor: fluxus humorum. Atquiacotpus a lumbisulque
fadris vero quum nequeam, votis eundem com- ad pedes liolpiritu animali, ac proinde facultate
pello, ut pro me benttadla rependat. Siquata- lentiendi delHtutumerat,redditumfuitgrave2c
menrationeExc.T. gratificari poflim, me quan- immobile. Hinc propter decubitum in dorfum
diuvixero,promptiliimumhabebit. Cseterum &molemcorpotis, (eratenimhomocorpulen-

r mExc.T.circaresChirurgicas,a:queaccirca ms&gravis) natescontii)ubcompreflz,excrie-
medicas,non folum iludiose verliitem, ve- fa&e, & ab urinaS: extjementia humefiattefiie-
rum etiam cum do&ina tum longo rerum ulu xpnt; undemimmnon eftjGangranicorreptas
percelebremefle norim: placuit cum eade, quam- fuifle. Vidimus enim fepilfime coccygem in ditt-
vis in gravioribus haud dubieoccup^,dcpccu- turnis morbis non tantum exulcerari, verum et-
Eari quodam Gangracnsgenere,&miliaritercom- iam Gangrana corripi.

rounicare, utlententiamfuammihifuperhacre Meminimealiquoties invifilleNevifia^ in
riciflim impertiri non gravetur. _ inferiori Germania, cum Dom. Johanne Oum- «»•

GANGK-^NAS ut plurimum ex intem- gem^bidem chirurgo exercitato,homincmquen-
perie, & interceptione Ipirituum vitalium & na- jam, qui ex mojrbo diutumopropter decubitum
turalium oriri, in TtaiSatu deGangnena often- in dotium, primo drcacoccygem ulcus contra¬
dimus. Aliquando tamen ex interceptione Ipt xerat p Ex quoexorUeftGangnEna& fphacelus,
ritus animalis fieri pofle , VESALIUS., & poli qmnatesadolfaulquecotrolit.hominem^tan-
eum FAIJLOPIUS,voluerunt. Idverbanpri- demexdnxit. Hincperlpicuum fit, Gangra?nam

matib, an per accidens fiat , liquenti «bfirva- ■exinterceptioneipiritusanimalisfimpliciter-

■ nemanifeftumerit. fieri,fcd per accidens. T* - • ••

JUR.GEN »onBpnlvelt,Langenbcrgenfis, fefvationibus

ex fuperioribus ob-

buftus II. Decembrisann, 1581. altitudine iS. pe- / terponat,obfecro; ple
dum in tertam cadens, paralyfi ab umbilico ad dem cum tota familia:

die advocatus, inveni ipfummaximis^Io

morbi neque urinam neque alvum
Exhibitis luppolitoriis&clyfteribusi
rinam reddidit, &alvum exoneravit,
ceflavit, pollea-

3

& reverenter eai.

_ , ac boni publici cauA

diu feliciter valere jubens. Ex Mulcolo noftro
Machaonico 6 . Septembris Anno uSoq.'

Tat ExcetttKtieadiUfifimus ^
ebfeijmmifmus
Guilh. Fabricius
Hildanus.

cimodieulqucaddedmumquintumdicmmorbi, _
iiltraiibrasfexhumorisvilcofi,nullisadmi!lisex- PlTFtlPfnc

^rementis,nullo4;Ktroodore,ejecit. Egoita- i IdLUCI US iVieaiC.

queexconfilioD.COSMISLOTANI,Chirurg D, Archiater Balllienlis, Clarisfimo at-
praftantilfimi, quam potui, diligentiam adhibui. que Experientiflimo Domino , Guilhelrao

Mhilominus tandem Gangraena natesinvaiit, & FiricioHildano,Medico&Chirurgo

paucispoftdiebusinl^celumdegenerata, na:. peritiffimo,Ataicofuo

cesulqueadoserofit:itaut25.die,amorbocon- S, P. D.

traao,evitadeceflerin _ f^L*ri$meatijuc Amici§meT)n.PahTici,de-

Interceptionem, autem Ipiritns animalis, ^rAnuiadmmiiasferVrflifiumuofirumytttai
non limpliciter fuifle caufam hujus Gangrena, certas quejiuues,^uarumui,am Anno\6oa^be.
exhocapjraret.qubdindiesvidemus,lenes para- tamfrsxeienttanmmihtpriftii^refofaijli, me-
lyfi corripi,nccpropterea Gangramamfubfequi: am^judicitmexietimjli^ihi rependerem , yW

icademUB^Uhtfn Cfti

* hArens ^ pedes mkdefacienSt Vcyus infli
nens^qHA ftsbuo in Gangranam abity 'p
^uod centies accidiffe nudaris^ GUrigra
^uenttoremejfe t ^amhanctnpedtbpuh

:coracccj>!flejampridem 3 Vir Ciariflimei
asiiteras, quseinfignem-tuam erga me bene-

oblivioni, fed plurimis fiibindeincurrend-.
rgotiistribuas,velim- De obfervadone aU-

icd,adeo exaEte illiiume
'Utredihem,fed Hdrrstptu

»efi. plttres vena partem implicent^etjialiqua intercep
pnt^aejuibusdamtamenfiv.eimimmumalime}
accedat,parsndjilomihHS ali posjitatejHeconfiftei
•itm tttttlto minus ob^iriausammalisprivationem 3 h

'iop feratur, ^pracipuavifiera, hocdefittura ^ fin

gue vitaleminfitumfovetitUi^materiam prak

iiifficuia. Mittic tertio iiips ramu-

s ad brachia'& digitos : .ne^c defe-
rrvasillelpirialeni medullam , fed

ciariiSmc»

R-OS^fili:

16 OBSERVAT.

coOadena, inCnaa t ns tiiarat in concarnm amis
finiftrx, globulus Titreus inftar pili, cujolinods
puerorum wrpis pro btmhialibus accommodan¬
tur. AdmouitamaterChirurgumadvocat, qui
globulum extraheret: frulba. Venit &alter,£er- -
ausitem,&<jaartus,diveriistamentempoiibus:
« his nemo juvit, quin imo altius infinuatus cft
ab illis globulus. Exinde^wravit mater de cx-
trafiione: Scquamviscafum filiae, dobribusafli-
duisconfiiaatz,aegre ferebat, Deitamen&na-

lolor: fcd tota pars illa
capitis, ufque ad liitmam reaam,no&e dieq;do-
luit,plustamen_minusvepro aeris coniUtutione;
coelo maxime humidoaepluviofo, quale efthye-
me&autumno, cruciatus urgebant. Accidebant
prxterealevo brachio quali ftupores, nlque ad
digitos, pollfcem'^indicem, progredientes ad
lumbos tUque, tibiam Sepedem: 8c ut paucis di¬
cam, totum latus liniftrum continms iisceu ftu-
poribus langaebat.Tranfmutatiluntpoftea tor¬
pores in dolores graviflimos braebii, humeri, 8c
«ruris: idque, mdiSum eft,rioau8c aere frigi,
do & humido. Tuflicula Ccca alhdub aderat.
Menllrua ex parte fupprimebantm , Se nonnifi
fonellingulis trimeftribus, aut parum fluebant.
<^um annis quatuor autquinque fiodoleret,ac-
ciderunc interdum epil^tics convulfiones : ip-
fum quoque brachium in atrophiam incidit. Vi¬
dens mater tam dira fymptornam, varios adhibuit
inedic6s,chirurgos&empirico8: Sc quum nul¬
lus auris dolor adeflet ( quippe maximi dolores
obfcurabant minimum) de fymptomatistantum
querebaturjomifsa primaria morbi causd. Ne-
qiiicquamautem Hxc omnia juvere,neque enim
‘ intermittebant dolores,aut fymptoma iulum, i-
mb augelcebant. Tandem adiit me anno 159^.
menfe Novembri. Purgavi ipfam aliquoties: in¬
unxi prxterea humerum, brachium, & reliquas
paries dolentesjoleis anodpnis & calidis: brevi¬
ter, qiKecunqueneceflaria ad hunc morbum vi¬
debantur, adhibui: fruftra tamen , ut priores.
Quum viderem morbum repugnare omnibus i-
doneis remediis, delpmbam de lalute. Latebat
enim me illius morbi caula, nili fortean ex ca-
tarrho foret. 1 '

Interim cogitanti mihi quid melius adhi¬
bere pollem,ipfa nec opina ccepitrecitarecaliim:
nempe quod libi ante odo mnos globulus in
aurein demillus eflet.Hxc egoaudiens,ccepico-'
gitare,eameire morbi caufim. Et quamvis illa
valde r^ugnaret operationi , propter fuperio-

bo,tandem tamen paruit. Tum ego feliciter ex-
traxiglobulum line vi ulla, quamvis profundius,
prope tympanum videlicct,excrementis8£ Ibrdi-
bus auris firmiffime hxrehtem. Ceilaruntillicb
dolores capitis, reliquarumque partium corpo-
ris,&fubfequente node meliuliaile habuit: lic-
qiie paulatim leni iniindione olei lumbricorum
reftituta fuit. Ceflarunt, inquam, dolorcsdhi-
pores, convulfiones epilepticae, .rqliquaque o-
mnia fymptomata. Reftitutum eftquOque btp--
chium : ita nt hadenuSjDci beneficio,* bene fe

Bajas ejtfttitnis te^esfimt Chrupni .

scDoSiUjimiFiri,

__ ^_ __ic funt chirographa. __

VirClariffime &Dodillime,I.aHlinna:27.
Pecembris Anno ipptf.

eh^queati^miu

GJahrtciiuHildanHs^

H£c autem fceminajadhimcm^ue^uni
liJof. quo haec fcripfij vivit, ac procera frui-
mr T^etudine, Sequidem in conjugb minimi

' ANNOTATIO.

C ,<Eterum m hac operatione perficienda hoc
modo proceffi. Primo locum iplendidum
elegi, ita quid^ ut radii folarcs in aiiris mea¬
tum penetrarent. Mox meatum auris undique
inunxi oleo amjgdalarum didrium, ' Deinde
dilatato norinihil ^eculo (infira figurato ) auris
medio (quo faciliuseo poilon introlpicere)tutn
oculiscontcmplari, tum ^ecillo explorare ceepij
quanam ex parte tutius pofict inter globulum &
aurisambiium leu circuitum, immitti cochlea¬
re : qua quidem explorata, Ipecillum extrahe¬
bam, & cochlear immittebam ufque ad globu¬
lum r demum violentia quadam (aliter enim fic-
.rihon potuit) imj)ullb cochleari inter globu-
lum'&; ambitum auris, globulum, ut diftum eft,
eduxi. Habebam quoque in prompt»
tenacuiam,qua, 11 Forianopos

OBSERVAT. CHIRURGIC.

OBSERVATIO V. OBSERVATIO VU- O;

Itidfidrferferdto cranio,ian mater uUqut
tramofamigime adharcrtmventa.

A Mno 159 fi. Paellz Genera infinuawm 'PNUra mater calv^ connefiitui

pifumin auris meamm : quodquum A.eopej tumutpenfile&ereaum_

moxeadtaflct dolorem, fiiadetretiila.foren^ bmm. tumeriamut^ futurasegrellapeticra-
dam elfc partem affc&am Ipongia madefaiaa k-i nium procreet. Spaaum rero inter (utnrasreaS
fiecalido. Ex hac humiditate accrefcit piliim: naturaliberum reliquit, ut vacuum quoddamef-
inde fit dolor vehementiflimus. Vocatusincon- fct inter duram matrem & calvariam: hasnimi'
filium Clariflinus Dn. D. Andeeas Bonexus, rumobcaulas. Primome quicquam ipfios cere»
ejus UrbisMedicus celeberrimus, raeadyocan- bri lyftola&^allolaobftareb Secundo, neve~
dum jubet. Prxparatis igitur omnibus necet na& arteria per extremam dura matris partem

lariis, caput firmiter teiiendum jubeo. Deinde lparfa,levialiqubiduinctaniofaaorumperen-
fupra feriptis inftrumentis pilum fine violentia tur.Poftremb, utruprisinduramatreyenis,lan-
extrahp. guisnoninterduram & piam matrem, led inter

Extradiopilbjlpongidin decodlo radicum duram matrem & cranium efiunderctur, & per—
althea, feminis fcenigraci, florum chamomilli, forato cranio facilius extraherem- - -n __
Meliloti,& betonica madefadta,& quotidie ter dinarius natura ordo: nos cono
aut quater applicata, fedatus eftdolor, & brevi no atque altero obfervavimiis ,
convaluit sgra. ^ bus liquet.

PUERUM quadrimum ot phthifi mortu»
ANNO um privarim cum quibusdam Medicina ftudio-
'i fis anno I59fi.diirecui. Huic dura mater ubiq;

Laulannain'a4^ueHam Ciahoii Makio- indar periodii vitrea tabula adhaerens neuti-
Mis.Pharmacopoa^ritiinmi, lanandam voca- quam avelli potuit , nili prilis incolam aqua
tusfui. Illaantefaiinumiriutriulqueaurismea- cranio. Itaque vena, qua alioqui per externam
tum' pifum immilerat. Hinc femifurda fada, partemdura matris, qua cranium rHpidt (du-
circaplcni!uniumroi£iraisdoloribus,tumcapitii, plicemenimdurammatremcumREALDOCO-
tum brachiorumf&'crurum , vexabatur, ita ut LUMBOalfero) expanduntur, illa in parte ia-
nofiu vix Ibmnuinrcapercpoiret. .Meatibus au- teriiaverfiucerebrum conljaciebantur. Eratni-
riuminunfiisoli^amygdalarum dulcium, fupe- hiloininns vacuum aliquod inter duram & piam
riormn indrumeritbrum , pracipue cochlearis matrem: hac enim cerebro adharebat, illacra-
medio, piiafJiiciter&lLjc magno dolore ex- n' '
traxi: podea breyt tempore piidina lanitati te- n
ftitutafuit. ’ . n

r. Hic ed or
nm&inn-
exfequcnti-

quod earum ruptisvenisjfinguis inter cerebrum
&durammeningemeffundituf. Venaenim,ut
diaumeiynintetnaparte dura matris fitaiimt,
ita ut nullo modo languis exttavenatus evacuari'
, ppflit, quamviscraninmterebeiloperforetur, ut

ex fequentehidoria liquet.

t -iracla. RUSTICUS, in pago Geneva proximo,

' Chefne dicto, vulnus circa.dextrum os bregma-

A Nnte annos aliquot, filiola AndresMits tis bacUloaccepit: moxinteftamcecidit,vomuit,;

Colonierifis,aciculam minufilfimam,expnr- & loquelam amifit. ■ Negledlo primum morbo,
^dis aurium fordibus, fibiinfinfiavitprofim- tandem odlavo pod die vocatus Ibm , una cum
dius in auris meatum. Advocatus invenio mea- clarillimo Jano Antonio Saraceno. Inveni-
tiun plenum languine, doloresq; vehementilli- mus iplum febricitantem & delirantem , lingufi
mos. Qmpropter fpongiaro in .pradiao deco- arida, oculis rubicundis. C^um autem nec rima,
fiomadefaOtamapplicocalide. Ea rion tantum necfi-afiuraappareret,cranium perforavi Nihil
dolorem quodammodo Icniv' ' ‘ " eii

OBSERVATIO VE

nihil aperti

)is apparcret.meatu tamenpniisnon- nunimepollctimmitti. ' Unde quum nihil puris
..o 3. ^eculi lupra figurati beneficio, extillarct, perforatio inutilis fuit : ipfe decimo
Deinde aciculam parva tenacula apprehenlam, quarto pod die e vivis excellit. Quamdiu dura
feliciter &‘finedolOrecxtmxi. Podea peraliquot. materreteaa fuit, nempe ab oiSavo dieu^uead

tueXforpCtjitautcaput i
id beneficio

dies Ipongiam in fiipra didta decoftion
Actam i quotidie bis aut tCr'applicandam
julfi. Atquefic brevi convaluit

uumfit, cerebrum r

ittingeret. Hinc perlpi-

membranastantum, uti volunt noimuUi.

Rip&s

OBSERr

ptf.%. 9 .

C E N T U R I A L if

Hajnsottrenntasima, cerebri Ibiiftamiam re%i-d) 4 /i
observatio VlUi debat,nii]lismterjcaBmeinBranis:altera£ri-

nio tam firmiter adhzrebat i ut non mfi vi avelli
igirdiaturiMcafitisdtiorekbormSiUniem potuerit Preterea cranium in ea parte via papy-
vtrmemperMres eiecit y deind* rumcraffirieasquabatjubiqueinllaroflisctibrofi

cmvtUut. perforatum* Cutis quae extra cranium (piracna

fum^fim caminum ifium cooperiebat, fiavensfuit

F niusTheodori auff Dtt Soutai t8 > 0111)041 Hominisrobnftilfimicaput vix unquam dobre

a)funculimei,diutamo vexabatur dolore capi- afeSum crediderim rita ut procul dubioadde-
tis,qni primum e regione mnfculi drotaphiti finfc, crepitum fenium perventurus fiiifiet j niCpreve-
W , cum parvo tumore oedematafdincoeperat» niflet cum mors violenta*

Dolor per menfes aliquot totumfere Caputpre-
cipueautem partem finiftram pererrabat Tan» ‘■
dem vero ab impresfione nafi & oslis cribrofi ut
;uspermanfit.-tumo-i

re inlenfibiliter refoluto. Dolor hibBomihi
femeftrifprtiodiesnoaesquecontinuabat Dt
indedolore&febriculaauais , & ftemutatione ^

denonnihilpurisfoetidiflimiefflnxit : cum quo
fimul vermis proferp Iit: qua magnitudine & fi--
gurahic depiSus eft. Poftea dolor capitis, reli- ^

Ocus quoque

0BSERVAT103C.'

tMBaJlrofishjdrocefhulus.

igentibus K&e bydrocepbatoi

s pareiitibusUaci

titTandero vero iliaca paffione
vit poftea dicetur.

Sequens medicamentum nafo ini
^o curatumfuit ulcus.

R.. Aquarum plantaginis 5 j.
Aqus alutninofe &

Mellis rofacei ana J C
Viiciarnogloflijj.

' Tutixprgparats, - ,

Cornu cervi ufti & pratparati.
Aluminis ufti.-
. Lapidis Calaminarisana'5j.'

n fic natus erat: fed quum
setatisvixattigifret , cceperat
^ excrcfccre. bJuilusprarceflerai

gicum incidit, nec ita multo poft obiit ,Anna
J594. 19. Februarii. Cranio diflefio coram
clariflimis doSiffimisque JOHANNE SLO*.
TANO.&HENR. 1 CO PALLANTJO,Mcdi-

buscerefariventricuKsaquamcryftailoclarioremj
ad libras Colonienfes 18. Flaautcm nonfolum
ventricUlesfed & fubftantiam Cerebri diftebde-
battita ut totum cerebrum f Cerebellum excipio)
in facculum extenderetur. Hinc fiebat jutcircum-
volutiones& gyri cerebri non confpicerentur ,
fed turgerent omnb. Dora &piamatresihtegras

adliocin mufeomeovifitur. Tertius ventriculi
cum duobusanterioribusconfufusi non app;
rebat. In quarto -vifeidain quandam materia:
parva tamenquantitate, invenimus : reliqua

OBSERVATIQIX* .

Mirubilisdiliributie venirum dr arterufstm
jttgultrtHminttrmrHm^

A riebantarmeatusperquosferbfusille humor'ad

NnotJpS. rogatus a quibuldam Medicina caputdelatus fuerat,quantumyis accurate difpice-
ftudiofis,privatimiIlisdHftcuicaputdetrun- remusbmnb. Denique cor.pulmo j diaphra-
- gma,hepar ,ftomachuSjmenfeterinrailien* renes,
- perquam fana eranr* Quapropter fiinaiones
- vitales & naturales,eo SEgrotantc,parum ladeban-
£ tnr : ita ut vix febre unquam laboraverit : quin
1 imoedebatibibebat.exeernebat , &dormiebat

icaputdetrun- ri
narnmjugula- g
rium & arteriarum carotidum internarum i ob- f
fervatudigninimam

immiflis ramulis qiiibufdam ad venam torcular
diaamconftituendam y in vertice fibi invicem
conjungebantar,& conftxuebant prope luturam
re^m, vas capacitate cxaquanspermarncygni
' m pU matre obroluuia erat.

-fanus: ipfatat......__

Totum enim cofpns(eXcepto capite) perexigu-
nm&extenuatum remanfitmt patet ex effigie,qua
ad vivum domi babeo. ASionibus autem ani-
aulibat Stfanltacibiis, qusexcerebroprodeanc

ttifilii.tz, yax^hgaaoicK^aelij^nla^

O B S E R V A T. e H 1 R U R G I C-

Prsfentibiis cUriffimk vitis JobsnneSIo- oJ/.i

”’^nitusfuit*rachiaaatein&tibiasijabia,pal- tano,& Hcmco PalJantio, Medicma Dofio-
pAraSjOculoSiVolnncarieviiinovebat, atinvo- tibus. ...

lB<itari£fepias.hoccft^ontrahcb2ntnr&con- . CadaTtrcmafo,virceraficaffcaa compe-
vellebantur continuo : attamen abfque dolore, nmns : . . „

Grcuroferentiaautemiftiaspattiscrann, quam i. fcciracutemtomoribusfubdaviculis re-
egoexficcatamj&rugofametiam nunem Mu-; pettaeftcopiaiatismagnapuns,mftarpultis,qn*
feomeohafaeo , continetbanclineamoaoplo coftis&fterno cariem contrectat,
lonmorero; . z. Cpftjsfellispr«grmdis,&mteftmnmda. .

Cognovi & puellam Coloni» Dn.Doao- odenum ubique humore biliofo refertum.
tisToh.Slotani Medid celeberrimi , compatris }- Hepar fcitrhofum& obftruitom.
mei plurimum honorandi, Hliarohydroccphalo 4. . Pulmoubiquepituitofis&vifcidishumo-
Wiorantem: quaexoronipattefanapermanfit tibus Oppletus. .

ufque ad tertium annum atatis.- tumderoumcce- 1- Lapides quam plunmi ex gypfeamatena

pitipficaputaccrcfcere,verumnonintantammo- concretij&cyftiinclufiproximecor.nimirumin
lem;Obiittandemexvariolis,coramp3trealiisque ea pacte,qua arteria aorta ex corde prodit,& ra-
medicis.ApertocranioinveotacftaquamuItain mosfesvetfusjugulummittit : quorum unus
duobnsanterioribuscercbriventriculis. magnitudinem nucis fuperabat : rehqui parvi.

Adhitebantautemnpntantum arteriae aott» &

nis,qui jugulum petunt, verumedama-

OBSERVATIO XI.

CmtBotioarehriinprmcifionegkS» > ft
modum gravijjimoram/ympttmt-

■pllius Domini Bemardi ab Hatzvelt, Domini
■L in9CilDmbet8.decennisexaltocccidit.- mox
vomnit/anguinemquepernares &aures egeffit:
Verum neque loquelam, neque fenfum,aut mo-
tumamifit. Quum autem nec vulnus,nec contu-
fioaliqua extimaappareret, nec febricitaretipfc,
morbus plane neglefius eft, nec ollum initio ad¬
hibitum remedium > capite alioqui perpetuo do-
lente. Poft menies quinque aucfexcollumrela¬
xatum eft>adeoutnullomodocaput erigere,aut
eredum , nifi beneficio numeil»expelle&xylo
contextzicontincte poffet.Pbftmoduin afthma-
ticusfadus cft,& relaxatis ligamehfisid. it. iz.
vertebrarum metaphreni,glbbofus fadus cft.Co-
xam quoque dextram imbecilBus movebat ; fub
claviculis exutraqne ftemipatteatheromata con-
fpiciebantur; Quum circiter biennium ha aucia-
tusfuilTet.&fymptomatain pejnsevaderent, pa-
rentesipfum Coloniam adclarifiirnum Dn. Hen-
ricom Botterum, llluftr. Haffis Landgravii Ar¬
chiatrum adduxerunt, qui variis adhibitisreme-
dus collum in imarum, vocemque & loquelam
exparte reftituit. Deinde exortus eftipfi
tumoradfiniilram aurem,intcr jugulares venas&
iutetiam arperam,qui fenlim in maximum ablcef-
fumtudusquumelTet incidendus , aliaqne chi¬
rurgica peragenda,accerfitus fiii. Primo, z. & $.
diebusultralibras fex materi»ejccit,extillavhque
ea quotidiecopiafatis magna. Hujus evacuatio¬
nis beneficio dpbr capitis.omniaqueferefym-
ptomata ex parte lenita funt; atviresindies im-
roinut». GrcazS.menfis Martii novus incidit
catarrhus,qui in pulmonem & ftomachom influ-
ens,tuffii5.naufeam, Svomimm provocavit ,fi-
niftrumlatusrefolutumfuit. Nonnulli quoque
paroxylini epileptici acciderant& ulcusin collo
penitusexiccatum eft liia utAprilisiyy}. de-

fpcr» atteri», sfinillro recuirenti ne
quelani exparte amififfet.

■ 6. Capite aperto,lapidem ex fimiK materia

concretum &membranainciufum,inpofieriore
parte capitisfubfuturalambdoide,interduram&

7. In tribus cerebriventricidis, hoc eft , in
duobnsanticis&medio , ulcca libras duasaquz
limpidzreperimus.

g. Uicusincellotnmadafperaro arteriam ,
tum etiam ad os bafilare,&foramen quo fpinaUs
medulla vertebrasin^editur, penetrabat: itaut
roateriaexulceremanans.tum ex pedore , tum
excapiteconfluxiffeintclligeretur. Verum pro-
pteranguftiasviaturo fubtUior pars efiluxerat :
cralTa autem io lapides concreta erat, quales pro-
pecor vifebantur.

observatio Xil,

C OmmodOcerebriredern morbis acudsnu-
iperatur. Veruminitio adhibitisidoneisre-
roediis multoties curata, tum ex dodornm vho-
rum feriptis i tum ex fequentibus intelligitur ex¬
emplis.

Exemplum L.

TJ Qnifo,Generofi Viri Domini Herfi,Sati
A^iuLunldorfDuffeldorpi»,ad dextram pai

rfijSatrap*

caphisperc

mifit,8c;

evomuit i
irempernares &au-
diverforium delatum Cor

:fm sSlotanus.Illuftriffimi Juliacenfium, Cliven-
fium,&c.; Principia Archichirnigus adhibitu
variisremediislanavit: loquelaquoque St mei
amiira,paucispoftdiebusilUrediit.. .

OBSERVAT. CHIRURGIC.

ExEMPLUKip. .. AdilhdAverroit,CMonSrRAm

• . , MORBisnrm.

D tlm fcsccarabatnr , yocatnsrai onacum.

cbriffimoD.JjDoADWnio Saraceno .-in / ' aNTONIVS FAYVS.' '

Sabauiiis vicum qnendamailrufticunHquJCXigui . .

yulneriscpntafioccafione/npradexiramosbrc-^ 2^f,ffartditalo^uorj9tarranHere^tei'ViM

gmatis maxima fraaura cranii laborabat Huccii&^fctigixonditbitaxtemiinK.

febricitabatvehemeDter.& delirabat, fimltfo u- ^Mjieoir!ii,raeMocHi vhUks idaSam

oiullatererefoluto.CuteadYfignramjoxtacra- •

nii iraauram incifa, llatimtria fragmenta sslis jm-t^trat^vimC'Si credat arte Metdrdfi ;

fatisraagna digitis extraxi. Inveni guoqne m

vnlnereportioriem cerebri ad nocis .magnitndi- merta JrabampstUefofhorU

nem. ChirnrgnsejuspriprCagebatur enim qmn- ' oue^fi^ijiiu^efaietapfipdlam.

tusdies)quiimidvidi(ret, ajebatfedefpetarede ^ J .

lafute: Veram adroonitns cerebri yulnera in- _ _-

terdnmcnrari.nobis proroilitfiimmamTeadhibir

turamdiligentiam--N6 s omnia ad morbum, OBSERVATIOXIV.

fymptoraata ejuaprscepimns. Ceflayitfebris . , .• ;•

&dclirium: latus paralyfi laborans reftitutum Exfangi) Ktkc^ratorMrs. '

&dclirium: latus paralyfi laborans reltitutum ^xftmff‘miUcnratoimrs. '

fuit. ^ •

. Veramquiimreliqua fragmenta cr^piief: ^ QgMUS SLOT ANUS. Chirurgus prsfian-

fentextrahenda.&Chirurgusipfius prppterim- ^tj(5„us^lu„nemnobilifamifianatam , cui ,

peritiam id negligeret, pofi: hebdomadas aliquot {ee&am, portioqne ejus qusdam exera-

infebrimaliaquefjrisptomatarea^it , &prac^ foit,„„aefinigo s exortus, curandum habuip.
poffdiebnsevitadecesfit , adeoqucmcrsLb'- il|e,ab omni propemodum periculo levato argro,
wrglnegUgenuapcenastulit Si enimfragmep- ^rad3risfymptomatibus,acurationecohtinuan-

taoffis.uudecuit,eHraa:afuiirent, proculdubiq djaagft„eco3aiisfiiit;quoda.uiaprincipisfuife-
plefiiflimefanusevafiflet. ... queretur,Barbit6jifor.cuietatdemandata,,con-

.. -Exemplum .IV. . * temptoconfilip .&. medicamentis SLOTANI,

' CUperiofi Anno 1604. menfeOaobri,hicPa- nuilaqne habita ratione lociaffcai, piiiverema-
MterniaciLanfanncnfem 30. annos natum cu- luminis&vitriolinftirnfperfit fimgo. - Indeex-
randumbabuiicuiaciegladii Helvetici dextram prasftatimdolorevebementifljmo.fcbre acutis-
' bregmarecifum,&inipfam lubftanti3m_ cerebri fima.delirio.&inffamBiatipne, paucisppftdi^- '
nfqucjimpreflum fait.cumfiniftci bracbii tefplu- busmprsfubfequutaeft.
tionejaliisquegrayioribusfymptomatibus, Fra- ' *''' ' .

gmentaqdamplurima cranii extraxi. -Tandem - '' ■" '!--r-' . ''

Deibeneficiopriftinsfanitatireftitutusfuit^on ' - ^ ‘

fineadmirationemultorum , quihuiccurationi OBSERVATIO XV.^

interfuere. Inter quos fuit ;Re*erendas ac do- ' ■ ^ .

aisfimus Dn. Natbanael Chambutus veibi di- tegitimafungicituM.

■ . viniminifter. ; ' ■ .

• Exemplahscin^tiamtyronum Chirur- A Nno ifioi. p. Februarii D. FRANQSGI
gorumrecenfereplacuit.quosadhprtor, neun- /AcROSERANlLuftriacenfis Patriciiac trii.
yve»e>;;aequamdcfanitateatgri , quantumvismorbusma--bunifilins.Petrusnomine.iq.anhoshatus, vul-
mmlie. 2nusfiierit,acprimafronte incurabilis videatur , nssexcafuiapidis, ex alto diruti ("cujus pondus

CENTURIA 1 a3

0#/7k riojo&delaplbvigefifliodicmorfai, ecceno- ftlgacntmimtttitti,ftwu noSetXtU^t-Obf. ti,
vnmimlam j exortnseninjefteTiilncrefiingas r«W dtUncttiO,

infignisquiintravi^tiqiiatnorbottsitiexcr»-
I* jit maenitadine ovi gallmacei eitra aanium

tertio quoqae die/cquens cnema xo}eci.
R, R.adicum&foIionimalcbc£,
Malvarum,

Flomm Cbamomid.

Meliloti,

Horum & folioijim betonicae ana M. f.
Semin.fi£nigneci> ■

Anili ana |f.

Coquantur in aqua ad confnmptic
' tiarpatrisjinlb j. colaturaediflblvi
^Laaat. Et hierae pierae c<
giij vitellum ovi, falisp.jjOl. _

Sj. Mifcefiatenema. Bis vero in die fo-

Salvi*.

ChamomiD. His conjunSis fragmentis,latitudo exempti

Memiloti, cranii facile apparet. Ac quamvis fra&io & ex*

Rolarum ^ cmpciocraniimagnae^et , nihilominus tandem

RofroarinianaM.). bridiunobisperfpicuus fuit: cuteenim&por-

Sem.anifi& ^ tione aliqua carnis tantummodo obtegebatur.

Ecenigtscianajj, Kc autemaliquaoccarioneexterna facile laedere*/'

f- InddanturSc contundantur pro fotu. Harum t„f cetebrum,laminam copream adaptari curavi,
herbarum q. (■ indatur facculo ejus magnitudinis jqnexa pileo,partem illam capitis obtegebat,

ntmediara fetepartem capitis cooperiat, qui fi.o jquncvero quia natura paulatim. foramen cranii
intettextus.coquaturinvini & aqu* communis „iioqnodam obduxit,motusillecerebrinonam-
anapartibussqualibus.&applicefurcaUde. Poft perfeotitur. Vivit,&optimevaletcorpore
fomm diligenter abftergendum eft caput Unteis jjolefcensille,ad hunc nfque diem ip.MarriiAnn.

tufrm- quo haec fcripfi. Ingenio quoque aadftu-

diaiiaque apriflimus eft.

Vixit adolefcens ille,ad vigefimum quarmm
fere annum,linc ulla Izfione , aut diminutione
memoriaeveijudidi. Tandem quadam die Ge*

R*Radicum gariopbillat.
Angelicae,

Calami aromatici an. g f.
Rad.ari(i.rotund.

Iridis Florent,
Ugniguajaciana gij.

incaluinetjfrigidamaifatimbibilTet, acpleuritide
^ ^ , correptusfuinetjMedicosquinetiamrationalcsia

Florum laiviae coirliiiumnonadhibuinet.pieabdormivit. '

Summitatum majoraif. _ _ Fragmenta ctanii,fuperins delineata , ad

Rofraarinianap. j. fiatoraniumpulviste- huncafquediera,if. Aprilisid50. (quobaecpro
nuiflimus,Deinde fcquens cmplaftmm ap- fecunda «ditione hujus Centuria , ad prxlum ad*
plicui. orno)inter rariora mea relervo.

R. Emplaft.de betonica |iiij.

Gummi elemi diftbiuci in oleo tofaceo | j.

Pulver, roiarum

Myrtillorumanagj.

Mafticis,

Olamiaromatici ana 5 jf.

Cum Cq.oLrolacci fiat emplaftrum.

ANNOTATIO.

Vefungis.

Q tlemadmodum in ftirpibtis arbofum hd-

mores femiputridiper corticem extuberan.^wiBajra»
tesdn fungos coalefcunt: fiefraSa exemptaquetoreFjwd
Hisfhngospaulatim&intraqualuordecimdles portione aliqua crafm.acduramatrelaefa, fratim^'"
fobfidit.Oir!culaquoqoequxcumaliisprimano- humoreseerebridrcapl^maftluunt , qui liVe
fieextrahihonpotuerantexiemnt ; icautintra oflis,(utAlexanderAphrodifensvolnit)fiveaeris
hebdomadasdecemplenifiimeconTaleiceret. fr^^tecondenfati , iiiftacfringiconcrefcnnc.

observatio XVI.

idijpmiim , (^vermes ad duram ma-

padiatem obflruendam (aas fit.

CENTURIA I. 27

i* (aperfit, qnan- oii- infir a fig!tta,peiforaufiiitcomea,qnaparte i/i

— —' - - :onlpicitntln5;£ffiinatDoniubil hamorisaguei.

OBSERVATIO XXV.

Exckd$rieu tJpupilUmextirfati<»>e,gravi/.
fioitfjmptomitd.

:as oculia£ceretur ptiftqiis : exbis
«liaacftcicacrixad canthum majorem , mftar
angulx^us Gr«cisptcry^on didtDr.Confulue*

. nint me parentes.' (edquumrerppaderem,nihil
bicmepolTeprxftare > adhibuerunt empiricum»
quinegavicdcatricemeflc, /ed concretam mate-
riamdisicin fuperficie come£»'<juamfefacillime
Zc iioe periculo abflrahere polTe 5 auda&er z&i-

' atipfeadmota manudilaceravltcorneam. Inde
dolores vehementiffimijioBammado/ebris» alia¬
que graviora (ympcomaca.Tandemque humores
omnesexddcrunt :ondetunic« contrad» funt,
&ociiluspiaoc claufus. Honeftiffimam matro¬
nam Coloniatin vico novo JmKorb,novi» qu*
inpueriaajUtipfarctuIitfepe, laboraveratvario-
lis: unde etiam cicatricem pupilte contraxerat.
EamempiricusfibicoramillMn , nonmanu/ed

amiht. Vulnus oiravi ad inodumfupra didam ;
paerhicquoqdcndnmulcopofivifam recepit :

ANNOTATIO.

Omnino bic «grotis cryftallinns hnraor
compundus non fuit.^fl: enim illef humor prs*
dpuuminfirumentumvirusjacfuapropria conti-
neturmembrana Arachnoide : qua dilacerata»
amplius hamor cryftalEnilsofiicium facere nequic
Eduxit autem in bi<

lis aqueus tantum faumor»queni

neamlocavic. Atquebicquomlit excrementum,
quodexudavit ex venulis illis, qus inuveatunica
confpiciaDtur.& drcalocum humoris aquei ter-
minanrar,aIiquando renafdtur, pracipue in pue¬
ris , ut etiam eximius Anatomicus REALDUS
COLUMBUSdn luis Anatomicis feriptum reli¬
quit. Idautem hicnotaodum^vulneratapupilla
vifum recipi non poiTe, quamvis humor cryftalli-
nus ntillcrus,& aqueusrena(i:atur: utin multis,
ac potiffimum in afleela generofi viri Ottonis
Sch enchi, Dominiab Horft, ante annos aliquot
obfervavils culteilo perforata pupilla vifum ami-
^l^ Curavi vulnus utfupra: vifam tamen non re¬
cepit» Inevitabilis enim cicatrix impedit »

nics.indeoculustota vitaciaufus*

cryftallinuinpcrveniant. Ex quibus
• busperlpicuumhc, in extirpandaad pupillamci-
catricc nihil temere tentanduro,ne malum incru-
defcat,quod ex obfervatione proxime prstceden-

OBSERVATIO XXVE

AdoUfctns oculo perforato vifim

Q UindecimannorumadoIefcentcm , futoris
cujufdamfiliumGenevajjin vico divaMaria?,
cum Domino Johanne Griffbnio,Chirurgopr«-
ftantiffimocuravijcirca annum 1587. cui acus fu-
toriaperforaverat adnatam membranam prope
Iridem rhinc fadum, uthumor aqueus ftatim rf-
fluxerit, & adolefcensillico vilum plane amiferit.
Oculo impoluimus in primo apparatu albumen
ovicumaquarofacea, & nonnihil croci: fronti
autem defenlivum ex bolo Armeno, terraligilla-
tacumoleorolacco , paucaque'cera& aceto in'
formamunguenti redadum, atque injecimusfta-
tira cnema. Sequenti die catharticum exhibni-
mus > &aQodynisad feptimumufque&amplius
vulnustradavimus* Deinde collyrio exaqua
caphrafi?»laccbaro,&tutiaprsparata> cicatricem
induxHnus. His curatus fuit nullo fupervenien-
telymptomateibaudmuko poft curationem vi-
fum quoque recepit. Dodonansinfuisobferva-
tionibus fimile aliquidrefert.

Anno iJ5>7. curavi filium MATTH^
BARBOTTI,civis&mercatorisLaufanncafis :

OBSERVATIO XXVJI.

Bxfiequentioculorum ablutione aqua frt^da
obfufcatio,& hebetatio 'z/ifus.

Obilis quidam a mulfis annis^ucfadus,fin-
EXgulismatutinisdiebus abliiere faciem > &o-
culosaqua fiigidillima. Hincpauiadmdebilitatus
& obfufeatus eft vifus.Tandero anno i6o2.oph.

dum julfit. Sc°hoc mdoTin com-

moduin.Curatiis eaim ab Ophthalmia , Stagna
noftra,virum corroborantead tcropusufusilodo.
ncgueagusfrigidKtcjeaa, vifus acutiorgnam
acte faaus eft. . ,

annotatio.

Quam frigns.tefteHippocrate,condenfet fili

induret, mirum non eft , fi.freguenti ablutione*^*'"
ocukrrum in agua fiigida vifus debilitetur. In-
craffatenim & condenfataqup ftigidafpirimm '
«Cvum,8t humores oculotum/edimprimismcm
branam ipiam corneam derdam St craflam effi-
dt, iuat peream resobjeasadtnworemcry-

IS OBSERVAT. CHIRURGIC.

Ohf. zt. ftallriuinCqi^racipuun) eftinftrutncntBmvUus) menacceit.ubiquumfri^difflmaaquaprimo , Ql
^29. penetraredifeiiItcrpoflint.U(am quoque aquje infuperDiveabluifletfadem , exortus ellftatim
vebemcnsdoIor,cumtouusfedeitumorc, &no>
rationi couientaneum efi^retinuit cium & iocluiit dulis durisjlividis & aiperis.Dolor iedatus eft pau-
humores & fanguinemiavenispalpebratum & larim,fednodu!z&liTorcutismanferunt,itaut a
adnatzmembranz. quipofteaputredinemStiu- Icprofomen vultu parum differret ipfius facies
fiammationem contraxerunt. Atqubhihnmo- reliquae vero corporis partes , tum interna: tum
res ab bflamm2tionepartimrefolnti&extenuati externae,fanz erant omnino. Adiitmetandem
fuerunt,partim in pus converfi effluxerunt , mii annoi5Pp.qnumperbienniumbocmorfargene-
rumnoneft.vifumpoftcurationem ophthalmiz relaboraffet.Purgatoprinscorpore,feaaincnbi-
acutioremfuiffe. to cephalica ,& applicatis cucurbitulis nucbae&

icapulis, primohocfotu nodulasemolHre fludui.

' . ——■ ' ' . R, Radicum &foIibrum Althe*

, , - Radicum bryoniz ana 5 j. ■

‘ Florum Chamomillae,Rofarum rubearum,

' Meliloti,

Betoniczana M.j.

Sem.fcenigraeci5C

^Coquantur in aqua , •

v:

OBSERVATIO XVIII,,
VulnerntAlinguicantie, ~

X membrum inhumano corpore repetitur

/ quodmagismoveatur,quodqueadeofithu- calide applicetur nodulis. HocfomentoperSi-
. midumlaxumqueatquelingua : Hinc fit, quod quot dies ufus,denno corpus purgavi pilulis aureis,
ipfius vulnera tranfverfuro faSa , ut plurimum in- & cochiis,& cucurbitulas fcapulis & nuchae appli-
curabiliacenfentnr. SuadeOtamcn,utnifiplane cui: Deindehirudinesnodulisgrandiotibusad-
abfdffafuocitfcuratiotentetur, nonenimhujus- movi. Pofteafaciemaquarofacea, Sdilioriim
modivulneraextotofuntincutabilia,utfequens a!borum,itemfiorum fabarum quotidieabiuen-
obfervatiotcftatur. damcuravi. His ufus.per paucos dies diiritiesdc

■ Annojjgy.PuellamtrimamLaufannzcn- nodulzfubfiderunt,&livedoexparteremifit,
randambabui , quzextenfalinguain terramca- Siroilisferecafusacciditnobili cuidam, mi-
dcns,partem ilUm quz inter dentes erat, fere ex hi notiffimO.Is quum Juvenis effct,& Baccanalia
toto abfcidit.&quidem plane abfcidiffct,nifi duo- cum fodis celebraret,!arvzloco ,faciempeculiari
! ramdentium defeftusobftitiffet. Vocatus, puta- atramento commaculavit: finitis Bacchanalibus,
bam,dirdffaspartesfuiuraconjungere : Jdvero quum incaluiffer, faciem aqua frigida abluereten-
gcdquisatrameutumcxficcatum tchaciter
adhzrebatcud.nonnificum difflcultate abfterg
potuit, Exviolentis bifre lotionibus primo a-
quzfrigidz, pofteacalidz, exortuseftdolorin
facie, Stundiquenodulzlividz : ubi Medi-
corumquantumvisDoSorum , confilia fruftra
adbibita fuerant.

poffeolequentibus ren
atque feliciter dbfolvi.

R.Foiioruin StfloramLigullri,

, Plantagbis,

Rofarum rubearum ana M- j. ■

Corticum granatorum,

Balauliiarumana |f,

CoquanturinJhij.aquzcbalybiatz , adeoh-
fumptionemtertise partis. In colatura dilfolve A^
cadzgij. Syrupiderofisficds |ij. Mifcetfiat
gargarilma, quofiepiusbterdiuabluatur lingua.

Inorecontinemertenebat fyrupum de rofisfic-
cis,de Cydoniis,fyrupum conlervationis ceralb-

fum de Ribet,& coagulum cydor'-

-Vefcebaturjufculis carniii

hordcaceis,ladl:e amygdalarum dulci'um,&fimili- .
bus.HisDeibeneficiopleniflimecutatafuit,neq; fenerantem,mfa.iab.le.neffe,inTraaatuno-
ullomododepravaafuitloqucla, utpoftea ap- ilrodeGangrzna&fphaceloofteijdiroos. Idve-
-patuitper duodedmbtegrosannos,quibusvixit; rojamquibufdam obfcrvatiombus confirmate.

OBSERVATiOXXX,

De Citarrho idgtngmiUtgingrem ^

operz ptedum effe exiftimavi.

OBSERVATIO XXIX. ,

Excttlefaclifade, tbkti aquifrigidiffana
grtvia/ymftemata.

’ morbo acuto lanata, catarrho vehementi ad gin*
givas,cumnaufea&. capitis dolorecOrreptafuit.
Adduxenmt eam parentes Dulfeldorpium, ubi

A Dolefcens inSolbgen 24. annos natus, roa ad conlilium vocati fuerunt clariflimi D. D. Ga-
buftifliraus.&fangubeiteroperamenti, quu lenus ^ierus Uluftrils. Principis Cllviacenfis,
hyemali tempore in duello, vehementer bcaluif- Juliacenf.& Montenf.Archiepifcopi Treverien-
fo,&vntaufculumbfaciemaccepiffcE .-adflu- fisArchiater digniffiinns; & Cofmus Slotanus ‘

(apud

mos ToufadesintnmoteihCTdeinatofame-
levatafoit. Io finiftra mala tumor rotnndasj da- “

ms Slividasmon adeo tamen magons appa^bat.
Cm^tSTerp. &firaftrapar5ot ' " "

isenjmfbit deflun

OBSER.VATIO XXXn.

tJ^iiBerefficaUimdev(tratum,qiu^>it
fuffecibuur, Jeftmo tutdem
' Seegeffit.

toforum & ff!^donim , ut calidum in)

pnecedenomorbolabefaSatum, refooilan nc

pomerit. ItaquetandemeaeGs^^vislabiisque % Nhol59Z. MetzgenauffdeoWalberHiU
adnafumufquejeidtadeceffit. -A^denar^flicnlumnndiqaeperacmam deglu-

titit. Primo,iccimdo&tertiodiebasprovoca-
ExempiumII. r tpvomitu,neqae egerere, neque trans

. tuit. Vocatustandem quarto die,ir«

G Eenevscnmdarifs. D. Jano Antonio Sara- jntnsj: extramflammaram , itautvix,u,p,«.
cenb.Philofopho fuinnio Se Medico K^o, amexfpirate , vel etiam jafculafotbetepoflct,

Compatrcmeoommftudioreverendo.SeJohan- Urgebjntdolorvehemens, febiTS,delirium , &

neGrifFonio, Chirurgo prasftantiffimq in dua- eonvulfiones. Qunmofficnlum neque vomitn,
buspnellisfimilempenecafumobfervav!. Incu- neque inftrumentisullis depelli, nedumexniahi
radonc nihil quod neceffarium videbatur.przter- poffet,fediamin ipfo gutture abfceflhm proae-
miflum fuit: nihilominus e* laborantes fcbtc,de- jflet,j|jodynis,quantuin potui doloresfedavi: 8s
Uriis,fyiKope,vomitu,Scfpirandidifficnltate,tan- j-uppurationeroprovocavi. IntusdecoSumexra-
demeviudcccfferunt. • . didbusaltheae, femineLiniibenigrsciSecydo-

niorum, cum oleo amygdalarum dulcium,per fi*
Exemplum m. phoneminjeci. Exteriusautemcollum inunxio-

leoanethinoililiorumalborum, Sramygdalarum
■pHius avunculimeiTheodonaUfbet SOUleil/ auieinmiSccataplafmataexfannafabarnm.flori-
Acrofionegingivarum propterfcorbutum. ve* [,„5 camomeli, meliloti.fcminelini, fcenigrsci,
hementerlji^rabat, undeiningangrziiamdc- eoauminhydtscleo adhibui. Interim etiamali-
generavit erofio illa, S: ut priores, e vita deceflit, enemata injeci,ae vires jiifculis conferva-

comdoloribusmaximis,ahisqnepeffim!sfympto- ^inf-neaddiera feptimum. Tumperosrejecit
inatibus.Summa%ituradhibenda eft diligentiam puris,Gmulque officulum.cujus magni,

hujufinodimorbisoris: proferaminjunionbus, 'tudinemhicfubjeciificquehberata.S: brevien-
quipotrediniobnoxitfiiuf.tumquiaparsorispec eatafuir,ac per multos annos a curatione feheiter

fccahda eft&hurnida, tum etiam qu6dconIl»tu- *

do puerorum talisfit. Ideoqueprofpiciaot tyro-
nesChirurgi nc temere polliceantur aigris, qua:
przftarenequeant, & qurqae3nt,ficleliterpraE-
ftent.

OBSERVATIO XXXI..

^mJamjiermpruikfitiim devortnsfrujlum
c»rii,frofemBdumfuffauUM,tt«dem -
convaluit.

A Noo menfe Majo, civisSefutorqui-

dam ^oionienris,e regione divi Laurentii,

fium , quod ilio prs rifiihiante gutturi fe infinaa-
vitSeinfixit. Provocavit ftatimvomitum : fed
nequeregerere.nequedeglutirepotuit: quapro¬
pter homo ille propemodum fufFocatuseft. Vo-

ne Kuenio Briderobachio Med. D. protinus
injeci gutturi dccoSum emolliens ex radicibus
Akhea:, femiuislini, foenigratei, cum oleo amy¬
gdalarum dulcium: deindeflylo argenteo incur¬
vo corium ad capacitatem llomachi depuli iquod
iwftfemeftrefpadumperalvumegeflit. Opera-
tionipreteralios quamplarimos interfuit Rev.

OBSERVATIO XXXIU.

Spintipifeto gutturi, tieaniopoft excitato ab-
JcejSu, tnexternacoUipartecxtra-
eia.

A Nno 1594. Coloiiiaracceflit me mnhers
.^laborans tumore infigni ad maxilliE infe¬
rioris partem dextram, quitnmorfefeadalpe-
ram nfqueaneriam, aurem , & furculam exten¬
debat, rcprajfenrabatquefteatoma : mollis erat
fine inflammatione. In primis emollientia &
difeutientia peraliquotdies apjilicni: fed quum
viderem his nihil profici, caufam penitius inqui-
fivi. Hlarefpoiidit.fe antebienhiumintereden- ■
dum IpinampifcisdevorafTe, quscoefophagoad-
hzfiffet, in dequr ftatim exonum dolorem maxi¬
mum ,'itautdifficilecibumS: potumdeghitire
pofiet: tandem dolore fedato, colium pauiatim
iadmuifle. Ex hac declaratione cognovi .fpi-

OBSERVAT. CHIRURGie.

r „afflant^Cnsport;onema<U.acremanetc.hinc Wecompt^a mcheiaartem.quagntturiin-oi/jS.
^ aifiippntantia confugj.Siippnratnstumor.»Lu- cum°‘t,protinus«ifto(atiiranimal-quod Icqn*"
iovico Glandorpio, tum temporBClHnu|?s to-

iioibi cuialioprofidtcens curationes conuniCe-,
rain,incifuseft.ManavitmatetiespIatima: (pina

poft apparuit^quam ipfe integam Sc incottnptam

r irn -^- Ulcaspoftpaucoiiies coaluit. A Nuo •59f'Coloni*Agappin*, merdtori

**cuidamientandofruftumcutispern*affat*.

Ex^lum I.

OBSERVATIO XXXIV.

£x liegktittacicuU horrendiori

ftemiti.

cuidam jentando fhiftum cutis pernsaAat*,
ac^apanislalc&pipereafpetj* , infixum eft
^tniri: unde protinus dolorvebemens. conruU
fidhesjtigor^c undem rufibcacio,ecufnnt.

■p" OdemamioCoIoni*rouKer5pertranfienspi.

^biUffimi Vin,Ottoa Schenckron Nide ck. comedebat: Ibjusfrunumquum adbnfif.

Exemplum HI.

at Coloni*, (

__j_ imfenfitdo-

lorem , aciculamjamdudumpcrfeceffumdqe-
flamfiiille.fpctabat: fed decepu fuit nulera illa. ^

Quarto enim die,ptimo in fimdo ventricub, mox

quoque circa pylorum exortus dolor & crucia- .
tus,adeovebemcnsSeacerbus,utdiesnoAesque J

exclamareSulularecoaSafuerin Egofextodie buius'pla,iieus-'deglmitu:., ____

a rilorbo incepto aocati^inveniipUmp teneo- infinuavit. Vocatus qifidemfuUedpuerantemi
inTam3o^m^nf^M<atS umadpentumfuffiautusdeceffit. ^

famiut nemiiem 3gnofceret,ncccibum & potum —____^_

expolceret. Convulfionescolli , btacbiorumSc
crurum , maxim*& borrend* aderant. _ Ali--
quandofefe ex una in alteram partem leSi , tali
impetuprojiciebat.ut tresviri,quantumvisrobu-

& manibus ventrem, non alitet quam fi ipfum di-
lacerarevoluiffet.traSabat: & (utvetbo dicamj
videbatur potinsa daimoneobfefla, quammotbo
laborare- Quum vero aliquando per boram in¬
tegram,aut circiter,ita vexara, Scconvulfionibus
bottibilibus.cum incredibilicrudatu, ex unam al-

batpaulifper, &unqnamfemimoituajacebat :
rurfus & repente priou fymptomau invadebant
eam. Egointetimjufculis.pinguibus caftrato-
rum,item crematura hordei mundati, quibus dd-
mifeebam butyrum reeens , &oleumamygdala-
nun dulcium, ptiffarta quoque & ladearoygdala-
to,corpus continuo nutriricuravi. Pr*terea ne
excrementajnpartealiquaintefiinorum indura-
ta,acicnl* impedimento effent, leniter illam pur¬
gavi. Sic divino favore aciculaminillocruciatu
tandem decimo quarto die egefiit. Pofiea ledad
(nnt dolores, rcliquaquefymptomataitantbrevi
priilinasfanitaticefiicutafuerit.

0BSER.VAT10 XXXV.

Bx rehu extnnea , gtttmiinfxi $,

OBSERVATIO XXVL

^Medmeximtndipjpmlt,& alms reognilu-
tiinfixiti.

. /^Uampericulofafit motahac inre , ex fupe-
'^rioribusiatis confiat. Subito i^ur diligen¬
tia adhibenda , utquicquid gutturi infixum efi,
quamprimum extrahatur. Idcpqucftatimoleum
amygdalarum duldum,autofivatum { cave tamen
ne (ubftimas butyrum^in cefophagum infunden-
dum.Deindedigito,penna , auttoilialiquoin-
firumentoinosimmifib.vomitusprovocandus :,
hisenim f*piu$fecnmexpellit, quicquidgutturi
inhau-et.Poftearpeculoorislingaadeprefla(fio6-
ficolumfefevifuiptsbeat) toftro corvino inent-

TNt<

ifpit

fpinspifds, aut fimilequid gutturi inh*reat .< qualehicdepianmeft,dcglutivit.

gnitudine,eamquecompaaam,filo longo &forti
alligatam, & oleo amygdalarumdulcinminun-
aam,*grodeglutiendamfuadent, filum digitis
tenente Chirurgo; fieri enimfic potefi.Utdegju-
tita egro fpongia, fecum fimul in ventriculum de-t
pellat id,quodgutturi inhzrcbat.aut retraSa fi¬
lo eadem, fimul nonnunquaro extrahatur, vomi-r
tuverejiciatur.Autpoteft globulus plumbensfilel
alligari & deglntiri , atque denuoexttahi: utde

fpongia jam diSum efi.

Nihil vero prarfiautius, aut aptius a Jextra¬
henda officnla. & fpinas pifcipm d gutture, hoc
fequentiinftrumento, quo ego feliciter ufusfum,.
tnmalias,tnmpr*cipueanno isoj.ifi. Augufii
inLndovicoTiflbrLnftriacenfi.qniintercCenan-
’ ’ ' ' ' .(ederaffum ,

CENTURIA E

aucem fiihik argentea ast meor-^

vata, crafime penna; oloru> longitodine vero n-
niaspeaiscumdiimdiojaatcirc^ maE*

^ plorata. In iua cztrenutate vero hab^

&drramda^i qne

Hocpfofiimlivls ce^pll^O, c faUcet poftea.«tra^. > ofliculum aut quic^oid iimxie

Ini^uIaniamvertd)ramcojS.,. Seprinu^meta- fuerij^extralumtis.. fi enim accidit, nt foramca
plireni/e adeo inlinuarat,at neq; degite, ne- aliqui fiftula;,officiilumaut Ipinam excipiat,tum
quer^i«rc|)Offct.Adi^tes^t3mpQErumpr<^ fimnlcumfiftulaexqrahitar: finminus,aipaitas

ftmdiusinipfiusgulammtrom^efunt, &Vonu- oflis^n^adJ^^it,&iuolocpamovebitur:
tiimprovocanint,fcdfrafixa t ita quidem, ut no* quod &ego experienda comprobavi, antequam
fiemm^odoIore&fuEocationismetu tranfi- fiftulam petforatanu

geret. Sequentidie,pcncfuEbcatmadmedact- Non tarnenoiliculmnautipina prima vice,

tur. Ego oleum amygdalarum duicium, cefopna- dumintrornittunus fifi-iilamjPvfr^bimr j necpro-
goiariscopioseinf^, & un(%; exterius tolium pterea ab incito opere defiftcndura: Aliquotic*
eodemolepinumd. Pofteajuffi, uteittocrentur enim quinquies aut fraes fiftulam intromittere
manus&caputjinterimegOjd^^priusUngi^ coadusfui, donec tandem ofliculum fuo loco
fpccuioorisjinftrumcntummftousdcpidura.m amotum & extra&im , vel (fi aliter fieri non
gulamintromifi,ufq;adoflIcuIum.£enfimq;8cmo-- potuit) in ventriculum depuUum fuerit: quod
dicedrcumdudocxunainalterampartanm^* ^ periculo vacat: praeftat tamen per o* extrabe-
tnentojdonecidpauladmadlatusomculijpfotun^ te, fi fieri poflit*

dius depuIerim,Deiiide tetrabeudo, ofliculum fi=* .. lubacbperadoneautemcirCUm^e&eagen*^^

mulfuolocoamotum&extradumfuit. Atqjbrc» dumineinfirumenuimina^eramarteriamt lo-*^
vi convaluit*Hu jus operaripnis Sc cnr^onk teftes qelMbagi, immittar , qnod vald^ periculo-

lunt» DaniclTavcllus,& Samuel G3lIiardus,ainbo cflto Itaque ut Chirurgus pardum a-

LudimagiftriinScboIaPaterruaccnfi* jiatomiam laatjnccefle eft. Incumbit autem ce^

fophagus vertebris colli: A^era verb arteria an-
fwtTA(^d€jiripti6pY*diSiiinJ(riifHiHUi . teriorem partem occupat» Itaque quamprimum
; Chirurgus linguam Ipcculo dcpreflerit:cxtremi-

tateminflnimendfuijubiipongia (quae oleo a-
mygdalanim dulcium aut olivarum prius inun*
genda) alligata efti Vertebritimponatj aclcvitet
® ^ Jeniterqj deorfum immittat. Sic enim ratione

* i operculumlaryn^)deprimitur,&^eraarter^

■ Qu^tUitt ad ^oilglam flio alligatam i dfe

qUamentionem fecimus, non ufqucadeb ilii eft
fidendanii, ^ntrariumeniminenarr^opera-
doncex^tusflim* Et quOihodo fieri poflit, ut-
1 rpbngialevilflma, Vel fimile quid tranfeat in ok

infixum in.cefophago ? :Hujus monitum volui
^ lcaorem,ncfel intidli confidat: at interim a^ct

I pcriclitetur. Habeat igitur Chirurgus fera^ ia

I . . ' promptuinftrumenta,ad hanc operationem ne*

' = ' . ceflariai cuneari enim haciii re nottiicet. Si id

1 alpetatnaftcriam quidplam iilapfum fueri^

M ' hui^torium admovendum eft naribus t veluti ^

g ^md piperis 3 aut euphorbii i yei ellebori albi t

J hem qubrundam,o.mnittb abftinendum. Tuflis ea

J himfiialMntefariiaceiditiacidaverb&tefopha-

M gum&alpcramarteriam,,&quicquidatt!ngunti

‘ • . toardanticonftringdnt&angufliora ^ciimu

^aproptercPntmuborefeneatSyrupuindeli-i
^ ' quiritia,depolytrichb,&violadum,aut(quod^d

^p musf^) oleum amygdaleum duldmh, hjc-

\ ' Peft extraefionemoflisj guttur fepe abiti-j

^ ^ ciidumeftdecodohdrdeaceo,autaquapiantagi->

0 .* lii^ cummcUcrofacco&diamoronci Si dolori

S E R V A T. C H I R U R G I C.

fcquend derc poterit Tera^udom&aJiquomodoin p

gnizinfimm, defcendere, & niliilominm^ud
relinquere poterit Siveroannexaeftlpongia,os
veladventricul^ detrudit, velliulum fecum ex-
Veronicsefubtilils.pulverilianag f.- trahitjuriegocumalias, tumiS.^rilisifijj.in
OtamygdalarumdnlciumlR ' Juvene BerDenfi,Joh.Bietermanni i5io,«pertus
Syrupi violarum fine Ipiritu vitrioU q. C fum. Hasc, mi Candidel>a6r,hon contradicen-
M2ceantnr,fiatqj EleQuarinm mediocris confi- diftudio, qninporius, nttt in hac operatione,

ftentia. • tam magni momeno,erudirepolfcm, tuum ei%

*- Avino, &abeisomnibusqoscaIefacnmt, omniabenigneinteqiretati.
abfiineat , ne inflammatio & dolor excitentnr.

Utatur juiin!is,panatellis,aem^ra horda, la- VIRO

irigidoram maiorumjiisque omnibus, quatdc- ^ Cltnjjimo ac DoUiJfmo

glutiri,&concoquificilepoflunt. Sisgerjuvo- Dn. D. PETRO UFFENBACHIO,
nis fnerit,&fitinflammationisiu^icio jcleSuat IlluflriffimiLandgralBtHafliat&c. necnonln-

' • " '■ -Tbrola- clycatRcipub.FranckofurtenfisMedicoordinaa

:o rolarum, e
cuandus eft,' Et vena bafilica brachii deatn in^
ddenda. Exterius inungendum eft collum oleo
roiaceo, & myttino, & unguentum de bolo ap-

Prarfigutati autem inftrumenti inventorem

Guilhelmus Fabricius Hildanu*
S.f.J).

i> 'I "^Abric
} quot.

I Abricando nof fabros fieri. Vir Clarifli-
me; juxta ac Doaiffimc,ante Menfes ali¬
quot, in juvene ifto viro , cujus mentio-
a fcd circa finem Oblervationis jfi.
ipla expertus Ium. Tam vehementes

D.Gualterum Ryffium, ^udArgentora-
f ramali, tenles Medico-chirurgum longe celeberrimum,
fiiifle arbitror : qui & delineationem in magna
fiia Chirurgia,mihipagina 3 S.habct Antequam
-vero ego prteicium inftrumentum ex Dn. Ryf-
fi6mutuatu5eflcm,cathetere, quo utimur in af- Cent_^

fefiibusvefiese (cuiIpongiamannexi) cum fnc- eniminipfocraht convulfiones,& corporis
cefluufusfum; prafertim in futore quodam Co- cufllqnes jamantrorfum,jamretrorfum,dextror-
!onicnfi,Mag.Calparo,dcquo,videlupraobf3i. fumacfiniftrorfum, uttresviri, quantumvisro-
Sicatheteradmanusquoquenonfuerit, filo fer. bufti,ipfum,nc membra difomperet,vixconti-
reononnihilincurvato, (pongiolam fcmiter an- nere poflent,donectandem ofliculum, cefopha-
nedej&utere.Hzcineum finem fcribo.necHi- goinfixum,ad ventriculum detruderem, per os
rurgus propter penuriam inftmmenti, operatio- enfmedudnon,^tuit. Quid fit? Inmaximisiftis,
aem(quzmoramnonadmittit)procraftinet. cOnvulfionibus, dedentium conftridionibus, in-

Etfiautemprsdiduminftrumentum,! D. ftrumentummeumiatforte,&exaurichalcofii-
GualteroRyffio acceperim, nonnulla tamen per- bricatum, lub dentibus adeo confi-egit, ut plane'
quam neceflaria , in ipfocorrexi atque emendae inutilefafium fit. Sed inquSmfinem, inquies,
,“£'”^jVi, mancum enim atqueimperfedumefleRyf- proverbium? Dicamfincere,in hac operatione
imftrft- ^inftrumentum,Ieaot; haud difficulter co^o- fflecdoaum cfle, inftrumentum, utaDomino
aumtff,, icet, fi pn.RyfKinftrumentumcummeocqn- Ryfl!oinventum,&mihialiouoriesi,firi fnir non
ferre voluerit. Primo enim,quia aliquomodo in femper tutum effe. Sienit
acutum definit, facile in operatione , ac incredi- inter dentes atgrifrangeretu
bilico^joris^^^ agitatione, in afperam arteriam ventriculum defeenderet, quotnam bone Deus
mtrudi-j^gramq; lufFocare poterit, obtufume^ mala ? quotnam iymptomatapericuipfa atque
iiimutiit,neceflceft.. Deinde ipongiatamutilis^ mortaliafequerentur ? InprjediAairaqucopent.
stoU uti- tamque necefl^ , in ipfb defideratur 3 tripli- tione edodus fiii , prasdidum in&iimentmn
cem enim ufamiiabet in hoc inftrumento; Pri- (quod omnium quacunque in hoc e£fe^ exco-
mb impedit,neinoperatione, &maxiraa'Corpoa. gitaripoterunt,aptiflimumeft)quiaproptcrmul-
risagitatione,mftrumentuniinajperamarteriam titudinem^oraminum per iemmis imbecille eft,

,1 ug f^cilc fieri

im Ep^Iomdem deprimifc poteft, fi ftyli

4um elTet.. Spongia ei_ ^ ^ - ^

afpcramq; arteriam claudit. Hic tamen nii
duseftChirurguSjdrca^igiottidem moramad- t
hibendamjOfHculumq; diu quareridum non efle^ n

ab artifice ini

richaicOipradido
m verfijSj^fir-

c? Cr^us ntfic

_, . :er annexus plurabatusq;fner

<ie Ipongia afperam arteriam obturet, 'relpira- ftylusill^necefte quidemeft, ita tamen adaptari
rionemq; impediat. Secundo impedit fpongta, debet, ut in medio fiftuIacoHocatus, - foramina, -
ne cefbphagus ab afperitate inftrumenti ladatur, neobturentur, &ufusinftrumenti imminuatur,
es€orieturq;,quaexcoriarioperic(donon vacat: non attinet. . ,

pIerumq;enimdolores, inflammationes,&gan- , Ut autem fpiffitudinem fiftulafimi3i&^-
^ama fequunmr, utiledor exemplum annota- Ii, in ipfa veiuri medulla in ligno abfc6nditi,'re*
tione dignilfimum3oblervationc 35.Cent. vi^ de cognofcas>&diffentiam, qua inter fifttdam

&fty.

centuriat.

Olf.^7, &fl^uineflcconveni,videas,enfrufeim fifciiiE O BS ER. V A TI O XXXVlH,

mesapenzcum fuo^lo A. Qotaio.

Porro qaiagraTiiCmos&penailofiisjiinA InfignUcuratfo admaxil/arumjun^

moralis cftafeausjuti ex obi^adone35.CenLi. Qutam,

appare^ioadeo j utfideiisacdiligenscfjinirgiis,

ramenimncqaaquamidnStaffeausifte, nti k

inpr2mdoju7ene&aliis obiervavi Nifi en'

}dnuilii»m h^iirfac,nifi queprimumcorpore, & inbracbio ejnfdem kte^
rompm habmiTCT, dei- nsincisacepbalicajOptimoqQeprzfcriptoviGcre-
pioaaumhuflet , wopter dolonsenim vch^ giminc,perrupiScexedicfcharoridsfcpticisdac
menaam , i^m^auntbiimores, m^efcit tumorem: ulcusrerbproptcrcontinuuib ma£il-
co ura, fc^uiru^; fiiffocauo, plen^que cnani' la:motum, non ante cicatricem perdud-potoit»

inflammatio & Q-
Cent. J-. videre p<
Dodor

Detis.dMffimemi Dn. effed duobus ligneismftrumeotis, parei fiicu-
levaorcm admomramdre cupio, las duas A. & B. infignitas', habentibus, quas
fuperiores & inferiores dentes collocatas.

m Excellendam
Epiftoiium hocce oblerv. j 6 . Cent. i.
apud.vos excudatur,, ad calcemaanedere velit*
Vale Vir Clariflime , & Fabricium tuum amare
pa-ge. Raptim Bema: 17. Novembris 163 j.

OBSERVATIO XXXVII*

Ex ulcere circA fauces appetitm vitiofus , citra
quem cibus degluttri non pourat,

M ulierem quadragenariam lapias invili Co¬
lon \Xi qu2 ulcere maligno circa fauces > ex
pituita lallat capite deftillante, per annosaliquot
Uberaverat: adebiit partes quaedam palari, l^^uti
funt amygdalE, uvula, epiglottis, & porrip gulae)
cxelae ^ent. Vix loquebatur: dburh & potum
non nili maximo cum dolore poterat deglutire,
Hxc autem imprimis notatu digna : quod quam¬
vis minime gravida elTet, interdum haec vel illa,
praegnantis inftar, appeteret, nempe halcces, car¬
nes & pilees l^tos& infumatos, aliosq; corico-
dudimcilescibosjuti&frudusimniaturos. De¬
inde (minim magrs)qubd talia quantumvis du¬
ra, fine dolore ullo deglutiret, li modo appeteret.
Ver^ appetitum& deglutitionemlllam plane fu-
pernaturaiem illi, faramo Dei beneficio aeddif- ■
Ic, non dubito; alioqui vita in tot annos protra-
hi& foverinonpotu^t,quumnuilomodo hor-

le quippiam forberepoflet, abhorrente ftomacho,
adeoque fepifliiric totum triduum a dbo & po-

d appetebam

dentibnsbendicio aenei fili, quoH per forairana,
literis O.O.notat^traducebatur, alligabam: Sic-
qae procui^bam, ut os neque claudere neque a-
perirc poflbjfuprai^nitudinero illoruminftra-
mentonHn.Corpusinterira julailis,aliisq; liqui¬
dis, cochleari cibari ju/fi : atque adeb intra mu¬
cos dies ulcus plene curatum fuit.

* i ^ licetido-*

ncum, naulum, & nonnunqUamparoxyfnios fe¬
briles inducebat. Ex quibus intelligimus, non
i^per aegrotis leverius densanda, quae natura
fiimme appetiuSiquidem videmus, & nonnullos'
haud prius exquanana aliisque morbis dironi-

fo appetitui latisfieret. Sed,^ curatio-no
a imo neque ifta mulu

:OBSERVATlO XXXrX.

Ahfcejfus pcjl nares ferius apertus, febrim &
mortem induxit,

A Nno IJ9,. incunte Aprili, quadragenariam

roudcm nuncupant) laborantem vidi Nulla
adfiutm pnneipio febris,neque leaodecumbe-
bat,imo domeffica adminiftrabat. Donum cir-
m decimum quartum-morbi diem, quum abfcet
lusadpugramagnitudinem excrevife, &mate-
ria plane effctprsparata , fcd propter duritiem
cuos diutiusretenta, viam deorfum fibi petebat.
Tumadvocatus, invcni abiceflum exlcmetipfo
^te aHquot horas ruptum: puellam vej-b febre,
bpothymia, naufea, & cibi faftidio, vigiliis item,
doloredorfi & renum, laborantem: 'nihil tamen
aut parum « abfcelTa effluebat^ nequepusfur^
1^ revocari potuiti Itaque paucos poli dies b
vim decefiit i Ex quibus peripicuum eft, in bu-
juCnodi abfcefiibiis, five fintin emunaoriis, live
in «rjnia, non efie expedandiim, donec Iponte
erumpant: iit etiam liquet ex obler-

. mode

OBSER-

40.

tiis tandem behfe fellciterqne ^eraSis,|
tnoajpparatuUnteum reduptiamm, ovicand
probe conquaffato intindum Mpiico; fedat ci
dolorem, fanguiaeraq; j fi prefi^a fiftiu Seci
dbfequemdigeftivum impono': .

IL Terebmthins Idtx ih aqua

Betonicas 5 y*

Cefasiiovasg'!! ' ' '

Giimmi demi 5 j. • -

Olei tofacei & amygdalafUmi duiciUm

Difiblvitar gummi- cum dlcisj additis tere-
bintbini &^a F* unguentfii»^ addendo vitcEuiix
bvbCroci^i; ^ -

Fadaica^digcftione adfextum lifque diemj

dextra in finiftram ducOidonec .pies fbiie bume-
6:ac^fit amou, & extra ruliraspropendeaii qUb
pofiitabftergi. ' Deinde foHura beders i Knteo-
JomoUiinveiumm, indiesbisimponc), idoneis-
que fafdis contineo^ & hoc pado cousque cura

_ Fctri Satldenos a^io &: qu^ta&pfiibi cii
[ido 'dcficcatioquas quidem £craddne qualitatis ca-
Kdas & iicqs j qu^-^nis demetiturn^ferfo im-
prinik. Hincalccra, hicrum tariien ptibris^ac-
cidens: cdirobodiub videlicet partis , qfiamaffi-

ferro deficLta fit. ' Ut eniin Imffliditas hitnia
immoiliti laxat, ftupefacit, & ineptas reddit par-,
tes ad filas fundnonesj fictemperata fiedtas con^
trarium poaseftdfficcre; Janl difqu!ramuS,num
adiones & qualitates ifixfint ad infHtutum no-
fixum; Siquidem adhibetur f^teus fiihiculus
loco^o,ad derivandum acreyellendum humo¬
rem quemlibet^ nihii opus locum fanum dcficca-
riaucrobbrarLNamfivdimfetaceumad fealli-
cere humorem ex parte afieda,nohmodoexfie-
canduscftiocusi cui applicatur, fcd <oatra hu-

36 OBSERVAT. CHI R U R G I C.

t2tevi(as&&deipamiim» nec <ldlccanda, nec fberunt remedia. Ego tandem cum clariffimo^/y^
rc^randacfleietacd vel cauterii loca, cervicem Dn-DJiRNOLDO MANLIO, MediczfecnI- *
Scbrichia: imo contra roborandum locum do~ tam in iHuftri Academia Colonienii Profdlbrc

eftaffluxus, Seteceiisverbfuni(^us*noftron^ fulmran^&a^Iicavimils,cujasbcneficio,&:di-
deficcatj^am abfic calor: necrobom, in: ‘

l^tat potius, (juumlblvatur continuitas* Tertio

dro, olim Amico, acFautori raeoplurimumho-*
norando,ieSionc2,ConfiUj.mihiDon probator
ultis ferri candenti^ obphantauaiUj &horrorcmj

ouempleriqueomn« exeo concipiunt. Agee-» ^ ^ .. _

iro, quot homines ex fola phantafiaingravifli^ nc,quo defluxus ad nuchami

Jo^ 5 .grayiflmeex variolis iaboraffe^Si

Ho,mife-e ve 3 tatafuifl*et; neculHsremediiscu-
Ipofletjl^cei tandem, 1589.3000, adhibitio-

^_ . ^ . ^ ,quo defluxus ad nuchamrevocatus drevacua-

osmorbos incidunt, febrim, ^copas, epile-= tusftut,paulatinl&ip^k,&,ocuIiejus,defiuxio-
pfiam, apoplexiam, &c? Adeo ut fint nonnulli, numimmunes,gfatia Deo, convaluerunt,
quosdtius ad prolium adigas, quam titferro can^

dentifefepermittant. DoIornonmajor,qu^in £x£mplum IV.

pblebotomil:mfi quum fit digefiio. Sed quid hoC

re^c&idolorisexcauterio? Atqueh^cdenoftro A Nno 166$. curandam babui puellam ex z~
letaceiadhibendimodo,fufe%is, di&afimtb,ul ■^groMuratenli, & filiam honefti viri

ne ad oculos,

mpkne

OBSERVATIO XLl
VeprdfiafJttafetacei, exempla quatmr*

ne exe&, & .plane cofruptse fuerant,

InCatarrhis&deftiIhtionibusadpe£fcus,ni-
liil prajflialitius elTeTctaceo, quamplurimis exem¬
plis, fi opiis eflet , probare poflem, qme tamen

liquiddeipfiusexc^eUtiafubimJgere. Setaceum «P“enmt, hoc remediopr»-

autem,auam magni faciant prx&tilfimi Medi-^ cUraflc,ut in .tertia Cent. Obfervatione 58,
cia&tisperlpedurababeoj neullaitaquenfuscjus

luculentiflimus,apUd eos indiget dcmonftrationc: TPKTm /k

ledqniamultiempirici, quoshujusremediiprs- Lr Xb 1 ULA^

ftantialatetjdtanquamcrudelerejiciunt: placuit j ’ a

hicjingratiamjuniorumChirurgorum, exempla ;

nonnulla in.m^umadferre, quibusipfiusprsE- ^^erum iperiendum^a^tur^
ftantiam^fummamutilitatem i in quamplurimis

- cerebri morbis comprobabo. Clarijfmo eS BoUiffimo Firo»

JACOBO HAGENBACHIO, Mcdicinx
Ex£mplum i. & Chirurgia: Dodlori celeberrimo ,

" Amico fingulari, .

A NnoifpS.JuWriemLaulann* 15.annos na- ■, .n.rv/;

mm,curandumhabui , quifingulisferedie-
bus,l^eladminimum,acccfi«)neni'

Guiljbelmus Fabricius Hildanus

ptaadhibebanturremedia* ^opurgato corpore
pilulis aureis &cochiis,m{Htutoquc regimine 0-
primo.Setaceum ipfiadbibui. Ifinc accelfion^
remifcruntj&pauktim ab epilepfia liberatus fmt,
corpore ejus pofl leniteraiiquotiespur^o*

F niaSIMONIS ENGELGRAFF,habitantis
Colonis, poft variolas Ophthalmia ex utro¬
que oculo adeo laborabat,ut de vifii periclitare¬
tur, Multa ipfi quoque, Xedfruftra,prseladpta

R E^fiads , clariflime amantilEm^ue
mi Dn.Do)3:or Hagcnbach, quod ca,
qu2 de mftrumento,ad fetacea conib-
Hdata iterum aperienda & renovanda,
promifi, in mentem mihi revocas. Inter tot e-
nim mdleflias, curas, atque labores, quibus dief
nodesq; circa zgros fut de mcerore ac moleflia
mea, propter obitum amicorum, uccam) occu¬
patus fiim, id fere oblitus eram. Unum tamen
ante omniaTe feire <

. GENTliRI iy

riifideflovofordpe^rehenla j &acnpafof& roparteadleeftjqiidfbrammibiisitadilc! qntacg^^j;

utipofteaexdelinearionibiisyidefais.
m nndique Cum itaque fetaceiun cicacice qbda&nm

ampliut^tunc vulgatis methodus pracHcorum eft,
otlaqueo j unguento aliquo corrqfivoimincioj
caBoCtatem abliimant. Verumenimvetocum
videremjjocmodonontamcntem , quamfim-
dum foraminis erodi^ proinde fetacei ufumpe-

4i.ingratiamchirurgorum,fimul&tegrorum ,
anne&atur epiftoiahxc: hujus eniminiirumenti
bcncficio,plerumqncadannosaliquot,coniolida-
tionem letaceorum retardavi,

. Eftautembftulaexargentofabricataj pbl-
lices circiter tres lohga» & nonnihilincurvata, ut
eo melius collo adaptari polli^crafla vero magni¬
tudine fecacei:eft& ex interna p^ aperta,defi-
nitquealiquomodoinac'-'- -

lUtadaptandum eft filum duplicammj veltri-
p!icatum,quodfilhdi ad inftar medulhe inhareau
Filum hocin medio, 6cquicquidfiftnl£adinfiar
ineduUsjUtdixijinditumj craffumsex utraque ve-

Iblvesin formam linimenti,atque hacmixaoUw
lutojfive medullam fiftuk inluccabis; pofteafi-
" ‘ '■ - ^ --legemtparsaper-

dorfiun vero jfive pars clau^ cutem relpiciauhoc
modo politoeaulHco jinfima pars letacei cotro a
detur,cutis vero ilhela confcryabitur.Inftmmena
cumfuo caultico ad horas fex vel oa

, _ digeftivoinunans i adeafum '
usqueElcharsimmittendus,& quotidie donecEa
lcharaexcidat,renovanduseft. Neauteminftrua
mentum loco fuo excidat sdub mento filum cona
neSereconvenit-Quod liEfchara (ntaliquoties
mihiaccidiflememini) ptinia vice non latispro-

tcrdelmeationemi initrumenmm quoque ipfue
adTemittOj fiforlanaurifaberilludexdeljnea

:erVive.RaptimBernje.ij.Septemb.ida8i '

TiftukcumJiM Medulla.

•fuperioriAhiumHoadTeliripfl.&inlirum&iii
* i - ipfumadid ameinventum, fimul&delineatib-
rtYUm C^Jjtmum Doinimm lacoburii nernmiliiAbeotemporemolefliE&^guftia il-

Me^inst^ChL i*maxitrii,inquibusmatronamquandM,exn6-

YKrgitDaam-emExcetitmk- \ bilitatinOffira ; cttm fiib fetacebcic^rice obdu-

/S.TT^ -e ■ r '■ ^ojconftitutamclfevidebamii ari^mihiurte-

^Uoar^oietaceum elaufura, .Dodiflime b.uerupt,intendereanimuminid5vlaeIiecfutmo;
'^miD.Ddi^enbacBjrBtfusfitapenendum, ^maliqueifl ; quomodo ietaceiun apertum ,

38 OBSERVAT*

i^ iaflatafao coDfcrvaripoSetaiaycnireai; 3 iJqu'e ;
lionfmeni^aixuhiii^^iSt, utmoxintdHges*
autem MatronaiHaNobiE^Domma Mana a
CiesbacbaDobilifijEni ac &enm ViriJJomim Sa-
^maelis^^underlichjDommiinWorb a cdnjuj^
qu^ajuventutefere doloribus capitis i propter
m^maminteraperiem calidam b^ati^ obooxta
fuit>pr2fcnimabeotempore,a quo in inattimo-

Quumcnimfterilisefiki aecmenlbfem-
per^edeflucrentjauda fuit intemperies hepatis,
lifflui &dolorcapii3Si Miiltos quidemadmbuit
Medicosjfcd paura cirni fiiccdTu.: Tandem anno

^inam Verfiis^pedii
tem mamsmamsquec
:^autem%Im

,du./edWn<.nnMm.*»^»-
ptafipoifit rEjuslongitodi-
ifeSuperna autem p^s qtue
otata,quam dorfum ^pelio.

ticulum Vcto plane relpuit. Originem enim mali
ex hepate eflesperfoaderi non potuit. . l

Setacenmhocmaximo cum frudu per annos
aliquot geftavit : cum vero plane fanatam

dfcustft.utledica-iaurbem S vehendam curare ,
coaclafiiericAnno' i62f.MenfeFebr.ubi non fb-
lumfetaceurti denovo, verumetiampoplitidex-
trofonticulum applicui.

Vixcredibileefi:, quantocumfruduabeo
tempore aperturis iftis ula fuerit. Ad ilias'' enim
naturavclutiadcloacaufis exjrrementaprincipaii-
um membrorum prq|fellit, &nitemperiem cali-'
dam hepatis coiTigit.-'^Si^Hdii autem autumno,
quum fetaceumcicatrid^bduGeretur necaro
jnoreftiieretjhaudp^um anxlafurK^amTienim'
unguento nonnihil&ri cicatrizationemfetarda-
re vellet, parum tamen eccere potuit: nec pro-
pterpeftemjqu^apud-nrnsgralTabatur, in urbem
venirevoluit. MdnleyerO Martio. ,,cumpcfti«
remififlet, ad me ve^, tttmpriUsftngat^coiq^^

diuseificit. ' - /

Adapto itaque inliramento cum fuo fiio,et
utraque parte,ut patetexdelineationc, ulcerilo—
co funis ferici inigendum , hlumquefiib mento
arfte,ne inftrum.entumfuoloco amoveatur,ftrin,^
gendumeftt^ Poterit iemeiinmenfenovumin-

tiussquam exaliquo alio ligno, fabricandum efle
inftrumentura hoc,arbitror* Habet enim lignum
hoclpedalemaiiqiiamfacultatera attrahendi bu-
mores; Experiorid quoque in meis fonticulis tdtr*,
quibus loco pilbrum.giobalos,cx hocUgnoator-
.nkriofonciunatos, impono. CommodilTimi
^fegie eniraattrahunt, & non nilrlemd
' in mehfe eos ■m«tare-,-& novos imponere, eft ne-
cefle. H^c Dodilfime mi Domine Hagenbach,
quia inpraxi tuaaliquandd tibiprodefle

poterunt, .celare nolui. Vale! Dabaiu , ./

. .. -^ Berna;8.JunnJ Anno ^ ^

OESER-

CENTURIA l

OiT-A» OBSER-VATIO XM. dolorecontimiotdm.

43- VeftnttneBsincarviu infuntulerum, tuffij&nonnn ^ ^ ^___

mfin opimo. menCbiiSTexams^. Mortuicadarainddi, &

icipitii j tomdrcaoLmopk- Ohf ^
IU defiillitioneadpnimbnesi
aliSiiSquot

fum fu

/^Uia pro &2ceo pueris nonnunquamadibi-
V^betur fontanella in cervice , maxime drca
primam &£ecundam vertebram, idquenonfinc
ipibrumdamno&detrimentoin^M , placuit,
peculiarem noftram hac de re opiiuonem in me¬
dium adducere. Prrefinibunt autem pradici in¬
fantulis foncanellam hanc pro letaceo, quod'to¬
lerabilem credat, &minus doloriiicam, ^ l^p

-—^les & turbulenti , fub-

ndeexcidit e vulnere pilutn,livea!iudquippiam
rulneriinditum: quo lublato llatim coalefcic ul-
its , itautdifficilepoflit apertum teneri utide-

dextram partem pro^emodum ahfumptam; fi-'
nifiramnonmediocriterinflammatam, Scpleura
coftisq; mediante callo quodam i firmilfime ad-
harrentem. Sed^uodmirabilins inpericardio
ultralibrasquamor Imiiofi languiiiis, Stmateri*
purulenta: inVenh Nullum tamehindiriumiolu-
tionis conanuij iieqneinipio cofde,aiioqui ex-
tefnafui parteleviterinflamtnatOjneque in peri¬
cardio: necpatebatvianlla j perquam niatcria&
aqua illa lerola, ad pericardium percolata fiiille
videretur. Idtamenexipfcnonnunquamaudivij
quum a:ger effet j percipere fe interduih ad par¬
tem cOlh utramque, quacaroridesarterhealcen-

tedelabeutem ad pedoris redonem. Difledio^
Biinterfuerunt,dariflimi&dodiifimi'Viri, Ja¬
nus Antonius SAiiACEjius , Medicus regjusj
Marcus OrtREDus, AndreAs BdNETus,SAL-
rOR VEKDETUSjGEORGiUS jENISCHIUSj Mc-

incommoda uttoUautur , necefle eft ardiflttno
ligare vinculo caput, irtcorona: figuram: necefle
itera ad continendum in ulcere globulum, dupli¬
catum linteum imponere, ut formetur ulcus al¬
tius: Nam in fumma cute parum purgabit. At _

exhacligaturaeccemajusincommoduffl. Quum dicinsDodores,&quamplutiraialii7
puerulisol&, imptimisverb craniumfittenemm

& cardlaginofiim, id ligaturaficcomprimitur, ut ^^ . :—

nihilo magis poflrt in latitudinem cracere,quam
cucurbita:,quas Iblent mulieres adlagenarum u-
ium in medio ligare, dum crelcunt; in altitudi¬
nem vero totum excrelcit. Inde perit capiti(uc
vidi in pluribus) fua portio & rotuAditas in lon¬
gitudinem eduda. Deniquequodgravifllmum
-n. —.jxioitamonftroseedudo in

eft,,

m ejusq;

ventriculi fimul et

_ amprirhuntur, unde, Ipiritibus non la¬
tis elaboratis & praeparatis, debilitatur caput, &
fecatarrhis obnoEius,& fi adolefcant, (quod ra¬
rum) ingenio fijnt tardiore,nifi mature omifia li¬
gatura , dilatatum fit cranium & nativa forma
redditum. His ego rationibus ftatno,tuhiljuvari
cauterio ifto pueros, imb contra morofos effici.
Compreflb fic cerebro , quae pars corporis hu-
midiffima, coguntur excrementitii humores, qui
inibiaflidub oriuntur,viquadamerumpere, un¬
de quum non detur tempus quaerendo naturali
meatui , modo in dentes, modo in ftomachum,
raodbinpulmones,aliavelocaincidunt. Quod
quum dtra dolorem nequeat fieri, eb redduntur
pueri morofiores, qubd defluxus in partes ner-

Setacci noftri dolor, cura ex iis quae fiipra
diximus,leviseft, tum tolerabilior in loco exti¬
mo : necnonutilisillead attrahendosme^is ma¬
gisque humores fuperfluos a cerebro, ad colli e-

( OBSERVATIO XUV:

Ahlafos ia pulmone-, exinfiammuione or,
m, feliciter curatus.

A Nno IMenreDecemfari,Pitter Mn
_^i)tlDi(f/civis Colbnicnfis,S: mihi‘a£Bnis,per
aliquod terapusfoetoreanhelitus, nec non diffi.
cultate refpirandi laborans, quum agitato ali-
quandocorporeincaluiflet, poftmodumrep9nte
in fcamno decumbens, nodis frigori fefe expo-
fuifid, cprreptus fuit febre & dolorepleuritico
lateris dextri Neglefto in principio morbo,
nullis adhibitis idoneis remediis, in peripneumo-
niamincidit. Tandem advocatus una cum cla-
rilfimo dodiflimoq; Dn. D.dlENRic6 Paean-
Tio, Medico celeberrimo , 'hominem pene fiif-
focatuminvenimus. Aderant enim ptater alia
lymptomatagraviora, pratcordiorumangufti^

OBSERVATIO XLUI.
Hydrocardia.

^EOR.GIlIS BENEDICTUSpharmacopo-
>Jla,^uinquagenarius,lcirrho hepatis, ob^-

tns,&c. Adhibitisfomentationibus , &embro-
chationibus,anodynis & emollientibus : intus
verb,qua ad facilitatem expnendifaciunt,medi-

camentis, veluti lyrup. deliquirida, de polyfri-
ch0,&c. ruptus eft tandem circadedmumdiern,
ingens abfceflus in pulmone. Inde tnlfi ejecit,
primis quinquediebus, quotidie circiter duas li¬
bras puris, cadaveris faetorem referentis. De¬
inde diminuta paulatim puris quantitate,ac foe-
toris vehementia, perlanatus fuit : ut ad hunc
annum i 6 o^ ulque, quo hac fcripfi,l^ntariter
Dei beneficio vivat.,

Placuit hanc hiftoriam meis oblervadom-
bus Chirurgicis fubjicere, propterea qubdiarif.
fimeulcerein pulmone laborantcs,valetndinire-
ftituantur; imbextabelcant,&lenfim morian¬
tur. Motus enim continuus pulmonis, confo-
lidationem ulceris impedit. Adde, quod diffi-
D * culter

4 °-

OBSERVAT. CHIRURG.

riiSmiVirij D.JoHANsisKfiETHOciiG.Piiilo- n

j._,__inAca(ie- ths interdes,'Vi

\x Hebraicz Profefibris ytimem fiveconj.
'lusdeclaratuivquamhic ficaixut''

JOHANNES RHETHEiUUS, - dJin^rL^to,' ^ __

G- P‘ ,3 -, . : ■ ■ demfit cjmiGrucaSi^h^^i , offi^disquireiu

GUILELMO FABRieiO HILDANO,.

p}! 4 ^fiJe^,^ammKsaifseap,fr 4 ami!fi»e
* Fabrici. CrebraemmpercoTTtatio ma exfiulffe-
ratfromifmfcribendt^hhifeas &;ger-

iUms Mujm-um m)^i,genm,-v
ne mhilisfimiiCAROLIVTENHOVII MEO.
C}fm02ns,^ide Colonii Vhiwimi, Angu¬
eo menfe, i «oo. amtsfihi veri-fabilaM Clmfium
commtgfmttSi apftd quem fanBtsjima tndxdgmtia.
{xlAmaSyC^ feciihramfiahtlts icterniimSahbathi-

^ five y^thertienfi

vccabato.^^imohm imerrogMpimirejpondtffe, /bi
pufi aale>iu»),iUti)s^ffre omnes medicos firiptores,
^^icn.videri, mntantiimBlcminpulmone , cxm
corporis satenmtiime(^ttihe,fed amplius quiddam
p^ifcare,quodiiiJiiiuat PJalA6. vox quadam He-
braa.Subobfiari emmtumihiifia, pgtanquamper
nubem. V.cinamnemriUetot negotiis id tempc
defiineretur ebstapUnampkxamq^
bi,iuittupofimoiijimintrrrogares, a:
regrefum;eb-i/lmsobimm.l^ndub
lis homoJpirdus aluq^mentis', magnum quia ext-

‘gnor^ndui. vcllu Sd Thl^gU^a fir

ducisadmedicosfatis.vaUmemlHonoramedicum
(audujprppten

' ■•»¥’ - - . „

:a/n ‘^aeurarairaculHmingenSy<:^fola~
.... imum igiCiiy.de Hf:braa,.^uamreauiris,
voce^nm ^<eca appellatione^ cum bono

fayptte ^fcuUpioJnHebraoffalmicitaticonte^
.xtuunaoccnmevoxSchachdt,iiu£adiSt^mvGr£-
cumppsftt accede, c$* hauddubteh^ inteUe^a V-
't&lSlHOVtO efip nempeverJicu!odecimo,ubideper~
fonaJiia^avidi^ptcedeChrtfioyerbprophecat,fu~
turumin fepukhro incorruptum Chrifiicerpuf, ^
JlibfecHtfiram.poJimodo intaminati ejusdem corpo-
risre^rreHionemx Nonderelinques, inquit, ani¬
mam meam in inferno,nec dabisJknBum tuum ‘vi¬
dere com^tienem. Interpretes Graci venerunt
Sta^s^,uticitatPetrus€yFpoJh>lus,AlBor. 3 ,Jtem
li.Reciefane : NamHebr^isftaneidemejifcba-
chat,quod g-racis ,vebetiam quiddam in¬

tentius. inserim Hebraicavoxji^ificatquandoq',
Jocumip/um-Tx': Jip<$3ro'^f3 corruptionis^Afum-
- ■ ■ ifefepulchrem: .imirgquandoqifofam

Ktuumjpecies. PrimaeflyiimKgenerettiofi-cmiUt
■is: Secunda,eixscomraria^e^d,corrteptid
fiveinteritus-.Tertuc,eu^t,i!K,accretio;Quarta es . '

juscmtrartaasdimihdimmuttodQumtadnaiimK,

Sexta i raril tiemPoxi, mutatio fecundum

les,aldiinomtnlitAlctt, ipu,lm ^ *

KfjqsyioimilxotiiEsi yiq

mrEtfta igi^ip-mi.ldcffmiliteretuimdeAccre-^'’"^'^'
ttonesj-de cyoafvedjmintltione-.lSiibilenimde-
crefcitiielaugeturnaturaliter, qttodnannmridtur.
SicinPhrffcisdd^mar.fifyonappomt. Itemirt....,
mciiflyfidiidojetEhilofophA^

inumverfaehihfophia,qulminCatmoriitfcdl1di

pasfm appellat 9&1W. uAt quum isddn diminui
tummdnxit, defgnamitti^tummotum iUum,qui .

nonillum motum duntaxat,fedeominmtaiemejus
adinteritumipfum,inqummotiis tlle^fnit drrei■

fs,&£.dicuntitriiAtr«,,qmtmdecrefcuntj^ver.i^ , '
addixerunt. Hocfenfe q,yei, medicis erit

iifVecorruptioheaicaapiacorpustdbefcitpigriui.

nuiturconttnuousqmadinterrttum. Hmdformd ■
&fne. Sed-quum-Medtiiplyfcimi ' ~

Pbthifimefe pulmonis exulcerati.,,,,» lumje.

bri&macie,perpetuaqi vomtca. - famiongeftiso^

mnihusdtcamiu-.Phthifseflco-rruptioheaicafebri.

culofa corpxrtt, propter exulcerationem pulmoni!,

quacorpiistabefct&mmtiitur.cumperpetuavo-
mkapueadinteritmn.Tabemnimislat^^
neded inopia vocabulorum 3 reddunt Lacifit: quo^
modoHippQa-atis-hiterprei'i;>^phorifrn^ SeWone 5.

_Hecintu^atiam,fuavisfme Fahriei, prater
oJiitutumAbinempeobficutus.Obfequio

C E N t tJ R I A T. Ai

OBSERVATIO XLV. pnlraonnm.&pr6pteratttaaionem,qa2&ra-<3i^

ciiivtre , gihhjitiai cittfi tbditk i»
i^iieflmcraniD, qxif^evendirariaif CiB-iefs
farta in media ferefidmmiijiibfiim-
tia dep-ebenfu

A Doletensipueritigibi&afthmatavexa- TurmlAe^erethracai»cavuatem

Atus,t2ndemexphthifipbiit,draaon“n«a- dela^ajtujp ejtauHIur^

Eisdccimamfacmm.Hujascramaniapenjipr«- ' , •= ^ _

phi* in GeievenC Schok Profeffore ordinario, F^WCItm 1^.

Luece!eb=rrimo.PHEJBERTOSARACE-

NO, MedidnsDottorelongeExceilentdflimo. ^ Patermace^em ordina-

InTeniproceSramfiTiinterftitiam,aatf^tuinil- «ura-. ,

lud quod eminet in medio oflis ethnibidis, fen A- Ntemniameexcafatum velim , vtrClarijfi-
- •' (irnninmreffuscraffitiemoaDYriexcedere rS.rr>e,<^dtamdiitnmUt.eraritmadtefcrivfe-

mp:

41 OBSERVAT. CHIRURGIC.

ijluataimvismamtj-iaerl>i,feniiat.Bavera^- fine iJolonsfenfa effluit. Interna vero lafcera o-

eSienimvirfrolaa^fdedi- mnubeoehabenf, nequetnffisnlla^atrerpiran-
'• ' >■<-/;-1. di difficultas adeft. Uti non ira oridm ad il>'

' T. E. ajUi&iSmns

OBSERVATIO XLVU.

HidrofsfertimbilitHmevaciintsa.

fruedentem Obfervitimem

rejpmfio.

Omatjffimo Viro.DnJACOBO Gipr, PW-

Clariffimuillac Bo^unttm Virum, Dn.D.A-
BELUM ROSCIUM, R;<ap.Laulannenfis-"
Medicum ordinarium atque cele¬
berrimum.

Guilhelmus Fabricius Hildanus

■ GuilhelmisF^icimWlclMKS S. P. IK

L Itera:tux,pr2ftantiffimeDn.Gny, amico- fumus.^Audivienim, ipliimpoftdifceffiunno-,
rum 6ptime,gratiflimsmffii,fuere. Cafus I(iuffl,nondiu iuperftitem fuifle. Quamobrem
quemcommuni(^,reveriiadmiratipne nonva- peoOptMar.gratmagoiquod paracenteUsipfi
cum marimepulraonis iftius^ultaMattr^ d nobisfa&anon foerit. Quandoquidemcun&i
cisindieium cxiftat.IncidinuperrimeinCht- caulam mortis ipfi a^ipfiflent : fed injuria.
>iam cujul3amParifien1lis,Clururgicdeberri- Morbus enim jamper fe propter vifcerumffiepa-
.Pierre Pigraynomine, qui nonabfimUemre- tij (olicet& plenis intemperatutam maximam,

Biprta citat cafum, quem, quia forlan non vidifti,_brevi- j 1 t e ri .

busrecenfebo. Milesquidam>inquit,l&ufclope- pianeincutabiliserat. Nifienimviicera interna Par

^ 9 -d‘!o'-

CENTURiA t

qniimcadiyetipfias apcri-
_ _ ibilicaknljqiiaifladaltism

diriffitricr ip^flinioqac
lino Johannc SlotanOiMedicoDoabfe,u-
Lenoftrumvifmneftjinprimis cuiandumefie

IjganittltnHiipIebatcoalelceri.,-- ^ -

giflime pennam anfcrisper eam immifflem.Ei hydrOpei^eeumorbumprimarium&cauiami

lasperlpicuumfit ^nonfbluma^jam ' —

ambuiaeyacuatosrmile.LIonamigiturmnynro^ vitn^orrnagia ex nare aexnra.atqu
pios, arte&indaftriaaUqaaaperaohaKumbili- ^,atfa 6 itouliraEbras 4 .ejecerit: «
dBeripoffet.' Verum debiscorammternosai copeilagetidddit.VocatUsin?eriiipiimiiemia-
Kas. Interim^.virclarlflime,&me,nt&cis,_.a? nimern: ianguinetamenfappreflb, nOn tantum
jnareperge. PaterniaaAyenticorump^eptemb. TiresreftaaratEfiint,veramctiamabhydropeja-i
Annoi 6 o 5 tStuUorumaiiorumremedionimufiim

OBSERVATIO XLV.in.

Hydropsfirfudendaevumtust •

j ratqseftsgcrAedprc^tefraj-qUoddehinc reme-'
' diaoiimiarefpuit,ad2citateuonpenitusliberatnSi
biennio poftexfebricominiiadecesfit, ■

quadragenarium afcite laborantem , eiiran-

tom etiam externa , ei absque frufiu' adhibita fue¬
runt.Tandem vero adeo copioie in fcromm dela-

fequutafitgangrana. Adhibitis,quzadgaiigri-

humorisferofi' i uta morbo Kberatus fitieger,&'
diu fupervixent lanus: atqaef fi bene memini) li¬
beros aliquStj!rdcreatit.TeftesauteiBttatataob'
duxerat calibffiquadamfubftantia, qua eos dee
fcroti obtegebStjkab externis injuriis vindicabat!
De hoc cafiji& qui curatione, plura videin quin¬
ta Centuria Obfipp. '

OBSERVATIO XLIX.
Exve^<ttortis,hydropici tibissadhtbifh.Gan-
, " grtaiotmmmort,

U sitatum efipradticis, quandoque' vefieatoria
ex cmtHaridibus,hydropicorum tibiis appli¬
care , atque ita puHulasexcitare, quibuscorpus a
lerofishumotibusexparteevaeuaturi, Verumid
onvincit. Ge-.

genuscauteeflb adhibendum. In;
nim &■ valenttbribus qUandoque effit
fausvero,^5cquifauScai ■ '

Hdum,exitiolhm plane

OBSERVATIO L.

£ a : hydt 0 ftn€rn) 6 Yum opticorum objlrUciio

Y EtTrGEKa TlienhauferiipfbpeHiidehii^

genstriccfimum , incidit ih leueopbleematiani
maximani,. ita uE a vertice itsqiie ad pedes iiitu=
mucrit. Iride obf^^ funt n^ioptid, &fen>
fitac^CBs faa«sefl. Adeumcaranduin

. - OBSERVATIO Ll

Adoleftemper umhltcum excrementa excer^. ■■

- ' nem.: incujmHiJfemoneJedecimfmt \ ~
Ohjervauonesluculem&^

A Dofefceiisduodedniaririos oattiSjcacodiyiiu.'
tumore infigni duro & dolorifif 6 niu-i

borabat. Ruptotriniore, cxcrethciitadiancViam
: hebdomadi qu

Ego ve

o^ilimo Petrd Ca-*

., jGeprgbJehifchioiPhilibertaSara^enOjMe-
4.i,cin2 Doloribus j & MaSimone , ChirurgOi

teftinisfu^uia. ' : -

2.IiJt5ilmajpra£terriafiirdem fitarrijmifbguo-
daril modo intertexta.

-j.IricoioverfashypocKondriafiniftra, ulcus
& osllbfdrti*

^ ^.fo'firiem’gferitei-iitumbriii%ms&pr£edurusi' -

inteftiiiumtd£i«m adeo cOmjiririienSj ut fexindc
riihii excerni pbffet. '

5. C^odreliquumfuit excrementoriimirim-

V. .

porMm^ cavmij
Hepar exangue&ft:irfhofurii.

1?. tSiapbmgi^aundique tuSforibiis ioirhbfe

&fteatomatis^atens..,-'*«. '

14 . iri pecore & pulnioriislubiiaritia, iteniciir
« cbr^vdfajafophagumi &alperamar|cfim j
tohi quamplurimi, &fteat 6 mata peneinriurae-
rabiltti

»4 15 . in

OBSERVAT. CHIRURGI C.

observatio LII.

Vafi fanguinis exumbilieo infintuSfrefiuvi-
um, tonitscorftri(imbedBttas,a tat-

> Clmsfimtim ae cekberritKem •virum Di
GALEJSIPM fyJESPTkf.gmeratdifs. EUSorii
Trrucn^&c. necmnlBujtriJfmi aivcnfium,

• IMacmfium, &

Q lXoties animo tuaiilamme 5 Vlf
Clariinme'& praflanoffime , propen&:
volantasj&amor atenerismeu annis
yi-aremo omatlfllmiHoirid Wieri,Treverenfa

nem.’ H quod Colonisin duobus in&ntnIisNo- ^c-T-relmqnere.R.emorantuir

biLraatronzacddiiTemenuDi, quorum vires na- obfiftant tua illa amplifluna munia*

turales,vi£afesve,exhBjnsmbdibamorrbagiaad- “f8°“>“““<i“indrfefla,quibusvereornet£-*
eofueranteshauftas.utnuUomodoreficipotae- potius unportmo meo alloquiopariam j

rint,donec tandem languidi e vita decelTerint. E- dokaationeni aliquam adfe-

InfruSa j-am; itjqjjgloSpiusdupIicato diligenter liganda - Verum eoam j quum T. ExcelL norim■
tum"' vafiilfeu Admajoremquoqjiecuritatemvidcant “tca res medicas .&ehinirgicas libenter verlari,

' Obftetrices,ntinftni(asfintlequentipulvere,qui ^“^"'^^“““““^“tj&macontemplatio-
poftquam abfciflafiterint va6, illico inlpergen- “ ratiMmaaonemdigna non (int:(Nam exil-

Sus*. . ^ '^«^'“““«^«Italia.Florentisinprimis:,

R.Aloes, . -■ “«npfftob verum cognitione ,& in iistra^

. liuiris, ■ ^^.<•“te^tate,T.Ecs^lLachumanitasmihi

Sanguinisdracorasana5j. ^^“Siittpottivit, quumD. Cofino Slotano ,

Cornucerviufti. - / Clmurgoeaperientu5mo,opet^dafem: ) Id-

TerrasCgillatz, . , . .t eohoc nomme aufuj fum , tecumrfatbiliariter

. Farina AdLanagij.;. - ■; ^““““‘«‘•oiaSKJvulgarc quiddam, quod non

. PibIeporummi^^.incifaumgi:Mil^

OBSERVATIO LII! AnnotiSoi.menfeOaobri,Nicod.Efto-

_ ■ PV*P^““S“oTre7,quinquagenarius& homo

ExumbtbcubfifftonefibtUmors. robuftilTunu^acutifliino dolore colico,maidme

' A dolefcensquidamipoftvulnusexiguuminter fnbcoftismendofislaterisfiniftri,&v'enttiscba-
f^^biUcumj&coftasmendofas,aciegIadiiipfi Spadone correptus'eft.Quum autem nulla adBi-
innia:ura,moxhumiprocuinbens,quampnmum buiii^idonea remedia,& excrementa fiinra

e!Cpiravit.Vocaeus,miratusfum,eumtamlevivul- dum indurata,peranguftiam ( quam'Cafp^

nereaccepto,&circa locum(meaquidemfcnten- Banbinus, Anatomicusas BotaScnsinCenis in '
tia)hauditapcriculofum,tamfubitodecesfiire.Se- colointeflinoprimusobfervavitj perm^enon
3 uentidie,cadayeredefeao.caulimperveI^, poffent, inteftinumveroinea parte excremen-
invemmtenoraommaiUaria.przlerumbihcalem torum & flatuum copiaturgeret exaqerbatuscft
venam,inadulmligamentumpotius;quKquidem. doIqr& cruciatus. Indefebrisvehemens&conc
venapianeabfci^ ^ ^ “"“»>i“m!omitus.ryncopaifrequentes,deliria,'

V4.,um In&n ^'te ’

Bum ufm. namnmbilicalcmadfetrahitalimenmmjdatopu- odloinflammatiodegeneravitin ab(ceirum,^2
ero venailla(nepcnitusfitmatilis) fcnfimindu- ^“crementa,&Iumbriciaiiqnotmanarunt.E-
in ligamenmimcujusbcnefido heparumbi- go iraqucHterisclarlffiniac reverendi D.Johan-

nut,ut homo nequeinfpirare.neque expirare.pof- deratoris, advocatus, sgrumiri extremis invenia
Ct; imolufibcetur.illico. Devafisumbilicalibus, languoribus. Namprieterlympcomatarnperio-
pluraliDeusyitamconcefleritdhfecunda editio- « sip& quoque excrementa toto bimel&i per
netraaatusnoftriGermanici,deprallantiaAna- ulcusemanarant. Remediis tamem tumintetuis

. tomia: videbis. . *™^o^usadhifaitis,dolor/ebris.aliaq;^pto.

OBSERVATIO LIV. J5“gtatia.prifiinsfanitad,nullarejeaa^^°’

Bxvehemertti]limoiulotectlico,dfiejfiuinfi- dere baaenus.

xipro hjfochmdrK^umimepimmj;one,a-cxcre- Verumtamai ^qmdprKereade eittaaio-

memmottper ukmeitaicxe, feliciter ' ' ’ '^^“ter & amice^dicam.

- aeratuu , ■ immerito. CeVus difficillimis

CEN T II R .1 A L ' ■ 45

-"^Ti&cqaenterinhislods adcr ok^fir/9jqHtfanno.obebSfts./ib tftUone akert chU
^ccriar,indicsadminkula & damviinosegcps,^'ergjilimdewif»^^^

. Hzcplacukadte, viruadiqua^uedodiiTi- ope^irftrgicifratHsfitit^quipofaafeprmf}
meacexpericntL^ime^deiiirce duobus Chirurgi htifjHfarvixit.ScnktmamAntomiisBi} ^
(^.capitibus Ictibere^iion modo ut ce^ua occa- der^d^unonnuBacTt^andis t^rlm^
fionejpoft tantum filentiam^a&rer , & de tua tiohHmcat^SiHdt£?^fiimlia< ^
ValetiKUnej&rebuSsfoiicitummetG/^er ;fedet- f,-*-" --

3 r Meditor etiam de iUa foetus £

remabstccornparabo. V^e-(EfcuIapia foboles, ^eU^CH)duadAvefmho^tiiomeofemt,fHntmvm~
mecjae ama,utl:acisl PaterniaGi Aventicorum. ti > quorumUnusadhucwhxrebatporv cholagogo^-
6.MarmAHno.!£o2. ; cUvi,atalterpenirfaratinlot^r:quosegom7Jtnve--

. ' - ficxl^feliisgemtoTtfedexmefitnispermeatHinilium

• - ■ / r.Exc.^aisfif^m^^chfe- ^^ueMeveUqm[opot&i^^^

qtiemisjtmiti feUerefcnar/icorponhydroptco: EJincetiamalte-

. ■* , ••_Vr:u fUm'vermer/9penftrtaaUmentladheparvenetra{fik

‘ veriftmHeefi.CalctiKs'9^arafedk'€dnfertamfede~

■ ■ AT^OTATIG ' frehcndiffetn^mtFernAylih.r^fukmed.

^ .t , ,» indi^eSHonebhfeHri^iimmusciTarunfeO:. Plwa

ausN.co;d;EftopeyDe.bendicio^dhuncusque

. . edomo. Bene ■vdi ioM

■tfe,fy.omiinoteci/>»'igomea^falit^
tir. %^timD’xfel&jii i^. Ta^

GJLENyS WIMRF-S

Reyeicndifs, Elc<S:oris Trevereni

fej && Ilee non lUdftrifi. Principis Cliviaeen-
QuilhelmoFibricio HildanOiChiruri

Si P. D.

OBSERVATIO IsV;
GengreenoexhemtdimtllmiU, cumittleflixi
'■ trofamcumiOi .

>^0bilismatr6naMai-gare£h2 aGIerefle, fei
I-iH;^tendecim anriis iniigni heiiiia iabormt ;

menie Decembri Ai

T P'os,m'naii!jime vir i hem rainUs doSoi-, n

tjuoni exferitmioflenoi occefi lueras ,, ram impulfum
^ssamhidttflicixominefuerunt^oti^ ves,fimuI&inHainationem>aliaque|rayioralym-i
tna , tumquodlecufdetesomrisergaTne ptomata coiidviu 'VocatusdeniinnKi-Januarii
) ejitodJsnguUretmmjuvan- ijrjS.invenidestrum inguen gangr^a'afteciumi
‘ ..Scarificatoitaqudtuinore&caiterissquiEadgaiid

fojleacomxxdumedicameneis^itjrr^ripasjcoi _^.

-n,.-. ir I ., ,. velutilei&coscij pcrabdominisriipturamexceri

^ ^ 1 nebatur,circitcrmenfe$duos.;Sfe^aiaineh,mut

^fceljibui,plure- tum mirantibus adftantibus/avehte Numine, ia-i
malt^.muriifRoliatx de parte Cafirea D. Prait- nata& arupturapeffcfte Curatafuit-,nallardi&a
.eifciR^jfetitMediciGolUtipiiUber multa haheele- fiftula,aut herniatiildicium'.,: - ” '

Se ittilisjiraa tSH/Qmini.egOtMonfftlii d Procepta. .. t '■

4« OBSERVAT. CHIRUROIC.

CiirJtmm fepiajmter£ber(^qiriaclanatio- hemiaria,camTinoalbo,cmnonnM melIisro-oi;:5^.

” iiUteftesfimtiNob.GabrieliB!on^ , Baroea fccdadrfcebam.pcrfii^fmta^, mnlasqne
Cliaftebn^ NobJhilippns CoTaausJJomiDas poft araris incolumis mit.

dEDencfi,&RCTereiidasCiauiiiusMerlinosiVil- Retulitmihia%uotiesCo<masSlotanas,.<<««S/»-

Ipfang. X. MpytcsBettc— Chicurgus pr^ftantimmuSjle diflccuiile cadaver

tus^ plurimi alii i quoram etiam mentio faSa hominis, non oblom nominis , cujusvefica ad^””
fuitinprimaOblervationCjTmtautemmatrona magnitudinem capitis in&ntis,icirrho exten&fu-
iliausquead finem fere anninSij.obiitquepefte. it. Laboraretatilieantepetannosaliquotidiffi-
Exhisduabus jamrecitatisObleryatiohibusj-pa- cultate mingendi,cum maximis doloribus. Ad-
lamfit,inteiUnorum Tulnetanon efleprorfusde- hscfitautem undique finniflime Icirrhus corpori
plorata. veficac,pr»:erquameairiparte,quauretcresinTe-

. - —-^--- — ■ ' ficamingrediuntur,nbinaturafibiduausadpe-

OBSERVATIOLVI. nemusqueproexcretioneurinarelervaTemt. /

OtvermiculkApfum-uefuafutridtrufio, t,onamSqrori“cumcSZVaR™cir]
cumunnA excretis, MedicoccIeberrimo,& ClaudioMarione, phar-

^ ^ ® macopceoperitiflimo,invifi>cuifcirrhusmagni-

CUrtffr^o atque ExcelUntijjtmo Vn. D, tudinempugnicxcedensjinipfoveficsc corporf
JACOBO ZWlNGER.O> concretusfuit. Magnitudofarrhi' *

dico ejusdemqtiejicademUceUber
ProfeforiceUberdrno,

concretusfuit. Magnitudofdrrhitum immiflb
in colium m atricis digitOjtum ftyio expipratorio,

. - Anno 10P Coloni» Agrippin^cuihD.D.

O Ndenamiftairamsnla tuamme bcncvolen- johanneSiotano,Medico celeberrimo, juvenem
tia,\^Ciarilfime&Excellentiffime,qi^me, virum curandum habui , cuiexcafuiadonfum,
^^□mjamfepias ante , ac nonjtapridem denuo tirinaretentafuit. Multaei remedia adhibuimus,
^ "buSjLucuIIicoSd^latonicocxcepcus irinam tamennifiimmilTo cathetere usque adi7*
^ompIeaeris?Refpondcrequidcm diem redderenonpotuit: demum rupto in vefi-

par&»quura:^re^dquid,autquomodo ? Ad Ca.«wiv».aaiaj . ...

fiientiiimredigp^i^TanrisMhnbeneficiisobruor, bere excrevit» ac brevi convaluit: utalibifufius
ntquantumvisprovirifi^ceR T.Crapromptis- declarabimus,quumjamproptertemporisangu-
Cmus,ac talis,quamdindiyii»nobisgiatiavitam ftjampluranonliceatinlerere.
benigneconcefferit/uturuslmriistamenminime hscfunt,quaeadT.Exc.ChirHrgica-

refponde^. Porro,uttandemj^conraquo- rumoperadonumde^errimeadhibiBrumaian.
rundamobteroperarem petitionibus, poftmeum tilfimam, hac viceicribehda potilIimumduxi:ru-
avobisdifceflum, manum Obfervationibusmeis p^r qua re judicium tuum cxaSumviderepcrcu-
Chirurgicis admori: In quibus quum cafum Deum Opt.Max.oro,utT. Excel, cum

quendam{meaqmdemopinione ) nonitafre- totafanriliaquamdiuriffime incoliimen confer-

dem T.Excell. in fimilibus haud dubie in confili-
um adhibits,infctiptumjuc, fihujusforfan argu-
mend haberet exempla,ea huic in gratiam ftndio-
forumfnbjicere, & prpfiimmp innatoqaeinge-
niifiriacumine atque doariiia, luculenrius expli-
ir,meishifce Obfervatio-

qtientisjimiti.

G. FAhriciiisHildim»s.

JjACOBUS ZWINGERUS

rurgo Pneftantiflimo.

o autem leniter

S.P.D.

lafuit)qtrinquagenariamquidcm, ied
tamen robuftiffimam , quam inveni laboranter

vehemcnriflimiscjrca imum ventrem doloribus , i • - .ti i .ci -

cnmmanifeftaduriric. H»curinam& cxcremcn- Olllliclino FfibllClO friilQSno j Oni«
tanonnificumgravilfimis doloribus,parturit - « - —

tis fimiUbus,excemebat/cbrim, quandoqjetij
lipothymiam patiebat

applicui: His peraliquoc dies adhibitis,ruptus eft
tandem in vefica abfcefTus, isque o<5o aut novem

diebus excretus fiiit. Quoties vero »gra lotium ‘prifiarimedehltip^xod,

reddebat (reddebatratemfepius ) limni edam imc,f[exisverbis extoBsflrfTJdiciu.QHiciptidfi-,
mulcupurisfcetidi, innumerisfcatentisvermibus i7tgenuitatem{uamar}^U£toriinprij>nst(uidoconJi~

(qualesincafeonafeuntur) eminxit. Indeicriad Umatessn^ijmdcefijiipJi^ani&iisoferiaiombiss,

Cmt dolores aliaque lyroptomata. Poftea in- ^nsfilas fnclaro fuccep tnies obivi-

jeaoperiyphonem in yeficam diebus aiiqnot fii. Probe mextt PTippecretes , decere nos
decofloexcentaurio, abfynthio , hypericone, eo<pm as tardyar , quod commodjwtde’"''"' ‘

i 01

'indo ergoiu^itijjme Fabrici , p&s

,reipfa

fUUMsCoinofiTifemsifSexmflumimitOTfs-.^M
mtitnimbil,aie>ituiMeJkostafiwfis,t»»>ul>a-
lixfaxorumpzp-xribappexfis.fiBmtiu chfirvati
fxaftp-n. -

.- - .'revocavit Hippo-

riaiiPro^bficKX.i<jiK A ^ ixdj-miy

r.4ka;w<t(Ti<

rtoi-xivuSIg.ya^^ot. Hocumapteiiraomipitm

t. pa^qiicdfeiihiipfprtfinthriimnbnoljiciM. Er- ''

_J.._.^_J. obthorant gb,/jia>iidtterimmid«mefl,majbre^cumiimhigKi-

thbbria^nprimisfimethbdicdfidtrit i [tMuUlittui tiiteju>!ai<m:dblbresjaigranikst^i»tarhecim,»t
nonUretynt ^attoxaixgemanxvuimmtdict io'- agritui.ammi^Hb^deli!jummarcep!ierm, eUii.

jitaispcreprmcipiisieoxftiix«t-,puttitd- felicior Medicities, ^xiveri mediciqxe ruiionii
me«ft£Si„^ra,fxguUrmmmomexta(mniajic»- fsii^KddSssjj eidemescpssgrsando flremambpermi
ticoxSMguBtyihfislliliilidecurfaprdJigssariireltiiU xdvafi seoiplh evemu,cpiem idemxbfierfenexft^
iiyssseofiiltemjpilicioMeiiic£dcetsomU,fed(f hst- licipdriter pidivinat : imfisijsasgsi

txmfibrp^hs/brias,optatisevexul!xLbl!iles,h-. yjr<ds^Ji~sD^emiitdmeaiu,qsiifMdui»psii .. '

tufidetuif 'u.^fcriptM,puhlicit«scommxniciiriaU delirihis,&ferraibiumnsitisfxdHm.Iacosisis'incbd-j^^^-
jtt his cxm spfefisystt ereSior cosptssm opscspeUgdii- 'cis ; Si pUs^nipxit,CbrrieptUm apparet, cwtsfiedob- J

tisiagexiiprobati^,jpdsciitxs coxdigxusisfxcxiit, dere & dobre , Jigxijwat»rttlcies mfpBnaereca. j,a.iiA
bHitereriSihdcmeaiofmbfhbrMdas (^filxitaa-- vssmma>ljife(irfirdids»», akii-acbrpbrevtficaie^i,
sbavidebaris. . ' .. : ^stocstmtsri!tacrd]fd^dbpimes,mbdbpies^atseb-

Ml^ssaxdotsemihiardistUtttaffeaiitristarii leiisexci&Mnd/sm^fishJidetmimi.HimeUsisxos
Osefitcanstttexpeudexdssmpbrrextflsijssaaitet/svss bmssarsjkhetcssrattoxKna^xr q^a/i,-,^tsbdml-

,d£mta- txi^^^fa!!-'itThtZ^,‘Pf^'^fi^x^s^^i.

extem.firte rstiualbamtSrUnamhypojhifincaniHippbiraieti
•imlegaxteradremprafextisnegbtiifacientia. prafiolahimitr‘,firsfecm
Jibfiejfssr " ' - ■ ■■ ■

Jibfctfftss mfcaeji, ipuem defiribii, eventa pmrida coUitmesvaitmfaciat, quipoieriinaitird
ramfitstdigkilfihstis.ami&tttsmor emnisisi ebdahcaleriegrddsieediVerfshiinsbrihtUiejHsdeiti >
obfiejfsimdeihuiMabfcedixsfteftravefottimd^^ 'ikiitam&caUrU pus elicere! ^KandoYielnpmgm.
Sxm,effapcitj«t!ibet htetmri}ptdletsdlifsconger hkquidemgenerationeidpoief^ braxesilliiispor- '

ftsisparietpbihiutuoifctimbexteiftibleiiat at- iioxes,ejttsdemJ!xtfitbjiaxtia^daidextitiix. Ergo.

. tollit: initio tjxidenfitbxfatis mente coxcipimus i fimdferialabtsixtervenerit,hbrteddebiitiaii^en-.
guopaSb imcavam -veficafeperfibiemillitjxido iisxMtira.ttoxMteriaUcitigravibridamnoadfcri-'
obfdeat, fiuxadaxtaXatJsmplmtenrn^ , duid beiiddefi.Sicfti,Fabrici,nr aVi'j/e d».,,iJHtppp-
3 « ufa ^aaxtxm-jis ttexica,fittoxiexta: ' idedtmftatisit. c-ramaeneymee. felici experiniexib attabrittiem
'/.II. <dalex ite: cum excTementifehpdxniaxat recepta- dedifl -.utipfe HippobrOies vicifftm iuitm hocce ex-,

II. etilUm ejfetpraplicisditra^ meixbraxa amtaum perime'ntiim,&iexiei@-Vacfs, apiijfixecolliiieans
Satutal illamftfeciJfe.Eebatra.cttasxoxobfiurealibidui pradixiJemdeiur.^anloergbmajctrefi,efixceti-
ai e:dBvalidtJfit>taiattrtbuat,^uas nequeat tratis- fianscoxjeUuraAiediciariis ,iantb prijldiifiofes
Judaxdopernseareurina,eiiddHfclepiadieeratfi- MediciiidemttmfuturiJiimj^Hicertaetinne-rfd-
mmum,evititaprioredMhiiandianfa,nox d.§te- les ex incertisfxgxUribUs s mirdjttdicii feliiiiaie
^ muf id,^Hodcttm Hippocrate idem tefidturGal. conderepofiint. ' : ' '

"i°-7'afeaionis jaxedtaacapacemeffemficam.Ec^uP ' Ceronidielbcb,xditfigebii cxjitsdmmsiiis

•vis Odiens hac dcio loca ‘xonnihstadverfa concilid-s breveni delineationem tibi oboculiscbllbcare, ijUi
turi.haudgravatimlargiamur,cumpleri^ Ana- exttrioribstspgnisiiioim-mn-nihildifimilUjiimmdr
tomtcipraterunamVefcaproptidWietiamattera dumhmcdsfjuiftitmislocumnonfelpuerevidetur.
obfervext,faafortxfectis dperitonao advextar.ha- Virgo 4 : 0 . ciciter dnxoriim,ecjHo ext‘erriio dejeBai
rums^utdemprtmoxaturalmmfacxU. memixtjfe >.e<x,bouUiinctsrrii Sutfe^uiniiyitsdKbKsfubKhta
Galenu,m‘,fol,sisaut^mpraprta,qUsxtodexfupara biiiciregione,tstmo-risfxbndfceniiiindiciaanimad-
it . A- itoitpraflatijfimo vertii,quainCrer4emieproveHaiadpiUfatgrandio'

ArchangeloPicolhomixeoiAxatomtco Romano magnitssdinemhocipfoiemporeexcTevit. tAdcai
•eu. Mfiribmjjuipritereami,}stdfaficitperitbxosa Bumdsmesefium/r,dcanieihcumbenteattprafe
um, binas alias obfervas propriasiijaibxsixtarim fe-(i,libergrai/ioriidbbrisexpers‘,ejiiani]uam, duyii
>ruJlofae,uidampeBisixtegatur. Hinc enim Conlf }iuis-ntmin[es,(flsiHniautempratererdinemfreduF- . "
gti,quodttt^uo^expertusdicto-,:ntdxmpropriai ter,uiagriusmnpmeladfeiatur)exaaifenfus,tas ■
jamdtaaiwfeftetabfcejfut,raptauiteriare,quiie. gentisVelinOtmbentismolepam, quantumvis leve
xutoefi,,x cavum veficafeexonereticumfiiiuipa. nbnferai.Vrinam mofenfe-vefca excernitpitx^ ■
t‘0,puodimerperitoxtituxicam& vefcaprbprid-atutamen,nefcienspibusobftaculisinier.eiptd,exi-
tntercedse.fisxfinuaretfaCiliiuperitonairuptapro- guamrxoramtrahit i dumlibere, hauditllbdolone
pagixe,alsorftmevd'deret.mrratPseolomixeses.e: fenfipiofUat.ConfderandumUiekubtllabuteiur
rtttdemlafontenox admodumdipf mile exemplu, malL,,tterone,ani,efca,-velfaltemmefenterib,aitt

C E N T, U R I A I. 49

nlJ -OBSERVATIO LXE cepto^dextremaniciifarioriemi vixnnqqamfor

ta^qusfolent JaacS doribai^dcregrainiEaii

'T^Heodoriaufbcr^lUctim.J^ttem/ puerum - . ^ ..,:- _

-1 diijuotiainvifijqui dolore fi?o & continuo,

mqmreretn.Apcrtoco^rej inveni inteffinom ^ ~".

ccecumcontradunijinintefliriumiieumiyemfi- K Nnoi6ii;<jaumHiliiehamprofeSoseirem;
nuair^idque opplc ville, adeo ut nihil ex fuperio- ^^^nedi^umViniminarce NelTelrod prope
ribus inteftinisad cobnpermeare pbfTeuindeiK- IhifleldorpiamiapaidGerierofumViruniiDoini-
aca.Deniquefifroileo,&exemptoc<tcO, iciubiq; humWahelmum Kederiim&c. cujusturrit^.
inflaiflmatum&pr^tumens inveal Prieterea p6ris,quanlvis<cn^,cratd6m^cus,vidi:qm Si
{cirrhusexulccraras,au£pbtiuscanceiexulcera“ coram Generofbfuo;^ biiiniaquje acciderant ex^
tusinipfiuscceciinteftinifilndo conljiiciebatuf. poluitfequcab eotemporei quoamecur^us
ANNOTATiO; fiiitjquanio^tiriiefeliabuilfejConftantei-affiniia-

Diverfeconftimanturcaufeifiacsp^id- vit; ^

nisjquamnbrinuIliniilcreremeiappeliahtPrasci- • . _ ... '.!

puaautem eftikiconftriaio& coaraario. Itaq; Tir« t VTiT

hujusreiindagand 2 caufa,diverfacadaveramrpe- OBSERVATIO LXIIL

xn&quanivisutpIurifflamfcecor^eOKteferat, AbJcejfiKjuhffoiimtiJcHlomciJiis(^iii-

utvixpoflentexquifittomniacOnGdcrarii idta- ratat;

meninonlnibiishdaenusobfervavi, principium . ; .

, &ofiginemhujnsmprbifui(fecircamintettinurii /^OfmuiSiotanus,Ghirurguspfse(iantiliiniui
Ooecum ; hoceft,(a(Xuluaic[aiiafineilei&coU ^inSerS^eittl/adhorieftammatronamacceri.
principio confpicitur. fitus,eam invenit decumbentem cura-acdtiirimis

^ ^amabremexiftimOvaivulam(qtlampra:- doloribuscircalunibosdebrejeipothymia,&uti-i .
ftantife.D.CalparusBanhinus ,• AdatOmicusSt nsdifHcuitatei E quum ex doloris ijiecie,aliis-
Botaracus inIigniSj in principio inteftini coli ina queindiciis co^oviflet j apofterilaefle internum
venit) primumexintelHnicceci infkmmatidne ( exterius enim nihil apparebat i hectaSu

adeocontrahi &conftringiiUtpline nihil excrea quicquamapprehendipocerat)niinimmiubplba
mentorum jiermearepollitificqueaccrefcereiria mufculo,quiVelaiiofemUrihdveritiumlextus,&
-flammationem, utCandem totummteftihumilea fepamamufcubrnm tabula noSavaverde-noa
um,imo&circumjacentespanesigangtena8dphaa tatiis eH, vitzpericulamptidixitinififdrteapertd
celdcorripianturiutoblervaviindmnibusiquos latcreilld.hdntentushumdrelfluerct. Anniienti-

OBSERVATIO LXll.

BusimiCisiipleadlpinatddffifitus, ciitim &mua
Iculdsexteriofes ad pldam usque inddifriqvaquia.
* Effluxit cdpidiiis humdr purulentiis & fetidus!
Ab ed tempore mitigacifimt ^mpfohiati omnia

&ipfabfevirellitnta,vixit&vaJuitmultdsarinos.'

biemwpofi Mum.fi , reti- ais& nTedicameGtis mundificS^^sT^bfa:

aafu tttdefifiulafim- ^tibnsillinitis/apertumretinnit.Poftealare6tia

cis carne implevit,-Ab in jefeonibi^ tamerij quk

A Nnoi 5 pi.adiifmejuyenls robuftiflirtius da lyphone&miplane ablHnmt. <%od etiam in o-
- -^^ptimiquehabitas, laboransperangnflaqui- rdnibusaliis vnlneribus&uleefibiisifiVeeainpe-
dem,fed profunda & perpetuo doloriflcaflftula , 'fiore,fiveininferioriventrefiierint i Obfervan-
ad dextram lpina:dorfipartem,circaquartOTvera dumi&cilhiheenim pars aliqua injeSiOnis in va-
tebramIumborum.rsnarrabat, libi antelrienni- ?0“mpe&qrisaufvenftisdeIaberetur,ibiquenort
umcultroillatum vulnus, in quodanl tumultu ; leviora ^mpfOmata, magnoeunipericulo igrda
quod aneminebademiscuraripotuiflet. Dilata- tands,excitaripdflent
tafiftulatrochilasdeminio&fpoi^iis prspara- . SlmilemplanecuraSOnem'feficiter abfel-
tis,itOT radibus gentianas juveni in ima parte oba Johannes' GrifFoniiis j Chirurpus prieftantis-

longi cnici dimidium , cujusmucrodefixusfuit “l^^i^juteilitretishunianhllmiatque doiaifn-
intertercam6cquartamvertebram,reliquumcalr raivirii>,DsClandiiBoucardijnAcademiaLaua
locbduSum. Incilo callo excaxiculcum: cujus fssdenfiPhilofophiaProfeflbris celeberri-
longitudo cum latitudine hic Ipeflatur, Exitt mi,adirterailfls,apparet;quaslucfub,
mundificatouIcere,cumpu!verepraEcipitato, & jicerevifiuncft,

unguento quod Apoftoloruni vocant , juvems
brevi tempore convaluit,

Idautemhicinfigneeft, quodavulnereac-

G.Fa.

OBSERVAT. GHIRURG.

G. FABRICIO HILD.

I CUnfimo , Chirurgo DoSi^ttn^

J&SimefOpMfhVir omiitisfjtie, t

fcrtimprou^M coiBgatriarit, ifffrrteruaturitm
iocaUtertt^ malm hurrtores domui rum obtinet liruUotuLi^
pthfmationemnehertientem^febrirfi citissimo-Oe Anmti-
euufenfus^iffisacutisjimeferientem^xeii/ereJolet: odai

JenfibKsperciperetw.PretereaijuumJiiinonpreme-
retxn^er^uuitndeiilmdamjeSarelket, quttrairt
cacochjmoarrporepitititamtanropereredttndajfe^tt*
eaventriatUtimicepenitutimbum, cihumcftidem
omnemfajiiSrenti •verumtnmen nuUopotus dejtde-
rio nimis humi^ ipfutenerentKr.Accedit, cjuodju-

\ g unnosiniveritD.Iohmnes Griffinius , eaventriculitunicepenitusimbum, cihumquidem
Chirta-gm opprime expertus, tjuamque omnemfojiiSrentitierumtomennullopctusdeftde-
methodxmfeijuutusfuerilin perienda interiore rionimishttmi^ipSdtenrrentur.Accedit,quodju-
‘oomicuctum ohcoquiperfomitus eji,^ etiam nunc yenisad mAtosannos in locis maritimis commcrra^
'stpudnosfoperjiei^fanusvinitldiligenterinquire- eusfieerat,ubijicutretulit,pijcihus, idgenitsefcis
rem: tumquaf^is exphraea forent, ad te fideliter pituofis viliitareconfi^erat.Doloresintenfpartim
perfiriberemfimninomihiperficiendumejfe, facile exnonnullainflamationenafcebantter, partim ex
manimuminduxiStfienimmihiinmentemvenit, memlhranarumdieh/mrum, aliarumq^fentientium
tequirertqamedicarum,c^chiriergicarumlongees fortiumdijtemioite, quanimiahumcnrumcopiafit-
peritisfimusatbhomineipjocorampercontando^ul- pra modumturgefientes, infiantemjolutionempra-
tomeliusomnia^fingulamorhiaccidemia,compre- fentiehant. ‘Deniq^exactaiedohrthuefiomnicapefi- -
hendereanimopotuijfe. Q^a tamenfenfi,de haere fendifacultasademptajnhocvaletudinisfiatucon-
rrseumaterecptiri]udicium,noncommmendumpu- fiitutushtrmo,(fienevam ( dquachitatetumferrte
tavi^t,offi:iummeum,quod ceperis omnibus inre- proximeaheria) dfuieperducitur. Ihidquodam
hustihidehetur,quastuprotuadignitateiS-amici- edrbtedicefcujusnominideindufiriaparco^tanqua
tiajttredefiderareexmepotcsdnhacunadefuifetii- nephriticu3,hahitits^ eicceptusefi, qui renis ejus
deatur. Quomodoin hac curatione fefegefierit,D. fubfiantiim velpBle^ne laborare,vel quoquomo.
Griffonius paucis nunc aperiam, prosse mihi narra- 'do obfirulhss,ipJum iis othnibus potionibus intus pro¬
diit 'isrjui ab ilo fecundum Deumpn bonam valetu- luebat,quedr injlammationefedare, ejn calculum ex
'SnerneffrefiifUtsisiquiq^nonitapridemludimagi- renibusdifiurbarepoiehter'valent. Sed perperam,
'fiermpagp 'fi^bigenenfi, nunclUaufannaapudnos namnecmiBiostrdense^labortofa.neetsrsnamuro-
' habitat iviffrohusslrmihifamitiariferconjunBus. fa, nec alvus impeSta,quefunt ddp^tbniefiri-
Jlicmno 1585'. juvenis, adhuc annum agens prope /©• fignd,Jefe oftentahan't,fed contraria dSnatura-
yigefimsisafeptimumfiumex Cinecii montisfiafii- iiaomnia.^apropteruhipofimultosdiesnonfiicce-
gioadra^esdefcendit,infehfita'admodumprocli- ditmedendiinethodm: Tandxmdpharmacopceo ad
yi,fibiminusprojpiciens , repentinoimpetucecidit D.IehannemgrfoniumadduSusefi.Quiconfefiim
'fsspinus.EtquodadmAicumulumaccesJit,enfisejus quodaliumquendamJtmilitertfifeBumnonitapri-
'capAusfsd>cofiisnothis,cprenefinifirdinterceptiis, demcuraroeratpotumqupderatmorhicpmaliaagho-
'iumbosnonlevitercentuditatq^obtrivit.Neq^tanie vit,(p-injirmojuvenidiJerteexplicavit,acfimulni
nuncten^orisautfema^operelefiemfenfit, aut ai ars naturehac in parte deficienti epimpotenti opem
'incoepto itinere deflitit. ■' Tofialiqsiot deinceps dies, ferret.puri^intusconclufiexitumquoquomodopa-
remifusprimumdolordnpartelu^orumfiniflraab raret,ingenpemilliimminentemq-,perniciempradi-
eopercepiusefi-.quifenfimtamtncrevitpetaderucia- xit.lPfimirumfore.utSJruptotandamadpartesin-
tumaermentiqj vimaccederet.Hincvigiliaasfidtia, terieresabfiefiujjumoresnoxiiinefiulvac d^ufi, (p-
appeientiadejeUa,quuminterimnecJitismagna,hec in abdominiscdpacttatemdilatati, renemfiubjlan-

febris admodum fenjlbilis;hdminem affligerent: r.
'veroetiaminafflel}aparielivor,auttumor,autni
cula extrinfecus omnino appareretifedplana omm
dnaturalifitU:^oltrreve nullatenus tUferepam.
'Quoslreiipfiufeventuspofieaperfilicue docuit, 1
'gens'humorumvisex univerfi corpore ad eumst.

tiam,peritonaum,(pfenfimviJcera corrumperent ;
praterquam quod tetrivapores dubio proculex tam
luculenta fentinain cordeJmus ejfent afcenfieri, qui
tumfehrilemipAccidentariumin eo calorem accen.
derent,tum nativum Jisfflocarent d* extinguerent,
tum^iritusperuniverfumcorpusfiargendoslabrfa-,

fculumfecejferat, .quifinifier'efidtdfiumdorfim^^ Barent. ashenonpofevitamincenufisdifirimfire'
norumxjuospfoas Graes dtcunt,, msq, penitiores non adduci. Quibus acceptis,ager totum fi benevoli

lumboriimpartesdiljiofiti , renibus fubfiemuntur. Osirurgicommifitin-bitrio. Sic verequamprimuM
Mu/,oli OuippeldpJusiSefupracommemoratus,&veheme- ifludeuravit (quainrefin^areejuseluxitindu.
vT/f’ ‘‘"^>’i^J'<‘’‘>‘“>t»partemfiuxuint pccqfmem de- firia)utmateria,quauniverfi,m lumborum regione
’‘fi“l°‘‘,‘“derat. . Jbiinpufiiis humores concSfHprehibita occupAiat.in unum ejus locum , adhibitismedica-

‘ml/'ulkiuruinahrceffiyneffeceruntNamutdocetGalenus,pril ubifculet &pracipuavifapaucaejfint,tp^tus
,r.,,.odi.mol.dedifflerent.-febrium,c.p promisjlmeputre- 'infirumenta minus inter operandum Iodi pofflent.
suppeu,fiuntormiiacalida&hurmda,incalidislpctsconten- Quodfofquamfiploargenteoparteidentidemper- '
'‘‘”i^^>‘^dolo,isfinfisqfecutumfiefevidit, iUico
uuou mo-^'&stJueth.pasfim..J>orro^u,shusnormhocaifiefi (negleBapurgationepravia, quam ager paulo ante
tu. i oo,ufudom,narttur,fiquodfint,am,quaras. Exiftinm cumma^avirmm jaBuramultotiesfufceperatjad
,0 ssmpo quamvis ceteri non defuerint,pstuitamtamen qu^ tatusfinifirum,quirtalumborumvertehr£, nova-
‘ef^"‘’‘¥’‘^‘”“<”>f‘^erajfi.Huiuscere,argumentum culdignitdvulnusinfiixit.-profisndumcertequa».
'mihiftsppeditant^tomataipfa. Sam bilis,pra- tum digiti indicis longitudo ex volaproh>inet,ficut

expe-'

EN TURI A I;

' ilHiio,&PIjilibeft6i JaniAntc

HedicDo6tIridifleiMdneTifi{ahtbbGmnidi-

OBSERVATIO LXX.
it^ttbefcens^^etimminme frivats.

2 . 1 iitclHniini Cdldiij pirster confiictadi-

_ hem arSum drcailiafiniftra.

, fpereoiMveficigEmteftmUmreaumj
i4^osnjiam j qicecirdter iA^umsetaai tuberculum foirbofum, ^quofepeunna diffi- ,
lii2,pauktimintabemincideri%qaaiuorfequeh- cultas,acinterdumetiamiKOuria. .
ri^amidrumfpatiaftalabdfamiutpemiiex^ ^ 4.Adrdtatofcmfembrisde«n^emabf-
tabe&aa£hefit;appetitutameh ejus vix uriquani huihbrem purulentum cbpibfiffimum.fut

mminutbJ-Ianicnmedebat '& bibebatnonpar- praHbrhpdutlm cedens: hincerbfisaracuaii.;
tmsjquamfiiadafmflet, &exercitiafuapueriIH garataoss mhibiosenammuicdlisluxatin,quanl
..iitplurimnm peragebat i nSquelca&deciimbei P“P“S .

bat:nifiperfex aut£ptemfiebdoraadasantedbi- fi Sub mufcuid pfbd fimftrd, c.

tnmjiebricnjacameh&tufliculavexabaturconti- pinjbit, quiquemcruhsmterjoro pai___
niid. Taiidem penitus extenuata fabiit idnb. tur,mgehsatherdmaiultrahbtasduaspurbuaM»-
menfeJahuarid.Vbcatusadcadavei defccand(imj cdntinens: ibidem^ue tres autquatunrluni-
fcan&riiquemaliiriveftigarid^ ; referi mefm- oQJHtnv^djrgjitac^e affeiSg _i uteariini&u-;

Reii iri-

w^banL* Hiacchyii^
&vcn^port^, adh^ar pcr^

pbrtani mmeresfcib: fteatsma^^magnimdiheduorumpugnbrum.er-
i qubrumnbnnuUiovi tusabinfendrepartepawreansimteftinumducU
i eircumdederatjUc ut peritdhscq teaUsial-i
qUafi ventriculum mentiretur. Materia pef

ibsvehspdrtaeinipiumpancreasdeCnentes J

Quumcdrpusdil{’ribniSrt{mtmi?ey-!^e^cti^ afflueBat. , ,

beihexortamfui<le,quiseft qmairibigat v . 8.iniiepatefcirrhofo* apofteifiata exigiiS

qud^uedbcaniam,excrementaqadtidiebisteri, inulta;

fiqoida&chyldpaniifta excernebat. '' .p.LierttniusCbfruptiismultps cbntiiiebat

, .ihreiredcxtrolapis erat ejus magnitudinis ^^^itids;

&%ntz i qualis hic dqiiausea teumque-inter - ,■ ib-l^-dmniftflammatiisimiiitiste&ttuigiari-

taiioraniearefcrvd; dolis. ' _ _ .

■ a *b^P4iiptrlideftefmjadciavicularumcoh;
- juhaionem,/tfecrdmaoHmd*ithdiUe.

, .t^Apofteinalubaladextra, ihterpieiiiam
& cbftas; niaximi piigni niagnitudirie & graved;
IcnsicUjuspurUlentamiteria,quartamjquintaffiS:
fextam cbftam erederat. Atque adeondn modo'
^ erantC£)lli|vertebf.s i fedStfumma

Hcp3r,qaqueraaunierat,ftomachus&%Jen p^e qua vertebris jurigiintuf; usque adeo caa
indum-natoram rilane 3|jpg_. riecdrrUpt^utfadle eximi; digitisqUe friaripoC

•?e>n^ohfuiiredepravatumjra{idniednfentan(

Ih dextrd Jdbd pulnidais ablcelfus erat pue "
tridus8cfcetid'us,iriquo—• ' •

iinclulum^dlibrar

jqiMdrahld dtiramater inHaniinata.,
iq.DUtqniatrc detraSa; tumprfcirrkdliis
iripia-inatte ad fiaiffrariifaiaspaiteni*
riioifuit iraula doloris c^jiitis i ^mto>

. . - : HsBchi _

fteatbmata^ fcirrhi multi undique per Tubiiari:; tum bieijniuixi perie

tiampulmouis;; CorflaccidumA planeexteHua- ifilntcrmcmngas&cetebhimickdfmuk

tumeratd . .... tus; >

. - . J^^-Pi^xustkoroideSihfiammatus;

.t7-<ifca cercbribafih&cerebelldm; fohfc
&ampliuSejuguliribusiriterhil

- AfdNoTAtic:); ■

Intellihiedii dngulHara hdtUraldraiihfim;

observatio LXXl.

^incifi tadivere nri fkfimdiohferviiii

dtgna;

■i iv ; , -e ; inteitimcdU

AMedensquidanifaberbgriariusiquadrigilita ftraparteK.Cafpi_

*->-Mn« iMus ; b.^iarrartsper intervaat gBisiindtavit.Hujus^ufi ; d’dldres'cofidiri ‘5

parteplUrimunr&oriuhtUr, & exaderbantur : .
A^ppean^iaiba&eileo

£3 pfi*

^4 OBSERVAT* ICHIRIXRGIC

Pibznmfoill Galenoiib. 6.dcdifleGiioni- ^daparra indfioae ( neipl^aerliederetar ) Olf.
^-2, busmui^orumficdiai, renibus ^jaceotj & novaculaHnteisjtnflaademinvoiuta; deindeim»

' Vdjdio fimt femurmovcntiamfcxtLtohisnoi^ im^ipccaIoani,&quodreliquumdiktato,fta-

nonquamoriunturapoftematagrawlSnia&peri- tim eft excrementorum cbBuvies. Hinc
cnloia, ut ftioleeo declaravimus. _ venterconfeftirafabfedi^reliqua^ei^ptoma-

: taremiiJafant. Inanum demum immiSpera-

— ■ ■ — - I ^ liquotdiesfdhilamplumbeamdnun&amiingueii*

observatio LXXIh toquodamdeficcantfcvelutidecerufT^minio,

Exmtloule&enterocekyqAnffdnii& diapdmph6l7gos,&fimilibus.Hisfadadcamce,

m9rs(equui£. ^ pleniffiraeconvaluit. Anno i&i. dam^emos

^ , I^eSifimul & amicos in oppido Madmahinvi/e-

Exemplum L rem,aDOmino@ri§ ^Ug/ibidemconlulerela-

immihifuit, przdid&m puehun ad annum l8.

vaiTet pondusing^ > omentum ei prolapfumeft -- _■•■ -

in ixTotum 5 & quia redudum non fiiit, intumuit,

indedoIoracudifimus,mfiammado,febris,vomi- OBSERVATIO LXXIV.

tu^iiiaque graviora{^ptomata exorta, deniq;

inorsfequutaeft feptimodie.^ ^ouna cumjo- Bxcrementapr inguen egerifiUti.

anne Griffonio, Chirurgoprseftandlfimovoca- - ■ V

tus ) Icrotumprsefentejano Antonio Saraceno, A Naoitf04.iy.Novembrisdie,vidihicPar' '
Medicoregiojincidimusj&invcnimusomentum, ■^niaciadoiefcentem , cuiparsinteP^"^^"

imoetiamteftes&vicinaspartespianecorruptas guinepropendebat:Egohancremj?^r^“®'. .

& gangrsnainfedas. duxiipfuminadesmeas,

buUmerquos mt D.Ni'^f P™‘>i,hujBsR^c.-

ExBMPinM Ii. pubi. Senator dignar^“.N>“l>“DeBrn4&

A Nnois?^ cuidaminteffinam fcrotumceci- l-bens „ob-uiligeDtereaexplorantibusaperui<v
AaeruhuUnde.quiarednaanonfnemntex- eodeni-^^n^^PO^vimus.
ortuscftdQloraIiaquefymptomatasraviora.Bar- tv i t •

bitonforemm'cbnfeuma5vocats|er.Isfomr<.- EratautennsnaooneDelphinas,-ex pag®

tum exablynthio Scrofis,vino rubeo coajsappt tninns,adttura^UOTeonnndBSjnams as.an;
carijulfit- fedut erantalienaamorbo,fic quoque uosautcirciter,C*far Luurenominf, juyenixro.
ingravefcebatmorbus-Egovocatus cum clariffi- buftus.Scbono corponshabitu pr:editus:habeb«.
mS doaiffimisqueD.JanoAntonioSaraceno,8c adjunaum fratrem , Petrum Luirre24.

AndreaBonetb, apud Genevcnfes Medie. Do- circitCTannosriaturn. Attedus autem talis eft.
aoribus/crotummagnitndinemeapitiscxcedeus PaulofiipramguendeiOTum, adlataslbioflisa-
invenimus;febriseratvehemens,lyncop$. Sevo- perto aut rupto abdomme jinteittoum, emergit :
mitusfrequentes. - quodlongimdmcSpithamacumdimidiapropen-

^ . Stadmfomentnmexradicibnsalthes/emi- det.Scadcraffitiem brachu juxta carpumferead-

floribus chamomilk, sqoatur. Ruptursautap^rs, nihilominus
/,«.»» meliloti,foliismalvarum8cviolatumappliaiimus. andiquefirmiteradnatumefthocinteftmum.car-
Maff., r.DeindecapiteincKnato, Sepedibus Ualmmele- nofum,itemrubicuudam.acundiquehumorevi-
iuandt. vatisjeduaumeftinteftinum. Sed quia propter fcidoScalboafperfura. Habet quoque tabefimK
inflammationemSecompreirionem , inruptura multarubra.nectamenufque adeodura-HujusaU
abdominisjam coeperat corrumpi inteliiuum , teminteftimquattacu-aterportib, quamvisfu-
paucis poli horis e vitadeceffiu - . praabdominis aperturam furfiim creda fit, uti

poftea ex figura apparebit, nihilominns tameUi

_'Li—— — . —. cuminferidre parte continuaiac nullis inteflM-

- ; tiis diflindaeft, multo tamen durior taduper-

OBSERVATIO LXXnL cipitur: quapropter excrementa non recipit j

atque C uti Juvenis nobis retulit ) femperex-
AnicUuifi ttertie, e^curathiili»fi»te, traabdomen propendet: •iquumtamenqnodte-
liquumcftinteftini,fecilemannintromittitur; ud

A Nuo 1595. vocatus fili in Medman prope cgometpericulum fcd: quandoquidem indice
Dnflcldorpium,in Ducam Montenfium, ut dextropofito in extremo partis, quarde intefti-
inviferemin6ntulum95uiclaufo ano natus, jam no exeditur i fecilim? eam intro reduxi , atque
nsqueadlextumKtadsdiem, cum maximo ango- (quod amplius cftjdigimm in ventre circumcirca
re torminibuscmci3batur,Sr(utvwbodicarajia ruptnramcircumduxi. Eratenimrupdoabdomie
vitic periculo verfibatur. Venter enim inflatus ex- nis ampla trium digitorum, in iadmdinem pofitor
tentusqueerat,ldpothymia:Sefiidores&igidiad- rum,led8eaiiquandototainfereportionem,qu3e
erant,anusobdndaeratmembrana pmdura, in deorfiimpendet, ipontelurlumretr^ividimus,
quanullum fereindiciomautvefligiumani jprte- fiadmi tamen denno redit, atque fimul excre-
terqnammaculanonnihiilividaapparebaf. Illic menta multa liquidavilcofii,fpumolaSe fiaVafe-

Excrementaftringaenegerifilitt.

ticliHji ifertia,&curttuini«firit

CEN TURl A t fr

A-SiWa£&exIigQofebrjcatajpolHciscrafriti^ modo enim facile retinetur cmriutam and? His- (
'loo^mdsnk ceomnibus,utdix^e^dios,vertetsgerelavem
fgt>n graiThiem penngoloranon rvc^i^ir-. Qn^nyA F. notatahi 3 iit aperiatur fiilula. - -Moxveficani
qtmangnflaasfueritfiarameafiQailg. tanto vio^ inanibus comprimatis detorquet': (icclyfiier
I fftrtiig JV-aigi^algendeiifiyflyr aA fnr«»fHn3. - he ulla dificiiltate ^ inttftina perveniet.

B. CanriukeftyuIgarisdyftefum j <^ ina= - Aptiffimum dlhbc&ftriimmhim ; nam fi

numimmimtur. , qnislupefioremihftrH6Bonem' lcquatur5'^vo

C. Yefi«efi bovinaj iri qii^ infiiiidendus. cumac^oao fibiipforietexl^ebkclyfterem;ut'
eftdyftcrj' Illaautenjexunapartefiftiilzlitera in me ipfofiepitee expertus fiim.i^bd fi fue-

notat^ex ^fcera vero parte orificio veficx iite> rit^sgdr^^ilis j itaiit ex le &b 'egredi iibn poffit*
ra0.iibfatb,exlignoquoqiie fabricato > fimii- habcatinpromptupeivimiquamfiib^enibujds
terefiaiiiganda. • . , bbiefvationis delmeatam^afa^» ■

E. Superioris orificuciavis.efi, - Tandeni recltifa tlavi E & apertaE.^nflan-

F. CiaviseftfiftoIjeA.noEatjBi ciijusbenefido da feft vefic^ & reponendi iitbdiccetur&con-^

ciyfterinveiiaCiiotaaj ^libiniraggrotantis iervetur. . • ••

iretinetuf. . . . ' ; ; adfanitai^eon^rvandam, propter fic-

Pr^af^o'igitur clyftere 5 & in veficam ,inr titatern&cbnftipatiOnem venfriS 'j aliquando
fiifo, atque cIavibusE.&F.notatisbeneclausa clyfteribusuti cogiintur,non bpus^l^nt) ut in
vcfic^^ger in dciOTum latus dccurabrt: & c^- le^o decumbant, fed fedendb pOflimt fibi ipfi-

ti dc^iimpopritem fele i

OBSER-VATIO LXJOX
ArthriiU inveterau ^ tortura finaU^

Au '

tLeverendurA at CknjRmum "^irum , D»,
T>. ^ANTONiVM FATVM, S, S.
gMopiUCexeveiifesfrofeffiriradi^iiJmBmi
nec-non fhihfcfhicamm ac Medicx-
, rumrerxmjcruiiaoremcliliiew-
ikjimxm.

■O Arim ad te quam vellem Icribd' i vir uridt
•1-Vquaque doffiflime, atque reverenter mihi
°°fa ^de » quod Tu* Excel/i iii feriis ftudiis,

reverear? 'Hac“tamen oblata o^ccafioncT*'te

medica ad te bis Medicuni 5 &abditanim re mni
Icmtatoreni diJigeritifrimum,quiri feriberemjab-
ftinere minime potui. Prsteritishiscediebiisob-
brtus efi: mihi iri finiftro brachio catarrhus , qiii
ifte per aliquot dies vehetrieriter excruciavit, cujus
riihiiomiriusnuJIumfiverubbrisfive tumoris ap-
paruifvcftigium. EgOirifurrimiscOnflitutis do¬
loribus j non alio remediorum genere, quarri ve¬
hementi brachii exCerifione, haud levem doloris
iriitigationerii fenfi. Quod autem riecefiitas tale
dolorum ^odyniim excogitarit,maxmi8 adriura-
ius fiiirii Recordari tamen ccepi,Vir dodiifime,
& abs teolim iri familiari colloquio mihi dido-
rum,& a me noriabfimilisimius aut alteriuscx-
empii haud iu pridem obferyati.

Nam

' propeLan£!nnam,MARBJAnomine, ofloge- Dj
Bariam,cnmdolprifauses:retenaone nrihzjpro- veL-
pcerabfcdTamiadu&iurinario, aifii&atuiDjCa- 'mihi

randumii^ai - - - •

dierum uriaam-rcddere non potnit, ni^porre- nufiefilutan^iofebr.i5o4.

•rr^o^Valej vir cbrifiimeac perpetuo
quam tecum ^o & Golinecea mea chariffima,de-

,&sin altum bracbus,& projedij in fiinem ad id
aptatum manibus, atq;ita reliquacotporismole
e!a:enla,nonlecusacCtottar3afEceretur.

Tandem rupra ablcelTu, pus fceddifllmum &-
manavit, dolores ac reliqua lymptomaiarcmifla
(untatquelicptilHnam&nitatemj quaadhncDei
beneficio frnitur,recuperavit.

Porrbintermorbpsplandincurabiles, aut dif¬
ficulter curabiles, ipla Artbritisin'

Exc. T. addi&ijpmus ^ tbfi-
qHextiJJtmits
G. Fabricius Hildanus,

ANTONIUS FAYUS.

GlULELMO FABRiaO HILDANO,
Chirurgo prsfiantifiimo -'

tantumdodiorumcpnlenJujudicatur, ledetiam n ,

ip&experientiacomprobatur; Peccans enim ille 1 >^clar^jatte^am!cijfime,>ii!r-^

vilcofiis&lentushumor, ardeolis, ligamends, *‘‘‘‘*‘‘‘™'“‘>ii‘l’'-a^iitdnonocKlKvide-

nervis,&junauristenaciteri^tens&infidens,,^;^’-^f'^?*’'^^‘’''»'f^‘*»>''Vacc^«-<»:i Vir ’
medicamends haud tollitur, necradidtus evacua- , pnpterocculM cum

tur. Violentatamenilladiftoiffone&expanfio- qu^iaieadhihna,

nemembrorum,quafitintortuWi¥ihtinaU,pe- .

nicus illam fuli^acamfuifre , tumexquorundam '^eroitytdebaturTunmta^
virorum fide dirorum relationeliabeOa tum et-
iamegometinviro quodam oblcrvavi.' fopeanontantw

Anno 1596. Nobilis &Magmficus ABRA-
HAMUS @rafftnrte&/R.eip.BemennConfulvi-

gilantiflimus , prs/ente Nob, ANTONIO a ^ .

©raffettrieU/ ejusdem Reip.nuncTribuno vigi- ^o^fvrattoau/lared^lipotefi.Sedj

lantiliimo i & nonnullis aliis, Bernse domi fua* - ^ ^f”^^^fa«tcemiestddocere poufi , ouideplo^
narravamihi.CommilTariumquendam (eujus

nomen nobis quoque aperuit) arthriticum, gra- adft/re, ut admirahiUum tuarum cura*

vium facinorum fulpedum , ante annos viginti incredibilis ^

Beraamaddu&im, ibiqjmultotiestomir» fub- Cognovi idnovijfmeycpuumjv^

jedum : Inqj ea, quum intrepide innocentiam ^^ONItui (tit^UenimtuumnonafpeUem^cui
luam tueri pergeret, non modo criminis, verum '^^^f^fi^f^^^^Deumreflituifii) manum ; t^uam
&arthriticoruradbIorum, quibus antetorturam humero brachio femimortuam vide-

duriter affligebatur,ablblutum fuifle. prt^quamad teyanquam ad alterum ey£fcu-^

SicegononinfirasIbrtisquendamiS-abbinc

annisfamiKariternovi, qm ance annos 1 6. gra- intuerer. Non dubito

viteraccufatus, Bernamadduchisfuitsubiqunm ^ ka-^n fim,» in t«ic

tortura multis vicibus ipfi rigidiflime adhibere-

tur, ille vero innocentiam fuam conftanteraifir- Meditufamilmjlm allatta-i. Legimod

maret, tandemabfolutus, & priftina dighitari ’”‘fifi“^^yr‘>"‘rUfiript!!m,placuit. Os\pi-
reftitutus eft. Hic antea per multosannospo- ^^>^‘‘i‘^’«‘^P‘ti!,pa!iraah Apolline, m ijni-
dama miferrime cruciabatur: a tortura autem “^,1'“^^^’’'‘’’’’’dignitm, Qnantjnam venor,
^oftquam thermis Valefianisufuseflet, valetudo rmht faveat in. verfiiu pangendis hoc

ipfiusadcbconfinnataeft,utulqueadhuncdiem ^“nmjamdiitahitlitiscaflrisSJcejreritn

luperftesjnulla doloris anhririci veffigia a tortu- medicine, faciendacma, xt Chriflot^ejut

rztempore fenferit, federeausin pedes,'quan- iE.cclefievocanti parerem, medicinamij, ccrplric
tumvislenex,infiftercatq;incederepotisfit. eum Medicina anime commutarem. Dominam
Ejusdem rei hiftoriart^memini T.Exc. ali- tp^pnlnrem meitm,Paterniacenfa

quando me przlente narfafle. quendam nempe ^ppi^fi^pnfieremfideliijimxni, tjxefo effeiose mas
podagricumincarcercmconjechim, &quzllio- ‘nsrhufaltaa. Igp&utcormeatihicb-tixirritiiala-
" 'um, poftea taroenpriftinz dignitati latemdidmns, (^■dDcminofidntis Anthvecreca.

, ab arthritide fimulliberatum fuifle. ”’'^-^^-^‘’“^‘‘'6.Fehruarii,tyinnoi6o/^.

Exempla hzc Obfervadonibi

amicorum admonitionibus, ii_

edendis,in(erere decrcvi,fiforlan

tisCh

1 ANTONIUS FAYUS

piamutilitatishincaliquidconf^rSrro- . ChL

indefihiftoriamtuampleDiuscommunicarc, at- rufgoPrzltantiflimo.

que Cmul exiguo aliquo carmine halce oblerva- S.P.D.

t.onesdluftrareExc.T.dignerar.idmihigra{if- \J[1mtAi,vir clarisfime. Epigramma, pedM a ,r.
fimumfuent, coquemeobimagisacmagisto- *^*”mmvmApoUim,qy.iadcteApoinecalL 'il^i,

care julii,qtioadpars^incipefetrubelcere< Tum naarinotavimus.

przfto fuit famulus j'^iri{(afvo<Juodam inltru- Similem profethddum cafuiftvii in pueruloj
mento ex cavato coraeo praecipna brachii vafi duorafii ihcnfiuni matis_,, NobiUlEmi ™i JO-
lugeret. Hinc tofum btachiumi hmnerum,- coi- HAfWIS a W‘lLJCH Bteilau, quipereundeni
Ium. &peauscBmfaccolumbricoramy &oleo obiitColonia^^mo ijfjji.io.Julii.

amygdalarum dulcium limulmifbsiiriHnxi.- His - ~ ' '_ ■-.- __

Deobenedken^^cbjrapriftino ' OBSERVATI© LXXXB,

“ Er^peUs okoiBttudum,i« ganffoiim

^(o)^ terminatum»

T> tifticus quidam, l^fipektephlegmohoei-^
iN.de in fimftra manu laiboi^te , extoofbris
cOnfilio fibi inimxit per aliquot dies manum &
brachiom oleo rolacco; undfe dolores, inflara-

6t. OBSERVAT. CHIRURGIC.

. OBSEBLVAnO UQffiVL nonpolEt. Negkfiiemnimorruscamsrabiofi, oi/. Sff^
- Ven^f.c^urM4. ' StSpoft lot^

Ad tempus.omnibus pambos prindpilMS , labem

ClariflimnmacDoaiflimamVinira; Dd.D.A- atqae pcrnicjem^oiirauinicant, ita ut tandem

BELU.\tR.OSCIUM,IUip.Laul^enfis bomo infiirore moriatur. Nonne Baldus, em-EieafliaB
MecUciim ordinminm atque cele- naius ille Juriscoiriultus , a cankulofuo in labiis

berrimum. ^ morfus,negleri:omorfu,poftqumuormenlesia-'

, ■ bidosperiit? Sednontantummorfampemicio-Qj]

VIA multi hilbriam de qnadammatrona, fiu5&mortiferumeire,ledip&mlalivam,teftaa-.e«
^^quamaliqnandotibi coiamnarravi,vir un- tnrGalenus,&pofl:eummulriviri dofii. r«

diquaquedo(StilIime,atqnearakeplnriniumob- Qmnta autem bujus veneni fit feyitia atque"?

iiam, quantumvismemorabilem,oblivionefe- obfOTare.’primumfifitSE3AS'nANl'cVISI-;.j
pdire. Hoctamenanno-.qniaduofeleobtule- NER.IjPaterm'aceflfis'fiiiaj quamordfedmannqs
runt exempla, quibusillaconfirmaripoteft, au- nata. IBa a rabipfo cane vulnufculi quinque in
dcnrior facius fiim, uthiftoriamipEmletbeisa- tibia acceperat, Parentes illam vetulas empiricas
■qnispeneimmeriam,Uteris£anquaiiireniisadri- curandam commiletant. lllavtilneraferro.can-'
pa m^^p ellerem, tibiq|rerum raturaliuni ^ue dentiinnflit, pol^ neto quo lingaenta 15. die-

communicarera. Hiftona autem illa erat de exptontum relatu collido ) 'non latis prOfunde
. raatronaquadam,qu$exleviffima(ufvidebatur) immiffuta fbitcauterium mature nimis ob-
occafi6neinhpdrophobianlinciderat,ac tandem duftae' fuerunt dcafrices , accidit utpoft menies
morte fiiblatafuerat. Porro res ita fe habet. In treslubitb ,melaHcholi%triftitia,-mcerofe, &ei-
viaobviamveniteicanisrabiofus,quiveflemejfis morejac paulo poft fiydrophobiacorrepta fit.
dentibus arripiens, huc & illlicirahebat, donec Ego tandem accerfitus, ^yeni ipfam in mortis
tandemveftelacerata, cutetamenmulieris illzla agOrte, Maximusardorjfudores, anxietates,&
&intadla,canisaufugit. Illa vero nelciacariem_ fitisaderant:aquam taraen,ueque vinum videre
rabiofumfuife laceratam.veftemfflo(prout potuit,nequeCTiamfibinominaripa(raeft.Lin-
latcinatrices faSitare folent) dentibus abfcilfoj gna arida erat. Ddmefticos non agnolcebatj .

refarcire coepit. Unde nullum quidem per tres qnos quandoque dentibusapprehendere tenta-
.menfesfenfitincomUMdum.^ Poftea.yerbfen- bat. Atque in eo angore paulo pdft e vita de- '
fim melancholica fafta, imaginationibus,Viuo- celfit ' - - \ .

ni^s horribilibus &q!avoribus,.^aricospit,& Alterum exempluiH fuit (Je JUVeiiS ^uodaiftri
^aulb poft, aquam&viaumodi(&,.&quodps- vigintianhosnato,DanielPctrinnpmine. Bfuu
jus eft inftar canum latrare, aomciHcos non a- pcribri £eftate,tempgrenleflis,a felerabiofofca!-
gnokereidenubus arripere, atquemodbKuiic, pturamindexttopolU^ accepitj ubiepiderrais
modoillummorder^entans: Donec .tandem in vix offenfafiiit. Af‘quiaipfcinfciusfelem ra-
eamilenaammam efflaret. Hsceftliftarjasvir biofum fuiffe ,'haiicfelpturam (qusiiondiu
riarifrime,quamnqnnulli, hujusvenenifevigam poftlponte cOaluitd^lahe neglexit. NuUuseuim

Quomodo autem vcnenUmpartesnobilesin- liud.lymptoma. Prqximaverbdiei.nicnfisMar-
fecerit,jamoper®pretiumeftperquirere. Ve- tii,pauIatim'incepitmelancholicUsfieris &pa-
nenum hqc univerlamcon^leaonemacmplem vOribuS , atquefilfis imaginadonibus commo-
huraorumJn eorraptionein trahere , ac.omnes veriiitaquidemutppftero die domo egredi,atqs
' partesprihcipesinvadere,15miptomata,qu2in- in publicum prodire .non auderet, tertio

defequuntnr,Iatis-fu^erquetetotur. Cere- die ejusdem menfisVocatns,inVeni ipfam hydro-

'ni inprimis a veneno pOTpm, furor phobia correptam #Aquameiiimi vinum, 1

' Jnnia^jlplendidaadeoabhorrebat, BtUcvidere*" A”'

'• quidempoffet , Uec Vellet; imo iaterrogatusan , .

- - - ,t. --^ veIletbibere,ftatimaltavoccexclamabat,Ieque

tempenem^jdam&ficcaexorm,i^thymia, abfcondebat. Vnltas, coUum,&peausinflara-
inceadium,fe6ris, ^dorlingu?. fiusvchemens, mataetanc^oloreczruleomifto, fudores&an-

ta,denotant._ Mnc certum eft,-excrementa Bc .alteramleoipartemfefeita projiciebat, iittres
lalivam prscipue ( qus in canibus rabiofis par- viriquantumvis validi, vix eum continere poC-
timcerebri, pardmpulmonisexcrementuincft') -i-di-i.-. x

Pofteai^uoquein corde, &£fiate'Jumm

:ao,partimexipkvefte, labns^d fe-nationeantinfpectione calids, expayefcebat &
quod demde paulatun adpart^nobi- tremebat, atque in ea mifcria adem aode c
. lesTeipCit. Tanta enim eft hiijus veneni fevkia vitadeceffit. -
ac malignitas, ut hominis judicio comprehendi Vides iK^qe^Tic doiStiffime, primam, quam

hacefi, vraex/i^y mi>afsd^mtU^oprictati>ro-

iaienJmum iiLjihxs '^,intm-fi, hfJitK, MitcoH-
t^!3ii,fidivt!tiiine, vel mina corpa centingitm, vel
incirpmhtisrelinpmmm.QuiefoteflmeagiintJiex

tumenecem. ig.tmteta{iehftamia nebtptm

adverfa, vmiat^rferimfinieaeiciftum, ea^nevet

ABEL ROSaUS, Med.D
GHILELMO FABRICIO HILDANS,

Ctir^go prajftantiflmio

S. /

J^ASdehydrophohia objh^i^ianes i^ n.

t, -cerebrum, fel,[anguis, Ijac, faliv^
: Vd demum mineralia iffa/^uorum

^veram^^fenejamoblivionitradiderarayin- me^ proprietas ,_mnnuUicelerem, tardiorem alii mor.^
moriamrevbcarint; tumdxni^ueqfd>d anptmmU- temobeunt,funt ^ui facilem, d^ilemalii: Juni
hidedertsexmfcriftOydehoc.pdjoTmrbigenen^, etiammnnulii ^ ejuivenenapn^arantXexTheo-
^ ohfer‘'Sare mihi licuit,ad te Jcribendii phrajto) ^uajlatU ^certisteT>^oribits,qubmodone
fropterqubdjoujusargumemtpramamhus 3 ^d p- 'CHtTquedemumld?et,interimant: ,Quadam itiant,
tiusprameniehabeo, Ubemisfme expon^. In^ quacoieuinhibent,c^generatii:>niadzierJantur,Sed
primudtuaopinione^fintentianon deflebo, ajo^ 'quia venena, qua intro[umpta , lethumad/eruni^
tecum , mulieremi&<^.mdentibid rumpenehfilfem, nonJunthuju!sprbp(fd , de iis [ua extra adhibitd'
fpumavenen^dinqutnatumii^gingivisjingudet- hocerefolent, qH&ab-animald>KSfiilicetvenenatib
iamfor}itan,oreq^,pannsmtlingendo,fefttangendo, infU^ntwr,h^dviterdicam. ' ,

lethiferarahiM canis falivdinfedum , venenum Horum certe quttdamohjhrvantureffeintotum
JubtiliJfimumcontagio^fimumrepentefacHlb- adeoexitiSa, ramqiyfdva^'horrendainveher^e^
me attrahere potuijje, Q^m dubium non Jit,facul- ^mptomata, ut damoniorumpotiUs quam morbor»
tatemtandem aque exitialem inejfefalivafeufpu- gener a dicantur. Quaigituraciujhoc eJl,animaUfi
m£canu,alteriusveammabsmrabiemaBi., Jied iBu,morfuve,faUutmtha[ieupermCiemadferunt^

tdum,e^ in. eandem rabiem; qua da videntur. Ji<fo?Jibm^JklivdJeuJputqlxduntca-
■fertendum, ncnaliferqudmjtabi:- nisrebiduSjhtfoniSiX^a^idistereiumquoddamge^
rjumfuijjet. Mirabilis quidem ef nus. Morfutantuvipera,fcohpendra,musaraneus\
fervatd hiforia,fed non incredibi- phalangium, dryinis, dipjas, ajpis, ham'orrhois, 'nd-^
>enijfe,tejlaniurgraves viri; huic irix,cenchris,ceraJlesjC£cilia3amp,hisbana,Jeps iiy^^
n <tAndreas haedus, udltera inter conti£,qu& fi ejaculando ^rdet, Amtuodites ex Ae^
iuenees,accBmmuneseVentusejire- tib,^reiiquafirpentumgenera,acpleraq-,atiaani^
nverhag^eqrediderimjnijfte (cui mdHa^B^lifius^Catoblep^,quadupferpentum
ejlemoculatumfuijfi afireres. Et- genera,etiamhalitu(^intnitu,^jbktt^u(nterji-
exerementigenerejicc^imb, nulla eiunt.SolotoBuetiamnbcentSalamandra,Eruca
t,quA tam celeriter vulnuSifiuJcA- pini,^abidicdnisjpumaiquarabidoshominesquoi
injicere queat: Etquacorporis hu- quereddit.ldexvariistefidtumefihiJloriis, pracim
ime vitiet. Sedquumitaferesha- pueq;extua JdtisliquetfiniSa nempe muliere j qUd

64 OBSERVAT. CHIRURGIG.

^^dintAsisf^.t)iinfcBi!mahfc;da. Sedij-ht^omm, a
'irruMiirerafr/sfenimJdlivalcthilli!evadit. '

liijiea mncarere arhitrarjeirritaiiifiitisjimit^il

teUigoMlefcd ' ' ' '

jrefeni

\nferant.QMdifhbmwef^i,d4tc^e,^^^id

fer^Z:ipLaidiimfHtM?^Mti^avi<nresmlrr-
fiaefe. afcmtxmmdlitie, maU^itatis&vevem
nasfVmarn nobis eUeffei

«. _, ..jinmvAia, d^fre^ifmspeB0ru(^

rie- ^italiumfartiumOirdoradifi^anhelitusafiuans,
tiy fehruvaUdatircafinem.i^denhirenamrabiedffo-
Bicominiiotxjtccarhdrtmd
fidaes kJiccitatc incidere»Jitin
exhaKfiamJdebhoCvenenumtJocm
Udsim^e^ariexfeHentia^n^.it C,

Qusm enim di^eBui» efa Monacm cujiesaam ca^
daver^A nbtdndafcr^ta^^rui^eiprinthmllam
a^ifehfmndiiatemd^.bjaminferkdrd^^^
quefxijfe confAm^Ain»ahi^eohbc venmo: Secun-
dhjinks corduconJpeBds;^ifearidoii

'' dejiitHtos : "^tih in pericardio portionem

freqaenUim plenam.Fenene&am hec omniagenrra,
non qaalnatwHS HlltSifedtoUHsfuhfiantiaproprietd-
ie(at fHpradixtnuts)operantiir»(^admvis calida aut
fi-igtda exijitmentur. Igmtamigiiurhorum ■,
nem i expertruf»effeBus inreparvd .fapecontingit
admiratione omnt longemajoresi AdmiredUt^nos

ammdisrahiepercini effeBus cenfeO» tranfeunte
contagio ab alteroinalterum.neffidtimfiprddeHn^

' illefalivbjksyquii^orere^ientisanmdlisert^atury
■ vim veneni in fi habens» fenjimfiiritUs»Jkngmnem,
humores,acpartiumjubfiantiamcomagidnelab^a
' Baty uiinc^uit FERNELlVS» longiusfirpendo «
pdrtesprincipesy fidadeofignite-/} e^permoriUyUi
nullum fere per principiafintiatmaluni egetidc^p-
ptered nefiiant,<fitantdparnicies lateat , t^udm t
tumfercy cjuuniadco^'» & cerebrum jam pertingit»

hbrrenkisfimptomatis hominem Affligit» febrem td-
. menplerunq\non excitat hac cbntdgio,niJ:ddpojire-
rnurn cjuumjam propagatum fuit mM; per partem
. pojl partem ad interna,ac demum adprecordidr,tum
Ctfthrem fepiitm coru

ffi!m.cenvellit,iicf(>^t!mitrtl)rKnlfme!is,fiii'er?
'» &ltthnmtulfen. ExprddUiispatetfmimewiihy-^
dr,phohia,fe,crdhitic4Mtfimtii. Fjiemmta-

tUdi,pateihivc , ^uia «ixfidfiimaimraidiit
,,„.revt«tr l huj ffd ^

fediae.SxprtdithiB^ifet.^uiimfemicidJai.
mtdigKUs^exKmhsfa htct^eUxs: Ntu»

" ' ... '&qxamvtsdt»latitti.

hocTmrhigenxSiqmdsnteirdtm.
fes&mnosfittfermevmmaar.

Hefert GVBINERIVS in traEiatx frd d-
ninqmdcmd/unfofii&.atipHmacanernhidbm'^-

fii mem xqHxncceJfmt. Is(arr4m dUi ddjeptit
mumanmm,aliiadduodectmumlatuiJfif,fi^*„j^.
Miram etjuidemefiy ^uddtamcunaanter(^fau^
latimagntttmtnfcfixmitamperuxhfxm, -^imi
contngiofxmvcncmgtnxSiUttntAntHmtmpnsdift

qxUqxdsAm
-'jhkjuseffecir

fh

fftlddfft

dtpravant.ContxgiafdAciKr^quznakuno in a
:mnlilahestransfertKr,(j-fci^ei^cm!teSx. F,

(falii^eofiiciam,

(^‘vebtimcendiiBridmeffeinfempericxt/yrKptomti-

ialxcxlmeroflendiim^ri! - ' ' '

litdsjsdxft , igmem interi

....txdverlnntxrdcaklemfironH-Z
,,x.,„eii.,...dieqmfxperitrzfofxnt,fedi,elhnxflai
^ vel eidCKUtaince-rporehxmmo exifleniid,femper
igxni,vitam eppxgfdntiafinpermcietntdndem hd-
minesdttcmt:e.^ioUlaahasciti,aUd<iardeper-

. ficitxr. HujxsdiverJlMuratioadxehxspendSiVXz

deUcet,velexvidemiafextmhecmtdtedeeniii,vei
afivtituMnefeipelimtiitepatientis. Rdtieneagma '

daimemciHJftme , md&longbtefaporledere, ex
jusdemviclemia, velniajorevelminire. /d terni,
iter inferpemthiisi protempartsdnmMiierfitate &
mutatione, "dfamkpteme non a^uevtgei eorum vei
nmum,acsiaie,nu tam cito penetrat, cS-immord
fiitii eorum mtrfiis. Nec tamrepcnttnam mortem

ct!la,ardentefjria, hoc affcSu percellantur cane
Z>/ldefiqU!tter,quod quodcunq-yhumidiuscxifiit,
,rariut,(^infreqzcntiusittq;mitixs,hocmoriopr
hendatttr.Dixiefecerehriprifmim, S-cordis i
temperiem, ^iaafiplxrimaaiiaparteshicinvi.
Jsnt,pctisfM!mttamenceretrum(^cirra§ciumtir,

c- 'us,cpneodemafxmpco

ntxr. Hiefiantibxs Scendum.
virxsrahidumfignefiindge?!. ..

zmorfie agere. Cw autem m
, — aliis tardtxt rahiemproducat,
hocexf atiemisrationefieri ajfero.proratione for.

df a -

C E‘N t U R I A i. , ' 65

ris.CxihocflrKad- *- Sicai^ Jn^THIOLt/SMca,(iduas'vidiffe oj,jl

___ ^ nquivcnatuMue- h(mincs,<^uij^umdtMtumfeYfufs,nuUo^uidemtu:

vdhchaa-e,cia,Ter:aeremciruntJIccderMei n&rfuacceptoi!siln(are,rsd!icm comraxijfem.
rMrophohia{Svocantje}entia,faticdixiSi-ui- JOH.mRlVS rALEmANVSr^e-n^ch
decr.fi deEtmahccaddidero. NouienhicHydro- ,ytticanemrdhieUhoramerad,ffecteeram, edafe-
f^iayadhuricmorhumexfrimendummncompe- B«ixhdlati'om • • ^

QuuBStnirarahidihomimsiionfilumayuam, pertosfuip. , , .

' mtimeam,(ficjHic- ^Aitetidmurmam-ralioficai

fsefiicaciff!ma

, cidcatam>'valde7iecere,m

I? Sedhicdifiu- tag.hdcexpertentta. QmmR,
lAU rahiefercm, perculfiufiurm agttatufih i 1

tandilocMmmefiAumetiaranminAUrabie.percm, perculfiufiurmagteatufiine-■Mvuhrevimtgraadu
qmriiemefimperconfiantmdnpotefiergpdeUjrifihu- ejfeixtelligeret,^demes,^meumvt«culuco-/!firiclS
jusmorbipathoffioTmnUonftgriuconfiitHere.fierKra teKeba«t,mfurgruemermiJfioxeohmxe.rogavtt,ut
iiecomittMsus.Eoru,quiacanerahidodemorfifae- quosdxferturusefietItheros,fibtdeofiulan.ltceree^
nsdt&exed/beKemperieruut^uamplurimaextdt Qmdquumeicjincejfumejfiidtieruijptfculahhtfiet:,
Ufioria 4 pudAmhoresfiBfi/fim^viceH!tam,Gale- prafocatuseJf.Sedeccefepitmopofidtefitberseodeid

‘coLEbrenemum, Fracafiorixm,ForeJiuri>,Georgiu fimmam-ataracummortccom^aararrunt.
‘fialmam,P.SAmm,Eidium, Aadr.Bacciumydm. . fritereafi-cidilfifcrtbu,exfirarmmstsqmfuei
Lufita>iumiPabaariumfijoh.SauhiiiS,ep’Aiosper- rabteperctndect!hsierast,efu,eqms, boves, & oves-,
multos.Eoravero,!juidrahiecurati<^firvalifiie- quijiramemumdegufiajfextsrabtemcontraxsfie.
relegunturapudPdlerKlam,Paraum,Forefiu,PA- SVRIVStnfius commenturus.reriim orhegc-

murium,ilimum,(jemmam,Galenum,Scribomum fiarrum,tnDucMuWtrtenbergenfievemfienarrut,
LargumpeliosqrHujammeamObfervationemfiih- cauponemqtiendAhojpmbxscuraesporcs,rahiduca-
^ ' is ,fedprius aliquot alias, ex varus nssmorfitJnfeflats,edendaspropofusfefparumcerti

‘Ostthoribus excerptas ^ ■
^’‘%ihUARET£VS,dral

irnota. hofifta/iterjutihomissesejsssret ^ _

moieverfi in rabiem, mutuis flmorfibsu lacerarunt,
t factem Inter obfirvdtioms D. ESAIsrE MEISCHc

'avent. NERI hac continetur,hisverhis. Puer adolefcetts,
_ . . , apudeqmtemnohtiem, fortefonunasnvemtdelites

pofieUbr.sfiefign.&cauf.acut.tmrb. fi:entemfisbfionduigladtum,qdoexaBtsflursbusan-

Afierit quoq; CcALIVSitAVRELlANVS, nisjcanisrahidtssconfojfusfisirat.isfiht utconcedec
•qiiofdqmfevidife, quiinpaffionemhjdrophohicam returpetut ■, qmfaSoquumenfimrubtglneobdtt.
deverterunt filius ajpiratiomsodjrre ex rabido cane Sum extergeret,sfipesyotsre vellet, puer tmprovsc
qdduSb. AliosrahididnimalisungmbusUfisfinra- dusfibtdtgtto tnfitxttvAnufi:ulsim,underabieperx
iieminciMfe.oAcut.m6rbMb..}.cap$, cttus,nemineadvsrtenteperut. Tamavtsveneni,

Memoratidemauthor, quendadgdtbgAllinaceo cujus venenumper dtes (p- antios exolefcere , muki
putante leviter tafumyrahie correptum. Ibidem, asitumant. _

-Similis cifits adducitur ah ANDR.BACCIO 'ieflaturP.SALIVS,fi'vidi]fedliqseosdcanerd-
infmsprolegomenispSamUot.quificinquie. Hfo- btdo demxrfos, tn qutbusnullauriquamfuddelirii
vumcafism & admrrandumfisbjangam. Huannts fitfpicto.Imo,tnquir,perfuafiadbibendum dicebant,
Olitorem inhortAuFfariiecorrepittm , infrovifi cUudlteocuIosnevideamuss&omnsconaiuConpci-
infukte a veterigallogallinaceo, rofiro atroci dc ru- te intra osaquS.O' ulsa qua inpotu prodefe pojfum i
bricpennu,iqfinifirramanBUfiim,fangmnieguttt5 quumq^denttbusfremerent.moreq.canu aliosmerx
etiam duSis i rae Vifiem.eAc prima ipfa dieringen- fupetereoh virus rahtdum Cogerentur , precabantur
'temerehomineminventum^eCferronee igne^nul- adflantes,uteosvalidecommerent,ne'amanihusee-
lisprafiditsjuvantibits , cum adfiantium ac tetius rumadaliquemmordendumexilirent, eo<q-,admot.
viciniahorrorepugnacisgaHiinfiaroculis decumbe- nehant4aadoseorummanu,velaliampdrtemcarc
tera,iertio Seinteremptumvidimus. Unde quum porismn admoverent, ne exeapropinquante coce-
fabulofamUltaverisinvolveritamiquiias, nona- rentureosdentibuspetere. Hoseosdemproptermifi-
liumcreSderim BafiUfcum. _ riamcficalamtatemlamentannovt.conquerentei

'aifispraSSus Autber Aserelmnust fartrt- l»orhtprmcipmmnonviSdioppuonatumfu^e,feid

cemquanda,quumchla?nySmfiijfam rabidis mt

.jibiu,farciendamfiimeree,acq-,orefiammacompo- dantet,ab eo peccat _ _

neret,,ir iinguapulafitmraecommgertt,fiuforfim irnplcrantesauSvi.Hac^fimUiafividifedicit,
lambera afuendo,quatranfitum acus faceret faci- ir^iospermultdsnoidremhifioriasriuasfiribire''

liorcmpeniadievtnifeinrabiem,Ub.j.cap.si. oA- proExius foret. Nunc ergo admeamolfavSiontm

incohfiliisfOH.eMATTHEI de ^addt-.legi,
iuriMagnif.pn.]oh.CuqueranuminfeBumfuiffe
rahiepofimuieosdiesi exfilaimpoftionemanusin

Anno a Betpardvirginispiertu lqis.tuenfifixtis

lipnatrona quadam, hmeft^;mulier,SaorisceU-

berri»ii,filia,qua nobilis ver ante duos annosin uxo¬
rem duxerat, hac mihi familiariter hota,proxi-

ohfSe.

OBSERVAT. CHIRURG.

OBSERVATIO EXXXVit *?•

A^fmunisrdidicurnth.

titm-.infn^ohriiM^r>mdttmyiani,^conco.

maner ferculftilUcociaemintafcMm^em^i- ^£riculofiffiinom effe morfum canis r3]>i<li>
^otUvociai^fuerimtfedKlidoSisJimiMedicl^nt [ experientia, tum omnes qiii de bac ma-

exftiJheremeJutprifiripfirtmtifare^nfelUap- jerkfcriptaprotUderuntjfidcm faciunt, .Qna-
pmeruUj>tfmmt.Peresnaate4lexipharmiuafr<>- pfQ(,jer ftatim ab initio adminifttanda eft Cura-
pinaricurarum. Brachiumfupravuhus,ligatura t Quandoquidem (utDiofcOridesSiomnes

vaiida.mncubxraisjim exceptum fuit. Topna jj^^^ent Medici) fik^timaauxaia primis iebuS
attndientia,foras^ve!ienumevoCamta,ejuiqi^im pueauf-rau^niifla, alienum deinceps erit, &

retunientia,a&mta.‘Denirpferrumfiinm]Ke eamemfcalpro circinate, &uftionem experiri,
UfoappUcuit Chirurgue. Tandem elapfiipauctsdia- methodo jaffl aliquoties hujufmo^

t,m,‘DeetiolemeJal'Va&incclu>»ifei)^t,veleva- ^rfut curaverim , hoc exemplo breviter pro-

nicefae remamlle^i^c<ttpi>re,ui apparebat,re- iSoa. 30. Julii adolefcenS qmdam Ea,

^anteveneno.J^rh»^tiideveneriti4!fdieiitafo.Se- ^gjfjjacenfis, DavidWillometus nomine, pro-
ttfifwo ah hinc arme recurrunt fjrnptematafavura eubitum dextrum d cahe rabido vublus acce-

rnuUo : perfentit in hrachic aUds lafe delerer» acer- r ^ ^ Augufti. Tum pts-

yisjimum. velutid caninis dentibusdifcerpiiClr di- paratis omnibus , lic procedi. Primo morluin

laniari. Inde pauce interjeSe tempore furar ^ men- J^alpeBo icatificavi, cucutbitulamq; cum hipo-

tisalienatiofuhfequuntur,mxror,triptia,vigtlta rigammaappofui,&qUantumfieripomit , fan-
,xi. Deinde totum brachium pofc^

urorurrruernjjae ,„4 diffoluta eratthctiaca , parumqueiabs

\petu ahherruit. NeC U- ^ galiva ehim caSis rabidi ifl paf,

"■ ■‘ -^-^-.Mertt „ aliqua cutisexficcata , nifi mature&diligen-

eracvr- abluta & abfterfa fuerit, rabiem excitare po- ,

.....,,tadili-- Poftea cauterio aftnali morfum undi-

: fisere. tur» profunde inufli. Hic monitos veUra ty,

5Chirurgos, ut diHgentet prolpiciant, Ufc

„ r,—cj.i;...;.:-r bujufinodi

indefefiti

Jumma,J,m metmnmu ,jeeru r

ma-virium propatte : ciborum^nt^uc^

U-velfalutieffes.Sedintottmtie^uemalis,
eentisjime ei manus auxiliares adhibita fut

apr4antiifmisMedicU.tumddemtpcU,.
paucos diesperfealfanata-vifa fit.

,r,rsm sh hs,. .,.- peccent. Quum enim morDusutexttcmu5,i
'»ae rremum quoque requirit remedium* Expei
triti fui, mirabilibus,iisf.gravisfimismor- [g^gr. Filia enim Sebaftiani CniCneri (cujus
.... am tentariccepit,principio duae djinipe anteamemini)frnftra pa{&eft'cauterinm,abem-
iSebrachio. Tormina lethaliafenfit,vomitiones & piricavctulaadhibitum, quod hon laris profun,
ruausinc-redihiks,omniaq-,fymptomataatrabtlarta jy™reffum fuilfet. Audaaeritaqueatquefaris
fupnuit.vigUias&fitimmaximampafiaea. altd,fiparsaricaaconfenrit, imprimendum eft

cationem, tir delerem ingentem in loco prius marfe eauterium admodum ardens, ut Galeni verbis '■
hahuit.Curaturiterumdiligentisfime,!Srmemafen- Quandoquidem ex levi applicatione caut

tefanitati,utvidebatur,rejlituiturperfeae,-aptis i lTr. -Klnnen;

adidadhibitisremediis. Sopitumtantumjudici

mdum,nondeletutiuStcmanfitpn- annosfex.dnne reliaa.&mature irim
vigefimo a vulnere accepto, denuo recurrtt^eaui, canens portio aliqua.

excitantur acctdentiautprieribtisannis, redeumf, ferpendo ad partes principespervenit, casvj,

eademfymptomata. Sedatisannolcyuentiiisdem, pemiciem trahit.

rurfus tematurhoneftafomsina. Subfetjuemianno . yunc adpropofitumrtoftruraredeamus.Poft
repetiitmalumbie. rimo proxima illapfi ter tta inuUionem non ulque adeo follicitus fui de le,
cerreptapn.Hocannojamhis.Atributannisfre- niendodolore.tlnSuofa enimSc Hcharamfela-
quentio-resjfedbrevioresfueruntparoiyfmi. Tres xantia,velati butyrum,oleum, & fimilia, multo
aguntur hebdomades, tjuod ah ultimo prehenfafuit, ^ refrigcrantia& repellentia medicamenta,

e^evafitparoxyfmo Inommhusferettmporummsi- ^dhiin hujiiiinodi ulceribus non ulque adeo
tdtiombusfibihrachium vellicariperfentit.Hereor, probantur. Illacnimexhalarionem.evaporario-
nebrevivitamanxiamdrcalamitofam.cumtaorte jiem^jycneni impediunt,bsc vero finguinem,
fapiusoptatacommutet.HujMreitefiisfism: hac e- _ ^um covaienum ad partes nobiles pspel,
gometvidi.TuisfiriptisrefiiondiJfem citius ,fiper At quia omnis dolor, ad fe amabit ladgui-

neootialicuijfet. IHunCyquum aliquantulum otii ucingchumores excotpore (utGalenustefta-

f,m naam, his rep-ndere volui. TUarum er - -

tistm.ea baniconfutere,gralt

^‘libMtisi.

cortfumitur virus illud, atqucmalignifasacane/i«ra.
relifta.&matureirimiscoalefcitulcuS. Hincre-
- '■-'mpartea£feSa,fan-

ur» eBpar- j^r) vetifimile eft, dolorem prodeffe hujusmo-
maaccipere. In- diuJccribus,dummodo levis fuerit. Itaque poft
cenevaie. iruiu,-„uj....,.a,decimo quarto uftionem , vulneri impofui goflipium madefa-
Qdend.Oaobrisydnno\&o/^. Qum aqua vitat,'in quo diffoluta erat tberiaca.

Poftea fequens emplaftrumfupra linteum exten-

•K(o'jbtu

mcarabiigc giftir , GlobuUisverOafinonnunqaani,

propterparacnlarcmplambi facultatem iG;Cor-

pore remanea^ongam&difiicilem-redditcura-,

oonem proptereaquod asgr-e. carne obdo^po^^-
globuius. PraJterea fi gloijulus in partem
quam ncirofamprojcSis fuerit & nervum

quemjtendinem, vd membranam coraprefient,

deliria,febres,inflammadoncs , ali^ue graviora
accidentia.Sicirca ventris alicnjus regionem k-
teat fphsnilabombardaria, verendum neiiicc^
fu temporis in ventrem ipfiim penetret^de novo
morbum exdtet. Mutat enimfitum&locum
propter pondus. Si circa vaTaarteriarum , aut
venaram fuerit,hsmprrhagiaumenda eft. -Aut fi
tandem remanfo:it2!obuIusfubtcrvafeaIiquo,&
calIo6quadamfubftancia-obdu&usfueritj. peri¬
culum eft,necomprimatadjacentia,vara,& impe-
diat,ne fanguis Sc ^iritusiibere permeare poifint.

Pr^ftat id digitis fier

ncati^mes, apudBartholomseu
lonfumFerreum5 &Ambrofiu
dere. Quod fi autem globuJus pr

A. Fift ula eft argentea aut xn
' polita,longitudine uniusped
un(ftaoleorofiiceo, immittei

Jum^quanturferipoKA^

:& globulo

terebellis(majuslcil!cec,mediocrc,8: minui
rum primum ad angufta vulhcra,& parvos ^
los confedum fitjdque cralTmem pennz'
non excedat: ftcundiim paulo crafiiuspri
Tertium adcrafildemdigitiindicisaccedat.
jusautem inftrumenti, cumluacannul

da eft quoque ad globulum usque:
iquantulum longiorpriore, quoipfi-
J praeminere pofiifc: ut infra exfigu-
Hsc .autem ftciinda fiftula irt
acc D. notata, dchticulata vel ferrata
n ita, ut cufpidcs dentium ex finiftra

_m ienifiinc* Adhibitus

inconfiliamqimC)arifi.D.D.Amoli3o Manlio,
Medies Facultatis in Colonienfi AcademiaPro-
feflbrepriouriojdeprehendi maximnin tumorem
in hepatisregisne,pauIoanteriytumquamad7e-
niffemusjcnmtantofoetoreutnihiliupra. Inibi
. cxdtatumeftulcusingens.otijooplunmamate-.

mulq; plures omentiparaciilsjntdthepatislobo¬
rum planelyderats emanarant.llnde paucis poft
diebus obiit.

t-.Eximfl. ^ Johannesoufbnr&ft/ Hildenz in Patria ,

^o clunelaboralTetjad confilium vocavit Barbi-
toolbrem DuIleldorpenicm,qui nulla habita mpr-
biratione,mu!tisun&ionibus , &cataplafmatis
tumorem ad fuppurationem provocare Ibuduit.
Hineexortainflammatione, &doloreacutiflimo,
novaculam tumoriinfixit j fed nihilpmerquam
aliquid fanguinisaduftieffluxit. Dolorindies fa-
Sus eftvehementior.itaquidem, utnullomodo
Iedari'potuerit,ulcusque intra paucos dies totum
cluneminvaleritilabiisejusdem in altum elevatis,
inverfis Sccallolis. Incredibile eft, quo dolore
iple excriidatus fuerit. Ego illum aliquoties
cum ClarilsimoDn. DoS .ReneroSolinandro,
IBuftr.Princip.Clivi* &c.Medico,& Cofmo Slo-
^o,ejusdem PrincipisChirurgoprsEantiffimo,

dem eiiim ipfe io ea iniferiaSc cruciatu dcceffit,i7.
MajiijSi. v'

p , DdminusPolerius,civisLaulannenfis, Vir
” ingenio & virtute prsftans,mibiqu£ amicus, tu-
morccancrblbadmagnitudinemovi gallinacei,

vexatuseft. Suaretuntipfialiquando Meid, ut
'tentaret tumorem paulatim emollire, & difeutete
emplaftrisdemucil^nibus,demeliloto,&fimiii-
bus: Sed quamprimuin ejuscemodi medicamen-
tatmrioriiimovit,ftatimcxortus eftilolor&in-
mario^tautillaabllrahere, &frigidi

^ rsditumeffe,^

Idqne^ocnminaliis,tumprscipuei.&i
inquadtagenarioRn^ero in ” ' '

genfi,obfevavi. Is quum,utraquerocma au mal¬
leolum transverliun libi confregiflet , meadvo-
candumjuflit. Offa in Ctum naturalem tepofi-
ta , Cngulis matutinis horis jejuno ftomacho,
drachmam unamhujuelapidis, in marmore cum
aquaradicumfynlphitiprsparatij^hibui: primis
quidemdiebnscumptifana,autjufculocamisre-
centis; poflmodum vero cum vino. Iis, qua
£raSurzapplicni,medicamentis,eundem lapidem
pulverilatum&prarparatum admifcip.' Indefa-
Sum eft, ut ^atio triginu dierum pleniflime re.* '

ftituta fit tibia;itaut fine admieuk) incedere po¬
tuerit, Notandumqn6que,hancftaSutam,non
tantum completam',hoc eft, ^borum fodlium,

. verumetiamcempofitamfuifie. Quandoquidem
propter maximam cacochymiam corporis,&con-
tufionem partis maleaffcSs, ftatimabinitiodo-
lormagnus,lebtisitem, &herpesmiliarisfuper-
venerunt: itautcoaSus fuerim, aliquodespur-
gare corpus,fie fingulis diebus femel ad minimum
folvereligaturam,& mutare medicamenta.Motus .
autem iHe&agitario tum corporis , tumtibis ,

praSicoramlatet . Ex quibus perfpicuum fit , . ' -

huncIXpidemraultumei profuifle. Solebatenira
fimplexfraSuta in tibiSjUbinec vulnus, nec in¬
flammatio aut dolor magnus adfit,m lenibus prz-
cipue,ncnnifi duorummenfiumlpati6,autcir-
citerconfolidari.

' Annoidoo: Eaulannz'famulum Jochami i.Esusyi
,R.ohaud,pharmacoptEiperitiifimi,lexagenariam,
qdadradragintadierumfpatio, hoclapide,ex fra-

dem,quum ipfemet experientiacxplqra(ret,hunc
dolorem atque inflammationem ex hOrum emol¬
lientium ufum3nare,ab eis plane abftinuit , diuq;
pofteafiiperftcs fuit,

• ■ observat, xc.

I>tpr£^anmltpdU oJieocoOt, iu fuHa.

OBSERVATIO XGI.

§lmn<tn!mommodaexufa Ofliocollumptu-
demer exhibita ac aderefo£!iit, '

P X optimoriUo& maximo fuccelTu Ofteocol-
J-<la:,quem in fiupetionbusduabus obfervatio-
us , aufi3S.fiim illam omnibus fia-
cuj uscunque fexus aut statis fue-*

_ tbam.Vetumtamcn
ibilis quidam Belga, ju¬
venis I4. annos natus, Nobiliflimi Viri Domini
Othonis Schenck, Dom. jur Horft filius,robn-
fins,langnine2complexionis, &bonocoi '

u.k:... —L . fQQlij jg’

QS

tur,adcffilumtisqueextollant,quid'deeooblerva- fafciasfolvi, quo tempore nullaexcrclcentiaaut
rim,paucisindicabo. Gravitertamenerrantim- deformitas calli apparebat' Vigefimo vero die
- poftores nonnulli, qui hoc lapide lefiafturas , morbi, quum falciasfolviflem, invenio callum ,
pancorumdierum Ipariopoffecurarcjgloriantur, ptzcipue circa Ipinam tibiz adeo magnnm&e-

oyf 51 .

: CENTURIA i ji

(g^atam,tjtp^etuam(!e (iefonnitas dbisl^- pans&KemsJapidesrenma&vefica',
qnnEafniflctsnifiprotiiiiis ab ufiihnjns Iapidis ab- ar^aetotias corporis imbecillitas.
fgjjoi0bn,caIlnmquciatfeqnitiir-, repreSifiem- Oacmadmodum autem exi^ dammam ■
pjino itaque caliomfequditi decodo emoUieati, lampade^oleagihola &pinguia, fi nimis Tifcida &
qaoddiebisfomentavL . g^minola faerin^ntfuntpn:,cera,tcrebmdima j

Kadicum & foliorum Aithxse , Bryonia^ ievum&idgenusaliaaexlonginquodifficulterat-
^ LifioramAib6rara,B*^csElIribi^FIorum trahere poteflyta procul dumo Alor nativus par- -

MeIiloti& Chamomcli anaM.j. Abfinthii tinra3iiribe.dUasredditus, hujusmodi languineni

■ .. nisiiniaPcemgracianafj. ^ madvertens,nanqnaraae^otis&vulneratis, hu-

Coquanturinuna parte ^ea («terrtiat enini jusmodi alimentaprafbipfi aut cbticeifi j. licet
&cxficcat}&quatuorpartibusaquse,adcomfam- iriultaS&infignes&af^urascuraverira. OfiaCTiim
fionem tertia partisJn hoc deco&o maAthd:am fut GaIenSteftatur,& fexperientiad6cet)habent
^ongiam,autlintemnred4piicatumi calidelocO fu^ cavernulas 3 in quibus naturaliter mulmm M«W« r
3£&dx> applkui, Pofteaifequentiunguento cal^ continenthtimoriscra^&:al&i;ad id tomparati, f-
iuminunxi,- iitoflanutriat.^illoipIbautemDl&nutrimen-'^”^®'**'-

B-Ajcungia-hunianjEjUrfijAnferisanal ij. ro3mfr^urisgenefatfit£aIIus3 authSreGalend/'*^' "
SucciIunibricorum,&AcctiScyllitician.f j» Itaquec6ncludo3riipervacai

s nutfimentis nataram gravari.Sui5dt cniniprimo,-
utChirurguifuainduftria&aitepartemaffedaitt •
i a lymptomatibusjdolorefcilicet 3 inflammatione
(qUoramlymptdiaatum ititervehtunatura afuis
’':et. Deinde ut

alutam extAfum applicui. ,

, R..Empi^.dc Ranis cum Mercurio.

Emplalt. de MuciJagihibus aiia| j.

Hifpefdiesiex procel^, taiiiimqi non ?oium escficcctj&qubdrclitjutimefl; , benefi^ naturie
fertfdflivijveriim etiam mianifefte diminui. Poftd relinquat. ' -

loco emplaftri latninamplumbeam adaptavi§c ^ »

applicuijhrmitefque fafdafuperligavi. His reme-
^ divino favOre-callus emo][litus,rclbIutus,cxte-
fitiatus&depreflusjdbiaque inpriftinum ftatuni
acrobfirrcftitiitafiiitHinc^eflpicuUm fit 3 hoc

TNfi4auri.tibiafuin curandis, nonnuili Chi- ,

OBSERVATIO XClli;

DefitutibUrumfraciarunif

TN&a^uristib

4- rui-gi non levem committunt errorem, quum
r , , --- . _ yolunti^iamereftaniinfifiefetalojTcxquafitua-

observatio XCB;

efmmfrofit,mtiyuef,t,necne? fcruntur. . Dolor autemiUemultosJdfetrahit

Q .,. i r A ‘ - humores, quiiaiprajunaura.acipatiis inter offa'

Uiadefra^,&generaaonecaffimfupe^ pedis&aaa,atdueligamentaretinentur, Etquia
rioribusoblcrvauonibus tradavimus , noii fituatione,ven2: &arteri2ecornprimuntiy,

cntabsre/iquid dealitnenas vifcofisdbfervave- ^proindepars afFeda, fiio calorequodammoio
nm,paucis hic aperiam. - ^ delbmiturjhkeirariocondeniantur& refrige-

Quadragenarium, & bonfectoplexionis Wfaihumores!nip6 jun&ira, &fpatiisinter
hommemcognovi.cmmfeauraubi*,viausra- oflipedis.IndecuratafaCinra, pesnbvamadfert v
rioabempmeqprsfcnpfafmtffivifcofis, velua nioleftidm.tohenim&difficiiltermoveturiun-'
pedibus,capmbus &imeftmisvacraram,boyis, anra,feqmmtuf «Cnonnunquam aliaquampes-
capranim,ovmm&c. Curata qmdemfniteifra-j^jy^ jg^jjj^

aura,fpatioquadr^tadieram.-fedpau!atimin ^ Anteanuos aiiqUot,cUrtiD.D.Jano Anto-
cacheatammcid.t.dtaque,amiaerit.a„amdolo. Saraceh<i,Marco Offredo,&:Andrea Bone,
rermum,aUorufflquevrfceruralaboraTtt, donec . MediciniDoaoribus, cnmndnmhabm
tandcmhydropicusobut. . - NqbiLHenrienmBalbannm. Kiilceribnsnon^

ANNOTATIO. iiniijsintibia laborans ,,exereaa'illafituatione

pedi^^gnenaadtaiamcorreptasfuitiquiipfi,&
Quum eunda fuifimiliaprocreent,^utrede nobisjnon parvas attulit moleftias, ita ut tibiam
'Galenusferiptismandavh , &experientiadocet, abfcinderecpadifuerimus.Eredaautemfituatio
ncceflc.eft, utexalimen^ yifcofischylusgene- pedis, primaria caala hujus mali fuit. Primoe-
retur yifcofiis: ex quo vena melarricse Acile ob- nim dolorem tali excitavit, qui ad ,£e humorem
ftruuntur. Etdiquid hujus chyliadheparpewe- Sclanguinem attraxit, unde confequutacftin-
ni^eflicitjuttotainaffafanguineareddamrviico- flammario. Senindo contufas&quafTatus fiut
glutino&.ExhujusraodilMguine vilcolb fi- talus ex credaillapedisfituarione. Tertio, ar-
widelncepsobRrudiQnpsvifceram,Iarrhihe- data&compreI& fuerunt ex eadem fituarione

OBSERVAT. CHIRURGIC.

ven^j&arterlziqusperipfiimcrus, Sctibisepol- fe<juebaQtur<ioIoreMpeftamretmereiionpotmtQ^P
O J~y^ namdeC:endunt;itaatIanffuisScfi)irkus, adta- Confciidatoifflturuicere.&denuoapplicato loco ^

le tempus magno eum frudu apec^

iomliberedcfccndcrei ^

qaoquetibi^ cxicnfio,nonparumhuc fedt: di-
ftenos enim valisjiun^m calidum & ianguis ne¬
queunt defcendere in partem afe(9am, unde tan¬
dem ea frigefat & interitEa porro extenfioneva-
fbrumjpoue&gdccrcpartcmaffedam, ex eoin^
teiIigimr,quod equitando per frig^d^ tempefta-

peadeant>perfeocyusincaIefcant.Sanguisenim& ’ *

OBSERVATIO XCV.

caior.patentibasipfisvafis, iUico ad pedes recur- TErifl-unumeftquodolimGalenusfcriptuin-

^ . . • • • V reliquit,detemperamentislib. j. inquiens,- .

^rofpiciantigimr airurg^nem^^^^ Qo^ verorefrigerant , anoftro corporenevel
' ' ’ ’ ’ fed.ipfumftatim

obiafafciis/pleniis&ftupis, aimcapfukadida-

itaTit,Frigiditas enim

ptacoIJocata:(utGalenusdocctMe*.Mcd^ enimaqua copiofe injeSa i-'»

^^guit:f.c calor^tivasfrigifcafficitnr.

^ inhaniynodoinalterampa lanuminuiEuucspnecipucami

^a<*tibia,ut*gerali^inh<K,aliasinal^ cmuntur,yidere«ntW^ '
decumbere poiTit. Sic emm multa accidenoaevi- ^ ^

rabuntur. ' ' ExeM-lum I.

nae.pnella

' ^OBSERVAT.XCIV.

Exapplicathiiecau/licifubgem, dolorvihe- at,dedacitur abimptrita quadam foeminaelecio-
memiffimnsd«fiimmiitiddrfebris. 'adputcum:hinchauftafitulafrigidiffim2,(qualis

eft fere puteorum tunc tcmporis)iminerfisq; ma-
/~'Auteriorumpotentia!!um applicatio tum ad nibusadretagerationem corporis, itatunexor-.
V£emcem,tamadbrachium,fubgenu,fireae tuseftdolormfacie.&ubimnqueagua atugerat,
adm;niftratafuerit,omnipericulo vacat,!mo&(i- e™tumore&byore.Propmquineglectis reme-
nedoloreeftifiveroimprudenterapplicati fue- ^s>nitiolalutaribus,poftoaavumdiemme-™-
rintjdoloremadferunt&pericnlolafunt. Quod
tuminaliis , tumprieripuein Claudio Marione P™

Pharmacopolajinfua?"-" disii

xampueiliE adeat-

Pharmacopola,infuaarteexpertiffirao, vidimus, oigitoruinanaa, a.vMciiaerata : u.m
Isemm,quiimfibimetiprefubgenadexttocaulH- noftrodcGangrsnafufiusdeclaiatur.
cumappIicaret,neclocum cui applicandum erat, ExempiumH

latisobfervaret, fu2ia hac operatione ignor^ Anno ifpv.ineunteJunio, nobilisquiifain

tia:,mgratammerc«dem3CC(^it. Sequutusemm inR.ol,adlacumr-

eftpatdopoltapplicationem, doloracerbiflimus, ■
iAflammatio,febris,inquietudines, &convuIfio-

:erincaluiffet,& in lacum le¬

am, &OS lacrum^ ,

anetbino calide in:

&pleureli pericuioliliima correptus,eft.

Quem accerlitus,divino favore rellitui.

■LUM III.

, >ns,mqu!et
nis mttus. Accerfitus itaque,c
oleo vulpino,lumbricorum,8
unxi: deinde defenfivum/upra genu applicui-
tibiam fefeia tnadefaaain onerato involvi. Ba-
filicamdextramincidi.ItemelchariEfuperficiem , ,

qu$ pratmagnaerat(nimisenimlateappiicaverat. Miferabileetiamipeaaculum, anno idoi,
cau(ficum)relccai,quo vapores exhalare, &me- Studiolialiquot Laulannsprsbuerunt:'quidunt
icamentapenetrarepoflent. Poftea unguentum in diebus canicularibus, caletaSocorporeinfri-
fequensadcafumelcharaiapplicui. _ gidamaquamjnfilirent, poftlotioneminpleure- '

R.UnguentibaliUci,butyrirccentis&loti finletbaleminciderunr.

aqua rolacea
Olei liliorum alborum aha 5 C
Olei de vitellis ovorum JiJ.Crocig J.
Mucila^is fen. Cydoniorum cxtract
cura aqua rolaC&i|j.
Mifceantur,fiat unguentum; ■
Sicpauladm dolor, r^quaque lympfbm

mIV..

Egoeoampuerduo_ _ - ,_

2lHvotcrop6re,plus quam parcflet, fiuminibus
frigidisinnatairem,paialyl!mlingU2 indecontta.
xiicujus incommodum permultos annosfenfi.
Dil^enterigiturfibi caveant omnes, quide

remiflafunt.Sedqaia caufticumadcoarticulatio- optima valetudineconlervanda Ibliciti funt ,
nemEbakcumtibia,ubivalidilEmum ligamen- 'corpusnimis calidum , necaqua frigida eo
timexit,appUcuerat,&Iigamentum boc attigerat " ^ergant,!iecaquis innatent,nifiralore
caulHco,fontaaellam propter continuos, qui inde ' prius temperato.

CENTURIA V.
OBSERVATIO XCVI.

n.uaroffa.ijr.n..fy.fU^.,a.
fnoifS9.aieBu5 Onicul^us, hoheftusac

a^6°de"fartorofirum,& fyruporofafofoluti- dupUcato^c imb«opofca,ftadmceffavitdoI^ •
vo.comjofed tumrhabarbafd&renna, yenagi itautpoftefodiepkniffime Enatus fit digitus.
brachii&niapertaj&topicisprimoadftringentU ANNOTATIO

bus,trfrigerantibus , tepercuaeHtibus^; deinde AJNJNUI A 1 lO. >

iisqukrefolvunt&difcutiant, adhibitisjininte- i ., , .

grumDeofavehtemanusreftitntafuit.,’. . , Hujik curationis^ftiannoljsij.pnmnm

Memini quoque, meaudivifleex proprio P^^ummuxoretneafeaflem. &eivotofiic-
ore plurimnraR.everendiD.Beza:, fecbghoviffe > pofteainrupradiaismatrbriis,acmulds

hominem magninominisiqUihoc modbexacaro “i^j^eximacum utiliateigrorUm, adminifirat
interiit.ExquibuspJah.fit,primbfummahomb W.Etfemperadung^m fubcutenOnihUichotii
hiSmiferiaidiiip< 3 ftlapruft»)infiiUds,hoceA,ulcra Jiiveru.Scdneceire-eft,ftadmutabimtio fiat inci-^
trecenta,morborumgeneribus ■, obnoxius fui^ •fiohic-alioquihexdoloris Vehcmeiitiacitocona
quorum velctianiminiiiius hominem ocadere cuiTunthumorcs,quiinfiammatibnemactumoa
poffib Deinde quodmbtbiraagni non tantum rem excitantiatduerubjeaam cafricmjmo etiain
ceniendifunthi , quiprincipes&pr3efl:ahti6res o(raerodunt.Effcnim eutiseainparte admodum
corporispartes^^iitcerebilimjcorjhepar ) occii^ denfa^taiitmateriaparonychi«f<^Ua 2 per fe mali-
pant,autquiexieipiis magni fiihtf veliitiangina» ^n^^ft)4^dmnulj<imbdoexhalaripoflit j majo^
pleuritis,peripheumOnia &c.^ veruUi etiani qui ex rbm acrimoniam & venenofitateinacquirai: digi-
■cacochymia&malignitate humorum proveniunt: tus quoqueiimb tota riiaiius, iitopter doloris ve-
teGaIeausiib4.&7. Method: medendiadmo- *’tmenriam inflatur , parumque prddeft incifiq '
nuit. hzcjnifiprius materia cofiai &inpusconverla

- . .. Vacatautettiebniodbfaaaincifib omniperia.

' OBSERVaTIO XGVII: culojricc eftdbldrifica,rieque nervos aut tendo-

neso£fehdit,quumfit fiiperlicialisi Alius vero
tMariai five furonychik inciiendx rnudui mmJusapudpiaaicospaffimuliupatusdncifionia
mmrnta, & tompettdufi ' ni>rumquafiafiipetficieadcentfHm,&yerfi,sos
caratio vaidepencuioraeft.liasditenimriervOs&tendones:

Q llauidoldri{ica,&long*d.fationisfitparoa' unde dote ac«biffimus;inflammado,fdiris,d^^
nychia^neuiinem pralicbruhilatetiSitLca “1“ Symptomata oboriuntur.

: otsakvATioxGVm.—

asgriiprouthaaenusin-picrisque expertus fum. EmfUltramftypticumPardcelfi , fivefodtu^ .
C^od fequentibui exemplis iUuftrarc vifutri eft; iiQnitmi indole dfplkaium pericu-

Ante annos aliquot toldnia: Agrippina U/um

adpiam & honeftani matrdnamiUxorenlD.D Jo^

aa.Burgois.diviniverbi miniftri fideiili. & amici 1 A MpiaftrumStipricUmfivefddicaabnum,quda
rahimuItqmobfervMi,lafaorantemdolOreat I^ParacelfusvernaculafiiaLrigUa ©tic6ppa({«f
cerbuTimom extremtatcdigip,eumfebre, hpo- appcUaf, fi aChirurgo rationSi i &iis mntum ^
tfaymia,aau^ aliisque^ifioribus iymptoma- vulneribus quibus cdnvenit aoDliccturDrsftan-
t!s,vbcatus fui; Digitiista*enridndum inflam- tiirimumeflemedicamentura,experieii*Etbfu- '
matus auttHmefaaaseratifiquidemmbrbns.tan- perqiieddcuit. Contra vero peficulbfiimeft
^inapicbat. IdcoquecUraaonemficinlUtui. fiabempirieoeiripirice,hoceft, HuUababitara-
PnmoqmdemdigitumEaevacaiJoiinquofld- ridnevulneriiautpartiskfieapplicetur. Quod
r«ch3momeli;mcbloB,lOTcnfenlgra:ei&cydO- multisefempfismonftrarepoffim: fedhocuni-
mommincoaieranf j allquaUtuIum foraentavi. Cum fufficiet. ^

Dcindefuperfciemcutispaulatimdi&cui.Abm- AuHcusquidam IliuftriTufiiCliviae.Tuliat
la cute macula: qiwdarambiculids apparebanu cenfiumi.\lontenfium &c. Principisj yuliinscif-

nulli ablciiSfiiCTnnt. InddirihmanusEmpirid,
qui hoc folo emplaibolcpolTeiprura curare,glo-i
nab3tur.Bre7i quidem cicatrix obduda cft vulnci:
rijfed brachium moxintumuit ac doluit, tandem-^

nova,&coUcdumfuit pus in imo vulneris. Ex
ilia demum putrefadione, exef^ &denuo aperta
vena^tantalcquutaefthieraorrhagia, ut vulnera-
tusinterierit.

liquiritis

tlvaram paularum ana^j.
FcEuiculiaiiajiJ.

Fiatdecodioinf.q.aquje purilHinaradcon-
fumptionem tertisc partis.

Injfej.f. Colaturajmfuridantur&mace-

BJi^^ari eledi ..( rentur C zi

Agaricireccntertrodiiicatana gliii* *

Foliommfennie|ij. .

Fiat Ca. Apozema pro 4. matutinishoris.
Hisebrpore purga^Oj& regimine ipfiprse-
. , _ . j[aipto,adtopicapervenimus. Itaque quia cutis

Comhu(liok^is,€Xufu medjcamentorumfn- ufufrigidorum medicamentorum indurata fu-
gidoruminhirpetemexedentem de^J^e- efatjftatimabinitiohacfomenurioneemollientes

rtiffSy€jue^herpetis curatio. totam tibiamiiDgulisdicbus bis tervefomeptah-

damcuravi.

OBSERVATIO CXIX.

I UvenicuidamGaHojCuipuIvistormentariusa
pedes incenius fuit,tibia a pede usque ad genu
comburitur^evitertamen, quandoquidem cutis
vixlatlafuit. Accedkisad Empiricum, qui fta-
timab initio &perdiesaIiquotempIaftrumexar-
gUlaforhacum & bolo armrao,.cum albuminibus
ovorumj&fuccis ianpervivr& iolatri applicuit.
Poftealinteis,inhujusmodi^ccis & eorumaquis

R. Radicum bilhialvse cum tQto^patacuti,

ScrophularisB ana ?ij,

^ ^ho^ Malvar.

Florum meliloti
SambucianaM.j.
min.Fcenigraeci | £

Coquam

inagiiaad confumptlonemter-

dUHIiatisinrinais,cibjaminvolvit. Dolor quiab tix:partis.LintearedupIicata,autlponghEmagn£e
5n.i-fogravisfue:C^t,exum horum mcdicanMntOr- intinaaeinhacdecoaionejapplicenturtoatibia?;
audas eft;mdcfebris,inquietudmes, affla- fomencataeper horam Icquens empla-

Xupinprumanafef.

Fcfinigra?ci delini ana |ij.

Radicum aIthea?recent.cod2 & cribra-
tsfiiij. ^

Pulver. Florum ChamomiL
Memiloti,

V Rolarum rubearum

Etabfinth4^ulgar.an2f b-

Fiatha-CataplaCna.

Hac methodo procefflper di(

totius cruris ufque ad
jymptomatalequutalunt: tandem vero herpes
exedens totum crus invafit,idque adeo vehemen¬
ter,ut Chirurgi de ablcifflone tibis cogitarent, fi-
qmdem eain genu fieripotiiilTet. Poftmenfesfex

methodoj&remediisinfra fcriptiscuratusfuit..'
Primo hac potionecorpusleviter purgavL
R. RadicumScrophuIaris majoris.
Corticum interior.rad.frangul3t.
Radicum poI)podiiana|£
Herbanfumari^,

Cufcut«&Icabiolk anaMX
Foliorum fens mundats Jiij.

'Fiat decodio in aqua ad^iiij.

Ih colatura dilToIve confliamech.5ij.
SyrupiRoEti Iblutii'

' MifcejBatpotio. .

Sequemidie badlicam ejusdem lateris, ubi
tibia labor^at,incidi,& ad uncias (^tem {angui¬
nis extraxi. Poftea ad majorem humonunprjc-

^Pbfteaulceribuspulvei.-ijij^iiti,jpiui.uuiu,a-
multis infufio- quaplantaginis&rofacealomminfperfii & fe-
qucnscmplaftrum applicui. r -

R.Emplaftridcmuciiaginibus' •

Empiaftripalmei anafef
^pl^ d^ranis cum Mercurio |ij.

ChalcanthianaJ 3.

Oleirofaceiqu^tum opuseft. Terantur

Corticum interiorum rad-frangube,
PpIypodiijPetrolHinijConacum Tam:

rifdanafj. _ _

Herbarmn agrimohue

Sequenti quaque
R-R-adicumScrophnliriat majoris.

gP^gulat^alm,

i#ii

CENTURIA l .7f

- C&nqnaffentfirraiices i deinde in lefaete nimeranuneftiqaodeqtudeinaE^ioaesobier-
enmpingnedine&fiicciscoqnannir^fdccorum vavi. Unicum tamenhujus mali exemfIdmiiiaii
confiiinptionem,colenmr, Screfecremr^gue- yulgarecScfubjiceceruffiit.
do.HujnspinguedinisR.ig'}. PueUaquedamif.annosnata; erhbbpifc

Mreris Alnmirfis& iniliaorta , quumDuHeldbrpiiiiicaterraacqije

Vitrioliufli cbpvennindbilinm Bacchatialiacelebraret,-fai^

Farina: lupinomra eft ntadoletehtes yirginnniveftes i & vidffiiri

Baccarumlauri yirginesadbl^entumcalligas&Veftesinduerenti

Cincruminliginisana|.£ ' nndendnmuit6poftpueiIa,ejasmodiveftimen-

ArgenavivieninSi|ij. risiifijcircafudta^dQidremcdntraiit, & prii-

TheriacE|j. FiatC a. on^enbmiri ritum perSepit, nbxque exortzfflntpuftnfie &
fflonariojqmsinul^ur tota tibia hora tilcefamahgna, ^uitamenmAiobverecundiam
matutina. indicareaularibnfuit,iiiquedumpr6pteringra-

Sngnlisfeprinianis&mel ad minimuni Je- vefcentia.ulcera&dblbria vehementiam incede^
viterpitrgavieumiidquefupta fcripQ^ribne j revixpoiTctampUusTaridemautemaccerfitns ;
autahquoaliophamJacctcoavenicnri: velati pi- inVenipudendajpartemcblJiuteriSc veikxadin-
idisdrfumbterraii.eoiifeaidnehamecHielea^ teftinuifireiftumiBque/oendiffimouicefeexcia:
rioIndbmajbrii& iimilibusj cum decb&o fuma- ^hin&erei qlibque nim vciiciE tum ihteftiiaire^
riatifcabidfecufcutei&eaificarH lapat acurieihi- erofi erant: quapropter urina inhul&excremenu
birisiHisfemetliisdiviiofavorednbrnm nienfiu nlviinyoIuntarieeiflueBant. R.eserathbrrenda :
^ariocnratusfuit. , ^ prarierulcusenimdobresacntiffimi,febriscbnti-

i^NNOTi^JO. , 'nua&ardena,vi^£jnai^,&cibifaiiidiuinade-

fcau&rahujusher^etis fuifle uiiim medica- fdit.AtqueineamUTeriaintrapaucos diespiiella
>• mentorum frigidorttni & emplattrorumnullum deceffiu ,, . '

eitdiibium jrigidumenimfiitHippbcratesreSe , Quuiii autem ante obitdmj de hujusihorbi
docuit)ulceribus rnordaxicuterii bbdiitat,- doloc taulainveftiganda mecumiblicitieflentjwentesi
rem infiippUfabilem facitjdenigrat.- rigores febric atqueex i^fa piicUa blfatere vellehtinum ex ibpuc
iesjcdnviilfibries&dlffierifibriesfcreati HinchuC lationecujusquammorbupiContrariflet : iUafc
mores ratibnefblutionis continui i jH dbibris ve- ntinquam virum cd^bviflensultisjuraniehtis afr
hementiaconfluxi.abufU medicamentorumfric fimiabatlnquifitiboeitaq; fidtaiadolefcms (cu¬
borum fub.cute retenti feruni^ique juscalligas pucllainfuamp^kiem,t»itttfas8i
putre&Si j & acres redditi cutem erOfenint i decbrUm induerat) lueveherea^viflhUeinfea
quemadmodumintrafiatnnbftrddecpn4uftiba aUsinVentuaeft; r-, . . ,

i^us,faventeDed,fufius declarabimus; ^ »«#.«,?

“ . % LECTQRL

riveJii/ei vive Deo,ham vivere Muhdoi
Mdftiis opu4 ; ^ivd efi vicere viU ptf#,

fcENTURiE .PEJMaE ' ^

FlNlS.

o#/:s6.

Luesvetieret,ex vefieioMrn morbe itife^i
, cemraSitt

T Uemvenereani ex veftihientis.fudorej i
"iehore ulcerum infeaSsjpbfle conttahi, t

GVIL.

GUILHELMI FABRICII
HILDANL

liluflriirMarchionisBadenfis&HaGhbergen^

fis&c. IndytsitemRcipublicsBernenfisMcdico-Cki- i.,
rurgi ordinarii, ' "

0 'IB S E R V A T 1 0 N U M
ET

C y RAT 1 0 N F M CHlRVRGJCARyM

Magnifici, ftrenui, antiquifs. Equeft. profapisB Herois Dotnini

HENE-ICI A LYCKE , Xoparphafin Ovcrgaardt.SeroiUs,

Regi Dani® a ConliL Cailri Ornrisurgid && Pnefidis .

T)n.Dn. GEORG/O, tj- FRA^aSCO a LTCXE,

efiatione

olfp

c EN T:ti jii.A.-ir.'

.77

eaamntnieritoV.G. InftininoBes fa

jnica%noaiizprideHieditas,infcripfe!t. ,

CsOTum indiifcffioni&os Anatomicis vii. g^urri perducere poflu^omnesinteridit iiervos.
aiidmdad!!iirabiiiuskutartificioCas,ffimaurao-. Ego DeumterOpt.Vfe.fuppliciicrofOiUtV.G.
cu2faamani,mco(jaidemjudicio,0ccurrituitmer SpiritufuoSaiiao magisniagisqHeilluftrarejftd-
iitopercicellentiam, creatoris appeilecur mira- dikreftrisbenedicerei corpdreipiihetiam incoi
rmlumi HjncfeauimeftjUtahaKinacfperOmne JuniescoiifeuKarfeveiic i qupincceptam veftrani
zTum^denionftrandiad oculumi. ocuii anatr^ peregrinationem per Galliamj Angliaiii i aliasque

..j_j ■ parentibus Tei ---r r-—

te&feduio perfequunttir, difficile Sflequantur; MufeOlo meo Machaonico api .Anguft; Aimd

MembranzenimtrespofteriOfes vixeernuntuf: .Chrifti idop; ; ,

addeqiiodiiidifleaionibiis pSifcis fpeaatOribus :

ealraci Opportunitas'prOpecadarer Sontingtt j -'.-.

£itracadaycrisafuriiiaonfttatipoffit.Ecquiapfi- no Medice Chirurgo cetebemmo i
dido ftudionbn mediocriter obiddor i meo e- Amico cokttdo^

«juidemMartetaiemaggreffiisTumcOncinnareei-

figiemmuipridemClariffimOiSclofigeexcelleri- .. Si A Dj.

nffimoviroOri.D.CarpardSkuhinO.AhatdmicS .. ,. .

&BotariicoinllgiiyE<omind& amico meditipefa jlhibitdfiisinoks i Fabrici cLzriJ/imr , amici

petuumebiervando,aliisque viris iddis perplaa :^m«lixtncolendi,Uierama,ctm oculifiroBurd,
buiti Et qdiaGiV. huic ftudidautanteadlxijob- dfabreddmadiimejiuclcniorgdhaex^imeate.Grata
iedari iciam, nec fabricanihahe ingratam fibifd- equidem iU^^aiiorhaedum 'odiantlic 'mimijmmis
~ ■kra,jurearnicitii,ijdaia'durriraeciimvi- dmiijuii,ammiiideniij^inmsfre!pjsnftii^aiiff!musi
cprsientiaveftra-gederbiitatisamiliaiii quemfanumie&umergaiiiis mfoferum uCfoveai,
iftraviftisiampliffimisquehoriOribnsdea rbgamusfiduldmdaiitrioferdmiuiemdemvernoit
-"-lidcceiiiuriurcur imefrufta.temgoriCniiniervaia'i

fortriamacmagnimdinem.Primiimqudd Orcur^ efi.T. Hum.tum ColmdLiuafidShme^jJlma,
riiobfegumencunicralTutn,albumqne,pinguedi- ioid^fdmilid,pripiieaiisDeiiuield committimus.
ilem,quac mufcuIdsObtegit,reprzfenrac. Deinde rak^isjlrae Fabrici, Chifuriicidifcipimecolsc
niufcmos iex expreffiie&sque iit ad natiiraleth for- meri,ri'6flrum^ decui hdtidpbfreraum. Dabamur
inam tflagisaccederentiex cdriOfiibrofabricavi: GerieviifjiiCakndiSepiemb.Jimbi6o% '
exquibusqiiatuorreaijduo obliquij- Nervilni . '

^—r—tnufculds difper-

prztereamotoriumper onineS mufculds difper- QBSERi

fiim « eumqucuriaaimcxtrerriitatibusriiuicuicK «a- r / > / /

nimantriembrartaiftrcolumboinnomiriatamdi- Fieglobttlofkmheo;

CllBSERVAtlO Ii.

Sm^membrartaiftrcolumboinnotniriatamdi- Vtglomloplumbeo; menfesfexnuOo lymfto^
&m)defineniemvidebitis. Humofemaqiicuni . maiefugervementeimcerebrocontento.

6mifi;illcenim qudraodd vere e^ngi pdffic j ^AA

ndridiiiriTfideci; Membranas onines inter fe ita Reverihdum ac cUriJpmum hlrum , I?,

cdmplicd,utrotudumc6rpusdcuUicamfuohet^^ ANTONIUM FAYUMj S'Si TneoloHa apud
vddpacdjexhibeantj&quid^utfihgulsB divellij L.

divulfe nidnftrarijEutri denud cdrhplicaripofiirit. lofiphicdrkm Ac Al
CryfhlUriusaUtenihumorrelidetincr^aillappl^- ■ ^ rem£i

G, Fah-iciiisHildanttSu

_& cdrpcs videre potue-

intaftudui verum efegere ac fabricariociilumi
iltme Siamicdsali^uarJdd fccr^emjcreatorisq;
nieiiafiientiamj apud huj iis artis ignaros illuftm-
reni.atqueiilirabilein feddereiiuVobis vero V.G; ^ Lobulum plumbeum. Vir ReVefeiidiffime ,
firuSurahicnonfolumjucundi j Verunietiinl VjatqueEternummihiobfervandiffimednva-
utilis.&ad ftudiumveftrnmAnatOrnicum&Chi- ciiovenfris,aufintetmuiculds, admultds annos
rHrgicum,vcramqneaffeauum ooilornm cognia interdum delitefcere poffe, experientia ipfatefta-
tioneniinon parum fidet Mafie itaque V.G. m~ ttir. In Cerebro Vero id fieri, nusquam vifum eC
genio & in ftudiis pergitote. Hibetis Mularum fearbitrOr. Attamen retulit miHJohanaesGriffo-
veftrirnmaufpicemprOvidnmDrt.D.ToXotium, niuS,apudVosolim Chirurgus celeberrimus, ca-
virum pietate & doariria ornaciffimutnjinptimis fum tam' adinifationc,quam annotatione digniffi.
Philofophi®,Medicinz, variarumque rerum fd- mpm. Nimirumtempore belliinterDucOT Sa-

7S. O B S E R V :A T. -C H I R H R G 1 C.

ObC^ banJiz&Gencvciifejnspu^iaconecaftri, U

Clnledifli, qaendamexGenCTenfibnsClergec amarcfergeVMs} ^ ^
nominciifiuinftbpctiin&Dntecaminfignifea- mhtmmihifalgta.Genevt. fofiridieNon.Mart.
etuTiai--' -="■- ■ -^,/r~.

craniiaaepifle. ^poiemunormoGcne- j
iiu&o, fe mcthodicamioftimiflecBrainK -

ladoncni^ {jrmptomatisgraviffiims, quantam OBSERVATIO UL

quUemfieripptuitjprolpeaiflir: oflaquinetiam - '

noapauaextraxiCTe, globolumtamennullumle Otaraniiintriiteffuneautdeprejjiom- qum
o£Fendi{re,a&mavit.NihiIbminas vero mifcum' grivijftmtjymtfmatafiquiiU,Ex-

mpUaUquo,.

ejus-apeqait,&globulum eregioneveroos^nter . KnoI{77. QuaJragenarlasquidam Novifiit
cranium&durammatrem, adlatusfutnrzreas /\inEpifcopatuColomenli.globoferreo, qrn
invenit, mcmbranatamenplaneaglobuloiUsfa. nltrajibraanamcumfemiffependebat,infiniftru
Naturaenim,atiilediligenterannotavit,eaiapar- bregmapercaffus,cum infignicraniidepreinone ,
temateriamquandaracallofamprocreaverat,qn2 gjfraaara,interramqaafimortausprocidit , &
dupz matri ad inftar culcitra lubjacebat. Hujus loqmlani,vilum,auditumque planeamifit, quin
admirandscu^onis, quumtuamB-evercntiam. etianiexoppofita parte paralyft correptas fuit,
ocularem teft*e£fefciam,obmxe rogatam ve- poft dies aliquot cranio elevato , Stinnaturalem
lim.ut fi quidomiferim,illud adjicere non grave- gtamreduao,loqaelamrecuperavit, lymptoma-
tur.Sicenimme , &artishujusftadiofosfibiob- taquoquereUquapaulafimremirenmt,tandemqi
ftringet.ValevirReverende,&memeosquepro pHftmzfanitatirelHtutusfmt.
innatatuahumanitate^amareperge.aq. Februarii

annoidod.. . ; ExEMttuiill. '

“ ANTONIUS FAYUS ' -p Odemfere«fcm^reinagroNovifieni;,inat^

Gullelmo Pabricio Hiidano, Chi. t^^rc^m

rurgo Prseftantiflimq. exigua craniiimpreflionepercuffasfuit: fedcum

S.T-D. ' - . ab initio vix ullum fymptpma apparuerit , vul¬

va, qmiacituiUnmre- nusque exiguum fuerit , morbum neglexerunt

£ehxiemmklfecljfe. Pofldieskbquot atgro gravilfimis lymptoi
SedliintelUxcr^^efcrAeadafKiSferevocama , correpto,MJoan. Dumgens ( apuaquemtum
'nonoidivionemlfid negotiorum tmba i jikntium temporis Chirurgiam exercebam ) iiiconfilium
meumin bonamfanemimnfretahere. DeCiergeto vocayerunt.Turoipfiimfebricitantemdeprchen-
ijuoifcrifji,fipemecumipfolocutumiiffrmo,exijuo dimus,cumdolorecapitis,vigiliis&inquietudini-
fanatusefiexvahereidi>qii 3 oincapite , glunde bus,vulnereinflammato,finuofo,&puris pleno ,
plumbeuinipfi cerebro ad multos menfis retenta. cranioverodepreflb.Audtapaulatimfebrijdeli-
Pofitjuemaufeminexcurjionealia fauciatus.vitam rio.&paralyfi unius kteris oborta , tandemex-

riicafusilliusintiepgaresur cauja,audpviglandem fixEilPtUM iH.

iSam in ipfi cerebro repertamfuijfe ,fed hoc ego non A Nno i doi Xufbiaci ia agroLaufiumcnfi, put
■vidi.OuodautemalterimiUticomigit.-juod^ue ego aierumcurandumhabubcuiexdepreflbcfanio
nono^stantum,fedmanuaj>prohatum,nondubito graviffimafymptomata fiqjervenerant. Elevato

^ ’ ’ ■ " " cranioaautporius exemptis fragmentis cranii fra- ’

icraniumsfedutra^ aijljunptomatarem
'acerebrifubflantia. fufiusdeclaravimust

imipfacerebri fubflantia.
iConflantinusnofler. Tum
nniilamfgnarelibuit^uodhicap-

sObferva

ueconvaluit,ut

tAcereratJuveniscmedio cui vulnus adaUo
Eficapitixerebripars quo^cxftfuit.

Me tamen mvit-Si credas-ane CMelampi

\ 6 oi. MenfeSeptembri,adfexageha*
iquendamhaud procul Paterniaco,vo-
£ui, cui os frontis finiftrilaterisin ea partes
ubi capilli prodireincipiunt, latusfiniftrum ver-
fuSaexiSu lapidis, profundius impreffum erat
In ipfo momento iS-us, in terram prociderat, e-'
vomuerat, fimul & loquelam, intelletSum, vi-
fum ac auditum amilerat, totoque latere oppofi-
to paralyfi correptus fuerat. Ego o^duo poft ca-
fum vocatas, Scvulnere, quod parvumfitiserat,
inlpefio, adftantesadmonui,operat pretiumefle,
ut vulnus dilatetur, & cranium eleVetut: Ipera-

Monflrafidini ^ ^

Qmdfieri dixit, r epotet apfe palam.

Scis nse in alia nunc verfiriPaUpa , yav

•Eergarnaa. Ita^uenemirere, mehacpaucisadte. bam enim ,agram hoc modo convalcfcere pofle.
Perfsade tamen, teamnonlev^amars.Idenim Quandoquidem'pro morbi magnitudine robu-
ptetaesnfignss.exsmsaChtrurgsaTheoretusa&Pra. ftusadhucfatiserat, jafcukit^,& quitcunque

c E N T Uria ir.

Qir . 0ferdMntBr,aflamcl>al. Verum cfim p^mtes fcas h^omm &^gui^ ad capiit &
Scadftantmmturbacc /- -r- i a l i t.

aareiB,ne£nianom amplius adhibete volui..' Ita bri%& delirium. Nifi cnimprotmusmaloiKrar-
paucos^ftdiesnaturafatisfecitiquitamendivi- raturi&depreflumcramumreleveturj&inledem

60 anaiio fervati ^ruerat, dummodo rer-^---'■ .1 *'■™-"-a. -n-

in form

eADMX) Tt 6 .

las haSenus receniiiimnsj hilldnisjla.i

t bipedis Q

toutuBtur. Q^qos{ueritinventor,mihinoii
conftatj Delineationes L^or videte poterit a- -

—„ . ...„.„„,....ient.inHip.

„„,i irapteffum in natur^em (itum repon^. poj^ jjeyaiQe^oStjpitis j Ambrolium Paratum
.^ Secundo,q^peticulo(aCtopimoFeUcisWir- 5jah.And.icrnce,&GualterumReifi.'

rfhfH ab.qni in%o&oChirurgico>Gemamcoiio- Verimenim vero, quum incommoda

fal/Mi,fi- matecbnll:ripto,docet,cirmimpreflumctamum Elevatorium hocce Antiquo- .

Bt#f»»-nonmultum- 1 ./*.-— \ -.

committenduir

Uj parumqi

cujus delineationem ac u(um poftea, id

-- Idenimfflotmn cerebri propterva- ° aatichirurgorum.adrcribam, dumprins'in-

cuumacdiftanti^, qi^.eftmtermen.)mgcm & commoda nonnulla Elevatorii Antiquorum
cr^umjniiilimeimpedirfe.- Sedboniiraniuiccd gojg^-avcrb. *

Chirm^m,luminhoc, tuminmultis aliis locis »

tutas, quibus duramcaynxanne£litur, o
Aliquando quoqUedurammenyngemcramo ur
diqueadharere vidimus, uti Obrervat-y.Cent. i
^otaWBus, Hsc’ '•

OBSER-VATIO IV, '
Veiyottiosezranii.friutfueia adMeribui
auSla & tmindata.

bipedis fabricata, n't in am-
tura gicuvulneris&propcipfumcolloccmus, necede
eft. At ambiliim 8i circumferentiam vulneris
femperinflammatione, tumore s &doio^^e.(
fium eiTejOmhibus tam notum,qiiamquddno-
■J®'' dlTimumelL Haec ciim ita fe habeant, hon vU
deo, quomodOaliquisEleVatoriocumfruaquti

poffiti

Secundo, applicatib Elevatorii valdeeft difB-
cilis.-Triaenimfuffulctailla, in formam pofitaj
quo torcular in

, - , -iedio haud c'q.„-

mode infigi podio

Demum fricatio atquefiruSufa Eievatorii
^ ■ -i,,i I . .. ... gc(ii£f;ciliseft,e:

- I^&leodmhvehementerdoleo, candideLe- ce!lentemi|;&eapertumartificemrequint: Sed

L^aoriquodinftrurnerim hujus obferVationisi & «aartifia ahqms , nifi inftrnmentum ipfuni
am». <5. prifetom Elevatorium, in pnma editione tam mjteoculosbabuent.dludeidelineationefabri^
rn>pm. rude atq; nC^igenter depidaSc fculpta fherint. «fhit: noftru^mvero Elevatorium quisque ferta-
iaprjmiseambbcaufam j quod Clariffitnus ac riusjcoamumeritrudisinarteiua exdeiirieatibi
longe ceIeberrimusyir,Dn.PETR.USPAViUS «e, quam pOfteaaddarii j facile fabricabit ada:,
p.m. AnatOmicus&Medicusinfignisi amicus P^hitq;, Appbcafao priterea noftri inllrumeha
meusfingularis,easdemdeUneatioLsimpolitas, miniroeeft laboribfi. Elevatorium eiiim A-.no^
necfoisdiligenterpiaaSj&fculptaSidoaiifimis tatumi areliquisomnibusp^ttibus, adEievatO-
fuiscommentariis inlibrum Hippocratis de Vul- fiumpertmentibus,tamdiU,urquedumcianiorai
neribuSeapitis,quoq;m(eruit. Adhortor itaque tisfinhiterfitinfixiim. liberum ede convenit. 0^
leaoremfimul&Typographum , quifortadis mnibuspratetea inlroceffiOnibus cranii in qua-
prKdiauraCommentarium fecundo ptalo fub- cunq;partecapius fuennc,facile adaptaHpOtefti
jicietj ut delineationem Elevatorii ea fecunda Stquifiein fine dolore. Quandoquidem pars illa
, hacceeditionemeacorrigere velit. Nuncadiii- ElevatohijquOd fuSUlcrum appcllMiis, &l>.
liitutum : Cum itaquedccefiib fiveintrOcedio dotavimus, oeneficibHcxurs G. ihfignitie lotigd
cranii, quse Hippocrati fib. de vulneribus capitis, avuinereeaUocariimppnivepoteft. DeinCdo-
tcrriaeftfpeCiesfraaurarumcalvariati adeogra- lorValnusekunaparteinfettaverit,fiiffidcrumm
^&periculofusfitaffcau$ , tftiexprmteden- ppppfitampattemapponereConvehit. ExenipE
ii obfctYadone videre licet i ndriimiiiefito dili-

gensae fidelis Chirurgus, pemiciofimiiiam do- ^P^^^^oncextumOrefafegtnatisdextriihecnon
FelicisWirzii ( cujiisiaprzcedehtiob- ^^idreidcbintenTb i utelcvatbnum tripes hod
fervationememini)floccifecietj omnemq; lapi- ^iraittatj^cfufiUlcrameievatoriihoftriD.nbi
dem-moveretentabitjutfinemorainlocurafuum ^u^jvelinoppbficum bregma,velfiiturainver-
VPttisU reponatur cranium. Primo enim cerebrum ab ^slambdbidiamjflveihfronterhjubiciinesde-
impreflb cranio impeditur, quo minus Ipiritus a^ fibunti autin aliaiiip^eiii cipitis,adoIoreiiB&i
mmalesreSe eIaborari|j atque diftribui polfinti ranj>cblldcaridumeftjuHpbfteaexdeIinca-
Deindc pericranio ab imprefia calvaria vellicato tione apparebit;

graviffimi eitcitaaturdolbres , quosicquitttraf- ^ ,

vnm iocbbipreffoadmoveatur, quod,
rifuaparte^oquodamrobnfto ,in

-ifecprpptereaadfcnb6,i ne.fideiisic diii-
’ gensQiirurgussgrnm periclitantem,propter pe-
jnltriimentorum derelihtjuat, autopera-
tipnetntiaquc dutn.inftrumenta fabricata fuerint,
maximo ini ni damno legri pfotirahat, quin potius,
quodcommodefubilitui goflit, id minime hegU-

^ Csetenim monitosvelim effe Chirurgos, ut

profpiciant,nepperatipnes&curationes, quaiii
” capite occurfunynprimis ubimenihges, & cere-
btuindetedlumeft, 'in loco frigido fiant :Kgi-
dum enimcuntfitinimicum cerebro, nervis&c,
utHippoctatesUb.5.i^h.i8. atque experientiai-
pladocet .,,ponpoteftnOrigraviflima& perfepe

mortalia Ijrmptomataexdtare.Qqapropfer in vul¬
neribus capitis prsfertim magnis & periculolis,
^rtaginem prunis impletam vulneri,interim dum

admovere jubeo.

AutEmplaflfrim aliquod tenaciter adhsre-
fcehsivelutiexpice,refina,colophQniai&gummi<”'’‘'*'' .
Elemi,ih medio olfisdeprefli applicetur,Vel quod
tenacius adhtiret. '

R..Farins tritici |j.„

IchthyocOUasdiffoluttiinaqua
SetonicasSc lalvia: g.f.

Puiv.mafticis, ^

Farina voIatUis
Sanguinis dracigypfi an. jX ,
idiree,cOquanturin aqua betonici & falvls ad Btnfhfiri
jtiftam confiftentiam,applicet4tc^de.

Q uamprimum lindiq; aggluunatum & exfic-
catumfueritemplaffiumhocivi aufferatur ,
fic cnimatjyafiracutc&pericranioacr^iudeprcf-
fumfirau!elevabitur. Idliprimaviceminusfuc-.
cefieritjab opere tamen minime, deliftendum ,

’ fed dMuo novum empiaftrum applicanduma&uc

■ dt Hinc fi doloFidiquis oritur, locus inungen¬
dus eft oleo rofaceo,antmyrthino,& de vitellis o-
■ vorum Emplaftnim autem hoc rotudum,autejus
• figura,cujusefl:deprdnocranii,eireconvenit :

• Neque ejusfitmagm6udinis,uttotam imprellio-
■ nem cranii, fed tantummodo tertiam circiter par-
“ tem,cooperiat. Sic enim in ablatione minor erit
; dolor, &facllius imprclTum cranium elevabitur.

‘ Habeat praterea Emplaftrumhocin mediofu-
niculum, quo aCmrurgo apprehendi pos-
> fit, utfequens denotat figu-

OBSER.VATIO V.

Puereramdeprejfm

omnes in arte verlatiintelligunt: Hujusmodi e-
nimimpreffionescerebri motum impediunt, &
quo minusipiritusiucerebro elaborari poflinc ,

A,A.A.Cir-

OBSERVAT. CHI^lIRGIC.

dB SERVATIO Vi. ojj

ExftrfordtoneCrmnntgUcii,nmt ^

I^Obilis qnidam ei famiIkEWIGIOE.UM
i^WaldenzpropeHildenam.inconfli^qno-
dam in bregma percufius, in terram proftratus
fuit^&cibumindigeftumevomuit Curatio fta-
tim duobus Barbitonfoiibus commifla. ^o
quartadiepoft , unacumc!arifi.TirOD.JoAM(i.
Slotano, apud ColohienfesDofiore Medico ^
celcl^rrimo vocatus, sgrumfcbricitaniemcuin
cranii frafiuraj offendimus. Vulnus vero contu-
fum & parvum 6rat aderant quoqiie vigiiisj
inquietudines j dolores, & capids gravitas.

“ibus nobisfacile colligefe licuit, —'

quibus nobis racile colligere licuit, pus cranio
lubeffe. Quapropter lualilnus , ut dilatato vul-
nere,terebello, fiveutvbcantttepano, craniunt
perforetur , idq;niffniaturd fieret, agrum in
maximo vita difcrimineyerlari , przdiximus.
Barbitonforescontril mira fe pralKturossgloria-
bantur,&perforationemcranii, tanquamreme-
' I dium eis incognitum & crudele , arroganter re^

I Ipuerunt, &apudadllanceintutbamfulpedhun
^ . & odiolum reddiderunt. Nos itaque cuincjuf- ■

AA.A.Circiimferentiam depreflionis fivein- „oij;£oiieg 3 snobisadiun&osbabere,neclione'‘-

troceffioniscraniexhibet._ . ftum,necagroutileeffeviderimus,febrimiteiri _

B. Emplaftrum in medio hujus depreflionis 4 jl,orainhoramingravelcereiCumq;barbitori- •

appolitum,demonftrat. fores,univerfilia ut adhiberenair,eoncideren 61 i

C. Funiculus cft. Ient,alteradiedilceflirans , & manum deinceps

Interimautem , dum ChirurgusEmpla- aajnoverereculivimus,nepropter ignorantiam

ftrum aufert,os&naresinfantis, utanteaquoq; gji-ytQQfonjmnoftra fimul faraaatque aftima-
iftonuimus,claudendafunt. Sic inflato cerebro tjopericlitaretur. Pofl:noftriabifum,&quidem
propter retentionem in iplo fpintuum , cra- -mteundecimumdiemmorbi, auSafebriStde-
nimn impreffum facibus in fitum naturalem re- ^ tandem loquelam quoque ager amifit, &
levabitur. ‘ exoppofitavulnerispartepai^yllcorreptus,ah-

Verum fi his remediis ,& raanuab opera- te decimam qUartam diem ., finem vita fuaimr

tione cranium non relevetur,decuffatim cutis in- ._of„it^

ddenda,& denudato cranio,a pericramo,fcquen-_____ -

OBSERVATIO Vll, <

’ ' Sature crimiix'vebimeBtisfime dtUrt

ifitisdisjunlie.-
; eti^den houlen Hildena s aii-
quadragefimum circiter agensj

iculiresjannoifsa. In principio mor¬
bo negledto , lymptomataadedingravelcebantj
pradpud vero dolor, vigilia & phrenefis, ut a ter-
tiodie, adodtavum&nonumulque,nullum 1^
mnumcapeffere potuerit. Id autem nobis hotatit
dignuminipfo obfervarelicuit, nimirum quod
circa lexmm & feptimum diem futura fagittalis
Sccoronalis, adeo ale invicemdisjun&a depre¬
hendebatur, ut adilantes rton modo tadtu, veruni
etiam fyftole & diaftole cerebri , futuris digito
impofito,eodemprdrfiiStnodo, utiiipueris, an¬
tequam eorum cranium penitSsobdurUeric, faa
HicmonitosVeliffl Chirurgosme in perfo- die perdperepoffenbSeptimO veTa die fuperve-
rationecranii,diploidemsfi fieripoteft.tranlgre- nitfudorcriticus,adebcopiofus, utconioriafii-
disntur: lecundi enim tabulati, quodnon^eb buculaaqua,ac'ficrOcotibdafuiffettibertimex-
craffum',fedvaldefriabile,pcrforatioi afperita- fldllaret. Hujus fudoris beneficio refiitutus &
tem in cranio relinqnit , qaapoftea cerebrum liberatus fuit, futura quOqiie paulo poftfenfini
pungendo,dolorem,aliaq;fymptomata,exdtati coalucruntjadebutadiSio.fupervixerit. Ejus-

OBSERVAT. CHIRURGI e.

f . enim«atin&nraned)ulEtionisTdianemia,nt TOH. FRIDERICUS WERDENBER.GIIIS nic .
terBadiepoftfiaasincifioDo,meabfeDtt,6a- Baaeenfe,Medic.Doaoi

^uffitiovero fingmnuparuminuninmafiiit.M ^dicotra>.

qaodcxfebri, ruborcfadd, &mcendio, quod
asrafeinrapit^&drcavalnusperftntirelffir-

mab2t, (aris iaperque apparuit. Delibqratumita- <‘J‘^iM»iuLm>lmjtiomhii{,ijiiemexiitiilttislt-

—Srabuooad alterum vnl-

tftoditaimmitni-

tij^^gaxritrc^onde-

m dexteritate ,

&arteidfeciendum,utmu(buImtemporaIismi-
nimeisderetur, quodAdllime me prsftiturum

Iperabariu Antequam tamen extremam hocce ««» frt

Iperabariu Antequam tamen extremam hocce fn-

remedium experirer, deriuo levioratentare vo- '»«»•« fxfen-i^w. j»oj»e “».

lui Turundis itaque albumine ovi imbutis, pol- rmmarhotr terehrtaic mnpt untmdtt,

jadfanuuinem (iftendnm afnerTn. We-ri»r4!»yri&ef»»«rr«»/e»»r»r»?ew, caw

„ _^_^ , imfciUcm

vulneraita obturavi, uMndenihili

pofe Pulvillosquoque cx ftupis fados, &a!- necelfarto

bumineovi^cum mucilagine gummi tragacanthi

e

Vulneri- t.io.de^imefaculc. nhiJkiamif. ^""1 '•!•

Omnem fenfum tot' - ' ■ ' ' * “”‘”*

jusauterafinguKsluum aptavipulvillum,&qtt.- - . , .—y-^-^

' 4 em parvum. Ut vulnus tantummodo cooperiret, ^^^^h^t»J»abipjisnerviso Hinc fequittir, illas
Cic enim multo melius adhxrerepotuerun^quam extjxifititpmcfenfKp^itat ejfe. , Cdnte-tgo um
litotampartemcooperilTent. Reliqusverbparri ‘^p^tfit^lttao fmjk fndiu fint , jrinci-
(inus, SccBrcumcirca collum, fequensdefenii- ^‘f-ftfititfenPus , tmcmxltogmviorat^ttehemea-
vumapplicui P^f-B^ftomataermt , ftUdaumr. Tmmra-Tmittf

VefenSm. R. Farin® hordei |iiij. t’<it«hifien^rixUta,c^dicitHr^ene)i-arterit,>‘‘-

Pulver.rofar. ^“ttreflarimtmpnttentxr ,4 ohferforationem

Myrdllor. ^ *^ehrationsfnirritentxr,&dilacerent^ ,protinl<t

Ranar.przparat..GaIlarum.an.5f. .xqx^nflammationefiHnt convtdfiones,fi

Succi prunor. lylveft,in(piflari 5 j. - ^ofir^nisfiententia.ttpafit, ^iiemadmodKmfine^ .

I Diflblvaturluccilspranor.aceto, deinde reliqua ll^*^-^l^^if} 9 o(on'VfslJiofit Hipp,!,s,

admifceantur, fiatquc cum albumine ovi, aceto, ‘fi r/pletionetiei injmitione,itti verofingtdmt.. Ex */■(>• 3 f>
& deco&o betonicssdefenfivum in mortario, ad- , repletis con¬

dendo parum olei rolar. Defenlivum hoc lingu- ixsthxntur, cxnrrt 0 ,is fit convttlfio : deinde innume-
lisdiebusterautquater,neexiccaretur, iteravi fi‘’s&, ''

Interimoprimaviausrationeurcbatur. Julapia QxattaratioeBipfahanorrhagid, . qiad&“"‘i>

quoque ex fyrupo de fucco acetofe, citri atque ■«,„.'«». ,

de berberibuscum decofto hordei, pro ebulli- 1 “d fiangnine^travefato U^ntur , cum fitaint

fiius ligavi, Sccoriscuciirbitulas magnas, cum ^acdirafimptoniatdmxlta.QmntaratKfiimS-
flammaadhibqi Hinclymptomataindiesim- (‘o‘psodtmlnxsnonfacilecoalefcatjfifietxra S»f”M

minuta,&virespaularimrefocillacelunt,tanm- P‘’f‘'’'‘“^fi‘)‘^’’’fitparsjpermeaica,pariesaiaem'“"‘
das vero 8: parvos pulvillos extrahere & amo- jP‘™’‘“‘“‘”mtpofi'xntconieficerefecundam Hippoc.
vere,priusaurusnon(ui, quam pus circa vulnus ^P^‘”'-‘'^:^-‘V>>ot-t 9 -Qunmdifiiffumfi!eritos,autBifp<s 4
' ' ' diem, quo ‘arttlago.velnervus , autgenaportinnculatenuis,

in pofterum. ‘‘’‘’p''‘p‘‘t‘««tp!eijue augefur.ne^ue coaluit. Hfie
:mq;(icmo- <^rfi'>a'tlibiesrationibusprohatxrnuntjuamadhihen-
^ itis,abfolvi. Ad lacera da”>‘]r‘terebratidnemcerehriin futuris, licet ■vk-
iuiquc,i,uLexfuperioripartemufculifaciendaeft ‘^“^“‘nrxationesadefe ,^uecontrariumfirmant,-g ,■ -

iuri(!0,nonauteminipfomufculo. Harc proli- Prima eJlipfi 0 maauaoritasffipp. in lihr. devuUinemut-
xius. Vir ClarilTime, communicare placuit, non aeribus: verhaipfiusfusfonant. Similiter & de ce- rium.

idebqubd tibi in Chirurgicis jam non mediocri- rebrimemhrandtunicavedicimus,ijuamprimumos^^
terverlato,ufuie(repo(recxi(limem,(cd(iforlan ‘frebrato, demito membranam, denudm.puroa-’""'
fuafu tuo inter obfervariones meas fiofthac , Sc deficcato , «e fi diutius madefiat, moilefiat,

quidem in gratiam Tyronum , Epillolam hanc “Patur ^ tumefiat,^a fi fiant,periculum eB ne

reponerevifumfiierit. Vale VirClarilT& me putrefiat. Secundafumitur ab ipfa experi^tia, *""/'*
l^sqj^amar^erge, f. Maji ido7^ Vivit agta & exemplis -.nam dantur exe^U adhibiti

lumprofccund

n 1S30. quo hate ad ptz- brationis in Juturis. Cum en

C E N T ti R I A ii;

hthmterehraioneminSeifi rem exacblis
'"" ' ' ' " yresfeha.

faffifit,m

bfpeefie

^/ecun-.

efiaiamejfefe-
,aaLfmem
effeferferaniiim, i;-iHam
meimmniiraui^eriaiimdemOliMni nefxtreficat.
Q^xiexen^U^etlicainmiiuxdurehseofe-
ratiofoBafiierit ,tmmexmonm Uca coMlxde-
re^tud hec cferatioferaperfit ximmi^xadamtim
^fxtrxrafiimMxranfiintxrtis.

eAi fecmidxm rniht aittm refiionies fiegando,
mxfcxiis temporales naxiptiait per medtem efiefe-
candos^opiergxiviJfima^rnptimata,^iiahi«cJe-
ejtumtm-: tiam ormtes mxjcitlirmehextifiemfkis,
^leafihriiafiiiemiifmlicheHmi^citlfiieieXnften-

pisfcripu fuere remedia. Arterias temporales
eiincidiifetaceomitemadnuchamadhibm,qai-

cum de ianitate ejus fere nobis nihil amplius f^
fuperefret,eccenatura,quseinrurgit, & feiiguinis
aiiffi i nigri atque coagul^ ingentem copiam
per feceffum excemh. Vidi namq; ego pratfente
Medico, una no&e ultra quatuor libras fangui-
nis per inferioradejici £tquamvis inde vires a-
liquo modo proftratz fuerint,eatdem tamen fa-
dlcaqua dnamomijconfeaiooe alkemies ,alic).i

dolor capitis quoqqe non parum levatus fuit.
Deinde poft tres hebdomadas denub cirdter li¬
bras quinque fcgqinis, itidem nodtis teinpore
petalvumexcrevit. Demum ppft duos circiter
dies,iibram uiiam & fcmillem. iiiterim dutante
in hoc prtccipueincubui-

' qstie,. .Mifixmergpexamhoksu motKs infirxmett^
ttemefUoddamefitcereeportebatsqieddomnistenervo
^sud^dtsrm) UgarnentoautemrfteUteeeratfxets^
ram, PrM>idetafenjxsmintis^ieidtm,qt^m>ier
vies, ftd tnagisapem Ugansentxmpanaepmtaftta
txrxm, attpteeetiamrohorisacintbecillitatiSi alio^

tis,conlervaremus & inftaurafemus. Tandeni
dolorcapitisceflivit,&paulatimconvaluit.

Sanguinem alitem hunece ex Liene promMaC-
fe exifomabamus,, cum antea permultos annos
.duritie&fcirrho Lienis,iabofaveriti Idquod&-
colorquoquefanguinisater j latisfbperq;deno¬
tavit. Ex liene autem primum in ventriculum iUc
fluxifle,inde apparet,qubd femper ante eicretio-
nem fanguinis hujus adufti & qoagniaci,per diem

retur, &graVitatis pondus in fu--'-“

hon line moleftia perfcntiret.-

Observatio x.

tiemicYmUmvtterUit^extriaimden-

^de^efi!aaiios.Rmo:'tjiiiafifeceiretaiinfkrecjUif- te capitis,ccelo pfademm fri^dp&humidoexi-
^ediffecarraiser, ijxitmifeais excfiaremrmgenS ftente,vcxabatur. Multa variaque medicamenti
-v.-exMedicOtUm prd-

miejcieustn genere , sua maxtnre appixartpojlxnt
miefmldtemB<irali,namillel;onfiatpltcrmisj^is,et

ifiijudejjviudememhranofHS.Hisanexejfariimi^a
^mpiiiraata fieijuentitr,fiper niediumfecetXr.

Jjlafient pirClarisfissteat^xe doBisfitssei fiea dd
iteasrefiiondere volebam ; fimitiaseleganteraxido-
& amepri^terafit, ion veliimea nt^emiaadt-
firibere,fid potitti difficttltati rei.

observatio K.

ihvettrtaa Hemuranit,cepicifipmaJkngtiinit

per dvum prrfxpne ctenaa-.

A Nno 1599. Goloniz ad Portam Mattis aii-
fifabrum qiiendani Magiffi. Girarddm no¬
mine gfaviflima & inveterata hemicrania labo-
tantem,unacumclariflima DJOANNE SLO-
TANO, medico ceiebeffimdjcurandnm habilis

inquilividem ,. referebat fe ante annos qnatuori
fe jpadof«menCim,veiieraentiirimodcntiuradod
ixillz Iabprafle,pofteaVerb fenfim
— iumceliade •, verum dolorem capic

tisi& quidem ejusdenilaterisremanlide. Ex his
tognOvi,hemicfanutm ex corruptorum dentium
radicibus, ortuni tradHe; InipeSp itaque orej
quatiiordentes fupefioris tna.xiil$erofos,eorumj
que radicesprofundiusinhierenteS,iuveni. tinde
atgri periuafi i ut has dentium radices libi extfa-
id quod Inbens annuit. lUe

flitutairaqneoptimaviausratisne j cOrpns'fe=
quenti pharmaco purgavi;

R; Radie. Petroleh
FoeuiculiSc

PolypOdii quefe. ana 5 C
Flor.&folionbetoniSt . ■

Herbar; agrimohhe
VeronicE
' ‘ ana M. C

H a

Flor,

s8 OBSERVAT.

OiC lo ^

' RoCnimi

Sumniitat,majoran£ ana p.j.

Sem. anifi
Fcmicnli ana gij.

FoL lenae mundator .|£

6 z partis.In colaturaegiiij.infimd a n t ur, &fe- -

Abl^thii aa
Sem-afflli, &

Rhabarbari elefii Jij.

Agarid recent. trochifcati Jj.

Cinamomi &

Zinziberisanagj. In colatura cum forti ex-
prcflione, diflblae benedic» laxat. ^ ij. Fiat
potio.

Poftridie cucurbitulas fcapuEs, & nuchae ap¬
plicandas curavi. Poihnodumlcfjuens Apozema
pnelcripfi.

B-Radic.cichorii

ligni guajaci ana fj.
icidantur ac contundantur, indanturq; lac-

Graminis

PoIypod.(juerc. ana J j.
Flor. & folior.betonics
Herbar. agrimoniae

iae & thymi ana p. ij.

Cufcut*

Scabiofe ana
• Flor bugloffi.

Rofinarini
Summitat. maj(

Sem.anili,&

Foeniculiana^^b

Liquiritiae raiae & ■

Uvarum pairular.exaciriatar.anaj;.
Coquantur in aqua puriflima ad fc.j. CCo-

Folior. leriz mundator. , Jij. .

, Rhabar.eleai Jiii;.-
Agarici recent. tfochifc. 5 ij.
Cinamomi eledriS:

Zingiberis ana 5j.

Maqeantperno<aem in infufione', poftero
die colentur & fortiter exprimantur. Colaturae
admiice. ■ ;

Syr.rolat.folHt. compofiti
Rhabarbaro,agarico & i
Syriipi dcbetonica Jij.Mil
Fiat Apozema pro4..doiibus

Ibluto Ap62emate,mane jejuno:_

tes extraxi. Poftridie vero fequentes exhibi

R. Maliae pilular. aurear.

Cochiar.

na|iii

aBj.

Trochilcor. alhandal. ana
Cumlyrupode bctonica,form£
mlpergantur pulvere Cinamomi.

Tandem diebus aliquot bis in die,iequentem
adhibui Fotum.

R. Flor.& folior. betonica
Florum rolmarini

_,,,_j, ,ut totam partemdolen-

tem cooperire poffit. Deinde coquatur vino m-
bro',caIideq;applicetur. His divino fevoreplenifi
fime convaluit,

OBSERVATIO XL
£* /uppreps. hamorrhoidibta miSiio fingui-
" - nis, & fardjjis feqHutit,ei«sdm^ fu-'
rtdyjis curatio.

N obilis Dominus de GLANE, dominus in
CUGY, Vir pius &probus,per annos mul¬
tos hamorrhoidibus lingulis menfibus ablque
ullo incommbdodmb' maximo cum ftuftu .pla-
boraverat. Ineunte vero anno ifio;. dcanaris ■
lua feptu^efimo circiter,hamorrhoides fubfti-
tcrni* Hmc lalfitudo& gravitas totius corporis
orta 5 & poft menles duos nimirum principio
menfis Martii, languinem puriflimumper tridu-
umabfq; dolore eminrit. Corpore leviter purga¬
to,miftiolanguinislponte cellayit, uti Stlalfitu-
do corporis, haroorrhoidibus tamen nihilomi¬
nus adhuc fupprellis. Sequenti deinde mcnle
Junio Paterniacum venit, meq; cum in conii,
liumejus rei gratia adhibuil!<^,lvafi, utfibi ha-
riiorrhoides aperire curaret. Id tum neglexilTdt,
denub fe male habere ccepit. Trigefima itaque
diejuiii,cum aprandio ex feneftracurfumBroix
fluminis, & circumvolutionem rota molaris in-
Ipiceret, dolore capitis & vertigine, prius , mox ■
in terram procideris, paralyfi finiftri lateris cor¬
reptus eft. Ego eadem die fubvefperam una cum
D. EMANUELE URSTISIO libctal. arti»i
Magiftro, conviaore meo fvavilTuno accerfitus,
curationem fic inftitui.

Iliicb lequentem potiunculam ei exhibui-

R. Theriaca optima 5 j.

Aq.cinamo. deftillata fine vinp.J ij. Pm
Mifce, & fiat potio. . ‘‘‘■

. - Deinde totum latus afiea.&Ipinam dorfi

R.01. chamomeL
Lumbricor.

Rofar.anaJj. Mifce.

Non ccenavit ea velpera : & noge lubfe.
quenti, qua ei aliquo medo gravis erat, bene lir¬
avit. Altetadie, prius exhibito clyftere aliquo
leniente, languifiigas venis hamorrhoidibus ap¬
plicuimus, iMguinisque ad Jvj.vcl vij. extraxi¬
mus. PoftridifeprimalcilicetAugufti, lequen¬
tem potionem fiimpfit.

R.Hor.&folior. betonica
Salvia

Rolmarini ana M.C

OBSERTAT;

Ohfi6, yjainjioifterSd^iiEniasjhomoad {ex^efinmm
ztidsannum appropinquans, Taridbas in ctnri-
bnsiaborabat,quiceitisaoni temporibus iponte
emmpere, fanguinemqnc profimderefblebant.
Quum rcroanno i^opdintius iblito rctentifuif-
imt.-b£morrhagia narium,eaqac pericolof^ cor-
reptuseft.: viginticiiimquatuorcirciterhora-
romfpatioj&nguis continuo fere effluebat. Ego
quarta Aprilisilvpcatusjhominem pene mortu-
uminreni,ianguispernares&oscopiofeproma-

nabatjSt (quod mirandum) iachryane finguino-
lent!e,GmulexftilIabant;pnIfusferenuilus,Scfyn-
copefrequens.Protinusitaquecrurafubgenn,&
brachia adcubitumara-cligayi.- naribus turun-
das,albunTine ovimade^fes , Stpuleerenolbro
’ adiknguinemfiftendumaiperiaSjimpoiui. Fronti
vero iequensdefenfivum appUcui,

R. Farina:hordei|iij. ,

. Sanguinisdraconis

'Dtftnfnu Boliariiteni

Terrs figil}ata! '

Croci Martis

Corticum granator-anag j.

Succiprunor.fyiveftr.inipi&ti& ''
Aceto diffoluti|f.

£tcumalbumineovi,aceto,parumq; aqure
aut omphaciojin mortario fiat derenfivum, quod
iupralinteumextenfiirajfronti&naibjfirigideap-
pltcetur,fiepiusque pofia irroretur, neexiccetur,
&incalefcat.E-enes&hypochondfia, oleo & un¬
guento roficeo , parumque aceti roEceifimiil
' niixtisinHnxi.{capulisque.cucurbitidas ficcas ad¬
movi. Sequentem quoque potiunculam exhibui

R.Aqu:cplantag.&

Rofar.ana|j.f.

Terra figillauegj.

TuitfAtt- Succi gran0r.berber.5ij.

Sacchariq.Cadlaporisfuavitatem:
Cpnfea. alkermes ( propterviriumla-
prum)5j.Milce,fiatpotio,quam per intervalla'i-

Hlsremediisadhibitis,fluorpaulatim cefla-
vit,per menfes tamen aliquot valde imbecillis fuit,
quo tempore eum cibis euchymis , veluti julculis
carnium recentium,caponum,hordei decortica-
ti,&fimiiibus i nutririjulfi. VinumdecO&oa-

bat. Hepar linimentis corroborantibus,obltru-
ctionesqueimpedientibusinunximus. Perinter-
yallaquoquecotifeftionealkermesjdifiblutaaqua

vinofavore,ai?huncusqueaonumi698Jaust)eo
bona valemdinefruitur, nec abeo tempore un-_
quamampliusejusmodifluxum pafiuseft. Tan¬
dem 2d.Februar.pradi(SiannipleurefiOTrreptus,
pie,placideque in Chrifto obdormivit.

CHIRUGIC.

febpofteaque Iponlamfuam, quam noviter duxe- ^

morrhagianu

Huica

ledfinefucce(Iu,adhibitafuereremedia. Ego vo-
catus,onmia, qua profutura exiffimabamprafi-
dia,pralcripf2 , & admovi, ledfrufiraquoquci
Quamobrera, curahominem propter ingentem
ebuUitionemacfcrvoremlanguinis, inmaximo .
verfaripericulo,probecognoviffem,extremohu-
icce affedtui extremum potius remedinm(iii quo

turam mortem expe&are , ad^ntibus& amicis
fuafi. Labrumitaquefrigida implerijulB,inquod
totum corpus immerfi. SicfrigefeSoacinlpifla-
tofanguine,fluxus paulatim re{tri(aosfuit.Poftea
perdiesaliquotfequens Julapiubisindicexhibui
R-Aquar.buglos. -

Syr- de fiicce limon.| j.

Mifcc,fiat Julapium.

Vidlusregimen tenueacrefrigeransobfer- '
vavifcEtfic brevi convalui^ adeo ut ad hunc ulq;
annumioop.bona valetudine fruatur.

OBSERVATlOXVIll.

Ex maximi hamarrhagU .cachexU , Undem-
que morsfeqmta.

ptusfuit. Quum verodepulveremeoadlangui-
nemfiftendum aD. deL'olea ( quiillum,ntrem
pretiolam penes fe femper conferi^at) periiflet,
& fibi afaarbitonlbre Cum nonnullis aliis medica.
mentis,vdutidefenfivo.St refrigerantibus , (uti
pauloantcincUWtione D. dcEOfca amevide- •

rant)applicandumcuraviiret,hamorrhagiacohi-
bitaacreftriaafuit. Ego eadem die opportune
SOloduro,cxaulaIllullrisD.EuftatiiReffugii,Le-

gatiRegis Gallarum,Muratum veniens, accerfi.
tusifui, iplumqueprOpterianguinis effluxi copi¬
am,pene exanimatum offendii Suafi, ut Julculis
carniumrecentium,caponum,gallinarum,laaei-

temamygdalarumdulcium , ovis lorbilibus, &

OBSERVATIO XVTJ.

AliaBimorrhigiiferUulofe,euretio.

A Nno 1 696. Juvenis quidam Laufannenfis
robufiusacplethdricus, cum fublble tem¬
pore dierum canicularium fupramodumincaluit

corroborantibus , uteretur, ConfilrOraeo ad
dies aliquot paruerunt,poftca vero cum inviSus
ratione atger deliquifiet, neque medicamen ta ido¬
nea adbibuifiet , paulatunin cacbexiamincidit.
Tandemafeitecorreptus, fequenti armo rdo8.
menfcFebruario, aniraamDeopiari-
de piequqredidit, ■

•«f (o) s»

71^19.

C EN T U
OBSERVATIO XIX.

■DeavuUmfrngam fiirrhofrm degenerati.

I Uvenicmdam, CnliaciadmarginemkcnsLe-

manni,diutaniadeftillationeicapiteadgiirga-

lionemlaboranti,mnltaivariistumMe<femBi

empirids,adhibtta fiicre medicamem , ied iru-

ftra.Tandemefflmineammagnit^an ercr^

vit,at VK mfpirareautexpirare pofc Ann. i f 9».

I^u&nnamvenit,'tum una(^<Mmowo

DoniinoAlbertoR.orao,apadI.aufannerfesDo-

aoreMedicblonge celeberrimo,mconf^umad-

que dolorificuspalatoitemadbsrefcens , ve^

quin etiam Uvidis& fingume melanchoUco p!e-
^.undiquaqae cinSus erat, curationem vOTm
agsredineuaquam aufi fuimus, quin potius Deo
Surse,totmn negotium relinquendum elTe ,
quamin morbodefpcratOj nobis nomen
torum Medicorum comparare , arbitrati fumui

Ut tamen precibus cum ipfius, tum aliorum fuo-

Sm^ viaus rationem ei praifcripfimus.Deinde
corpusper dies aliquot apravis &aduftis humo¬
ribus evacuavimus.Quo faao,domum eum remi-
fimus.PaulopoftiCum empirico fele commililiet,
eviudeceflit.

AnuoiSoS.menfeFebruar. unacumDo-
auEmisviris-D.Mich.Doringio Meicin^Dq-
aore.&D.EmaiiueleUrftifio, Artiumliberal.
'MaBftro,conviaoribus meis longe fuaviflimis ,
Paterniaci virum pium ac dodum vidimus, cui
anteaUquotannosuvula a catarrho exunaparte
exefi exalteraveroiumaximam lonatudmem,
ficuti’fequeus6guradenotat,relaxatafuerat.

A. Pars illa eft, qu2 palato ad-

LiA n. 9}

OBSERVATIO XX. o.

T)etumore Scirrho fi airadicem GurgalioaU,

n.{ >iaMatrona ,

-Lauiannenfi juvenem ex fiibditis

nomineClaudePlarbe!, litteriscbmmendatitiis
.inftruaumadmemifit. Laborabatbicaduvuk
radicem ingenti tumore, foraminanariumepala-
to innaresdefinenda.adeo opplente,utdifncul-
terfpirare,& verba diftinae proferre polfet. Ci-

bum,lcdinprimispoturapdquodmirum)nonni*

fi cum difiicultatc deglutire potuit. Xumor ovi
gallinacei magnitudinem adaquans durus erat ,
in2qnalis,Uvidus, ac tenadtercnmuvul2c,tam pa¬
lato adhsrens. Quantum ad principium hujus

maliqretulit/eanteannos tres .cumluprampdura

incaluilTetjIiacmorrhagianarium correptum fiiif-
fe,multum.que fanguinis partim per os,partim et¬
iam pernares rejdcifle. Dehinc ^nuo per inter¬
valla eadem hzmorrhagialaboraife , abahnota-
men integro nihilamplius inguinis , neque per
os,ncquenaresexcrevifle.

Rogavit itaque vehementer , ut manum
huicaffeauiadhiber^.Sed mente mihi obverla-
■ batur cafbs iUe,cujus ih procedenti oblervat. me-
mini.Et qu^mra hic affeSus ad illam malignita-
temnondum p»yenerat,rrtanum tamen admove-
re,reculavi, ipfiimquedomumrcmfii.Ab eo tem-
porefutiNobililfimusD.de Gumains mihi retu-
lit)vixitadhucadannum usque 1609. quoindie-
bus canicularibus rurfus maxima homorrhagia
correptus,obiit.

B. Ex hac parte finiftrum latus

verfusacatarrho exefafuit, quota-
men nunc undique cicatrice obdu-

I aaeft.

„' CInferiorparsUvnlz,induplic
f B cemexmberantiamdefinenslinguo
incumbit, procipue quando expi-
rat. Quotiescunque verolpiritum
violenterattrahit, retro gulam °'

propter vocem aliquo modoobtu-
fam,&minusclaramreddit:_ exde-
glutione item cibi&potus, incom¬
modum fere nullum, ipfo referen-
te,perfentit.
Virohuic,quoniamamicitiamihi junSus ,
aliquotiesconfului, utquicquidhujusUvulofu-
perfluum, fibiamputandumpermitteret j idta-
meB,quodhaiaenusteculavit. Qualis igituttan-

dem hujus exitus eritjtempus pate&ciet. Vidaur
Aretouslib.i. de cauf. &fignis acutorum morbor.
cap. 8. ag«air!d>». Aerius vero tetrab-i. ferm.q.

«p.40.Lorum,affeaum hunc appellare vo-

luifie. Eftque rarus, eodem Actio

ORSERVATIO XXI.

De uvuUrelaxau curatione.

Ad

Clarifiimamatfte VoUifimumiiirum, Dn.
Doliorem cMlCHAELEM. OORINGIVM,
in iBuftri hcademiaGiejfenaHajfor. die-
dicinaProfeJfiremlonge celeberrimum.
Amicamfmgakrem.

^ CAlvum&incolumem te Francofurtumperve- ,
'^nifleclarils. atque amanti/fime Dn. D.Dorin-

1- FaxitDeusOp

.UK fclicitcrteab-

..uwi 3 iterum ad Eluftremac Generofiim Domi-c

D. Lentulo vocatus.curarionem feliciter,& qui-
demante duosmenfes,abfelvimus. Ante oSidu-
um ad Acidulas Griesbachenfes profeflus eft t
Propter urinas enim turbulentas &paralentasfii-

quasquetuipfeirietfepiflime , dummecumipfi
adefles. vidiiti fquo procul dubio affeSuali juem
in renibus fubcfie,fignificant)ipfiufum Addnla-
rumconfulimus.Proceflus curationis & opera¬
tionis ingenio&s fuit,quem libenter tibi commu-

C E N t ti 8.1 A I.

cnaftfaitulasin ^odagAisfmpfobat j ne matem
aafpinam.maetpeadar&ulostrahatnrw Reae
qaiden^fetl quia Podagrid &piflime faoc affeau
corrifaantorpneibnsitemfltgiainlEmus . iuffoi
catfonisquinetiainpericnlimmdnnnnqaamadCt,

dendumeR. Imerim etfiaUquid ad ardcolosdc-
flnxerii!.mmastamenpericulofemeifcquamliad
galam,&&dk poftea corrigi poterifc ^maxai
antemimpetafedato,ad ea,qiKciriagis dilciltiilntj
cranfennduim Unde {equenti garganfaiate ma¬
gno eum fucceilii neor,

R. Folier.&flor.beeonic* •

Scabio&ana M.ft
Roiariun M.i.

Summitat-roimarini
& Horum chamomeli
anap.j.

t)oquanturintb> iij. aqiuead cbnliinjptionriri
tertia: partis. Colaturae adde mellis rolac. | iiji
aluminis J ij, Mifcejbat Gargarifma.Nonniiquam
etiam prasdida fimplicia vino rubro incoquo.Ex-
teriuscollumoleo chamomilla: autoleorac flori-
busSloiauiinungOj&lauamikccidamapplico:

AUquando quoque Columella propter contio
nuumrinuxummateria^intumeicitadeo > atque
relaxatur,utnon minimum negotii j tani aegro
quam Cbirurgo,^el]at,lIcutimihituminmultis
aliis,tum prxcipuednviro^uodamhoiiefto i ac
dvePatermacenfividere contigit.

Huic uvulaadmagnitudinein&reiiucisjuglana
dis exrfeyetit.Qoafeinipetoa(fluxus fedato,cor-
‘ ^requefemel atque iterum purgato j appUeatis
item cucuf bitulisdiquentcm pulvetemibisaut ter
in die inflavi.

' ' R.Pnlvef fofir.rubr.

baiauftiorrinij
cortic.graMtor. aiia 5,C
fol.& flcir.icabiofe &
iiguflriana.^ij:
aluminis ulii 5 j.G
Milcej&fiatpulvlsi

iit.^dicumbiftorta;

IridisFlorent!
tormeiitillz

. gallar, inunatur.aria jiji
rolaf.rubr.&

dor.lcabi9fsanajij, . - -
lapidis caiam.prKparatlJjiC
aluminis ulli 5ijfh'liice,&

Modus autem ejusmodi pulveres inflandi j taa
lis efltLingualpeculoorisdcpfeflai mox^atula
aut cochleari parVdj&ad id apto,pulvis uyuheada
moveatur.Tii autem pulvis rindiqiie Uvula afpera
gi atque inflari poffit, leqnens excogitavi iaia
mumenium , quo miiltoties ufas

. Eftautemco'chieare«cnpr<i,ejusi&'aghia ,
tiidinis •, uthiedepi^m comprdtur i cuji»
inanubriUmfilfailDfumi odeopollicesIongnra,8i:
inferioricOchlearis parti annexum, utexfiguri
apparttExaltera partefoUicuIuBif ex ebrio , eo
inodbiqtto auceps fiftuiis luis ad fallendascbtur-
hi^sj alligare fplet', feiiUm ) annexumhabetj
COcUeari itaque'pulvere impleto, fivukquead-
inotO foliis corrugandus eft,quo aer pulverdnm
altnm pelliti Gcqueuvulaacpalttum eo undique
alpefgantiaiSedquiancceireeft i utminiilet^ei
tiilo linguam deprimat i interimduinChirurgu*
hoc inftrumentopulvetem admovet i ac ptoinde
ile unus alterum impedit,hanc oh cUulam > aliiid
inlbrumeutuih longe ad hanc rem cOmmbdiuS
feiBnxi,quoChirurgus interimjduriilinifttalpea
Culo orislinguamdcprimitjdektrapniveiwn
admoveat;

observat, ghirurgic.

Follis hicfimait^ii^ttimhabetcoclileare arum vocis,qmeicareiltjrarodiftmaeacclafej
cupreumcomluaiHtii^&^dinepolliceso- vocem, loquelamque proferrepoffont. Raf<»
(9i>continens. fdlifaiyerqlongitudo qumque, inquam, quandoquidem mihiunumautalteruni
uti latitudo trium poUicom^iffit. titautemfol- viderecontigic,qaibuslicetaTulaerolafuerit,ad-
lisdepreffusperfeinaltumrclevaretur, atquett- eo tamen diltini9:e& aruculate profetebant'fer-
^camanuinflatiofieripoffet , in interiore parte monem,acfiinftrumentaomniaintegraaeilkla
fua inftrumentumyelhti plearum live elevatori-» adfuiffent. Alter eorum Ozsnictis fuerat-npfteri
«m ex chalybe fabricadiffiiCorttinet,beneEciocu» icuiperadnumintegrum,ante^uamo2snalabo-.
jus,{uperior parsfolHsinaltnmreleVaCur, idque rarct,uvula-planeerolaconlpiciebatur,uf luolocb
indterafiguraAnotkvimfls.^onnunquamadeo dicemus. Sedhscrarafuntatquein&equentia.
contumacemuvulasinfiammationem, autrelaxa- PorroablalliohocmodoperficitUr.Guipi-
doncm vidi, ut ultra menfem ejusmodi pulverem -dem nvuheroftro cteooise Chirurgus apprehen-
■quoddieiniiare-, neceirumfueric. Hascideoino- dat,deirtdequodfuperfluum'jforficib'usabfcindat,
■neojutdclalutesegrifempetbcnei^res, etiamfi parnmquelanguiniseffluerepermiffat./^fiauteBi
abinitioresperfedifficilisappateat. pluszquo dfluxerit,pulvis nofter ad ^guinem

€^qd li levioribus-hilceremediis moAuS fiftendunlcochleariparvo,appli<induseft,Pofte^
•nonceditiadfortioraprogrediendumeft, NonC gargarilmisejusmodi,qualesanteaprselcriplimusj
-nulEaquamfortemperfeautaquePlantaginUyel ntendum.Quodfi*gerincifionem3bhorreat,aut
rolarhm,di!utam , aliaqueffledicamentacaulHca languinisprofluvium vereatur itum fequentiin-
admovenc.prudentertamen & cautehacinl^a» ftrumehto, a nobis primo invento, uvulamabsq;
gendumeft,nemaIumingravelcat.^otieseunq; omnidiSicultateatqueperiGuIoIigare,&abicin»
‘enim malignitas aliqua adeli,..facilime malum ab derefoleo.

hujasm6dimedi<amentis.acriQribusirrit3tur;>ii Eftautem ftylus,fiiiularis, longUspoUices

•quis tahieniis liti volnefit,ea,qu:eaPau!o.(Egine» oao,mihi exsere fabricatus. Cui ex una parte an»
■^alibsfi. cap:3r;hacdcretr2dantur,obfervct. nulus,ejusmagnitudinis,utexfiguraapparet,ad»
!-: SaspenumeroquoqUeuvnlam-forficibus ab» aptatuseft. Is vero ex inferiore liii parte tantum
fcindere,autfiIoligare,Veleauterioiourere,co,a<3i excavatus,qv!antumad recipiendum £lum opus,
funius; •.AfideattamenGhirurgns.anteomnia,ne Poftcafeminodus,utfequensofl:endit
aliquafiibfemalignitas.veldifpofitioadcancrum; figura/aciendus,

quodfacile cum ex duobus proxime prscedena»

busObfervationibus,tUmexPaulo.^inethaIo» ; ' -«sW»»

copraallegato,elicerelicet,ubimonct,contrafi:as, §

rotundas,languino!entas & iubnigras , Chirurgk
aggrediendas minime effe. Qus vero contrario
modoiehabent,nimirumqusc , ut idem Paulus
docet,tenuesfunt,oblongs, & in fuprema parte-

imminuta:,neq;nigraeaut Imguinolentsledlub- ' ,

albicantes, Chirurgim admittere. Tantum .

autem de nvula,quantum naturalem excedit mo-
dum,auferendumcon7enit; cft enimvelutiple-

observatio XXII.

lANUELEM imSTISIU.M,

Ohf.zi.

J^riprismanircconftitDiflcm, obiilkminfcri-
0^ *^lxTCvHanifait,&qaiaemgeminain ob caufam.
■p^j^^iCac^mncwraioim affefiusbajiu ex
paitevUifti. finationisqaia etiam nunc teftiso-

proceflumtibi (harum curat
communicare volui; deinde u

o )

nihiiiana^j. p^matorum
Die%timaejusdem menfisMaji, pro majori

Centuria eitaret.8^ itaque ordine dedarabo.

LaUrentiusTouppinuSjCivisStaffiacenlis j
Vir. 50 .circiteranoorum seratis j Catarrhisaliasd
teneris (prout parentes ejus fepius mihi retule-
runt}latis obnoxiuSjCum anno irSof. defluxione
acriadfauces correptus fuiflc^inflammatio inde

circaradiceUinvularcuminaximis doloribus , ac
tandem etiam exuiceratione,exortafuit

Pr5feausFryburgam,aGhimrgo quodam
nonimperito curatus eft. Sequenti vero anno qui
fuitfeptirnusfupramillelimum fexcentefimum j
quum in vitse regimine deliquiflet, Stinternorura
roedicamentorunturum neglexiflet j CatarrhuS
denUoadfauceSjledinprimis ad nares, decumbe-
teccepitQuia tamen doIoresnulU adeflent, affe-
^um floccipenditjnecprius iii conlilium me ad-
hibuit,quamfrUftuIa nonnulla cartilaginum, ex
'naribus ejus jam excidiflent. Tandem circa prin¬
cipium menfis lJaji,Anno nSop.rao conveniens,
cum afledum ejusinfoicefem,animadvetti,ipfum
Uvula dellitutumfuil]fe(ficuti quoque tibi tpflmet
tum oblervare licuit ) fuerat enim ilia jam aintea
eroraipoftmodum tamen iterum cicatrice obdu-
Sa tfermoneffl nihilominus (quod mirum) adeo
aroculateproferebat, ac fi nullus defedlusadfuir-
fet. Continuo autem a capite ad nares humor qui¬
dam acris&mordax,qui os palatijinterftitiumque
nafi erofit,deftiilabat.

llt igituraflluxum humorum ad alias par^
tes diverterem i Optima vidtus ratione inftituta j
lequentem ipfi potiunculam exhibui. ■'

R, Herbar. betonics

tafcuta;anaM.n
fem.anifi & foliorum

,, . fensanagij. • '

Coquantur inaqua,utcolatufaredeatad| iiij.
in quibus diffolve pulveris laxativi noftrijj. r
• ipr. rolar. loiut-composicum
ag3tic.rhabatb.&: fena 5 j.

Milce,& fiat potiuncula.

P*^'^‘^™namindeXtrobrachioincidiidein-
luUrm deperintcrvallafeapuliscuCurbitnlas,nuncutvo.
•tt^icuu, caat,llccas,nuncverocumfearificatione,applicui,
naribusque fequens medicamentum tumliphonc
injecutnmfilamentisineodemimbatisimpofui.

<«i<a»ra R.Sem.cydonior.contuf.5j.

**”’• aqu. pjantag rolar. &

; ranar.aquatiLan._|ij. •

Maneant in iiiufione per horas ahquot.&qui-
deminlococalido.Expreflionimucil^hofiead-
demeliisroiac. |j.

pellendo, pattemqueaffe(9:amcafrobotandam,
defeqnenti applicui deCoSo.

- R.ToUor.& florum betonica

Rolmattni . uptUtm^

RoikumfUbr. eorrtb»-

■ - ' Equifai, tMs»'

Summit2t.i^bi
Foiibr.falicis aoaM. j.

Colluantur inVino rubro ad confumptid»
nem tertis partis^ Colaturs addatur modicum a-
ceti. In hoc decodfco linteamina aliquoties redu-
plicata,&madefaaa>appHcentar,eaquefatpiusrei-
terentur. . ^

Abuiu decori hajos^Umornaii eztrinie-
cuspauiatim fubfidit.

Ulceri vero palati fequeftS linimentuinim-

kRaicUmangelicj

Anltolocn.rotuna. frauUm

Iridis Florent.

cariophyllata:

■ Ligni guajaciana|C .

Cinamomi^ ij. Mifcesfiat pulvisfubtilB-.
fimus, cujus parum in yafe.vitreo mifeeatuf
cumfflellerolaceoj&ulceripalati cum pe-
niciUo indatur.

Poftera die a fetacei appIleatlone,ei dofin pilu¬
larum mearum capitahom exhibui. Ea dieofficu-
lum per os excrevit.

- Dievtrodecimapradiaimenfis,aliudoflicu-
lum magnum cqrrpfttm& foetidum, per nares e-
tnunxitDehinc ulcus in palato indiesauaum,in-
terfhtiumquin etiamnalipepitus erolum,exquo
innalbtantacavitasreliaafuit, ut aliquandotre-

decimjimousque adquindecimturundasj hujus

Succi iolatti

Sempervivijana partes atquales. .
Lithargyrii auri
■ Plumbi ulH _

Lapidis calaminaris
CeruflWana^ij.

leare plenum olei rofac.affunde,& poftquamalt-
quantum piftillo agitaveris, omniaq; probe com-
mifeuerisjcochlcareplenumexfiiprafcriptisfaccis

loo OBSERVAT.

- a4mifce,^u&iisiisdempro^agii2t2s&comm^^

tzmdia^ternaamSc condnaoa^xaadofsjdzo »
donec adJ iiij. olei Tofzc. & tantondem prsfoi-
ptoramfitccorani impenderis. Sic habebis pn-
^entam pretiofum in ejusmodi ukeribus,quaa-
.liquidmalignitatisfa^unt.Interftiauin nafiaba-
piceejasjusqueadfuperiusldsiam, propterma-
ximam, qua hinc inde ierpeb^putredinem, pau-
iacim corroddjatur, & quidem nonabsquemaxi-
mo doiorejadco,utiabii^ fapenas emlceratuma

Poftqtiam pero per dies aliqnot parvis ifHs
- &doioro(!salcufcnlispalver^pracipitatunire-
&ficatam in/pcrfiflem^doloree&yi^malignitas- i
que aliquantum remific. Scd&ioco meJlisroiac. i
prajrcriptospuIyeresxadicum*^geIic2,.,ariftoL *
jOtunda:,&c.{yrupoiequentipcrmiicui. ^ 1

CHIRURG.

graminis ana
polypoa.querc.fij.
hexbar.&nor. betonics

•uvarumpa£rulai-.amfj. _

Coquantur m aqua ad conuimpaonem ter-

tizpattis,utquecoIituraredeatadftij. Dequa

cinamomi aromatizata, tempOre matutino e^i.
beatur ad |vj. In poftremado/i infunde
foiior.fen£^iij.
rhabarbarigj. _

agaricigj.CExpreflionbdeinde addidi ly-po,

^ Hoc modo corpore expurgato , feijuenti
decofio fudorifcro uti coepit,. . Di

b. Ligniguajacifvj.
corticum ejusdem fij;

prcte,addefuccumfuprafcriptu!h V -''
mcllisbpidmi, ; ,

Saecharianaftj. ' V ^ ,

Rat fecundum irtemSyrupuSi ’

Ad tempeVand™ quoque malignitatem at-

• (Sisprifcripfi , quo uti ccepituitima-Majiconti-
niiando usque ad iS. Julii, finguiis^matutinis tri¬
bus horis ante prandium ^bibendo 'diatdium u-
num,laccharo dulcoratum.

Cseterum etfi ab ufu horum remediorum
malignitas aliquo modo cohibita efle videbatur,
qtiia tamen res adhuc in ancipitierat, ne fi curatio
minp exvoto fuccederet,ficqueculpain me traus-
ferrctur.fuafijUtMedicumaliqucmpcritiim atque
doaumaccerlerent.lIndedieii.JuIii, vocatus cla-

ruSjReip, ^burgenCDoaor Mc^dicusordinari-
mnes,morHqu^ effeutiam mecumj ^qua potuit

bri procreatum,refercbat.Defi.bcratum itaque ia-
, ternos fuit,ut2ger(quamvisfummopereaphar-
macis abhorrerctjdenuo probe exjjurgafctur, &
poflmodumdecoftoligni Guajaapermenfem ,
velleptimanasfex,uteretur.Rarfusitaquc5j.ptil-
verisnoftri laxativi cutnf j. fyr.rofatifoiut. com-
pof. ei exbibai.Dcinde quoque per dies quatuor
defequentiApo2emate,ut uteretur,juffi, - ,

R.Rad.cichorii

_ calid6perhoras24. Ppftca lento igne coquantur
. ad confumptionem medietatis , colentur., &m '
ampulla vitrea ufui refer^tentur.

'Refidentl^ejusdcmlignidenuoaffundea-
-"quztbviij. Bulliant, utfupra,adconfiimptionem
tertizpaTr is Quo decoSo fecundo utatur propo-

PecoSum primum ferael tantummodo injet»
_ die,temporevidelicetmatutinoeiexbipi,&ut.fu-
. daretdmperavi. Interim rationemiviaus-conve-
. nientcmprsfcripfi. Ufiisefl: dccofto iftofeptem '

: aut odt6fiItemdiebus,adeo enim fibi adyeriaba-
^ tur,viresqae ejusproftrabat, ut diutius uti rion
aufiis ejfct. Decoflo tamen fecundo per feptima-

vero palati turundas, fyrupo prsfcripto ex radie.
fcrophulari2,bctonicz&c. cum pulvcreradicum
angelic2,ari(ioloch.rotund. &c. illitas, impofiii.
Hzcq; omnia bis in diereiteravi.^a-a6fisturun- =

' R.Succiplahtag.

aqu2ranar.an.fj.fi: ^

fyrupi przfcripti f j.Mi(ce.-.
Hisadhibitisremediis,malignitas iceflavit ,

C EN T U

roaismorbograTifljmo correpto , amefnmptis
^*-*'**' fccummedicamends^faosdifccderc j & poft
inorteniparentisresdomcfficaScarare, coactos
l^lSme^s^^Jlfe^/<:ni^Zl:z^iadiatlmc^Iaal!3Iir
omjqida^goisicaincaluitjUtacrior malignior-
qaeia&osfit ., deinde etiam quia medicamenta,
qaatfecumiumpfeiat , minus decenterapplicata
fiierantimalumrecrudefcere coepit. Quapropter
denno confiliomeoopusipfifuit. Tumdenovo
putredinem ac malignitatem exortam efle, ani
madrertlifoetorcnimmagnusaderat > apexque
hafi ad pinnas nsqueiiyidusconlpiciebatur. Unde

inddijcucutbitufc item (edamli fetacei beneficio
continuo multi iupervacui humores effluerent )
ad majorem diverfionem applicui. Vlcera,insdie
bis undique in cavitate nafi, & circa palatum dili¬
genter medicamento prsfcripto,exfuccoplantag.

to de foccls Illitas, quemadmodum fiiperius mo¬
nui, impofui. Et quiaputredo illa,qu2 apicem
nafi occupabatjvicinas partes quoque invadebat,
non tantum apici nafi,verum & ulceri circa pala-
tumnonnihilunguentirtoftri.iEgyptiacij impo¬
nere coadtusfiii- Siefavore divino, putredo &
malignitaspaulatim remifit., curatio tamen ad
menfcm usqaeDecemb.profra&fiiit, propter
copiam officuiorumcariolbrum , qusehincinde
tam ex cavitate nafi , quam palato, excidebant. .
Quotum pfllculorum ego usque ad triginta qua-
tuorrefervo.Exciderunt & nonnulli cadentibus
anterioribus Cum fuis alveolis, adeo ut maximum

■ relidum fit,perquodnc aerdi^ergeretur, ficque
- damexargento,cui lpongiolaadnexa,fabricam

. deferamini prsediftopalati indi pOtefl:,ntfermo-
xiculate proferat , ac C nullus omnino

R I A ir. lot

Inciderunt acnonnnllxahVcircaliancaffe- Q^f, g,
Sum difficultates, qus curationembanc&Ion-^2,.
gam,Slabotiolamettccere,quas,quiatibinonia .
gnotas efle fciam,brevitatis cauta hic omitto.

Nunctamcn,laasDeoscgeritaconvaluit, n£ ^
adhuncusqueannnmrdo^.optime valeat,& rem
familiarem probe ipfimet adminiftrare poflit. A-
pex tamen naG,quiacorrofusfuetat, fimus fafius
idt i-a r '

Curationi hujus affefiusunatecUm intetfiie-
reClarilfimiatquepodtilIimiviri,D.MichaelDo-«r«'aM

ringius,Philofophii ac Medicina; 0oaor,convi- Ljm,
rSormeus luaviflimus, Dominus itemMelchior
■ Schonnralderus MedicinaCaadidatus, qui Pater-
niacumtranfiensjafeiSumhunCinluO vigorevi-

Hifce,vale,amantiflimeDominettrftifi, &
Ampliffimam Facultatem Medicam Bafileenl^
meonomineplurimuml^utare non gravaberis,
ExMulao meo rj. Januarii rd09.

OBSERVATIO XXlll.

nxfuffita

Idem ad eundem

uEMAhItIELEM
UR.STISIUM.

Q Uampericulofafint tlf&migia ex cinabrio
Dodiffime atque amantilfime D.arftifi, a-
Ifiscoramexme intcllexifti. Etiamfieniminiue
L viris do&is adhibeantur^ ne

fufpeda fuere

Nihilominus tamen multos, quantum
rata lue venerea laborantes, Dei fingulari benefi¬
cio fanitati reftitui. Sunt autem in deiperam tat

PigurifrediSiitiprumenti,

iU ““g^rrrpratparatismecnonab omnibus excre¬
mentis aliquoties expurgatis corporibus adhiben- -

da.Quifecus,&EmpiricOrumatquebarbitonfo-

rum noftrorum more,faciunt, non cnrant,fcd de-

ftruuntcorpora,&adlummammiferiara perdu¬
cunt zgros. Hujus rei exemplnm non vulgare poft
tuum a nobis abitum, mihi videre contigit, quod

tibi communicate hongravabor. ■ ^

Juvenis robuftus,&optimo corporis fiabi-
tuprzditus,anteannos quatuorcory2a,eum ma¬
xima narium obftrudione laborans, Empiricum
intonfilium adhibuit. Iscatarrhumhuncceper
Harespalatumvefecilimefe evacuare pofre,auda-
a:eraffirmare,aureosquemontespromittere, au-
fusfiiit Quibus>gercommotus, fefeipficu- '
randumcommifit. Impuroitaqueaecullomodo -
prSparato cOrpore,nndumipfumfub conopio in
labrum collocavit, ac totum corpus cinabrio in
pruiiasprojeao fuffumigavit, &quidemperdies
ahquot. Hinc maximaviriumprofttatiolequuta
eft adeoque pituita ad os & nares 'confluxit,nt cir-
ca oflacribrofilbrdidumacfitldnmulcus fitge- -
neratum. EgofuperiorimenleMajo adipfumin

101 OBSERVAT. CHIRURGI^,

qoasverocarnlagincs exparte ero&srepavtaot rontocnli^ra veroi^oenmic eodeminftatno^j^
maaniacavitas^nafidepreflioadfit: continao permanent. Cnrarioniinter&emnt Clariffimiac '
gooqncpnsfoeticiumenarifausexailat5 olia&us Do&'jiimiviriDnX>.MichaeiPoringinsinAca*
planeabolitus eft.Tanto prsterea impeto homo- deroiaHalTonim pro tempore Mediante Profet.
resad&aemdeflunnt , ntindiesnovatnbercola ibrcelebeciimns;£manueltlrfiiiias.arciumUbe-
'inmmi- ialiumMa§^fter,Convi&oresmdinaviiSmi.

iaipfipradcripfimedicamenta , tam
intema,(^nam extema,qu<e fi a pradentiChirurgo
re&e& cum diligenda adhibita fiierint, derecu-
perandavalemdinelpeseRfinminns, verendum
ne maiumindies accrefcat,&in pejus ruat.

Memini me fiiperioribns annis una cum cla-
riflimo viro D. Sebaftiario Meyero,8.eipubI.Frei-
burgenfisDoiSore Medico celeberrimo, aduo-
. busnobilillimisinconfilium adhibitum fuifie ,
quibus fimiliterpoft lufiumigia ulcera ibrdida fce-
^que circa olTa cribrofa remanferant.

Nudius tertius cuidam nobili Ozsena ex fuf-
fumigiis contraaa.fetaceumex confiliopratdiai
Dn.D. Meyeri,adhibui. Vides itaque quam peri-
culofi fintiufiicus in lue venerea. Senarium affe-
, oribus. Ooculispranerea adverfiflimifuntjUthic
Clarils.D.D.Dorin^o,tequepra:fenteinczmen-
tario quodam , quiab Empirico fiiffumigatus,
riphthalmla graviflima correptusfuit, obfervavi.
Merito itaqueab eis abftineat fidelis Medicus atq;
Chirurgus.

CaterumOzsnicus nofter, quem probe no-
fti,tambene nunc fe habet.ut nilfupra,adeo ut an¬
te menfes aliquot/ormofam 8c fanam puellam ex
Bxoreluaprogenuerit. His vale amantiflime D.
UrlHfi,cum tuis omnibus, quostecumegodeu-
xormea lalutamus.Raptim.8.Julii. 1609.

OBSERVATIO XXIV.
£xfttffituOfhthdmu,

C jEraentarius quidam Patemiaci,cum aere fri-
gidiuiculoin rivulo quodam frigido funda¬
menta jaciendi gratia operatus efiet, dolore obtu-

quemea ^revit,8rEmpiricos,necnoriartis plane
impetitos tantum homines adhibuit. Res tandem
eb devenitjUt nunc non nifi fuffhlctis, & quidem
maxiraacumdificultateincederepoffit, tantain
nervis&nervofis partibuslabefaSatio, fummaq;
imbedllitasexortaeft. Carterumunnsexiftisne-
bulonibusiqnum mira inaifedtu ifto prarftarevel.
let,iu£tumexcinabrio,antimonio.&fimilibus ,
ato corpore adhibuit. Hido

OBSERVAT. XXV.

Ve gravijpmes qmhmdam etpim a&aum^
f artium vulatrihtti , &fcetere cadaveris
foflmerttmmaximo ac teterri¬
me. Item

VE

Cornuto quodam homine, hiftoria
admiranda.

EMANUEL URSTISIUS
Guilhelmo Fabricio Hildane , Medico atque
Cbirurgeprajlarttijpmo atque cele¬
berrime.

S.P.V. :

imbeciliitascrurum mirum in modum auSa fuit.

-Et quia inipla adminiflratione fuffitus oculorum
rado habitan6faerat,periculofi ophthalmiacor-
reptusfuit,ex quavifum perdidiflet, nifi ego ma-
numadhibuiflem.

Itaque pilulispurgato corpore, StfeSisit
que collyriis aptis inftillatis,fiuiitati reftitudfue- ‘famirtvadeuiiiffimqutfvh. Qm

Csterum,^iaamectq:ts, iacaft!m ittumfu-
nejlum, quiameanuumintuiahfemiaPatermaci
AventicorMciieras^tihiconrmanicem. Qmcirca '
eumfrout tumtemparismihi Mumarelicmt,hrevi-
busferflrwgamatqueetian-aho. '

Eram cives quidam duii,ex urbe St^qjiacetji ,
ditionis FrjhiergenJiumAventicorumetimirumAn-
toniue(jiova,etrJacohusPelixier. qui ob commune
negotiationis genus amuU, (amloenimStafiacia-
rtofola.cirproximivicinierant ) aem jamaiongo
lemporesmutttoodiofefeinvicemprofequerentur^-
ciStsut quadam diejextavidelicet OSob. 1608. i»
Emporio Paterniacenfi^ambofatis poti forte fortu-

namuttafefe offenderent,enfhusq^firiBis con^ede-

rentur adee utincon^effu iSo oAntonius Giova ai
Jmifiri oculi regionem vulnus receperit. Pojlmo-

dtemveroabadfiantibusdJeinvicemfeparati,cum

faucisttusahillo vulnere accepto,magis magisque er-

Off.z5-

C E N T U R I A II. 10} ^

Jg^merCtniiii^xtratiffi^infithmhu a^anammexhil>immts,dandt^oti«iisfd!!gxme Qhf, ij;

/faiSITa-ificxndavicecnfefirichiffiaiiiTafttiit. UncindeadRicfnmimanK.metUtamentisadfan-
‘^^„^JAC.?EUZIER,ffamtcr adeo ini- ^inemftfit>idxma^<ipriatis,refirinxim«s. fcji
'o‘>h‘erihasi>mnibxsfrobediligatB^!imfaiiciatK$ab
tiaisaiiafcadtre,coa£lMfiierit, ubiinfKperaJhM a^axtihxsindiverfmamfMUaaa, in^eide-
;^iabieraraifa.InccrimfraJiao fACEELI- c»miendumerat,defitrtatxsfitiffa,fafcUqiiadart-
ZTERfagamfiiarrifienteJacambntstanta ha- t^simerdefmrtaadxmiffxTXrelaxatafuere^adea
gwrrhiviamjiaSiiierat.xtmaiorifaagmnisptife- xtdenmovAeradtl^areoftufxerit. liantem-^
twreorbatiufiierU^xaiidsijiiidemeoloci^bumi jmsaUuddaiuocoafortansimdkanmtiim, quod
p-ofiratuscrat,ta«tafan^iniseffiijicofiaconj^icie- fiuulac coagulatu fancmnem hinc inde
haair,JautegoiffeujiisocuUrueffo]fum,utvitu- incotyorecolleaunij^oheret.feroseicxhihuimus.
tumibimaaaeumdixiffes,)adeoutadfiamesomnes Exqmmox, dumviresaliquantulumrecoUegijfn,
■uuheratujamomninonmtemoffetiilfe,mlfaUem fanguinemgpanofum excreare capit.fofihoradein-

_ inipfoelucehant:jacehat enim fixis

fenfuanotualq-,inteUelluprivatus,fola refptra

cordis,^arteriarumotuadhucfuperfiite. Pro ^ ^ ^ ^ ^ .

etatpundeumhonefiiJJimatuaconJugeinQtirurgi- Hippocrlik‘;-Aph.i,vu!ncrihuspoficopiofumfan-gif^^^^
cisacClinicisexercitatiJJimaatqiinduflriaananum ^inisproflumuntfupervenientes lethalesexifluni. Afhot, j,
adhiberetVulneraq^omniaiifl&affeciUocuriosiefr Poftridie, [eptin)avidel.Oao!>r.intelUBiisaUr
anxiecumfirutaAaepiffemtiSjprimumquatuordi- quantum redire capit, (omnitamenloqueldadhuc
verfaincapitevubieraprofunda,^fihiinvicef^- aholitd,niJiqucdadinterrogataunicot>erlioSffcul-
tnepartimcontinua,partimetiamcentiguainipfam terlmbvenHonre^onderepoffet^QinvAfanesve-
ujq-, fidfiantia cerebripenetrantia, invenimus, qua ropartium diSarum ajftdue in eodem fiatuperma.
dx^eciUoaccuratiusexplararemus, inmajorivul- nehantAderatinlupcrmaximaviriumimbecillitae
nereojjiculanonnullaoffendimus. Horum quatttor fiummaximistotiuscorperitdoloribus.
capitisvulnerumajuoderat7»aximumomniu,orie- ‘Die oBavaOBob.convulfionesin brachio finiar»

batur tdtoffe temporis dextri, d quo fupra osj^ncipi- cejfare coeperunt, qua tamen inJinifirafacieiparte,
tispbliqueverfuslatusfinifhtan,futuramJa^ttalem ineodemfiatufubindeperjifisbant. Infequentemde-
perreptando halterum osfyncipitis lateris Jinifiri indenoSemJatistranquillamcumegijfet, pofiridie
tendebat. Ahhujusvulnerisextremitatealterafali- g.OBobManeconvuyionibusinfaciequoq-,quadan~
udexoriebatur vulnus, continuum adeo priori, ut tenusfedatis,verfiisvejperamdeinde horam circiter
mAnerailladuopropter continuitatem,unumidem- tertiampomeridianam,viribtesadeo eratprofiratta
queviderentur,(cumtansenreVeradiverfaeffent) utjuperindormiret,grayiq^/onsnojopir/tur,quote.
Vergebatvulnus hocce d mododiHi vulneris extre- poreeiEpithemataCordiAiaapplicumus.Cumatu
mitatealteraadosfermeeemporisfiniflri.?rodebant temabhoratertiaadfextamcirciterhoramejufmo-
fefeefrafia binaincapitevulnera,fihi invicempro.' diprofitndofimnocumflertorefopituseffet, tandem
ximeconjunSa, quorumalterumoriginemfuamab abeodeexpergefaaue,Jtnguleuilticofupervenienee,
AterapradiSimaximivulneris.extremitatpJuprd animammqgnocumclamoreeffavit. Poftmonem
futtiralambdoideamados.occipitisufq',tendebat,al- deindeejttsautmfafciasvulnerucerehrifohiffemus,
terum quodinfUBum erat vulnus,luxtamodb dibiit, tam foetidus ac teter odor inde exhalavit, quem ad.
itide dfupradSomaximovsdnereoriebatur,^ in- flantium nudus fere flf «repojfet, vel ftltem de-
flarjamdiaivukierisquoquefuprafumralambdoi- mortsei cadaverappropinquore aufusfuijfet. Tofle.
deam,verfus os occipitis progrediebatur. Injupercb' 'u diemane,cumdenuopradillavul^q infpicere,
sdia nonnuHa vulnera in aliiscorporispartibusinfli-. mus-.maximam effervefientiam ^agitationem fan.
tiafefeinconfpeBudabant,utpotefubcuhitobrachii guinisJeroJi,putridi,acfoetidianinMvertimus, ut
finiflri,inquovxlnusobliquumlMumacprofundu mirumddEluflt,qstantahumorumincerdrrofuerit
eenjpiciebatur, adeo ut magnus nervus per medium ebuBtioXotumdeindecaput,facies,brachia^ven-

ptusfere omnino amputatus, utpdeemcutiappen- magnituSnemcapitisinfantisalicujusAevahatur)
deret:minimusqusnetiammanusdextradigitus,ab ut cadaver afleSu horridum omnino, appareret,
sfice ad fecundam mauram usque omnino difcif Q^n etiam ^odiBa partes omnes adeo flavefce-
fleserat. Etnotandum,vulnerapradiBahrachli^ bantptcfi,croco omnimode infeSafiiiffent.

Siorumexangtiaadeo &exiocatafuiJfe, ut inde EthacfuntvirClariJfme, qua circahuncce ca. j

nilomniiib muris exudaret: propterfanguinisfor- flimfuneflumobjervaree^annotarepotui.
fanotdpartemmqgisofenfam,capuevidelicetatfllu. torrb,quiatequoq-,rerumadinirandarumacra-
. detiamproptermaximamjamantefaaam rarumcuriofifl;muejfesmihifatisjuperq^conflet,fl. "

fedtfoexpl^jfemus,agrumq^. ^

eejfariavSehatur,prsparavimus. Etintersmdum FAESC
dminiflro in capite circa vulnera,capiBitonderen- JileenJii
tur^ntvaculaabraderentur^iperospotiunculam fOHJ

•indignam,de
annoi^gi-Lutetiis
Dn.D.fACOSO
in alma oHcademia Bd.

'.LAJ^VI-

■chy.mlptBM.

ifittdinhochffmn

frurpts referret atijiKadi^piilret.
rrnu hocce 'e medio frontis enamm, pipeme/U
Kem,pstummcorondemstsipteretortHm, fro
ehatstr,ut cstttm eo loci omnttio ferrne attmge
md etiam (ipfimet id referente) jamfemel an
c firmiter adeo emi inhiferai , m doloris evt
\i gratia, idipfitm necejfe fuerit aUepeantum re

pergas, etiam atque ttiamrogp, ohteftor^
liauracor.ii.J3ecemh.i6op.

, I)1£manuelUrsTis»h^
ftdeeupe. ,

ANNOTATIO.

ri cornuti , & monftro
; JACOB. AUGUSTU

Siaguiarc quoque Iorum doloribus&c
5LCabroIlium,Chi- - fri^da orcis,conve
i Obferv. n. videre brorum tollunt,
uomodoabfdnden- - £fyU.

univerfilianeglefia . ,

OBSER.VATIO'^ X3?V
De ptrcujfidne quadtm gnvilpmi
te,exqHx,!ms,^fmi,rhcrren
fiqmttsis.

Drttatifimo atque declifit,
bn.EMANliELJ IIRSTISIO.ar

lii

io5 OBSERVAT. CHIRURGIC.

^ {Iifccptb tamen labore gratias maximas. A

^ 'Cafosjqucmmihicomaiunicafti^ratiffimusfmti ViroNobiUDn.MAKCO OFFR-EDO,Phil
' cflqaciecik>ncdigaas,m(juofcet6r iUe , qoi jbphofiimraos & DodorcMcdicolonge cei
C2 vulneribus exfaahui^notaodas. Anno 15^4- bcrrimojobrervata, mibiq; commanicata,

fitniie quid Colonia: Agrippins mibiobrervare iy.MarmAnnoi6o^,

EcuiuVirquidam natione IcaloSj & mihi iami- a •

liaris, robuftus, quinquaginu drdtcr annornm "X ^ Enfe Aug^o anni kSoo.JacobusRi
siatis , led optimo corporis habitu proditos, J.VANUsagncoIa, anilos natus 45. plauitrih
qui & a juventute morbis parum obnoxius fuc- no onulHeverfion^ruinamq; inlepailiis,
rat, quum eum juvenis quidam Italus , quivix punaorio, fin^ulquegravativodolorisfenfu
vigefuniim annum aetatis attigerat, odio profe- pefiorejnec non de quadam cordis comprefli
queretur, illum tamen viriliter magnanimiter- ne,& Ipirandi difficultate, conqneftus eft. Tl
6ue avgrediaufusnon effet , clam vuipinaque racis; vertebrae,qu2cittaullamcoftarum'fra6
indutitoga,iplum percutere, & membrum ali- ram contortie &fubluxati conlpiciebantur, 1
quod baculoperftngere,tcntarevoluit. Resipii negotiOoperaChirurgifueruntreftitntse,ipl(

- fucceflit: quadamenimdiecircatertiampome- aigrofulpoftquatriduuffladeSleVat^utadcc
i ridianam.cumnegotiorumfuorumcaula exfo- Cietos labores redierit. Verum aliquot elaj

rodomumredireyelletjclamatqueatergo , in diebusardentefebricOnfliSaricoepitiCumaf
platea tamen publica, venit juvenis ifte , ac tali mate,deliratione,vigiliis perennibus, liti ma
idii circacervicem ipfum baculo percuflit , ut ma, genarumque rubofe , Stlcipothymia I
protinus interramvelutimortuus ceciderit, lo- mutuo liiccedcncibus : ita demum undeci
quelam,necnon intellet^um amilerit. Ad ^es morbi die ( cum prslertim a vini uiu, conju
fuas deportatus, eadem nocte,inter tertiam Ss indulgentia non abRinuiflet) vitam finivit. A
quartam naturielatisfecit, etiamfi nullum con- perto cadavere , id inprimis rarum innot
tufionis, minus vulneris (forlan propterveftes) Pericardium fcatens pure ianiolb, cui velut i
appareretveftigium. Idauteminjbocviro art-.merfiimcor,magnaluiparteadutramquepo
notatione dignum occurrebat, nimirum gravifi fimum auriculam, partimexelum, partimed
fimus quidam ac deterrimus foetor , qui ftatiffl marcidum vifebatur,- quinimb contagium fup
poft acceptum iiSum, ex ipfius Corpore exhala- nara finiftri ventricufi regionem jam invafe:
re coepit. Fcetorilleitaau&usfuit, ut Icparata inluper&abipibcotde, dum Chirurgi mani
a corpore anima, nullus eorum qui ad mortuos comprimeretur,, lanio&quatdam materia exi
traSandos ibi confticuti,'cadaver appropinqua- pulmo ejufdem labis particeps,aliis interim vii
re poflet, fed neCelTum fuit, opus hoc commit- ribus a naturali ftatu parum immutatis.Diired
tere illis , quilbrdesurbis&latrinas expurgate minterfuerunt PAUtusOFFRjEDus,Doaotl
confvevere. Unde vero foetor ille gravilfiinus dicmse,&Magift.SiMoti,Chirurgis.

provenerit, nondum video, cum homoille, uti ■ . ---- _ -

dixi, fanus, robuftus, & morbis pariim obnoxius, OBSERVATIO XXVIII.

rsfcntoBmD.Albertitiuwe
iCsjCoiiiviaorisque meiincidi,

lapfafecundadiefenfim ; &pergradus
iumbos,& iplam' regioham renum verfui
dii. Septimataudem dodor iftepaulolu’
confedit,nec ulterius defceriditj' ledpau
mifitiita marite undecimam , & dolore
febris difparuerint& jam opdmecorivali
JeVirampliifimeCum nbbililHraa conju

Observatio xxx;

PruJtuU Falmena firuriKitm exa

pratbebat-Erafilkrubicundai & fi
fimili filamentis,qualia poft fedtajii i
vd phlebotomiam,vifunturinaqua,

necdiuvitalcmforestgrotuiii. Idqi
poftmodum quoque edocuit; Cq
mo quinto die poft dilceifum meun

OBSERVATIO XXXli.

iii vulnere quodam peclorU , eum ohfci

atque excellen

.TO ROSCIO,

vfes Doclore Mek

observatio xxxe

DeMateria pleuritidisper i

CUriJJlmum atq^doSijftmamTimm

d.d.janum antoniu-vi saracenum

thilofiphuraacuasJimum,(^ Medicum ge-

cium longe ceUherrimum. • .

Cui

Gnilhelmm FabrkiusHiidantisS.P,!).

TN iisqua: nuperadtefcripfi, vir prseftantifume

joS OBSEPxVAT. GHJRURGie.

,cnitiAmd,fUmemrn±, ey^.Kofiii, DoHarii DmK^,viUkr>Kamc<mmetii»tis»em,<^iatt!aQ

Jiitdici tibi mtUiffimi. QuifaukifivrMjeman- &henevolemiSp'omittU,&frocy.ldnhkjammx-

tctmosmyMs^J>ippaccepta,fmjmermrU exci- lMe^exMxipfr^qxee£mfiypyMimpa^ijci
TxpatilueimerMeljly.xijfet, epoiMintaoiratie- priteytis^wKa». hterimtm^ndsffohM txahene.

neenKccsrnmcnda,[eaincerwArmx ‘■vekxtmtMy^ogfm,le:^dmi»qmij^amm»m,me. ,

aereaarecmfer.damihiiig!am[eijit. ' cwi^fetmtmodo.declaraJfeipp!MD.D.‘Dormii.

EraemxiDdphmatesinxrhe CuSmxmii, »• Km^cro.Eoidemireaimi OgofroTraaMx deCon^-
biTuedicinamper aliijaet annesfdidjfmefaciehet hsifiienshtsi,(^cssmnihU^eraUtmm hoccompxn-
fater , exmpisvicinis ^.idanefecnn^imfeam fem,jamhahesmsalmd,mitto adte Dijpntatimem

^merfeLrlcofimsnifaller%intaJanfextam,n^ ciofjiciamfecert,fi^dmenon Petro

K^^^l^mepn^m^^Uvigimepifodif- mnkarara&mirandaobvenire,

fet^nfni extraSione&exim,nefcio epumedoing;- anmtarf.remmnin^atatihimefaatrmmjtsiavi,

rtimfaaoJicssmftdmonjsforetnncHlamfervulmesJsfe^nentemcafumexannetsttiene^jp.MreiScha.

forasedxxit.qaareflMimdcxnaisadflantihesmsrr- tonis^memxna,foceri meiqmndamin hae Aca^
titraximmadjtcdicatitsfnitagrf, -/ittamenvyJne-. demiaPrtfejfmrisMedicina, tectmtcornmxnicave-
ratifrecihmcmdefcentesamici(frnffiaes. Patret re. Efiautem talis.HeimricmBtefcherhovim.Re-

etiamvulmsslethAemenmciavitadjlantibses, a- quevariisvexaretur,restandsmeoreSitAsexSaa
^timtamenfc?»ftrhonoammoefejtsfit,0medefa- xonia'^'itteherpamrediens,amepmamtirhispro-
ItitedejjieraretpmanusaKxiliaresiBddiaoCbirtsr- ]rriogladiofeco>foderet,eAnnoi^S2,. 20. Sepeemh.
go adhibendas&csttatienemtentandam volaitpa- infraeftartam co^am, in thoracemadaao.^fubne.
ter.Jujjitiyptamp-nmumeamlobipsdmonispartem, nacoftainfergoexexme. Qmdvxbiaseamen in-
quafm-asprcminebat, prius benevinolotamin pe- tram^nfes duosjanatume^. rerum aecidit,utpofl

Umfcereanimadvereensamputarefecitferreocan- conquereretur,efrpofieadieii.April. Annavfii,
dante indumento. Reliquum vero mpeSius benigne male haberet, Sg fequentibus diebus primo aquam ,
retrujit Chirurgus , SlatatispriHscuneo,adidex &quicquidcibi'afumf^et,pofi viridia, tandem die
temporeparatoli^eop:ofi_is:Deindevulnusexarte, t.Majinigraquater',.eaquemagnafopiarejiceret
poJiea&Mediciprafcriptocuratumfuit,inerapro- vomieu,cumfudoribusfrigidis&leipotlymiaaKde~

%speraliquoe dieltandem convaluit ager qui dein- tum^efl,deprehenfumque vulnus perpulmnes&di.
. dein multos annos vitamprotraxif. pulmonibus ac aphragmafeneira]fe,cirquidemdiaphragmatrans-
thoracefemperfanis,&abomninoxaprrrfusimmu-- foftmfuijein nerveo circulo. Puhnonisferenihil
nibusPPulmonumitaquevulneraper [e incurabilia repertumefiinJiniprolatereconfofi,cumprocAdu-
femperautlethaliaexifierenegamus.NiJlinfiamma- bio cumpUre exierit, exigua portiuncula aderai
tionevulnusprpfundumjitaffeaum-.velubimagia cofiisadhata. rentricuiustoiusafcenderatinfini.
vafa,authronckialaJit,autpropecirratti^t.Hecho- flrum thoracis latus, ci'cor cum capfuladefede Jita
risfubcifivisferihendaduxi, uttibivirodeaisfimo, depulerat in dextrumtatus,uhi(^vivusiUejubebat

pto. Laufannst, Idibus Decembris Jino 1 doS. mtum etiam fere eircTventriculum computruerat

, Tuusutfuus Inquahiforiatumalia certeadmiranda,tun

ALBER.TUS ROSCIUS D. illudvidetur.quodvenericulusj ml.. „..-am-s

—i-;-^-^_ tavit. Sedjamplurafiribendieciumnonefi. Re

.OBSERVATIO XXXIU. «^J‘nt E^^odlentia tua. Dabam

'De vulnere quo Jam admirandoPeSorR,cum '

Jiaphraomatis dilaceratione, 'fr ventri-

, Clarijpmo Yiro
Dn.DANIELE SENNER.TO DoSm-s

OB SERVATIO XXXIV.

CENTURIA Ii. iag

Ab - giiebati&prdbe cl^nmabat , ijnecabommoi/^jj^

Amp!ifl5iimmac£iarifluriainVinimbn.b.bAa inuniinditie&fordibus expurgatacflet j .poftei - "
NIELE-VIS^NER.tli.M,ihceleberfimaWi^ 6“““™S®I=>nf“‘MeI>at,meo|uerainque^' •

' tenbcrgenfiAcadcmUjMedidnzProfdfo- bai^^ijiieiJanifefTizjflet:. h'irri;ni.n,.i„ii:ii,„i

longeexcellentilJimiimatqiie

i C'‘‘

'Gmihelmas Fabricius Hildarw

cbnfis eam conferVabat, & non hifi ^oft anhmrt
exhibebat. Quamprimum autem aliquis pefte
fcori-eptus efl^hauftnmbujusmurizei propina¬
bam &ntinleabrndaret,abomnJqiiealiopotUj
S. A - i). per horas aliquot abftirleremmjunxit. Retnlim

D OaiirimumtnumatqueerniiioohBpIehumj hbcgenusfemediiinnbnnuUisperiuiiores i ih
VirAmpliffime,Domine&amiceomnimo^ iiiispervomitumsiHreliquisperabum, autpef'
de mihi hoiiorandilfime j ^ptiim.de t^ESTI- vOmitumSealvurn fimul, tamaffatira eyacuarej
bEN riA,qUod adrnemiliEiitamgratum.quam E^.major parsebrum,qaiilIudlunileriDtj Imitati
quod graEflimum. Daca Oec^Onejrie ergaEx- ^^Eituta fuerit.^ Ego etfi riunqu^periculum
celLTiingraiais videar, operanr ^hpi . G^te-, ^f^^^ui,neiquefacereaadcrcmi hifi,tuamEhtena
rum legenti mihi dilputationes liaice tiiaS de “^*b^ <l^repriiKiiiteliexerbiattameninrObui
PESTJLENTtA i nohdulla ad hanc macetiam ®°fitus'rbrpbfibusfemediumhbccefofEnhbii
Ipedlantiain mentemyenerunt,qua:hicadlcri- •ininino rejicreridiim gflearhitroE Quindoquii
replum gravabor., Peftilens Emiharium per radOne Elis putredini hiimorurn itimmoa

>“ fcdtpotejantequaffi vim Iham ek- pcreadverfari, niiUum eftdubium. Rereratprs^‘
L44«»<f?rat.circumfefripoire,intereiter0sannoi«ij. tereaobftruaiOnes viferumsnoiiosSuehumba -
EauranniinDn.JOHAN.ME^ULA,tumrem- feSjnunc pgr fudoremi auncvcrbpertirinas,aut
f"‘«"*-pOfisS.S.TheolpgisStudio,foi Viforobufta,A>™'«S‘i“ab , ,

/«‘"“r-obfervavi. tcumpeftefe.infeaUm effecognO- . . . Simde quid ChtiftOphbrusAndreas, bllm

CiAnD.MARi6KEMi PharmacDpOeum bUdSAufeliz Medicus celeberrithut,in liraOe-
rui^vcxcrdtatiirunum.mecurainconfilium ad- Capite dedrteribUsi fcfiptUm reliqUiti

vocavit , utquzadcurationsm pefliinecelTaria. TemuluSpeftedorreptis'aquam

nobis viderentur, ipfi prtefcriberemus atqUe pri- cinefei ardetttes gxtinxerat, cum frUfiu cxhla

pararemus. A duobnsenimjajcfaaij jamabhind^^direimultbsquehacremedioanitatirellitaiirei
diebuSEminariumPeftisiiimedeiiteEerei cer- ^Ppiuse autem felikiviumhocpropinafleiacpbtta
toEiOi Et qiiia ad paternas aedes libenter .me edfiidOremprOvbcafleaddit. .Putasnequ«dd,mea
conferrem,omnibut quzcnnqjlevbbishacinre “fd^rntnmhoCcevireSfilasaraleiguadlixivinm
neeeflaria ddebuntUT , inftfnaus e& pefcUpe- iu’ftcbpioEcailtinebat,jaccef5iref PSfrbcafu%

Laiiftrin^ <Iiftat,abi _ _ ^ _

, rcritesfccdntuiiti "sequeiSi^meniidaei^bft-

ijuani ad parentes veiiifleti febre j cum rigori- AObitarieamintiiiifledebebab
bus infimis Correptusfaittbiibp <:|umetiamin iruifegtiimfransVarfum^p^-'

inguine 3 cujus jam irimum.Laurannsaiitcfuunl fuerat 3 vcnjxicultimirithofacgfeperiiTei

difcclTuiftiSerfenfer^riproariAsauaiuseli. Adiii- fedaddit, ijifumtriduopOftobiiffe:: Jilecomr^
bitisefgbai^phafmacis 3 reiiqiiisque remediisj cUjusExc.T. hieririOneriifacit,pcf meni*^ mul^
qiii IcGutU attulerat,conv^Uir^&etiarariurn vi- ftipervixit. iiiKteni(|uehda[tti£tu^Ibpetiiii

VitjfudgitnrquemidifterioEccklldftico. Sed dioracemvulnefaiUm, poftnieares'f&aUtquaa
rat iftesutdixi, robnftns & Optimo corporis ha- tubraciiratione, fragmentumcaftipefalbcrafl

bitupr*dituSi frteriamfejeciflejPetriisPigrayjCfeirurgUs ce-'

' Affinlefa ex Arfeniebi-puivere bufonum, a, “^S^rnus^nUbtavitTam maxima Seveheinens

“'•^‘-liisqueeonfeaai&iefflpOrepciHscoUoappenra, pdta°n«aSrtheddifacultasoxittit: Exhuiuf-

maximarriadprjElervationemvimhabefe-j non ^°?^^ft^^pr^bibfurnmaJDei6btefta/acmi*' ^
eft qUbddubites CosMAs StoTANusi lUultrilT. ^"icbrdiaapparet i ddride nUhqiun^ riiOrbis*
Cliviaccnfium &C. Principis Ghiriirgus longe ^““tnmvisgravifllmisjdeiperaHdfla^^dinvO'
celcberrirausi.Pra-ceptOrmeUsfideliffimUSima- •‘^^'‘oDeimifericordiamiCmmad-ddhibitadili-
gUifemper eafdlebat facere, maximamdue.ac g“i“jdefaluteigrifemperbene'fperandUmeft
lougameorUmfehabcreexperientiamiuanrarS Qfi^WvEenimvuUserapartiumpriiidpuiii- ’ '

B .‘biliiaffirmaviti eaquecujufvEaSatishominibus ^^^Hippqdrtbiiimmeritoiethaliafcenfeanfut fe,

• %8 quoque poltcirtbiirdrAeam tinienficvUlderabSsejiSlilfej fervlvi,

truauusnfusfUrii. _ Sedguidfcntisdeufuifi.un <l<i° 5 “«nl.OBfervauoaibiis ffick dfevulne^ “
niinPefie.S MpvifisadSmenurn dvemquert^ i vefiCS*, & ifiteftinofijiii exeffl,

damTalcbenmacherumnamine,Jurifco-nfJltUnt pBsannOtdvn VulneraquOqUeHepaus , qusfi, t-
• «>gnovi,quimepratfeateremiit,l?maxithoeum?“diumferedifSclllima,prbpterfanguiniSiqui:uW^^^^^
fru^domelEeisfuisStamids, muriam in pefte l«Jnifo!e't,prpfufibaem , videntnrUon p-S»;
fispilTimeexhibuiffe. Accipiebat auteni niuriani n>binbinfanabiliadfe, expenenna docuit, &
.«rnEpordna;, camqueadignem ia lebete Co'^ Vin doSi teftantur/‘ Milii quoque exemplum

chirurgo loage celeberriolo , curandus eom- cmm^uidemiXfiiidt
pfsdiffisvirBinyiferein, & graviter laborantem fitrlihusfk^csnafii

ofiendiflem»aIta voce iic exclamare ^

ao O S St. A t. C M i R tl R d 1 C.

:j4.nnnmnonvulgareobiervatecontigit,quodEic^ C.Littis tuis, J^irCiMjpme, etnicehomrancie,
T.edininunicare tiilum edL Helvetius quidam Jfjn^sadmeture^mdes,^ taUti^asdeju Je
aiginfaahnbf.mcoDSiauqnpdani gladio Hti-. Teplemaobfcr^ittimes^^^flm^militu,^

■ murtl4ue Viiiniisrecepit Sanguis copiose c^*. nKas^ihig^atisJmt.itccidentnt, iis re¬

xit, ita utin deliquium animiincideret. Advoca»' JpcnSftmJiixcerfismntmyinhMhcarKmdifim^
toChirurgo,cHmVnln«sexplorare,&mcdica- rM.mc^KCfflWwian-cOT&i^ra. JV)a>c,xsdimmt

itienta ad languiiiem Hilendum imponere v^- taceamjhoficcccafthteTttarri^. Rem Autem noA
let, fruftunlHcpatis, adoftiumVuhjerisiefeoE. ingrAtAmmetihifASurumexifiimo.j; far furire..
ferebatjqubdcumforcipibnsapprehendiffet,in- feram, atijueiteramdetjuihusdamrehusMedteii,
tegrd eStfaiit Acquamvisfeviffimafupervem- &Qririirgiamfrecifiii, in tftaittfrimiiexceVie,
rcntiymptamata.nrhiioiriinus tandem Dei be- ffeSanrihta, adte feribam.
nefido. Optime eOnvtinit Poft annos tres febre FacitinOhfer^vatimihutUuChiriergicumen-
continua correptus,Genevam appulit , ibique tionemfunfprUm,(^UJismembraniscerebri,exhii..
in nofodochioreceptus, ClarilKmoacDoaiin- morihusadlecumaffeBumajfluemibiiietsnafiida^
moiriroDJANO ANTONIO SARAZENO, ces. Qua&alkritmQiirurgirruta eSifente)itia,abi
Medico Keof6 pix memorise,corafam meo plii-ljn mentem mihi baei/tculieduiium .■ erdh fatum
rimumhonorando,acD.JOH. GR.IEFONIO, memhranie cerebri affeSie generentur fungit Fa.
Chirurgo longe celeberriolo . curandus eom- ciHmijuidem^video,e^edicifilumfungartmin1>u
miflusfuit. EgO,qaum quadam die ipfumcUm ‘Vulneribuecofitismemionemi Sedinaliisquo^e -
pwdi^yiris inyiferOT, & graviter labor^mm fart^Mfangosnafcifajfe,had»eferfuaderetiide^.

- ne miferanduml me nunc febre abfumi , neque, herga Medicineaftramdarem,acciderunt. Priar f,i
. a duobus curati polle, cum tamen ante annos hecefi. Puer quidam annas natus circiter decem,expa
tres graviter in latus fauciatus , ut fruftumHe- fidtufedemftnijirumadterramvehsmentiusalli-
patisgladiomiEuablciflumatqUeestraauffldret, fit,aeque,inflantairegioneminimidigitiJsf!t.Uine

finitatireftitutusfuerim/ Nos cum diae dere at- fuit,fidm^Mquodamimferita(fiirfaniuxatia.
toniti.Etusinconlpeaumexhibuitj&cicatricem nisalicujutrefanendag'atia,adhibitajfafeadetir^
longitudinis Ipithamie e regione Hepatis mpn- fumfulfusfuit. Hinctuniorfaulatimincremen-
liravit.'PoApaucosdies, cuui occubuiflet, caia- tumfumfu,itauttettimfediumftehenderet,cutim.

, verejusinddimus, &portiunciilamquandamin* qminfgniterdijienderety^ifedesdigitorummagna,.
Efflilod Hepatisabfcil&m fuilTe , vuinusque d- intervalla ab tumareitrinterjeBum difiarent. Cutis
eatriceeleganterpbduaum,reiplacomperimus. tamencHarefanafdrtiflanefuitftmslis.Tentata,ut
ReliqureVero partes corporis , iiiib & ipfumhe- jierifalet,avariis varia,fid amniafrufira. Tandem
par,nihiiomihuslccandumnaturamlehabebanc. adChirurgumferventumsejuicumfuffuratianem,
Denique de cauiainopinati a nobis difceflus ab inJlgnembcimaUitiemfaBamefe crederet, &

' ClariCViri pn.D.DORiNGII.&qubdincoe- 'dolares increfeerent, aperuit lacum. Parumfangui- .
ptara peregrinationem fuam abfolverc ipfi non nis,furisveranihilefiuxit:mexverafraftliitquaff
licuerit, omnes dolemus: fuit enim nobis tharus, fingueda quadam,qusvulnus claudebat. Sequen-
mcrltoqdpfurnproptcrprobitatem, &finguia- tibusdiebusf>angis,nigrofirafijanguineffena, co..
rem lui dodrinam,efuditipnem, & in artem Chi- fiafuserumfere cieperunt i 0-in flanta pedis Ver-

- ' famur.Doliumqubdapudn6sreliquit,.Franco- tanta,quaSmidiumthaltrumaquaret. triperta
furtum ad Bibliopolam,vellrum . Zachariam iPa^ihiltamen^.trididecidit,(!)-nihilm<rrtua.car‘
'ScHEaR£Rmifi,quiidtibi,uipi:o,tra^turusell: nisfefararipatuit.fedfuit caro quafilbangiaadu..
facqusfo', 'ut adDoRiNGioMpervenire pqffit. fd,cruenta,fanguineturgensCrflillans. Cceferunt
.V& Vir Anipliflime cum tuis omnibus, quos te- c!raliisinlacis,adlatera,tg-fufratalasftfngifeefs.

< ciim ego omne^idomellidmei peramantetfi- ferre, fotdaeir horrenda ajfeBu, utpars illa pedis
lutamus, a^uliiidog. ' magtitudinem capitis puerifuperaret. fand^ad

- ---- feaanemventum,^pracifumej{pediumufque ad

OBSERVATIO XXXV. asnsmiculare&calcis.QMdabfcifumefi,carafuit

f £ <”T caagubiadenfa&vifcidapingueM^oraf^nnilis,

VsrumClarisfimum&ExcelUntisfsmurnrb.Gm... l7atc‘Jf'i]t'2'mal’^vZZfki‘'‘^^'’”~
vit.Deniquetunsarmagnut adfni^mringuinla.

,ptfer in vivis epdejtit, ^

' Ciariff.V^ipn.D.DOBiNGirj&quodmcae- d
ptam peregrthatiofiem fuam abfolverc ipil non n
licuerit, omnes doleiiius: fuit enim nobis tharus, p.

VsrumClarisfimum&ExcelUntisfsmumrb.Gm...

., HELMim FAFRIGIUM HTLDANUM.Oir- iXrMuau^eba

C E N T-U R i A^IL Iit

t/i!urahipm-Uhaefi:T'tter dmdaim mm^ cttr cdrporis pambnsnsCi ne^eto^ (jjr <(

** Aeriam/Ltlnre^avitenvi-xtataep. jj^gff^n&ndam videO.'Sed quiaidrafilEme acdtiiti &
l^turntMJaiiAdcxtrAaionmUxffa&iicUKtixsex fipiffimeadaliquodalind:^edas tumorishujut
demihus fuf crmiiui. OrUiit pifiea titiirailmn hi modi excrefeniis c^nofe referri pqffint , nt
piilMofriifeillfmdentemyTaiigmHdinoihdeipfhx jjofteadicamjyifum ift Attthorifausjillas Ibluifli
m.ipiii!cciimiffajmti,nitpmihpei-ireiiBr,pUi modortKrelcentiascafdofis.qoajeSempioaa^-
pdKfecreStxr. aferiiKnfedhitrdiffit^ ,‘h^Aii- hioj«membraniS)aatcefebroipfbpropullniant,
qmtgiaufMgxinii. fopiavmtdreg^ipfd,Hi^ fungosvoc!tafe,quttmtamenj fifutdiri) caufas
pichm,p-(ttKi)^t:<pU«jfKidlim^evitimhdn &genetaridnem fungorum rpeflaTe Velimus, iu
fidumfcrdspro,hi»tra,fcd&flrhhrisexcrefi&tit, aliis quoque tot^rispartibusj apii minus qudut
p«e-mj^tindmnmiem^erfii. Parmtsfrimam es ipSjcerebrojantejUs menibranis,nafdpoffihfe.
maliciopamfKjpicantiirhaitiflape^ Pittrjaaiis Hujusfentenrii qUoque a aOdquis aonnulfi
f»afdJmvea,cuiU6illiisiitcliifxsfiieritt i adinii- funi, & quidem praftamilfimi Chirurgi, Brunb
riorernKxUengidam.Eibtipfiminfestnsm-tim iaprimis,'TheodoricusSiBerlapaiia. ^aado^ '
fmttiiherctibim,cjtiodpofllaftipr!teJfoxguiJi iUa quidem BrimofubnomineNAGTAjnihilaliud

xem^idamqHalidegenefird. Haceifinead imelUj
5r qa-rifmii.firihn^teXH audiam, i/aid abi enimr

igiqquimfungolashafcecxcrcfcehtias. Sie
1 verba ejUs foaant, PUfm~^ accidit ia ^tii- Srat

titmemexchefcedtiaritmyhaaariimpiinaftartim, hifi‘m,ma^amcmBeutpltlrmmftciitfit«giis,iir
«tappeilam, ^uaapofiematamagaa , iarxafaO^. n6sep'Ciime<>dslir-,aiafiifldotdrineiia!pparvaSi
mollia fmt,fti»gils4, ep ditmt: fXxgortsm ta- heqaecOlor.niijtleptdfatio.&c. TheodoricUS ea-
meti,ijaanilimqaidcmmimmiimintionemfacimt demhibetverbai noa tamenNACTAM, fed""*
tantam i»v4ner4xscapim:ttamitadmeperferi- NAPTAM, cjufmodi excrefeentias: Bertapaliav?:,’*

hasmtim,an bii ^aosirihiidaahashifidriisdijeri- veroNATTAMlUasappellatEtdilerte dicitjef-usafsj!

pJiyherifaagifaerintpnonprofiii^iihabeiM^aod fe apoftcmaglandulofum five carttofum , & re- mmibi
genus iamorispertineant. Siverfpro fungis signo- iSe qUidem. Aliqttandoenimhujafmodi excre-Mf-a»
Jcis: ejulptijUddassthoreifaUim in capitis vulperi- Icentia: (de fungis in capite nOii loquotj ihaE-
busdeiismtntionemfaciant ? veram ito^udfsirt- gnamaliquaminlecontiueHtqualitatem ,■ dura
goramfsdsjeBumfcirevelim.Quidfsinssdfitmerm ia«qualesquefunt. A glandulis lamendifferunti
Jsrana irigenereAiuisjUodcunsjSittorpusmemhraniH- Utidem Berfapalia tettaturi Ei fiipradiais itaque ts^oii
funi} fed nihildlpnirevolo; Virhmtuumeahrt defcriptionibuS, tec definitio refee eliCi pblfe,
}ddicium,{Sraliijuidetiasn de Ver» fungorum curO. mihi'Videtur, nimirum, Eungum eofpuS qUod»
iiontfficjuidpraeriUa^ssjSiiin Obfervationibus. dam cdrecarnofUmjUtplurimuiHlasUm, molle,
funt. habes) expello. DahsmtebergaCaUnd. «indolens, eshumoribuS fupeta buhdantibus
Septemb.lSoj, &flatulentis , fubito 3cp^6 temparisfpati&

' T.Escelleati* progenitum, Utpiurimum,inquam,fepiflimd

■ .StutliofiiSmUS enim non laxa aUt mollis eft cserefcefttia. &sec.

enim non laxa aUt mollis eft eserefeenda hsec,
’ . *d diira,&g!andulofadaaqualiie,nonirtdo!eas,
““ fed Cum dolore, pracipue fi malignitasaliqua ad-

Pungisiamearnop,qtsdmipeisiindiverfs- corpor
corporispartibus nafieniibusi .

Ampliflimo atqueClarlflimoVlr0.t)n.I>ANtE-
LISENNER.TO, MedicinzDoaori, inlUu-
ftri Academia iJt^ittcbefgcnfiProfeflbriiott- Honfai
ge celeberrimo, aittico fmgulari
GaiihelmusFahriciustPsldami ■ plunm

te, pracipue fi malignitas^iqua ad-
idmodum in fungis , qui in infimis
bos'nalcuntur,E^iffime adeft. Tu

amgi maligni, nifiinfigni
:rit,& proinSepiprefaffi
uiirh humor,exquofiing

ge celeberrimo. amico fmgulari fuugicircamenynges, autcerebrum ipf“
GaUhebnHsFsArsciustiildanUi ■ plunmumbcmgnaeft,&utJoh.And.aCrUce
Ss P, Dc _ . refert.aerea,necnonvapofo&s ideoqueexcre-

icentiam miUimeinalignam procreat. Exete-

Q Vas Cdend. Septemb. titsp. ad me literas fccnda autem illa,quiafepiflimd parvo temporis
dedifti, virampliflime, tandem p.Mardi iparioprorumpit.molliseft,Galenoifittiilitu*
eqximeelapfo,aeccpi. Etquianuni'na Prail- dine fimgus appellatur.' Quemadmodum enim «. n, ,
eofeenles inftabmt,qninetiam Bafileam & Au- fungi qui coelo exiftente calido 3£humido,utpld-/«a. fii.
guftain VindcL mihi proficiEendum'erat, adeas rimitai unanoae kerra ptdvenienteS,lponMofi ^Mssh
maturius rcfponderc non licuit, quapropter ne ac molles iunt, ita etiam fungi eirca men«nges®-J-
ferat,qfanixd rogo. aut cerebrum ipfum, fihumor aliquis beifignus

Ane&tis quos communicafti j tccuni fungos copiose aMuxeiif j cidifime ^oHuntur, & qUi»
appclJOi &iungosappellari polTe j non eftut ^^proptcrfamtmmiiatur|prOVidentiam.Cura
qmTpiam ia duoium fcvocet Eriainfi enim Au- ^^^vixaliquid fcpcriripoiStjquodadeoljtim,;

tfcorcstantummododefungis in capite denuda- ^cUracerebtoejusq; membranis, atqf-

' C E N T lEt R IA

, ^ , A i at jnnfV! j TinTnn"=*frp^^^^ yishumonbosexpii ^ ^ —

S'fflihiadduaiKMt.cui^bmmvirik ddenda.AbkitipTVcaiquedolorenildimnft
“^SmniokmacrcTarat, otmagmtadmem fctafplkandaiTdunfequensIiniir - -
shh^,rcceDsn:^<^!Lix^V2tct.Hxcl/ R. gerasn^a & : :

fi2nikdiiraerat,&liincmdeulcdibiBpn- Giimnu.el£taiana5mj,

maHgnmqoe CT;

Therebinth.lote j ij.

OLrdfic.: . _ ,

_ But^recentifloil Ma : :J.

inarticulbruinqnoque . i-OLdcTitAoTOr. & v ' ■

, Tulnerib.S', ^nnanqBam fobftamia quadam Amygdakridalc.^tog^-.Liqa^t6!daa

inod6e%a!faedmerab^ens,B»6ddli«&ns,fc lentoigne,accdlentari Deindeadmdce - • p

: Sndins6v!;Miiiaat,.&e«n.l^

Mcabulo,.ii«G/y»-!/Ajj>‘^<iUnt. utpW men&iinponatur.PofteadpEUcetarfequdisGa-

i6ampriEccderejveletiaineom!tarifoIet.NVcio- taplaCna. ^ . ,

■ - ' ltinnsodbinTOtocribusaineUlomm,Vemm&in R. Micz panis albi Ife-t • -

'■ ; ■ affisdranferos, hujusmodi fongos eiCreviflej Eann2rOTiCydomor.& v j. n . >

’ . -r-..,—. Fcsni^m smagiuj, Coquantur cii^Ja^^

in quadam puella cacochymica bbfcryaTU l9:e vacdno ui^e ad coiififtentiam gataplalinatiiti
Propterdoioris enini vehementiam i fangirisSc tumadmilceibuiyriieeent. -e; P; .'h
humoresaiBuunti quidiveriaprogtountfym^ ■ Sidarolad ,' i,,
ptomata 5 velati inflammationes i pme^onesi - i)evitelL.jJybr.ahi^VG:-

herpetes, fluxum ierofi humoris i & ejusmodi i' A3amgihum.|.C . p .. -

quamplurima.,.C!uodfifanguislxni^sJanda^ . €rod j-C >' V >7 '

bilis & fiatulentusadmiaohuniorepituitDiq afr , , Vitellos qVbr.N,2>Milce,fiat Cataplafinai

fluxeritjacniturajquinliliqnantadolaeftieieS quodralideunacunipr^riptoungUeiitotantiC-
aliquid procreare tentaveriq fe^uitur extubemii^ per appUcetur, donee&loromninb fuerit feda‘
tiafa£crefcentiaq;ca . . . - . . - i.i ..

_ ^ _j___ji: nequeiflteriiilcircafungnmmultum labo-

iuordcdmAuguaaVindelicor. .redieas,Lavirtgm randumeft:. quod enim-ffl^ismrgetiid inprimis
i viris Clarillirais &Do^iflimisjOri.D.Bartho>i^ ecanteomnia incumbere conVenitiSedatodoIdf
iomaCo Mercfclino j atque ValentiUo.:Rulandoj rei&humbturaafflnxujiequens pulViS fiingo itt»

. hledicinasDofioribuSj Juvenis quidammihivi^ ipergeudiis eit. • ■

Ri Pulvipradpitaiii _
Alum.:uflianag fi
Vitrioli utti gji

Pulv; radic.angdicat ' i: '
^ Arifl-oloch.rotundi- .
Cariophyliat* & . '-i ’

iridis Florentina ana g j. htifimi
Pofteaapplieetur fequens
Ri tonz fabar. &.
Lupinor.analiiij.

Fimi columbini |ij.
Puivirofirirubrar.

Myrtilioti

j^us exhibitus fiiit,cuj Us tiiigua in fungUmcam
trofum.qUi totum fere Os implebat, excreta fuit.

Cujus hiitOriam integram,qualilham tandem exi-
tusent, aCiarilfimO Dn.D.Rulaadoex^eaoj
eamqiin tertia GentUria,Deovolente,videbiS.

De tJvuia icirrhofi j & velutiin fimgum
excreta j exemplum in ObietVatidiieipi hujus
Genturis vidifti. Ficus ille cancroiusv^cujus itt
pf ima Centuria Obfovi t .firmeutio.nOnnepot-
eritquoqUefunguscancroiuSappellari ? Itaque
iubjedum fungi iion foium cerebrum , ejusqUe
tncmbranas, fcd & omnes corporis partes ftatu-
cUdaS efle, eXiflimO : imo & circa anum aliquan¬
do fungoSnarci, reflaturParxnsiib. la.cap.zq-
piflerunt mmen.primb,quoad cauflsidrcamcm-
hranas enim cerebri ut plurimum ex Anguine

benigno, aereo, Scniinime maligno geherantur, .. ___

jnreliquisverbcOrporis partibus, unacUm fiu- qUa naturam cancriApiat,adfuerit,-__

gtiineftrculcntoqi^am, imb&aliquando ma- ralevioribuShiiceraedicamentisnon eedetfUn-.
hgiia, corruptaque matetiaadfluit. Differunt guS, acrioribus Vero, veluti arieniea, oleOvitrio»
deinde in cUtatiorte: cifca membranas enim ce- h j & hujuCnodi Apricis, cAhatorids adbibitis j
rebriprateruuivetAliaibAnde, utianteaquoq; magis irritatarmalum,nechOnmaIigniuS effid-
HiOnui,fnngUstraiaanduseft,necullomodome- tur; quemadmodumObferv.i.Centuriimbhui.
dicarnentumadeeft applicandum, qUemadmO- Quid igitur inquies, fadendUm? ProAiflqquo-
dumcxObArv.i 4 .&ifi Cefltur. t colligere li- modohujufinodiexcreAentiz,niCtddidtuSei-
q^iurcliquisVerbcorporispattibns,pmefffle- AindaUturi tUtb, cito, &abfqUemagn6dolore,
-dicamenta acria & infignicef exficcahtia , imS &perictilocutaripoflmtinondnmvideo,qunm,
dccrodentis, aliquaudoqUoque&ferrum&i- quemadmodUmdixi,'abacrioribusmedicamcn-
gttemspplicaripoffe, fepilfimecumfrnauex- tis irritentur, & majorem malignitatem acqui-
pe^sfum. In volneram articulorum fun^i faut.HocmodoahteunnosdeCemfimgumilium
^^fimuldolor ingens 8C adflttxUS humonuU maligUumacdepIoratum, in membro virili eXi-
adcftjTiSustcnnis.inftitUeaduScftjCotpusdpm- flentem, cUjasSttteamemim , fliiciterextirpaw.

Abiynth.ana.5ij»

Salis marini fij-cUtBlixivio fiatCataplaJina.

e; . duriues aliqua aut malignitas.

«s'-

C E N TU R I A It

-Ootoem TACOBOM AIIBER.TUMVindo- aen^dolvcamlc^odptifa dicsdliqnotap- olf.

—- JT plicuimuSjf^abfqjfru&u* Hinc ^em aliquam .

loquoq; concepimus, materiam in'halitamrefolviporfe»
yaSliox Qaoaceerfico.mecam plane qaemadmadnm miliiipfiolimataderat A Dn-
fojfe, idalimmPUegaionemfabeffej^^azmf; jiaqneBLOSCIOdecoaomligniGuaja^&Saf-
jnatareincidcrctur.antdeTitaaaumeflfc.aiiEa- ,feparill 2 ,add!tisherbisteparrefpicien^aspr 5 -
mrn ip&m morbum inde diuturnam ac curani faiptamj&per dies aliquot obibit^ fuit Ve^
affidaemcontraaoram. Verum cdipadftand- rum tantam abfuit . ut n^em diflipata luent,
busbttciignificarcmas^attoniticrant: quiaeaiiB: qainpotiusintrapaucosdics drcar^oncrobe-t
ineutenullanecintempeties,ne£tamOrappare- patis inter mufculos abdominis & peritOBKum
ret, ac de interno abfceflU jp&'^eEruaderi,non defluxerit,atq;colleSafit,utrationedolorispun-
poiret.confiliuranbftrumde apertipnc & inci- aom&pulfatBt«jlocas,sn:quoijncifipfaeienda,
lionemufculorum omnes plane refpueruntnihi- nobisiatis innotuerit. Quamobrem ed5.e*trHlfe
lominustamcnpecieruoti-.utliquajrationeano- cusincute-aihilSp^afetelSjinetamenmateria pe»
dTnis exterius adbibitis, dolofleniri, & internis ritonsum penetraret, atqi in vacuum ventris de»

, fomptismedicamentis, fcbnsj- naujea&eruSa» flueret, conimuniconfenJludelibecayimusj mu»
tiones,aiiquomodomitigaripbfrentitentaremus., failosmatuteincidendosefleldqiiodcitit^prse-

Nosfdcpr 2 fcntitamenpericnloiafta.prius^P-i lenteprtEdi<9»Dn.Bosci^,Gi,*nDioMAa;ioNE,
gnofticatione)omnia,quuneeeffitasrequire^^ aliisqueifeliciMr.ame falSEum fuit., Qnqjfaaso, _
&eaqmdcm,qaa fieri potuit diligentia, admim- pnscopi6sceifiuxit*i)equedinpojJ,febri5jdoloi^ .i
ftravimus;Poftdiesaliquotjiium orca mediam lipotl^miapauianroccflarunt. Ulcus, propter ;
aoSem dolor protiuus temiifletliberatatn proTj putis copiam, qu« effluebat, perjnenfts aliquot
fos feeffe, Egrafibi perfuadebat. Mox feptima apertum ittinetScoaffi fuimus.* fcte^spfin?*
hora matutiqa.vct domum ingrefli , ecce prtc viausxatiQneobferyitta,&corpQKp!erinterval.t
gaudio maritus nobis occurrit, fignificans, uxp- kprofai^purgatb ,• decoais item^fiidotiferis,
tjemfuamdo.lorepenitusliberatam. Idquod^. additisiis,quEhcparrefpiciantspartesquenobi»
reiplaverumeffe,illicocomperimus.Dplorenim lesroborant,ufas,tandenifiDg«lariDeibeaeficjp
ferennllusaderat,tenfip quQque,- eruUationes, oprimeconvaluit, . m». ■ . ■: . i.-i;

Scnanieaceflaverunt. ©uritiei-

OBSE8.V.ATIO XXXK.
ifeejjif ingenti eifiegime Hefntis adaperti,
■ fu^ti ftrjHota cif.

kplam efle fflcile nobis colligere licuit, ,qn
iammaritumde eventu morbijccttiorcm fa
mus. Paucospoftdiesfdenuoin infimo v
dolore exorto, febris;ardcns fimul & con
fupervenit. Tandem lipoth)rmia, quipetia
dore frigido correpta atgB, naturE fatisfa
do,pknde pieq; ex haevita deceflit, Hift<
hanc prolixius aliquo modo reccnlere plac

.Exemplum L

ere- A K^^iiadri^enatiuSquidamln ffioii-

LiteCoronato, pagoptopd Hildenamperan»
nos aliquot obfituaionevifcefum , & cachexia
laborans, tandem dolore diutunio ac magno,, d
• regione Hepatis correptus fuit. Ego tandem peC
r litefasAeyerendi ac doaifflmi viri D.FRJDERI»

. Cl CO^peOMipiEmemori*, ^mlociver»

Tyrones , quid in hnjurmoffl cafibUsagendum ‘Eimm inH,mmcinielp unmunt

Ae«dnVru.inteUigkntdcedifc2t.

'Giltis.ciiimtotiusfcrtnelaterjs abHii

OBSEUVAtlO XXXVIIL

ad coftas veris, lirteatnqae alb^, & ,

dorfij piiris plena,elevata,& extenderat. Dolor
■ ttaidan, AfreKU continaus &fflagnus^ipothymiEite"; naurea,ap-

. ^etitas,vin^(|;ptoftr^^ QuapropKr

j .. . mortisfe‘dfictilifiii,nevenomenin3peritichifuia» *

A Nno 15 J7. Sabaudus quidam quidragena- n,;},; adhnejuvejii compararevideref,manuma»
recufavi,& fcqaentidiedomttm reverfus
ktem ad finem coftarum nothorum kbofaret, PbftmeiibitumiCumBafbitonforincOnfi»
^tfannamyemt,mequeunacMC^nffi^^^ Humadhibitas,vomicamapemirct;'maximapu»
do^moviro Dn.A^ER.TO K.OSaO, a» fis copia impetuosd effluxit Inde etfi dolor Si-
I pud l^uknnenfes Doaore Medico longe ede- quo modo imminutus effet. intra biduum taffleU
Bc^o.mconfiliUm advocavit Invifentcseum, Sgef animam Deo reddidit

fto dutirieminter mufculosin profundo,riobk Annb tdo5^lolotei“ffl nfflbeomio, fismi»''

ofafervarehcnlt Quare dolorproptercompref- Uim finiili abfceffu d regione hepalk kfaoran-
fionem&^nfonempefiton^ieratmgenSicnm jem decubuiffe, eumfiue prdTertte Nobilifi. a£
toriciilaadjunaa. Corporeleniterpnrgato fo- Clariis. Viro Dn. PaulS Lentolo , ReipublicE
inentauoness cataplarmata,inunaioneSidifcu» Bernenfi«DoaoreMedicoceUbemmo,apertufti
K 4 &sgram

iK OBSERVAT. CHIRURGIC.

0^40. &ggram Squena die naffliz fi ti s f e cifl c , ine-
ExzMPinMliL

zisfiii. t-ahorafaat&illa jngend -tn-

nulkin£erni& externa j>rfftnpfiflcin,tiUuopbft

perletnptusfmtabfeeffns, exquomaxraapiiris
cbpia^fBimt. Et scgra,intta pautoa dies ex hac
lo&fuhtradta fuic.

-n - D -M o

- CawantItaquefibtinmoresChimrgij nem
magnisabC:eflibnsmauinamcvi;ftigio, & dere¬
pente, fedfcnfini &peo»icesevacuenc. Etfienim
apcwmmagp mmablceff tn paitesno-
CtmttmU yiesinptimisfifpericulob, Tidemustanteflj ih-
zj.Bh. Si quitGalenuSa&inaliispaaibuSi' quando aliquis
tfhMifti magnus tumor-fuppuratur,penEnlolaraefle uni-
veriatn- evacuationem, cume veftigio deficiat- a-
aiinai& vfeesdebilitentar,&.poftea debilitas illa
remedium nondiabeatxVidentur enim in his qui¬
dam propter' magUam diilantiara corporum &
puris acritudinem , ora quorundam va&rumar-
teriofetumeffeadapertaj-qua: prius velutiquod-
. damopefculumpuScondUebanttquouniVerfim
evaeuatOjmultilfHritus^inacameo exeuntiatque

OBSERVATIO XL,
pe frodigicpt ftUlU CoUaiinfi inedU,

(juiihelmus tabricm HiUtnUi
; S. >. Z).

■p A,quiin rerumnatuta inter abltriifi & Oc-
■Eacultaoccurrunt, Virgenere,do£trinaS£Vir-
tiiteclarilTime, nihilcftquodmemagisin admi¬
rationem rapiat, quamadmiranda & prodigiofi
A-foI-LONIiEScHREiER.® inedia. Qu! enini cor¬
pus humanum naturaliter fine cibo & potu ad an¬
nos aliquot vivere polEc , ingenium humanum
plane latere opinor. Noluit enim DEUS nobis
propter peecafum facilem ad ea adituni,qu3eal^
ditinima fiint,patere, ftdnonnuIttrimandaStin-

rentjin qiidfeleexercerent.Utinam igitur tua

fineulio dbo&potD * perannos^ T
tresvixiffeajcbautparentes, idqueteftimoniis
anthenticis,&fide^nistonfirfflabant Diligen.
fer ego illam perluftravij&fingulaoblervavi, Fai
cieerattrifti&melancholica, toto corpore Car-;
noEEtis, (ventremexdpio, quiadlpinamdorfi.
pbnedeprtfus vergebat) Hepar fdiqua^; vilce-
ra ventrem manu traSando , ajnafi in Idrrhos
concreta efc^ percipiebantur :excrementa nul¬
la ejiciebat; dciboadeo abhorrebat, ut cum qm-
dam ex illis; - qui ad eam viEndam adveuerant,
Ecchariparum claminosimmiCflet, illa proti¬
nus in lyncopenincideret. Sed quod maxime mi-
landumeft, ambUlahatillajimbcum aliis puellis
ludebat, filtabati' & negotia puerilia perficiebat,
eratque corpuS fuo calore naturali prseditum.
Relpiraudii loquendi, vociferandi nulla eratdif-
fipiltas. teceg&meisoculisvldi, Stantibus .
pSrcepi. ^ ^ '■

De origitte-hujus inedia: intefrogati paren-
tes.rcferebant, illam anteannos Eptem exmorbo

reptam fiiifle, im Ut aliquando trium aut quatuor '
dierum Ipacio nihil cibi guftarit, ■deiiide fitmpto
phrUmlaflKrecens emul&i, deitub per dies fes
antlepteraaciboScpotuabftinUifle. Cumque
in ea miferia quatuor annos integros vixillet , a.
cibo & potu omnino poftea abhorruifle, 8c tri¬
bus exinde annis,fleque cibUm;rteque potum gu-
_ ftaffe. Manfit illa CotoUise per menEsaliqu0t,85
amultisniagni curtf admitationeconlpeaafuif)
Iildepofteaalib dcduaaeft.&qualis tandem ilU-
US cxiasfuerit,ignOro. HiscevaleatEi!C,T,una
cum conjuge honeftilfimaSc liberis dulciiTimis,
quos una niecum uxor mea peramanter Elutaf.
Pafetmacp Avenficornm, dieXXV. FebfUarii»
AnnoMDC nt ' .

observatio 2d,l.

PuellaxKi fijlmetispaKem immiit/o-ti.
nedem TiUefet
idem ad eundem

. Vnitm Nobtkm, Dn, D.PAUttttl

LENTULU.M. .

Q Ilia re jam dudum, virdoarina atqj virtute
cEriffimeianimilmad confeibendum Scdi-
vUlgandagtlecUndam partem Hiftorise,abflrull
ScocculdiliiusDElmiraculideinedfa, APOL-
LONLE SCHREIERtEaddidiffefciam, venit
inmentem cafus, Ipecuiationibustttisnonindi-

ni ad Rorem iiuvi

m,mr-

imoREINE-

tur. Ncqueemmdubito.quinproiUgeaiitnia-
cumihe, hujus reicauEsaliquasnaturales fis ia
mediuraalEturus. Meumautembujusadmiraa-

Anno Domini M.D. XCV, pue^a quatuor-
dcdm aut circiter annos nata, e Ducatu Julia-

RO SOLiNANDROjIiiuftrifi. Princip.julia-
cenfium, ClivenfiumScMomenfiurn, Medico
otdinario,ScCOSMA SLOTANO, ejusdem
Wndpis Chirurgo longe peritilBmOj aliquoties
iavifi,quiexgravim6rbo liberatus, in aliud inci-;
it fymptoma,ur quotieScunque panem videret.

c audituSiintelledtuprivatus, Tandemverbquafi

-OBSERVATIO XLU.
Vtintdu quidam fitcii in Iwaem.

- CEN T U R I A ir. , ■ ^

irresii &ptteri!ia&a _ OBSERVATIO XLIIL , O,
^oc^faanc^^, "

c.;^. rans^pifiquifna NecromtamcafaimaiailiimPxTB-

lia parum face

>,ad

- VmimnobUem,_1D^VAHIXjSrILEN^ -^SmdcmParentesNecromantiaiinMcedunR

«bialiascorama^afijqumffl^ brew Wnv^uit. EgocUm hujus Adblefentis
unicarepMmrf.. Etqu a.pfeama- J ,„„,Maiftrblohan.Bar- '

noQii' patentifradamtibiam,cumMa^6:roJohan.Bar-
Jft/ipfiuskaioforanao ' *

!an"bierit,fcautemrc habet.

Aniio 15po-ffildena: in patria dentis,- & .

., Schafap»

OBSBAVATlO .XLIV.

penjadpaeliamquandam rS

s;rr.S.“"?- 5 i"ss;

(qaK<tiSrau5longa,a<iopmurntameiilin«n'per- ■ - ufmre.

veniOabfolvcrem 3 famiiiaritcrcognoyi latrem ptX^aqU^damColomenfii, ex parentibus fa-
’ ’ " " ' -;rie,m ^-^.-citeiter annorum x nis &: bene temperatis hata,circa undecimum

norbo grayiffimo-atque annum ^ftatis,p_rim6 in febrimEphemeram,mox
:2 beneficio■^.eitiaul- jnhedicamincidit. Hinccumfpatiotriurnmen-
fiumdoloribustbtiuscorporis,ariditatelingazj .

idi j refpirandi atque loquendi

io(aifaiIor)l

iiinciadedeambuIare^poflec,a;^oiamen&pq- tudicuia,deglaticadii r

tu per dies aliquot adeo abhorrmt, iit vixtidorem di££cuItate,rudoribus £

^fiusfcfferrc , muito rainasqaieqaa^-guiWe au,imo & dormiendo vexata eile^tandemnoao^
polTct. Qaam vero multa & varia efeutentaipfi Augufii if^f-..plahee3ttenuata,obiit. Egoacci-

offerrentur^ ovatasdem eaqueduri^ioieco^^ tus,Ut coramclariifimo ac do^fs. viro DJohan»
cerevifiamquevulgaremfibi«egit, atqueappeti- slotanojMe^coceleberrirao, acIUienero Slot^
yit. Qmbus fpatio fex menfium profup alimento ^0 ^ PhafmaGopoIaexercitatilTimOjCadaVeraperi-
ficnutrituSjiHaquoquepaulatimfaftidireacaver-'Qjjfeiyayijnus*. /.

driccepitjut tandem omnino rcfpperet. Gon.tra i.Ihteftihavcrmibusplurjmisinfar^conipi-
vero juglandes ctim pidxilio panis, tamgramS <^banttir. '.

iplicibusfacre,atnulius graulfimus , necqiii^ z. Meftnteiium iarrholum,&bincandemar
quamaliadpcr multos menfes alTumere potuit. ie|iagyprea,uHquoquecircutn circa venampor-
Interim etfi debilis efiet, jainc mde nihilomi^ip tam,refertumfuerat.Hinc^yiusadbepar perme*

• perarnbuiabatquotidiej&tandemetiampdptiiti- jy-e^acdiftribui non potuit.

' numftatumnamralem-pdiit , ittomnisgeneris" j.Hepariiidivetfislocis taminpMte fuacavai
. cibos,utantea,appeteret, negotiaquinetiam fua quanigibba,fteatomatibusi!c'at'ebat.
rufticanaprobe .peragere poflet ;.. . , 4- Hepar mediante materia ^piea tam 'tenaci-

Citerumopinionenaeorum , quicbcnieas terBiaphragni<madnatumerat,yixutaveiUp62rct>
terreflrestcmporehyemali, fine aUmentOvivere ^nc anhelitus difficult3s,& tuflicuia.
poire;contenduntiprobarendnpoffiim.t5ac,enjm ^ Cifcumcircayehamcavamtamramtima-
nyeme,cum aliquando una cum Doiciffimis Vi- fceridehtem,qiiamdefcendentem, molesmaterls

ris,D.MicbaeicDofingi6iMedicih£ Boftorcj buj] ' ' '' "

. &EmanUeleirrMb, Artium libefal Magiftro^ adh

coavidotibiismeisjteftasaperiremus jSdchleasi
queinfpifccremm,ipraOcularisihfpe&io contra-

Ohf

OBSmVAT. CHIRURGIC.
idbusjiincinilerefer- ta,ovini^mmdmemexcedensjnvenfacftj 9n*0ir»
tamalpCTzarteriz, qiiamcribpbagoadh33«fce-
aiz afpefz ex polmo- tat. HincanhelimsjVodsj&deglatiendidifficol^

figartiflenii fer mediimdifii^i^aferti.

OBSERVATIO XLV.

Ineife cadavere Hepar dr SfteneieeepVi
migniiudiHureferta.

pAganaqusdam juxtaLiU&inam habitaftsjaiil
•* prideransofbs detenta,fibiperfuadebat, foe*
xum moiftuumpoftpattumal£etius( quitumpoft
' aiduBri)mortuus) permehfesquatuordedmin
utero remanfilTe. Id vefo, qubdipfamin hac <J-
jLn one faliaconfirmaverat, efatiniafirte finiftro
duritiesmanifeila, oblonga,ac ex inferiori parte
rotunda,caputinfantisreprzfentans, quzadilia
usque fefe extendebat, comprehendens fimul re-
gionem umbiliri.una cumiateris dextri collis no¬
this. Hoc itaque cadavefe prziente D. Jacobo
TIchatnerOjPatricioBernenfij&D.CIaudioMa-
nonCjapudLaniannenles Pharfflacopefio peritis.^
fimo,incilb,tantz magnitudinis hepar invenimus,
ut iobusilomachum Verluslub eoflis i thiU ri lare-
risrpuriastransgrederetur.Spleftqnoqueimmen'
Ce magnitndinis,durus,& inferiori parte verfus i-
. lium ro£undus,langu!Ucadullo plenus, hepatislo-
bo adnatus,conipiciebatur. Venz ejus cumaric-

Vas vero brevc,exiguum^ obftruaum erat.

Ex applicatione medicamentorum caUdorud
circaosventrieuli iinflananatio Hepa¬
tis,dr mortes periculumfi-
quutum.

H Ominem Colonis intemperie fiigidaven-
triculii&calidaintemperiehepatislaboran-
temcognovi, cui ab Empirico quodam plurima

hamomi,& limihbusprslcripta,atquecartil^nl
Xyphoidi admotafuerunt, Jnde inflammatione
hepatis correptus, vixabeadem liberaripotuit.
-Tandem vero Dei beneficig,iis, qushepar refri¬
gerant 8i Corroborant,Velutijnlapioexaquaci-
chorii,endiviz,agtim6nue,verGnicS,cumiyrupii
de luccolimofium,aceto&,& unguento Cintalino
exterius applicato,ianit^ eumrellituL

Hujusrei cau&m, JI|ulsiiivelHg«eatque

fpiciat,necrfe^:CaVaen!mfuiparteideXtrak
linillta, univerfiira vere anteriorem ventriculire*
gionemintegit,itaut medicamenta calida , quz
corroborandi gratia ventriculo frigidiori admo-
venturifubllantiam hepatis prius attingant, aiite- v
quamad ventriculum usque perveniant.

observatio XLVll.

Ex applicatione cucurbitularum ad regionem
Hepatisdnflammatiofequttta.

G Alenus lIb.pmethodimed.&pofteUmmul.

ti alii,in haroorrhagia narium. Cucurbitulas,
regioni hepatis applicarifuadent Quod quidem
absquepericulofierinpnpoffe, fequcnsHiftoria
fidemfacit.

rium laborans,Chirurgum quendam, alioquin in
arte bene Verlatum,id confihhm adhibuit. Is prz-
teraliafubfidia , ipli quoque cucurbitulas ma¬
gnas ad remonem hepatis applicuit. Singui,s qui¬
dem fubliltit,led inflammatio hepatis lequuta fu¬
it. Cofclas Slot3nus,ejusdem Prindpis Chirur-
guslonge przflantiflimusacccrfitus,quumvires
adhucconllarejobferyaflet, vifiusrationem te-

^49-

Eic OBSERVAT. C H. I R U. R G 1 C.

Sem.anafi; diacatboUd 3 iiij.Mifce, fiat potio. Qyr^

Foenicufiana?». : Porgatocorpore/equens pr^pfiApozemi ^

liquiritizrafeij. R.Ra^c.fcemcnli.

Coquanturinaqaa , ntcolamraredeatad
^j.In quibus ijiflbiveEleauariidiacatholid3'q*
Syrj:ofcibiut.conipoC

imrhab.agar. & faia|j.t

Afparagi
Lapatiiacuti,

■Scrophularia:,

Pol^oiquerc. _
Samcu]a:fein.Fucbfii, -
Come, interior.radicirangujatma Ji.
Herbar.agrimonisi
Veronicat}

Cufcutz,

Scabiofe ,

FumafiSj ^

Scblopendrizj

Capill.Veher. ;

voi-edolot, reliquaquelymptomatatemiferunti Cochlems^

TanJemiiepar.partesquenobaesfeqaemibusfa^ flafturtiiaqdat.anaM.j. .

bdfiscorroboravimus? Hor.g«ito&

JLSpecicr.diarrhod. Abbatis sij. Sa^uciaiiaM.C

Aromatici rofari SeiD.tonicub&

Trbchifcof.erhabarb.ana3i- Anifiana|ji_

Saccharidifroluaindecoaoagrimonk&ve- lJquinti*rafe& _ ,

rou. ?iiij. - Xlrar.paffular ^ma^.ana|,.f.

MiC:e,&fiant£a.tabcfe.Dequibusrumab- Coquanturlnfufficientiqumdaquac^

tur3iij.horistribusanteprandium.Hispleniffime rMonectemaparsfitaflnmpta. CujusdecotU
^ convaluit,&ptrannos tresfinus&intolumisfu- recipefej.Inqubdiffolvcfyrupideftolopendno.

-bat.-propotuordinaiioutebaturdecoao^rimo^
'niiE&veronic®daaeamygda!inO,&emulfionibm -

- fem. fngidor.maj. okis convenientibus qubtidie

inungebatarrclyferesquinetiam urgente aeceC-
nerhabarbari.cmttiyr. ro^fol^t.cOmpoC&pnU

vcrenoftrolaxacivo( ■

'Sed quiaa multis ann
irum, przcipue hepatis, ]
tione modum noUObier

s obftruSionibusTi-

aretjnequeper inter-
''""urgaret, paula-

, Eiegdfuaferi ^ ^ ^

tim iii cachexiam incidit. Ingravefcenfemorboj
inkaopenfili BerUaM fe duceUdUm cnraVit,ubi
nondiupoftanimamDeOplacidepieqU *

SjTUpi dcEpithymoana Ij.C

Acetiana|j.>Iirce,fiatApozema j pro
'tribus matuti nis.Ihterim Id co affeSo fcquentem
■faCcuiumi

OBSERVATIO XLIX.

Scirrhi Lieaii compendio fi curatio i

R. Radie. althekSc

Malvarum cum totdina | j.
Flor.champmili
Meliloti
Sambuci. ^

Herbat, cdchleariat

hafturtii aquanana M. f.
incidantur & contundantur,
^culo.quo fiiolnterteXtd.Sc in aqu

nisgraviter labora(ret,ac Varic
celebrium MedicOrUm COnfiliis & medii
mentis,frultratamen,urusfuiiretjm'etandema
noijSs.qUoinpatriamreveriUs-, ad fevocaviti .
TUm in finiflro hypochondrio magnam duritiem
& tenfionemdeprehendijdedolore etiam maVa-
tivo,tudicula ficca,& difficultate anhelitus (pro¬
pter comprefiionemdiaphragmatls)c6nqUereba-
tur.Huiic divino favore feliciter & breviihis,quK
fequuntur medicamentis , fimitatireftitui.

InftimtaitaqUeprimo optima yi^us ratio=
ncilcqueos Leniiivum exhibuii
R. Herbar. agrimonia:

VeronieS

Culcutk

Scabiofe ,

, . Fumari2an3M.C .

SeiTi-anlliS:

FoLienatmundator.ana 3i}.-,,

Coquantur inaqua j utTOlatUfa redeatad

IplenesiUduratoS,inunxi j en^lalfrumqUe meum
de Gcttta,fupra alutam extenlum,applicui. Hifce

Ri cdnfeS.Hamcch 3iij-
Extraa. Ellebori nigrigr.vj.

Cum'^eedad pikferiptd fiatpi
arfumatut matutina tempore.

CorporehaepofionetaM per fiiperiotij

quam inferiora j (absqUe tamen ulla violentia^ .
probe expurgato, maximum levameU perienfir.
Evomuit enim mulfuin humoris adulti inigriiSc
melancholici,prdcul dubio ab elleboro ventri¬
culum verfusattraffi. Quapropter ne imperfe-
aumrelinqUeremuS6pusincSplnm,dennoapo^
aematls przfcripti doles fexvel feptem exhibuii

f“'). Inquibus dilTolve confeSidnis Hamech' quoquepotiuBculamexcOnfeffionehamechi & -

C EN TH

OEtraS» Ellebori propinarL Sic dirinoEaTore
pleniflime convaluit, multoajue deinceps annos
incolume Inpcrvixic.

observatio t.

DeahditiAhortmciiufit

Ad

CUriJfmtim icceUherrimm iiirum i ,
r)n.D.CASPAR.UM BAtlHlNtlM,
Illaftriir. Ducis Wirtenbergici, &c. Medicum
nec non Anatomicum & Botanicum in A-
cademia Bafilienfi or^-
fiarium.

'cd./ ' :

Guilheimus Fabritius Hildaniis.

S. P. D.

L Iterastuasi v!famplislirtie,amorisaebene^
volcnds plenas, Gmul&Problema,Poflitne
bomo aliquot annis fine cibo vivere? a D. CA-
SPAE.O CONR.ADO Medico Uratislavienfi,
confcriptum, & admemiffum per manus D. E-
MANUEt,IS URSTlSII, accepi: cujus reino-
mine,tibi&D.CASPAR.O CONEADO gra¬
tias ago maaimas.Theatrum tuum Anatomicum,
Opus iane tum propter figurarum novaruui copi¬
am & elegantiam,.tumeatundem accuratam de-
fcriptionem admirandum, demerito Stemalau-
de celebrandum, mmiima cum voluptate vidi,
Fax!tDEUSOPT.MAX.utfeliqua,quzEiceU,
T.prz manibus habet,fcliciteradDElgloriaffl.
& emolumentum Afclcpiadez familiz, abfolVe-
repoflif. Quod tamhoAorifiice iftoindpere
ihei mentidilem faciaS, gratias, quam polfiim, a-
go «naScimas, urinam re&eudi otcafio .dbltlr,'
Porro fuperiori anno aliquoties in diiScilipaf-
tU adbibitus, caufam abortus nori ita Vulgarem
inufla atque jterapuerpera animadverri. At qiiia
Ejccell. T.harum rerum ftudiofiiTimam efle’ feiam,
illa, quzmihihacinreobferVarelicuic,- comutU-
' nicarcftatui.Primaautem puerpera fuitTORIN-.

TINA MATER , cOnjux M.URBANI ALE,
matrona honefta ac robufta, quzzCatis tem¬
pore anno tdoj.ad quinti menfis finem fere,!*--
goiS omnibus fenis Vivi apparentibp gravida fuit,
Circafinem vero quinti menfis, fetiis primo im-
beCiliiterac languidd movebatur i ita ut vii per -
fenriripotuerit Peinddpaulatim&intra paucos
dies omnino cefiabat moveri Mammz quoque
quz antea ladte turgebant ,'Mnc fubfidebant,
fiacCefcebant, j 5 £esia:abarimr,aliave figna ade-

facillimd conjicere licuit.. Taudem circa finem
oiStavi menfis, parturientium doloribus corre¬
pti, cnixaefi: mafcnlum, quCmper tres feremen-
fes mortuum geftaverat ■ ut fuo loco fufius decla¬
rabo. Hujusantem abortuscaulam, nullama-
liam invenire potuimus > quam 'malam ac ine¬
ptam conformationem vaforuffi umbilicalium.
Chorda enim, ut vocant. Umbilicalis, quz coma
muniter & in omnibus uiuarum aliquot longitu¬
dine efle folet, in hoc abortu vii fpithams erat
longitudinis.^ Hinc perfpicuum fit , crefeen-

tamab acetabulis five cotyledonibus ab&raiifie,

RI A II. - Ul

& feparafle. AbBraSo autem hepate uterino, OiyTf oj -
neceflarib inoriturfetus. '

AlteraeftJOANNA,conjaiMagift.jOAN-
NIS CORNU PaterhiacenfiS.- lUaduminma-^*^,^,
trimonio vixiti ad mihimum 6&ies abortun
didit Poftrernuinquid^iiocaDnpidod.m
fe J^tiario, ad qiiinti menfis finem, utero

geftaiTet. Qu^cauCe fuerint pr^edemiuma-
bortuiini, melatet, eam compellatus non fue-
rim‘Hujus vero abortus clufiun fuifle brevitatem
: —:-fraciiordsUittbiiicalis,

itxa fclquifpitharnam Idngibr r
ao. ExcellergbT* quidnam
’.' ct 3 Ut inihi fignificare non

ge. RaptimPatcrniaci Aventicor.30,Martij

PrAfiantij^mum viriim
D. GlirtHELMUM FABRITIUM HILGi

OmumfaihferTixticnem, legi: ^aid mihi videam
rariaiUhorimcttufai.mneBawidre^
feramsfaiiUmiUmcigmteis: OhiiifiiUmkictdii
aliqBMdj>dif/-Kftaiiihi:i>ater brachiis fursum ele-
•valUUmitini feextendit, abortuiafiermtam: fti
itiamcbvafaambilicaiialmgiora nimium^ CoUam
ixfaMisdtdientia^rangMriumi: ijrohkepiid^ .
im mfirkhi iimbiUcdUuHi Abortum cdKfari ,»««
memmimeufquamUgiJfei qUarehaciUd Obfirvds
tiodbfir€dtionediffdeB.HiCfdUctt:Qmdb'ii)0-
CtOkEMbORiNGlVMmeiCatsJafiscmpU-
xm»s^kii»rtmas^ogrdtids,tieedubitoiUumtibi
graium&dccefturafme. Obiervdtioneiimdsdam
BotdUicdsferfcrtpttsrii ddme moites, reUefeceriSi
‘/emq^graiard. HifvdU&Jdhe, Pirfr4d>>iJlimei

&teamdr!fmreddima,&exme'0%tISiVSm^
fierfalutauri OcyusBaJiltatd.Sepimb.tSrxj.

OSSERVATIO Lt

£)e Tata, quipoft morttm per trimiprenid-
tisfupermmemibusfimpiomatibiiiiinittero '

Viro Nobili D, MARCO OFFREDO,

Philolbph.oeximioi&Doaori Medico
longdcefeberrimoj

Guiliielirius Fabricius HildariUS
X >, D. ^

■pLUrimUm equidem tibi dcbCO,- vlr AiSpliflS-
1- me, pro Exc. T. antiqua in me benevolentia,
iedimprimis, qubd-iUam renovares &temami-

vetUr. Admirandum iilum & inauditum cafum

liicafti,accepijnec noii fine ftupore perlegi.
Noiienimvideo 5 quid rarius, aut admirabilius
in arteMcdicaaccidcrcpoflit, quamipfam fub-

nz O, B S E R V A T, C H I R U R G i C.

tj {UndarA cordis patirefien. Mihi qnoque non Io eo antem id Imguiare annotavi, vaia ni- Ohf, \
itapridemoccoiritcafusj&admiratione&no. Diiram nmbilicalia.five chordam, utvocant,
tamdigniliinras.qaemquiatuisrpeculationibiis ambiKcalem,longitudinem Ipithama: vix exces-
non omnino indignam efle exiftimo, nunc tibi Cfc- Itoc^go exiftirao fuiffe pratcipuam cau- Oi/a,

comunicareftatui. TORENTINA MAYER. &m, quod fcetus tam mature' in utero obierit. «»••/«.
axor M. Urbani Alen, cum jam noviespeperis- Quandoquidem crefcentem fcetum pedetentim * -
fet,(cujasprolisfexadbucinvivis funt) fuperiori profter brevitatemvalbrum umbilicaUum, pia-
annoidoj.dedmumfcetumgeftabat.&earaad centama.vafis cotyledonib.abftraxiire, milium
quinmmufquegcftationismenfemoprimevale- eftdubium. Hincpaularimimminutoalimen- '

re, indiesque accrefcere, certiflimis lignis co- to, & viribusdeficientibusj necel&rib interiit,
gnolcebat? Qu^indoquidcm naturaliter moveba- buperiori anno 1605. cum nobilem quan-
tur in utero jventer item &mammili2accrefce- dam virginem in Perroy, gravisfimo affefiu in Hiftritt.
bantiimb&aliquomodolaaeturgebant: Prat- aurelaborantem, curandam haberem, & Rever %«« di
tereaextenlioaes quadam nervorum, coxarum, rendum D.Odetum,ejusloci verbi divini mini-^®'“
quibus in pracedentibus uteri geftationib.ye- ftrumfidelisfimum,&amicummeumplurimum

xarilbBta fuerat, nunc quoque aderant. Circa honorandum, aliquando per ocium invitem,
1^. 17.&18. Aagufti,qni finisei fuit quinti retulitmihiuxorejushon^,caliimplanefimi-
menfisimpragnationis, fcetnsprimbccepitfoli- iem, nimirum cum ante multos annos gravida
toimbedlliusmpverijacpaucospoftdies, pau- eflet, Sc proptercivilia bella patria, cum primo
latimomninomoveridefiit,absqueullamoleftia, marito Jj.Poteratio, verbi diviniminiftro, ex-
deperditione appetitus, aut adveria valetudine pulla fuilTet, elaplb quinto menfe non amplius
matris. Adiit mep.Sej>tembr.ducenwito fuo, lenliirefcetum: venmem quoque paulatim ulq;

mihiquehscomniaordinerctulittlcdimprimis, adeblublldille,utdeimprsgnationearapliusnon
qudd a 14. diebus ne femel quidem fenlillet foe- cogitaret. Circa vero oflavi menlis finem partu-
tum. Interim quoque mammillas, & ventrem rurientiumdoloribuscotreptam,filiumpeperis-
aliquomodoimminumm.&extenfionesnervo- fi,eumquelongitudinemlpthamsrcumdimidia
rumceflaflejconquerebatur. Hinc quia foemm nonexcesliffe, fcd corpore ita extenuatum, cu-
mbrmumeire,fulpicabamr,auxiliummeumim- teqae&mufcnlisrugolum,exiccatumvB fuiffe,.
ploravit, ac ut expelleretur medicamentis, ob- uthguram fcelcriplaneprz fe ferret. Ex quibus
nixerogaviu Ego, quia nullam priefintem aut adftantesomnesfcetum.quamvis non putridum,
urgenteravidiocalionera, propter quam expcl- neque fcetidum , per menfes tres aut drcSer
lereturfcetus,nihiltemeretentarevolui,iedlua- mormum fuiffe judicabant,
fi, utaddiesaliquocfublifteretatqneexpc(ftaret, Caneruminhisrecitatishiftoriis.VirAm*
quidnam natura moKtura eflet, interim tamen ut pliflime, duo occurrunt Problemata, qusemea-
optima viSus tatione' uteretur. Pbft 14. dies liquo mqdo in admirationem rapiunt, qmeque
marito dnceme convenit, tumventfem &mam- T.ExcclU^ecuiationibus omnino digna cenlco',
millas omnino fiiblidifle deprehendi,retuhtque, nimirum.

fe nihil, przter maflam quandam aut veluti glo- I. Quomodo fiat. Ut foetus mortuus in ute- gutfi» i,

bulum,quivixcaputinfantisada:quaret,quique rojquumfitresplanecontranaturamjmaturius
pro ratione decubitus,inlatusunumvelalterum nonfueritexpulfas,ptsecipucquumnaturafem- .' r
fe convolveret, perfentire, infuperquoquenar- per tentet expeUereid, quod fibinoxiumeft? \

ravit, Iblitasnervoramdiftentionesomninbces- a. C^umfcetusinllterovita&animapriva-
fiffe. -Ex his quamvis aliquidpsternaturale in tus.citiflimdputreicat.curhictamenfoetornul-
mattice fubeffe, facile mihi conjicere licuerit, lusadfuerit.? ■ '%

commotus tamen rationibus, quas comrnemo- ■ Ad qualia mea qucfitaS: dubitationes, fi
ravi,ante finem noni menlis nihil lentandum Ei!C.T.aliquandopoftpofitisfuisgraviflimisne-
liiafi, dummodo resin eodempermaneretlfatu. gotiis in curandis atgrotis, & ftudiis indefclfis,

Circa fi^em vero o£tavi menfisimprsEgnationis mihi verbum unum aut alterum relpbndere li- '
fuac,pattiirientiumdoloribus,fednonulqaead- buerit, gradflimum mihifecerit. ValevirClar.
eb violentis correpta fuiu Ego,utaliquomo- 8eHumaniff.nnacumconjugetuaLudoicaSara-
donatut*faccurrerem,i!licb ficculum exemol- zena, matrona dofirinaSc virtutelongc nobilis-
Kerttdbiis, Srfoetum attrahentibus, linimentum fima, quam tecum ego, & uxor mea demiise fi- '

itemexoieoamygdaIar.dulcium,liiiorumalbor, lutamus.Paterniaci 12.Maji. ido^.
PinguedincgalKnz&anferispralctipfi.&appli- —---—■ .

earijufli. His per horam fic applicatis, fcetus
& quidem in pedes fefeofierCns, ab uxore mea,
cujus opem hac in reimplotaverunt, feliciter &
fine viOlentiaextraChis fiiit. Deinde brevi con¬
valuit puerpem, & ad hunc ulque diem prolpe-

MARCtis OFFREDtlS,

Dn. Ghil. Fabs-icio Hildano,
Chirurgo pneftantilfimo,

S. T. D.

ravalemdinefruitur. Fcetus autem lon^tudi- 'tNdefejfimtKmafledium^I'iraUhnrtim,i>tex-
nem fpithamte cum dimidia non excedebat. O- iptwaxdis rctms^ipix humano corpori contlnpmi-
culiexfiiisorbitisfeucapfulispropendebant. Os ma^a adiairatwnedignijjims^Htte jampriiicm
item apermm.caput nigram & flaccidum eracin- ■aalgariHmChirargmim numero exemptiicjiaaa-,
terimtamenfcetot nullus aderat, hepar uterinum ita ad^enmmin arte Chipirgica faftigiumimx
fedflaccidum pallidumque conipicie- perytimirxm,iiidi<bi'efrt^uinci"

^CENTURIA n.

0 , fer^c, ^(mdo^idaas .- ^‘■

- I . . AiiqHotiestamenopera-Q^^^j;
hanc felidterfecij&anteannosduoshic
■5 udD.UribfiosMagiiifiT. fignificare
Oblervationem de Mohc emaffione,

' fitnnl & adiimbrarionem

vonur- jnsdemMols^nncmittOjqusfic/ehabet.'
m,emt ISABELLAMACE, filiaANTONHMA-
^xma/uiece&iwmfenMiaa-o^m CE, olimapudGenevoifcs.Pharmacopceivigi-
'Uttmotuipto- lantiinm!,nuncMJELL^BR-TJHIER.,civisLau-
prefirHmf Ennenlis uxor , luatronaut exp.iis.&honeftifll-
dicatis-..-, 'j misparenobusorianda, ficquoquehoneftaac
Mfecu7ida,intiterot!m cmfuttaitfcctasniof^ pia,corporerDbnfbacplethOrica..Annoc'

- p.lb fexto menfe , mox ex toto menftrua denub

., abfqutincqmmodofuppfeirafuerant. Mart.

•atjfovit: qui finis fuitnonimenfispr^

exparte aifJhffcdSyprat^ftaT^putye- n
-tper iHadfeffspas easidtejkjhilit y &■ fi

ifisprpgnationis,^

c', tium dolotibuscorreptapuellam robuftam &
■_ -omnibus membris perfeiaam feliciter peperit ,8i
fecundinam mox ejecit Poft partum, quia duti-

_ ,,jni-^-^ixityfd^iee exemplo cin-ixcmitfOnAmm-ieB.aenoatmemolcUhmagsa

iiisfcems^xuterpitidfmdemirmi,ad perfentiret, altenim utero fe geftare foetum fibi
\iteexkcMumei!te<r taientnieSi, cHps plaqeperlvadebat: quod vero obftetrix diflVade-
infitieOhfervatmnistaa nsemmifl^Hacadqa^io- bat,nec manumamplius adhibere volebat Die
nesmasdiandahahaijijueveUr/ie^lbom^coriflc- a J.&Z4.1atisbeneE habuit Sed dieas-correpta
las.yiiU.<Senevitz%.MajiiSoi. , ’ eftfebre,vigiliis,&maximisdoloribus£ircaimuni

_ -• ventrem & regionem olfislacri,lymptomatisfin-

i ingravefcentibus. Altero die Joa-
l, apudLaulannenIcsPharmaco-

OBSERVATIO LlL

mrnitamefmHm m^ae adipfmperfe- LfnjicWacpoftridiecorpusleniaHqno medii
Staaem, deqtie ejxsdepi MoU ex- camento purgare viliimeft. Verum injeSocly-

, aliqua ponderofa circa pudenda conquereretur,

Clanflimam atque Exceuentimmufiri vifum Dii» ujg advocandumItaduefequcntidie,nem-
D.JACOBII.M Z\^NGER.UM , Academie pezy.adsegramingrcfius, iplam febricitantem
Rifileenfis Peofeflorem Itc Uediriirn eele- dumdoloribustumcapitis,tumventris& rer “

Bafileenfis Profeflbrem &bdedicumee'
berrimun)^'atque pro tempore Re»
aoremi^|n.ficum,

. Guiiheimm Fahrum Htldanui

naufeaitemjru&bus putridis, vigiliis Sduquietu-
dinibus,aiiisq;lymptomatis offendi^Ex quibusfa-
cilemihiconjicerelicuic, autmoIam> autfimiie

quid in utero remege. ,Primb itaque lequeni

doleo 5 non tantum efle in rebus meis, qi
Magni£T. obflrbgor* Si qua tamen in re Mag.T»
infervirejiotefOjneingrattisfimj operam
Exemplar mine per D.Urftifium ad te mitte
goque ut id per ociuminfpicere digneris, i
fi quid emendaiidiim tibi videbimr, pro tu»

ig.T.in

pqftremisliterisadmcdatismemihiti nimirttm Coquantur in aqua ad cOnihmptfehem
qyfitabfqitcltiuexeaione,fperaremDeibene» patis.Intbj.colatur2di£lblveBeneia ’

aliquandoimermagnatesaccideretiinterplebejqs vitellum Ovi unius

enimhominesipr2cipuehujusrcgionis,vixadlii- falis p,}.

bendacftpiifin.eisicllisexftcctar,Ienonperfe» ol.rstacei&

CEN TU

R I A n. iz 7

go tameniionefMinim ac piam matro n^ ^4;

gneviDuifeidor^jqasctimgravidadretjfepH-
moqnemenfe parturientium doloribus bppreda;

DeMoIsextra&one, quamprimum domum
reverfosfuero, Deo dante,dabicurCaabendioc-
caCo:. for&i quoque de hydrojpeuterino ^ j quo
duld/fimameaconjuxfuperiori anno,inpof&e-^

cum filio,qui hucusque bene le hab^Dei fuihmO
beneficioiiberatafuit«aiiquidaddam. DeMola
vero aquoiai Hunc exemplum unum autakenim
adjiciam. : ,-V' .. :

-—t-nl AiiQdi<jo4.honeftaqu«damMatronaBer-
iieofis,ad quiatimen(is&iemgravida,&paitarU
entium doloribus correpta,: ultra decemlibrasa-
qu«,tenadilimamembrana inclu&, n6n fine c6 v

^ elt,Ego,Gum adftances matrona medicanieh-i
tumad feum cxpelleridumpropidare,vellent :i
vocatus, in Icdili parturientium matronam hanc
animo,utitadicam, pereuHb atque deturbato in-
vem.Putabat cnim>nififeetusexpelleretur, de vi:^
toipfiusadumfore.Atego Contrafuadebanii iit
fele in Icdum conferret j quoaniilTaviresreie-
rentur,recoiIigerenturque2^uapr<5pteroptimam-
ionem^& medicamenta aliquot cor^-

^/ 4 .

lia pralcripfijlic brevi in integrui_

fcetiim ad maWritatem uiqiie geftaviti
.. Alterum exempIiiiTi mola aqiip&joblerva-
itMtU Viihhoneftimma&pia matrona j languine mihi
junda: iIIacUm=pcr menfes aliquot legiavidani
exiftimaretiititei^ tamen valetudine parilifi re-
^iTucrctur,6^umeft, ucdumnoftucumma-
rito retii haberet , impetu quodam copiole erupta
exutero fitaqua,utcunque vilcida. Ventefmox
fubfidit, convaiuitqueDei bcnefiddj& adhund
usque diem bona valetiidiriefruituri&liberos ali-
quotprcigenuitiPluranpn licet, propter occupa-
tiones.VdejVir ampliflime & chafiflime. Raptim
Berna5o.Maij.i6otfi

luraem iaperfHtem cogno vi,qui tandem We&lia
pefteobiit»'

Amabij^gtCoioniavocatus adfaoneftiffi- ^
fnaniinatroiiam,Rutgeri Grbppersfiliam,cui per
triduum parturientium doloribus laboranti i fce-
tum perferam & maturum extraxi. Paucis,poft ^
fcetus extraS:ionem elapfis diebus, mola fefe olFe-
rebat,earaq;ffuftratimj&femiputridam exemi.

Nobilem item & hoheftilfimam matfon^
Frdburgi Aventic6r.coghovi,quam ante annos 4;
in puerperio dolore coxendicograviter laborante,

' turandam habiii.Ea mihi referebati le in Omnibus
filis puerperiis ( habebat autem tunc teporis qua-
tuorliberosrobuftilfimos) duabiis aut tribusdr-
dtera fcelici pairtu hoiis,moIam eiiixam fuifie.Elt
iiiamatronafatisrobufta,plethorica i & maxime

Reiiquas,qdas a nie expedias, VirClarillime
atque ExceilcntilTimei dcmola ejusdemque ex-
tradiorieiOblcrvationeSjnunc prOpter temporis
anguftiamcomniuhicarenonliCet, fiettamen id
primaquaque occafiond

InterimDeumOpt.MaXiOro i utExcellT,
fciim tota familia quam diutilTime incolumem
Conlervare velit. Raptini Paterniaci AyenticOr.
ly.JaiiiiariiiSodi •

JACOBUS ZWINGE,aUS

b:

' eiilLHELMO EABRiClb HILD;
Chirurgiprajlantisfime '

n ^ 4 mibhfervuiiolieU

cism diMolamiri maliebrisfxmilix-iter cont.

i» f^hlicimedan.'
tar. Pardisverbir^M! Chirufms,hdjtise(lmi-
mnUmvixdttwtmU 4 M]maiimfcaHmnme-
»eca,didrimexuprpmpiUwibiKfed'mvato^.Sedre.
Becontfdriiimpefpiideitt ebenmsdtefcrifti.Sci-
licamremedicdhic^cifendve^^^^

admittat jatUiarmexcepionem. Vnde mihi mi-
1. :: iimver[aiisre-

■tm diligentem haehi rd-

OBSERVATid LIV,
Mtdierfeptimo menjethokm enixa,nono nien^
jefiium feperit, dia incokmem-
Idtoi ad eundem

rtram Cktisfimnm attjueEcenintisJimum
D.D.Jacob. ZVriNGERUM.

■VTUnqv
'clariflraie&

perfefiionemq; pervenire polTe,
feffo eft. Attrahit enim mola pai _

nutrimentiiindelanguelatntefoetu,fitabonus.E-

mnem.Hscrfgoca4a efi,ciirn6^raiMediM a
quda ep^adnta^, mero s-oxa^af pracipaemid^
iar.QmdpjdmbccUrrattjtiippidmvarUns i inOis

2 -foHiciiefHnipertjairenda, ^ infrifinticafU,
iBamfit , ^aodfoddtinbla confieiam&fere
rrexi-rcitdmtyranmdehti falviit^Moi«>»k
"^^itimtmramconpiiiiemiamcddfaraih^mate-

I2J8 OBSE&VAT^. GHlRIlRGiC.

fiuJfe.Ihciitfreximtijm!jxc/idmediderjsyiari(i[t etiaaD.Petrode L’ofca,ejuidem iddtndimsgi-
^DcmmiuFltijjiriaJiiisthefilKsde Hjpp-otmmiiinr cUi,atqocca.qaa:fe<jnuntur,notatudigniflima ^
tethefisin^i.fc!remiiffy.mtKahoci0i^tnK. -.i.AdapertpaWoniiae,plariiniimaquz,carms

lotnrzfinulisjrfluxit.

hehdimedas aiarMxfes,fieHmi>ie mtrmffore okiT i . z. Uterus lomagnididinem ingentcmexten-
timfojfar^tucmfrimiiduSiimaniiah cpermom fHS,Peritona!0 alinca alba usqueadeoflas fpurias
Chtriirgiceiif^fciu^iiaradefmt.. Intersumfrt- atrenemdextrum .adeotenaciteradhzrefcebat,
vatKmikVrpjitefiemmPrscepmsm^lni-tm,^^ utvjxavelbpoffet : hincdolorillemaxinius,quem

csftttrKsts,ntgetiKmmpxmattt!igitm,^efosxar tadextrolatcrepaSTaerat.
snmjmeftiSmxnitffKmfdtAihgmusijmhamtms Kenfinifterplaneputrefafiut conlpicieba-

t!§aumCaiktGellKe,eUgtmterGerraMiQert' Im- tur. .

jttne^ingtt.MenKitf[nm^t>Mmjihtevr.en>),U-mtr Hepar undiqueabfceflibus putridis fcate-

bmre^t.SnbUvetecmfmoms t!fiisFrA£bcas,e- batiincaqua, quz in vacuo ventris contineba-
‘!KlvendtsGakin,eiu>re!n^«Sj'irr.iptie^^emmpa-^.tati&ngamoknvi(a&i{aent. ■ -

ftritam vehementes , tamque raasiiniaderant,ut
fepiflimepiaritumfuum &adfl:arites implorave-
'rit,quo Medicum aut Chirurgum tdiqucinaccer-
fereiit , qui aperto abdomine horrendas i!las_S;
crudelilTuiia^beftias expelleret : plane enim Gbi
per£tafumh:Aebat,fegellate befHas. Tandem*
curaTri hac miferia ultra duos annos knguefceret,
auSa febricala,naulea ac vigiliis j nullis itemula
remedlis.e vita difceflit. Ego iz-Julii hujus anni
iSod-vocatils a coram Generolb Dominojo^.
K-udolphoabErlachacjusloci Przfcdo pruden-'
tifiimoacvi^antilllmOaNob.Philippo Ceriaco,
Uomino inAlleman,&Dienlia DocrilEmo quin-

)S-o humanitate, qua trie nbh ita pridem don
tucE rurfusaffecilHaVir AmpliflimeiDominei
nice obfc,i:yandi(fime j gratias quas ppflum, ag
laximas. Oro etiam quantopere polium, ■

izatqie GratiofillimaFacuteti Medica Baffl
afi.^dutemdiceres&prohonqfe s ac benefic
uper mihi exhibitis a gratias agere meamque

CtEterum oblervatio de Hydrope uterino
ao nnperriracloqqebamur,'iafchabet.Ai

Ijo OBSERVAT.

JACOBUS ZWINGER.US.
GOILIEl^O FABtUaO HILDANO,
Mcdico-GIiirurgo prriUotiflimo

Da

JmaJmiratitme^yterini hydropis
Irt memorimsis emi mihimfirmscssjxsdsots mhi-

eamedissmgejikndissteritemjKssMmtrepedtsini.

tjun^ue dedsscente, o3o cirdeerveldccetahekdoma-
des^atea ^admparesirira, ahortssmfecit, ali^^un
antedjebscsjmeneSbfoatipHtridoqKe, cumefafa
jbn^imtisa^sitcopidexchfo. JSTimirtsmliisk, ipsod
dermrhis mstUebribxsferiptsem reUipiit Hippocra-
tessscfievenit: Si.«^»zf,hydrops invaferit, maliere
utcmmgerentejcorrumpitfatum&ejecitjcam-

tar. Ea enira reatrona, tmia licet vice abortumfa-
ciens:,evtfittamen. Quartivero ,cumfmtumiara
putrefeentem enixa, perrrsagsarttacpta trsolem reje-
cifitjjsjipatisjpiritibus, lapfis^viribtes, vivere de¬
fit. fa[itimergo,fudtih ^ShCedico-Chirurgo
felicisjimo, tantum periculum domsftici puerperii
adeo feliciter cesjk , ut rrtatremte ^-pofi partum
perheltico>ifervata,mafculopueilo, eo^vivido, ro-
lmfto&imegro^uod!i,rnkariqu^ureposfit,hoci^

ratm ? Induit in Metaphyficis^rifioteles tPti to

^M>(AaX,etv h Ta

9iXtsc<p6ipoOuanquamMttemnKrbofarumafeclio^
namde^ifUones,^ iiscmfarumflenisfimeexplica-

ritofitheB^^ compl^alias eveniunt , qu£ agene-
rdibutMeMcarfHmlegumcunomhusnb^^^^^
dthsrefueritj caufam hujusprafentiseventuspau&
ultius perpenfam , ex generali Hydropis Oec ono-

: CHIKURGICL

fanguijjcaticnisSfiinBosgradmamnderwfus.
lorenimremconcoquendamag^epts, utile ah inu- ''

eilijpserum ah itnptero, progeneraliejusconditione^
epua e^on^egarerhomogeneOj dijgregorebetero^ea. ^
neajeparat, eAbhinc dimijfo inutili^tile duntaxax
peba^urusi^nes^partesperfecle cenmixtttruSieas.
ipfds inituipenetrat.^tieminvicem dirimit^eriio di^

. remptas al mutuam <jut^ novam mijcelam elahtu
rat,tpuarto elaboratas-, tanquamfequi^er eptispiam
per mutuasfi^fiantias ducit, VndetandemVnio^
qudmpriuSyperfeWor. ' ^

(juenddvarietateinterfequoqued^erentes : ^uos
obitintegreifiintegerfuerit. hnldsbefa^atusyordf~ .

tur quidem opus: non autemperficit, Jedpartes di¬
remptas ob imbecillitatem necpraparatp^ienter,
necpraparatasne^it invicem ^ unitiquajamcatt-.
fa efiyUt tenuiores dcalore dimiJptSffluant, rejfdua.
crasjiores venas oppleant.

Hac Gfacorum Medicorum jententia efi, d qua
Theophrs^us Par ocellus , qssem accurata medica- jenuati»
mentorum praparatumesjure commendantinonpa- '"A
rumrecedere videtur, Ejuseamen PhilofiphematOt
- xaT iyw <H%avVel cum Gracis eademfitntjVel ut hu
hilSsJimulemdisdcterioraj teicv yd^ d-noriuav tuV
tfX /5-«ar. Etenim proximam hydropis caufamdicit .
ejfefalaluminopiinhepatis > velalteriusprincipdlis
partis: quodcumvipenetrandiacutisjlmapolleat»
rejblutum per hepatis redones fubinde coletur ,' id.
quoddcraJfatp^incoBamateriajmihaudquaquam:
pojfet. Refolvi autem propter diverjascat^iU ,, ’

X-Abinfiuentiainternic(!elihominis.,virtuteSo-
lis ejr^ellahpdropicaZedoSfd quapluvia interna mo- ,
tajalq^ dttingens»illudipfumfrangat&diJfolvat-,ut ^
nivent SoLEandem enimcoslitotiusq^univerjihabi-
tHSnem^ua!isinmagnomUndoe^,nonaltegoricam .
duntaxae,fidrealem»incorporehumanoineJfe, .

z. A propria natura falis, quautres quAibetift
putrefaBionem abit» ejr uqua elementum putrefiitf •

'' tfalitidemtemporemicrocojmico elapfojin re-

Generatim igitur tria quaremus. Qua hydropis?
, jpecierim ejusfit caufa ? quoquepa^o hum -

in abdomen gjrpedestranslatus, in tumorem eos a
tollere fit folitus?

' X. Ouaergo hydropis caufaeSi? HutOsrisyVelfidte

hr hu^i vaporis nimia abundantia, fenfu idipfum
TolloL l<“}«‘ntc,Gd.6.nphX Cclfscs Mj.il. Hxmorema.
fa. lafafanguificatioprocreat.Gal.Pregnofi.i-j.Sangm-

Parenchymatisfirigida intemperies labefaBat, $. de
loc.^.7.6 deloc.ajffubjnit^^ Frigidaintempe.

differentiaexiftunto f^lenimperfiagunt,
rando: velperaccidens»calefaciendo,a!iovemodo

non moffti momenti controverfia fity d calore aliisy
^vtoih^idiisdfrigoreinducil^dropemcoKrendentibus,
ferum Isfafanguficatioaquofumhu-

5 . viiiuinmoderatOyquiadterr.
finiffufissycamnonminus/ohati qudmfidcoekfit
pluvia maderet.

Ab Aiisfimilitermorbis,qui eandem microco-' •
fini terram in fat dem ejusmodi refidutionem proci-
pitent.

HacfummaeSiParacelfifententia» qua in duo-
bus TraFcatibus de Hydrope , libroitemfecundo de
T(irtaro,traEi.i,cap,6.extat^ Honnunquam quuHf,
dem aliterloquividetuTydr dffeHataverborumpe-
regrinitate nimiumgaudere: iis tamen dimijfis, o-
fiendemusquodSximus, vel eadem cum Grads af
feverare,vel iis pejora. Eadem quidem,cum aitihu-,
morem proximemhydropis caufam efiedpjum^ad-
eomorbumy meramaquamy velaquamrefolutam.
Eundemetiamhumorem fdeffe, quodaliiperferc-
fumcfrfidfum humoremfignificant.

Diverfa vero efp deteriora: i . Quandofklillud d-
luminofum confiituit. Alumen enim in humano cor^ :
pore extare, affrmariquidempotefiAlegorice »fed
nullatenus neprobahilitp^quidem demonfirari.Hifi

funt. In Phyfica autem elr Medica arena allegoriis:

‘ tV^oVe^oj ,lnfipeciemautemverifimiUsfroba-

quAJttocmnfri^re ctrnrimnt 3 qtufHperfirftS:a, tihas ^us^^ion riteinvtcanmixtis^coa^KTn^is^
parntSinaimcdatier^uintamdsimaxMiibtmimJi qntiufafiarcfl, fifaratuf4cdior,areU^mn»!ti!i
’ f£isejfemiam,nmc<)rfiueju!,,ju<>dahifiadiver- vafarmaiit. u^umneraareaiGaUnusi.dtfim.'

RimMffeVribuitt.Vtiijuifunquamilahitd^drofi- ftoruatum caufa, exukimamnurK,frim,fdliea
corftmaquamalHminefifidisquimamefemieimexi* conco^ioniicoUapfUitympariiamfierii Vbitame»
km?VthaaenuScredineql:tat,bjdr<ific(>rumfd- naaitdum.moftufeao vifiere, alterumaheriut
fimferefum humxrem,falalumimfumfeu alumen caufam egefojfetyentriculusenimlahtfaaatushe^
fotiJiepitrmcifimilUnKerefotepfedtumdemum
, zJiertuimhamaxicorpdru,«imcikerum,falpef tympanites futurus, quandomprimacenceaionis.
fumire exipmat.-fidperperdm.yln enimhepatis, qua-ventriculief ,Iafa, hepar itidem velprimarut
rentim,lienis,aliarum/epxaiumfolutumfat,aqua velfecundariilaborat.

tamimsiteitfamcopiamparturieilQuidquodmu- Leacophlegmommataemundcumhepatisiit-
namfapedepuaampanem effe,!tKrtuorum aperta temperie , ^apanittm pttgularumtertiacoitceah
cadaveratoquumur.Debebattamenjifiilusfdejus parturit.Ciimemmdpituitofopnguineperuniver^

‘ lyjropemproduxijfet:non nifpoflplphur demum fumfufoereeturfdfildhepatisineemperiehaclabes

mercurium filefipararifilito. penderet,ven^jingHUquepanescentraxiJfentdefe-

q.Salemrefilvidicit,elrfydrepemwducere.Qm Sum, etr mate coctum finguinemaddebitommatua
idveropaSoanted,quamdreliqttorumprincipio- ritatemrevocdjfent. Quia-verbtertiacmtceBiow.
rumtotiusq^partisco,i^ageppuratutfueritIVte^- tiumfacit,hepMisftmguinemmaleconfeaum,note
nmlargiamur.extribusprincipiiscompofiastotisu metioremreddkfedimperfeSumutefipartibusJin-
pitrtesejfe,fiitamen‘iielalumi!tofusfterit,wlquis- guUsobtrufumprainfirmitatedeferit.ReaeergoCa.
piamalius, neutiquamfunditur,nifiajpirittaep lenusseximbecUlitateviriumcarnistotiuscorporis,

ftat.-Qmdijuante ignis artifciofieri debeat.Chjmia par.Jhe abhepatetotiutpartesfinguladebditentur.

't decet.PriusergoquopaSohepatis fil ,eXempligra- bdciiea tatidum filahepatisinjlgiis nativi cale-

tia,dreliquiseimconflituentihtuprincipiisdiffifflo- risfrigiditas parturit, stt licet alieno exafluet, pro¬
nem faciat,docere-debebat Paracelfus. Hocautem pter imbecillitatem tamen,chylssmquidem probe i
negligent,qualijamfeparatus foret,aCxliinterna ventriculo elaboratum, nen fiperettamen, necirt
pluvia,apropriaejusperiodo,abinordinatoviau, finguinelaudabilem,fedaquofimpotius^ferofum
abaliisagritudin^sfundidocet.Qmdtreshaspo- convertat. Sanguificatrixvisenim opusfstumex-
ferioresantecedentescaufisattinet,Jifdmerus per orfq.praimbecillitate deferii. Ut chylipartesinvice
fe exiflens extaret in corpore, admittipojfent haut diremptas,crasJioresd tenuioribusadnovammifce-
Sffculter. Nontmtemeoexifimte,eiripfievane- lamffanguinisq^ formam recipiendam paerejlp
fcunt.Qmadverbprimam Caluminternum,ejusq^ prapararenequeatiundequatenuioresfint,inpro-
pluviamaillegoriameraefl,'qUamutforte Rhetores', ximaspartesnonSfiribuuntunUfi etiamdijiribu^
.quiverborum colores rebusinducunt, admiferint: tione.fed,utinitiodiaumeji diffiuunt.Hocgalenut
nonitemehilofiphi.ZJtquibxshaaenusdGracorum voluit, quando ati citato loco: Exfinguifiavirtu-
fundamentis diverfifuncTneifhrapiplacita, nui- tis imbecillitate. Hydropem (-Afcitenintedigens)
lis veraThilofophiaargurxentisnitantur. nafci. Hacaufigeneralium hydropisfiecierum.

Hi caufifunt Hydropis. ■ Pemcuiatesautemnonnulltcrumpartiumhdro-^'''*'"'^-

'ts,u,f,s , QufOi^cr^Hy^cftcn^cierumcaufifuntiHy- pes dari,experientia tepseil. Hydroeephalotemm.
tuioum nro^s alitu univerfalis ef .totius corporis, Hnafarca, capitis ep cerebri hydrops ejl. i, Pulmonis ej- Vteri eJtfe.

Ujitefi. Hfcites,'lympanites,i.deviBuacut.aph.i.Golenus-. Meminit Hippoc. lib, z. (fr q. de tmrb. internis
dius Pemcaleris.certidicujuspartis,pulmonis, CSdW MeScusfafireusMAXIMILldNPTld
^ cordisiUteri, cerebri. Sunt amem jpecierumjamdi- HJmp.hydrope Cordisep-PulmonumimerUfie^ar-

aarumperqUirendacay.fi,qsias vix attingent anti- rarefolebat. Etnosmeminimus, culusdamrhtijici Obfefvt-
quiMedici:pofieriores,fitis jejune infilohepate o- apertocadavere,pulmonestumconjtmicieptosyum tui
mnsfabd cusa, ut cum illud viderent communem copiofi,ferofi,fcetidaaquarepletos,difentosquede-
ly^opisauaoremejfs,eidemetiqmfiecierumcaufis prehenSfe, ajfjlente eo .fsBionem adminijhante
adferipferim.Dkebantergo.abexiguahepatUfri- qEORGiOSCH01slHELDEROSilefio,yiiidiU
gidtaeeiirind!ecillitate'^ttrpaniamfimajoriHfci: reifudioJtffireto.E.idemtamenventerquoquecp-pe^
ten,d maxima . Leucophlegmatiam provenire, dssnbnnihil infaricceperant,euminuniverfdem
- Quanquamalss hancd majori, Afcitendmaxima hydropem non infrequenter particularis degenera,
voluerint. Hataniencaufinulltaenusfufitiunt. iis rejls folitus. ■

enima^tJf,s.ciimfecorismtemperitsnonimpetu, Jamvtri, quicaufiinhispartibusiamcopio.
ftdfenfmmajores vires acquirat ,confequens erit, furh firumproducat, exhacienusdiaisnondiffcuL
nullam faturam Hfciten, quam non‘^mpaniteS cp- tereognofcipotejf. Hnnonhticquoq^hepatisintim-

rinafirca: nulUHnafirCd,quamnon7ympanias perits,^lafifinguifiatUnegotiumfaceJfilPaces-
antecejferst,quodabfurdum.dliorsumergareipici- faequidem.diterlicetqudminhydropeuniverfiU.
endu^ eSi ,^l,eet hepatis mdefcio, ceu vulgata Crudior enimt^pisuitofio-finguis in jecore procrea-
caulaomnisdioeasur hydrops, alsarum tttdemcon- tus, fs pulmones vel uterum quavis de cmfidebi-
J^asonum,prsmafcilicet&tenia,parietrhabea- Uorem invenerit ] illius duntaxat parsieuhrrem

152 . OBSERVAT.

ar. %6.

I^eophU^aianinvehit. [(aefitumcniJ^pim
imlb unio aberrame hjate, i folias fimis injigii
fsioidaimemftrio tominfori,at oblatam ijaamiiii

orejl. Ethac-defpecieraJ^-

sirSpiscaaJis.-

■ O^vtre mafrodteSamfatamoxtriitefds ia

ia demAaarfesnonfoliasSia^Ml!iat,fed^ ipino^

o mmirapioram>eroforamimfir«>a^membr4!ta-
:» fam. ^atameafirofashmoraeati^aamfolita.
rias,fedjimoaimfermixt^efi,raptis, ■odtpsoOsis
modoreft^atUottaadsnnfecarnfaniammprofan-
dcrtt,<piofaaomdemasincisavend,qaemvisb-
moremobviamiratapere^oxprofaadittamen..

fertis eniiafoil mortem hydropicis, meramferui..,
naU fmpmne perfafam, tiel membra dtjiesdife,
•aeidbdomeaiiiflevijfecotijpicitar.

Pratered<fafofangaiaeg-a.vicrafympiomatahy^
droftcos tergerent i attnfiammattafrruptt hamoris
pernkieinfrefentaneammortispericalamijinemat
.. , .......-- tr.Q^visaoa

jivicenna prodaris Medtcts, tarnaliis.tdm fOH,
FERNEUO inprimis, GalUaram Regam, (^FE-
tJCEPL4rERO,Baf,UenfnReipahlicoarcbia.
eris,certis^exemfliscorfirmantib$.P6tiJfmaer£o,
proxima, eirimmediatahajus trajeSas caafa\iiii-
^ideoK efi,yaafangais attenaatas, rarefaBumem-
hranis dr vajis^u^itranfolaiUrii^fadorismmpda
tranfmiititarJnfttasenimcaminfidenteulordebk
litatusjiceijer ' “ ■. '

mas.Hicvaporinimitasimpingem,tamfaanatat-
rdyiamafseihamoriscoalagiofrigidiores, ' "

CHIRURGIC.

^neinfapcrioresqaotj^ artasdiflrihato, idemnon QLr ■

fiatJ)icamasergo,hamoremiiiieia!ttelydrofefedes

occdpaatem, ex abdomine delapfitmfiiiffe, idq^ tam

fropriogramtaaisfotti^e,tamadjanSiyaporiste^

“ ‘ "t Isenimpondere denfam nitente odjanBas !

^ ,permmbranaramfemataocomigentiam
ngapas,qaibasJingilisyiforamgeneribasdfe7i. ■ '
tOnooineraratranJitasdxatarafgaraeasefl,mam
paratmtiisoccapatisfimiKihilqaepatefi^isfeinfi.
naet, andaramq^in modamgattdpellemegattam,
perfoanoramcnn-amq^ occultos, fibquenaiaroco.

^nitos vaforum moandros ^ duBai , ad talos asque

perlabatur. Hinc ep,quodf tmdentlbus cruribdsin^
crefcqt tumor: fablatisveroi reclinato corpore de-
crefcat; aquafursam repente, drprocordiisprejfis »
dyfinceo melefiias inferente.

ihumoriscopia^ qa
ranjitu/nfiifdrdt

concrefcitiHocomnisin hydrope,
rispracipuacaufa effemdeiur, cainonnunquam,ut

^ex accidemifriorem caufam dat trierem redditura,
jun£wr.Nontame» diffmulandxm efi,quid jmn
MAS RODEkicVSaregafentiat:Quod , .
. can4ideferatarabhefateaqua,f.atusye,difceptd-
ianeprifci,multuSqueef{in eo expediendo Aiiicen-
na.Modhcompertareseffevidxtur.

Cum enimomentumprropciemhabeat, netim:
fertujiinfundibuli,&intrdfifortoc'audicemreci-
piatiftutferreceptoportoramosdefluat, ceu inye-
- -■- -tmaqua.Hocdemodotranfaus.

^h^tu uuforca co^UcatusAfcitesforet, inpromptu caufa
tius, ejaidemi impreffalabis vefligia profeferTent.

/umjanguinm in pedes difiributum ,'non aliter
quam in hepate ejus^nenis, in yaporemprimura,
tumhumoremfudorisinfiar,terttoconcoHionis‘vi-

oedibusapps

',fcaufadii

- ■■ GeneralidhaBenus.-quo ad Reciatesuterinihy-
AropiseafusadhibitAdiytrforumeventuumea^U^^J^
ofiendjtni. VtenimyidimUs,proximaiirprimaria uurid
^eBusejusmodicaufaefiJofafacultastertiaconco-harqi
■Bionil iri VterO: quo fanguinem a jecore oblatum “'■A.
nonritbftbiajfimilat,fedinferUm(trfangUinemcom: ’

bertit.Acceditfuhindejecoris hfafanguijkatio,Hi
nechoCfrobumfanguinemproducat.Exquopd^inci-
piodiverja Jymptomata.JeCundummt^isQ-minus
interfedifcrepantia emergunt..Sovior inimisly-

te^erieiprecrlu>mitiar,quifiliusu^ivitiocon:,
tingit. Quodjiergoconcipit )nulier,uterumquegik
rit,fiduovifceravitiumflltiunt,nullumeflmirum,
fantenifipius nonnunquamdrmatrem, exHif^ i
poeratisfenUntiapejfumire. Nec enim fietus idoneo '

alimentoabhepmetrackihutritur,uttandem dect.
dat:necuterusutabortmt4ndem,urgemeaqudrum
copia.fequatur.Siergonoxamagnafuerit,yelpri.- ' s

ma quoque vice matrem ^ infantem tollit. Sin mi.
nor, fostuitamenfemperpericulofacirfataUs, abor-
tiensmaternonnunquamevadit^inureteresfolum
froflratafacultateltiorent,jecoriUcetpercofenJum ..

rtttraaofa>ubrifanguinei.ahortusetiIrr>-^Laveri

roboratoutero, cf-Tegitimis remediis adfUamtera.
periem reduBo ; ut quam collegit ferofam aquam,
ad jujlum farturitionis tempus valide retineat j
tandemque fine fictas velmatrisnoxaexcludut.

Ergoquodtdmfeliiiterconjugituapericuiofiisad..
modum sfeBusceJferit, utero lofo,jecinori integro
adjcribe,fatubripropeereafanguinenutritUsinfans,
calore ejUs innatoper Oquoferofiantiperijiafinma-
gismqgisq;invalefcente,robufiior,qUdmalidsexclise •
fieseJt,inq^hucusquedJemintegerrimacorporuani- ■. "
miq^valetudineperfruiiur.OuodverofecusUleide
offeBus nobilem eam matronam,cujus kme faMa
mentio efljoabutritlmajori fecoris,quamUieril4!o-
hiaeceptumfero. Erateniminfignis farfimonioho-
neftiJfimafmmna,primisconjugii annis liberqrsife-
ijfimaEtquiacm

\dieifojfit,curJan- nusnimiumaliasfibiindulget,penitus expers,v.

- - '■ G EN f Q

W23W fidiAriy^eh^fa-^panranj^fmka^

Sicjentio, Firpr^^antisjime , plur^J nonnihil
verhiSyHt fi Phocionisjirre nfi 'uelleSy^iU^^ re~
ficandaefem, (frfiires&pofescogitare. BfentnU

filet.

efi^quiutfUniuS aiTrojanumficriUt^
eJediquidpHtarenngas, nedtingua mo-
Mtm moui, necquasde propofmcognatio¬

nes 'alebam, mihi retinendas, exifiimavi.

Tsiyproutfiles, omniabenigneconfules, quaque
probe a me velimprobe diBa fuerint,praclaHJft-
diciituicenfurameliorareddes. Optime valedPir
ClariJfime,Rdple£,zz:Decpr^b:cipi3ci^^ ' '

OBSER.VATIO LVH.

Devpitri-Viri cujtudam ,pofidijfeBidneT»
puris pleni inventOs

. Claris^lrao atque Excellentiilimoviro..

. Dn.D.fACOBO ZWINGEKO., Aca-
deaiiaj BafiieeRfisProfeflbri & Medico tonge ce*

. .i£iJerfimo,poMTNO& 3 nncoplu-

'■ ■ GuilKelmus FabdciusHil< 3 anu?

. . s. jP, i?* -

|0£t!/rjmum tuUm fefponfuin, ad obferva*
^ionCm de hydrope uterino, non vulgarisjn
■ amoris ar^rnentum, vir' clariffime & arter*,
m mihi obfervande ,accepinec rine frudtu le*
j ap relegi: profufcepro hacin relabore,iedini
primis j quod exigua meafttidia cheirurgicajprsa

RI A IL

PoftmeniesoSo, quum'ex morbo iftodiu^ Ohf.^ 7 »-
tomo vir^plaaeproftratar eilcn^omnesquepar* ^ 58.
icorporis (ventrem dmen,qai'adniodum in*

-- -—^-3io)imb&ipfa.crura, ihpramo-

effenc, evkadHceifitr Vocatus
egouccadaver inciderem, in vacuoventris non
ieram, multo minus humorem lottir«e cafnisad-
iimiiem, fedpus album, bened^eftum,&mim*
roe fcetidam(qua!e ex abfceflibus emanare con-
fuevit,)inveni, idqueprofefto, non in exigua.
q uantitate, (ed ultra libras undecim Medicindes.
Vifceraomnia ea qua fieri potuirdiligentia infpc-
xi>ubi vero generata foerit materiaiUapurulen¬
ta,inveftigare non licuit. Ulcus enim nullum,
nequefinus,'aariimile'quidrepertum eft. 'Splen
tamen & hepar rcirrhofum confpiciebantur; re¬
liqua' interiora lecundum naturam fefe habe¬
bant.- Diffedioni interfuere Reverendus &
DoaiffinmsDn.JOHANNESRHET£iaUS, ’
pise memoria^ in Ichola Laulannenfi Ungus San-
profeffor longe celeberrimus, Dn. ] ACOBp
-BR.UDOMMEUS, apud Viviacenfes Pharma¬
copola exercitatillimus , & plurimi ahi. • ^ De'ge*
neratione autem hujuspuris,'quid T. Exc. videa*
turutunoautalteroverborefcrifaere non grave*
tur, etiam atque etiamrogo. Valevir clarilTime
cum tota familiajquamtecum ego&uxormeadc-
mifse Elutamus. Paterniaci Avendcorum l.Fe-

D:

OBSERVATIO LVlir,

DeapertioaeVmbilmin infantulo, (fi inqut^

busdamaliis, dequetnaximis indefiquu--

In hydrbpicofur
utplurimurn abdom^ fero repletum, atque ex*
tehfuni inveni: Ut plurimum inquani, aliquandci
enim humdrem lotursfe carnis liofi abfimilem re-
pcrij veluti in matrpiia illa Mildunenfi, & iii
quibusdam aliis:fedidfit quando hepar aliqua in
parte exulceratum eft. Tunc enim cum fero (i-
mul & aliquid fanguiiiisferofi in vacUum ventris
exftillat. Sedquodrluncannebtam, admiratio¬
ne profedib dignum eft. Tricadavere enimquo*
dam', abdomen pure extenfirm atque repletum
fuiffe obfervavi. Ofum, quia T. Exc- Ipecii-^

hicrecenfere non gravabor.

Juvenis quidam fobi^Us, & vix viginriqua-

cola, PETRUS BOURGE nomine, cum anno
j drio-meflistemporefubfermentilfimo fbleplu*
ribus diebus rnefTorem egifiec, & quadam die
propter fitis vehementiam , aqua frigidi defe-
pentelefeingurgitalfetjfebricOntinuacorreptus

kaque nunc tertiana, nuiic quartana laboravit.

tmdem ntirum Ctqrijfimuni
Dn. D. JACOBUM ZWINGERUM,

Q Use incommoda ex Umbilici apertione, in
duoBus infantulis feqiiuta fuerint,' Vircla-
fiffimej & multis nominibus niibi bbfervande*
in prima Oenturi Obfervat. yx.vrdifti. Ante men^

fervare mihi conti|it. Quandoquidem illa ter*
tium rnenCem statis nondumattigerat, cumfin*
gulare.beneficium ex apertione umbilici recepitS
Quum enim per multos dies rnorbo gravitef con-
fedta fuifiet, ac nodes diesqiie' iniferd cjulatfetj
tandemventeripfi intumiiic, cummanifefta du* '
ritie circa umbilici & hepatis regionem. Ten*
fio abdominis, dolorque adeo magnus, ut anhe*
litura vix trahere poflet, fitis inexhaufta, lingua
aeiabiacontinubficcaafperaqueerant. Ab ini*
tio ventrem& pcdusolcoamigdaiaram duicium, Ut
liliorum alborum, & pinguedine caponis &ho- tuf
minb, quibasparum oleirofarum (corrobofa-

dolorem magnum j & flatus multos in inteftinis
ade{fe,ex ejulationibusinfantoli, & inteftinorum
murmure, facile mihi conjicere Ucuit, fequens

R.Fari-

ntetimnlimilitcra ufi& feries

OBSERVATIO LXlI.

a<fl!ibito,im6necveficaia6ataappare'bat. Ex fipfresjhne men^ruorum ■, infltmmuia

6. Veficarngofaplane&racuaerat, praitcr- coBi matricis. . ,

qi^quodhumorvifciduseiadlatcra,nonfecus A Nno 1587. nobilis & honeftiflima quadam
«mintettmisYiderebcet, adhstrefcebat. Timatrona Laufinnenfis, cumeeaevicmen-

OBSERVAT.: Q HI R U R G I C.

63. ftruornin finsB laboraret, & lubito nefcio qao P** : - , • -

#•54. Borrorecorr^tafmffetj lmfani&ao lango^; Guilhelmus Fabricius Hildaaus . .

refleXD,meniEnuaiicofi^preffafueriuit. Paa- , , S. P. B. ■ '

eospoftdi^feqsa^eftdoJoLTeheme^^^ dcDyfeoteriaTeftragraviflimacom.

..mgenitalia^ yoor^ego.^c^M- (^„„ac^f4ipn™,virAft,pliffio,e,donsin=- .

Silice fummop^ehouoranle, gratiffinrW
TOMOSA^ZENO, Medico mihi fiiit, quod & in TraaanimtodeDyfente^c

ma^b^efiao,.ng<mtemmaamn^on^m ^ „anibnahabeb, locLh*-

~‘;st 3 :;r=!£gs:

OBSERVATIO- LXm.

Ex menJlruUfrpprejps, utctu in coBo

iroacparadoxon redderet, liias rationes debe--
bataddere. Anllbtelestamenlib. proble. & AvL
cen. lib. i. Fen. 2. dodir. 2. cap.iS. tecum niinimd
conlchtire videntun Aquani enim in coaura
iubtiliorctti Strariorenifieri, docent.

-1 _ . ■ Egotamen,:UCingenue fateari-in-Dyfente-;

; menfirim, bimeftri ^ yij populari, qua fupetioribus annisaprud nos
sortnseftdolor&dn* graffata eft,cum ftiau agrorum, ab ufu aque'

Catcrum quiate circa res medicas obfetw

im.hiftori

'iLaufanna fiippreflic
ipatlo laborafTetjtanden
flammaticfpartiam genitalium. 'Mdfbo^ropt
Verecundiam negleao, abicefTas&ulcus incollo

matricisiequutumefb huicquidem malta& va- tione dignas'i curiofdm eife
ria medicamenta'a variis Meditil'& Empiricis, hancderetentioneurmanon
abfquetamendmmfruau,adhibita'fiiemnt;Bi- libuit^

enniopoft.undcUmdoaiCvirop.JACOBO DAVID R.OMAY,dvisPafe^aiaeenfis,an-.ol.W
AUBERTO yiNDONEapud L^nnpfcs- nosSo. & ultra natus, c&m ex nimio vinirecentis
MedicoloUgeceleberrimojUtdccUrationeinlh- n{uij. Novcmbianno idoS. fuppreflionourina:,
fucndaconIu!tarefflus,vocatusfui._Adhibitoma;^ gcdolorecolicocorripiccepiffet, nullisqucreme-”*
tricis fpeculo, ulcus callofum, fcetidumdnaqna^ diis in diem i i usque morbi fui ufus fuiflet.tan -
le lividuinque, & utverbo dicam,cancrofum.inc d^m eittrema heceflitate UrgcnteVdiHidel. 12.
venimus,qut^minime nobistangendiimesifti- dii^a3quaa4.Novemb. erat,me'accerferc eoas
mavinius-VocatuspofteaEmpiricusMorgiacen- flusfiiit. Tumhomineminiefldfebrieitantem,
Csmira ipfipollicitus erat., Sedadhibitismedica- ^iris crueigtibus ac doloribus aiBifium, yiribus
.mentis acribus, auauseftdoior.auftaBe febris, quinetiamproftratnm, cum ventris tumore ma.
inflammatio, vigilis.afai.faftidium.& fjmcope!, gno,duro,tenfo,acrenitente, ab ofle pubisad
utdeinddpaucospoftdicsevitadircederet. Ac,, regionem iimdi ventriculi,' & bypochondrid- \
eerfitusitaquedenudcumdiaoMedico.nfdis- rumfereufqoe,gravida:inftar,offendi.Egbiliici
fecaremus cadaVer, totam collum matricisplane faeculnm ex herbis .radicibus,feminibus emolli*
cmcrofum&exulcemtumoffendjmus .' ~ entibus.relaxanribus.acurinamraoventibus.prz-

OBSERVATIO LXIV. tere dein per duadm urinarium in Veficamim*

Ex fupfreffione menjtum , & miflo .libras quifiqimurinE. ram undis quatuc

gangrtnacoUimiitricis.

iBedicinalis ponderis, extraxi. Unde aflliftus
A Nnei5S6.Honeftaicuidammatron*,G'ene. &d«repitus homo mirum in modum alfcvatUS
A V* menftmis laboranti, ndeio quo pavore Aut, tumor quoque veirtrismultum fubfidit.'
llibitbcorrepa, iilicb menftrua fudrefupprefli, piefequena, videlic. aj. Novemb. Enemi
UndemoxinflammatioBtdolorvehemensexor- «lolfiens, lemims, acanodynura ipfi exhibui,
tuseft. EgopoAdiesaliquotunicumdodiffirao eatbeterem qmderomtrufi invefleam, urini ta-
viro Dom.ESAIA COLLADONIO,Dofiore mennibilemanavit. Hmc denub auanseft.do-
Medico,&ihGymnafioGenevenfiPhilofophii Idr.&tenfioventns. "

Profeflbreceleberrimo vocatus,collum matri- , VigeCmatamenfexta die,quum rurfus ca. .

. . .1.-n penis in vcficamimmifls-

r elicurflem, protinus dolor

_ -0.0 reptum depreha

dimus. Febris vehemens. & iyncope frequens mm & U
aderat, Adhibnimusnonnulla,fed absque fru- &frufio ventris ceffavit. ^

■ ausobiitenimundedmo diemorbi. . Vigcfimafeptima denuo catheteris benefli.

_■ - do uriiue lb vj. profinxdte. Id quod fine miran*

OBSERVATIO LXV. dum, quomodo vefica: corpus tam exiguum, iti

. . , ■ extendipotuerit,uttandemurinscopiamcOnti*.

Bemntritenlwne.inquipUirtmiciftrv*. Undenon mirum, miferumhunccefe-

ttme SgxHocatrrHm. dbis cruciatibus vexatum &fle, qiinm

. . Viro Clariflimo Doftiffirnoque veflea pars maximi febfilis, &'tanta urinscopJa
D.PHILIB. SARAZENO, Dbflori Medico, tantopete fuerit diftenta.

- magni illius Jani Auion. Saraceni F, Dicig. drea meridieto rursus cathetere Im-

amicQAngulari, _ miflb, pellquaia-uriHi ftitij. cum^iiij. cx^a-

CENt U Ri A II. ii?

<iyei fejoffi.Vertopromnndjficatione&abftefGBQe6i/«Ji

Poftcidyftefeleniente&anoaynoinjeao.bis rennmvdksi&^tnnm iirinaribrnm,die5i
tkmm rtonoaviti indfqoe maamnm levamen Decemb. gij tefebintb. Venetz illi ealubni. Et

t^cnlit. Sabve&eramverbbofanonaadhic qaiatamoriUeduruSeregionevencsnoBjam

&dcathetereinTeficamindito.urin 2 ibiiij'. ntt poims fablatnSerati fieoilam etradicitiSiher^
oMteedentibus vicibus^ quibas femperqucxiad bis, floribus, ac femimbos emolheftril^i re-
imltrnn fanguinis efiluxefat. BEOuibusfi^ folvenribus, & flatus difcutiehtibuSi biS aUt tef
ficUS conjicere Kcuit, abfceffum in vefica deli- interdia calide applicate imperavi. Tumor ta-
. tnifle,djttsqaeVenalaspfopterea:eni;oaemabu- meneithajaslaccuHappUcationejCiiniiinnsil-
tin 2 copiafaaam,mptasfuiire. Ensfetida ac purulenta exctetiohe ad ip. diem

DiLy.matutino tempore aEudEuema e- menfisDettmb.petfifte^,quamHdem patda-
ttoUiens & anodynum inj&i&cifcameridiem timtumorfiibfidefe, nrmaque abquafltumda-
SSirumcaiLemk^attaij.&|vi.ca nor ac purior fier^i teorque «mittere cmpiri

bu.„ st“ut°s,'S£ss“.;;

ftij. cammultofin^rne admir^Jubvelperam diflJcultate, fed involuntaiid

verbcy^ostresvelqnamordic^ Veruman- ]^,i6o7. levis quadam diar-

3B*gaag£.iriiag

quacircafphmtoemiautabmt.invacuuravefi- ^deaiom alketmeseahibuiflcmidd&Vit.
eapervemtepotudfecfaffionveroimoquid^^- Circa diem p. Januarii urina per feceifuffl,

Ctiempennacygniadaquaba^mutofacibds. H^-Verbmitraeiccrettleiltis, &

Ratioforfanhacreddipoteft; qUiacUmdiSus involiintarid eflfluere dfipit, neqUe aifl-

urinanus circa v^cacollum,imo&fphynaer iiaspirpeaemeamreddidit.Dolorfamenntlllas
ipfepropferfcyrrhttm,qUiahCeoftm.ncolliVefi- Aderat,viresqUeproatateconflabant,iiecappe-
c8latitabat,utipofteddicemas,timefadhiseife, aaraoddm proflratusufq;ad iS.Januarii,

neccirariS irt perinao conflatio & anguftia ficca correptus. Vires & appetitus

ipfiasduausurmarufequebatar. Porro exilein lulatim ita diminuebantur, ut jo. Januatu.piS i*a i4
& minutum catheterem hamce.anguibam aperi- J^placiddartimamDEOreddiderit. Aperto ca-«”««™ '«

re atque d.latarenonpotniire,rat.qnicon^^^^^^ magnitudinem ovi gallinaeei£t“‘t

lieumefl,idquodc^orisbenefidio 6 cikis,St adaquantem, unciasque duas pendentem,in
tnirtoncamdolorefieripotuit. , vefica,&quidemari«coIlumlpfinstenaciterld-

Die t. Decemb. mandamm ipfo duSu u- harefcentem, inveni» Ex cavitate pfateTeaVefi-
tinario.&circacoEumveficsobftacalanonmilla, ca,ufque in infeftinumreaum.ulcufcuiumcon-
catheteris intromiflionem nuUomodo amplius fpiciebaturrotundum procul dubio ab urina pu-
admitterentjEnema emolliens,leniens, &anady- ruknta & ftEtida eltefiim. GorpUs item Vefica!
num, illi denub exhibui, ventrem,inguina, St circaipfiuscollum,utiquoq; inteflinUmreaon»
coxas oleoanethinO,Iumbticor. & chamomiL EvidUra ,ren uierqueinfignis magnitadinls,eX-
renes vero unguento rqfato inunxi. Dein a prart- (,.„^5 veficuiis quamplurimis ferofo humore fca-
dio lemicupinm ex radicibus, herbis, floribus, jentibus, apparebant» ttepar deulque in pane
feminibus cmoliicntibns, relaxantibus, & dolo- durum ac fcirrbofum vifebatur»
reslcnientibusprsparavi. Inquodcumdefccn- Curationi fepiffime interfiiere Reverendus
diffet a:gcr,& per hora; quadrantem refediffet, D.JOaMERUtA,liUjns loci Vetbi divini mi-
urinani,fpontdeicernereccspit,indeq;Ievamen nifterfideIi(fimiis,DoaiffiD.EMANtIELUR-
non exiguum perfenfit. STISlttS Liberalium artium Magifter,Dn»DA-

Diei.Decembr. maneilliadgij. tereblu- NIEL TAVELLtlSjScbolsPateniiacenCLu-
thittz Veneti exhibui : ventrem, inguina, coxas dimoderafor, Mobil. JAGOBUS Dt BRUEL ,

& renes pridiais oleis & unguento inunxi. A &quampliirimia!ii,quorum&majorparsdiire-
prandio propter doloris vehementiam, rurfiisil- aionicadaverisinterfiiemf,ValeVirclarilSmej8d
Inminfcmicupiuffldefcenderejnffi. Exquoe- feEdtervive diu. Patemiad Aventicor» Die4»
grefluS, rtoniblumurinafflcopiosdjiedunaquo- Jnlu, iSoS.

que materiamcraflam, albam, ac fobtidiflimam -— - -r- - »

excrevit Subnoacm vero quia alvus non re- ^datudemCUri^mimaf^DoSiJ/imuiii

fpondebatjdenuoilUEnemainjed; Quanoae Pmau

ivum ter exoneravit t>n» PHtt» SARAZENtlM., MedicUm

Die t nonnihil aqua noftri diuretici illi „. _ celeberrimum,

propinavi,&partespridiaas bisquotidieinun. ^tltLHEEMI PABRICIl HILDANI
xi.Medicamentis hifee Deus OptMaX. ita bene- Epiftola ,

dixit,ut deinceps feffiper urinam,fimul&puru- Ift^u/tdetetttltioKtitrtfJAit^w^t

lentam atque fceadam materiain fpOnte & absq; Z^Uod Divina providentia, CiariflimC pjdri-
dolore aut impedimento redderet Ventrem ni- V^mumquemibiobfervahde DtuD. Tuart
lulominus&tenesqnotidiejutidiaum, inunge- Excellentiam cumgenete&virtUfenobiHlponla

O B S E R V. A T. C H .1 R U R G 1 C.

Ohf£i’ providerit,ditayeritqo^miximocumgandio<

’ Dom,SABLA2E>.%S)rndicopnidentaQnioA-

lelleri. FaritClemeuriffimuspaterccdeflis-pa-

cisaurfipr.ut pacifice feliciterqueyitaminnmitos

annos,ad Dei & Ecclefiz Chrifti gloriam, zdifi-
.carionem proximi,yeftramque&lutemfimaltra-
rdaccrc pofii^^ Urinam tuam Exc. antcquaraGe-
, neya difcedet,inyifoe poflim:fedderineor emm-

nuncBafil^Xj&quatuorclapfifiintmenfes.a qui¬
bus apud Sereniflimum Principem Dn.JANU-
.TIUM R.ADZIV 1 LLIUM Scc. morbograyitcr
. confeflami,conrinu6fi:re Bzreo. Fere inquam,
quandoquidem ante duos meni« in agrum Au-
. gufianum,ad Generofiimvirum DruZACHA-
RIAM GEITZCOFFLER.aM &C. S.Csfar,
Majeftaris, & Regis Huogaria , Ducumqe Au-
. ftriat Confifiarium prudenriflimum ( cujusfupe-
: rioriannojCumT.ExcXugduniinvilerem, men-
, tionem feci) vocatus fui. Itet hoc, divina gratia,
feliciter& cumlaude perfeci. Auguft2,uri&Ul-
ms, non folupi exliteris & primariis nonnulli, ve¬
rum etiam fenatus ipfe humaniter me excepit,
maxiraisquc honoribus affecit. Sed ut ad Gene-
rofum virum Dn. GEITZCOi^L^UM rcd-
cara, in ipfius vcfica.Iapides reperti fuere duo.ru-
. bri coloris; quorum unusdrachmastredecimjaU
, ter dr^hm^ unam &iemis pendit. Pprrb et-
iamfi corpus propter longos ac continuos dolo¬
res extenuatum elTet, vires quinedam proftrat^a
; nihilominus tamen tagi feliciterfucce^ opera-
tiojUtnii^ fupra: fcd&iniila lingularis Dom.
36 grlmagnanimitas;, non parum nobis profuit.

' ' • Tantt enim erat ani.miipfius conftantiaj utaiitc
operationem ne iiUi^ quidem in ipfo terroris
. indicium appareret; in iplg^y^crb operatione, vix
jmembrumaliquqd moveret, multo minus cscla-

mnesin admirationem raperet' Ante& poftor
pcrationem ipftmet precationem ad DEUM OP.
MAX, pro felici fiicceflu operationis & curatio-
.. nisjtameicgantcrtamqucdo&efecit,ut Tl^lo-

. gur^ non politicum loqui dixilTes. ,; ^

Denique poft reditum meum Bafile^ i una
cum^Clariffimis dofti.sfimisque viris Dn.Dn.FE-
LICI PLATTEB-d &XASPAR.O BAUHt
>JO, MedicinseD.longe celeberrimis, cafum vi-,
.di, qui cum ifto, cujus ante triennium in meisad
.te literis mentionem feci,af|initatem aliquam ha¬
bet. Illum,ne vacuasplane ad te mitteremiiteras,
tribus laltem verbis hic recenftre volui.
oh^fVA’ Nobilis quidam non obfcuri nominis, vir pius

tio d«R0- ^ dodus, duobus ab bine annis, retentione uri
ttntttrtt u- fepiffi me tam graviter laborat, ut aiiqandope
dies multos continuo exclamare ejulareque coa-
.dusfit..Tum urinam albam, turbulentam, ma¬
ximo cura ardore, 8c dolore in perin20,& circa
lphindterem,guttatimreddit. Inglandet
utcaiculofisaccidereconfuevit, exiguum

nim in apicem digito, manifeftam duritiem is.
vefica percepi. Caicalumtamennon eflejinde
corged, quod immobilis fit, neque in medio ve-
^,led ad latus, nimirum finifl:rum,r^eriator.
Calculusenimfi eflet, non in uno au: altero late¬
re, led,in medio, & ante dudumiplum uj^arium'
repcriretur,mobilesque eflet. Deindeinveficain
immiflb cathetcre,nuilam contra cdculum allifio-
nem percipere potui. Praeterea ( quod notan- ^
dum ) parvo & exili cathetere in yeficam perve¬
nire minime potui, uti & ante me lydiotorous
quidam non vulgarir, fuo cxiC cathetcre qui cras-
fitiempennx Cygniad^quatjOpusaggremisfms*.
icm, facillime in veficanj pervem, ita ut urinaper
inftrumentum copiose efllueret. Idera mihi in
-viro ifto, dequo dias adT.Exc. Icripfi, (in cu¬
jus vefica poft mortem Icirrhus m^nus invCa-

• licet, proptcr.tuas& meas
itaque Virampiiflimeicnm.

mus, RaptimBafile«2. Augufti3 5 ib.

OBSERVATIO LXVt. :.
- De miranda fraSuru hrachiu

darisjimu DoSisJitao f^iro

PHILIBERTO SARAZENO,
apud Lugdunenfes Medicinz Doftorc
Jongeceleberrinioobfervata,im-

iJ‘er/egi,rtraai-iJi;me,ii>iiilKl:e>!tisfmeper-
I legitam,cjui.adimaaeratimm

infigntm Ohjervationem, Sat nmifridem,
qKmta fedxlitate 'm arm ofera csmimo incumhiu,

TmifiaiiUgmtmwdiesimrefcmvidetmptihi
^admm.wlfiraiitem^velferAhaarmincemmi-
da,dmitm»mmafUt. tiAmiceJacisframd (S
de «

niimj;tdi^uidfenesme,quedmejds.mmm'shciim

.nt-opmi

alpeflus eft. De hoc mo
anes,'atque judicia. Noi
alii ulcus in vefica adelfe es

illP. femenixtamgra-vi fune,

fine fer Itum ^-diligent em tefiantur artificem , ^ fi
‘jxailiijfesfilHtie affulfijfetf er ea,quadte celebras
tafuerant,omnino erat cxpeBanda.Sediu re deflo,
rata nec iffe defculafius quidquam fromoverit.
Omdame-initioefifioktua ea refe,ens,quanuper „
do fotu calyheato in Dyfenteria ufurfando, adte^

fcrifferam,vtderu7mhidriJlotelem(^^vicennd, j„

tanqua^mafentemta nofira alienos off onere (noce ro

tuadsxersmfiterquetfforuofintontnopeadppu.

latur. Princefst^ahemeoiffoloco, qui atecita-

iier, difertifcritit,aquamifrrroroborandi &ad.
pingendivimmaximamadififci,idiffumdoais-

fimusManardusEpifiolarMb. i6. Efift. 5. exfresfit '
verbuedocuit.Ferru(mquit)astfmngedifi,f-igora.

■afouUjtfim
■ ^^&dlf^rifMHlta-

CENTURIA n.

Sectat^Ucorefet
risa^aimmimeg

vfoiMwuincs trahebamur. Exij

_ '.quajereaieren

ejuaeputm dubitouui. lAxi^meles epam
ftrrfmauemfuam expejptiib. metearer.p caf. 6.

ifrigUumefederreumat^exiccaas.pocoafir- psdms-ulidaifex.cura da»idiarredufit.hoc ad
matuhaiuit. Qmderge duhaahw»a,ingram(^ vulgmfiMedicmim:fon^rii'uncbasfer} cSc. Ia
ocuta^fenteriafpaiaijlalevipitrgatKae , exiis, rariehicexemflum auraero, etiamftmajoresinter-
euiamirgaxda ad^iUionienefi^padararelia- dum mviores viffuerint,
punt . tamvrecipitemhumirreminalvmtdecuyi- Addehis.ejucdetidmhodiemihimdeUccmigit. Oi

;■ .u. .ja . ccL ~--x ';g 0 fS^bimula,tufiifermafepimumfereviliBa-'^‘

■•! vum dtemfine-febri exercebatur, tantus erat iSius
t impetus,ut potiesfuxh inpeclas induebat, ani-
" '"tmferiimmipqretihodK exhibita efiilli manna

xmfaculcati innaturaleiaflatum^ueada. -De- filueaefiamhufculevaluit.imegris-biriuJ, optimi
-j:nantsgttttr(/dto^abt,^tidtamder4terdamxd- adoblatafihabuit sayrandto , circa, meridiem ob-
uttfuae ^eraattlU rationes, qssanosia Contra~ denmfere vsfa ef.^edsit twjjis t antarii circapri-
impatdijper mamhorampoflmertdiem;uti»hibitoplanef>iritu,

- mentoprafocatdfumtinfansfneuUacorporisd,.

■pertiterasdiferends.

sr. 'HiierumnemanemadtemutantEpifiolamipa i

t -arrrpebepiacmljutdteidmcemjekSaexoyferva-
s tienibustuss fuetidtanish^edtnics , nec dejindnt
tshttnaokfervationedignifima^qua nuperrimeJe^ pluribus te coHipeniire Sipofle/um , dr amicitiam
fenobuobtulerum. . - t«amcolpequamreltgiofifftm: meMurnla^^

nip.Oaob.-ainnosi

'f^&cubtti dexterttjamferi bimeftrejpattum obtufo -
ve torquebatur inuUts utitur remednsfolamji^
artutlBusqutetemimperat,dum! ' ^

VtroC^riJpmo&ChirurgoExperiemifimo

“ bipartu,lbu,quietemimperat,dumbrach,umafe. GUILHELMO EAB8.ICIO HILDANO»
BumfifcaoMutum,&peaor^^^^ PHlUjBEkTrS SARylCEUyS

hrd>eret.Isaltoquinfanus&valens,tnpublicumhe.. .^ uiis fi- -

raci-rciter dici oSavafro^eSierus, dum chirothe. .rrt.

tantin-mantim fartuwduere levtfftmo co^ C Nhahs,riraarilpmMT>mmU^C.SJX>=^

^aadnitimr, brOthnos q^atuer autqmnquUt- ^BlNVMEfzpUm,qHam/iflacet,adettmfe^

tgiconfe^imfrtmnonlineO,

'Verjim effregit. Focattu ffdMmtabellariuintranfmims, I^knfuitin
, dmirationeconfficie^ex-- mticory,m-oenerainvenirequaiiledefideratih^
rff,-^fer Ci^tergumosifjumreffime j qH£con- negonurafuitnofffadbtsscelomsummittenditmiqtA
•^emebantretmSai jtihe&adnmveri. Elaffi fridm idinferecefermuE^fer.eos raehocnomine exoL
^otitmreviffjnttmaffofitereftkmaxffentamnia ‘vam^NonmnotefcfinttflacereidianeffrisbotanKis^-
txfloraty,rm , remotis f^ciis ^ affkltt , naturalem ntukominurfhormacofceis-. Gsterum quod ad eum
vjjtsjkum rediiffevidimus , f^of^refis dictisfrr- 'virum.attinet^deqmbisy nifqSoryadteffrtfff^qui
fenjimus. SedeccefaulhinfrriusckcdcHhitianiiu^ eam inauditam brachii frs^uram.^djfm erat^Ji^
ium , novafe^. nondum conffeBaohtulitoffisejua- qtfideotandamfoBumffieriiffcireoftarf aucis ha^
demfraclura,dolores urgent £lamoff,reflitutioi2i itk beto. Reffitutis bistrrvby ut ex arte erat offtbuij aeU
dem feduto incumbimus, hdeflacata omnia, ^ motisfiffciiiexffeBabaturd nobis debita clr voi
nunc belle quieffitjnortdumJamen ab eo temfore ex- niensag^utinatiofer ca!lum,uti nat\
plicatafaJci£,necviJum,utifihabeataparsea.Mi- fiiev'tt:fedfruffrataeffffes nefira:n.
ratusfumdiutarttum ojiumjragiUtatem ineoho- tionemneagrreffaquidemeffna.
^^■meyquifeuilisoffiumajfeBihusiVeldlueFenerea, tedit - —*

vit.Percur- jutUj
busMedicis ini’
2t,fednihil,quad

SCH£NCKJVM,obfervationumrararum&ad- a
mirabilium Uh. 5. ohferv, 7. huic non valde dijpar n
recenfitxr. Hanc ab iffiauthore tibipetendam re- c^ier , tue uene.
linquo.DehocinauditocaruquideuijfsdiciiJit,ve-^ fuife. ftanabi: , . ,

timftflocet, audire, n^osex^itaverat.Noneftrm

i ^ 4

(40 --QA&E^VAT. CHIRURGIC.

OiC67, ex^U.chnUifjimciirpiiHemm-nicitritfif- iretj&forispropendrfet, AdalesfaasdE^Drti- qj.
tearit^totitmliU^eru trAiiefaur.FiiUJtnedif^ tuSjChifu^usaccetCtDI:jisvidetisosonminofe-
hisinofiyiisfrilgUitdihK^majiir ijiiemnatie-aUi, paratam j&fibris nonnnllistantummodo adhss^
fedcterntMtaHfmrtSim^iaalvi fertridua,ego ec- refcens jipfiim ablHdit, & ea qua fenguiuis flu-
cmMumhujiureipauUtatieUi titi( KnUtifim) aumimp^untjapplicnit.

vm)anMttuydcrtrclaHj!iMt,^mtyMter,at -i Alteta dieClariffimi viri,t)om.GAtENtI§

faas,ata&eferge. JFiMtmD(m.Cemtfru»em WIERUS j Bluftritf Cliyiacenfium JulacenC
W^LIER, (j-ejusdem cohortii Epi^hatmuiad Monteafium &e. Principis Medicus ordiaarius
me^pUcetJtdutaiis. l.isgdtaiiii.jdpriUsi6oyf a^ue primanus,&D. COSM^ SLOTANUS

■. piamemorisEjejusdemPrincipisChirurgimprs.

observatio LXVII.

Deadmirandapedis fra(aura. -tenuem pralcripierunt,corpusapravishumori-

Vifo Claijjim» Deilijpmoque -bus evacuaverunt,venaminciderunt,vulneria^

D.PHILIBER.TO SAR.AZENO^ap^d nodyna,&pusmoventiaapplieueruut. Repel-
T DoSori Meico celebetri*, lentibusitemreudefenfivis.ut voCant, affluaum

° {ti;.vo linmortim OfoKibuCnmt. Cufadodi^rtlteftiiV.

' T DoSori Meicocelebetri-, lentibusitemreudefenfivis.ut voCant, affluaum

° fflo,magnii]Iius humorum pfohibuetunt. Curatio difficilisfuit,

WAsT.SaUAzESiF. amico imgulari. dolorofi atqueiong^ Inte^ tamen^i£i,&

^ ^ ii 't r- s ■■ r,/j ° quiuemvn-idoaiipfi non defuerunt. Etfienim

emlhetmm Fsihncm Htidmm ^^p^um fupmCldrurgum DusburgenTcm^ &

in arte norimcdioctitet vetfitum haberet ,atta*
/^ttepoftremisUterisadmefcrip<ffli,yirAm. mennuncJOH.WlERUS,nunc,GALE^S
V^pliffime.Domine&amiceobfervahde.ra- '^lERUS , nunc RENERUS SOIINAN»
raprofedbfunt.&lediionedigna. Obfirvado DERjomnespradiaiPtincipisDodoresMedi*
tua de fiadura brachii in admirationem me ra» cilQngiceIeberrimijip&minviferant,ohuuaqne
puitjneque unde olfium ilia fragilitas proceflcr quaneceflaria videbantur, ptafcripferuni^-E^
ritjexcogitatepoffum. Qnacorpora lue^^ene^ quoque nou rar& una Cum prattantiffimO; D.
rea laborant, & unguentis ex hpdtMgiro aliquo. COSMA SLOTANO DufTeldorpio, adipfutk

0^6S.

iCENTTXRTA IL ‘ : 141

OBSERVATIO LXIX. Oif.e;^
^ , tKe^eStt,^aUis

mnmUkaffeSibm novis,

Clariffimo ac DoiMimo Viro Dn. JA¬
NO DE BUR-GO Doa. Medico longe

_ __ ?bs laSoririlen-
s ,'ofiaviapud Plutar-

qHlimaSiMcams[esienmisrMliir!!pemm£^is chatn Sympofii conviva, ait.; Alitjui.n

Mf,tam dttdttmde- idqae non'ibi^oblideruinScbceU,acris, &a-
erefrimiim quamm miiarionenv, fed & ob ganeam,& mnrati
_ tperismini- vi&tsratioHeni. Nihillaneaequeparitnovo^&

^ , '’iuiifemferens,<iseUx(ricr«- vetcresihnovat morbos, acprava cibi & potus,

risintrmiverpimcot^egitshinc-doloresaccrticia- viausratio,inquitDiogenianus!oco jamcitato.
tnsatrecilftmiohmifHarjsscaadi^heirtirgiimoe- Exhiseniraicgrotamus,quib'usvivimus.Sedprir
cafionemdenmnitSxeji,(piifmiilierihusnmediis -maatque p-2cipuacauia reveraeft,qiK>d corru.
cenfxfts^nKihDdohxiccHretier!iinciimbem,.mm p^hominisnatura indies augefcit: quapropter
majmdifficxltateac negotio, efiimfiohidimi di- ‘etiam Deus numerum plagarum malorumvS me-
<jxitmciiK[iim,einrnij^nonmaiiditiimconfraBiimos ritb adauget, variosque morbos ob peccatain
friffetyfraSieramiUiimrepariivit. His in ttmmxis populo excitati Tacebonnne demorbismon-
mifertima iUn biennium convixit , camcj^uto hoc llrofis, quorum apud Plutarchum loco jam cita.
temporis trdlx variisfraBtsrisdnmimeris^ dolori- to, Plinium, aiiosque probatos authores, fit mena
hHsindiesconfceretxr,tamtandemhxklxcieripi tiO. Tacebo etiamdeFebreillafiidoriferaBri-
contigit. Hacfanextadmirandadta eiriaerijfmtaefi tannica, quae Anno i48(S.& lue 'Venerea, qutean-
kiJioria,necfoliim Cheirargimtdteritmip^ infi^ixta no 1493. vel, ut alii 1494. fievitiam fuam in Eu-
tefiiumfide, fed df mariti, &natiyriimdecem,ipiim ropaexercere, genusque humanum mifere tor-
omnesfuperjlites habet , tefiimonio comprobata. : quere, ac infinitos e medio tollere cceperunt:

Non deerxntejHitfeBxshxjuscaxfamlKiyene- NoUne noftro quoque tempore hujusmqdiad-
reetemefe adfiribant, ut tjXodalU excogitarinoa venire, novosque morbos oriri videmus ? Ante
pojfa,op.omniacorrampens,tjxamijiieuniverjlcor- paucos annos in Haffia novusquidat
poris>xolemob]ideat.Sedijuantumhidv^o,feQa^ nunquam auditus & contagiofus m

lam familiam privatimagnoverant', judicabant: eumque a pi
namp-stertjaam tjaod marritus nulla unquamfait f"—
eorporeatdheinquinatas,axorq^abomnifajpicione e ^
alieniconcabitusfemper Iiberaacimmanis,dr nx- vnlfiyum, ihagnum & tre
merofamprolem euheSicam,&pancratice in hunc ac fi undique formica fui
iuq,diem valentem,etmbofufc^trunttqaodaliter unt, quique non multum a dolore ,'quo illi qui
prtfe3oconfgifet,fmodoiBudverum,S‘eotietde- temporenyemalicongelatismanibus, derepente
cantatum.et^anisfanos.S-exmaleaffeBismaliif: adfornacem autigncmacceduntfquemdolorem
feSosp/o&reari,qudmchremaliaexcooitandjtcaula BelgicalinguaiTreue/ea dicimus.),patiuntur,di£.
efij'enenumnempeatiquodoccultum,ahinf:gnihif- ferre videtur. : DiraacfavilTima lymptomata,
merum corruptela aliquando profecbum, itafetota veluti contraftiones, nonnunquam & extenfio—
oJfeafabjiamidSfidens,uie'dmquoquoverfumper- nesartunm,cnramaximisdoloribus,fcbtisitem,
meansacpervadtns,Velinenarrabili modteorrupe- alienatio mentis , fluxus ventris , aHaque fiiper-'
riufrOgilettiqpalioquininterfolidiorescorporispar- veniunc,quaagrumpctmultasdies,imb&ali-
tesdUrifimam'reddideritaceffecerit.Necaudiendi quando in nmltosmenfes mifereexej'cent,acfie^
funtii,quialiamcaufamcemmenti,fragilitatemil- piffimeemedio tollunt. Fit ex putridis& vene.,
laminduBam epforte dicturifunt,dperpetuohur nbfisvapoiibiisinervosinfellancibusJDehocno,

' ' ’ ^ rtquodperpetuail

_ ^ ■eddoffadep. . , , _

la irrigatione ofium compages Sfiliat ; quandtqui-

gen fis Anno 15^7;!
ItfipBim, in lucem

ipaim,inlucem edidit. In.bifceyerb

demcompaaamddebfubfiamia

formatione ita obtinuerdit, ut nuda fere temporis ilibus , uti quoquefeorbutus (. qui in r^onibus
diutxr> 7 itateiUfolvantur,fedpoJlfieulamultaecce- Septentrionalibus, inprimis ad Oceanum Get.,
miteriis in ^dbus humana cadavera conduntur, manicum grafiatur frequentius )inauditusacin-
inte^aedr HUfa ftpifime effodiantur. Fa!e‘Bier^ frequens efl morbus, Sc non nifi.fcmelmihiut

Segkfai!orumi.j.Novembr.idop. ' - . his partibusviderecontigit. Id fuit Anno 16.05*

f4V OBSERVAT.'CIEIRIIRGIC.

hicPstcrmaanvTirp^juedamrobitfcy&vixw- trinficScolIigi,cari^tieifiaanttqmineiteriasQi^

evafit tamen ilk j& adimnc usqne diem optima aU^uodin capite oriridebetiante qmniadoloreia
vaietudine&iitur. integram hilbriamintcrtiai fixumillainparte capitis iutiinfecepcrfentit, et-
•^I}eovobnte,7idebiscentnria.Novamillameru- iamfi io cute nihil quicquam appatetjgraviora
■dehaimamaclongc cOntagioGflimam lnemEpt- tamen lymptomatanonadfen dolor il^ De-
dcmieam,fijperiori iecnioinHdngariadrtain, mumpaulatimtaberculinnincuteeroriturjien-
eamqneobcani^LueraUngaricamappeiiatamj fimqneadfiippurationem pervenit. Rnpto tu-
ommba$notumeftiDcquaplurainCanfiliis& bcrcido, qnamprimtunolSacarioialeleextra-
Epifelisal3n.D.SfcH0LTZI03Medicotira- henda offerant: a^ue htrc omnia absquemaxi-
tislav.celeberrimocditis,&Trai3aiudeluelln- modoiorej&gtavioribuslymptomansaccidunt^j
.gtricaDn.MAR.TlNI RlILANDijMediciRa- Offibascariofisextra&isscicatrfxparvocnmne-
/ia nsbonenlisjVidire patefis. Hoc pertinetqnoque gorio inducitur. DlVcrfasS: quidem in divcrfis
Bovumacexitibrumilludlymptomaiante paucos partibus capitis, vidi&palpavicicatricesprofun-
^ annosinMoraviaoitera,quoddoSiGimus Dh. difiimas. Vidi&uIcuSjquod&tUmtemporisad
JOHANNES SPORJSCHllIS ab Ottmba- dufamiriehingemusquepcnetrabaii.Idterimta-
chavv,MedicusielcberrimuS,dodtiflitncdeleri- men.de gravioribus lymptomatis minime coh- ;

pfit,acd;cep.Annoi58a.tractatumedidit,inquo querebatur. DoIareratexiguus,febris,inquie- i

ejuscaulM&curatioaan accurate tradidit. Sic tttdinesquefere nullae. Haec ego tum temporis .
autem affeSum deferibit. AmO DOMml fp.ro '

Wo.LXXmmiiiiit, ickhris eSi in integram hiftoriama Ciarhano viro Dn^da.

MarchimMnMirravU tarks,mma e^fle(j!(^^ ZW.INGERO me accepturum.

nonnuUernm himinim) cmrfmbns apfarumtiii Ex hac. autem hifletia fiiigulares ilccT.Exc. ,
^imtomtita,'^Mf>lmii>ntconnny.imts,fertnie^ ipecufitionibus indignum ptoVenit Problemas ’ ^
^e^ivamfiticonvenienieinc^imm^iicMff ■partium nimirum curm^erlaillaacris in ipib(^fate coI~ i
iitrmfarnmfcarifcMimmfiiSitfnpervenariim.M ie&jpotiuscrahiuraicbrpUsfoiidumacdufiffi-
ijuAis^menimfdnicttUsifcAjirofiuu:Utii,ciiri mUm,quamdarammeningem,membranamex-
tiictirhiinktimbitttCBncIiifivnpaiimari^-ixiilc^ quifmffimofenfnprasditamjeroferitineqUegra-
viora fjmptomatainduxerit? Quid T.ExcelL
riiniperexi)ker/it2ima>ibra:mKmcmyxs,kMtdni hac Je re videatur » ut referibere non graveturs
timTttmihrumfidrifiidtinammmUvmfieJiiJii^ fummopere rogO.. jEger nofter, Nobiliff Dn. -
'tertmfidbie txrpi hmiihititer contammmumfait: '{{'ALLIER. bptime,iausDeb,fefehabet,&abs-
^ili^uilws denique horrendi crutiatus iniunBuru miManim Hifficultatgin^

tcnicMrmn>&nervbfiipnrtiiKiexcniiti,miilt«m ceditTIlceratamenetiainnuneapertafunt. Vale
te7«pasiurarm, &ceriisferi<?dtsi^<)imr«mho- virdariinme,cumlei3iirimatuaconjage,quam ,
j»(»»(»cwperu,#a:«-»»f.HaaenusSporirehms. tecum .ego & COLINrETEA mea peramanter '
Etutpaucisplufacbmprehendamividemus quo- Eiutamus. Palerniaci Aventiebrum 10.Januarii
tidieihpraxiinova,imb&hujusmbdiqUa: intel- AnnbiSjo»
leanmnoftmmexcedunt,advenire,cujusrci ex-

Superiori itftate, cum Bafileam profeSus
;. elfem j iblque mihia viris doSis omnia humani-
» latis ofScia exhiberentur, a pietate & doSrina

- dariffimo Viro Diu D. JACOBQ ZWINGE.
R.O,Medico longe celeberrimo jad civem queh-
dam Bafileenlem, triginta circiter annorUm zta-

De lato ^uodai» dc longo kmbricOt
Hifiona frima.

tis^eduausfiu.LaboratilieaffeaupIaneabftru» Ciariffimiim do(^muihqUS

fOjqUem paucis. &utiipfumtUmtemporis pro... DniPHiUBERTUM Saracenum » apud Lugdua
ptcrmeamfe^natidhem,annc>tarepotuiahicad- Qchfcs Dodtorem Medicum Idiige celebeni-
tiibcre riofa gravabor. Elapfos ante annos , mum, & m^ni illius atque excellentiffiiyi vifl
viriftedoloregravativo capitis cori:cptusfuii!3& p* ni. Dn.DodpjANi Antonii Sarach-

permenfesaiiquotcontinud laboravit. Adbibi- ni F. amicum ^gularcnii

vir ifte dolore gravativo capitis corrcptusfui6i& p» ni. Dn.DodpjANi Antonii Saracb-

permenfesaiiquotcontinud laboravit. Adbibi- ni F. amicum ^gularcnii

asremediistandemacparterctaiCtdolorcapitisi Cui /

U cruraira refoluta&ere, ut iu hunc usque Gm!hAmiFatmimm^ndS.P.D. '.
diemjnedigitumquidempedumimultoimnus "

crUsmoVerepoflit Quodfialiquisexadftantibus bbi traditurus eftiiteras.vifamplit

eafublevare»aUt Vi quadam extendere (luntau- V^ilme, cum Galliam periuftrandicausj, iter
tem retra&>entat,itatremunt&agitantur,uf fuumLugduHum versusinffituiiret.finemeBad
pfotmuseareponereneceflefit.Nondiupoftre« T.Exc.iiteriseum dimittere nolui, fcautemeft
Iblutos.&qUidemdiverfistemporibus.fuperve- Dom.ANDROS TOXOTIUSDANIIS,vir
nerunt, imo etiainnunc fuperveniunt ulcera in Pietate,doarina,&eruditioneinfignis,&Medi-
capite , qus non Iblum cutem & membranam cinEDodor i qui cum duobus GencrofisD.D.
camolam,verumetiamcraniumipfam erodunt. GE0R.G10&FRANCISC0dLYCKE,&atri-
Sed quod admiratione non vacat, verifimile cft, bus Danis, meaim aliquandiu vixit: ita ut iplius
iBatcriamillamacremaccortofivam,primumm- probitas mihi Etis perfecta fit. Hunc itaque

Qhfir.

^ OBSERVAT. CHIRURGIC.

■^Int matrona illa hic Bemz, m hunc nsirae ilbidenim adfif^JdrZh-

V aicmtf.McnfisMaji. ifiji.quohzcpro fe- ^^^^,^ccriamtrajiaKmh^,„e(;al>

aindaediaoneaaomo,viTOiDqiiim^,nec*eo Sedandi, _

qeiiehferveaamfitiaeo.Marciiriinft!. geflaiat^
mtamtnm temtieris EmfUpnmfn matriceiiicl

__ %^a^a.Xof4oH^-'-iy«r^i'r--^-- -^^

OBSERVATIO L?;Xt itm-.nda, ^ .

-tempore mc
bricum qninenam hucusque)
■rioramearefervo. .

hydrar^rojetfn-

Delitis lumbricis
ffijleri.

Viro Glariffimo Dn. GUILHELMO ,

FABfUaO HILDANO, apud Bemates -
Chirurgo Primario,

• PHILIBERTUS- SAR.ACENUS curahisS

' A D- .piacee,uthecfeliculo cmciuJiisiliber.iadClari/li.

deciperempepemamuamEpiplam.,de ^f„g^i,„,i)XENrMLVJkf4Julitrmfmittaeur.

'^^huo iiio verme,PircUriffime, hidieham jam gxjpeSeoliijuidExtraSiefiU'extiaan^io. eVde
ra manibm mdieremeedem afeSu , q»o(^^ amicipme^ (frme tui maaaipmaa- redama.

cmatuumnofirvrummeofercuraudoficcejfumex-
pBafis,refcriberetibihaaenKsf4mui,nu!;cpatc
cE habeto/jua in enotante obfervata, que in iiliut .
■ ' ’Ep.Bitatafmi,M4er'efianmt“'

m Lugduni tz-Decembrisjdimo 16opj r' .

mambuf^itatafmt,M4‘r'efl
iof,U"/frmuimEveLhofamq^adebf^^^^

t-,.,ervamsfath,freque7itiy.s,latosvermeSaiuos ^
. - ?xcerneniperdyHmyUham,{ef~ ■

R,. Radiaim^«6amrtv -
,.iEiiicis.i ■ ■ . -

Polypodii quercini ao:
. Corticum radicis cappari
^w: _Tan:jarffci,&

jt,Mgifip

TJatfdeZa

... ... .ac m^Ut-peperitfcetuti '

quifrmisvttemenfAutommt extmStEunt-. qaod-
abeamorbofamatrEdi0M>!eprofaifii',epminb:,
ferfuafumhabemus.I/icrevitenim tantoperiinipfa.:.
verminofahecjibolesyutfuperioribusdimie.noiiper \

alvummodh ,feddliquotiesper oinares^ Pejusdem
lomttudimsvermesjBprodirent. Actum inahdor
miaeprimumcon^iiutisfiehatillo-rum motus,iiitu„

. quamfarifolet, cum {e fatus in eo quoquoverfum'
commovet, moX inde in os obrepebant , eosqgipfa 4L

; Herbichjmedrjos
- ChaihipitTs

PortulacsC&

Contr^vermesani

CoralliiisfpX

Agarici trochilcali 11.

oribus perlicoruu
?j. Mifce, Sat ap

at apozema propi-
..^_^ __nis i^^omatiftntur

'ti,nunquamipjidefuitfubji-.p{ - . ^

msma!itandempertefa,m- R.pecO(ftiprsrcriptiq.E prodofisdiflbl-

luvemmeexpetivit.Illi ante vediacatthamigv. lyr.i!ec!chor.cumrhabar.|j.
m, ad dofescmalurespra^ Mifce,capiat cum euftodia. Finito apozemate, &

hendofubvejperdm,

ojideferi-

:(ejusmoXfeqtieturexempldr)haupfu»r- ^einterpofita.

PulpEcolocymhidisp^verilatscgvj.
ScamonUcver»| C
Mytrhai,

Aloes ana giij.

Fellis tanrinirecehdsgij.

Agarici albi gv.

nrdmejusdemdieiinjicivolebamclp-:

Jierem ex laSe& dukibusprejidm, que vermesde-
erfumproleBarent, Ea undiq^obf^magno impetu

hMCommodxm egroiantirediit, quodcum antehai
ahanimalitim ijiorum edacitate .fubrepto iUiprby ,
prioalimento macrefeeret,nunc in melioremhabu-
tumrediit, ac henecolorataeji, torminumventrE
expirs, quibus ajiduo exercebatur, fuavem capit

ris radicis cyclamini gj.
Crocigj.f.

Ol. amygdalarum amararum |vj.
.lucci allii &

Seordii ana | C

Mifcean-

\BRlCl,Ci

huoMffic

ni^am ffibfeejuatftr , r.
ucendura) tffam dtce,
am cjfiodMtqHandolu

opere ejufimdideleBarii ac?

cid*teaq\ haudpndem %n qtt
^avtsjwjorumejuorundam,
% depthjeBo Genermoiiisbm

coele fit :Ac locum[am capacem^nec uUram
qutdam phtlofophanmr i adejfe mimme du
quoq-y contraArtfiot.e^Meteor.l.^.effe vida
refejttfinods aatmahapojlconcoUtonemtm

neraru Vltertitsdecatijistjhihcdsjferere
.Jattenot£y(^ uhq; leganturytion efl opies.
proin ejlo confirmans hoc: Erat qutdam ptt
Jpehenfis iz,annor.faptfftme Itanbrtctsfitbje

quod lati in craftonbifs ^
entur^on hac quafito efi, gt.
litmmodo tbtjfed tn vent
partibusfieru lUt fefefulciu
deloc.afe3.capi^Jumdictt.
prn tnfint morbi, unde pan
fiantUTiUt la^ tn rentbm.

14 « OBSERVAT. C H I R U R G I C

l}ecjKfiKMmat£rm^^ia«!j,ieagens^irfiU
fimtJumimSii tihinm tmUflm^oa ahs re f,
hinor^i^feqitensexem^hsmhiiicimne^e.L

Ivices,^ ^xid£), quos GrJt ff

vetmtfaf(n-are,iicfer-^iUkxm,meiiiiL,feri‘ repono. Nevero efiligiant,limbum
rmimMmbosexire/Qmdatiidem /I&tianditinie fellc^cujus animalis illino. Itaquefiqu
<%»o mode infufpenfrmtenehae, ©■ ohceeahat, an ekinteftinis ad ftomachum alcendunt.ic
qai maxima aliqin qbftrnffione pori
xisiiUedcert^aajit. Invagoioiegr qaodamfroxi- gogilaborant,near— -

meMadeUjcentem i<;.a)ti!er.veeaetis,eji>em cim tenaa avocat, quo
' lumbrici!lahorare,exj;inisjadicarim,fdverit no- vat. mearnm.verme
firicomfofitiferereediesmatminaeexhihai^iha! feIcapferim. Ide

JSorhCo“

diinis,iitcoaaxsfeerim catapUfmata emoUiemia dam Ampliffimi vir
applicare, pejl emam appUcationerainrrd vigittti Rwerend.Eleaori

^atmrhoraealujuotlamhricifaticlongiKndcxm Prmapisjuliaccnfis. _ _

pundeneamateriapermedmmumhiliciegre^ifKe- Archiatrilongeceleberrirailadme data epiftola
repai^poflerisdiehis,tamen hcxs nm detame- Obiervat.f4.centur.I. annexa, videre poteris,
fcemp:mtmuaviejxfmeddcataplafmata,fiipraqi!a InveCcaurinariaf quod tamen rariffim^ occur-
poflmodHm,pofiqxam adoUfiens comederat fraga, rit; vermes, quales in cafeo putri naCa folent,
granitlaiflariihrefragorxmaliqiiotiesipftsadhire- prpcreatosfuiire,Obfervat.54.Centur.i.annota-
bam:qmd tumevidemfignam erat, inteflina (Sr vi.exquibustandemlumbricifaaifiiiirent, nili
partescontinentesl^chondriidlttmhricieperfera- acrimonia urina eos mature nimis expuliffet
ta,&indetai!demcaufa»>mortisortamfxif. xk Siitaquemveficaacrimoniaurina;generationem

familiariter coUoqueado ,txam 'mentem expeBo. ^“lo generari polle dubitabit? Sed delinam ego
mein^iflofefa. Datuminnofiro MxfaoNeo- noanas Athenas ferre,
comenJi.S.IdtuO£hb.irdhno:frbbr MIJerlQrr- CaKram^uzdclumbridslarisifivclongii

OBSERVATIO
Ve Utk lumbricis mira lot
Hiftorii tertia

Ad ^_^ _

Qeltillitntllll at^tte DoBiJJimUm ■virUm ruporo&tofolutivo compollto cum rhabarba!
DJOH.JAGOBUMCRAFFTIUM parum pulveris fenn

apudTitocomenfesMedicine Vociortm j^^'‘™P««rt&uftumlumbrici,feptemcircit(

tvelica fellis aquolb poti
•e repleta fuerit, ficuti ex qi
i D.D.GALENI \SFIEf
sTrevirenfis &c. & lUuifa

DANIE-

LIS R.O.MAY filia

G E N T II R I A IL 47

AnteannosaEqnotMuraripndlamotgra- f£t,fiTiftomvemiis,HlnasreptiOT liutoenfes,oi/

^ v'-- -Bnmr nniiiorfao cnravi.Qngfimiliterlam- (cononctautem nln aT a i fin nenlisipiihainascir-^^^^
■ bricnmlatnjnperioferioraexCTerit. Parshujos citerfexJlong^excre7it,cnjastamenportioiE-
InnibEici«inairiaa<iftantium in clo2cam proje- manfit. Poftdics enim aliquot denuo maximam
aafafefruflnmtamentrestanturamodofpidia- quldemvennis partemrejedt, & quidraabfque
inaslongnm,mihi ad manus pervenit. Hujulrao- ipfius vermis abruptionis ( ficuti antea ) fodii.
*aiitemlumbricifieiparteAnotaiaadBdigi- Q^propter jam omnino fe a verme ilio libera¬
tis molliter demulceantur, Izveslnbridqne,fin tam eflijfibi omnino perfuadebat , neque Ipes
veroeradveriaparte,alpetipcrlcntiui)tur. Inte- iplamfefellit.Demcepsenimhuculquemmquam
gros mihi nunquam,(edfruftratini videre conti- taleqnideiaccjdip HiEusqumedaraHvi,qui
gh. Reliqua qii«Kui'u$argamcnti habeoexem- ipfka antea cootiniib molefbverat, rcrai^ , &
pla^noncproptcrtcmporispenuriamadderenon delflnc ab annis .oj^odeemToptim^ feie habuit, •

Eo^idalmDEOvolentt. Interim ignofee, Hzc« ipfius mariti D. K.OHAUD ore, prz-
TirCIaiilfime,fipro tenuitateingenii mei, expe- lenteipfii,cxcepi. Retuleruntpratterea^ fi omnia ■
Aritin ni mtmmp potni,omuiaque fruftula,diverfistemporib,usabip0 rejeSa,eon- :

utzquibonique confulerenon graveris,rogo. jun(aaeflentdon|itudinemulnammyigintiI.au-
Valecumhoneftilfimatuaconjngc,quamtecum l^enCumlonge excedeie pOlfe.
»m&-nmrme!iAliir!iiniisneramaiiter.Paternia- Apud prudentiflimum vinim D.JOANN.

WILLADINUM ,pro tempore PrEfeSum Av •

dAventicor.24.Odtob.1S68.

OBSERVATIO LXXIII,
De UtU lambrictt.

HiJlorU quarti.

oblervandi£limum,ancilla vivit, qu ^

mumannumanatisprsetergrefiaeft, illa jam a
ttmlris annis hujuCnodi lumbricis latiaatq; lon-

^mdiviJohan.Bapti&,fiaifti3a longa excer-
CundernCUriJpmum^n.Vt.lOm.jh^ 'nere foUta eft ; uri&fuperiori quoque atftate '

COBUMCRAFFTIUM.

-RETHAde MULLEKEN, uxorD. pr«t£ai,
fiidhda triaabipia andllareje^^quse inlongiiu*
dine uinas fex cbntinebant,mihi monliravitaCon»
^Imium profeab , Clatilfime D. Dofiot tinuS fercedam pnedidaancillafrigus quoddam
.l-]'‘CRAFFri,anucorumoprimeiergdme of- moleftUm in ventre peirfentit. Sspms item fluxa
fidofus ra,mminmque mei caula, in Tcrifiendis ventris laborat i nOnnijnquam & alvo telirida
proliiioribus^iaolis, egregiis non tantto,ve- e^obuftatameH,&exigua moleftla exhocma-
rumeriamuriliflimisexemplisjatquehiftoriisil- loaifidtur. Pilulis ex aloe, rhabarb. agarico,ex-
luftraris, laboras, & velitationes meas literarias ttaao colocynthidis &c. confiUo meo aliquoties
doa^stuisfcripmilluftras.' Cnjusnomine 'expurgata fuit: pulverem item-ad necandos ex-
non lolum me , verum eriatn pofteriutem tibi pellendofque vermes exbibui: fed quod magis,
plunmumobftringis: immortalelque m prafens. teraut quateripfi ab Empirico dccoftum ex folo
ago gratm,doncc viciffim ofiido meo rdpsa aU- colocynthide exhibitum fuit: ex quo vehemen-
quomodolatis6ccrequcam. Csterum ne nuik terexpurgau, nuUospropterea vermes excrevit.
planefintlit^,reUquadelarislumbricisinfcram, Appropinquanteverdtemporepra
c te prodeunt. <

cripto,(pon-

JUDtTHA MACE, Domini Joachlmi pulfaSttomfuetit,nondumvideo,cumtar_

R-ohid, apud Laufiuinenj^ olimPharmaeopeei ca pralcriptam tempus,velnti per criticum quen-
eMdtatilfimi,vidua, a tenetis palpitatione cor- damnatur2motuml^ante,utdixijprolerpat.

' dis,imbccillic:teventriculi,&obllraialonibusvi- J^te feptimanas tres fafciculum litetaram
Icerum valde obnoxia fuerat. Quaraobrem eX adtemifi.in^O&literatadlUuftrem Dn.Baro-
confilioMedicorummultavatiaquemedicamen- nem»« Ge»4#o-,&Generolum D.Baronem ^
ta acceperat ,&aliquando ab'alhlmpto medica- juGo^evinclulie fuerant: refcribe,fivacat,an '
mcntocatharrico,fruftalarislongavermium'pcr adtepervenerit.

leccflumrejeceran Pqftquamveronupfiiret,& HilceValejVlrclariifimejCumjefillfimatua
prqlesprocreare incepiflet,tremor ille cordiscet', conjuge totaqj familia, quam tecum/ego , uxor
lavit,colorquineriamfacieivividiorfadtuseft,fed mea,ac D.Megiftetllrftifius,plurimi faluta-
continuo ferclienteriavexabatur,ac interim per mus.RaptimPaferniaciAvenric.24,De'c.iSo8.'

intervalla flullula vermium, nuncad fpithamaS ’ _ ' _

Icxmnncadnovem ,aut decem longa, per alvum
cxcrcvin C^otiefiamque autem ejufinodi frit- -

OBSERVATIO LXXIV.

___ ‘ExioltreCelkonegUSo^ihfceffmi» colo in

in ipfis inteftinis fadlime perdpiebat : pueros tefiinOjS' mors fequmit

nihilomuiusmultos,&pra:cipuemafculos(quo- A NnotSoj.ij^Februar.LQISE.uxorHuM
ram j^uc multi in vivis J procreavit. Qua- liBERTi Wii.LARDin Chaftenay,
aamdie,cummedicamentum purgansfiunpfif. dolorecolico,cum v

I4S OBSERVAT. C H I R U R G 1 C.

OhC-i. JnitajCorre5tamit,nnde moifebris exooa. Ne- ()hr~t

^7^ glefto nio^,nallif4ae adhibitis remediis ido- OB SERVA TI O LXXVI.

neis,dobritaauaasutperoiaidttiimnui!umca- ^mddm ex mixirnt comhuflieTie eidem die
peffcre^meritfbmnara,Dobc ia finiftro latere moritur.

. Vocatus 3* dic M:rf, jp&n ardentiffima

febre

crementa toto otSiduo qeceiat. Hinc forandi . 4- ir

difEcoItasSt frneope fnperyenerant. Et^am- ^ f.

Tissgram in evidenoffimo mortis periculo ver4 . ^ - C

farivideretftvatamen (priefertiB qoam&agra. iCya*os deauratos, quibus pie mpnbrare-i
■imepetiiffet,utciyfoate tentarem.an alvus ius 'd'g.n«ieftis,accepi,&jamdud>imre^^^^^ gea- ;
’ • - --r.^- . . ... '.ti^.queeg!.SedyideoexlitcnsClanihmiviriDN.

'-XOmepiffolai . ^ ■

>npof-

do fubfidere) dyferem lenitiyum ei e
Sed cum tanta eflet alvi conftipatio-, &
inflatio,dcald^ad inteftina 'areendere in
fet^m 6 xEnemainjcd:um,tanquani. 5 nutini icjic- c/

cit.' Eademraoae ruptus eftaWccflfas in flni^ ■

Uro hypochondrio,ea{cilicetcolipartx:, ubi fit' .

' an^ftius. Idautem-indecognovi^cpiodi

D'.TOXOTjr;epiffi ....

fuifle,quambbTOTdoIeo, d: necdpain 'iii m
trarisferaas, dcmif^ rogo : iteFum^iie 'grati;
habeo & ago maximas; Tu verb vir G. DN* '

fiti puris peralv
»nnihii allevarim
gido i)mc< 5 pe correpta j i

•,.rcd

.-..jlcilicettiiodoftiifimO ‘

.atque eleganti lflmo,Qn Iccundam cei

nox fi2iore*S- ^ faxitCIerrientifljtnus ille Va _,

dbiis exortunv^ infignem illa liberalis ammi tui erga mc figni-^^

,.ficationem>pof^^, aliqua in xe.compento
^ qu^am.' ” <^b^5:...G. .ftudib & Operatioiiibus ■

^ .^Cheirurgicisl^Ibmcambit,&*ndri-r»ft-idem.
ry^graviffimamcombulHonem-, expulvcre tormen-
. -^tario.fadbmj felidter curaverit, exlitorsDN
....TOXOTIIcum gaudiojntcUexi. Udnariiplu- ;

^pcatjjquemT*

.OBSERVATIO LXXV.
fipprejps hamorriioidtbus fappuratto ,
ffiutofa uicerA /equurai

D OminusPETRUS A LEOCHO,Chirufe..,^anrK

giK apudGencvenlh longe celeberrimusa.^ l^iain arccmene
homo pius atque pxobuSj.a mukis.annis hamor-nam luam digni
rhoidibus, &quidem ma^m.ofui fiuiftu labor^ . .Hacpprrb tuaci
Verat,qu 2 tamen tandemannoautisfuscEdter-- Joniseaccidit, inj
feptuagefimo fubftiterunt. Noridiu poft, exorta G. non communitae non pouui ..
priusfebri CQmihua,doloremaximbtum renum, . • Anno 1599 , Colonis in platea quadam, pU
tumperin£i,aliarumqueVidi^nimpamumcor- KleineBone^a£eyocaTa.,cer&v\f)sr\\ rnj n^arn
rfeptus fuit,- Unus Antonius Saraz.enus mulus, cum cirCa.ahcnum occupatus j .,&fone
l^fedicus Regius,- & Ioannbs; GRiFFONius.j. /ortunaincum, cerevifiafervidapjemim:,'ced^
( apud quem tura temporis .Chirurgiam exerce-. . edamfi iplb momento extraaus fiiiflet i
bam ) in confl^ium-vocati , extremitatem in- , Cheirprgorumque amdlium.-implo^^, «dem,
teftini redi, petinarumque in tumorem eleva- tamen die, maximis cum doloribus & £rudatu ^;
tum,eumque excrementorum retentione, &uri-. HpothjTOiaj& fimilibus lymptomatis correptas, d
nandi difflcultate laborantem^, offendimus,, ™ difcelKt. Ego duibus remediis tindoris
QaodrcacIyftereinjcdo,&Ga:®;iflfl:uiari,dia- , cu/ufdamPaterniacehfisfamulum , m ahenum
j>hcemcovc, leniter corpore purgato ,^grum in tindurafervidaplenumiricidentemj curaverim i
feraicupiumcollocavimus. Embrpe^nes, Ca- ■ ex cap.d. tradat, mei de CombulHonibus,facili'
taplafmpanodyna, &pus moventia applicui- vi^repoteriris. VaJqte ViriGeneroln Veftram
''■cpoftdiesaliquotcircumcirclanumtri- G.Dom.Merula, DN 10 economus,DN-Confub
rrfis in lods rupta vomica, pus copiose & domeftici mei omnes faluiant plurimum, De-

-jpta vomica, pus copiose & domeftici mei omnes faluiant plurimi

effluxit. Hinc dolor, reliqiiaquelymptomata umque Opt Max. r-*--J----

mam,quam potuimus , diligentiam ^hiberc^

Jam degeneravit. Nihilominus tamen^e
aliquotlanus&incoiumis vixit, praximque

inflftu- licior. Dabam Pa

,l 5 c-

'ibiisproce-

jl:

m dexteritate, laude dque'emolumento
agrorum exercuit, qui mihi Idnpcramidfliraus,
& inftar Praceptoris fuit. Tandem pland de¬
crepitus , pladde & pi^mco tamen multorumq;

OBbERVA 1 JO LXXVIi;
Viro Generofe Dn,Gi

Lycke , Dano,

. Gxiihelmus Fibricius

Q Uam mulris SErmn_ „...„„..„„5

Kamanaobnoaia fo,VirGenerofe, obm iri

CENTURIA IL 49

W EbeUo qnoilam rytbims Germanicis fcripto de- Cttilhelmut Fabriciui RiUmut . ObpjS.

Oif- 77 - cum primum pericnlom S.P.D. •

partas eyalerunt, infinitis aliis periculis velnti v^TIod&lvus & incolumis BafileampervenC-
aiaisinyplatos efle, «cficpiflime etiam ex mini- v2.tis, ClariiTune atque amantiffime DN. D.
macaufi perire declaravi. Cujus rei fidemdaci- W£lCKI,cmnextinsadmedatisIitais',tumet-
lintfimeftaiHaexempIalublequentiajquaretiam jam ex femulb 3 maximo Cum gaudio intellCT,
ad materiam, quam in proximis Scpracedenti- ClemeiitiiEmumque illum Patrem cceleftemfup.
busmeisadT.G.literistraaavi,lpeaant piidteroro,utoptimiacpiiTobi2conduaorem

AnnoetenimidoS.cumquadamdie-hifto- tibiadjungaiiperenndemqueT.Exc.adpatemos
riaminprxcedentibusmeisadT.G.literis reci- Laresfeliciterreducat..

tatam,coramviro prudentiifimo IDN.JIDHAN. . C^ei^antedies aliquot matronam illam
'0{aiXADJNO,protemporePr2fei3:oAventia-Solodur!,quzgr:mfilmoilloa£fciau,Cancrolci-
cenfidignillimo.Coropatremebperpetuumho- licet occiilto,dciaae'coagulato olimcoritraap
norandonarrarem,uxorejusDN.MARGARJ- laborat,quamq;aliquandomecum vidilH, ite-
TA DE MlILLINEN,matrona nbbilitate,pie- rum invifi : medicamenta quinetialn nonnulla
tate&vittnteornatiffima,mihiduofubfequentia tam interna quam externa ptalcripfi,'ex quibus
'orandaj & frufium diquem percipit. Morbum tamen
it.pr^- planeinlanabilemefleadftantibusdenubfignifi-
"i. SuaiitEmpiricusquidam o- . .

* ’* ad adhiberet

empla,noni
qute&bociplb;
fenteDN.E.MANUELE URSTISIO,
liberalium magiftro,convidx)re meo, t
civit,qutelibenterpublicijurisfeci,uci
cacurampuerotumprudentiores&ca
fcintelli^t&dilcant. ,

luni-. velicatorium aliquod adhiberetur,

f

m fit confiliuin, ip& & ra.

j&XEMPLUM i- temhiftoriam^funeftMnprofe&OjinVtronSE cu--

' Primum exemplum fi.it deinfante recens i'r«aamexnobilifamaia,kcin«cinia,adquam
nato, quem muliercula quardam ex adftantibus-' ego AnnoidoS, vocatus fin, f qu^qim agta
linteiskaaisinvolveriac in incunabula po- optnne cognoverat) m meduim adduxt.

fuerat, inter calefaciendum vero liateaminibus «k eum cancro occulto per multos annos ^pu.
fcintiUainfduerattquaproptermatercirca me- piUumde^mlaboralTet, tandemque tubercu-
diam noftem expergefafe, ac aduftionem linte- , » Ch‘™go quodam_ ruptum finflk; fequu-

aranmnolfa^perapiens infentemarripuit ied' ^^.^ft^2^g^u*”^cfoeGdumu!cusjCxquo ma-
jam mormumipfumreperit,ade6peaus ejus erat eum cruciatu ritam fiiiivit : uti fufius

dcombulHone tefum. m^tetm. Centuria Obfervationum-mearum

De Cmcro porr6exla(3:einfflafflmacon-
creto, lingulare exemplum mihi hic oblervare
.... ., . o contigit,quodtibinunccommunicarevilumeft.-

negona ru&cma perageret, folam culina .nclu- Honeftaciusedam mulier, in agro Bemenli, in- >,
lerat:exagr«d9mumreverla,puelhm,cuiveltes fantulumlaaans,phlremone in dextra mamma
undiqjieMdebmtmiormm^offcndit. corripitur.Exqualacinmammaiftacoagulatum,

.^ ' '-- grumos concretum eft. Extinifia in-

Alterumfiieratde puella trium cit

tatjf der SatidhAch nomine, infans vi:
fium itatis,divinitusplane inipla,ut
flamma confervatus fiut. Mater _et

t.' Exquopauia-

- - minibus calidis, in quibus exulceratus nondum eflet, ti

fcintiUaremanrerawnvdviflet,acink^^ dolir,prifettimnoau,utaliquotiesprunasfub-
fiuiret,&fo!umreliqu.ffet,hortumq; ut terram elTelibiperruaderet. Cumper annbs quinque
quo tenore infolito ( firefte memini.) in ifto cruciatu vixiffet , &

- paulopbltpercuUafint. Itaqueinfiiminailla an-, ^rrhusille cancrofus proximus eflet exulcera-':
x.etate-domummgted.tur, & cum cubiculum, uom,meconVenit': tum in dextra m a mm, can-' '
qtiodramo impetumsapeniiilet-. infantem pugni mapmtuJhi d^ i u '

fintea.^a,velutiinardentii^e,invenit; mdiq; cedentem, dnriffunlm, afuvidum depXSi

emm,& ^Wmtematdebantoinnu.-faIvnm Snb axilla quoque fcirrhi tres , quorum unus'
tam^&dfcrumipfumrecepit. Itaomuipotens magnitudmemoviadiqaabat,deUtefcebant. Hi
■ ac mifen^rs xUe Deus Pater eoeleftis pro falute r,^en mafigni nondum erant - neonr^rn™ '
ho^fohamseftacvigaans. Vale Vir gene- fiapiebant. Pripatatio fatisco
rofe. Patemiaci Avennio. Jan.K5io. _:_..f._,

- lapieoant. .rripatatiolatiscorpore,tumoptnna
vifimratione, tum purgationibus Sevenifeffio-

LXXVIII. ^oDnJOHMRirnt^ujusitccleUimm.-'

ExU^ea^ala.ofc!rrh^ cmcropei,akaqiie tn- ftrofide!ilfimo,acDn.EMANlIELEtII«T[-'

D..AN- “rriSSrsSSLSSs

excidi,itautbreviconvaluerit. 'Id verbinprimis
4 -con-i,i^mcaflarmha ' fuit notandum ,■ ipfam interim dum fdrrhoifto
honw^ando, laboraverat jremcl utero geftafle , Sci^lammee

i,'o OBSERVAT.

Ohfy^, infenoitim la^fle , qm tamea inEmtnlns vis

^ fioiia imiJique fairholis tumoribus icatucrit:

imrie^enlaoguidevitarafimvit. Materiaenim

procul dubio acre, malignum & lemi veneno-
lum efiecerat. Matres itaque fic ^t 6 kz, in^-
tulosladaremiriimedebent. Sicenimlacinfto-
macbo coagoktum', veneni inftar gravilHma
GiUMh. de l^ptomata infert, ut Galen^, ^

Quomodo

timTe- prseccdentioperationepfOceiE, proxi-

tTMb. i me ribi literis communicabo, nunc non Heuit.

qujefimilit^jUt audio,Cancro exulcerato labo¬
rat: quicquid autem fit, pofthacad te Icribam.
Salutant T. Exc. Reverendus Dn. M.ER.IILA,
Dn. OECONOMUS, & domeftici mei omnes-
Saluta, qu^fo, meo nomine peramanter Dn. D.
PAULUM HEBNERUM. Ilie quod me in
tranfitu non oifenderii^ doleb. Vale vir cla-
rifllme & fclicitervivediu. Paterniaci Aventi-

observatio Lxxrx

De excijkne tumorum axiSarum , c^ahfeffio-
ne mammarum.

Ad eundem

Vitum darufimumdique do^isfimum D.D.
A NDR EAM WEICKIUM.

1 TErifiibnodem-^cIarilSme Dn-D. WEICKI
Xipreiburgo redii; Matrona illa,ad quam vo¬
catus fueram, rioncan<;ro,fed ftcatomate in ul¬
cus aliquomodo malignum degenerato, laborat.
Ante paucos dies puella hic fub plauftrum, lignis
onuftum, cadens, gravilfimum afFeftum cruris
/iniftiicontraxit. Rotaenim non folum mulcu-
los&vala, verum etiam ipla offa dilaceraverit atq;
confir^t.Multosmihi parit labcwesatquemole-
ftiasaffedusifte,propterfymptomata qus fu-
pervehiunt:qualifnamverb erit exitus, pofthac
exmeintcUigcs. Nuncenimreliquaqujein pr^e-
ced^tijtibiquecommuniGataob^yatibne defi-

mina, cujus in proxima praecedente ^bfervario-
ne mentio fa£la, obfervavi. Periculola propter

cx quo haemorrhagia timenda : deinde quoque
eampbcaulam,qubdattrahendo hujulmodi tu¬
mores,mulculi pectorales, &relpirationi inlcr-
.yientesjlimul lsdantur,hinc fuffocariohis peri¬
culum. Quaraobrem paulatim , modefte &
clementer hilce in partibus operandum convenit.
Difficilis yerb propterea, quod brachio depen¬
dente tumorin profundo delitefcat atq; ablcort-
datur,& brachio-tota axilla obtegatur : fin ve¬
ro eIeveturbracBam,mulculi, membranae, vala,

ficiilime leparari polfit , inprimis verb, fi pro-

G H I R U R G I C. ■

in hujufmodi operationibus' ^endum eft. Sed ^¥^ 9 ^
& antcoi^ diligenter exploraqdum, an tumor

Scradicitusextirparipolfe? Inanis enim foret'

operatio, fiparsaiiqua tumoris 3 quantumvis mi-
nima,^mbctiammemb^ana,quautpiu^imumh^-
jurmoditumoresiDteguntur,remanferit: repul-
lulatenim malum, fitque priori malignius. Nec
^crandum,idquodremanfit) cauficis auferri
polle: iis enim cancri ita irritantur,ut ad fummam

& alibijdemonftrarimus.

Hoc autem modo in operatione proce¬
dentis Obfervat.procefii. Brachio mediocriter a
miniftro in aimm eIeyato,cutem ia longitudinem
fecundum tumoris magnitudinem incidi,poftea '
tumorem diligenter leparavi, cavique, ne venar
abrumperentur aut inciderentur,proptcrhomor-
rhagiara,qu2mhk'operati6netotumnegotiuni i
inverriflet. Abeaitaqueutlecuruse^m,ma-

jorem partemiftius tumoris, qui magnitudinem

ovi 'gallinacei adoquabat , unguibus leparavi.

Deinde tumore lequenti forcipe apprchenfo, mi-
niftrum juffi, ut forcipis hujus beneficio tumo-

fieripoflctjdeorfum attraheret. Poftea acu in-;
curvata,quam in promptu habebam,interim diim
minifterrorcipetumoremadfeattrahebatjvcnas,
quo tumori inigebantur, primo cx fijperiori ^ -
deindequoque ex inferiori partetumoris-appre- ' ;
hendi,ac firmilfimo nodo ligavi. Tandem tu- - '
morem audadrer leparavi, atque intra ambas li-.
gaturasfili,excidi,itatamcn, utfilum extra vul- '
naspropendcrct,qub&luoquoquetcrnporeex-
tr^i pollet., Reliquos quoque binos tumores, . z''

Tandeni ad Iclrrhum cancro finn, totam fe- Umat
re mammam* ad coftas pene ulque occupantem ‘

pervenimus. Incisa itaque cute circumcirca tu-.-

Icebat) ipfum tum digitis, tum cultellis leparato- ' ‘ ,

riisjfacili negotio.feparavi atque extraxi ,& poft-
quam aliquid languinis effiuerepcrmif!&m,pul-!^'
v.eremnoftri^ ad fangtiinem fiftendum, fbpis, -'

albumine ovi madcfacriijimpofiri :-Pete,hu-; /

merum & brachium oleo rolarum inunxi ,&piil-.
viUumexftupismoinbuSjvitdlo&albuinincpvi
cu^oLrolar.conquallatOjintini^japplicui,^- •i,

Iciaqueomniacolligavi.Cordiverocpithemaad-

.mUbfque vino del^U, in qua con^cHo Alker-' ,,
mes diflbluta erat j ea die, &,{equcnti nodte fre-;
quenter eu cochleari exliibui.

Alteradie denop fupfadidtas partes ol. ro-
lar.inunxi, vulneribus vcrb lequens digeftivum-.
cumfilamentis impofui,&Emplaftro Bafiliconc,
obtegi., . ,

R. Terebinthins!otEinaq.rcabiofefi/. jTS""
Cero novo &-
Gummi clemianagi.

Olrofar. ;; V

de vitclh

jCENTURIAlt : .

&iiicuEan.|.eoqaanturad tertias. compreffioaemannsCmniredn^te.trotoGi/li.
CoIlmrzlanicOT.lnqDibnsdiflblTe tamen adbac vehementer intnme&ao i indura-

dcauar.diaeatfaoLfC to^doforeaffeao.adftringema^pUcarenoa

oL diamoiMl.
bnt^ recent. an. Jji Mifce i

dic2jusjhcrbisi floribus& feminibus confeflum
&aquaco6iiiinicaUdeappUcuL
Iir'«a»- ■ Idem quoque Scrotum & ventrem oleo a-

IMB. uetbino &: cbamomclinoinunaL

-Enetnatereje(ao,aiiuddenaoexbibiu>(ac-
cnbimprzfcriptum caUde appliciti, fcrotnmque
& ventrem, utpriusjinunxi.. ■ -

R.qea:overb&bocenematei^^ruminle-
ao capite reclinato, pedibus vero elatioribus col-

licuitifedlequaisGitaplafiiiaemolliensi&flatns

dilcutietisadmovi,

R. .Farin!efebar,|iiiji CaujZ*.

fr-, Ptdv.flor. cbamonii . 'fmatmri

Meliloti . _ , ; .

em^onaiisf^ Sai^ud ana Jijh

ibusconfedum .Pulv^lem. anili

, ' FcEmcuU,;: _

rentr^oleoa- Cumini ana ...

• ' Pulv, baccar, lauri g.

30 exhibui > lac- Cum decoS» radicum alth2Eie,mdvjej jpa-

’ : ■ &lerainisfcen!grjEcii.fiatCat^Ialh:ia5 quod bis

:ej in le- aut ter in die calide ^piicdair-■
elatioribus coi- Die 28. menlis hujus circaVei^eram,jaj(cu-

Iocavi,atqueintefl:inuminIocumluumrepone- lumquodpauloantelumpieratjcumraultapitui-
* retentavhfed fruftr^ Quamobrcmnequidfoc-< tafcetida evommt; cum.nihilomiiius.tamen ea

te mihi exprobraretur , fi res ex animi fententia noae fponte alvum, & quidem-excrementuni
niinhs fiiecederet, fuafi, ut D. ABELEM R.O- laiidabiie, beneque digeftum exoneraviflet.
SCIlIM,apud Laulannenfes Medicum celeberri- Vigefimanona die, mane rursus ^onte be* ’

ijiuraacd‘oftiflimum,aceerid:entyiIleiCumadve- neficium ventris habuit, fcd excrementa livida j
niffet, voluirj uc eadem die denuo de inteftino re- aut cihericei coloris inftar, & fceddiilima erant,
ponendo periculum facerem, id fi minus iticcede^ Eadem quoque die bis julculailla, qua. ahium-
retjfonientaaonesjinunditmes&enematacon- pldat,mixtapituitafcEridilIxinarevommt< j^ode
tinuarem,qainetiam,ut%rba,r^ces,&refi- verofequenti vomitus continuus&foetidiffimus
diium ex decodiorie cly&eris in mortario lapi- cum lipothymia fupervenic, unde corHiEpidie--
deoconcunderentur,pofteapercibrumcuprcum ;maaliquod applicui. . '

jpilHlio ligneo traducerem i ex iisque cum mica Die trigefimaineqfisiqua morbi iesded-

foi. panis, vitellis ovorum, oleoanethino&chamo-.. maerat, cpntinub;&quidemmatcriamfcetidifi .
melino fieret catapidtna, quodcalideac fr^uen- fimam adeo copioseevomuit,ut miruni,'ubidn-
tiusappIicareiiuriIdemqaoqueMedicus,utagcf ta in corpore copia materia retenta fuerit., Affi-
^^uenri node ter aut quater aliquid olehaniyg-.; duo quoque egerendiconatu, cum modica tamen
dalar. dulcium biberet, aheravero die tempore egeftipne vexabatur j atque excrementa fcetidai
matutino poauncuiamiaxarivaih fumeretjimpe- , nunc folida,fed cinericei colpris,nuncTC^ liquit'
ravit Circa vefperam itaque, an ihtelHiium repof da, purulenta tamen, aut l^guinplentacxdrne-
ni pofiet, fml^ ciim tenta0em,Enematai fo- ba^atquefic touillanode, quaprin^iii^erat

Oleum-veroam;^dalar. diilcium ,' qiiia fibi nau-. julcula, vinum-j & quacunque offerebantur, fe-
1^movebat,alfumere nOflponiit. . cu6ret; Sequenti enim-die,quafinisundedmii

Alteri ^e Potiuneuiara hanc a R.OSCIO circa meridiem pladde ex hac arumola.vita ad
pralcripumiUiexhibui.^ ^ beatorumled^demigravit. .,

IL Exprcffionerarhaharb.in aqua' r Porro nonnulla in hocmpfbp pblcryatio-^I* *»

menthainfufig; . - ricdignaoccurrunt. Inpri^isehim uriuaa Imo

^r.rolar.iblut.5ji, , ^ ^ mprbidicuSquead extremam vita hbfara,&i6-f*„‘’j^

^^.rioiadexinfufibnib.usgC ,rum urina fimilisplane'confpidebatiffP'Cdn-

Milccj&diflolve inaquamentb^&hyflb- tra vero pullus aquartadie morbi, quapiinib ad
.pi,fiatqucp6tioiqaamhorisquatuorantepran- , «gfum vpeatus, ad finem usque continiio diii
dium fumat. debilis ^ tamque exilis & obfcuruS • ut boihuqs

Sed quum potiunculam hanc paulo poli jani tiim morituri pullui fimilis omiiino eifiet,
fcumpituitamukai&nonnihilhiimorisbiliofiei reliqua tamen ia^utes & adibneS ideVvali-
yomuiffe^denubfomeritationibusulusfuLEne^ da, utiiiterdpmVelies indueret,& iiiconclavi
raaqueexprjdcriptaddodidneiinqtiaparainE^ ambularet .Materiamillamvilcidaihipituito-
iedu^ Benedida laxat & hiera fimplicis ciim -fami acfceEidiflimam,quamcvoinuerair,non pi' •
vitellis ovorum, fale&oleis pracedentium cly- mnmbcxiriteliiaisjledpartimaliundeiubidiuin-
ftenim idiffolutum crati infudi. Cujusbcneficio . ciiilkfueratiprocefiiffejindcappareEi qubdante
nonnihil cxcremcntorurd induratorum ac fceti-^ - morbum aliquandiu valetudinarius ^eP fiierat 5
dorum excernereccepit. Hinc dolores aliqua ex ut&apa{l:uanheiitiis(qmgravisicf<iridus,pia-
' p^efueredimmua^mflatioitem&tumbrnon- cipuP tempore matutino ) aliqua dificiilcate la-
nihil fubfidit^, ut ferbt^ manibus tradandoi - bararet,tufficulaquoque ficca,adrabrtem iisquc
morrnnr m. «. yc^cram lUum comitante, contiiiuovexafetuT, dedolptc

1^4 - OBSERVAT* CHIRURGIC ,

intelHnam' prolapfum , fedaliam quoque inter- imefiwofeltdter^&ex arteaSiibitaEne^ata^a.
noram vifcerum putredinem caanccum fuii&; tfa,CtaaplajhtatayInunBioneSi^relf^^acomme~

lu^tiomsnotam pr^femliffc: Quan^pdem U^fftimefiimfididieqao^interforiafeBu,n^
fieri non potuit, quin pars'illa inseftini, in ipia. fe corr^tela vifceris aUcnjfis extinBum
abdominis ruptura, Cex dierum fpado corapref- Q^tvifcid^miaam^ojjfert^m^^adoretetram^vo-
ia atque coar&ata, allmeotofiioprivata, actan- mfturejeBammateriar»-.mefenteriip-(^eSbfidibiis
^mcorrupta fiierit,(ficut ctiamcxObfov.yi. Saconclttfamalui^eiiidetifr. ReBiitemitririAilU
Centur. i • colligere Hcet) ex qua tamen intef^ fanorftm^Ues^o^ervatAahs /e, decidant eo-

putre&dione tannini fcetor, quantus hic aderat, rxmdevulgo infipientiamy qai JidedJeos (^celato et-
promanare noii potui& Urinam igitur Amici iam a^oti nomine') ex fila urinademorbouepro-
pofl: mortem ipfius cadaveris diffedMnem con- nmtient > cogere volmt ( ^noJes ^ nonnun-

. , muitadubio procul rara&notatu-di- ^.dmTnpkflifintycffm fermanKBtisfiepemorbi^ve^

gnifliraanobisinnotuiflent. His vale virclarilfi- fiigmmfrafiferat>qHemadmodMmexhac_tuali~
me, gcamiceplurimurahonorande,cum bone- <juetobfirvatiime. Ego.verbingratijfimusfaneerga
ftiffimatuaconiagc,quammeciimCOpsr^-- VEVM OPT.M^X.cenfiripofemfidxobtesno-

3r.i2.}anuariii^07.

'ITeTTo N S I o

- X)e Nobili Enmrocelico.

Obfervationuga Utilitas.

-- fik^EIi

nofirttm finem inEfidemiis , d^cribendo finguU
Tnerborum Nobilis Enterocelicitemfora. ' , anm^ z

Oeneum vero ifiiHfmcdicondficane fingulares, efi^ad,

. - i. . •

DEI nutx ^ fiBione Uberaitif , idbenefi-

^nofffperiortsficulioBogeJi/noijfiarrOitempo- ^ .
re belli Colonienjis in feramph Gyinnifio , ^ coetx ’

GuitHELMO Fabricio Hild. ce docenti mihi , primum fila ratione interm-is':

Medicoprafiantiffimo, ' " ' membranaperironai,prolapJi^mefiinitumorin\

SEBASTIANUS MEYERiUS filoinguineexortusen.npnlongeveropoTltemp^re,-

S, P» D: ■ cumilaeatiotiuo^accefijfiti^usm€mbr,an<e,quAin \

^Bfirvationetranjmijfd» PrafiantiJJimeMidi- firotumdevolvituryhocpariterdiflentumfmu Ad-
^ "■ 'r^verumteHippocrati- hibeoE^laJhumyulgaiumadrffpt^amfideodiu_

isl defiribendo jingula gefimo quarto anno adannum Uiq^hujmficuUficHn-

' '. ' ' zdragefimumprimum-^hoc -

decimum. oBavum. Qm ':

...j . ^ -.urandoneceffariAcoMede-.

.firvationes,fifiarur Galenus nofier»Argumentopri^'returinecorchotomiamihiprobaretur,g^avespeffi-:,
mi Epidemiorumt verbishifienotatudignifihnis, rendamolefii£(perveneofitatesprsfirtim)elabente
' SiDgularia,*a^»;>, autumant Empirici univerfalis fispiusintefiinQ ifuere. GraviJJimusfupremusmali.
conftiturionis effe principium , illaque tandem dies extitit.Nam dumEsnshemiii AlfaeiaXIrbe,(ii-
afferunt-vera prsrcepta efTc, qua conftituuntur pendiisC&f.Majefi,IiVDOLPHI II. Ci
ab experientia. Nobis multo ditcr,adeoquenu- / ' ■

merofa prajcepta inventa ciTe ratione videntur.

h,D.ANTONlI EISENHBlMENSI
quorum tamen de veritate judicium tadpius, ejusq^AdminifiratoriReverendifiimo Domino Sufi .
proutftabiliuntur ab experimentis, & fidem ac- fioganeoiFRANCISCOBEROfitmmoPirojJala-
cipiunt. Namficquidem,etfi quaeinventa ratio- rtoannuo obligatusfuUtaqueindeGebweilerium ,.
ne, ac demonftrata funt, de eo quid magnitudi- Principis Murbacenf, ( qui opera quoq^ utebatur
,ne Sol aijina diftet,his credamus tamen, cum a mea )fidem,verno tempore yroftc^centi, immani
ienfibilibusmijjris aliis, quse Geometricae docent cum dolore»univerjum intefiinum erupturum vide-
rationes,'& abEccUpfibus fingularibusconfir- batftr..Nunquamante,totosoBodecimannostumor
mentuTjfidemhabemusmajorem. Quandoigi- major. ReveBusabamicisdomum,infiJfuquodam
tur ab experimentis lingularibus comprobata anodynodolorempaulumleniviimoxj^petitoleBo^ '
qu» per Geometriam dcmohftrantur,accipiunt JummoexperreBusmane, (jrrefiituta concinne fio -
inajoremfidera,ftabiliunturfirmim: longema- locoraXvTtqttytjrperitonaumitafirmatumatq^con-
gis,quatexMcicadilapHna funtmuniverfum fiUdatum ^prehendo ^ f - »

enterocelelaborajfem. Cu\

igularibus iimtprob

7ora(fem

tuenda. Quaenosoblervariinlibrisvulgarium perizjomatecarereaulusfuifiem^jamabjicereilludy-
morborum docebimus. HAlenitsGAenus. CSem (^abs^eo incedere mi ' ' ' . .

fiiplina in univerfim fint inventa , jingularibus qutequ,
fiseytom^accuratisprobationibusconftituasatque ^atia)percipio. C

fulcias» prbfeBo infimum hocpraclarijfimumpro.- homine quadragenariOieemporepr{firtim,quo fitm-
fiquijtuitmquejic nomen»&publicam utilitatem mum incrementum fimpfirat» Phyficis remediisy
amplificare confidnter debebis, ^ tamquebrevidepeBnonpotuit.Quareverum «At-

NequeveroPathologicatantumpartiMedici- (^Uberator em meum D. 0,M.d^ofiam»r

nalumen affert Obfirvatiotua mihi communicata» laudaboque quandiu fuero» cujus proinde inufia- ■
>, ‘prfumetfamihsrapeuncAidumremsdiareponendo ti» c^haBenus (mihi quidem) inauditi beneficii r .

inavi. Hinc dolor plurimum femifit, no(ft.ehi
imeneanVjUtcun(|ue inquietam tranfegit. Cir^
ifcapiilamquoqiie&humerum finiftrum (licet

lerifi) quia tamen eo loci de dolore conquere-
atur , eodem oleo rqlar. inibi bisillum in <Hc
lunri j adeo uC dolor (capula intra biduum cet

OBSERVATIO LXXXIII.

Uregorium rtoRSTiuM j 'l'htlolophfinf -^ « t i. t-

ac Medicina VoBor J ^7r.rorf^ut.compo£cumrhabarbar0,

(xuJle»tifm»m. Aganco.&fennafj.C ^

- . Pulver.fennaeprajpar.9iji

- Cum decodo agrimonia & verome* Sai

GuilhtlmfU Fabricius Htlddnf^ 9 potiuncula, qua corpUs ieviter purgatum .fuit.

S, P. Paulbpoftdeligationelblutajoptimafuturacdi-

M Entc’atque amicitia minime teanobis fe^ ffeftionisS^aapparaefunt. Denub itaque pra-
jundum effe, etfi alriflimse rupes nos dis- icriptum^igeiHvum impofui, totumqiic crus
Jungant, Vir amplilSme & humaniffimca Jiter^e oleorofaruminunxi,& fafeiS pofca imbut^i o-
luae 14. Martii Witteberga: dat£j ante dies vero mnia colligavi- Circa velperam eadem reiteravi^
odomodb mibiredditse^ teftantur: munera item qua node Optime quierit.
qucSmuI mittis,pleniusSdemfaciunt. Utinam Die Julii furnino marie baSlicam dex-

^o EsceILT.eo tempore,quo bic Patemiaci nos tram (finiftraenim propter cicatrices ad cubitum
inviferatjpro dignitatefua,&utidecuiflet>exci- nullo modo in cOnlpcdiim Icle dabat) incidi j-
pcrepotumem, vel etiamnum ofScium aliquod languinisqueadivj.extrari* SoIufddeSgatione
prsftare polfera: proxima tamen occaSone, qua vulnere partemiuamlurxdilacerats 9 &aSibje-
D-PORINGIUS ad me pervenerit,opcramda^ da carne disjundx ^ quia livefcebat ac ad gari^
boutipfe intelligatjtuamcommendationem fi- gr^iiam tendebat,abfeindere vifumfuit. Qua’
binon parum profuiSe.- . . parte in .prslentia Reverendi D. JOHANNIS

Tradatus tuus, de cafu quodamadmifan-- DU MOULtiK ejus loci presbyteri, abfcifsai
do,Iiber planePhilofopbicus, dodus&elegans, eaqueacetO& laleablata,..€gyptiacumnoftrum
mirum in modum gratus fuitquem etiam eo ad radicem putredinis, reliqua vero parti vulne-
majori cum voluptate perlegi, quod eo ipfo tem- ris digeftivum impofiii. Poftea fequens Cafa-
pore, quo mibi redditus, circa cafiim non vulga- plafmajquod putredini refiftit,applicui.

Die

nMdotffo judici^ fihjici

totius corporis contuftonem adfuife , ^uateuus rota
tpmmlatustr^nf^eSkfmt, ^ptcdmn fili,» ,u«m
cx4ohrecirca fiafKUm coUgp,fii etiam

MflatiJadfinemifiHe

iffi»>i«d^at„ttrea^»od hac in cjufmcdi cot-
portscanjiautwnemn dimdetjHamex comafione,
nonamUfieddiarumpotnium;dedta:enda videa-
ttr-yitvanftamitfmtcomHfiotorpmtsreUqtti,.
rmrumnefififaa^meraoircapimettAdiimimsex-,

' tarnm aUcuhi concraHmacpetrefaaum^nptfiife-
rum qnafi vtnenm, convcrfim fmffe, qmd reae
coUim, itaut non tiideam, qxid refponfioni mima
queflanis addendum cenfieam.Verum dtera qu^io ^

fmajfismajoremdilucidaeionemrequirityqmmddoq

videlicet natura pejliferam illam materiam fine’

, conpicuisfimptomtttis,putafehre,fincope, deliriis
&Jimilibus^amdiKretinere, multomagisadexti- .
mas corporispartospropellerepotuerit? Cosncidit
hic controverfiarecentiorum^quaquarritur^ num in-
corpore mfiro ahfque injioni humerum putredine
venenumgenerars.queat? in qua affirmativam de^
fendit HERCULESSdXOmAUb.z.de SPhx-^

nig. cap. 8 . &fequentibus , propterea quod de efi
Jentia veneni mnjtt, per putredinem fieri ,poiifi-
fimum cum sjUotiMana experientia tefieturfiapiuS'
pefiiferos fffeaus ahfque omni'putredine diffemL
nars, quod Galenus etiam innuere videtsir,dHm

ccoaguktOjFERNSLIO de abditis re-
fis lib.2.cap.i5.tefte,^mptomata oriun-
irn teOatur FEIINELIUS . aliquando
ra Ipbacelari vidifle fine cauia externa.
lore aut rubore conlpicuo, dbono pri-
liore imraaniSimo , tandemque srgrum
tnfiuiile.fine febre, finelymptomatisad-
^vibusiidijueinhoczgro belle obftr-

X raodd. diais autem oritur fecundum

aftrolam

C E N T U R T A IL 159

snsmt-.iet d exiguo initiovidelicet ( canis ra- ^Mdei^d aUds,<pioadconpmumem manrakm,
yi^ofe^ateauBa^qaadamincmforedipjphy VitalisfacHkasinhacag^ovaUdafatisfuerityquam^^j,
euandoadma^itudinem notatu dignamfervenit, oh cauftm cor^viufonstper confenfum d^uker af^
difcemifotefiddt^fojtfexTnenfes^cumnonnunquam ficifotuityfriorihyafcilicadiehtfs^Kbimali^itasm
^tnteidtempusnullanotadiprehendatffr ijlc eodem fartihutremotioribusexcorru^ionehumorumfr&^

. 7mdo vitiofo humore in animaUs corfore genito i duUapit.Vt enimnaturAfra.pntiJJimeqHihusrl
oaulatim troBu tendoris ^inci^aUum foniu aH:- bi^h robufiijfjmum inefi , rarijtrae , fid

t^aconfenmd qua deinde univerfum cordus celeri^ trmdem fihi accidit»periculose laborant i prober ea,
eeralteratur.Contrapr^ntisquafiionisn^ativant quodvinwvalida caupmorbijicisv^iM rejifiat-,
acriterconjirmarenititurC^lumhalih.j.defeb,feft. ^mnnifim^aquadamviolentiadeprimaturdta
cap.j^^mnfolumasaoritaee Galeni^uipajfimve- prefentise^natteralymptomatis^velejfeBibushu^
nenatos & md^os humores in corpore nofiro, non jm materia corrupta tam diurefiitit, donec tandem
aliter qudmperfummacorruptionemfieri pofe fta~ fitbiio,finepracedentihus diuturnis dternationihus
tKit,fedetiamrationib9,quatenusea,quafecundum opprimeretur, Porrb.qmdtertiam quafiionem atti- f^f-

naturamfunt»adqualitates immediatifi^fiantia neueptaquariturtCurcdput &totumcadaver,eX‘tiAin
nopafeuprincipiovitaUcontrarias,abfqiinfigni^ cepta tibia dextra, in monpofam magnituSnem^unm,
vehementijfimacorruptione mutari nequeunt, non pofi obitum intumuerit ? non video quid diud re-
tamquantitatem, qudmmodumputredintsrejpici- fianderipojjk, equam quodmateriapeccans, antea
^doVeruntamen cum Saxonia tanthn contrafim- caloris nativi robufiioris contpedibsis quafi catena-
pHcemputredinemdijputet , Columba vero corru- ta,jampofimortemmagis commota exacerbata,
ptionemquandamformaleminfigneidconmunip»^ fiuamdi^itatisfrstBumhunc ediderit,eddemra-
tredinediverfijfimamintelligat3 non inconveniens tion€,quavidemu 4 interduminfcorbuticisatt&pe-
videtur,utramq\fententiamconciUare,mmirumut fielaborantibus,pofimortemtandemmaculas va-
venenumincorporenofiroprodxcaturnonexfim- riegatasefilorefiere. Necmirumquodiibiadextra

{irml^nifiJa,juxta'pofierii!rem opmmem. HU
^dmmhitixhmmijirdHifpolu.i.Efidmior.fefi.

-em, perit a.talifimptomdtpmmunis,prafertim cion

His hifioriacoRigitury^ecerit. Hac fiunt,vir experien-
cor- nfifime,quaraptimadtuasproximasUte-rasrefipon-
'nco- derevolui. Fale^fialvedtuoDORINGJO,quiijt
itio- locum tertii Prtfeffbris Medici hacfieptimana apud
fie^. nos receptus efi, de quo ex ipfius literis plura habebis»
nta- *J)ahamGiejkHaJfiorumCd.peb,,dnnoi 6 o$,

ret,(loquiturdemdignafutredine)hiscaput totum ___'— _- — -

d^eficebat,&mentum,ofia(qjdenudd)amurdeci-

debantqumdtaq,exmeruntfiuxtones.mad]un- OBSERVATIO LXXXIV*
|u™nisiMnnoramdo™iensakao

contignationisdomusaldor^ adaWm^^^^

Sd Virum cdeherrimum & DoaiC-Dn. D-
rae^iehiat,vel^ojieri(ira.Nonrialli5totumfem»r GUlLHEL. FABRJCillM HILD»
veltihUde«itdaha!imr,fef^mui.Galen«4mCcm~ Medicum Cf Chirurgum feritijjimum,
mmtm(h^uoiMf-f4emi«jiimmmpcrtina,ulte- ReipubLPuternucenfisA-vetitkorum
erac,]4rmSpHtre2,pancsmLcircuff^e^ur. . trdtnarmm.

■vmmoreflo«Lt,fur,iunu,- 4 haud»illd 2 m^ Phihf. DoO. S. P. V.

ukf^v^mhtujumdkadcortranfimsfu.prcfter- -yr YTpxrf(rcircfcrxm,PmtiJPmew,fm-

euqmdvenmumulnmujaruj;tuPHmmis,^«am \ j tor&M,icehmormde,flacetliterkme.
p,tre^,r^ 4 crnmm«ctc,^xru,uhtubsc^^^ W krcfporfcriicfr^fim^cafumJyMkcre,

famhuaccrdercmet,mhui,mmufq-,prwc,fM9 T tum modpcr C ruri t<du —

«ciSt. QHocircufauucurtuMam^^^^ euamqmdtxiUojucundequ4iouescrUmur,quat

fangms txcmtujknecurcafetmrc^uhdmuen cclU- hrevuermodAtusaiyiultmhperpmdendas.l cu
Sm^fq^inf^ih^fymptomatiscmtruxtritrfuit ratiorieutq^exfmemUMjicdccniummdusre-
linq^.Mmfuperhrito.AprilkjuiJtquidum,
bh«rcmu„t.&adfuc.^ecmrrxptumemu^du em[unguimmmtmMtudJtdJomttArrgumt.
d,JpcJins.juxtauphor.H,pp.26.loa,c!tut<>,uhdjcit, cumvivem,wJpmqut,dammtdimthiMuJudU.
•mummgravufmmmfitifefutrrfuakutm&ccr. Oum[ecmfmtoptimedcrmitu<.fq,adhorumii.cir..
ryt,outmckcuf«btmdrfudtuda frft^eaqutd cuquumiUaofitrgitM«cdrinZamMut,ci-dur.
tllulcca, dicente Galma mcemm.lev!sfimeputre- miendo tandem celeriter ad feneftram afcendie
fcmt,&percmfequens/:itiusetiamcerrumpantur. eamque egreditur. Ego tunc in eodem cuhicitle der’-

rtandemperfeneftramex cubiculo tertue -

i

1^0 OBSERVAT. CHIRURGIC.

OyfSi. raiensJnP^4repkaexcitaja, ij«^^^^

:inmfiltitik ftptMii!tc&i™ felis parum, fiat Eoeaia. Bk ttptrp,

'jelfiSmar/ihulanemegiffe, quamoh ceufam fatax- fexiesaki^ideii^xit, di-maxim^ fmjt! ailev:

. z’x;3ii.i .

trahajff.Sed^m'ohdolorjco ipfi fm »»

bspfdihus ohau3a}»ex contignatu

’ne'<^ adfiaritibtis qxtjivitt

ir/dfecilUtas{nenf£Tnd

iemre- fuUdpfusperkuhfifLsiztyd^nefornfropterinia^
lateam nmonempericfiligramih<i^Maccideret,rejpQhdi~ :

_____ . , h tefortunadBvoluttime(fet<juodetiamcredidit,Jibij^

t^imrrnhilisin^armonHipropeBm^inmoeodem^ perfiiap.fefortafis anteaper aliquot feptmanas
^ueloco remanet,pauR^pofita^n,firtasJtspluvia- fmbecillitatuhujuscaufasgefiavife,<juajam ahhac
rHmfrigiditate,quatuncjrequenteserant,rejyciIU- caufa^^cxaTa^y^-rrMiaAoBfimtraduBafint. Hifce
tuSffinum edit inarticMum , infiar animaUs fub remediis primo die contentuspd, quod exterius

■ manibus lanii morierftis, Defcendipetius eainten- vulnuscapitismtn-efolito del^umfueritjigefiivo
tione,tacB?^raMumhominemcolUgeremyacfepuku~ irapofito-jotoq^capiteoleo rofoceoinunUo. Seefuemi .
arem , quam ut curatione Medica'vel dieii»Aprilut^noBepracedenthdepi(^anxie‘

.., : fit febris una eonjmBa vi

deretur,quod niaurina te fabatur,' qua rsfbicunda,
fedobfanguinisconturbationempartifmqidebilita^. .
^osjis(fperiofiiila- tsmcraffa apparebat. .Ad duo igitur refpiciendum •
cale- effe videbatur, tum adfan^inem in colore prater
' tatespeBorpsq^^n- .

i- Qxaxdfang

termittendaefeduxi. Statimergocm

'ventriculus abo^refuo Uberaretur^poteqmd dx vicescaUdumepithematis loco partihtfs dolentibus
procedenti potione vefpertinA fupererat in juvene appUcare jufJiAntenusprtm^, dtebusaltquotmatu^
BqcchifeffvitanbusmininKajfueto:hinc'enimim- finb tempore pinguedinem humanam ( quam tum
mine7itemfufocationem,oriri,fgnis mnconterrmen- temporisd recentivorporis humanifeBionecopiofam.
dis colligebam, facio loqui coepit,de doloribus inpromptuhabui) in jufiulo cerevifia ^texhibenda

ingentibus variarum partium conquejlus efi, quod dedJ,quorei

tare cospi.quam ob cauj.

aUquothorispojicljfiere ....^

ciendumejfeputavi.l^eautemtantanmediainta firipJi.-'Pro'potuigkurconcesJtA(i-hord,f^.]S.cu.m
^avicajufilusexhiber€,fanmDN.7).70BlAM fyrupoviolarunT,acetofdtrijdeJiquir.anaJ’.<onf.
TANDLERVM,&affinitaee~clrfngulari amici- rolarum |r Mifce,&f
' . ■ —

fri brachii incidim^,^mi

regionemvehementemleniremusfPofivenafiBione prilisfoporquidampr£ternatur.ami (^vigilandi-
bene quievit, (!r,^inensJufocdmund cum dolore quadamimpotentia juccesft,quod pofquam vidi,
mift.Tribushoris dvenafe- fidtimehdllaboranskmejfeduxi,utquoadjieripof-.
m tempus Enema exhibui, fet,mater ia d capite revelleretur, xb' fimnhs prater

frspfi clyfierem qui ■* - ^^

K. Violarem, ..

chanibmiiL

•la(5hicanaM.f. •

vtuffilaginisanaM.j. .
florum chamomilla M.j.fl
Fiacdccodtoadjx. Incolatur
ele^. hiers flmp.
diaphoenici snz^j.i.
de fucco rofarum | j. fl
Oi» chamomilia?

fem-lini^jX

Coquantur in Cq. aqua ad^x. poft colen- ’
r|x. adde CaC extrad:. pro ctyfler.ffl maflsE, .

C E N T tl RI A IL tSx

anrear. S.C oL anethi,Tiolaraiii ana tfcenJiiM,fraf>tereiqusdmsJifcenieiiJi,‘vaptintmOif.ti^
Ohf.in. ji!^cc,&jutt:Enema-qitomi!aoidi- c^wef(faa^:^iacut^.!!dcii!c<^aitiaprshet'

1..^ JtUAt- Ced muraimne -medicammn £xdMiimh<iMn>^mtiaimcm^mtUadjievat!niim
' ' iWpfee»«ic/j»yKK<!S»K>fo5^i'-

. . . ^ ^ tu uminySoaSi- c.

^tiaSvtandejaielfedofcratiomDKdicammti a,
,dMttiJip<n^iIkrediit,i]infrifterfri5umtsmfc- ^usTsaihiK .
riman^icrtii!m,sj'UgiaKreifcditmhcTnentiJpmi (^nicquidenimtipi
hoc terfl!ireti»em,p-(ftertif^^doj
^tornate jumcnem h«m DEl^aid lihcmvi: vedepmtiJolatuiimKrfhmtaJ

i operatfcmeimelUBi-
^afia, qua hoc unicum

^ miinfarvientesaphamafia

%anttfr,circafinifirumhHmerum:^bidemq,circaar~ rnitiitur) jk etiam fmnambuhnes fre^tenter oh
tiadaimem hrachUcMit fiapxU, «t aimt circa '4imativamcjmefccmem,Jiric«hfaloca4cendMnt,

periar ccftaidrfo;7iKrUfMeriorcmfartem,ejisfdem fericuli magmtitdinem non ferpendemes , ed^at
peruconttifanemijHandamfaSamfidfe,defrt- huic mica opera-

hcTcdo, tum cx tumweSBorHmloarrumpamiat. tionitamiim intenta eji, Hincetiamft,tit nomine
tumetiam cx dolore partitemtp, impotentia. Etjive- poprio vocati, cadunt, utpotequodippadmodum
roqaafdaminanaioneshicfuaderet Chirtirgiii,ijui famiUarefhantaJiamedMrevocet,mdeconfequen-
vuhnucpmttaBahat.n^itamen convenientim terdjcmm excitantur, ^excitatimaonitudinem
videbatter emplajhxm.velfotiittcataflafinaexfa- pericnUcognofieates,formidare incipiunt, acdijfi-
camibust^rahfumentiiui, actendones ac nervofas patielpmitibus,atquealie revocaiisfacultatihm de-
partescoTifortantihueadhiberea^uodGermaninopi hilitatie,caduntpericlitantur,
Ootth 3 i\it.vocani,exfarihafahar.ldolendJioloar- Terttb queritur : Cur dormiendo delaplos
meno^mfhitomajori,tj-Jimilihue,quo continuato juvenisminusfueiittefus? 4-4» quia periculum,
partes diaaconfortatafuerunt.ita ut aliis remeSie tanmptnonfuit animadverfum : etp enimj^uU

Xr» manu,centufa qssodaommdo repUu pollicis,. cedita^uia vigilantibus ita decidentibusex conjber-
comnsode qtto^utebamur.PojboElidutemfebricstra, natione timore vehementijjittso pritus omnes intro'
. ta,fympt(rmatisq^gravibuscorrtais,ftptcioeratad- adfuumprincipiumrecuerunt, undepartes exter-
huede[anguineconereto,quam obeaufamaliquoties namagisdebilitantur, etrcitiusimprejfiones alienas

pulveremexiiscpsifanguinisprunios djffolvem ', ut prater na - ‘ ''.

fient oculi cancri,pp.radic.rabainBor.prj:etii^fi- c'

miliaexhibui,&[udoremprovocavi,fimuleerep, fi .„ _ , .-

ciendo, ut convenienti Seetavires adtmdum colla- caufamdecidensprimbpedibusterramattigitfquod
pfireficerentur. Quarationepraterpmmultorum lafioplantarumfuperficialisteflabatur ) confiequt

fin^lmiprovidentia,futlaus&honorin sternum: bus,[edUxaeT,fiati

Exhoccapefingularifieaf^ontepulUampro- Qmdfi vigilansfieiffetinten/i

' . .; "r fine,utvialeneisrefifieret,vehementiarfttiptim

tefiahatur ) confiequen-,
lonintenfis^refifienti-

blemataqu£damnotatudiana,quatuojudicio,p^r [me,ut..
clarifmse.,fisb]icio:quidmihi videatur, breviter prejfio: prout enit,
fubfcribam,proutilludjampennsfuccurrit,dumhic aileo redditur ve, . .

Lipfis (abfeiisqmeaBibliothecula) operam medi- Quarto quaritur: fi a vehementi imagina-

ceemsgrotanticuidamfatminaprimarisprsftando, tionepeE&mniumfitivjeo^aiWj cntaftorumhic
tanquamhopsvivo. , fomnambulo fuerit oblitus? A jafetdjWjaJ»»*

Ergoprimoqusritur.-Ctirjuvenisluc citius operationesphantafis&memoris,utcitiusfiatjpe-

nebriatus Inieo^tw vel fomnambuloi
rit,quamalio tempore , quod multis accidit i

imebrii vigilantes adhucfafius
prsficriptumeaperaount, qusphantqfia impero
qustamenfobrii nonag^ederentur : ita mulio m
gisii[demdorttneniibushocacciderepop,verifimile

tur.aS-pritufmagis conturbentur,tumiiamqu^d
inteiligendifacHltas,xTraqidijy,dicadi patefias tunc
ten^orisquiefeat. Hinc etiam.tot aEiionesperfi-

nifiomninocmbrucopiavapJ^emquafifipuiufit.
ol^e juvenis hic dormiendo ambulans. fene-
lonesomnia intrepide audentej-locapericulofitjipip

prspararit, currum celeriter afienderit , ubi
phantafia fefellit dormientem , 'ut ad fenepam
afcendendocurrumfeafiendereputarit. Jisfierunt
enimpeiesiBsfirmiter in imaginatione, quia in
mandatis eidemiatum erat,utfismr/to 'mane fitrge-
ret,^necej[aria aditer prspararet.

Quinto queritur : Undepoftlapfiunimpo-
tentiavigilandi, & per confequens lethargus in-’
ceperit? .Anapituitofishutmribus in cerebri re¬
gione putreficentibut, per contufionem ibidem forte
colleais,quodfim^isprimisdiebusex aurefinifira
prqfluenstefitiaturiHincigtiurcerebriimbecillicas

i6i OBSERVAT.

0hfB4. fkstkBfaexhaUtumeSyfrincipiifmfjervortm
^ 85 . cmtinm^ecerum^a.mfacfikMcsaA[m[umine^
pftc reddita, fmrim^

Sexto quaritur : Qnomodo didhis 2
totgravibuscompUcatisaffedibuSafebri fHlicet,
itemfbpore p.n, lipothymiis fi-equentibus,

jnaquctotias corporis ii^edllitate tam dto vi¬
res recuperarcpotuerit? jinqtsiahac ^Titptowfi-
ta omnia non excaujismorbijicisy lon^aferte propter

tionemiquodfrequent^ Mcidit ,generabanttfr, fed
/khitopropterlapfimtinlperatoaccidememf Mrgo
ciem vires iirref^eBuiuveniiisatatisfmuxreSy nec
procedentibus morbofis dip^fitionibfes ahfitmpta ef-
fentiferipotmt^tciioftnitaspriJtinarecoHigeretiir.

Septimo quarti Curin articulorum con-
tufionibus & luxationibus , potius cataplafinata
<juam inuniSiones approbaverimus, pricferamin
principio ? qnia inunBienes faciant adpo~

hah^tyqaam Miamedicaminayqaafccando ^dif-

affidit impediam f ^c. Hac fant qua raptim tua
VignJeprafinti cafareferrevolai : boni confide
■me,quodfacisy ama. Dabam Lipfia raxi^ov (faU

OBSERVATIO LXXXV.

De Somnambulonibusj &nonnu^is aliis ^ qui ab
alto decideruntiabfquemagnabe-

Qarzffmum atque DoBiJltmum ^irum
D. DOCT. GREGORIUM HOR-
STIUM, Philofephamfttmmum.e^inJl-
luftri-Acideiaia GieJJiua Hajfor. Medteim
trefifonmlsnge ceteherrimum,ami¬
cum fmgukrim.

U £ipon^^m tuum dodiffimum ad Obferva-
^Xdonem meam de Gangr2na,tibi infcriptam,

bonoran^, 2:c^i. Placuit omnino, illud^ue
Obiervationi anncxL Accepi quoque Oblerva-
tionemtuamdeSomnambulohe, (eleganter fica
te,non autem ut ab aliis, No5:ambulone vocato.)
raram profeflb, &annotatione dignam. Quod
T.ExceIl.iplam mibiinloribere dignata fit ,ex eo
fiimmalua in mebumanitasde benevolentia du-
cefcit. FaxitD.O.M.utatiquandoolEciis,be-
neficiisque recondere polfim. Problemata &
nodos, quos exprscfctipto cafu proponis, tuipfe-
met tam docl:e,& peripicud Iblvis, ut mihi opus
non fit noSuas Athenas ferre. Ne tamen
omnino nudam ad te mittam Epiftolam, addant

bns,& us,qui abalto,abique fefioneinfigni ceci-
derunt,eonvaIueruntque.

Quidam in agro Neocomenfi ad Fonte® .
Andrea^Pierte Galantier nomine,vir probns,roi
bultus, & optimo corporis habitu prsditus ,8t '

quadragefimum annum jetaas agens, cum anno

jiof.NeopoUnadlacum Neodunenfem, amicos

invifendi, & nuptias celebrandi causa profeSus
eflet, Sequadam die in convivio przter voluntal
tem ad compotationes compelleretur urgere-

turque,elfiigt,&fe in cubiculum quoddamfe- *

nesfi:pcrfluaseffugerepoiret,ablcondidit. Circa
mediin noSem, quum gravi ac profundo Ib- \
mno correptus el&t, ac fc ex convivio efiugere &
viridarium ingredi velle,lbmniaret,e leCto lur- -
gens,faieftramalceoditiindequeinterramcadit. .
Moxafomnoexpergefafius ejulat, & clamoribus
fuisdomefticosexcitat: qui accurrentes., ipfum »
lemhnortuuminhypocauftum trausferunt. Vo¬
cato ejus loci Chirurgo , nulla deprchenla fuit ^
Izfio, pratterquamquod cutiscifcatalos ad mu- ’

rumex parte abrala fuerat. Talis itaque empla-'
ftrisapplicatis,inun<9:is item lumbis, & vena in ’ '
cubito feSa, intra paucos dies finitati reftitutus ■ *

fuit, & ad hunc ufque diem fimus & incolumis
vivit. Non enim adeo pridem ,quum in agrum ,;,;,
Neocomenfem ad nobilem virum D.ISAIAM ■
HORRICiEUMvocatus eflem, przdidcum Pe- \ j

trumGalantieriplemetvidi,Scilla,quzaccide- '

rant,abiplb,prtelentenobiIi viro,excepiatquean-, ■ ^

notavi. Abeotamentempore,nunqHamfimile- ' '
quid fibi accidifle, affirmavit.

Exemplum IL
IdemnobilisvirHORRICtEUS mihire-
tuUt,feante,annoslo.inditioneEpi^copatusBai _ i
fileenfis,paganam fbmnambulonem cognovifle ,
illamque no<julurrcxifre,&dormiendo'rem &-
miliarem adminiftrafle, imb & aliquandbin cam- f-

pos ad (^erarios exipatiatam fume. Idque fe
fuisvidilleocuiis,mimaffirmavit.

Exempeum nh
LuftricipropeLolannamadlacum Leman-
ilum civis quidam 28»annor.atafii, a juventute . .

Ibmnambiudnemegit.Quicumpuera^uCcffet» '

frequenternoauriornuendo electo furgcbati»& *
pcra:des & plateas obambulabat, voaferabatuf* '

acdiftiii<3:cloquebaturi. Idquod a multis vidim .'-'f
& obforeatum elt. Qmhujtiffnodiadhucper-'^
ageret,niliuxorejusillura coerceret , noftui^ue
retineret.Mctameiimentisnuiiquamurqueadcd ‘ ■
compos fuit. . ' ^

Exemplum IV., ^ -

Ante amibs 24. cum apud praftandnimum
Cosmum SLOTANUM, Praxm CheirurgU .-'.j ;
camexercercm,vocatifuimusadpueIium,trium !
circiter annorum statis, quiexlupfema domus^ '

decidensjcerebnimejusjdiquomodo commo^’* ...-l-
tumconculTumquefuerat unde ftatim vomitus . ”
cibi iodigefti ibblequatui. Slotanus acccrfitus>
abraSs crinibus totum Caput ad tertium ulque i
diem oleo rolaC. inunxit j pulverem rofcr. & my r-
tiIlor.inlperfit,&Enfemata exhibuit. Tandcni '
edam capite per dies aliquot inunfto oleo iuo es t ■ '
floribus, ffgerconvalitic. '

Siffctjprowius iteran
xiirio pago acia-ft:, qu

ANDRE AM TOXOTIVM.iiffi?^

^1^4 OBSERVAT. C H I R U R G I C.

Q^r exercitatos, prsceptor meus plurimi tono- mr^affloxushiimorum evitetur, necefle cft, afio^

raudus, mconfilium adhibitus, brachium icari- quin infiammatio, dolor ingens, aliaque pefiima

beavit, unguentum ./Egyptiacum,reliquaque. ^roptomataferenda erunt. Statun itaque vi-
medicamenta, quz ad curatioaem gangrana :&os tenuis inftituendus, corpus a pravis humo-
quiruntur, applicuit; ita ut gan^sna remilait, ribus evacuandum, & vena, fi nihil eft quod ob^
tandemque brachium lanitati reftitutum fuerit: ftai^tundendaerit. Mcmbrumveromaleaffe-
fedcuraadfiuc&ioBga&laboiio&, non quod dhunoleomyrtino,&rolaceo inungere conve-
qualitas aliqua admodum maligna animadver- iiit, Defenfivum quoque,utafiluxus humorum
teretur, fed quia ps firaiSaim fucrat,& gangrsena impediatur,applicandum. Vulneii vero lequenlr
fupOTcnerat. ' digeflivui"*'^^''"'*"'^""'

AntepaucosannosmuIierqu^damBernx,

ni fallor dext

triuqucfucraiit

d:orum& perfe non venenatorum,!
vulgus Chcirurgorumipfis adlcribicv

terebinth.lotsinaqua cardui ben. |j,
'ojeirolkei,
amygdalar. dulcium,
de vitellis ovorum an.

, con- Liqucfiantlentoigne&percolentur, dein¬
de admifee croci 3j;.

Mficefiat
Vulnerebocraodo faris digeftoj

am nonnihil in fe continere pofle malignitatis, dicum Angelica, ariftolc
atque proinde peculiarem curandi methodum dei^ueemplaftrodiapalmco,autdc cerufla,vei
‘ requirere. Itaqueutornniarc<9:€,&ut artis eft fimili aliquo medicamento inducatur cicatrix.
adminiftreHtur,morlus beluarum, fiveequonim Si dolor fiiperveneritnimius,applicetur catapla-
Cveurforum,canum,Ieohum,aprorum,(ut& ima aliquod annodynum, ex tradatunoftrode
dehommisraorfiiObrcr.84.Ccnt..i.icripfimus ) gan^^na, veIdecombuftionfbus,excerptum.' Si
fic'diftinguo. Aut enim animal rabiofum eft, rraiSura adfuerit, clementer & ablque violentia
aut Iblummodo commotum, & fimpliciter ira- reponantur ofla, diligenterque in iede naturali
mm,cum morfii violat: (Donec enim manfiie- rerineantur,abiqueferularum tamen nimis ardta
tum, & minime ira percitum, neminem morde- Hgarionc^ne fiat humorum attradtio, calorifque-
bit, ut quidam morfum canis diftin^it.) lln- & fpirituum fi^ocario, quemadmodum in viro '
deafieous quilibet,peculiarem requirit curandi illo,cujusant€amemini,accidit. Pura aftringen-
methodum. Si enim animal rabiofum fuerit, tia, uti etiam emplaftica hic, propter infignem
vulnus, five id exigiim, five magnum exriterit, contufioriem nop -conveniunt: ftd qua: limul
ftarificarc, & cauterio aduali inurere expedit, digerunt. Inundo itaque toto membro oleo
reliquaque remedia, qujEobfervatione 87. Cent. rolaceo&niyrrino, lequensapplicctur catapla-
I. dOblcrvat. 98, hujus Centuria: recenfentur, fma.
appHcandaerunt. Inmprfuverbabanim^ non K.'farin;Ehordei|ij.

' remedia, qus ab alto 'adfupetfidem trahunt, u-
furpandafiint,id^ in eum finem, ut fi quid ma¬
ligni fubefiet, pauiarim educeretur. Primo i-
taque vuinusaceco,inquo theriaca diflbluta eft,
abluo: poftea, fi vulnus parvum fuerit, Ipiritum
' ’ i, filamentis im '' ‘

; applico; Aut

caryophyliatsan.^]. ^ ....

fplior.ftordfl, i^pplicetur tepide finguJis dictus ftmi

ru«an.9.j.f. ^ pueficontufio magaafuerit,ici4ae ufquead de-: '

• •tlieriaca: citnutn.autdeciniumquartumdiem, donec vul- ;

excraft. card. benedicti an |ij, nus optinie digtftum fit, &gaviora fymptoma-"

Cumliq.meliisroficeifiacmkturajinfor- tanonampliuslinttimenda. Tum in fafeiis &
raaunguerai,qaodfilamentisimponatur. Un- linteaminibus, quae fraccurae circumponuntur,
guentumbocinomnibus vulneribus, ac ulceri- fenelleiia, ut vocant, per quam vuinus fiugubs
busmalignisSevenenofis, anthrace,& fimilibus, diebus mundetur, relinquatur., fraSiira vero
przftantisfimum eft. Sin vulnus magnum quarto aut etiamlesto quovis dii
contufio ingens fuerit, utquam primum digera- deliganda erit

r R I -A IL I^S

t, atque colon jtativd pabuiuffl fnbmini-Q^gg

m fi^am rcfaibere velit, rc^

. cEcatisappropiaq^ ^ifcc diebus, cura graviter
w-iaboraflet, tandem ruptus eft umbilicus,ex quo'
'■etiam nane multum ichoris exdll^.quiex hepa-
teper venam umbilicalem provenire videtur: In¬
teriora vero jam optime fdTebabentj&priftmam
valetudinem paniatim recuperat: int^am hi-
Horiara alias mfias videbis. Hilce vale clarisfi-
jneatqucamantisfimeDN.D/rOXOTI,& feU-
citer vive diu. Salutant tc cum tuis Generofis a-
mici omnes, in primis R.eyerendus DN.Merula,
DH.Occonomu^DN.ConfuI& domelHci mei
orrines. Paiemkci Ayenticorum-8. Novembris

. OBSERVATIO LXXXVnT

GangrMm ex frigore ac con~

A Nno 1(500. peregrinus Britannus Roma rc-
diens,& in monte S. Bernardia via redta* de-^
fledces,ac inter nives perno^ns,tantum frigus
palfusfuit, ut extremitates omnium digitorum

grsena correpta: fiht. Exorto ftatim dolore ve-
nonnifi cum'difficultate Sedunum Vallefiorum

ii^entem^latisinconlilium adEbui^ Is videns
gangrenam jam in fphacclum degeneratum, api-'
c^uedigitorum plane emortuos elfe, carnem

di^ nec non ad proximum articulum ufque Ic-
paravitrdigitosquinetiamin ipfis articulis nova¬
culi ablcidit. Idque tali artificio & dexteritate
perfecitjUtpoftea gangrena ulterius, & parces la-
n^ invadere non potuerit. Sedquia^rraad hu-
jufmodibperatines apra, bonus ifte Vir minime
infirueSus, forcipe vero aut l^pro ( btplerique
chirurgorum facere confuevere) 'pfla Erumpere,
rem nefariam, ac artifice indignani eSt cenfuit,
milcrum huncce peregrinum Lau^nnam ad me
mifit: ubipnefente viroclarisfimo ze. dodiffimo
'n. ALBERTG ROSaO,'ejUsReip.Do(aore

& quibus partes principes male afficiantur. I
cipitque hzc Ipedes gangrsens circa extremic
tes , quum partes ilbe prius nutrimento deftlt
antur. Non immerito itaqi^ Benivenius Icr

item viro Dn. JOHAN. RHEJERIO, ibidem
liquas {za&z profeflbre digniffimo, mulrifque
aIiis,ofla omnium digitorum dextra manus ad
metacarpum ferra abfeidi; quo fadb brevi conva-
lui^&inpatriam rediit.

^ . ralemefle. Ego, futingenu^

fatear ) inter.omncsquotquothadenusGangra-
nai^intemperiefrigid^& ficca,velaiimentipe- ^

Quam hiftoriam hic in gratiam juniorum Cbi-
rurgorum fubjungere placuit, ut femperinraor-
bis, quantumvis defpcratis, de &iitatebcne fe¬
rent , atque ad eam recuperandam, fiimmara di-

Anno 1582. die iO. Augufti,cum esiemus sifieri»,
apud Illuftrisfimum Principem CHviacenfium. & ‘
Juliacenfium,Montenfiun ^
genfi. Presbyter quidam,

& decrepitus. Gangrena e: .. ^_

ficca,vcl(ut redaus dicamJ defe<5cu ca_

ti.vi & alimenti, in dextra tibia correptus fuit,
fine caula aliqua externa. Nullus in principio

indicium^ led potius frigus in crure perlentieba-
tur. . Unde ftatim ad te accerfivit CJarisfimum
D. D. GALENUMWIERUM, Archiatrum
Prinapis,^cGOSMUM SIGTANU^^

paulo lupra talum puftulam nigr^, nucis avel-
lanjc magnitudinem vix excedentem, & ( ut di-
fine dolore, inflammatione, & tumore.

vicfl£xit,fubjedaverbcaroiivida,&&nfus ex¬
pers erat. Puftula mex in foetidisfimum ulcus
degeneravit, quod intra paucos dies tanta tevitiia
crusinvateratjUt una ex partetemimortuum con¬
diceretur. linde ex confilio Clarisf. D.Dod.
^E^, crusubicunque fuspicio aliqua Gangr^

unguenta, aliaqueplurima, qu« putredini adver-
fantur, & nativum calorem fimul & nutrimen-
tumattrahunt, applicuimus. CaneriimClarisf..
D.Dotftor^^^lERtlS patdcidaribus quibusdam

observatio LXXXVlIi.

Ctngrtnt ex intemjime frigidi & fica, cm
defecla alimenti atrata.

Senectus (Galeno teftej ir
' quadam fit, ad frigiditatem &

• dedimn.- ™ir„™ debeii morbos

te; Deficit enim in iis calor ns ^ _

vivificat, concoquit &iuftaurat, dicit & hu-
midura rad:cale, quod omnes partes corporis ho.

lavit, & coiitinub bonis & eucbymis aL_

jnftauravk. Sic DEI.beneficio, & Medici hu¬
jus ac Chirurgifiimmadiligcntia atqueinduftria,
revocato tandem calore nativo , & humido radi-
’ 'remifit, reliqua quinedamljonpto-
n ccsl^unt. Mundificato dcin ul-
re, & pene fanato . Cliviam revertes eft
agerj.ubidomifiia adhuc adtempos
aliquod fupervixerat.

OBSER-

5 OBSERVAT. GHIRURGIC
OBSERVATIO LXXXIX. “LiS

' abfciflionem. gangrsnadenuo o
Gtosgrent ex intemperiefrigiAt itautpaucospoftdiesevitadifca

deq»t etiis ehjervttiene dignis in cudt- mortem, in pririenti

vereexdtutumomorboehfttm- .ZTvEiGnDoaorisMedidns, n

Aummno fuperiori i«07.in&nsqniiiam"^ S

SIobiiaCViro D.NICOUIO i WARTEN-^»'-
^IL,0n.!n Wiliaitad Muratum, ad curandum

Anno 1,607,9. Nc

. Inprimis au-

-__-^— dislocatio nulia adfit, ad quid,

qusfojexceofio? nifi agram periclitari velis^id
.quodhomineiriprobum, & rationalem Ghirurr
gum minime decet. Siaautem dislocatio adfit,
caprotinusreponenda., Quod fiabinitio Chi¬
rurgus vocatus non fuerit, ita ut membrum affe-

ufinodi caHbu

»beneficio rotula
[ue^ipfooficfe-
leracjdedolore^-

adonedcEmpiric
lon multum ab ii
iidextardafbludc
accidiflc obierv;

e EN Ttl

^ ierini,Kcanne&m.iit(yr6nes!nde>qoomodo
Jrejasmodicafibnsprocedend^iedifiahu
‘ Exemplum i.

'Qmd^ a domeftids Domini SAMtlELIS
MORA'ttl-I-4a'* Paterniieenfis, virrqbn-
ftas&i ■ - ' .i : . .1-=-

re bracBiom fibi ad cnbittim &egic. Ec
^aiammtcin^risBafiIeamprofefi:as eramira-
tdcasii qnendam ^ f qui in boc tradu prs aliis et-

oibos reponendis extoUicur) ex pago proximo
accerfiverunt Conjox Quoque inea, quia ffon
raro j me abiente i fradorasacdisiocutiones re-

pofuerat,& fanhati reftitueratjfimul vocata fiiit,

admedni quoque Enem, utdomeftifci mei vul¬
sos, qiiod fraduramcomitabatur (cujuscuram
fufticusilleEmpiricus aggredinolebat) curarent.
In locum Juumfradararepofitaj fenipiaftmmex
pice flava applicuit, fefciisijue & Ipleniis omnia
deligavit,(relido tameii foramineprovuliiferis
ffiuiidiflcatione J & iie aiitc dedrnuni tertium di*
emrolvercntur lala«>fpleniai &cmplaftruma-
moveretur>jaflit,doraumquc letontulit.
fit? Altera dic poftdenuodolor fupervenitj qui
paulatim audus erat. Intetim domefliei mei,
qui vulniis quotidie curabant, sgrum&adflan-
ttsrut emplaftrum amoveretur j admonucriinti
' fed fruftra: maluerunt enim inipoftorum , quam
1 in arte verlatorum confilium fequi, dolore tamen
m^is magisqueaudo, tandem parere cbadi fue>
runt. PrSrfcntibus itaque D.MOR-ATELLO,
aliisque fide dignishomiiilbtis, fraduraadbme-
flids meis ioluta, emplaflrbque abla|:o,brachium
noii ibluni tribus iii locis exuiceratuch offende¬
runt , veri^ etiam fcetens, ut hinc inde ver¬

mes, qiialds incarne putrida generari ibIent,cori-
Ipiccrentiir* Impbfito itaque unguento iioftiro
^gyptiaco, & Cataplaimate aliquO, piitrcdini
regente, applicato, curaddnem feliciter abfol-
verunt, braduiimquc pnftin® lanitati dbmeftici
mei reftitueirunt.

Exemplum Ii.

Sabaudus qdidam, vir fenexae decrepitus,
nev£ein ^onteRbodaiilex eqiio delapfus,tibiam
libi paiild fupra nialleoium fre^ti D. Joh.Cjrif-=
FONio mecumadvocato, firiduram feliciter re-
pofuimusEomnisquedolorprotin^ fedatusfiiit.
Tertio die poft j quum fraduram folverc velle¬
mus, sgerreculabat: ajebatenimj fibiaquo-
dam amico ,&in arte vei fatp ( erat aiiiem is Em¬
piricus) lignlficatumj fradulam ante feptimam
diem nod effe Iblvendam. Quinto tamert dic
morbi, dolore exorto j & propter Tcrias admo¬
nitiones D.Griffonii , in pr^entia D. TANI-
ANTONn SAR.AZENI Medici Regii, foluta
firadura, puftuk muitasiclividie, quse gangrar- .
namproximamfignjficabantjconfpedjefiicrunt.
Scarfficata tameatibia j & mcdicamcntisgangrae-

Rufticus ex pago quodam in agro Paternia-
ccnfijfub.plauftrolignisonufto,pedem adeo fibi

contradusefTet. Advocatnsego,aDtequani

kiA il 1^9

przcaTerem^tottinBteqaaiBafigm&avevi- Oi/1 pj.-
furofiut. Priiflbedainlifiimmaadhiberetnrdi-
iigentiai curaQouemiiiiiilqminnsi propter ma-
gnimdmem morbi, aiile mehfcs fcx iii: ^foiri
•pofile. SecundbiquiafraQdrafegens.fciaudica-
donem impediri non pbfle. Terdbiqmaego
tiim iemgoris cumaliisqdo^ueigris occnpatusj
neeefleefleintsgrumadhieaddncerdiE Ad
hiccumpardntes&adftantescoriienfiffehti&a.
duram fefibiuii & domum redii, cipedariquk
dotiecagrumadducereht, fed fruftra. Tantae-
liim fuitapudeosn^Iigehtia; utigroihapudle
redrierent j neque quenquam alium, qui faiHas,
medicamentaique mataffet, advocarent. Poft ita¬
que dies aliquot, rarfiis dolote acetbiiSmo .in-
flammarione item ac fetbre Inbbrtis, mifer ille
exriiiduseft.' '

IxEMitUM iV..^ .

Ego quoque , quuin in Iblutione fraftiirie
Cujusdam nobilis Beigi hohfatis diligens eflem,
ac adccimo quarto usque adingefimumprirnum
diem, medicamenta irtinime mUtaiTem, cailus
adeo magnus procreabis eft,ut ihdS maxima de¬
formitas dbiz fequuta iuiflet, hifi ptbtinus cal-
liim repreifiifem. (^ua veroid methodo fafiuni
fit,Lc&br ex tjblemdone Jii.Cehturi n colli¬
gere poterit.

,,, ANNOTATIO; , ,

itaque caute ac fecureagraus, fecundo *
aut ad minimumierdO quoquedie, Hippocrate
&Gaienb docente jfraaurafelvendaeft, idque irntUua.
iri erim Sfiem, ne iri riiembrb, praer Iblitum cb-
bperto, dolor aut pruritus fubonatur, neijueejiis
humbris,quijam pardafefti infixus eftipeffpt
rarioprbbibeatur. Poftleprimum, cdainfiribrii
risque adeo rieCelfe fittotiesfraaufasIblvere,par-
teiriqiie affedam iriif icere fblitusfuiri;

Observatio xch.

Di Euphorbioi

Ad , ' ; .

CeUhemmkmPtrHm

i)ii. p. GASPARliM BAUHINUM,
Illiift.bucisWiirtembefgici&Teccii &c. Me¬
dicum , nec nori Anatomiciiiri & Botani-
GOm inAcadeniia Bafileenfi br-

Guiihdmus Fabricius Hijclanus
S. P. D .

tN ulcerum curatione, vir Amplilfime, nihil fer-,
•Tme occiu-rit, quod Chirurgo raaiotm pariat"
moleftiain, atque pius negotu faceftat, quam ft'
ulcus cariem iri olTefibi adjuridam habeat,pra:-
cipue fi proftmda fuerit, propter humoremoffi
imbutum. Ad hujus autem humoris exictado-
nem & oflis decidendam, tum abandquis,tum
neotericis Medicis ac Chirurgis, pracftaudus cau¬
terio aduaii nihil excogitatum eft , quo & ego
non raro maximo cum frudn ufus fum. Poft
Cauterium aduaic,euphorhium hoc in cafu fc-
: eundum fibi loqim vendicare, fecile concedo.

'p Quan-

170 OBSERVA T.

OiT 62. Quan<3oqnyeni non folnm quia acre eft, &
' cafidnm iri quarto grado , humores offi imbutos
esiccatjiedvideturoccolrdquadam facultate hic
convenire. Non immerito itaque a Kolcotide,

odibus pTx aliis medicamentis celebratur. Ego
etChaSenus in carioiisoOihusEuphorbiomard-

mo cum fruSu nfus fui,nna tamen mihi occur-

CHIRURGIC. I

&priefiantiflinusMedicisdivnlgatum'atqnepro-(3^ |

Porro apographam Obfervationum de qua-jv

damTtiflagiqis IjjEcie, & AUiaria, quas olim da- j»**

rilT.atqueDo&iD.GEORGIO JENISCHIO

Ccujusego nunquam nifieffiifis iachrymb. pro.»-
pter fummam illam, qu* inter nos fuit amiddam,
recordor) infcripferam i nunc Eacell. T.SmdS
huius Botanici lumi'''

i7i ^ OBS.ERVAT.

mukoscandidosy^quajtcongefiosferti qmbissfli-
rrago, qMtenneSyoblong&mChiiidenUa^lSfqpihiUid^
%'Doitn. junUes^femmeni^oexigmreplet&fMcedKm.

.'^OMEN.Q^omodovetrribiu_gr£ciscrLa-
thul VtBt appellata Ju,nendam confiat ■, forte d Diofiori-

Lugd.pre- deprotermifik Tragustamen Ihla^uUnmficun-
Ung.TrMgo dum Cratevacenfieit:fedbrevu^efiDiofcorid.lih.Z
^dtont»’ auamutcertiquid (latfii poffttr jdittrum

in^-^yrhl^irecenfa

hTrai. eir finapi vocantJatis foliis ^ *radtcibut magmt ,

fwdM ^- quod ^ipfumJfchiadkoruminfafienibusadmifie--
der/t terre- Sic Vena in uddyerfariis:, Mdtorolopho Plinii

nopejfunkqaddrarehujasdelineatknemfcrihit,&
^hrktTtt- Lfigdun^quare ^ Dalechampiusin VUnifim,

za-.infelio. qmrundamopinime Alltariome^monet.

armeredi- zy.cap.^.fichabent: ^eUorolophos, qHAapudnos
^^’^”*“^'crifia dicitmlfolia hahet fimilia gaUinqceacrifia^

Moneuhi liariavulgoHerbarm^Trago, (cai^.ThUj^-corr.
in Me/u nutftr/t) Fuchf tJMiatth.Dodon. gallica editione
*”*-,^n‘i'pifirercellenf.Lok LonicerofThalk.Ofalp, Lugd,
ekluada- %^^^am.Camer,Gerardo: zAlUafiramvel zAl-
ta VerceU. ^‘aru^ Gefiiero hifioria: ^Uiaria alte-ra], eAmato :
i Matthui zAlliaria, 'Vdmamarina,Alliarica^Ves afini,Pan-
y^Sinopi deB.Erk.CordoMonachiinMefaemiRimaMa-
(j^y^J^^/^KnbbjauchkrautXcuchclI,

pi Anguil. ^xiAUitim non bnlbofiim i^nglk Saacedlone^^
PenA Lug- lackeyfhe hedgepGallk eAdif^reitherhe aux

. XEJidPVS, Abortio-.communiter Apru
' AO CV S. Sponte Lk incultk , u^br(fis
aTraguf^ taram^ a^ora anmaliumhabkasionesf^^^

'^empI^AMENTOM, QimAllhim
f Faci f. fuboleatjeodeThnperamento proditum ejfe, quidam
Lor.ucrtu, {volunt: quare calefacere defiecareinontamen
g Trague.pgy.^„deatqueAllium, Aii^ad Nafiurtiinaiurara
h Secundo accederefiatuunt. Sanecumtotagufiu cAidiufculo
lerthrt- fit, fecundo ordine calefacere ^ficcare h cenfemzis.
tniffo Ded. Semen tamenferventiusexifiit,quarevoluerunt a^
iTrag.Lo’ liqui l reElius exterius, quam intrinfecus exhiberi:
r^^,..omnia,quaNafiurtium,^^^^^^

Fuchf,fcribit. CAefacit, aperit-jkinddit,digerit,
provocatycrafoshutnores extenuat, lentos^ incidit.
ZlSXdS. Etfiin MeScina ufum nullumco-
T-liodon. -^nitHmhabuerk,^Aiqmhmattamen,&inculmis

tuendamiprimoJ^ere commendantes. In Medici-Obf y/
na ^facultates trihussntftr,qua efrNafiurtic^Jina-: ^ '

pi : Mulio tamenmkior,&ufwcommodJorexifiit:f^*

AUi f odE/yfemum aut Erucam facultate referre £cumo»r

Herba decadum Afihmaticis utile , five fi- oi.
lum,velinaqua^(^.oUo decoBum,(Ir tpotum.

Seminis ujus ejfipotefi, adhhumorescrqfos”’'^”*‘*“
inpeBere incidxndos;quare tufiientihus coment. ^

' SucctafebribusmaUgnis convenit. ' Lenuerm
^ EXTRINSECVS. Succm h vel femen ‘

inpuhperedaBu,narih^ inditufiemutametapro-
vocat :Epileptkosac Uthargicosexcitau Semeni
cumaceto Eraplafirirmdo, mulie-ribusfiran^latu pne^tt»
uteri laborantibus, peBini utiliter imponitur, eaf- appUctnt

Sunt qui folia Enematibus incoquant, qua^Ahol
vel ad Coli, vel adnephritkosdoloresirqiciuntur,d

- tam excAfulo doloresmitigariacfifiri \ volunt.

Sic etiam,adyersus coxenScum afeHus, clyfieribus
reHe.adjungi mfiamunt.

Folia trita, impofita, Noli me. tangere fa-
naxe, tefiis efi Pandeciar^m author, quare ^ fuc-
cum pulverem utilia ejfe in mAzgnis ulceribus a JieiUn,
Cancrumminamibus, Camerariiu auBor efi.

OfficinaaolmproScordkperperamufafunt:^^^^^^
odorehquiderfhfednecfacie nec facuhatibtMplan- f,
tah&cfcordiukn£mulatf{r\quare Monachiin Me- i.

Alliariam vulgo diUam accipiat : quamvis maona
fitrationefaciei-diferentia. Arabestamenprojcor^
dionon <!Alliariam,fid alliumfilvefire,fimiUtudk

iere^ptuii de relicuis etiam
'te,:^c. OcyHsSafilea.^.fy.n. i So8

Tejie extinclis mn illic o inhummdU , di-
tjuot exempla.

Ad Qarisfimum atijm Doclisfimem Virum

Dn. JOHANNEM JACOB. KfLAFFnUM,
ApudNcocoraenfesMedicinzDodorem '

ordinarium atque celeberrimum.

Gei

■ Guil. Faericius Hilbanus ,

. s. ,e. D.

■^T Onirameritb, Clariflime atque amantiflime
^^DoaorKS-AFFTI, interdixit LEVINUS
EEMNiUS.deoccuItis natur$ miraculis, lib. 2.
cap,;. Comitiali morbo. Lethargo, Apopexia,
& uteri ftranoulatione oppreflbs, confettim fe^
pulchro committendos cfE. Compertum enim
habeo (inquit) nonnullos elmaao capulo rcvi-
xiffe. Quamobrem lege cautum effe convenit,
ne libitinarii ac velpillones praepropere, (Tuos

174 OBSERVAT. CHIRURGI G.

f>kP91- qnium indiliire, ut canffiilium mortuum efle, tihiu,&uimich:Tairi^^aitilnis,qei)mio?res(jf,^^^
arbitrarentur. Advocatus Vir QariiEnmsDn. ipfato^itierf^.^^icisiqtit3rttmfii£r»troi;^meejfe,

D.JOHANNESWlER.US,praEdiai Prindpis yriterquMUmmexmitatknm^mduftnem^
j^f» ^iiaffT lnngecHfbprn^nyj^ nimam a corpo- laborem,^He7>nfteic(^fAptfiines,Uterisi7ffpemme
re nondum feparatamefle cognovit. Juffititar admedatisfatisfisfnqfietefiaris.QmhuiiloSiiU-
queutinleaocalidecooperireturrcordiquoque mi»illriis,idqKeexemplisaliqHctcmfirmM,Ctirf(rr*
&incarpo pulfibus Epithemata applicuit, &per humamnmiiico ,mi tam-en diqxmdeceno quc-
rntervalla guttula una aut altera me^camento- tiamte7^trre,qxiyfudamixlocispeeicontingitfiX‘
rum corroborantium, linguam irroravit. In- hxmmdaejfe. CxifextemiejreliilxrammKltarxm-
rerim d,in> pius ifie & fidelis Medicus circa ^ rAti(m»m,7iiAetef£.^mxtxAinpeperamiciti£tiemin

-s, & de recuperanda &nitate fo- iudtm,quemmdiverfafpeciehm^i!tqKeqKia-KniS-

-rsprsparabant, hijlmxm,q«aspefiimdiimaUamr)te,ceapderatie,
r, admoveban- fuhfcrihm me cogit. QiipadNAturam,Cic.inOjjic,

: altera die lih.i,premeloqximr,dice«do:principuge)>ariidii-
<iratribxtKmeJfe,»tfervito».

' &qusaM

ledico prselcti

turque, pro ludibrio ha-

corpusinhumare vellent: fcd conatibus jpforr
antevertitDn.D.WlER.US. Secunda itaque die corpust^
a'dlerediit*gcr:pofteaaDn.D.WIER.O,adhi- dxmm^MmixiAqusicunq^AdmiiendMpintnecep
bitis tum medicamentis, tum optima vifius ra- faria,mqitiiratecpAret. Cxmigitxrnefiraproprix
tione, paulatim inintegramfanitatcmrcftimtus liiiigitvaAi^mtAprehi!gaeie,ml>iitamreaimmex-
fuit. dAtA^xidq«Afoohep,tctmmeAndemconfervAtione ■

H2c,ntidixi,fcpiflime D.SLOTANO, & iyipreximHmexerceamiteifiqiiidemqmdmbu nS
mihi, roultisquealiispr«fcnfibus ip&methofpcs vohmmfien,Altm iiefaciamm,&comrd,lexfit,
narravit, etantquetnnculapfi anni feptendecim, fieiai&itiprimiifacrafitginadiBitaf.iiVip^ts pro-

aquibush^cacciderant. Abcoquoquetempo- ximumtuumperindeatqueteipfum. QaisTi .

• infiinf^miiltos

fHofepeliricupiet! Lectione
u nohispy7ilegmtbehiA,qxAmimmeci^cra,ejxsdem

i- fLt,Ac quotidiAnaobferltuiofatistefiatter,hacifta
ime ab iflis differt, 'm idem Cic.pradiBo in loco

rorum dofiotum acfidedignorumlciamus,cn ^

E)EI creamm,, proptermetum peftisac alicujus ^

re, atque hoc effet contra omnem charitatem i!!eodifferri,qmdhiciamiim,qiia«tamfenpem<h-,
Chriftianam, & juftilTimam DEI iram erga in- o,etar,adidfilKm qmda4efi,qxodqxeprafemefl,fs
_ t^raT etiam civitates ac nationes incendere at- acc<tmmodac,paxMiim admodxm jemiens praterL
queprovocare. ■' _ _ tumzxtfxtm-um-.homoaxtem.qKirationisejlpar-

Prudenter itaque faciunt MagiftratuSi (uti tkeps,confeqKentia cernit, frincipia ^ciaifasrerii
ego Genevsc, & in quibusdam aliis locis obferva- videt,earxmqxefrogreffHs ePqxafiamecelTmiesnon

vi ) qui neminem fepeliri permittunt, ni fi prius inorat ,ftmilit«dines - ^

aquodamviroArtistnedicKperito,&adhocne- ptesadjungitatqxean.
gotiumdeftinato, inlpeflo atque explorato ca- tacurjtmvidet,adea
davere. ^ ^ necejfarias.Qmdfiitaq-,haccep'enitimsiaipareffet,

Hsec, vir. Clariflirae, ad tefcnbere libuit, ac papender.entxr,nontamvariaincommodainfepe-

ice rogare vo
, habes(fcio a

.H ..

te habCTe^iquot) direm«r.Ethacdeiisdem:jami»diverfaffecieb«s

Vale eum lecbfli- de eqi

OBSERVATIO XCVL
De

Lejie oliiij, morbis acutit extinHis, quos n,
frotinasinhumandosejfejsipriaquin-
queoftenditur,

D.GUILHELMO FABRICIO HILDANO,
^ go celeberrimo

hoc Ixbet annotare. ^
Pjrrrhxaitba>!iaSege,qiumdacfimJiu
ficifiendo forte fortuita cane prope viareperiffel q
cufoSebat corpus mormii heri fui,ha

i. JAC

•tmes reipfavideo,doaisfmeD. TABRlCLfr- luerit,^ mUites be
i miterinanimotminherereCiceronisdiSum,isro canis,q«ilempertri
«obis filem nos natos effe, ‘uerem & Patrie,Paren- 'Regemfiquebetter.

miffem,fciri non potuit: donec abhinc aliquo tempo--
redelectationesgratiatotumfueexereitumderewi-
! bene effem armati ac Sspojitil at
■trifiis tjrtaciturnus erat,tuncfortb -

C E N T U R I A ll ■

9K 9^. mcHrre- BERNBARDVS GRLWSjh- qj,

^ re^„xt«Siu:ereRcgim>deinrcCHrrertaihomm- «mryVerbiDBJ«>tmfierP-«lUr.giBenps,ampi- '

^m,talaq,l‘fi‘“g‘r"‘i^-‘R‘x&tidpiu>tesm^- t^rqf-o^iitmeiahomraxdta.

■ rati, URA japicatt ftat dt homictdio ,frommilaem plmefiimkm hifiammacapfe Lifpa , k viro -

mcxlthm_aSHmc,«fiJfat,at^taadta,ftfflicio ^ Historia II.

KHlStstfrit- ExhttSifimilihmfatitfrfer^af- II. Necadmtdamdtpimibs anteaUijxetaxxet
varet , qae hrma ammaxtia amicitia qttadam hk frofmrhemittajxedamfagoConcIa^ie diSo ,
flm^xam <juaf, «atural, commiferatime dUcan- vifa,«hi Vir tjmdam fyxccfe al^aamdtx ccrre^
tttr, eiraagi, hominem daci debere, ma tam ftieiiali«tei<m(eaemmtemporeferetrttm»mdtim:
fnbitijxxmpmilefefonereatqaeobltvifii. eratinufa) confitebatterr^ cxmadfefttlchrKnt

Tandem maiorti probationis gratia accedo apportatui, aejamiamfepeliend«seJfet,htimeroi
receKfere,id^xebrevifims,^tiaedam(xtiatero^ movit.yuodcumadflantesvidifientiflatimexfiioi-
gatKs)htporias,quipntfireacciderant. bantdomamferebant:atque dmfoftmodttm

Historia I. fttpernixit,&pleriemq^pofia-vtilgotiocatti,fieiti,

VrimaeftdeqtiadammaIiere, qteatemporepe- Mors de Corfeille. Hocandtvtahipu ,qaiperfoi-
fiiinivaeam aliismortaisfeptiUafuit,tamenpofl- namiUam viderunt Qcognoverunt-,
modum d‘u adhuc cum marito fuo fupervixit, . Historia III.

quantumfeirepotui, communicare non gravabor. IIl.NarravicD.fohannet Gaudotut mercator

x1gituranniesquiuquagefimta,velc,rciter,qtiod (f civts Neocomenfs.fefapiffmeaudiijfe Bixjtnfii
pefiufavijlimegraffabatur pertdtamBurgundid, aviris fide dignis, fetjuentem hifioriamveri ante
■prafertimpivioduniiitautvefpiUoxesinfepelien- quadraointacirciterannosaccidtffe, , • • '

dis mortuis tam occupati fuerint, ut cuilibet pecu- 'DoSorem quendam Juris adhuc iavepemfuif-

liarefepulchrumfacerenequiverint, verum fove- feJtVezjsul,oppidulo uonlongedUlanteBixantio i
amquandamCommunem .ficuti communiter folet quilethargolaboravit,<irfatisdiuin ejusmodi pen-
fieri in ejiumodiluisfavitia,foderecoacb, in quam roxjfmo,nemine tamenprafente,permanfit, hoc de
. aliquot corpora injicerepoffent.Idqmd accidit cui- fiejciens,fiparatim in quadam domo peculiari, uni
dam mulieri nomine Dame NICOLE LEN- cum fervo apedibus,ne divulgaretur, voluit dege-
LILLET, quatum temporis pefiequoq^perait- re, ^cumfentiretparoxyfmumadvenire,fefe iU
quoddieslaborans,fubito iaq-ae,rfieupotius,utper- fuum mufiolum inclufit, itaut nefervusquidem

'.m aUu fepettehatnr: ejmmodt enim corpora mor-
amndiu-reUnentHr^Hta cHifimep^trefcHfityUt te\
:aliosinficerepopnt,nifiquamprimum terraco- ca

71 id reticebat, ne diffamareturuttq^ quispiam ia
n contraituro matrimonio obftaculumfibi ajfer-
KVerumne quidfinifireipfiaccideret,ita totali-

vit, ideopratoremejusloci D.MOBOV.AM,

rnendarentur .utplerunq^intali luis furore iihiq, quemplerunq^ propternegptiapubltcademiman-
fierifolet. Quaibipertotamnoltemjacens,fubau. fx7UexiJlimeus,facillimi,fiquidnoviixurbecah-
roramadfeferediit,animumq^collegit,neficiensta- tingeret,audtrepoffe,acceftt,(fferioprecatusjet
men,quonaminlocoeJfet,neqjegreZpotenspropter illudquodipfidMiirus,neminirevelaret-,hifceproc.
dehlitatem,cf pondus aliorum corporum mortuo- mifiis,DoBorincipitenarrare,quomodoialiactali

■ abhominihmdifiahatifie locus ullus propter'- jiiceat,agficrepeifripofet,neigiturintradiemna-'.

fiqutdemfiacioquatuordierum.neqjCibum neque die,quopratorinviUamfuamprofeSius,ibic^per.
potum ajumpferit,.adcompefcendam aliquo modos noSavit, uxor autem , qua planenihilde hoc cafisi ,
famem, portionem pepli fui, quo faciei ejus obteSa fcutinuUus parentum fcivit ,putansmaritufuum-.
erat,roditaiq^comtdit. Tandempoftviginti qua- mortuum efie,omniapraparahantur ad jam ipfum
tuor horas, ^aliacorporaalibitinariissnhuman- fipeliendum. Quodeumpretorforte fortuit'o do-
da eundem inlojum afferuntur , quidumflrepi- mum reversus audiens,& reminsfcenspromiffo-
tum quondamfufeitabant, illa iflumpercipit, (3 rum,fubito adadesaccedtt,peutq.^abadfiaxlibus,
tandtu vociferatur,donec ab alsie exaudiebatur : quahordincideritinhuucparoxyfmumirefionde-
qui maxime obfiupefaSli,intentiiuaufcultant, gf baturet,herifubvegteram. Tuncipferetardando
Vocem humanam effe percipiunt, ideoiltico ipfam fepulturam, DoSor paulo pofirevivifeere incipitp
effodiunt, (3 revivifiere videntes, domum fisam atqueabhincid.demumannorumobiit. ■ ■ •!.

apportant jehi mox convaluit,p3adhucper aliquot Historia IV»

religionis diffenfioiifm Laufannamfecontulit, £# matre fua aliquotiesaudivifferecitare hanchiflo-:’
ilhe adhuc diu feliciter cum fuo maritovixif. ac riam, qua contigit a Vert.el, locus m Burgundia i

queannosplacidiin Domino obdormivit. Hunc apportatus, aliquandiuibi,ficutfiert folets ante,
cafum ipfametfapiffimefilis corrimrafatibue enar. quaminhumabaturfxferetrofuerit,aliquistxpx-
ravit.ex quorum numero efi (uti mihi retulerunt) tribus aquam benediSam in faciem , qua nonobte-
Erudentifimus atq^ Confultifimus VirD. Cancel- Ba erat ,ixfj,erfit, ipfe expavefient oculos aperuit,
larius huius Comitatus, Compater meus,(g frater inde domum relatus, mox adferediil,ac deinceps
ipfius Germanus JON-iSHOSlCsdEl, ac Re- circiter eSo annos fupervixit.

P 4 MSTO-

1 !

ehf.ss.

CHIRURGIC.

^ r Ohfimatitnes t«i fetertijUat (_ quurum

toiinhoc Cornuata ,dtD.JOCO¬
SO rUvRA tum temporis CafleUano B ’ -
eeuf, qmquoniam aUtjuandtu Cariialfia i
Vit, advocarunt Medicum Srihurgenfem, at tute-
rimagrotus paulo ante tpfiut adventum in fynco-

/m accurrunt,dicentes i quod e vtvudafieferit,eg

nijijiqmdcmadfa.uteoipus eioflendatur, ante-
quaminfepulchrum inferatur,idqupdfaSum, (S
cumpenUiufacteminfpexerit, dixtt,fe nonexifti-.
mareipfam mortuumefe, itaq, parumpulv^is
piperis petiit,(i tUum in nares inpvit,4e quofter-
nutatio excitata, convaluit, ^ pojlmoditm feUci-
ter adhuc diu fuo officio funStss.

EihaSenitsdehifioriiseorum, quiepivis re.
furrexerunt, £? dtu fupervixerunt :pojfent (galia

la.fepultafniffie:
verumvelquodpropter pondus,veldifiantiamjo.
ci,velffiiffitHdinem tumba egredifenexaudinncn
potuerint, coaBafuerint vttam cum morte com.
mutare tutreliUis multisali!s,unicahacceconfir-

viris fide dignis idaudtvtrecenfere. Matronam
olimquandam honefiam, ex familia patritia or¬
tam,fuffocattoneutertlahoraffe , quapro mortua

kam concameratamfuhlemphejus familia pecu-
iiarem ac propriam,fuperfeffibulum fuit pojita,
tum magno lapide oflmm monumenti clauferunt.

miltamoritur,quiin eundem locum ponendus, la-
pfsakellio revolvitur, matrona ijlafupragra¬
dus jmopeoffiumrnxftuaffinedtgttisindextrama.

dum,illam tunc temporis verenon fuiffiemortuam,
(^cumadfeferedierit, exitum hinc inde quidem
quarendo, tandem hofce gradus reperiiffie , tamen

tuit,atqueutfuprdet,amofiendimus, digttosfuos i
fAmem. falUandam edere eo in loco in-

Hatid abjimilem evenijfe BinAntii hijloriami j
'' •uimea,^u£indeoria,aiteJlACurperJipeauri.. <

m0i)&cordmhicFrJi6urgtfapiusjamperffieaa
in arte Medica exercenda pngularis tnduflria,
excolendajiudium, ut creberrimi tecum rebus de
Medicisagam,me impellunt, ac nunc quidem per
Uteros, quandoquide rarior nobtsconveniendipt-
culiatconceditur. Idautemnecingratum tibi,nic
tnuttlenoflrumutriq^fore exifltmo. Cum igitur
diebus htfceadpuerum d cane rabido morfum, ac-
cituifuerim,ex ObfervJua ij.fumo materiem.

Curafli {omnem cura controverfiam ) ad '

! methodo pB arte ,proind,eq,falieif ime. Ad-
hibuifii fianficattonem, ufitonem, attrahentia,
alextpharmaca.

l.At Galenus nofier ti.fimplic.&fchrionemBra.
ceptoremfuum memorat,omnes {qui quidem eo ufi
fr.erint)acanerabidomorfos,hifcetantumduobus
curaffieremeditsxxhibitofciUancrorxmcinere.PB
emplajiro exffice,opoponMe, PS aceto tmpofito, nec

•nto effie potefi, hac duo remedia in
■ fupervacanea. Hocprimum.
«fiio{utFernelianisutarverbu) can¬
dente ferro,virus omne domet pi abfumat, PS in
mernbra tnjinuari minime pateatur, hae quoque
ratione tnctfio nequaquam requiri videtur.

, 111, ^uodft tamen tncifio quadam omnino ne.

nsu ad Pifonem utitur ? qui vulnus majus tllici
facit,carnem circumquaq^auferem,pf adrotun-
dUtatem redigens. ;

Itc, Cumauthore Galeno,fiuviatiliumcancro-

,m{quo,

■onrelie videntur.

Exquibus omnibus evidentijUmipatetxorpora
five yERE:mortua,pve FERE mortua^onante
Sem naturalem effie terra pbruenda.

Atvelacontrahendo,hacfuntmi Domine FA¬
BRICI, qua pro tempore tecumfersptu
relubuie,utom

SEBASTIANI MEYER.I, MED. D.
ReipubLEryburg. Phy ficus Ordinar.

D. GUILHEL.%ABRICIO MLDANO
Medico praftantiflimOjPatemiacenfi Chei.
rurgo OrdinariojDomino & Ami¬
co obfersando.

S. Pi D.

^ •) cinis, fubjlantia proprietate mirabilis

fit in hecagsSa,praferendufine communibus illis-
PP univerfaiibus Alextpharmacis, Thertaca, Cor¬
nu cervino,Pesj>ari > Hae mihi, de qutbus conferre

Acplane perffiicerete arbitror, ^

•ninm meum { quod quam fit exiguumfemio)ex-
tart,p£admgeniitHtperfpicactfi,mitanquamco-
tacuere,necpigebitme,veladextremumusque

^tritum proficere,

Quodfirationemifiam

ris,boniq^confulueris,nec

conferendi approbave-
invitusadpropofitare- ■
_ inofiram vehementer cor-,

roborabis, pp illnflrabis Obfervationes tuas , pg_
me ad paria faciendum,fi potero,obligabis. Sin
—-‘■ rem te in reffiondendo exhibueris, cave ne
importunum iu adibus tuis Paterniaci ho-
ffiitem p$ exaSorem fentias. oAEgrius autem, ut
nofli ,ejicitur, quam non admittuurhoffies. ya-
lovtrpraftantifiime. Fryburgi Noitho.
num. Calond.Oaobr.

OB.

OBSERVATIO XGVIL
GUILHELMr FABRICII HILDANIj
ai dabia nonnulla, in -

_t<y^em auihoritas > ut hocabipfis >

prsicriptum. remedium applicare non denega¬
rem. Hscadpiimam Obje&onem.,

Veriflima (imt, quas cxFcmeiio citas verba'
ferrum videlicet candens, wrns omne domare&J
abfumere. Sed quiapordo.aliquaipfius virusm ^
crufta ex combuftiqne ^&a> f^le remanere ^
pofnc', necefiVelfc ^ad inajorem fecuritatem, iu

&eftharam relaxantia; id hujuSniodi pedibus
milii femper fulpedafuere ,utObferv. 871 -Gen4
“ r.i.monuimus. Eft autem aut fecunda
e blande feparahda atque excitanda; ne dum a,'
ifehumedatur eiTentfa&yisvenenijin crufta
mtenta,-per venas capillarius,, majora varaiiSC’
jred parces ilobilcs impetat,'corpusque totum’
.toxkec. Vides-itaque vir Clarii incifiOnemf,
ijasego.in pcaallegata Obfervatione 87, menii-
t.plusqudmueceffariam^jfle. - ' '

<kleni ,|ib.‘deTheriacaad Pifonsm, Inciden-

r>n. SEBASTIANO MEYEK-Oi
Renubi. Frdburgenfis Aventicor^Dodore Me
dico ordinario atque celeberrimo .

' propofita. •
^£SP07\/SI0. ' '

y^ttam deprolapfis.in.icrotum iateftinis^^vi
V^claril^e,&amice pluriiniin

ame expedaftiOblervadpnem, ]

fum Dominum deGLARESSE
Etu hic invi(^a.t, ad te mi (1»tequ<

Jam accepiiTc.eonfido..

Obfervat. mea 87. CenturisE-pr:
dubia,reJponderei ' ^

Quantum itaqu

lobjedionem^Ga-

1

17« OBSERVAT. CHIRURGIC.

,, optamiis,vide!g^t3irnepromi0ioneintiiamdia-» MARUcontramorfiun canisrabidinsnimprow
. ti^diffcras. PareraiadAroiticorimijJ^cbrua- bera,nri&m|re(U^tiaromma venena debellare
pofre,ininimedubitem:ingravi^menbocce&

■■ ' ' . . " •* nenculofimmo morbo, ut ^ui eo medicamento

unquam^us fuerim, cem^quid afijrmare non

SEBASTIANI MEYERI, MED. D. _ ^ ^

& Rdp.Freib. Helvetiof. Phy fici audeo :quin potius prsfidiaqu* a

ordinarii, ’ * -1

Ad Curathnem de morfi canis rabidi»

Kernedio memorabili.

audeo rqumpouus prsiidia, qu*a totvmsprs-'
claris,&totfeculis comprobataaccelebrata fue¬
re, elig^ma. Deinde quomodo remediumhocHi

tam exigua quantitate , & tam per paucos dies
iiimptum, venenum ejusmodi letliifenim,nt&
interdum humano corpori adeo tenaciter acdiu

^ inh«rehs,expellere&vincerepofle,nonvideo.

<jUILHEL. FABRlIClUM HILDANUM, Sciraus quidem ex Galeno lib. 2. deAntidot. & \
Medicum Prasftantinimum, Relponlio. lib.n.defimplic.med*fac*Cratippum&.iEfi:rio-

E pifioiatuaiFrrPrafiantt^imeteximium Ga^ nem remedium ex cancris fluviatilibus per qua-
icHtea?» » utiJuperiore de prolapjis dragintadies exhibuifie. Ah piitas idem quoque

manimeHippocraticunt^teprafias^noneantumcU inhocremedio6bfervandumeire?Neque placet^
tAndo(cumalus<^uo^uefiintmtsMedicin£autho~ quodvi^us rationem tam parvi faciat. Sedquia

' - -- ' - tindufirieinterpre- -forfanD.PALMARItB remedii hujus fingula-

iMcroruntJiuvtati- rem.aliquamhabuit experientiam, fitbriftam;&-
, iis^certituufiionts reme- quam de morfu canis rabidi T. Excell, alias me
” ^promifihiftoriam,aggrediar,'

^eaufaexcffio»tsefchara,folertidtrh * * .

t(ktefits»arridet» I^ecuonferplacentalexi- Anno j6o^ die lo.Novemb. Matrona qu^-

/ut»cd»israbidi leUi^i/na , tibs dam honcftaPaterriiacenfis,quinquagenaria, u-Jleriait
^ratiM«eminereiMedic£^de xorque PETRI DENISII, acanefuodomeftico »»"/*«.
tybabeo»ur^ohfirvarey ^ua ac r^iolb quatuor divcrfis in locis morla fuit.'®**

^aHdareUterisnedeJffiasm^juamjhirtortterum^ dA^xila\Js\o6sd.i^ct(\s,^\iQv '

Vnicum faitem adhuc» quodad curationem mor-’ raduo exunafcre digiti pane in alteram penetra-
ftuijiitumagts enucleandam jpeSlare 'videtur di" bant. Deinde quoque fupracubituminmulculq
benspropofitjirtu, fVLlVS ‘PALMARIVS bicipiti. Unde meoconfilioufa, modo fequenti
CONSTANTINVS» MediemPanfienfts, procefli:^ . . '

FERNELII difctpalusjtbr.demorfucamsrabi- Primum vulnera phlebotomo aliquantum
4iyAlexipharmacumtraditi<]HodfolHm:>negle^is fcarificarii, quofariguis effluerc.poflet, quum a
aUis remediis , imo ^ 'vibius ratione» ^uocung^d vulneribus acceptis nihil ejuseifluxifi^. Dein-
morju tempore Kfurpetur ^ceriipmum ac tutifs- de brachium ac manus undique fequenti lotio-

mumexifiauut^u0Uullumun^HamammalHfumi^^l^\cd

videat»tiuodnontamatrocumorbipericulum e- R,. aceti acerrimiC
'vitarityi^udcun^uteremr-viPlusrdtione. Recipit falisniarinifubtiliir.pulverilatifij,

um benaplvia minoris,plaMagmiSifyliorum polypo- ^ Poflea cauterio afcuaii vulneribus caiiteri-,
•* dii,abj7»thiivulgaris»mentha»artemijia,melijf0" zatisigofiipiumfpiritu vini,in quo theriacadif^
, phjfftybetonica»hjperici-,centauriiminoriSyJtegu^ loiuta,madefaaum^pofui,& fequenti Empla-
* lorum aquale pondus. Semidrachraampul^oeris Ihro totum digitum involvi, idemque brachio-
demorfis quotidie-prabere jubet, ^fef^uldrach^ quoqueappHa»

to.eenfet.QuiddehocAlexipharmacojidtuas,fcir
aveo. Vale Vir prafianti^mCy me^ qu6d facts^a
ma.FryburgiAvemicor, Calend.Martii» iCo-j.

codar.

fcordii an. M£
theriacaiopt. In

Mifccanmr ,& eum f. q. mellis in formam"
ungaentidiUgenter incorporentur.

Alteradie cfcharas fequenti hamnloappre-
nen&, feparatoriq blande escjdi.idquc in euni
Chtrifimam atque VoSifimum Firam, ne ferofosaliquis humor ibideten^

Dn. SEBASTIANUM' MEYERUM, tus,abcfcharamalignitatemaliquam '

Reipubl. Ftyburgenfis Hdyedcor. Dofiorem acquireret.

OBSERVAT. XCVIJI.

’ GUILHELMI FABRICII mLDANI,
Demorliicanis rabidi, ‘

D ifficilis pro ingenii mei tenuitate
riffime,& amice p'urimumhont

lii mei tenuitate, vir Cla-
nliirim.'.™ b^sn/jiande, eft

: amice pinnmuranonoranae, elt
Ius,quem mihiIblvendumproponis. Etfi
m medicamentum Clariffimi viri D. PAL-

•«S(o)„

Cujqsmodi qU(
, FORESTUM

■ tlieriaciEan.5ij.'“ : ' T.

cornacervruffi&prSpar.jj. '7

■ lapidis bezoard. . Mi^e.

Circa diem feptimam dolor in digiep^Igib'

adeo audus erat ,utad alia remedarecurre^^^^

abietihiinl calideinftillaw^^.fcmmque brachinni'

■ oblumbncor.'- " ^ ■

of, c Soribus D.CoESlotani an |j.

■ fpintusvini 3ij-, ' -f

tneriaciJjVMifce;'

ft involvi. ■ ' ' t

R..iarinKliordeI;^j;’'f^* -''^ ■ ' ', '

fem. cydonidrV^uIVdir^C""" ’■ "■^"'1'

oLlumbricor. Foftedidde,' i.V .' '

puiverisfibr.chanibirO.'- . ' ,

" itidliloti an. ?j. ^ _......

Mifcffj-Pat Cataplafina , addcado fub finem diu^poll :

fum tamen efcbarse. pinguia nulla., led^e mun- '
dificatiVo nbftro impofui: undupra naiflcpie, afe
gue efcharam relaxantia, iRlhAmpcr fuipeffa
fiiiflc j^ObfetvafcS^. CenturA^aiinfevii ro4
cafiiiS iSnVarzV ulcdra, ui;|’apS^^red^^
mnem curam fipuedibgentiam adhibuu Itaque
nunOpiffs (ut m,&>nriculBM^ri Iblet) nunc fpotti
giii pfipaf atiS itnpofitis', ipia ad tnenfe fere'tr^
aperta"reOnui.Jnterimfiueqne ^odogo^fipSim,
fbpeK6ri'iigubre maderadum-jaii muiftdi^jij*.'
■^'m npftfUm''ad ulcera nialigda' ind^i'/rnbdq

' R. .pUl'vefc'A'nge!id'opfr'&aiflcatii':.'‘'■

p¥virtaai|.sbfM:

‘ "‘^'i'dfs iiezdar^id^a^

^0 OBSERVAT. CHIRURGIC.

OhC ?L tarditatiingenU mei concedat Valecnm^one- ,

•-- acabus &muria a£rcirvatb>fiimoqueexiccat3S, ffijJjmaconjugea^pamteoitae^jScCOLINE-
utiScab lis , qua5atramqtiebilcmprocrcant,ab- TAEA inea-chariflima, ddnifee falutamus. Pa-
jKMret,iroperavimus. Singulis item fere dic- 'temiad Avenricor.^iMartiiifioS.
busj tribus horis ante prandium drachmam u- : — T^t-L .i*

palyeriglVi^i rnri^ ^j »^d o ant^np^lbo SEBASTIANI MEYEILI j MED. 0.
Tumpfit. ^ ^ Demorfacanis rabidii

palv.^ gendan*|r. FABRICIUM HaXDANUM

~ oUb^i§j.Miice.

Patefniacenlcm

__esfuilfecancr&sfla^ _. Refportfib. ^

"viades.quoruniDiofcorides &Galenus«nemi- f^Bfer^udtionnhtKtmyircxcelltntiPtmt^ice
' n&e,eertmn quia apud nos non feperiun- im^mis coUhdeJe^rpi camsr^diidiin a»;

tufjgaiiiraarosnoftroseligerecoaauslu!. tranaPaiifmacatji, fhiUaifisomnihiiohfervm-

PprrdantequamhuicEpiftolEfinemimpo- d^,acc^t^Ugi,CHmval«pi»enonexigHi.Idea
■ jiaipjea,qus annotatioBedigna.minime^eticcn- tjifrafeSopfit,veri,legttirmij^ci)ratii)ii%camii^ .
daauMimmiruma:grartlipfim.qufnla,hOna,nn- giofiMfepiferiifeamhujHSy^tiamamisJibi,qai
dadmtdecimaqilattai&vigcfimaprimadtemor- fcipasmtdiascalUnlitredextricdpi»nt,imitxridam
bUagiwtdonibusmVolHatariis&conTOlfivisto- hmedendafrepan&e Meam. Frier'enim fcafue
tiiis corporis,febriliumhorrorumiuRaijimagi- hxjxscecieriaionisHfrecipiiiisefi,vemie iUttu re-
liatioriibuSdepravatisjpaVoribusque mdancho- acctidj^nftminpartibusdeUre?^

' licorumfimiiibus,Correptamfu 2 e. Hsctamen Jcentie(ne^ia-exim'^>iadjamalemsfemravitd»fe^
^mptbmataivigefimaprimadie.usqueadqua- dii^mfierikui,reH6eMpapt)pari-'—- ^

dragefimammorbi,perinlcrvallaifedrariflunej _

'eam tnoleftarenonceirabant ' &epaciidre: - .

“tpftmenfesduosdmorfij canisfabidijcum 'Quemijiiidemjcopxm ajfeipiertspraelare,dum Eairftiie

te HiAern dieillam in iuburbio inviferem, pavori- fcdrijx.mdo,'nenenipareionema[iamprafxndis^na ■viatai.
'bus&ima^nationibiBmelancholicis,eulntoriuS CKmfinguine,(u6inen^ul>ito,0uin,utiyKiilameta
torporis agitarionc, correptam offendi. 'EgCf.- ^^Obferv.Sy.Centur.i.feceriee.cucxrbieUlam
Itaque,quiaaliudnihiltumfemporis eblociad etiM»he»einj^.mmatim,ijuepbis[anguinieextrar ' '
manus effet,rufat manipulumfumpfi, contudi, heretieri)ncipitimufcHloappofHa'ie)aiiemddmas^

.& pauxillo vini fuperinfufb, iuccUm expreili, extinguieferrocandentiiaUamuleere-inecnonva-
tumque calide propinavi, hinc acceffio paula- kntermtrahentihuspraleBiu,&epthaurit..

_ rimfemifit. Sequenti dein die, p 4 verem pr2e- ' In eo autempr&identUtua atq^faleriia elucet Aignpi
-fcripcumexgammaris in duplo exhibui. Vulne- fm^ularis,i]u'od 'loccicirciimdiUgemer ahflergis-,jita”
raquoque denuo cauteriopqtentiali,pilis ,fpen- tjHidfortefaliiiacaninadeJiccata,-!ieljpuma. alicubi
^que dilatavi ,*& ad finem tertii menfisaperta feMidiJfetyidtjfudperpauciscurahaberiexifiima.,

• retinui. ScDivinofavore convaluit, &adfaunc ^'verb^aleni callentij^imam exjSa de locis a^eSiSt^
ti^ue annum 1608. quo hjrcdd te faibo j^bcUd nonpi^t^velfilumfiutftmfihuntanHmcanpus eon-^
fch^mt>necunquampra:cedenusmaiiveftigium iigerit\rahiemconckarepo^e, Vidst duos MAT~
uilum perienfit. Maritus hujus foemina: ab eo- THIOLVS,^uijpunMrantfimperfufi,nxilodjuf‘
dem cane in crus deictrum moHuj diei2,eju9- dentex morfie acfepto vulnere ,rabtem contraxeo-'

• dem menfis ad me venit. Morius tamen cutem rtsnu MATTHJiEX^S-X>E GRAD. confil.

SteuniM ftonpenetrara^fcdqui3livida&nigra,poftqn^ magn^icujusdamdominimenttmp, fohanmsCo^

Hifieris totumcttisablui, neforian (aWa (idquodfaci- ^ueraniypopmultosdiesinfeUirabiefildtmpoJtPio^
d$morpu Ic^Ut Gaienus & experienda teftanriir, 6eripo- aentahusinosrabientiscd^fiietJieumcantsnequa‘

apparcbatjphlebotomp fcarificavi,'pofl«acautc- tiohabenda fit humoris, dcane^fia<^udpart€fiiffufi^ .

' rium^dnaleadhibui,levitertamch,&e^emme- VtverhquampriwumvirufimittnaterutpateatRtt

i^ddo,utinfoBmina>proceffi. Hic tamen parvo exitus,ne<^uediuttustncluja maneatydtueaha nova
cum negotio curatt^ fuit >' & fimiliter ad hunc fifccrefiae, pofiero fiatim. die efcharam cultello
usquediembcrielchabetv hamulo\ingemose(utfioUs)inventts,removes^.U‘

TertiaSi- \ Anno i dod. puella 8. annor, ajtatis', filia liiufiirpatisunSiuofis &ptn^tbus,ratxone tUdJaJ •
porudt ^ANNA EA^BLO Patcrniacenfis ad fini- nepri>babili,(adduBami,Centuna)-^dhujuS‘

exhalationem evaporaitonemquevenenipro^ •

mutMu inor£,njihiadauaa,6i!t, Tumribia^Iuta,m6r- hibeant. Ne^timendumhtc,^uodmaliisefi,ne
firafiarificavijcautcriumaaualeapplicui, rcli- defe^Unientium^adulcusfiuxtOyOJitphle^one,

. quaqueme4icamenta,;fuperimreqtai^adhibm, rationedelorisferatur,qutapotiusjubet^tofiori^

Vulnus per mei^ 'ires hians detmm,mtamqae des, utfirdiduntfit , ac continuo infiammationem
curationem prsefente D^EMAN. tlRSTISlO, ^ifiarivideatter, Stemmhumorestmpetuadulats
Art.li^r.Magiftr6,foeIiciterabfoIn.bl2cqno- f^.entur,anaextrorfumveneniportioraperetur,
quehucusquepptimdfrulturfamtate. ejus^adinterioramotusimpediretur.

" Habes hic, yhClariffime, brevibus cnra- Qmdpofiea firilns , dum teJymptdma doloris ^
tionis illius Matron» hartadonem atque Hifto- ali{^uandiuacurdtfonembrbidifimeret,fervensole- w
riain, qua fi arrilcHt, cft quodlzter, finminus , ffmin^J^ulceritnontantummhddi^is^^um^

C E N T ti R I A n.

ej0>,frcdeffeucmtir»hU0imfs,ifmhmmM^

j^phBiefmfep-kidxrasat^i^otiiiiexfmjiKn- mettu efl, m cmipiMtftraffeBiijicciJJmci^eTBpi £? 95*
to raacntifiTeTRlSAUi DIVERSI, afraitis, ra!>ic,&MaqiiamrMtemt:flnvUtiksci,nvmiri, ' -

,oba^ifiio-
ncmfidis nalstrificcifsmi, iKjSii exaSetsstan-

tscreim,qsstefiadverfissr^iiem,cmtr^ietatem-
ctteruMceminpttdnliii^siaMgeMMmimididJk

t, (ruerem
'mrda,fifio- n

'onadminE Q^^HideminGAfA ^ _

tttrSiasin- 7ascri),(fritfirtsmfi chek dr hachafirrcifiita^e--
ttione fummtttr,co!wsd]hsomnes ahimnmex- Senmr, tsamcasidi sjxidemcmcer defiitxmseE)
halare,fii-van mtem,quihmjaxUtndKmonem ftmslemm vtdgtss eodiatfxmqsseindigstetnomme.
iBsisadhibsSafseeritmedendiratio. Dogmatkive- Thssris mfdvere tsso cernaerjarsana, qamfse
rqfi^Oe Rasionales, ia qmhxsaaUst kaheat accedens asstem gemiantr, porro Gammarorssm decem,plane
manifejlssm, qmd cascam tpfim demoajlreh in his xtiprafiripjispraceptorxofter. Galenas, apssd qssem
easefismprocatarSicomnoncxxSanmrtniiefiigare. fingsslare illstdctnenscancrmrstm ii.finsplsc. exjlat
ZltJscanisrahidsesfsterst,aKtwpera,qsiodmomor- encommm.QmdNVLLVSXJN^AMexrum, ci:

Udfi dr tfcrihsK meScamentx venenssm ex- principes partes conems omtsgnariqaea •veneno cos-
trahitni,qmdtttlxiptistsndcun(morfitefiillapfttm. ptaftterint,titmfitamvtcnttedtmtaqttemdKfi-rM
qtsoqttedr^o-agsolatHaiatilcerilittehifceve- d!"vtgildntiaarcemdefendiffes,dsdnoprocHlinho-

Hftqttoqteedr^o-ngsoUtxainttkerihteshtjceve- drvtgddntiaarcemdefendipSidithtoproctelt
hementer^obanttir. Sed pratersre non pojfstra, flssfotefiatemve-atsirafatjfiei.
qteandoqstidemhmfipeSat,t'np'rimiselega'ntes'’Jide- Otsodlimtdludsco, •virprai
rimihi etiampilsslas illas tAo /klAd rIENI hacl

alio ligno venenis rejiflente, oblitas thmdeo
Mtthridatid, drfie inditas.

Ia drnohihjpr,

itatibspofiDem,

st prAlardObfiervattonemedigmSmfsterss, intmoY- ““
talesttbt debeograttas. Hortor tnterim,sit in obfier-

veris Angelici ihprafi-rspttone md mteUigpr _ i^e n
j,. S'nd^efefiilitstmantsdotkmillaminvttbttts^ror qttaris. Detsscot.

ditGalentes adPifonem, ttt ctscterbituU infiar exts- dttetifime fidvum tefervefdfincohme.Valenobilts
:ieret,ab tdtoqze -atntsspjkmextrahEretM qtsAnon ,^acham, ar/ticeperpetite, Freiburo. Helvet. lO.
modi,epota,fiedetiamadmotaextrinfeciss,rabidorii fttliil6oZ. A

morfibasprafentaneiimremediiimexifiat,- Jtdqae -^—r-r—- " -' i i

nonimmeritoPAR.EVScxcellereceterts,hoc,lo- OBSERVATIO XCIX,

co & affiSii theriacam indicat ( hoc filo remedio^^ Ex firmioribus arBioribasqueinfanmlorkm
fi:feliciterufitmprofefiUs)aqsidviti,velmnogent-’': . Ati-volitcris,gibbofita‘

rofid^ohttam,dAriiisqtfe,ficutcr«oremanet,afih- JN quibusdam Regionibus&fai

.Hseft,

infantulos ftatiin a partu .involvendo ( ne-

is, moxqsie fitperpofitis alliis, •dei ctf- fcio quibufdecaufisjfafciisarae nimis ftringant.
'ms, cum fide vitiari & terebinthina tinde fepius evenit, Ut eorum eorpora & ar‘ *
.^ • -■ " bis.aJtisqui ’ ■'

tntritis. Neqaecertei-nferioraiuafitnt. gibbis, al

«■ Magnifice a Matthiolo Precipitdtum commea- biatuin &c. protuberent. Quiriau...i,iuuiui-
daurfifiquidemideximiSprafia-atiJfimumque aiorem involutionem id accidat, non eft quod
Scantentum appellans, (in 6.Dicofirid.deufiione quisquam dubitet: fiquidenofia adhuc tenera,
demorferum )prater id quod vulnus occludiprohi- moUia & cartilagmoia facile retorquentur, ex-
■ beat, diuque patens fervet, exaltoddfuperficiem traque fedem natur^em reprimuntur , qus dein
potenurvenenum attrahereajferit,edquerecit'era paulatim excrefcentia,indurefcunt,idquodego-
ujufiefaculeatispracelleremedicamenta,jam du- in multis obfetvavi. Hanc etiani ob caufim fo-
- Icnt infantulorum capitaf magno iplbrum da-
d mno)in longitudinam excrefcere,atque fic fphz-

. , - -j-r.>.-j- r - .^nita- tiali cauterio, feufontanella,ut'

tisavtfieribusdepulfionhduoGaU-ausegcacilfima ctzcddk,<ps ' ' ’

serem. ElaigfiurinWIL EOMEEOufiis, nunquam ftudio.

gratia, (ficntiipfe quidem

ref,Afit,ps. Mihi quidem arridet Pelopis DoBoris eorundem fafciisaraiusconftringere confueve-'
timcjjffimema : emtrum^ cum ftnimdfitaliati- runtiUtin longitudinem cxcrefcant. 5edquem-

GUILHELMI FABRICII
HILDANL

IlluftriiTMarchionis Badenfis &Hachberg^n-

fis &c. Iflcl)^£E item R&ipublicseBerrienfisMcdico-Chi’

targi ei;diimrii,

0 s E R V A T 1 0 N V M '

£T

cvtAtionvM caisvRGjeARvM

CENTURIA TERTIA

Epiftolis nonnullis Virorum Frjeftantisfimo-

rumjoec noninftfumentiSiab Auchore iflveiitisjilluftrata.

03 SE R V.AT I O 1.

Vungm Scirrhofus^ cx Auri profuHulans ^ua-
mods finattu i ^

Viro Ampliffimo atque Dodibillimo, Dft. PETRO de SPINA
SerenilEmi ac Potentiffioii Prmcipjs ac Domini DN. FRIDERIGr V.
Comitis Palatini ad Rhenum ,S. R. Imperii Archidapiferij atque JEIe^bris, Ducis
'Bavari«j&c. Medrco -ordinano atque ce¬
leberrimo, -

GUILHELMUS FABRICIUS HiLDANUS,

_ S. P. D.

■ E Chirurgicis cafibus,inprimis ^ Csrterum j Vir ampiifi^& i in auris meatu
raris, yirAmpliflifflCanonfor Varii oriuntur afFe6:us,&quidetngraviflimi; o-
lumobie^ari, verum etiam.nS mniumyerb d^fiicillimuseft', fiexcrefcennVali-

elTcjCum exvatiisnoftrisjcollb- requirit diligentiam. Cum eniia.

quiis’. Anno fupra millefimum quingentefimum pars fit exqpifitiffimo fenfu prodita, neque ca-
aonagefimo quarto, primo Aquisgrani> deinde runcul» abfque caufticisSt erodentibus medica-
quoque Heideiberg^ habitis> tum etiam exlite- mentisabfiimi poflintjfacillime exeo.rumufa do¬
ris, quas ante annos quatuordecitn internos de ioresacerbiflSmi,'aiiaque graviora fymptomata
rebus Chirurgicis, & priecipue de vulneribus 'fuboririlblent.. Hancobcaufam,cumpr^n-

,0 B S e R V A T. C H l R U R G I G;

boiabat, quia puiinIiE ad extremam cutem nihil B. extremum, fivepoftcrioremamhitum auris,
fereeruperunt. Porroquia materia variolarnm Creropart^ faciem versus relpidefat. Dura^'*"
sjon fius ad partes externas expulla,pueflaqr"“ ' i :-i

_icapite,&circa e-

ia, parum obnoxia fuerat, non diu poft.
Anno I5P5. qnifuitannns9.tetatis,do-
rtaeft. Oo-

tiahzc. Reliquaparshnjnsfungi,fecundum

lor ia meam aorisdeax» pc*dpueacu^ &pun-
gcns erat, ita ut tota ilkpars in tumorem

devaretur. Auri oleum Chamomeiibu

susinapicem definebat,habebatque plarie for-
Hiamfai!gi,nondumtaraen,propterexmb^. '
ranciamA.nbtatam,integer,redtantummod^ ^

ad lineram D.ui^ue, confpici potuit»

, Superfidefiveextuberantiahujttsfungi', u-
i poftea dicemus, ablati, quod, reliquum erat,
laulatim uiqueadipilus radicem,qu2prope tym- -
at j in confpedum veniebat: conftitoe-

iusjexquoprimisquidemdidjns materialiibti- batqe figuramprsen:Tiptam. .rA forma-itaque^
lis, & ioturs camis inftar, deinde pus-crafitim duritie, excrefi:cntiam.banccc fungum' feir-rbo^
ipifiTumqueextiHabat, Dolorcapitis&aurispau- fum appellare libuit. -

Upm ceflavit, mmefadio quinetiam-faciei eva- PropuUuiabantprscteredcirca ipHiis radicem,
nuit. . Tribuselapfismenfibus, itenim materia jaliaduoparva germina E» notata,ex quibuspro-,
fubtilis cxtillare ccepitj&deinc^psconrinub ex- cui dubio etiam fungi procreati fuil!ent,nifia^*
tillavir,ablque tamen dolore: quapropter JiuIIuiii ,guftia me.atus auditorii obfdlfet, Eft'tamen,
exbocraalo fibi accidere pbffe incommodum, notandum, meatu bunccedextnimalteroaliquo-
cunfti arbitrabantur. .Circa annum vero uSoo. modo ampliorem apparuifle. .'Videbatur enim
quumauditbmpauIatimdiminuividVfintparen- dura ifta-cxcrc^enria, interim dum acerelcerct'
tes, ^qlie. hac de refoliciri ellent, meatumque puella, impedimento fuifle, quominusipropor-
■auris'in^exificnt,inprbfundo ipfiusexcrelcen- tionemluam obferyaret.meatusifte ,. h
m quandam caraofara., & meatum pkae ob- Porro quum exdolore livido & duritie,

ftruentem deprehenderunt. .Jhterimtamenjetfi dum huncce difficilem effe, SipCixuLiivTiiiuiMiic..
quotidie nonnihil materia fubtilis extillaret, quia ■ vacare, vrdifTem , driiuo, ut pr^idi Medfciin
tamcnncquedbbr,nequealiudquodpiamades- confiUum adhiberentur,':auth9rifiii,- Etquia
fctlymptoma,pucllaquinetiamrationeatatisti- NobilisDn.de EOlIR,GOlJ,aIiorumnegotio-
midaeffet, & ab operatipnibus chirurgicis^ab- rumcaufa Genevam profeduruserat, voluit ut
horreret, resdedie in diem prokta fuit. ' cum pradidisMedicisdeafFedu filia fiia plenius
„ Anno vero 1604. quum excrefecntiam illam confidere pbflim. Convocatis itaqueMedicis,
carneam, ex meatu auris propuUulantcm, vide- ■ &diligentcrexp!orato&pcrqmfito morbo,de-
renfparentes,.attonitiacperturbatifucrun^pro- liberatum fuit, ut^curatio,propter maximum.;
tinusqueMedicos,eosque dodilfimos, inprimis frigus, usque in prorim'cinrVerprotraberduri .

verbPn.MAR.CXIM OFFlCEDIIMa&;D.ANr^ VigefimaitaquefeptimadiemenlisMartiii^oj' '
DRE4M BONETUM,apudGeneyenfesMer-, cumiterumin Perrbyperveniflem, fequenti die
dirinas.podores longe celeberrimos, haede re hoc minorativume^bui.
confuluerunt, iiliquumaffedum difficilem efie,

[diligentem requiricognoviffint, ut e-

go vocarer, fuaferunt. Vigefime ^

Decembris 1604. cum in Perroy, ad lacum ile- -
manum j ad pradidum Dominum deB O UK-
GO perveniffem, & aurem infpesifTem ,■ excre-.
Icendam inipfomeatuaaditorio, ejus magnitu-.
dinis &figura> uthicadurobrataeft, inveni.

Scabiofa,
Florum prirr

ris, anaM.fi.

' Foliorum 1

gik . ■ ■ ■ ■

I in aqua, ut cofatura cum.
redeat ad |mj. .In quibusr .

f^AECEDENTlS BIGVRAE
A. Oput hujus fhn^d-"^* "

forti expreffiot
diflblve.

,EIea. diaearAam|.5n!j..

Syrupi rolati fo!uuvi'|j. - .

Mife. fiatpotio. -

Porro quum nihilmagis in hoc affefiu veretj-'
dum effet, quam affluxus humorum, vifum eft,

utidiverfionealiquainfigni&continna; Mino-
t6 pr*icriptoexpurgatocorpore,po-!

bat. Non autem omr
eundum cavitatum fi<

ftridie cucurbitulas IcapuHs, ci

gna,&fcarificatione,pofteroyerodie,nimirum/“‘’“'’

-.--it. fetaceum vertici adhibui. Deinde pro

ionc rerphri. Urm eo >-C-

, - > perfluorum deficcatione,fequenspr$rcripfi&;

m formatura ^rat; exhibuieletSuarium.

R., Conlcrvsefiorum-roliBsrini,

. Salviae

CENTURIA ni.

iignjl^pIiraslubtififf.pulver.lC --

, ^ecieruniAroinatidro4ri,5ij» . Melonum an. gj. fi.

Com^poconfemtioDBcomcmnaffljfiate- Fiatdecoaio adife.|. inquac6lata&darificata,
jcftuanumr.dequpcapiebatfingulisdiebufi tri>r difiblve»

bushoris ant£praadium,admagnltadinem ca- Syrnpi de fiimaria,&

ftane^^ Sequens quoque pulvis quotidie iemel . .De.Gchorio fimp.an. |i-fi.

-• — i.., — ' J^cejfiatapozemajprptribusdofifauSm^ti-.'

iiisi arom^cetur coriandri pri^.arad.

Dcart^nbnaaddfachriiasfex requentisEIe-*.'
^ariijquatuof horis ante prandium ediibui.

K. £leauarnj^cailjGHci> ^

. R.:Gorticnradtrificcarumi ^
Radicum tridis F lorentms
Radicum Cyperi an. Siiij.
Thuris»

Maftids,

. Sandafaca;* ' v .
Granorum kermes. ,

Diafebef^oi,

Ele^^de,Citro folutivS
Disprunis laxat, an
Diacarthami» & .

_ Tabeilifuntde kj[iabarbaro,an.|fi>

. FiofumbetonicieM.fi. CummelIefoiaEpLaxativ6q.f.fiat opiatum>d3

' Storacis calainitp. ., . ' ^ quo pcrtotumteiiipuscuraiiOnis, per intervalla

SpicSnafdi an. ^jV , ^ - ad drachmas fex vel JeptemfF*^o dofi fdraebat;

Fiat cjt iUis oramfitispulvisjinfpefgefldus futu- mod6 ih foritta bcAi»^ modo informapotionis, cu
r*coronaIi,&quotidier^o^dusjdeterib pe- decodo aliquo convdiienti dilfoluto. Singu-
fiine priorepulvere, fuiigoycrb'bisindieiinteu' Iis quoque feptima^ cucurbitulas magnas fca-
fuaveredupiicatumv&.aquanoftraadultfcrama- pulisfemeiappliciUi '
ligna, ('cujus'defcriprionem pete'ex Obf prima Ommbusiftis-,utidixi,»a''dhibitis» a^ fungi
eent. prirna,)imbutum, te^ideappUeui: neque exti^ationemtranfeunduro fuit: ea autem, quia
aliud quicquam ufque,ad menfern Majum cum autabfcii!ione,autefqdentibus&cauftidsmedi-
fiingo tcntare-volnu quo natura ante omnia ad camentisfvelligatufafieri.debebat, ante omnia
abIegendafrfiiperfluitateseCTebri»vefsusfetaceu nobis exploraildum- perpefidendumque. erai^
fefeairuefacefet, Intefim'tamen, uti & per to- quinam tutior Stfecurioreflet via atque meiho-
tum tempus jurationis» optimam Yi(^rationc dos ? Excifib adftantibus propter hjcmorrha-
obfervabat. . v ^m;iuipeaa; erat s^a illam abhorrebat.

His, uti dixi. ihfHtutis,itefumme domum ^Erqdentib.us quoque & caufticis mcdicamcntiis
■contuli, usque-ad i^.Menfis Maji»‘tura.^nub mafl^am.i]Jam fungi»qufexternam partem auris
ad iplam profefius» iq. fequentemexiubuifo- adimplebat,absque periculo abfumi minimerae
tiunciilam.' - . , poffelciebam. Inprimis vero, quia ex colore li-

tr* R: Rhabarbari e!e(^^;^iuj.‘'''/ vido,duritie,&insqualitatetumor!s-,Tndignita-

Agafici trochifcati'^j. '; , -.^"1 temdiquamfubefTeappare.bat, verebar, ne er

Cinamdmi ufumedicamehtorlim-caufticorumma^Virrita-.

Infunaan6af>in aqua Cictotii; 'sc%t6mcz; pet «nirmalum; ^ linmoriUe ?cris, qui ppft appli-
horasduodedm. In forti'(ipdionediffolvefy- CamnempaufticorumeaulcStJbuseffluerefolrt.
rupird(atirolutiyi l(,.. , vicmas partes fimnl exulcerarer. Malui itaque

^felea.Diaiatiioiicikij. ligaturam id® uere. Singulan.enim.&adhanc

^ De Citro (blut. giiij; • ; operationem perficiendam codimodifllmo a me

Decofti laxativilq.’ ''excogibtdiinftrumemoquodam,yelutihicad-
M fiat patio f'' umbratum eft, fungum iftuij(fapsprofimde in

Poftridiemedianamdmramiflddi,fangntnemqt jpf°«^*uauditorioample^'&^|aremepo(re.

ad unfcasleptei . _ . . _ .

■iS.-fequens exliifauiapozcma.
i; . R. Radicum oxalidis*

• < Gramini, . ,

PafTulamm & ;

' ' Boraginis, .
Agrimoniae,

. Pimpinellic,

Melifli an. M.'-J.

10 fex tp,.17^

fperabam.

aut4rgentea fabricatuid efle debet, itaquidem,
ut per fe apertum fit, extremitates tamen B. B.
notats.digitisfecile comprimiac claudi poflinti
PraBdifiaeextreniitatesquoquealiquomodoexca-

OBSERVATIO II.
tmtrrhtgm nanum>^furukma
iunbta,

'^mamplijjimo atijue dcBipma.

GR.EG0R10 HORSTIO,
his & Medians Dofiori j Sf. lUuflifltmi
ac Dn. Dn. LUDOVICI Landgtaffi

C I N T U H 1 A in.

rtir CTacDa^flesfJ^bilof^^c&coa&etSjfircten- -

gj^^jjliniGS morbos 5 noSniinqaam&
mortem inferre fblebant. Qoidain vir piaf i &
atenerisannis hannonrhagiaBoarinm obnoxios, '
/mm infeie&ute amulceo colioappenib Jigmor*
rhagiaminhibnifiet . ApoplexiaGonreptos fna,
id obfcrvadonexi.hujus ceotoris foii^ decla>

riorarccurrcrcjibiqueaiiquoniodo effervefcere,
-gfUMm nullum eft dubium ; Intcrim dunen, quia, hoc
fr^m. modo i&nguis ia venis refrigeratur , infpiflatur 3
retineturque , non omnino in haemorrhagia
^ . (^cum maxima ebullidofanguinis adeft^inprimis

vero Ii aeger juvenis, robuTlus, &Gorpore hcne
conffitiitus fuerit'J rqiciendum eft' remedium
■ hoc ; praecipue maxima urgente ncceffitate 3 .&

^endumeft; reliquaqueremedia fruftraadhibica

fcripiijcbirrigitur: j
nifi juvenibus convenit curatio haec. Inquibus'
&:t'utbadhiberipofiej teftis eft jii Venis ifte,cu jus’
mtmjni.6hf.i7. Centuriae i. Vivit cninvadhuc,
& ab eo tempore,nimirum ab Amid ij^diquo ex
periculola illa hasmqrrhagia Divino favore.libe¬
ratus fuit,optimev^uit,. <

1- ■ Caeterum otcuirit' aSe&us T. MagU. fpecu-
*• lationibus non ind^nus.Habemushic iA vicinia,
ihOppidoSoligneni matronanipjamatqueho-
neftam, quae nunc vigeftmum quintum annum
Statis prstergrefla cft,iilaa juventute iii ho6 lis-

quetempusputuientasaureshabuit.ExtiIla£qQ6^
tidiemateria,aliquandocod:a&:digcftaj,nonnun-
quani qudque fubtilis& tenuis , & tunc dojorcs
^funt, aliquando & fcBtor percipitur»

6xiftcnte irigido'& hiimido, de dblore b
rum conqueritur: procul dubio proptefnenmm; ■
quem, ego ex nervb auditorio deorfum Heften-
dentem obfervavi, mi ex ob'fery.4i Gcntt. vidVe
poteris. Invifiillim aliquoties , aures qtiiueriaih'
diligenter infpexi ‘ St utplurimiim duaus audi-
tprios maceriapurulenta repletos reperi. Antfe
ihenfesduoscumaures aljiiergefei fruftruincar-
tilaginisferaiputridi , exipfb tfuau auditorio ex-
*“Td, Idautemobfervarionedignnminbocaffc-'.

f lis naribus &

impofitis pennisautfeftucas illas expellat, &bnl^
lasinipfopure exdtet. Cujus fei ego aliquoties
periculumfeci.Interirn tamen,qqod admiratio¬
ne dignum , initum non inultum depravatuiri.
efle , & exiguain «oleftiam fibi adferre maliim
_ hoc,ipla sgfa mihi retulit ' ~

. Valevir Magnifice, SEEabricium tuum,utfa-
cis, amare perge. Raptim Colonia: Agrippina:
a?-Junii idiz, ^

OBSERVATIO IIL
De furulemtattre.
AAeanitmvimmiimflijSimam atque -
deStJUmumy

Dn.D. GREGORiaM HORSTIUM, .
Hiilolbpbnm & Medicnm fummum.,

cT .

Guilhelma FahriciusJliiUanUs S. P. D.

Q VSz adveriajquztrillia,qua:queluaabfii,
mihi poft reditum meum ex Germania ad-
venere,cbmflinieatqueamicilfimemiDn.0ian-
tediescirdteryigimiadtefcripfi. Ab eo tempore,
cum filins meus niajornam(querafiiperi6riann:b
mecuminf*crmaniaVidifti)GenevaLaul^nam

que correp^ fuit Starim ab initi6.grayiirimeia-
boravit, & ita quidem, m nihil fere ipei filutis fii-
perefret.Elapfo tamenftptimo,lymptoinata len-
-fim remilernnt, SchodiedecimUsquintuseibies
JWtbi; quapropter ipfum nunc abeife periculo
lpero,fed fiat voluntas Domini, cui ego libenter*
bTPV cftj fubicribo, &memetipfiim ipfius mani-
busfubmitto. Peftisetiamnunc vehementer hic
graiRturj&perpancireftituuntur.Deusmiferea-'

tur hoftrum, & juiiilEmam iram fuam a nobii
avertat,

- .V°?cb de purulentis auribus, ame annuta ob-
fetvationem quandam ad te. fcripfi, fcdquiare-.
fponfum nullum abs te accepi, vaiderdubito aa ii-
terasacceperis,^anver6in via* utfepilfimd acci¬
dit,inter, fepm aut deperdit* fuerint. In omnem
tamen eventum, iterum apographum ejusdem .
. oblervatdnisnuncad te mitto. Utautem& epi- -
ftola ha:caIiquid,quoteobleaari pofns,contine-

jreti fimilem ferecafum tribusfaltem verbisfd-
icriberevolui.

. . CivemquendambicbabemuSivirUmtrlginti
arcitetrannorum statis, cuicum ante annos aii-
quotratarrhuscummaximo doloreinautemfi-
niftram decubuiffet, abfccirus in ipfoduduau-
ditorio exortus eft, ex quo tamenqiotins natur*
quam medicamentorum beneficio curatiis fuin
Ab co tempore * quotiescunque bs & nares clau¬
dit ac buccasinflat, fpiritumque vi expellere ten-

mt, flatus tam impetuose.per aurem iliamfini-
ftram.cxpirat * ut fibilus fatis clarus ab ipfis quo¬
que adftantibus facile percipiatur, &cand^,fi
auriadmoveas, extinguatur. Dolorem tameii
nUnc nullum adefle, auditumque, quod tamen
miram,vixdepravatume(rerefcrt. Adfcriberein’
iqusdamalia;; fed pra moerore manustremulat*

- "lusque fimul laborat i quapropter fgnofce .

Telbnanticaiamo, &,impolito ftylo* Vaie
...-mpliffime-,Sc felicitervive diu. Dabam
^?itoD*Eqaeftrram.3o*Oaob'riss6iy.

"^TervaT. IV* ' ^
Nackus Ctrdjtinaurts meatum iairafm,iut- .
ima hen^cie per fippuramuem
, expeBitur.

Ubmodo res extfane* ex abris meatu* af-
te a^e inftrumehtjs- eximend* fint* Le-
«or in prima Cerit. nofttarumChinirg. obfetv.

;4-J. ,

ijo . OBSERVAT. CHIRURGIC.

nht i. 4.5.&&vycEepotcdt,DUB€nndenm ceiafi pli< ' ''

>4* perfuppurationem,rejeQuni ftic

_ ipU-Hisadmimltraas, & opdnja

e&ifignificabp. Anno ifiio.R-evi viri KJon^ vidus ratione ob&rvata , dolor capirisqnidem®?-
Meruit, apudAvendceires verbi divinlMinl- ceflavit,aaditumtamennoa recuperavit: procul - ■
ftrifideHflimi , ffliodubdedm'annorum ztatis, dubio propter feneftutem j & dilruptionem
nuclcusCerafi in dextram auris meatum infixus membranarum tympanarum.

Haede ■ ■ -

foUiati eflent parentes , ( qui
Vindelicorum profeSus) «np
Is etiamC omnem fnam (fiHgendam atqt

Aogtiftam '■

OBSERVAT. VI. '
txiUu bembsrd/efuriUmife^iiuta.

^compatern
m Hildens 'h

_ j _ijicobdofnniviCTetjacciditutquidata

atoue ipfumqiie experge^ien-'

^ digrada^adaurem ejus fcIopetum,^plod^et>''

^olore&cruaatn:Efteninimeamsauriseqni- ’

fitiffimo ftnfijprsedilus. Inifta autei
' ne i bamulo acuto ufiis fuerat, quo
risita dilaceraverat^ titfanguis feque!

foterun, i ° ° . . . ^ alinuid l*br!commotionem,'fele ex uno inalterumla-'

Vertieines : quarum ob caufatn piieraliquando ‘n - u r- i > * .

exumin alteram partem Vacillabat: caput qtto*- Sf»“c”?’rolaceo mi

que ad humerum dextrum continuo in ’ ’

que ad humerum mnia qu^tKc^arilvHebmttT^lbl’ Ta

<^erumt4.d:e prai&M^^ lingulari ben.eficio dobr capitisfre

.erpuerummihiadducerevellet j acauinuui- uefmot

Ipiceret , nucleum ab ingreflu auris undique pu* fi
■ re immerlam> animadf"“"^**'*”"''”’'''’'^“''’'''' *

culi parvo cum negbtit

.... ceifiruat’, ac'o^
valuitjauditurn vero iftius auris, qui plane deperi'
ditus fuij,nbn nifipoftlbfagumtempns reeupe-'

tatjimpletuserat. Pofteabrevl convaluit. ' 1
Annomioidryroneii
Etficuratio hsc,atque eXpulfio nuclei advb*
■ m fuccelfilTe videatur ' '

OBSERVATIO VII. ?

SxcafaabalUfirSm. , ,

__^..— ^Ivis quidam Luftriacenfisj adlucemLeiiia-

metbodo utendum j acnaturre opus plane relln.- '^numjEliieneCbavantnomlhejyirprobusj
quendumefiefuadeo.Multaenimvariaque ^m» quadragenariummibi^iie aniKitiajunaus, An-.
ptbmam ex fuppuratione barum partium oriri no oi, ex a;to in j^vimentum decidens, vehe-. ^
Iblent. Cum enim dudhis auris exquifitilfimo. thentilfima commotione cerebri correptus fuit,
lenfu fitprasditus, facile propter doloris vcbe- i^quo cafu protinus loquela privatus , cibunf
mentiam humores affluunt, atque menjbranam indigeftum evomuit, ^oaccerfitus ad illum ^
tympanuihcorrUmpunt:Indelurditas.N6nrarb omnibus, quantum fieripotuit, prclpexi,ade6. -
quoque dsi quod cxigiia tantum raembranain- uttandemqmnialymptpmataremilerintdpfeque/
veftitumell:,-exhuju5modifuppUrationibusca- convaluerit., auditus tamendextrreauris,queUi ■
riem Contrahit. Carnem itemfungofamexdu- inipfocafuamilerat,._haaenus nullaartel nuUa-
fiu auris, propter.fupparadonem exortam'effe, que fnduftria reilituipotuit. Tihnitusquoque
& fungum feirrhofum procreaffe, ex przcedenri auris continuo fere ipfum torquebat,' Et &piC'
Obferv. apparet. Diligentia itaque adhibenda, fime vertigine vexabatur; quaprppfer utcapiit
cquid extranei auribus infixum elt ,-proti- per intervalla pilulis capitalibus Se malfic—

m

s inmmm eft afroti* per ini

applicareti-*

Septimo circiter anno poft cafum, cum Dy-
fenteriacorreptus fiiiflet,caquegraviffimelabq- ‘
ralTet, tinnitus auris Gmu! Se vetugo omnino re-1
miferant, ita quidem ut ad hunc usque annum
iq hsc pro Iccunda editioildtfevideo.

OBSERVATIO V.

BxfimmCampan/trumJurdiias

Jiquuta. _

; 15R.esbyterR.eindorlfi:B,pagobaudprocuia quam optime l'efehabeat,auditun-rta]

X ColoniaAgrippinaadlittusKJienifitOjbb- cuperavit. i '

molenex jamac decrepitus,cumquodamdiein DN. PETR.I BLECiJER.ETI,patiltiiLau-

turrim templi afiendiffet sac ipfemet campaiias finnenfis filio, idemexcaluacci^iq Sed nimis
pul&ret(quodilletamenamultisannisnoaten- prolixum foret, pmnia,quihujiis. rei exempla,
tavetat) protinus dolore capitis „ cum tinnitu habeo,percenfere!quotidieenimvidemus,du-

--„- .m correptus ri ^

dibEgo poft dies aliquot vocatus, pilulis au
cochus Se aggregativis ipfiim purgavi ^ -
bitulas Icapuiis, cum flamma Se fcanficai

caput,ccrebtum maxime Se prartermodum co

F-

effisnnatBr ,&in foramine
ditor ( ^pannm vd membrana-tympani di-
&auaimainfthunentum prsdpnnm) qoia
cx motuifto violento fupra modum a^taturat--
qne^ncudtuTj aut disnimpimrjantreUxamr,
nonntmquamedainofficukamiitaideftinata, ut
eftiocuSj ftapc^&malleolus^fiio loco removen¬
tur» unde fit audkus aut de^vado» aut abolitio.
Si membrana tympani relaxetur, & o/EcuIa'

■pirefl, fin diE-opSiierit, de audita afinm efC
Arbinror autem, in textae iftoi cujos prsEceden-

- V_ , in bis duobus autem

diC-uptamdilaceratamquafuiffe. Eximpbtuoib
enim Ibno membranam ilkm diirumpi pG0e,
exemplum habemus in feneftrisi prteiertim char¬
taceorum , qu* ex ibno tormentorum bellico¬
rum, imo & iclo[«orum , fi in vicinia explofi

ut efiam difirumpantur t quod & ego meis vidi
oculis, in gratiam tyronum recenfere pla-

zk IA -tt

fuifle , verifimilemihi videtuTi
Q^idoquidcmparenteS/lMi & optimo ebrpo-

eriam tempore fibdds aiiqnot procrearunt, qiii
lina cum parentibus hucusque fnperftites , &
morboifio caduco nunquam obnoxii fuerunt.,

Similis fere cafus Colonia: quoque accidit, JB» «fe’
Matrona quaedam pia, honefta,&mihi cognita , firimtih
utero gerens, cum quadam die ad vicinam fiiam ,
morbo caduco graviter vexatam, vocata effet j
atquein iplo paToxylmo maniis laboraiitis tene¬
ret, iOum pugni laborantis in ventrem recepit j
perterritaqutdem fuityehementer, nihilominus
tamen foetum ante cbnftitutam tempus nOti edi¬
dit. Feliciter peperit: nondiii tamen.poft par¬
tum', epilepfia graviflima cbrrejitus fuit infeiisj
qua per horas 24. mirum in modiSm dagiCatus
& vexatus fuit. ClpeMedic6‘ruri>reftituto,rcd
paulo poli variolis correpto, eidinauseft. Hsec ,
exrelaQoneipfiusmatris, ante paucds diesyciir

. aegris, quid progilofticandum ,ipfisquepromit¬
tendum fitjedilcarit,

observatio VIII,'

■AUtrtni vtJeas Epilepticum cudememi i,
fmtempejleiepUepticim
fregemit.

Ad

'^trum iimpl^imum M^He boSijiimutai
©N. GRE^RIUM HORSTIUM, &c.
'Amicum fingularem,

Gti

«ailheimm Eeiricius HiUama

's.p.b.

A © cafiina illum admirandum, de monfitd
Fraga nato, Magnif. ante annum ad te

IcripG , varia quineliam eximpla de partibuls
monftrofis addidi, ante menfem vero, dedaplb-

---^i. Verum nihil certiconi

ftituercconab'or,videlicet an imaginatio matrum'
mhis infentulis fderit caufa;, nec ne ? boctamcii
libenter ex te inteUigetem, an etiam morbos ex

ftimes. De monftris enim amplius nm dubito-.

rc&e tibi tracta fuilTe, minimd dubito. In praeo¬
lentia occurrit aliud exemplum, nimirumpuel-
lommorbo gravifTimSjex ini^natione matris,
ut videbatur , correptum fuiito cHittoria ita le
habet.

Anno lygp. Moncfta & pia malronaColdniae,
juvenis, robufta, & opditio corporis habitilprs-
dita, dum primo utero geftaret, Sequad^dic
domelKcotum negotiorum causa, urbem pepi
ambularet, ac quidem epilepticus ad ipfius fert
pedes in terram cecidiflet, exclamaCTet, & ex
una in alteram parteni fele projeciffet, mirum in
modum perturbata perterritaque fuit praegnans.
Poft menfes aiiqnot puellum feliciter enixa eft:
quinondinpoftcommali morbo correptus fuit,-
Mplta variaque medicamenta, eum a Medicis
Golonienfibus, tum etiaroa me adhibita fuere,
Xcd fiultra. Paulatim enim ifa aufius fuit mor-
bus.utantequam annum aetatis attigiffet, e yita
diftederef,

, iiUtetiaenato.inhumoresStlpiritusmanifeffunt
faabetimperium, &eorumn)inill:etio,dum£oic
maturfeetus , inordinata & infolenti'figura deo,
lineantur exterhzpartesjCurnonS! morbi inde
provenire poterunt ? Vale vir Magnifice, Se fe¬
liciter viye diu. Dabam Hilden® ultima Aprib
Anno ifiia.

PBSERVATLO IX. ' '

ix Commeiier^ lereiH, '^tvijpmi

fi”>piemiaa.

Aitoifa Paterniacenfis, juvenisi &,'6ptmid
xVAcorpOrishabituprsditaAnnoijjS.iiaum
lapidis ad fuperciliuin dextrum recepir. Curii
^mdem ad os usque incif^s cdvatia taiben neque '

qudata fuemt.Gerebrum verbadebeonimotun,,
ut mpx in- terram quali remianiniis decidaet ,
quin aiam cibum indigefium evomeret. Ihcic ■
dit in maniis Empirici, ^lii 'nulla habita 'ratione
commotionis cerebri, viiliius tan tum mOdb coni
'iblidafeftudurc;qUod&bfevifanatumfuit; do¬
lore tamen cOntihudcapitis,pr®cipue patris dex¬
tra, vexabatur. intra menfesduos ncivus^tir
cus dexter adeo 'obftruaiis eft, ut viTunfiftius oi
culi plane amiferit; Exteribs tarten iri pupitta &
circa cornMm usque hunc nulla apparente niac ,
chla.^ Vertigine quoquefapinirne laborabat. Si:
acccluOnibus epilepticis honnuiiquam cofripicr
batur. . , ■

Guih' annos drclter oSo ih ifto vitas ftatii
miferrimo vbdffet,auiai lunt dolores capitis. Siii
periverunt pratefea rohvulfiohes brachioc
ninniim ingentibus doloribus, ih 'primis aere

R. OJ.lumbricoram w: ciim enim ab ineunte vita nunquam fcabiei

Vulpini obnoxius fuiffct, &nuncleptimum aniiumsEta-

Lilioruman.|ij. tis intraffet. quadam die catarrhus tam copiqsi

OLPhilofopborum &Terebin- adrenes&ureteresdecubuit,utretentioindeu-

thin<ean.Jfi. rinte, dolor maximus & continuus, inflammatio

Pingued.buman®|j. ^gangrznalequutafit: exquafextadiemorbi

Milce. animamDEOreddidifeutintraaatudegangce-

Circacarpumcingulumex corio buraanoap- naSclphacelodeclaravimus.'
plicui. Hisconvuliionesccflarunt. Interimau- fExE'MrLUM IU.

tem, duiriipfim curarem, aliquoties mihi retu- , Filius cujusdamnobilis m comitatuMarcliire,
lic, lemuitotiesfcecoreroquendam, ex cerebro quatuor.circiterannorum2tatis,lcabie&pruri-
provenientem.percipererNon quidem continuo, tutotius corpotis,&pr2cipuecapitis ,'&circae-
fedperintervalla,fcetoremporrdillum, etfinon muiifiorialaborans,Dn.(^fmoSlotanocuraii-
nsqueaded moleftuselfet, aliquando tamenve- dusaddufiusfiiit. Is cumfc^biemhancce exter-
lutilipothymiam'fibiinducere,ajebat*gra. nisIotionibns,inun^onibu%ueminime curan¬
dam elTe, parentibus fignificafler, cdnfilio Slota-
ni amplius uti noluerunt, & empirico puerum
curahdum cOmi^runt. iquo a fcabie quidem
curatnsluit,fed in epilcpfiam pofteaincidit. Tum
denuoDiSlotanusinconfilium vocatus', prinib
corpns,quoad fieri potuit, diligenter expurgayit,
optimumque vitte regimeninftituit: Deinde quse
epilepliam debellare queunt,-intus exKibuit,&
circafiituram coronalem applicuit. Tandemve-
licatoriis ex corticibus vitis nigrzad emurifiorii
applicatis, humores excremetititiosad emun<acE-
ria attraxit, ficdiviva gratiapuerifte abepilepfia
fanatnsfait,necdcincepsde fcabic amplius foUi-
citifuetuntparentes.

OBSERVATIO X.

OBSERVA T; XI.
Eat cotifaeu H^marrhaga Mnam
' Jione^apoflexia. ...

CUnJimara aiqaetleBiJltmum yh-tim, -
3n. JOH. JACOBUM eRAPTIUM,
ApudNeocomeuf. DoaoreniMedic.ordin;'. •
atque celeberrimum i -

us.Hn4dp«ftrL^m,&laio-': Gailhelmas^hrkimHUdMarS.KI);^ „

rcitiaquepuerilia probd exerce- y~VtIemadmodum: lupcrfluz evacuationes ,
nen relpirandiita aufiafuit, ca- .V^Glariffime atquedoSiflime Dn. Dr CRAF-
opioseadfaucesdecumbereCce- TI,pericnlofe,ficqnoquevidemus,ficonluetz
ca yelperamftertor aliquiscirca fuerint reteUtz,' pernitiofum atque-erdtiale efle;
rearteriamperdperetur. Coena- Id mihi cum alias, tum etiam Laufannsej videte
nerled quia'di^'cuitaSl^irandi, contigit. Hiftoriam^quiaannotationcrjonindfir
smornentis augebantur, eadem gnam efle lentio,T.Exc.communicarenon:gta-

ladeb peticulofam ^e minime SIMON CLERICUS, AurifaberEaulannen-
antem dum nuncius Lucendis fis, natione Gallus , homo pius , languineus &
me perveiiiret, medicamenta a robuftns, hzmorrhagiz narium a'juventute ita
nuroquerediret, catarthusram ■ obnoxius fiterat, ut eriamfi fepiuslanguinis ad

ijgp. Exquapi

.prinsaDciel accointance» ^^reJifietitiafaSanmfuit.

lorsmonpaysi
ExoCtobrefept.IcH^s fori rite^pifLeX/e
TofiJrtSlMon UCLe-e Cen eternetU rte.

DavMIe Clere paret
ClatiffimoP.

„ V.— ^raviiFSRNB-

LlVS 5.DepartiummprbisS^mpt.<:ap.3.«7S-
fieme 9?/.5.Dclympt.canfis cap.iS.&3.4. ioc.aff.
cap.z.-j.aJferM^oplexiam fieri eieeaufisfri^dis;

fitiiitofis,leiitss,criisfis,&vifeidis,iiiutvemrictibi
ajfiatiu^lem.ficiitrefe/t AET 7 VS capite de oxi-
poplexia, fmiSionem radiorumjpiritma» mimai
buinmeeUunttranfireadtuufculesrefpirationittutu
defifiokefidiafiole diminuitur feaaboletier^cfinii

CIBSER.VATIO XII.

Inqutpuucis tijk»ditur,quoinaturain qtu- refidratknieumeei-ZiTrJml^^
dammuliere menfirua retenta fife per os&nares efieorur^igeratio.recreatio.fipeaupmentaiioU
axerevent, ^«atan^ apopkxiamortua.-copiose excrememoriiexpulfio..at^tandxvelfiibitopelhreZ
pofi tngefimamfextam monss horam, fim- pifidq^fecundu latitudine oifiruSionu, utiin hae

gmnemperjam.saabca ’>>Mecepidimua,fiiritus^fmmoammatieMo.

cant>a:tamenaliii,utm>.de'(kng.iniir.ctp.^^^
Ad via. in morbis acuas comm. 27. in lib.intro-

D. GUILHEL. FABRICIUM HILDANtIM dua/ireMedico. e.^®a:e»a«Can.3. Nonnegant
Medicum & Chirurgum iblertiflimum,ami- ^ plethoranimnuntjuam idfiari-pojfe, quomam, ut
cumintimum, transmifliim ‘^]’‘’‘^>“’’’pprepoeisfimumrerisnonmsUiven£feSiO‘

j ”‘‘»>^>t‘’«odimerholiheramtu-nidquodnohisinno-

JOHANNE JACOBO CRAFFnO, '

pSmcepj PeripateticorumadNicomachumfiri- digeftosquehumoresfovit,putredo indeinternaoi.
Xhensz In^atitudinemmaxi^ ^e vitium: nitaincaufa fuit,quodfapisfimefehriculaUofa-
evtiando$deot!lud»dupiitm (^)fififtmeJfecen^t^UA rttimdecerebnhnincalef^um humores quodam
haMbngedifmsilem,mutuanoflraam,citUer£o, modoliquefcendotfatimdelahipvit. SanlsisinrZ
bifionamanneSere,quam.utijpero, raramfiinvs- permenflrualisretentus,fiirfumreoUrfiiatus ven^
veris, anfimmihiprahes,&aliis infeSari. . reiculos^diMus radicumfacukatufenfitiva &

OBSERVAT. CHIRURGI C.

tns,re^Uns,at<?jteohfrHens^ h^coH^ixalins.»

or^^fracipaem»- 'viaUs,fro}ru> emm c^re nihil con ' "

jonpermiferitapar-- dempyxscdo juxta Ari^oteUntiti
fimipfisprovocarit^ JnfiepertAenfopoplexiatnplc^ jp*-^ncncorrtnrH tm- .-olru-t
tboricam fuijfeplenitu i^rmatur, ipiodinagone t
^nkgmmosjanguinusx ipfius ore extraxisse- t

ransseoTncdomaximedigiciiemrejpjratumea^va- n ^ ^

ri:fedfyufirdDeindenonparvuntadjniniculPAe- niantcalorhonminHsnondijfipatfrigusnSingent^ '

' ‘ ' ' ’ . noncoaSUsfeucondenfatiyUti^/^ijloteUsSEtitt^,

cedoremvaporescc-'- - - ■ ' '

^ hretjrinfpedire/v

'na- veresideoadeo auMifuer»., .

trds infiarintuTrtefoElumetptenderent:.
fj. Ethasfuijfecaufas, S' - ‘]S(onjangmsinveni$contemussOcnondu calore
’ - inJiiototaliterprivatuSy^uamvismorsmhUaliud

iippfrsj tonfiribusno

^4tUamadjungatGal.CcmQiit,A2hor]iim4.zJc^* temperarr
z.dHrnait,fieri^uo^dSjpofrionefi?niliinftamma^ excitato, utviderelicetincadaverihusmorte ■
tioni-quodintellioitffrah ^Avicenna,Apoplexiam lentafublam^aliquandopojlmHlmdies ex'oulner

■vatM, anmas,idiasjiera ir^timmiaio,ipmmnc mmce^{a,pa:TpHeineis,ijHimorhischrmicisn<,
nonefet,^a^tK9J^tywmir',.JmgHis,«'g«->'‘f(‘> fitntconfxmpti gut extenmti.ipismadmodxmfH
nanegi-ediens.eumhememcrrefla,ajfeBum fm>i- hacsmxlier.qminiilli) tunctemforis imrho appa-

.. egick: Bt jitangufiia,<jXisefi reitteUboroBiesmSvtsmdeisttsrMimdefflaticor- .

(ompreJfoi}(iafiihfliiinU,fedp(>r_irrHmcerehri. - puepfhitirefrigerari,peros,vie!i,diiBie!!j^iniatrA-r‘.

Stmimperi certe ^irtatu ^mdiencip, ipfim Uat^arciiiridehere^ehunxrresfeiifangiiiscmni-’
qmndacimitHeAdeniesfiipprelfierane, fa-itgieincm modei!il6corameetur,^‘arBeincarceratir,pro^
&per ei,^per»ares akaltqmediescopmeexjpae- pteri/ipdearaenemeriarii-e^venaritproprktaee;;^ -

locauierari:^itoiicHmfaSii>»,hemtiimfehabere, exeraeiereqaaniprimaiaefedfempertiqi^Mjltta
iitijlla, qua menfihmper vias eiatiera defignatas idiiconfrrvamsidt]i«)d3iltxaauthoruates,aut(>ppa
purgantur. mbis,^ anatomica feBimes,Kti&qmstidianaex-

B hinc^ecul^tkbio una inter alias protnitur periemia oftradmt,fi.utiwihifimelffpjileavidere

quanqu^hocmajorlexpartepUthora^magni-- racamuJimile,^quisiaferrepoffk,fanguineperis ,

huc ordinarie&fecundumnaturamjlueharn,ena- ginoji igiturifiivapxres ex terris drfieculeneie hu-
ximarnfimper copiam/olebat excrrnere. Ethaci' moribuetantacopiaexcitati,humoresincalorefo-
quapri potuit brevitate, de duabus hujuthiporia ventes, vias duBtaq^,qua fpatiovmntioSohoraru ,
partibus diBafuntt. . conrraBa^ claup, preculdebioprepirr jd infri^ '■

- Nunc eadem conditione, reUBisquatnphtriim- datri<frrigidtimcadavereraniiirejerqrunt, 'acper r
rumopinionibuspjenteniiis,^eerriamfubneBe- ma^^iuuonidnguineexcluferum,ohcompreffamem
i»Kj^Mf;?:longepoftmortemrangumemmagna fiatuummvemreinferitrreexcitatorum: quiqdeo .
-copiaenctmSe.Quaproinde,cummoriuatempo- venrreimplehtesacreplentes,fanguine~p-acipue in

.. "acavdcontemum,furfumexpulerunt advenas

^ jlares, qua pne dubio jam debilitata ac laxa e-
manent,ohp- rant,potifpmuraimernds-.qudmagisaprirtapropter ,
toremcoaBifurreJererruimmutere,quodtnculina colttrem_,quialidsaperitirarefacitjiquefiit,hxmo-

mus,lfordsportarinonpotutfet: Locusnonminus potens,ubidva^6fiars„colipetdfangmnismenftru-
calidus,quami>i hppocaupcr, -dddo.(^-tnfupsr,quod, alisexclujireprriensdtaq^prropter repletione erum-
eotemporelocofrigoris.padufter&pluvtajatudut prrf.cogens, fir per os eirprr nares copiosiexiit,
renabant'-. 'quadHO,cakrvideltcetexternus,tath hancumfamhujusmodifiuxuspiffsrationemprin- .
quamcaufa efficiens, & humiditastanquammate-. cipdte;quamvisnonignorera,(;lraliasmultaspoffieef- '
rialis, qudmplurimu augentputredinenosutGA.q. fe,quaoravenarumfiuarteriarum cerebri, vela-
9.MethodiMcd.cap.5.5.C«/tfrp'<»w airu ambien- liarHmpaniumacredine,calore extraneo^afusmo*
& in hoc cadavere ptsrredinem non parum juvit. tu(pri enim,inquit LEMNWS,nateffiuiffin-
Idq^/ecundumputrldinis naturamsut Galenus ll. guis,quiinvtniidelituit,agitato r/totoq^ corporee-
.>.J o qaaeffimutatio totiuspsqrefcentis rumpat)quantitate,qusditatevseorrodunt4-a-
naeSrcorruptelam,acaltdoexterno, riunf. plani mihiperfuadto. Ethdcinfupereti

c E jsi.t: uria iil 19 ?

>/■ ji„0iiamvsnuii!‘XftttredinepMiiscxckaiiit,qui fucdgranor.lrabaicflmnimume&tieiexhi-Q^ri,-

c^amprmaaesvntaBCiivam,pmgU7isptr^m bni. Ulave^Madenaopradcriptampondusliur- ^ ^

^ ixpul&maligxidinvaia^ctfiliB-esvxlttKmeritJe- daniprt^inari.

r^^tamdMihimmfnsMUremtiAiiy.,fianx. Tertkdie, qa2erat5.ApriIiSspia:{cripfipo-
pra^ataemfa-osfex/iareseflluxiu/ai&faB- uuocuiamfeqoentem.

feperit,aUiis deinde cum appxlfxs,riitfKS'uivi‘ R- Gorifeffion* Hamecligiij. riiiMiu^

dnn^inicjcSusJiiidumegecitfidq^fifislime,»: deanar.diac^L^ij. lu.

perint(nn!alla^uedddfiantihiis&cimfamhujusrei Sprupi rofir. tolutifj.

mfcientibus maximum horrorem Jubiumqueiffiia Cum decoi^ peaotalifiat pouuncnla.

mortisincusfif.exifiimames,flusquemmiraeulum Seata&feptitriadiemenfishujus, nullumei

ucinauditumquid^necnonomnirationed^tutu medicamentum exhibui, fed ut optimam obfer^
ep:ideome^vocarunt,idcummdipm,PatimJu- varetviansrationem,nihilqueaHud,pmerde-
frdrecit/ttisratiombuscuilibeiUibeUumcompefcuh coSum funm hordaceum biberet, imperavi.
terroremtxcufi^&adreSamveramquehujusfei Hihcaliquantumdormirecoepit,adebutreIiqHa
eoinumeminduxizi^hocperhoraenovemduraviit fymptomataomniapotiusdiminui, quam augeri
tandempofimertishoramfpaerracemntijfaep.ude. viderentur. _ _

quehecefimeifuccindicoitfiriftahilloriajclarifii^ Oaavadiaimenfisdie,cncurbitulasica-

pniis , cummagna flamma & fcarificatione ^-*

_ l,,erbieaudi&ae^0oUhuicfracedentifr movi.

j»ilia)nfqriftpcrfudmexe0i,quM>pr<ii»defere- NoMWb^equel

iterumatq^iterumvele. DatumNeocomiii.Ca- Heibar.agrim

feB-^^Aev^h^r-pIDIteleDan CltoVIDete.-

, ,bBSER.VAtlO m

rui potionem.

Curation^Winia in luvene tjmdam,
VTICOL AliS LOU, ex pago Momagnienfi
i-^fubprsferSura urbis Aveuticz, Juvenia i8.
annor, ztat. quum pius requo iefe -vino generofb
Murati ingurgitaflet ,infebrimmcidit continua,
eaque cum graviter laboraflet (pacio ! 5. dierum.
Dei dcnaturs beneficio liberatus fuit, nullis ad-
bibitis medicamentis.. Sed paulo poftManiacor-
. reptusjc.umperjy.diesgrawterdetentusfuiiret,
ac tandem, die videlit tertia April; 1 606. me ac-
cerfiviiret,1prum tali furore correptum offendi,
ut du<a'viri,quantumyisrobufl:i', vix eum —“
nere pofUerinf, nofiesque diesque fefe r
lediiiatee in aliud conjiciebat agitabatque, ne-
niinem ^nofeebat, ne domefticos quidem, ve-
ftes,.linteamina, culcitram dilacerabar.

Polyttichi.

'Ceterach.an.Mi!...
Scm. anifi&

folior. fena! mundator, an. Jij,
lnbujusdecoSi|nj.
diflbive extradi noflricor-

Aq.cinamomi deftilL fine

i|. fecundo cucurbitulas cum feaiifica-

Mifeefiatpotio.

Die 11. denub modo prsfcriptam potionem
i- fumpfit.

Die 13. fecui

Hifce remediis, optima obfervata viflusra-
. , , -— >e, cotporeque petintervalla expurgato.di-

prbpriumcorpusdi!aceratfet,nifiadfl:antespra-^hp favore plcniflime in integrum fuit refti-
caviffent, vodfefabatur item ,'continnonue Io.-''tutus,
quebatur, nec fom.numcapelfebat.

Eg'o itaque pri
ipfiEnemaexHib

r primo apparatu ftadm fequei

OBSERVATIO XIV.

R. Radie, folior. malva:
fblior. violar.

mercurial.
flor, chamomil.

a. .Mj.

.n.|iS.

fem. anid & focnigrzci:

Coquantur an confuuiptic
In ifej,colatura? diflblve falis p. ij. viteL-tJvorui.jp
meliucoclikar. j. butiri recent.2i.
MifceJJ.Encma.

R.ciedoEheriiat
extraxiqueadlviii.

Poftv

Talfis Imaginathnihiis yquafipervemre fim
knt its , quthut^mmhrum aliquod, ab^
fiifnmefi,. ■

Hi ST ORIA Prima.

Oarisfim, & .Pr4amisfm»> Kro

_ Dn. GUILHELMO RABRiCIO HILD.
parm, Medico Paterniacenfiordinario, Chirurgo ut
oi-.n li. excrcitadlfimo, itafelidffimo,

;CH AEL Dorin Gus D. & inUluftri
Academia Gieflena Medic.Ptofelfor
pnblic.

nsfeSionem, emulfionemamygda- r\Uaihaaenus,ClarisJ!meFayici,bremdieac-
n. cucurbita ipfi pro coena exhibui. cepilit^^moris erad me tuivlenisfimae: ad

lie praeferiptum Euemabis,nimirum quasutpr 4 xiusnuncre^onded ■ temporismn fert
i, jusculbquearena- conditio. Sunt enim mSia,

lar.&fe

Altera die prasferiptum
ante & pollpi;^diuminjed, ji
c^ & hordeaceis, I

>. Sunt enim multa, de quibus deinceps fer

. . . , .- <i‘geminarelbonjione,quamtibiaddstpliceobra-va-

agnmom2,veromcs,&ceterach,cmnonnihil tionem 4 dUvulafcUketr.elaxata,acHjdrocefhali

OBSERVAT. CHIRURGI C.

atione aSjhc deheo»nihilScja»* fttnt certe wn CLerijJtnio at<^ DoHiJfmaVirOy

Z,.^.\..^ h.cr^(hiinm-axiMcr'M'vi.Scri- Dn. D. MICHAELI DORINGIO,

de VjfiTaeriamnmiUai in Illnftri Academia GEeffena Haflbr. Medians '1

, Gbil. Fabricius Hiidanus, ']

■ nxmDyfemerici^m^trm^^ema^^^^P^ ^ ^

ryUas^Clariffime&fcmpermihiamantilEnie

auentHhhMeli nata ex-uen/em^ediifiai^i^in nunc per menfem integram hsreoTacccpi. Et
dM ' f ’u»&hiinccemaii!iteMrofhia,fe- qniainusnonnulIipulchra& annotatione digna
"^ne^'c^irmmMiodam tenmdfxfcepd^^dittii continentur^gratiiBmzmihifnere.ideoqneproa
caT - adteimCcrilna)’. uttetnpas&occupationesnuncmihiconcedunt, j

'^‘rnmeillxde^pre^iirirefulahnejvMxtimfU- adfingulaaliquidrefpondereconabor. Inprimis

Jlmpr,Hsq, renfmcm^«i< 4 ‘vinKXt^^ vidarelaxatamatutaredigoeris,obnixe rogo. .. |

^'j,riLtUaHi-velm 5 kEd,vslcmfiiaafdlte/iUijuiinT De dyfenteria tibi debeo obfervadbiiefh fin- s .3

4ofiiermt,tetn^a»>fri[eiitslJiT>Mvelttdverfetxr, gnlatem.quamprotertiaGenfuriareferrabd'; In- 1

vd aiDPlexfiftr:''Bitis rei exempkm notabile nan terim tameni ut Excel). T. quz circa morbum

inPafioreauodamfepttsa^enario^iEcd^apaga- rogoiAdrcirbequoqueiquidtibidepranisindyf- |

atsaeliinpagoi.ych.Qamcatojtrihus^ Giefa enixda. videiiat:- ^mdkm eDim, citjias-Tiadkct.- . !

■ milii^ibtisdifiattte) ad annos i^^otv^intimfir- amGermamc6idiomate.editum ;apu(l me''fidfc j

DepericulofaTcnzfeaioneAperigrfs.^^^ '

tQDixdaminleUure^oftuse^et : denttUvaho con- mniexemplummeraoraljilemimviderecohagiu- -
aitiric(epitpjS>^”>s*^‘””‘’’*?‘^‘'ff‘^“^“^’‘”^ CumenimSolodiiriapud nobilem virum D.TA- . *

InUifedohre.Bqssodftsrfanmirr^Mssmsst^on. GOBUM WAtLiER., i&a fclopttigraviterlz- 3

dadigitisrmais&tinipiempesi^eBissreponiantea fum.unacum.Giarfflmo D. ANDR.. WEIC- '

foUhatstst.itamajoremad^oMhsmfidm demrreri KHIO Medie. D. convifiore meo plurimum
mderetter. Mtrtsmvero&hees^smdnontantum colendahzrerem.V( acati fuimiis ad ^uin^age-
dioitoifto dudMmayfciffo,fed&t<>tatibiaj^rece. narium tominemrcacochymicum, &adKydro-
ffpmia Chir 0 rg<^ amputat^jrdd^Htnjymptoma pemprOdivem, Uante aHqiJ9t'djescepBalicam'.ti«*/«*
incurrrerit. Cujusreirationeectpiatfi altam adfe- .(lciiranrfibnncidicuraverat, n6ii“&um
-rossqudmiiUi&fautoamHmeaddHBa efi? ^ad corpore, ycmm & eadeih die fto^chu^
camoba^roto tam contanter a^rmari audirem: crapulis multis (ut'Gernianorunl nollroruln^

' incidit tiimtemforiscommodbhtpnam^ cmmue^/ 3 cfefagc/ 6 ofC^©i:bUltI)iUma<^riV^^^^^ \

nififallor> coramTaliquando-recitatag^autcnoab- peffima conlueeudo)ohera^V

Rmilis.Cumenimaliustibiaamputaiafeeademmi- corpus-fummoperc cacocByrnicum ,pravTs^

nimedefiimtifUtaret,ap^ueleaofu^^^^ humoribus refertum, akera diei ven^reaionc, "

devoUiPusfuodidicitf.e-rkulo,tibtafefecayere,Q^ fupervencrat dolor aliquis circa locumincHhmV

t^erco^epm cftinflammario & adfiuxus humo- .3;:;

valdemetuere,netd€m0ifopaobtingat. rifmade6magnus,utpr£ dolorcno^es diesque

Ohferv^^ktiesmasCbiriurgitascumaliulakrrr- niinime qufelcere poflet. Brachium enim ulque
hiis,(juodaii(juandiufufpimis>nonqmdemobra’ adhumerutft j&mahusfopramodum in tumore - -
tionesdteadfcripas,malefacu.Traaatamencum elevabantur,&utverbodicam,.2ansr«haprdxr-- .
BibUopol^alifioWiicbfrgenJihacdere,Satfiiofr~ macrae. Egoprimih6"fi:e,pr^tertopicacjpnve» ' :

nientiS, ad grana 4Jaadani ei exhibui, cujiis be-#,

Uquempribam NecdsrritmprHorfitu^.quh^uta eanoSe bene quievit. Pofteradie ad ?v. ^

~ tordm mrkadePepurnetejuvabte. m Elca. diacatharmi in forma tabdlarum propina- A

prexlaratudinventadtutiusapudtedetinert^qum vi,redvixfemelaivumfubduxit,utinec5j.pilu- :

plifrmtsinnotefcant. Habebam^tmmnChirur^ Iarum.cochiar.&dehermodadyl.cum‘granisa- ‘
liquot trochilcorumalhandat & diagridii. ih-.
rumperidto» epijibU, filum, altas emmjroUxms lisc.ablque magno fucceffu adhibe^'

feribam.^ f^aU, Dabantur gtefiaHajjorumt,ate rem, dolor rgrum ,anrietas.vero barbitohlorern
^6otJ¥iart,ir4nnot6io. qui venam inciderat, continuo excruciabant-

--r»RCPR VATIO XV. Ideoqueextraaumphlegmaoogumadgranai4.. '

^ exhibui,quodalvumquaterautqumquiesfubdu-

: _ xit, & vomitum ftmei. movit. Subfcqucntino-

Faljis Imagin&tienibus 3 qaa/uptrvettire p a purgatione optime quievit, fcd ubique in
lent iis , qmhus ntemirtim aUquodah- brachiopuftulxeruperunt, ex quibushumor fe- ,

fcijfum tfi. rofus copiofiiltme fcptem aut o^o dierum fpa-

HISTOB-IA ALTER.iI. rioeteit. Poftquamverodenubprsediauni .

13 « OBSE^vai.

j^^afiqaodaffcidipofiurailSj uitarim tamen delin-
^ j- * nm & vigilia nondum ccflaverant, l irin a

fbracea,&ittfiipci€cie jiinginserat,nox qua

_^_iiUfueratjjusta illud Hippoeratis,i^»i

^ftscr^fayb^mxofJte^c^toTKm^avis. Ha
/fofjj. yero noacj^uianaturadenuoadfiidores mo¬
vendos j(Hc aliquomodo properare videbatm,

fttmmomaneexdiviniHippocTinoftri conlilip,

xatr.A- Q^dncere oportet^ mdxiTffen^aver^tifer
4>if4 coT^erentia eir ^^enda, a praaljegatis viris

/ darilHmisporiuncuIacxtheriacajiapidcbtzoar-

<iico, pafumque confe^onis Alkertnes i aqua
cardui benedidi diflbluta j ei przfcripta exhibi-

Aquilea? adIUiodaniimfluviam,mdttiofl^L
R^iBemenfisjfi^ioriAnnoi^og.pueliasei ^

parentibashone&isj corpore quinetiaml^ boi
neconflitutis&tempdratisjnatusfuitjnifi quod
mater^qua: antea i fi rede memini, bu utero gc- -
iiavemt, etfi natura 4 ris robufia , tomm tamen
gefiadonis tempus praeter eonlueradinem. cora
pore aliquo modo imbecillior fuerat; Nfljilo^
minus nam infantulo ^ nulk deprehenia fuit in
ipfo deformitas, aut vitium in conformatione^
ommaqueutvidcbantur,fecund^naturamlM6

babebant> praeter oculum finiftrum j qui aliquo
mododeprcfllor altero videbatur. Qmim ver^
tertium menfem statis vix ablblviflet , caput

tttt&totainadicjfudorcalidus copiose emana-
11^ ita uteademdiefubuculam aliquoties mutate
coadusfuerit. Sublcquensnoxlevioripfifuitj
«ti & febris imminutas delirium quoque pai^-
tira remifit j adeo ut ante vigefimum maxima

fitjtandemqueitaconvalueritjut ad annum ulque
l^o5*fiinus $£. incolumis vixerit,

OBSERVATIO XVir.

De pcriculofi hydrbcephali iipertionei
Ali

CUrinimum ataue V 0 iffiment Pirum j D».

D.MiCHELEM DoRINGIUMii»

demiaGieffenaHajfor.Medic.Trofefi-

remlongeUld>enmiim,amicum

fmgiAtret)li

Gui , , . "

GmlhelmMFuhicmHildioimS.ti.Pi
PErjucundum nobis foit mtelligerci Vir un-
Sl diquaque doSMimeiSE araieeinte^rriine ^
mod Deus Opt.Max. te in illuftreni Academiam
GieflenamvqcaTerit, E|bDeBmTeriOpt.Ma¬

paulatun acerefcere ceepit j ita ut antequam in-
fentuIusoSavum mcnfcm attatis attigiffetj ma-;

,_^ omneique iiibjeS^ partes

pcBueidseredderentur, & pofitaexadverE parte
candela j aut ad radios Ibli-es collocato capitej
aquailtafacillime conlpiceretur in capite; In-;
terimetl! infans continuo valde rtiorolus effeti

fuppliciterorOiUtT.ExCiSpitim luofinao be;

nigne illuftteti utProvindam hanece nobilifft-
in3m,adDeigloriamiUtiIitatem ae commodum
proximijinpiimis ^Icubpiadea: femilis, tuamq;
lalutem , in multos annos animo magno ae forti
agere poliis.

Rclponfum adobfervaBonemdeUvnbe n

re liimebat, quibus tamen corpus minime nu;
Wcbatiir • lednutrimentumtotumadeaput dif¬
ferebatur. Porro eum genere fie virtute vere
nobiliffimiis vir j Dn. ANTONIUS AB ER.;
EACH, ejus loci nomine Reip. Befnenfis pro
tempore prtefedhis prudentillimus i fautor meus.
omnimoddobleryandiffimuSi hujus rei inlpedli;
onem oeularem ipiemet habuiffet j meque re-:
rumrarafuih curiofum agrioviffet, Mcnle Mar-;
tio proxime elaplb, ut a(i_le proficilcerer j per Ii-
terasmemonuitjidque ad eum &emi non Ib;, '
ium ut infantulum fuum hernia laborantem
quemque tunc lub curatione habebam , invile-'.
rem .verum etiam cafumhunece infrequemenl
annotarem , ae conlilium imo & auxilium meunt
adderem. Sed quia Bnrgunt Segufianorum #
GallisProvinciami ad nobilem virum Dn.IA;
GOBUM WALLEY, iauScIopetigravitcrfe-
” s fuerami puerum huncee adire'

Gsternmiinteffmdurapbfmenles aliquod
Bnrgi&Lugduni hafi.Ghirnrgumjuvenemiin--

aeniofum tamen firit. in _

ne. uti quoque hiftoriam de morte

_ ^_Itis tmipite memorise. quam pro;

nutos, avide exlpefio. Relponfum enim tunm
Gbfcrvationi libenter annefierera & lecandat
CenturisE. qua: fi Efeus Opt. Max. ccepm noftrii
faveat,- eum nonnullis alus brevi prodibit, infe;

Qao'd defiudiisffimcilbiiicituscs, & pro
officiisquaiipfi 8: mihi ultro offers, immortales
ago patias,' &ciu:d>o,fiDominusvitamexten-
^^nttjrantifefaciain&amemdatelligas. De-;
fcr^tionememplafci Siqtauiiac oL ex floribus
nunc nritterc non ficet, farra tan^ era, Deo
dante,ameaccipies.- Gaterum quia Chirurgicis
operationibus tefummopere obledarilciam, vi-

fiun adjungere cafum aanoonone non in-
dignuni,-

ffohregmatedcxtro,aqua clara ad libiam
circiKr pro prima vice extraxit; mox tu-'
rundamnnpofuit, Scemplallro quodam vulnus
obturavit. Sedquiacaputturgcbataqua,i£autSi
continuo & copiose efflueret, vires adeo debi-
litatatfuere, ut intra horas triginta lexd vita dift
cederet ycnmmenfes novem, Sc dies quatuof
vixiffet. ’

Hae ex' felatidne ipfius parentis habeo;
Cdiumenim vigefimadie menfisJunii, AquUe.
amadpraditSumgenerbfum virum vocatus ef-
fem.parentem defimSi infantis, Jean Baptiftd

Petatranomine^dvocarijuffit.quieoramgene;
rotoviroDomJiafeaojOmniaqua acciderant-
yW«itaque,rarcjariffime,qaamperieu--

lofi fit aperan cranii & evacuatio aqua hydros
ccphaBs, idqne non imracritb. Gontinetar

G E N f tf R I A III; m

■ OBSERVATIO X«

• dt Ffec autem absqde tabrasdifciMine . Nnbi5i>3.But«ia; PariCoram puer qumd^

fiefinbnpiifleietiaintjrronesnorunt. Quidigi- .£\c;ni aut oabdecim circuer meniium etatis '
tur inqmes, erit agendum? Profcab ut inu Tifnjeft^cui capitis ita extenia erat cutii i ut ma-
sennifiteaf; morbumhiinc pMemcurabilem gnitudinemcapituminfantulorumiquorumqb^
ciun ratio tum etiam esperieiitia mihi laa- f^r^aoone deama Centuna: pnmae fit mentioi

iet’ Qnbadcxperientiamifcrodariffimumat- eacederet.ParentesautemimjusinfantuKipfmri

nuedqaifliinum DN.JOHANNEM SLO- oppido in oppidum drcumvehqb^ , ac ut

TAKUM ; 'apud Cdlbnieiifes Do&orem Mec bionftrumviddidum exponebant, indeque ma^
dienmionge ceiebemmurn i in mfant^o fuo, iijnumlucnim qudftumverecipiebant,, .

cujiis ad obfervat. lo; Cene fit men- Taiidemverbcumconcurfus honunumrf-

tio, nonfoifim bmnem^UramvdiUgenfi^> fetmagnus, &magiftratusParifienfis profingu-

j atqUe feientiam Tuam adhibmflc, ye- prudentia dbium malum & fraudem fub-

iim aliortim in re medica dahlTimorum fufpicaretur, parentes in vincula conjedu
Virorum pet Germaniam i confilium auxilium- (^gjftione adhibitai delid^ crudele atque im-
fiiieimplbraflei i^oleumi utdid folcti &opc- piumfaflifunti nimirum fe oitciri capidsiirfan-
ram Mrdid^ & dtero prsterca iniontmo > cu- vehicem ad mufculos usqiie inci-

jusin eadem bbferyationc fit mentio 5 lipiliier foramine parvo i ac per illud ipfum f intra

multa variaqUe medicamenta a viris dodis fru- & mufdilos immiffa fifhda ) infiafie , ac

?l:riadhibSafuere. .Quod ad tatibnes ^edat > paulatimi & intra nierif^ aliquot(infiando fin^
nullus ne^e poteft i mdtbum hunc magnum aliquoties ) 'cutem 'capitis infantulx

i idcbque juxu Hippdcratem extremis in- - extendiffc alamdlnem i 'cundis^ue lainc

digere remediis. Extrema autem remedia funt indepetGalUamiquseftus faciendi ^atiaivifeai

fedio^uftioevaCuationeSitemfortesj&CTquiri- dlexhibuilTe; ,

tavidasratib. Sed quis quasfohujusrao^remc- Foramcii autdn ta ihduflaia fccorant, itt

dia inteiiellisiftisinfantulis adhibercaulus eliet? fiftul^ ceraautfimilialiquamatcriaiUud

Ad^ pfsetcr^ tante cerebri labefadio atque focile obturare poifint; Nefandbacimmanilce-
imbediUteSiUtnOnfoiummajorparsnutrimen- jere fatis explorato ac cognito, parentes amb6
tifuiproprii in fenimeonvemtuTi verum etiam monemuldatifuerunt.

•excrementa fcfbla ex infimfe partibus corpora Hiftoriam hanc riobiliflimuS DN. Lubo-
redpiat; fbleht ‘enim merhbra fortiora cbnn- yicus VrALtiERj (qui fe puerum huhcce Pari-
nub ad imbecilliora demandare. Hinfc acadit* Vidifle affirmat ) prdfente nobiliffimo'Vir6
quod rdiquum corpus Kydrocephaloruiri miiii- popino Philippo Deftauaye, Seigneur de Mo-

menutriatur,ctfimembranutritioniinlemen- jou^^mihiannoidop.aj.Majicominuiucaviti
tiaioptirae&.fecundumnaturamfefe^beanti eamquehicadfcriberevifumcft.

ut ili iftis difledidnibus j quariim obferv. io; *

CentJ. fit 'mentio; bbfcrvavimiis; Iraprudeii- ..- ^

. videatur referibd , .. . i)e ffimfirofi lydroc^hala.

Uipii- Ante mcnlern ApolloniamScbrierWtcniiH i Nrididii.MenfcOdobriiHiidenSmpatria^
i»««S(iridimmuitisaIiis hdbihbusinvifi 5 nullam fere A.& pbftcd DilTeidorp^s juvenem hydroce-
*«• debinipfamuteubhcm; In primoingreffii ad piialolaborantemVidii eratiileodbdecimanno^
ipfairi pulfus nullus apparebat i fbrl^ propter riimaetetis, & cx fiiperiori Germania oriundu^
. cbmmbtioncraperturbatibnemque aiiquamani- oaput mbnftrbfum ferat; Rotunditas enim capitis
mi,quamabimprovifbafpcdunQfebcbndpie- pe^gj duos Gcbmfetricbs i & pollices decem con-
bati tandeni verbcumaBipfadifceirurieffemus Altitudocapitis ejusdem erat magnira-

(fuiriiusautempefhoram intcgramapudipfam) Rcliouum corpus5 inprimis pedes, (qiu

robuftus&SEqualisqiiambellefentiebatiir. Na- ^ rrura «tenuata erane.

' eamque hic adferibere vifiim cft.

I

200 OBSERVAT. CHIRURGIC.-

frulira. Poftquam enim nitra menfes oSode- m,

OBSERVATIO XX. ' cki, «tam hanccecalamito&mviearet. tandem
- ^ .. ij.junii Anno 1599. pie obdormivit. De

X>e dolore grtvtjftmo dc dtuturno cum aptu ^ jan, , varL «

^ ventriculi, tum ttiim omnium fere diverfefuerantopiniones,intermedicos&thei-
corforis fortium. mrgosjquidiveriistempotibusinconfiliainyo.

Cloriff.mootquedomfflmoViroT>n.^Oil. . .. r ..

AEverbcau&mmotbiin parte aliqua ventriculi
CuimelmusfohriciusHtldonus effeaffirmabant. C^oscerteminimefefellitq..

S,- P. D. pinio. . Quandoquidem ego poft moitem, ad- .

J Gnoice, qu*fo, Clariffiine atqueDoSiffime vocatus, prsfente clariffimo viroDn.ROSdo,
Dn,DX;KAFPii,amicorum6ptime,quodma- multisquealiis.cadaverincdi.pnmumquecere-
mrius non rdfionderim. Occupationes , quz brummlpexi, m cujus venmcubs ad Ubras duas
k>loduricircanobUemVirumDn.WAtuERoc- aquzlimpidaemvcnt.arterraitim&vensmem-
currerunt, incaufafunt. Affcausenim.utT. branarumeerebn,fanguine craflo&fceculento - •
£ac.quoque notum eft.graviffimusfuit, & to- turgebant.^ In inrimo ventre omniafccundum
Ium,utdicitur,hominemrequirebat. Intrapau- namram fcfe habebant, pr«er ventnculum , in
cos dies, uti fperp, iterumad ipfum proficifcar. cujus orificio fuperion, &quidem evpartemte-
Cumpmnum vero huc reverfusfuero,de reditu tioti, ubi ramus fexts conjugationis nervorum
tecertioreiii&ciam,qubPaftorifte,quitibino- ventriculoinfcritur,ulcuseratmagnumacfceti-
tuseft,meconvenirepoffit. QuodfiT.ExcelL dum,quodin vacuum usque Ventriculi penetra-.

libuerit ipfum comitari, rem certe gtatammihi-Iwt. . Putafne,virclariffime, ulcushoccedolons

fecerit, inftruracntumargeiiteumi quod tuis ilHusvehementiffimicapms,aliarumquepatQnm
incluium erat, reae quoque accepi. • caufamextitiire?Tantaenim,utfcis,mter fto- "
-Hiftoria tua de matrona, ex cujus cadavere n!achumaccerebrum,hujusnervibenfficio,dl '
pofttrigeiiniamicxtamhoram ab obitu,fanguis iympathiaaque confenfus,utunomalcatteao,' -
copioseperosAnares emanavit, graviflimamii. alterum quoque fimul laboret. Vmtriculusprs-

copioseperosAnares emanavit, graviflimamii. alterum quoque fimul laboret. Ventriculusprs-
liiluit. Piurimaenim.qusleaoremobleaari, tereahumoribus corruptis.fcetidis&atrabilari-
ipfi 4 ueutiliffimaeflepffunt,iniliarecqfes,ye- « refettm erat. Extern® partes propter violen-

.exin^nefieri,&accuratd&doaeexplicasat- eant. His.valevirclariffirae,cum tuis omnibus,
.queoltendis. Pro fiilcepto hac in re labore, & quos tecum ego & uxor mea peramanter ialuta-
quodftudiamcaornarenondefinas.gratiasquas Paterniaci Avcnticonim 30. Novembris ^

^pffunijh^J.eo maximas. Quod fi vixero, donec

centuria tertiaobfervationum mearum in pubU: ® '

cumurumprovenirepoffit,uthiftoriatualocum rt P c P P tr a T t n vvi
-inea-habeat,&tu®noniolimer^me,verum OBSERVATIO XXI. .
etiam Medicinz ftadiofos.benevolentia: yelud Bx deprejfa cranioinpueTOr^alioqmn wgenhfi j
teftisefifepbflitjoperamdabo. (lupiditas ingtniijequuta,

e- . Pocrbnemutuanoftracolloquiaperliteras AdVirummhiUrnVKULmA OFFRE-
.^mnu^TcommuSrvolurC^^^^ DUM Deberem r;

Laul^®,pie&reli^05deducatus,PaulusCon- . _ &doc 7 iftmum. ^ ’

iiantinuS'nomine, robufinisSt optimo corporis ]P\Odtillimum,quodmififti'adoblervationem
■habimpraiditns, cuminlautoconviviolauteia- ^-^meam relponfiim , vir clari&.&amice plu¬
ris vixillet , eadem nodfce dolore ftomachi corre- rimum honorande, accepi, mnitumque placmt:
ptusfiiit. Abinitio.&quidem pcrdicsmultos. quindoquidcmteaddiligentemleiaioneinHp-
. nonadmodumgravisfttitdoloriRe,paulatimta- pocratisvenerandiSenis,jndiciumacreatquecx- '
jnennonlbEmau6hts,verumetiamvagusfiaus quifitiffimumadjumdlTe,resiplaindicat. Por-
eft.Nuncenimdedoloreacutiffimocapitis,mox, rofupetioribus menfib. denuo hic mihi cafum

CENTURIA in.

1 fuit,Propri

^^■gjnnj&do&am wruni aliquando evaderet. Sed
Ueo aliter viloin fiiit Elaplb enim lo. anno
sctar-ptimo ejus memoria padatim imminnta e&i
poftmoddmtjaoqneintclieSasfimuljfenltmque
ingenio ftdpidus adeo faftusiefl: > ut ad ftndia,
jmd ad mechanicas artes addilcehdas {quara'-.^
vis vdliintas & animus propenfiis ei nondefue-f
' ritjplaneineptusfir redditos, caalamautemha-

' jusftupiditatisingenii .'nonafiamqUamdepre^
dxonem emnii^uidei frateripfius, liimmusPliiL
acM-celeberrimiis', compater meUS omnimode
honoraBdas,mihinonrac6 fignificavife Crani-
tim enim-^&turamLambdoideani^circaco.ane

nuro a;tat. ex cafu quodam fi impreflum fuerat'.
At qnia graviora fymptomata nulla fupervene-
V cafumatquedeprelGonemhanc ab initio
itesiiegleterant. Itaairationefpreta,paiu-
^ue indurato-cranio i deprelTlbhscadeSir
■'idieinremanlit. Ego illum circii»
tat. fuai familiariter cognovi, & haric

tis pefte cSfreptuSjobiiL

Vides itaqiie VirclarifluneSf^^m periculofe

in pueris , verum etiam in adultis : etiamfiab
inino graviora lymptomata non iupereeniant.
Quam 'abfurda item & periculqfa fit -opinio
pEUCisWtRTZ , quiferibit , circaimpreflio-
nescraniinonranltumlaborandum , toturaque
negotium natura; committendum effe.parumque
referre,an imprelfio remaneat, inde quoque ap-

^ HifcevaleVitcIatilTlmeatquedbaiflimejCum
patre optimo & maximo , mequei

6, Martii 1607.

T.ExciU.aUUsfi:

nrogo. Pateruiaci

, 'OBSERVATIO XXIL

De cepit i periculefi valneris cum cerehri ceth
caJjio»e,inmatremgr/ivide, , .

A NnoiSbo. 2t .O&obris, UxorhonelH virit
Dn. Petri Quey , civis & mercatoris Viyiav
cenfis i ad Lacum Lemannum, cumcircaaquili-
briumlibrie,inquaingens moles ferri truunaba-
tuc, occupata effet, & famulus qui libram gere^;
bat, trabem ferream, quaeproptermolemex ad-
ver&parte, iiialtumdevataerat, imprudenter
latis contrefialTet , ex improvilb matron* in
bregma dextrum decidit. Ula protinus in ter-,

evomuit! langoinemitemperos, nares&aures
nonlolum illa die , veriim etiam per dies aliquot
ejecit, & loquelam amifit, itautpoftquamipfam

. iconquaflatum,&argi[lafornacummixttxra,ad
languinemfiftendum,vulneti impolitum fui^de-
mdeLaufanaameacccrfivk. /

- Se€tindaitaquedieadiplamperveni,tumabra-
lis crinibus,; maximam vulnus in br^mate dex-
tro, fecundum longitudinem futura: reftatdu-
fiumadcraniumufque , quodtamennequefra-
aum,heque;impreirum,invbni: -Febris,dolores
totius capitii i vigilis, inquietudines.& fyncopa
-aderant. Quotiesconque item jufeulum aliquod
■ aut ptilanam (umccetillatim evomuit, aliaque fi-
giia-j ex quibus cerebrum valdecommotum, &
fangninemextravenatnm,circa membranascere-
brieffufumeflejconfpiciefaantur. EgOjUt cere¬
brum fefe evacuarepolfetjde perforatione cranii
adftantes amicos monui. Qiibus rationibus
meisintelleaisfecileconfentire videbantur , fdd
primo quia multum gravida &’doioribascapitis
:ab annis-aliquot obnoxia .quin totum etiam tem-
-pus imprasgnadonis debilis fucratjSecundo, quia
-liovaincifione ad latus vulneris 6t quidem versus
mulculum teirtpotalem pro vulneris dilatione,'&
tit -perforatio cranii commode fieri poflet,fecien.--.
tdaerat^fuaferunt; imo pbnixei-ogaruntjutomnia
alia remedia tentarem, priufquam adhOc, quod
ipfistaro grave atque pcriculolum vidcbaBir,per-
venirem. Ego, ne mihi imputaretur, parui, in¬
nem neceflarium , in promptu habui, idquead
eum finem, ut cum primum res in pejus tendere
viderera,extremum pr^fidium adhiberem: Ve -
nicfaatenimtuncmihi-inmentem , olimnndeei-
ma quoque die felici cum fuceeflu terebel-
liim , cum praftantiflimo Chirurgo D. TO-
HAN GR.IFFONIO adhibuiffe , ut fuo 10-
co declarabimus. Ofliitaque denudato filamenta
ficca,reliquo vero vulneri fequais digcftiyum im«

; R. Terebinth.lot2inaquabetonic!E8c

faiviatfj.

OLrolaeei&

01..noftridebetonicaana|j. .

OL de vitellis ovorum .5 j. r . !

feriptis oleis & percolati 5 -

-Crocigj. -1

Vitellos ovorumn. 2. Mifce,fiatungUentnmi.
Omnia deinde Empiaftro bafiiicone obtegantur.

Totum verocaputolcisfcqucntibus inunxi.

manumipCadhibercm , maritusyaldefoUicitus

R. 01. nott de betonica
.. 01.Rofacci.|ij.mifce.

•Eadem dicjquia alvus conftricta, fub velperam
fequesenemaJeniensexhibui: Acre enim propter'
unpragnationem,iSc qu ia foetus jam aliquo modo

exhibere aufes non eram.

Malva: & althes cum radicibus
Violarum ana M.j.'

Florum chamomilte
Melilotian. M.j&

Seni.aniri&

• Foeiwgr*ci|l?.*

-CENTURIA Iir.

jrio , apoftemavdpaftdlaV
ioTaiiolis, nihilqnealiadeffl:

- -n-Tlsccicatrix. Qmpro

infinabaem effe, Spiffime obfei

: fcpnlisfin---otanm ireni

ab initio octilo iequenscolfyrium anodyniunin-
ftillayi, & pialviliosineodemcoByrioinefariatos
applicuit . , , '

R. Maciiaginis iim. tydonior. &'fceni'G,J,,«is

-tut&prEpar.jA

croci macerati in aqiia fofir. &

exprefligf. •

Mi&e,fiatcoUyriumliquidaiti,qnodtepiddm- •
fiilictur&applicetnrfepe interdio.- - Collytinrii'
autemhoc fingulisautaJtemis diebnsiterandum
eftjUti quoque obfervat. a. Centur-prirntemot

bzc fia principio negleSafuerit,efflorefatCm-;
fim fuperficies cprnefcfive epidermis <fi ita mihi

appeliareliceatyac ratione p^saffedls , quse

membranofaeft , colligitur materiaviftdda; &
■ urplurimumalba, qostameniibnnihilhumoris
acris in le continet,qui paulatim fuperficiem fub-
jecfemembranzeroditatqite '
netque cicatrix alba. Nor
, ipik cornea perforatur

25. Cent.i. colligfre poterit. ideoqiteutChi-
f urgus drcumlpefid agat
dafnnum'!nfcrat' , fibiipli M

fuperficic: , _ ^

ulcerata, denuoque exulceratio cicatrice pn
& cailpla obdudta , inSammatio quoque fedatd
fuem,procul dubio macula-lcunubecuia albare-^
manet, quzfuiablatior'—
cicatrix przcedentis e
£ inyariolis pnftulaaliqt

inorbus adhuc in fieri. nec fuperficies pupillas ex-^

: eia fuerit,etiainfizgeryifomjamaiiqusniodoa^
' miferit, &corneanubecUlaobduaafueri£, non
■ t t^cn omnino de recuperanda valetudine eft

tarrhis ad oculoslaboraverit, ' C^amautemfe-
licitet ego hujuCnodi affectus aliquando cura¬
verim , nunc uno aut altero exemplo declarate

ExE-ViPLUM 1.

‘ Anno CoIoniiPuellao&pdeclm^no-:^
tam zz3.us 'y defluxione ad oculum dextrum jani'
diudetcncajOphth^miacofreptafuic. Qusdein^'
dc poftmenfesalicjuot, cufiruftramultamedica-*
mentare adhibmirs,&: vifuiri ifuus oculi deperdU
efle^exiflimafle^alterius quoque oculi vifum
multum imminutum perlentiret, me iriconfliiuni
adhibuit. Tlim Ociimtn inflammatione corre¬
ptum d^tehendi, dolortamocuii, qu^capids-
ejufdemlaterisjingens & continuus aderatj&pii^'
pilla undique fete nubecula alba obdudea» Sic ita^
|uc curationem ihfthui. ^

(. Primo illam fequeritibus pilulis purgavi;

■■ .^maj'.an.5j.k; '

trochifiror.alhandal. gn vji
Cum, fyrupo de bctonicaformenturpilulse
quinque,mVolvanturquepulvereci-

■ Hispufgato corpore, pbttridievenam indeX-
tro cubiio incidi , & Inguinis ad ^vj. extraxi.

'e , idque ineUiil
fieri pOtefl:,im,.
pediatUROculus enim apertus continuo movetur,’
claufus'vero non item. At motus iftepartem
affe&am calefacit , humoresque & finginnem'
attrahit. Hihc morbus recrudefeit atque exa-

Oterum poft pilulatqmfuprafcriptaram, ve-’
fequenti apoxertiate humores przparavi,

. -dji.-Radicum fceniculi
polypodii^

Corticum interior, radici frangube aSi.

foenicuii an.
liquiritiz|j.

■ Coqu

iz partK. In-ife ijlcolaturzdiffofve fyr. debe^'
eXlraaifaiviz|j.

Mifce,& fiatapozemapro qualuof dofibusf

Sumpto fecundo hauftujcarpusiferuin'

satgavifequentipotiunculai . _. .

R. EieSuar. diaphoe.nicicumrhabarb. .

' ■ JwJiij..

Elcnmfufficientiqu-

feriptifiatpotiUncuia-. __

PGftridiedenUbfumpfittertiamdofinapo-
2ematis,qua die eiquOque cUcuibitulaseumfca-
rificationelcapUlisapplieuu . - - - •

Sequenti die quartam dofin Apozematis-
przfcriptiexhaufit.

Tandem fetaceum cervici adhibui. Siuai af,

ildolbrca-f*'""-

CtUyriim.

OBSERYAT» CHIRXIRGie.

limiti, nnbecnk vernpa mmtmminn ra

fnit.QnapropterfeqaensappUcmcollyriam.

ILMacilag. fen.<7donior.Giiioa<jua
rofac-extraasg]'.
aquzfeniculij
eupbraCan-f.ij.
mdlisrouti^iiij.
tuti* przpar. & cornu cervi
nftipraq)ar.an.5fi.

Capli.gr. iiij.

Collyrio ifto<mn permsilem ufaefl^^gra,
nubecula^qu^ antfeatotaniferepupillani obtege¬
ret .adeo imminuta fuit, ur vix quartam ejus par¬
tem deinde obtegeret. Catarrhus quoque , qui
antea continub ad oculos defluebat, beneficio
ictacei ad cervicem revuifus fuit. Setaceumper
annum ad minimum apertum retinuit : interim
fingulis ferd menfibus femel pilulis pr^fcriptis
corpus-evacuavimnstoculo vere fingulis matuti¬
nis extra&icbelidonbe. magnitudinecapitisaei-
culzparvse , libi imponere curavit > cujus be¬
neficio nubecula paulatim omninqdeleta&abia-

‘ EXEMPLUM II.

Puella in agro Moratenfi decem annorum sta-
tisifiiia probi ac honelH viri»Hanfinannominati.
catarrho diuturno ac moleftiflimo ad oculum
dextrum cprrepta eli. Cui cum medicamenta
latis idoneaadbibitanoneirent . humorqpequi
effluebat, indics acrior fieret, fequuta eft inflam-,
matio atque erofiopupilb: hinc pupillanobecu-
la alba & fpiifiilimaobduaafuit. Tandem do¬
lor , inflammatio , aUaque fymptomatapaula-
timremilcrunt. Ulcera quinetiam in facie, col¬
lo , & quidem in diverfislocis^iplbcatarrho
fafla, medicamentoaliquodeficcanteadcicatri-
cem perdudca fuerunt. Tandem cum i&a du¬
os annoscalamitolambanc vitam vixilTet, aliquo
modo le reftitutam effe exiliimabat. Sed vix an¬
no elaplb, ecce denub catarrhus, qujdenovo la¬
bia occupabalitum ad me Paterniasum adduda,
fiiafi, ut corpore purgato reliquisqucneceflariis
medicamentis revulfionis gratia propinatis , fe¬
rum quoqueobrueretoculuin, prasdixi, fcd cru¬
dele nimis’ hoc remedii genus ipfis videbatur.
Qm^dcfelpreviffent, &amedilceflillent, poft-
menfes diios catarrhus ad alterum quoque ocu¬
lum paulatim decubuit. Deiiuo itaque ad me
addudapuella, totumoculuminflammatum, &
^pebrasintumoremelevatas, cumdolorema-
ximo&febre continua, quinetiam pupillamnu-
beculaobduclamoffendi, &vifum omnino de-
pravatumcomperi. Quaproptermanum adhi¬
bere reculavi: parentum tamen precihusvifius,
curationem ficaggrelfuslum.. Primo corpore
leniter purgato, & cucurbituliscum ficcis, tum di
icarificatione applicatis, ietaceum adhibui. Ab
initio quoque fironti lequens defenfivum ad-.

R. Farinsehordei §ij.
nucum cuprein.

pulvi flor. betonicatSc j

^ euphras.an.5j.

Mifcemmortanb cum aqua betonic^euphra.
fla:, aceto&albumineovi, fiatquedefenfi^, '
«yiod tepide&onti applicetur. Oculo vero colly¬
ria ptecedentiainftillavimus. Sequenti quoque
iac^o ad tollendas inflammationes oculorum
tuminhac, tuminmultisaliis, poftuniverCJi^
--- frufiuufi fumus.

R. Sem. fccnigrsciparum conqnafTadJfl.

rolarumrubr.
florum betonies
euphrafis
meliloti ana m. fli
fem. anili gij.

IncidarituromniagrolTomodo , iadanturque_
facculo ejus ma^itudinis , ut totum cooperiat

culum, quiintetfut^&aquacodus.calide appli¬
cetur quater aut quinquies interdiu.

Mfce diligenter adhibitis', dolor , inflam¬
matio, rebquaque lymptomata paulatim remifo;
rimf , macula tamcmfivenubeculanohdumpe-
nitus deleta erat : qttaproptercollytus nonnihil
extrafii cheUdonis , quo materia craffa &vifci-
da, quspupifeadhsrebat, abftergipolfet, ad- ..
mifcui. EtfienimnubeculaIpilfavideretur, non-
dumtamenfuperficiem corneserolerat. Fron¬
tem pracreatotarnquefaciem , permenfes alb

iSn^lisdiebusbisautterabluereiihperavi , quo
fic partes debilitars corroborari , cutisque pro¬
pter diuturnam defluxionem rugofa & deformis/
reddita , aliquo modo in integrum reftaufati
polfet.

■ R.' Aquatrofir.

, _ euphrafiae

lilior.albor.&

pldntag.an.|ij. '■

. tuti2pra:parat«an.5j.ll
' caphuragj.Mifce.

Hisplenilfime convaluit .vifumquehujus oculi
recuperavit, & ad hunc ufque annum kSos». quo
Kxcfcripfi, bellefehabet. Setaceum tamen U6
clauderetur, propter metum recidiva, haSenus'

: longa defluxi..,, _ _

Multis led frufira adhibitis medie

ejus appareat veltigiuni. Neque etiam a
tempore ulque ad hunc annumifiofi.qi
hteclcripli,defluxionibus obno-

OBSER-

CENTURIA in. toS.

OBSER.VATiX)- 3 aaV/

■^iimirimda. flatum. Intmamiiltas& vanasfcumess/Hh^-

rariasexhaufit^ssjsseislhtaraenalkviatioais.firs^-

Dn-GtUtHELMO FABRICIO HILDANO,

MedicoSc Chirurgo fclidffiino, ^siidemtmferin,fel!{ 3 K., tiaiuniiamf^tcmtx>-

'-■ ahifsftisaffataq,smsjatfeft.maaasao,n«,.ra^

OEOMOFA.JLO.D.M*oMd,.. ~-S|;

periahsFridbergenfiscommu- l2,t,is»snmonipi”mrefmJi. ^

^ vr r- midiaiMidici,macKmCikeirHrio,Cranioefm--

Q ViidaMfKfatiso,vt?'fraJ{amtfa»sJatsiof ^i^jijjm^^pirfirato.vinoslismsfissdpropefi.

^ amice meritijfiTne.tatitotatforis (j-kc^a arte arcana- .

intervalk, hitjmceaiteomn!smihitieneoatafr.e- coitjpicmatiirj mtHamipfim

ritfcrihtneUfacidtas.idextrrameamcidpam, ^„aofamfetccartilagimamcavttatem,mim itgiti

incLgreJit mpofiepe-
‘rioris anni faSa «ifmor, capem ipttr/t %ofbacen-
Tem ,pngiilari qxadam admiratione & ohfervatio~

„jvere^nam,velatpeprara&perpem^^ in-_

hi haud ingrata atcpteinj
rofiijitamcivis^mda:

.. ' •‘'-■'■•'-"‘i fJh^evidfeipforurfotcoaVt.PofiedilkipfeChe^

i expeasenaa1- mnbiia,ner inwvaUauCmefivira-

medicamentkrfed valnxt ,,
rropvamferrepotaitiljliam-
■ >Snefifiertii,Mhk '

....tmingeferant- Cum vero omniafrapaten-
ta viderentur. Chirurgus tandxth Vanovienfa,
itm vulneri ad;acentem femisfis digiti latitudine
- 'titituU quadam, ad OS uf^transverpm incidit,

■injucundaptfittura. iHuinenltusincorrUmum.in-

idam hone^Mp

£s,Ec;£S 5S xri

er eundum vero accidu.utsUaueCRVGIVS, J. ’

o

Indefaaesahortapertculofaocultinfliomdiim

^ 'p^arevaluera. IntereaautemJuminjiatiru.:
■'irrtinouenddfludetyexcrefeemtaqueAam.car-
Jnh/iSffii . ‘pttaamparemosreviftUres.

^fte defen4^eveUiro,4emprovifo a CrUgioinfini¬
ar a maxilla prope n^^^^viter vulneratm efi ^
f^qnidem adeo, ut gladtum tama vt

facieUnfixfWfi manuhno ^%-iAotnterram dela-
■ pfis, fibi ipfinet ornhahm mambu,. ■

tttndLemextraherecoa!iKsfuertt.y^s.„,^^__ .

traao,nullumplanh vagmavtnculum,^
tantummodo oladii mucronem confpicere licmt. ;

Etfveri merdUpcatifum, il&dipfum

lumin<rraniofeucaptteadhucdeUte[cere,p . .. ,. ,...

posfihili tamen rem arhtrati,.n camine potius j

•Bleichenhachius Crugtum precihus compedavit i ut tea diBum, aliquantijper adhuc remL^.
dkito quadantenus exphraret, nura forte inipfi: ‘Dohres quoqaafaerimexacerbate.utpraiui,
■vulnereadhuchereret: quod gfrfecttifed mhil de- Jomnum captrenequiverit. Hincigitur commotui
■ prehenderepotuit. ‘Vokribusitaquemagumagts^ i!rv4lfatidprofeausefl,tbtdtq^ohfidioniMolt!:},ei-
tngravefcentibus, noaeq^mgreenti,ipfi tumfem- menji&Dachfieimana interfuit, ubi dumtpfiiit
porisinpro£^Sioquodampagoperno3andm.ficque tamoifuarmaturaacctnUo,eqmtaniumfuit,gena
hacviceCherrurgiahcujuaoperacarendumfuit. prope vulnus adeoinfumuit,utpeniiiafumipfunm
<’..„.,.,.;,.,;fji,FrMms!.aiiuodamharbiton- adaquaverit V-ndefibiippprcrertoperfuafumhoi.

idocoope- bet, vinculunimia ifiiuscdkrisvi,fifehor ‘

foreojutnusfpkniis,!lve fafci . .

riripafusep.VeindeinparnafuaRosbachio,Alts- paulatim exermfe.Horu tande ommumpertafu
rumquehdamadhihuit; quihocVulnusfoloempia- frtdbergdreditt, thtq.duohis fratnhusbarrbm.
pror.brro,pvefadkatnnu( Germanice fonhusrtomneeXphcmtyobnixe rogitans ut vulnus

ji;t) nullisinjeSis turundu, pacto fex feptimana- denuorefecarent.^deoriginefeufiindxmentodtli-
■rumconfolidavit. - gentiusindagarrent,datafide,fsforecontentu,eti^

cimigiturpertresinteg-osjeptimanasvulnui inipfomomentomorteoppoterecogeretur. Quiqui-
ita conglutinatum ejfet, pra dolorum impatientia demplusqua tricefiescutim incidende,penaiuma
tiuidem refeeari curavit ; ut hac ratione noxii hu- fecerunt jdecemtmogras feptimuiiasconfumpferune,

OBSERVAT. CHIRURGI G.

accepens, venementcc ooieo, e: miror ^
protecto, ubi &a quofafdculus mtercepnj^el ^
fnppreffusnunchsreat; Argentinam tamen^,

Viro.Dn.p.JOHANNl

k,

ruKt.anodraniiaxtamderere

RUDOLFFO SALTZMANNO, UjidemMt

tolermfotJerim. Pofiram inter fex didnzProfefforilongecelcbernnio.fidater

telernre notuerint. Pofretm inter fex Jepimmit

■vxltitttipperfemfxit ftnntxm. Hoc^Mn

cnlttiK, axattar annos,minus pnquefeptimnnt. -^-- ^ --

- ' ■ ' \peirxxrii buiffe, minime dubito. Interim tamen, (jmun

axnieUnfn6n.ptextraSK.Nulbmar»fUi«io- admeos redeam, quod (GDEO Opt.MKim.

loremn^fentifcit,nifqmiiniiicera Jimfajutxrem itavifnm fuerit _) brevi fiet, Argentinam pcrvola-
JigicKUeritriadmovneqiieat,ohaliqii!!mnervi,in reconftitui, tamcuinafafciculustraditusfuerit,
ifoLaereforteincifitl^nem&convulJlonem. eaipfointeliigam,&utlandeffladtepervcmat,
ilac omnia , uti in rei veritate fifekahent, ab operam dabo.

tpfoDn.BI£lCllENBACHlO,yirohontflo & . MARCELLUM DONATUM aclariffimo
^diMO,Miigenterobfervata,iirad>»eferfcriptii, Viro Dn.D.HORSTIO mihidonomiffum, u-

tectOB quoque communia efe volui-, tpubtis fifro- naquoquecumtnis accepi.

mijponirmd, & expBatiomtua fiaiifaUumefe Cafiisvereadmirandusdevulnerefaaei.quem

audiam,ex animo gaudebo. communicafti, gratiffimus mihi eft ,& locum

Siquidctrtibiinartkoferihus rari, uticoiiidih non infimum in tertia Centuria Obfervat-mea-
fiericeAumeLpMocfortafecontingatiViciJfim rum,quamprarmanibushabe6,obtinebit. Res
communicare(^infuilicumconfm-enong-avahe- profefibmira,virumiftumtantosdoIores&cru-
fk.Hifce,Virornatijfime,bene^diuvad», tlrme oatus fufferre potuiffe; gcrobufliffimanaturai*
tuifiudiofisfimum-redamareferge. plumprsditumfiiiife, indicat. Extremumau»

neriali Fridherga Wetteravwrum. itAnno -. tem hoc vinculum (o5et Ott^batlbt') extracalva-

MagnaLIa Det nofiil reVeLentVr. &m_latitaffe,tecum, fimuI&cumDn.D.HqR-

. :luisquasadmededitliteras,iii-

i; ipfumquoqne omnem diligentiam aiii.

^ ^ STIO fentio. Intra Calvai_

OEORoras FA.Ex

fit, negligentia & ofcitantiaiprofe-^

-jj(-(.,»endumeft.

ifiMognitudi viUculi (Ott^bdllit.)

culumiftudferrdum aAWeniirent p«n^^o- "

fumemplaftrumlbdicatioriuravaldefflihirulp^.^.^

aumeft. iF-oia enim vulnerum protinus adeo
I. contfaUt,utvulnera fiiperficieicniis claudantur, „rii
& qUte improfiindo latitant f^tt^nea . retine^-/lef
tur, novaque fymptoma-.pro^eant: cujus

pluraproferrepofl5J>'f"’rla. ‘‘.«pus

OBSERVATIO XXV.

Pe infelici fuccejfuungaemi fimpathetici,

Ampli/Smo atque Dofiilfimo
^.GEORGIO FABRO,
tialisFtidbergcnfis,&c. Dod

'O”g|«feterando,

aBriciusHildanus

S. T. D.

te qninder

immmen, “ Prima Ceu-“

ria meaf.'^-^“'?“°“?‘” potens. Vi-

GiiiJIie

T-cim dies accepi. Vir Ampliflirae, & multa fatisintelli^o, ideoqi

patria,ipfiim apud Geficronim

rumDn.WILHEL'MUM KETLERUMiN^f-

felrad=Dominum in Amboden &c. vidi, & allo¬
cutus furn ; qui & cum admirandum buncce
Cafum. ex ipfo intellexi(ret,.ipfumque prifli- ’
nslanitati plane reftitutnm efle vidiflel, fupra
modum admiratus fuit. '

C^ammilifti delineationeminftrumenti,non

nominibus mihi amantilfime, tiuumunigauaii nem mitu communicare velis, obnixd rogo,
mihi attulere. Valetudo enimtua, fimul dcdoi^^unc quod tibi communicem/ nihil fingiillre
'mefticorum tuorum adverfa.in qua fuperiori au-' habeo, ne tamen pland nudam mitterem Epifto-
. turanotea:eUqm,tantumdo!oremcruciatumque ]am,eicemplumdemfelicirucceiruunsuentifym.
mihiattQierunt,quaiitumvij:exprimerepoffum. pathetici,fivearmarii,adrcribam. '

Nunc quiaintdligote vivere Scbellevalere, te- Genere&virtute verd nobilis'matrona As¬
tatus Ium, Deumque Opt. Max.ruppliciter oro, na Sidonia BremseWna ,de R6deshhm,No-
ut te totam^ue honeftiffimam fam^am_ tuam, biliff. ac ftrenui Viri Dn. Herm anni a Ceon- .
" . Qnodhteras BjRG, LorcenfisadMcenum Prafedtipruden-"^

as per nundinas Argentinenfes poftremasad ^mi

Dn.D.PAULI LENTULI de Inediis, Confe- lidter pepei

eionemAlkermes,S:noimuIUalb,qusnufa:am fafium ,'qaod decima diepoft partum vulnus

c- E N T U R I A IIL 107

^^napaizfiniftrs^versnsfternamaccepe- MUS a SCHWALBACITj ante dies odo Qi,r
dlf- 4 i‘ ^ Volnnsetfinonnsqneadeoprufundam et Wonnariam trmfiens, ScHelveriamversospro-
fciguistainencopiosedBaxit. ACheiror- perans, mihi tradidit. Ex qaibus, quantum T.

non vulnus,fed cultrum, Exc. fimul & Generofus DniBurggraffius, alii-
moinfliao” fherati curabantSctraSabantcot- que viri nobiles apud vos de irebusmeisfollici^
ridic,&qaidem,utpareft,ailigenter,cito',&,ut Cnt,Cm fuperque videojutinam vobis omni-
TOiebatur, latis feKciter& tereabsque dolore cu- bus pro.ampliffimis yeftris ergameftudiisreipla

ratumfffltvulnus. Sedquidfit.evix cicatficein- refponderi, gratiim^ue'me przbere poffem.
dnaa,obtnfo in proihndo mamma obortodo- Verum qusc oBlfentimpe^enta, tenon latet.
Iore,febre,cumrigoreinmbornm,&capitisao' Interim tamen vobis omnibus acfingulisgraaas
lorecorreptafiiitagra. Moxintumefcit&indn- ago immortales, veftramqnehumanitatemfimul
retit mamma: maximo cum dolore non folum &inmebenevolentiam, apudomnes, quamdiu
mammz,vernmetiaranUchz&lcapaia,adeo- Ipiritus hos regit artus, celebrabo.

que totius illius lateris. Iterum advocaturChei- Czterum dum ego nuperrime apud vos in Voftferi- ^

nirgus , qui omnem adhiberet diligentiaiii lym- uvetteravia fui, affeSus UN. aCKONBER-Gg"*"!?''
ptomatatamendedieindiemmagismagisqueae- iterum recruduit. DumeniAmviausrationemf"^"*
creverunt. Tandem decima nona Aprilis, ego peccaffetifibredenovocorreptafuit: moxin-
quoqueaccerlitus, adiplam Oppenhemiumper- tumuit mamma, idque non One maximo dolore:
veni, & mammam iipra modum tumefaflam, ac humores quoque tam copiose alBuxerunt,nt.uo-
undiquefereinduratam ofehdi. Dolormaximus vum abfccffum versus axillam fecerint. ' Hanc
&pnngitivus, febrisque continua aderant. Ci- ob canlam Nobiliffimus Vir. Dn. a CR.ON- »
cattixprzcedentis vulneris vm apparebat: circa BER.G de conjuge fua Ibliicitus,magnopere a
papillam livida erat cutis, itaSmen moiiis,ut flu- me petiit, iit iter meum per dies aliquotretarda-
Suatio puris tafiu facile deprehendipolTet, qua- rem: parui, & lymptomatf^us quantum potui,
propterfuafi,ut incideretur vomica. Cbnfeii- propexi,'itaquidemutmraciterum,IausfitPeo,
furo porro quum dediiret egra,&adllantes ne- ommafalvaeflevideantur: ui<^era tamen non-.
gotium approbalTent, fcalpello incurvato atque dumcoalucrunt,neque durities omnino emol-
Mcadumbratoabfcefliim incidi. lita eft; Vides quale fiicceffum habuit unguentu

i _ armatium,quod nonnulli ad cceluufq; extollunt?

_Porrb in przcedentibus meisad te literis Icri-

-pfi>*gram de dolore nuchz, fimul &fcapulz,

Cg - totiusquelateris conqueftamfuilfe, quod qui-

Puscopiose, & quidem cnmimpetu effluxit; “l^sb initio morbi, donec inflammatio, febris,
hinc dolor mox fedatus fuit: reliqua quoque aliaque in przccdentibus recitata lymptomata
Ijrmptomata, veluti febris, naufea, capitis,nu- aderant, minime mirum. Inprzlentiajverbetfi
chz, & icapulz dolOr, vigiliz & inquietudines dolores illi omnes remilerint, quotiescunque
paulatim remifernnt & fubfequcnsnox prorfus 'amenturundas ulceribus infigo, aut'quovis alio
quietafuit. Abeotemporemultumpurisefflu- “odoalfeaumirrito.protinusdoloremfufaipla
xif;durifiesquoquepaulatimremifit:interimta- laapula,&quidem e regione ulceris perlentit: &
men duobus aliis in locis, & quidem propepa- proutdolor circa ulcus remittit, eodem quoque
pillam, per fe exulcerata eft mamma: nihilomi- modo dolor circa fcapulam retrocedit. Locum
nustamenomniaita fele habent,utlperemiplam dolentem vix latitudinem thaleri excedere, re-
quamprimum priftinam valemdinem recupera- fart. Exterius tamen nihil apparet: &fimanu
turam. Plura nunc non addo: dumenimhzc traaaturfcapula.doloremtamennonfentit:tam
feribo, nobililT.ac ftrenui viri D. WOLFGAN- profundd&in corporeablconditns eflrhaSenus
GIADAMlaSCHWALBACHaccipioliteras, mmen,perDeimifericordiam,nullumnobisex-
quibus cupit,ut illum ance abitum meum invie citavitlymptOma. Czterumlympathiaatq;con¬
to : Id fi fecero ( parebo autem volente Deo) de lenfus ille maximus inter papillam & dorlum, fit
reliquisinter nos conferemus. Interim vale,Vir ratione nervi cujusdam, qui ex quinto ferdeOfta-
ampliirime,'cum uxore Ledliffima, totaquefa- rumintervallo,inmulculumpe<ftorisdiiremina-
miliahoneftilfima, meque pro fumma humani- tur,futculosquead papillasmittit, ipCsque fen-
tate tua amareperge.RaptimVV0tmati22.Maji fum illum acutiflimum affert: uti nonnunquam
AnnonSij. periuntur nutrices, quibus papillzfindimtur.

■ 7 ] ^ paucifflmis tamen fceminis, quz ulceribus

mammarumlahorarunt,qonlenlumillumdbfer
vavi, etiamfi diligenter attenderem Occafio-

Dn.GEORGIUM FABRUM, Caftri nestamen,abeo^emporedurpmxii°umbo,

ImperiahsFnedbergici DoaoremMedicum nunquam mihi defiierunt: neque etiam nunc
or manumatquee eberriraum, defiint. Interim enim dum Wormatiz apud

r- 11, I le • Tj u f"crolim&ftrenuumvirumDn.®6«r6at!>um

Gmihelmus FabnausHildanus .SemmererMnSBormhs/genanMto ©alBerg •

P ' O. moram traxi , matronam cancro exulcerato

Oftreraastoas,bencvoIehti2tU2ergamepIe- atque deplorato in mamma dextra laboran-
tem, una cum clarifflmo atque domiffimovi-
bililiimusvirDn. WOLFGANGUS ADA- roDn.D.HECTORE SCHLANOVIO,

S 2 Medi-

io8 OBSERVAT. CHIRURGI C.

, MedicoWormatienficclebemmOj&barbiton- berisdnldflimisjqaostecamexcordersiatOjS^.,
focequodam.quotidie invifi. Dolebat Cbi qui- citerTiTediu,nicquepro innata bumacitate tua
'demmanunajdedoloretamenicapubenoncon- amareperge- Pro croco metaBorumtransmii:.

^matquchoheftam,CHaisTiNAM Kof- eacepiiHnuperrim&gratiashabeoagoquecMxi-
*ER,h:cOppcnheimiicumcfariOimoatquedo- mas. PrjEparationemoleorum,quamconjm£tm
.aiffimoTiroD.EMANUELESCHREeKEN- ex me fcire cupit, Germanicis verbisadipfim
FUGHSl O D. Medico & M. MOISE CANA- fcripfi , li^asque tuis incluE fi qua alia in re tibi
DELbarbitonforetraflandamhabeo:habet & tuisquein{eryirepoirum,nondeero,ofSciomeo.
hajcukerapiurimaatquemiruminmodumdolo- GenerofumDn.Burggiaffium exmequzfoia.
roia, in mamiila dextra, imo & ad ipfim papil- luta plurimum. IterumTaIe& mdlies. Dabam

lamCqHoinIocoutplHrimumdolorificafolebant OppenheimiiS.JuniiiSij.

efleulcera) nullum tamen dolofemcirca icapu- --- ■ • . ■,. .. , , -

lamfeperrcntire,quotiae(quotidieenimexipfa OB SER. VATIO XXVL

“&emtmgeSdrmFerenobi-

liffimamatronatibinota,cxvotofoccedere,tu- Hiftona Engularis.

moremquf mamma de die in diem decrefcere, darisjlmo at^ DoSiJpmo

exnobiliff. Viro Dn. VVOLFGANGO a Dn.GEOR.GIO FABRO , Caftri Imperialis
SCHVVALBACH VVormatia, maximo cum Fridbergenfis V Vateraviorum DoS. Me-

gaudiointeIlexi:faxitDeusOptlMax.utprifti- dico ordinario,&ion^e celeberrimo,

namvaletudincmbresitemporerecupetarepos- amicofuo Intimo,

fioLococataplaTmatis, quod pr$lcripfimus,fe- Guil. Fabricius Hicdanus,

quentilinimento,^iO ego maximo cum fru&u in S, P, 0 ,

tumoribus mammillarum utor , loois affe&us p Tiamfi corpore tibiabfim, VirCIarifljme,
inungi quoque poterit. ' ^fautor & amice fingulariftudiocoiinde,®-

inungi quoque poterit. ' ^fautor & amice fingulariftudio coiinde, z-

« R.. Gummi Amoniaci |j. ternumtameninhocpeaoremarrebis: Scmerith

'* Ob amygdalarum dulcium. , 'quidem.praciaraenimatqueinfignihumaoitate

Liliorum alborum. / tua, qua toties me immerentem ampledere di-

Pinguedinisgallina: an.|ij. ' gnatus fuifti, me tibi devinaiflimumreddidifti.

Succi Cicutz |iiij. Et profeSb nihil optarius, nihilque jucundius

Aceti lcyllici|ij. conringere mihi poflet, qudm fialiquando non

Mifceantur,maneantquein tnfufionehoras tantum verbis AolEciis, verum etiam beneficiis
viginti quatuor, idque in calido: poftea coquan- tibireipondere,giacumque me erga te exhibere
tur fecundum artem,colatnra cum forti expreflio- poflem, fcd infelix illa diftantia locorum, qua
ne fervetur ad ufum. InprKparationeautemhu- prohdolorfejungimur,obfl2t.

Oif. Z6.

110 OBSERVAT.

variarem^rma»
celthenirBo

Dn.GUffHELMO FABRICIO HILDANO,
Medico & Chirurgo apud Bemenics
ordinario

Georgius Faher Medie.

B hae ahiteliterM,unasahssjue da¬
to iAUerasven ig. Novemhnspipmori
annodatas, uno eodem-pis die,i6. vide-
Ucet Febnua-iiannifrafentis, ex diverfa
locis tandem adnteferlatas,.&ftohi curatas ejfe,
FrajiantiffmeDn. Fabrici, fautor & amice plu-
rimumcolende, certofiias. ejuidm, utpoie

'tas, primofatim aJpeSupavijfmas mihi fuijfe ,
nuilusdubita : fed ex ejuikis meliora & latiora in¬
viant mittis luBus ($■ mefiitia plena , quibus ego

exemplum fumito ,fiprior ipfetibi ejuimoSmiJis-
femlitefas} Filiae duas Charijfmaste amijijfe.

CHIRURGIC.

. jiuspericulo.Alidsmuki - . ,

biks,partimalii jummoperetemecuhlcdejiderant
tfr in viemiam exoptant, Ji modoabsqueinjignirei
familiaris jaBuraferipoJIit, Dijpicies igitur ipje,
quideretuafuturumft ^ -

rari ifius cafus de prodigiojd quodam fulminis iBtc,
tibi gratias ago immortdes, mihi quodredhofiiam,
hoc tempore nihilfuccurrit.jiquidpojihac forte erit.

s. Tants

tiscafsb^.

■ratio adhibendapia,(^

ocvoluntatiDEInonacquiefcere. Quodtequoque
fecife, d' adhtiefaBurum efe ommno mihi perfu
fumhabeo. TemodoDEVS 0?TMr4X. cu
reliqua totafamilid fahum incolumem ab eju
modi calamitatibtu clementer pof hac tueatur, i

netDElbenefciomediocrstervalemue.-quanqua
d" ego proterito Autumno, cum pefiis undique apud
hos invalefceret, ^atrociter Jiviret.de conflioquo-

familia,proJalvandisabifalueplantAis, in Fran-

rtticos,Aiquandiude%xrrim. NubsmaUds,hacm
parte conffits DEO, reformidajfem aut fubterfu-
giffempericutum,nifroqyifeuaffeSHoittapaterna
Aiudquippiammihifurffet,cuirepugnafe nefas,
iniocontraipJumdecAogu enormiterpeccatuefet.

cie in publicis mAis bona, ut in bonis mala: Studia
enim cFpraxisipfa Medica propteragjrtaru msd.
titudinem hoc in loco vilefiunt &fordeJcunt. Sta-
tuspratereahxjtulocivaldeturbukrttuefi. Man-
datumCafareumcontra Oppidanos publice produ-
Bum, affixumefl: qiiodtamensfiihominespla-
nedejpeBuihabent.F-erumexecutoreshujusdecre-
ti EleBor Moguntinus, d* Ludovicus Landgra-
vius dQtfareamaiejiatedxputatifunt : qui haud
dubie id, quod inmandatis habent, firio ^fideli-

GenerofusDN.Burggn^iuspertotamhanchje,
meurbe d CafroAifust, variisqfuf audivi)depil-
lationibHs,&tuJlialiquanSucdjiSams,fednuttisu
(^qxodfcid)Mediciopera^confiliouftuefha 3 enses
Nobilispratered d SCHWALBACH, jam betti
fe habet, nifiquodSchorbutusvalde apudipfumjd
reflorefcere,<S-quafi recidivam minari videatter.
Hippocr ■ ,

de combttfionibus,fatis erudite troBave-
risipfe.Scribisenim, triaefefulminumgenera,tS-
qnidem reSle cum iiArifioteUiSeneca, (fr quAdorna-
nui hoc ipfi verf culo complexus

dijppant, cjr habem quani(am Spiritus coABii^
proceUoji vtm commixtami cujus caufa ejl ingens
materiafmitas.qsfatrahitfecummagnt^ vim fi.'

Jky convellunt ^ dijfipmt iUu abfjuc incendio.

que terreni habent y ab ArtflotelediSa.
oter minimam materia fubtilitatem atdjue
celeritatemdgnea fuaviqualitate ante
penetrant at^ue evolant per corpora , c^uarniit adu¬
rere illa valeant: mora tumfaBdinfufianty-ma-
gnasejuepofl feignium-notasrelinsjuum: idsfuodin.
hoc quosjue cajis animadverfum eji , ubi materia illa
fulminis nitrofa dr fulphurea primo manicam tho^
racis indujii , falvo brachioyfaltemperforaverity

brachialia filoilUfo perfregerit y deinde maculas

tantum nigras injuris y cute y ocreis falvis & inte¬
gis ediderit. Hinc Seneca nullumy inquit yfine igne

t corpora labuntur ,jivero in denfbra atque fo-
lidiora impegerintytunc illa fatim diJJolvunt,quibp
pBrmsguPisfimaquuquefuguoft,ohfyuctrumctpu-
rtpnttssmrnttnsmtatem. Eodemplmemodo, quo
esifis ($■ vinculum enfismNobiliillo,Faginapror-
fssilltft, liquuta fuerunt. Hancquoquefpeciemi-
' sxplient, dum inquit zMsra.

rmminis,» incueri veiis,opera lunt,ncc (juicquam
dubii relinquentia, qliiq divina illis infit potentia;
Loculis enim integris S:iiia'fis, conSatur argen-
tum, manente vagina gladius liquefeit, & invio¬
lato ligno circa pila ferrum omne dcftillat, ftat
fraaodoleo vinum, necultra triduumvigorille
durat. Hucufque Seneca: Similem pene hipriam
apud Eutropium de eadem fulminis fecie legere
efipropterea etiam d quibusdam miraculofum fuU
men appellari conpevit.

ss lafsafuerit.corautem &cerebrttm Jbifialabein-
mamrnatapermanferim? fefionderipoteffunc
ddcrasfssatq^fuliginofisiflUvapo-ribus,veldgra-
■orifulminssfonofiufragore corrupi facile potuife
semadmodu de vehementioribus in quibitiddup
. rnpertum habemus bombardarum explofiontbzs.

Si quid moyendum videatur, dcprinciplo move, cumfecundumPhilofophttm extrema obJeBaprotrrh

'fenfssi

CENTURIA nE

' olf. zyi

?• iV c,rL,'aiimpin-itaiormitiefic<u!fah!tert- Csterumnihilprorfusabfuiti quinReveren-

^i‘';^ ( 4 !xaSij«ditu:aaimpitruesSi>iferacfi & Doctiffimnm fenetn Dn; JOH. ME-
diminuti AUHUui. QxodvirocorS B_U[;,AM, paftoremnoftrum fideliiTunonis &

‘^■piuU (S cerebro ipJeiiihilmdeUhis ^omniuBem noftnunamicatn., fupcriori Auta-

^!^^»xieeaifi‘erU,mtiaefl,^xiiieffeS»jiuiiper- mno amilerimus. Primo enim DTfenteria per
‘^jeoMporJioxenimirxlentd.glxumiiipxiri^ menfes duos graviflime iaboravit, Exquaquum
' mnlionitiu hiHidxbie nxUo aixpbxe fomi- curatus eifet, interim diinr ego Vi viacum ad

‘SUgUoceffavUe^exliirtvit.Hecverocareiedi. ^grumprofcSus fm,novo & graviffimomorbo
prejudicMm virori Doa>ffimorii,(ii-aorte corripitur. Poftuls emm.qua: m finemotbiiri
■ Medica marii exerciiaiori diaai^firipiafaxto, erumpere folent,in ip<o natura propter vi-

^gtamxtxteamijualemcKX^ fextexctamproixe- ^iumimbecillitatem , (quicurarationemorbi,

"em redattxam^xoq^elicereia. Qxaomaiapro tum etiam «atis, fexag^murnenim/extumm-
laxdore (3 hamanitate icjiei boxKj, jperoxoofries. ^ura pratergreffus eft , aderat) tam proete-
1*' DefiorihaeilUefxlphHriexauviscixosampcm- pellere non poterat. CircumSirba -uvulam itaq;

' _jip^praferexdoseffecexfes,idefereegotecxmfe-n radicemlinguz eruperunt, idquenon finedolo-
”* tio^odoxihUacredixie ixfecoatweaxt-.quemad- re & inflammatione. Barbitonforeraatquein-
„odumhiipfii»atKraipfafexig«exatxraliieape- eptiflimum hominem in confiiiumadhibuit: is
rificaiipxdefelhi jiorxra arte Chjmxa prtparato- quotidie ter autquaterpulverem piperis & croci
rumcommodiffimeufarportpoffunt, gulx faucibusque inlperfit ac fuiflavio.- Dolor

jBcIafbifcecamioiiesali^Kotdeexhibexdiime- ^lox auSusc-ftiauiSa Steftinflammatio & febrisj
dicamttii Chjraici!,quitsiKfKperionhi!iamiftffete pcrintervalfaquoquelipothymia: fuperyenerut.
fcripfirae. Ide novis ipaodfiribamthimbtladraa- Xum ut optimum iftum virum a morbo penitus
nxmMrxm forte vice fnpp/ebie CUnf.DN.Doa. liberaret, & ad patres ablegaret, medicamentum,
HORSTirS, communis nofter amic!u,<juifKpe- quod fimul per fuperiora &. inferiora operabatur

rioriannoComttsis RatiJponenfibusinterfutt.Con- (Antimoniumfuiflearbitrorlcxhibuit. Egoad- .

-uenmEUaoralie (ierincipumz-j.MartitNum- vocatus, cumceleriteradipfumiviirem,inmor- ,

■■ 'burgiinThuringiahabiiitseft,fedexigaoafrua«. tisfereagonecuroreperi. Vix enim fpirajjpo-
Magnos apparatus beUtcos Pomifictoruaudimui) tuit ; inquietudines aderantmaximae , lingua
quotbenigmPimtuV>EusacervicibusI3limittibue quinetiamfaucesqueadebinturaefafiscrant, uf*
nofirisclementer avertat, Arnen. Htfce valePIr vixfpiritumducere , autjulculumaliquodnon-
amicifpmey&tjuamefemelhxmanitarettbtadiun- m fi fiimmo cum dolore , Scagitaiionibusinvo-
xifli^a porro araiietaraiuf^ devincire perge,cum luntariis & convulfivis totius corporis , deglutire

uxore eg totafamiliaamemets^peramanterre- pofllt- .

falutatusjthe^memori animo conftanterabfeneem Curationem porro quodattinet,illamficinlli- c«r4t<i
redama,quite perpetuo inoblita mente eeuprafen- Qj faucesque continu'6 utlacferecense-

temamabo (i obfervabo-.fed fipiusper occapo- inuiaoablueret,jufll, perintervallaquoquede-
nnUnmur FrAieronmt. rodohordei, rolatum, fcabipfe,raellerofato
mixto , os polluebat : fingulisquinetiam horis
parum olei amygdalarum dulcium ex cochleari

observat. XXVII.

Defericaltija t^ngtna, pfl Dijfemeriam

elatifimum doaifimum .

DN.dEM!LlUMP08.TU.M,FR.ANC.P0Rtl Cum ita per horas l
C retenfis F. Grscarum literarum lumen longe vomicain faucibusrt
praillantiffimum , & ia Antiquifllma Academia rulentamperosexlpi

tidem noau,collum, pectus,ac cervicem oleo li¬
liorum alborum & amygdalarum, dulcium inun¬
ximus,& lanam lliccidamcalideapplicuimus.Enec
'item materiam, qu2 propter doloris ve-
iam affluebat , deorfum

!to moxdolore j facilius fpirare&
jufcula forbere ccepiti Tum continuo fuperiori
decocto hordei osabluens i ac honnunquamali-

Guilhelmus Fabricius Iltldanus S. P. D. quid mellis rofacei ex cochleari lambendo afluu

Q Uod longum filentium meum exprobras, mens, necnonoj^naviclnsratione&medica-
Virclariflime,nu!la profecto injuria me af- mentis vires refocillans , paulatimfingulariDei
Uris: quandoquidem ne amicitiE nollrz vincu- beneficio,priftin2 fauitati prster fpem atque ex-
lumfolvatur , fxpius ad te fcribere deberem. fpe(3:ationemomnium,miraculosereftimtusfu-
Verumfiepiffimeoccafioncsdefunt, &occupa- erit; ita utinprafenSj etiamfeptuagefimuman-
*^''"“sme2 j neT.Exc. ingravilfimisluisoccu- num2tausiucraverit,nihilominustamenre(5tilii-
libus literis meismoleftusfimiimpcdiunt. mevaleati&ofEciofuocumiaude&hujiisEcclec
n autem pr^lens tabeslarius advoscogita- fis emolumento fungatur,
abfqnemeisadteliterisenmdimittereno- Hscfunt, Virclariffime , qiisdevalctudme
lalutarem, tum eoam, & ftatu hujus viri f de quo te folicitumeirefciam)
“ 1 probi, tataque pii , adtelcriberevifum eft:

S 4 Deum-

Cquia brevi ad nos fe reverfurum pollicetur) ut

CENTURIA III. it;

masima cnmvolaptate fcgi, lotermediisdiebns, lequentempotionon, ad
jj^miiddedfnmt. Valeiexmnfeolonol&o nucham &nervosroborandos , mm matutino
5p.Jnluido*> tOTpore, tumetiamtribushta-isantecoenamex-

■^■^ERVATIO ^ .

^ifiepuexte^fionevertebraramyCoSivektb Coquanturlentoigne,&ipuma auffetatiiif,poftei
refeluiio exorta. adde ^ ■

p Xifticusquidamesaltoinarcamdelaprusjco!- . radic^ angelica

lxiom&cervicemfibicontudiE,abfqueuIiata- ' pceonis-

men&adaraautdislocatiohejutpofteaderaon- cariophyllat* Sn. jb

ftrafaHnuSimdedojprpauktimexortuseft. Poft kerKbetonica^

dies aKquotjCum Empiricum queridam in confio rofmarini

linm advocaffet, ipfum segrura in terram collocatj majoranx

&rafl:icorobuftiflimoconfticuto, quihumeros Invias

deorfum deprimeret, mfcamnumafcendit empi- , ivsartHttici

MCDS , &ambabusmanibusrubraandibulismfe- flof.&foKprimularVtrBan.K4.ib

tempore quotidie de h
rintervalla pilulisaure
de Eu^orbio & Agari

OBSERVAT. CHIRURGlC.

^i,r inconfiUam mc adiubmt. VermncumanUam ipja n i mi r um radice age6a.Cgm vero ex teto iy. ^y.

ObJ.^o, a>mutantai: ,naila etiamreftitutioi^i^relix-

raamplnisuUDoluit-Hancpb&iiodumm manos qoitnraprscipitemque morteminferunc-Hade- ^
Empiriciinddififea&eodemmodojurderaftico nusVESAUtlS. ^

tMximns^tradatamfmir^ fimili^ueplanemodo ^ -CaaOTmjquianuHamhomffl iymptomatnm
none a£c^a npbiU quodam ac fide di^o homine in prsallegatis ^ris apparaerit^nullam quoq^ dis-

mihi p planim locafiionemj fed contufioncm tanmmmodb,qu<e •

Admonitio ad Tyrones. Hzc recenfereplacmt,utimpoftiirafimulaci-

gnoranaaEmpiriconunnonnulloru, quife mira.

Utn!eiliociis&decensextenfioinfraSurisac biliajimoimpoiEbiliainhujusmodi luxatibmbus
' dislocationibus neceflaria, fic nimis violentape- pr^ftitifle glorimnui detegatur atque palam fiat.

riculola eft ,&plurima maximaque incommoda

Ctmmnt. infert-Ex nimiaStviolenta extehfione membro- ——-■ ' ' -- - -

rumdolorvehemensdnfiammatio,febris,ph!eg- OBSERVATIO XXXI.
*/f«S»-n,<5ne .oi,yul(;o&paralyfisonriloIent.Nonnun- - , - „

”• quam&mufculos diyulfosfuiffe, Galenustefta- Nafas idifctJJiB qmmodo nlhtumi

Inr.Ex mitidriTerbquam par eftextenfione.ofla A Nnoiyso.CumDuxSabaudiaeGencvenfib.
inter fe fricantur quidemdn naturalem tamen fi— «TjjgJhim inferretjincidit in mamis militii pu pH^
tumreducinonpoflunt. . qu2dacaftaac^ia,SufannaN.nominequamcum

• Modiis itaque & mediocritasobfervanda eft, ftuprarefruftra tentafient,atq; haede re maxima
qa2 ex membri & mufculof um magnitudine ac fra perciti efleht,nafum ipfi ablcidenint. Poft an^
robore fumicur. Quandoquidem ofla magna& nosduosvenicLaulannam,ubituncdegebatDn.
inu(culiroagnijqualesfuntfemoris,humeri,abi£e, JoH..GRiFFONins,Chirurgusutingeniofiifimus,
&c.validifiimamextenfionemrequ!runt.Sinofli fic&inpraxifeiic^mus,quicumipfam cur^d^
eKigua&mufculiparvifuerintjinitiorquoqueex- &nafumreftituendumfulcepilTet , itafatisfecit
tenfio fieri debet,ut Galenus loco prs^Uegato fu- promifiis & nafum reftituitjut maximacum admi- ,
- ■ fiusmonct.Eft&rationalisacfidelisChirurgiof- rationeomnium, ipfumartificialem &facUtium
ficium,inprimispr2nolcere,ari membrum fitfra- efie,vix appareret. Quemadmodum ego ipfrmet
dumdisIocatumvenecnePfepifljmeenimevenit, non raro vidi &obfervavi:Adhuncenimulque

factio circa ^ticulos oriantur,. cum umen nuila tronam,Dominam Judith Mace>viduam Domini
fraduraautdislocatio adfir. Inhisquampericu- Joachimi Rohold. pix memori®,vivit. Hyemis

prxcedenti obfervationeoftebdimus , quod ex nafi aliquo modo Hvelcitj ut reliqux tamen partes
prxallegatis hiftoriis apparet. In iisenimnullam corporisntttritur,&fuo 4 nfu eftprxditus.Prxdi-
adfuifie dislocationem vertebrarumjUt falso Em- puella (adhuc enim in ccelibatu vivit)'ulquc ad
pificioxiftimaruntjindecoliigere licet, quodpri- huncannumidij. Laulannxdegit, circa nafum
misdiebus vixuliumlymptoma, prxterdolorem poftabfolutmcurationemnullainpejusfaftafuit
gravativumapparueritjquodquemotuscoUinon mutatio.

perierit.In quavis enini dislocatiorie,five comple- Hujusoperationis & curationisprimus inven¬
ta,dolorprotinusutfeqaatur,necefieeft. Ose- torfiiit Casparus TALiAGOTius,inBononienfi
nim, quod' fuo loco amotiim eft, partes nervolas GymnafioMedicinxProfefibr longe dodtiifimus
ex fuisfedibus naturalibus reprimit. Spinx vero &ceieberrimus,quioperationem mncce&cura-
verticu!x,(utPAULI..!EGlN£TiEverbisutar)fi tionemChirurgicamnobiIiflimam,&tamavete-
perfedam luxationem Ihftineant 5 celerrimam ribusquamneotericisdefideratam , primusferi—
morteminducunt, Neq; enim levem comprelTio- ptispofteritatireliquit.DominusGRiFFONiusve-
nemfpirixmedullafuftinet : quandoianeetiam rbexcujufdaperegriniltali jLaufannatranseun- -
nervorum folum ex ipfaexortus, fi comprimatur, tis, & a Domino D. Casparo Talia cotio cu-
• adpericuluminducendamfumciat, ^ , rati, relatione,nonnulk primordia habuerat, reli-

Eftigitur luxatio vertebrarumfpinx(fiperfe- quafuainduil:ria,eciafitaIib.operationib.nunqua
£ta & completa fuerit) obnobilitatemmedullx, interfuiflet,necfcripEaDn.Taiiacotiihacdeope-
CtlCsts IS ^namin fecontinet,PAUL!,aIiarumqueI^ten- ratioeextitifiec.perfecit.Idqjeo pianemodoque-
e.ildriVi tia,mortaUs. Luxatio porro vertebrarum coiliim- admodumDn.D.Taliacotiusipfum deferibit.,

/. perfeaafiveincompleta,etfi mortemmomenta-

4 /<a.f. neamnonadferi;,collumtamendetorquet,facics- — —^—---—_—— '

iraai.e^i qyefitlivida,cumvocis &rerpiratiomsdifficuIta- O B ^ E R V A'T. XXXII.

FiPuUrum infiritrkmixiU comjendufi
Rfl/a»;//.!, fivearticuluscapitis(y£SALIIauthoritate&ver- curatio.

1. 18. Chi bis utor) adeo magni eft momenti animalibus, ut P\ 1 fikiles & longx curauonis utplurimum fiint
Tutgk. in oEnnium follis'rion dicam luxationem magnam, L^fiftuixinferiorismaxiilx, prxcipuequxpoft
mTio deflexione quidem,vei temporis momento dolorem denrium accidunt,quomodo aurem ego

vo- hactenus felicitereascuraverim,paucisdcdararc '

EXBM-

C E N T U^R J A. in. iiy-

! ' ExEKPLtiM I. EmplaflrodiacalcitfisoSi&puIverisalattiioiiH-

' toes auffDtmeanDe Hadms,con&igni- ftiindim.ficqaemrationemfpacio trigintadie-

, ^^ens.Vehementiflkio dolore cuimdam romfeljatarabfolvi.

molaris vexabatur. AdiitBarfaitonfo- Exempium IL

aifiadadeods'eminentia radicemlnal* jaTCmsquidamGobmenfis^iionexoblcnra
reUqoit, inde continuato dolore, exortte familia oriundus, ^ fimili morbo laboraret,
S^fcd£scircadentisradicem,qaoruptoex- inmmusbarbimnfommadit, quivtois & per
ieribs,panlatimreraifitdolor,ulcus vero (quod inenles3liquotfruftraadhibitis'reraedus,taadem
- ^ombdoconfolidarepomitbafbitonfor,qui meconinlmt, &qmdnam amplius agendum ef-
Stemextraxerat)infiftu!amdegeneravit.Cum fet,ameinquifivit, cuiprzfcnptam methodum

^ fflortemptzftantiflimi Viri, Du.'CO S MI fideUtet communicavi, qua & brevi fanams fuit

SI.OTANI,pr2ceptori5mellongeHd^mi,ex zger. , tir

aulaPrincipisinpatriareverfuseirem,auxiliume- txEMELUM 111.

gmimploravit. Sedquiain Galliamproficifcen- Anno 1599. Geneva puellam fimili mbtbo
aijammimusmihieflet,curationerohanc,quam laborantem,ruperiorimethodofanitad,Dei bfr
verebarlongamfore,a2eredinonaudebam. neficio , reftitui.

Poft meum itaque abitum, diverlbrumChi- ExempluM IV.

rurgonimconriliaimplotavit:fedftuftrl,donec . Anno tfjd; Colonia in 6£t
£20 quintopoftannoadpaternos laresreverfus, indomOjCm Gammarus pro infigoicft,adore-
cutanonem DEI beneEcio infra feriptis reme- fcentein decem annorum natum, & fiftulainfe-
diisfeliciterabrolvi. , ' ' ' > Horis maxilla laborantem, curandum habui.

Inftitutaoptima vians raaone, fequentem Huiciatis,&interpofitisvicibus,expurgatocor-
eshibuipotiunculam. pote, fecundum pradominantis humorisnara-

PulverisPaflaphantigi.dethrcam de- ram,radicesnonftuIlaSdentiumextra^ 'Deinde
codo betonica, lalvia . rofmarini & fiftulam fuperiori methodo brevi fanavL

majarana _ ---^---- .

;Poftridie venam in cubito incidi. OBSERVATIO XXXIU.

Deinde materiamincapimlequenti deeoao InmernudefUmiiqueinferurismiXtttie .

^"^^TaAStrfll^betonica, quomodo fina,a. >'

■ Scabiofa, TSjObilis matrona Bafileai ex morbo acuto

Veronica, .I-^fanitatireftituta, defluxionead dentesinfe-

Cufcuta, . ' ‘ rioris maxilla,finiari lateris,cum per multos

Agrimonia an. M.).! nienfes vexata eiret,necdentem,adqueincatar-

Summitatum rofmarinw thusdecumbebat,abiextrahendum curalTetjtan-

Majoranav ' ■ • . dem circa radicem ipfius'fexortainfiammatiohe,

' Florum SalviaSc . . & dolore maximo, generatus eaabfceflTus. Qo^o

- Piimulavetisan.M/1?. ' exterius rupto, remifit dolor: nifi quod inter

SemianifiSc inafficandum & loquendum, moleffiam dolo^ ■

Emniculian.Sij. , temquealiquemfemperfentiret Ulcusinfiau-

liquiritiaj. lam degeneratum, per annos quatuordecim a-

Coquanturinaquaadconfumptionemter- ptrtumroanBt. Interim etii variorum Chirur-
«apartis. Hujus colatura per triduum in aurora gordmconfiliaauxiliaque imploraret, multata-
calide ad |uij. meile defpumato dulcorata, eX- menfruaratentavit. NuUusenim deextradtio-^
hibuL PoBca. he dentis cogitaverat, imopotiusextrafiio-

R. Ejusdem decoai colatura ibj. nem omnes dilTuare^t. Ego cum Anno id io.

Toliommfenamundat,|ij. ferchilSiiio Prindpi JanutioRadxiviluo Li-

Agaria rccent.trocifcau^& ■ tuaniaDucbinindifEciliacIongomorboope-

Rhabatbari elea.anagij. ram meam-impertirem , ad matronam quoque

Maneant in iufuGonehorasduodecim, deinr hanc ( qua jam fexagefimumaniium atatispra-
deitcrunilenifetca!efaaa,fortiterexprimantur: tergtelTaeftj accerlitusfui. Tum fuperiorem

Exprcflioneadmiicefyrupi de betonica Si tofati partem dentis,ad cujus radicem fiftula erat, ad
folutivi.compoiiticumRhabarb.AgaricoiSe* alveolumfereufqueerbfuminveni. Semelatque
naam^j. Mifce, fiat potio pro quatuorma- iterumexpurgatocorpbreradiccra dentisexna-
jtutinis. Tandem iumpfit fequentes pilulas.- • xi.'Pollea turundam unguento nbftro ad coUdfi-
R. Maflapilularain autearumSc tatem abfumendam impofui, erola callolitate

Aggregativaruman.9.j.i5. pulverem pracipitatum^uotidie inlperfi.&Em-

Trochilcornm alhand. & plaft. palmeum applidui, net ihedicamena hac

Diavridiian.gran.quatuor. matavi,ufquedamalcusperfefielanammeirec.

Cum 5 rupo deftoechadeformenturpiluL quodintramenfemcontigit. Radixaufem den-
quinque, quadiluculo fumantur. tis erofa, inaquaUs, & materia quadamlapidola

Praparato fatis corpore, radices dentis ef- per laminas difpofita , obduda erat. Curationi
fodi, Calliditatem ver^ filhila, unguento quo- quotidie interfaeruncDn.Coiiftantinus,Ecclelia
damcaulHcoabfumpfi, & ulcus unguento de Gallicana,quaBafileaeft,min!fterfideliinmus.
fucco Apii mundificavi, tandemque cicatricem D.EmanuelUrfl:ifius,artiumliberaliumMagifter.

OBSER-

OBSERVAT. CHIRURGIC.

- OBSERVAT. XXXIV.

Sx intumefaclione & Jupfuntione jlrams,
propter catiarrhxm:morsfeqauta.

T> EyerendusDn.JoHAN.CHRisiNETns'J ad

diyiim Martinum in przfcaara&rodunen-

& verbi divini minifter fideliffimns, homo pius,&
feptuagcfimumannamztatisprz,t^effu%aja-

coinmodo przterquam quod aliquando per dies
aHquotraucusfieret , idqueproptercatarrhumj
qui ad fauces aiperamque arteriatd defluebat.
Circa principium menfis Octobris idoS, prius

nrafimus,acfinguluvicibusnonHihiliftinsniate.

riz eatraaimus: hinc aliquo modo vinum, aciae
raygdalamm forbere ccepit: Quapropter res
lim jamommnbintuto effeesiftimans.meafe
dimifie Poft meum vero abimm,quia jam pro¬
pter przcedentiamediaadfummamdebilitatio-

nem extenuationemque pervenerat, cefopbagus
quinetiam iterum . utprihs.a materia ifta larida
clauderetur, non diu poft omnino corpore exte¬
nuato, extin&b exhauftoqueac abfumpto calore
innato & humido radicali, animam DEO placidd
pie^ereddidit.

bat,o£cio luo concionando fungebatur. Tan¬
dem ciim nialum luum de die in diemingravelce-
-revideret , necquicquamampliusingererepof.
fet, Laufannz a clarif. Viro Dn. ABELE RO¬
SCIO , Do(5i:oreMcdicoceieberrimo3auxilium
petiit. Is przterquam quodenema, potiunculam
laxativam, inunfiiones & cataplafmatamifit,me
advocandum quoque luafitmt^uidnam mali, an-
que aliquid,quod manualem operationem requi¬
reret , fubefletjiriveftigarem. Enema quidem,
liecabfquefrufiu, accipit: de potiuncula tamen
ne, guttulam haurire potuit. Quapropter ego
, feptimoNovemb-accerfitus, optimum ac pium
jftuin lenem ^pra modum dcbiiem,cum pullii in-

nihil quicquam cibi aut potus, imo nec julcuium
Ibrberepotuerattcum primum epim epiglottidem

que tulliendo , fed conatu aliquo, mplefto ilU
iterum expellere coafius fuit... ‘Interimappeti¬
tus niinime depravatus erat,ita ut fepilfime exciar
inaret: Heu memiferum,quifaffiepgreo.,. Ad
latus alperzarteri2ilmftrz,partis,ftrumaappen-

quabat ': non ufque adebdura , nequealperz

hequerefpiratio.nisautlqquelzdifiicultas j nul¬
lus item dolor aderat. Speculo oris depreflalin-
gua,circauvulam & amygdalas nihilpfzteraatu-
raleanimadverterelicuicmalum enim multopro-
firadiushzrebat. (^apropterpetutzgeri, ut
ilyloargrateo inveftigar(jm,an obftaculum hoc-
ce celopibago eximere pblTem.. Cathetereita-
quebeneincurvaco,cuilpongiamamiexeramim-
miflbcefophago, eregione principii fterni, ubi

anguftiam offendi, ut catheter nonnilwriolcntia
quadamintrudi poflet. ImmilTo tamen,iterum-
queextracto, materia quzdam yifdda gludnofa-

OBSERVAT.IO XXXV.

Hejlrttmt pertculo/iexcifione.

A Nno 1556. una cum clarfffimo aclongecele-
Uberrimo Viro DN.JANO ANTON. SA-
EJi.CENO,Medico regio Genevz ad puellam u-

fui. Laborabat illaftruma exdextra partecolife.

Illa,quia alperzarteriz&nervo recurrenti tenaci.
teradhzrebat,relpirationem ac vocem utcunque
intefcipiebat.Quapropter,ne in pofteriin defor.
mitas aliqua inde exoriretur , atque cuni in^matri-
moninm collocanda,idfpG dedecorieflet, petiit
mater,utftrumam hancce excideremjldqiie quia
magnitudinem ovianferis vixadzquabat,facile &
abfqucpeticulofierippire, fibiperfuadeHA, ego
tamen fimul ac clariffiihusDNF.SARACENUSin
contrariafuimusfententia; manum^ndadfiibere
omnino recufavimus,qnaodoquid.em honfolum
hzmorrhagiam periculolam .verum etiam vocis

expartedepravationem,deperditioncmquevcre-

Yenzenimjugularesfimul&nervusrecurrenS
iftiuslatens, ftrumahacintertextuseffevidcba- '
tjjrrdimifirriusitaque^gram,-• '

Noirdiu poft temerarius quidamTTonnonien-
fis in urbem venit, cui adduSa puella,facillime &
abfque ullo periculo ftrumamhancceexlcindere ■
HpolTe, audader promittebat, de precio cum '
ipf6conveniunt:numeraturpecunia,fcdadKibita
n6vacula,in ipla operationefpiritumDeoreddi-
dit,-maximocumiuduac ddlorematris, quzvi*
dua hanc unicam habebat filiam. Temerarius
Empiricusin carcerem projedtus, «xevafit ,tahi.
demaMagiftratumulccatus,dimiirusfnit. Hzc
in gratiam tyronum recenlere placuit ut ia '
hujufmodi Calibus cauti fiutac

prudentes. i

CENTURIA

OBSERVATIO XXXVI. fraermh

in.

Vabiert PeSerU, cum fulmonit jr/ofidm-efrovocmdaprifittaeis.

'^ahar.fuh.^atcca remedia adhi-
•rdMmheztuddiCisiterum at^ iterum
■o!Vocu»deprepi»atis. Hisirthantuf^
isg^eftimejefehabettflixa'

"(^^efrefentiscafiaMita

jUuJirisfmiPrixcifitae Demini, ... , rimie«r,in,juihustuitmjudicium e ,

Ds.EUDOVICI LANDGRAVn HASS^ enimunumhtcvtdneretieJine^aeji^lmenisU-
Medicas ordinarius, &inllluftri JietiefierifetHerit? Bgeijuidefrimadietotium ea

AcademkGieflenaMedicina: miniene fui^ued fulmo ijue^neceffarie graviter

Profeflbr, vulneratusfaerit,juhfei)Hentihmaute diebus,nihil

rireClariff!me&Pr4a»mftme quicquamferfg»ac<iUigeas,dem.edo vulneratienis

Dti. GVJLHPL MO FAB RICIO, cegitareciepit,numetiamejusmodivulneratiepeffi.

,^edico&chirurge ceUhri,‘Dn.& iilisjitahfq^gravifulmomsvulnerationei Alecum

amice fue hacderecegitans,metufulmemiferpenderec<efi, ^

S, p. D. ' Jimu!q;reJpiratiehis partes diverfiucenjiderando,

'T'ylmeratamihifuitcuaprafemia,fatudiueX- prebabiUterJlatui,juvenehuncinvehementi/ima
1 ljuaaead^srPeriti/.&Clari/ime,utnihilma. expiratiene,cur»pulmenespemtusincidum,fuife
msinvetishaierejquampredignitatetihiquu^iam transfeffum.Qmdauteanfamprahuerithuicexpi-
^^,r,h^,urhexhibere.,rednemsnht^^^^^^^

sille brevitempe- caufamd-,

. tedemuegertti ^

mi caeriq, cenfluerentauumq, judiciu ingravijft- neratmi rejpendej tlU,promptssfme,feclamoreve-
misi4ei&us expeterent. HincfeBu,utpefipefuis hementiertfuumsUverfarmmpovec^e.Gtmaute.
.privMts puhlicuq^ meis negetits, ad auldMuflrifi. vexmtenfernenaliterquamexpirMtenefai,cum-

■ ee tpfe rttememcixiuefutt vule

.privatis puhlicisq^ meis negetits,

' mei Principis DarmJiaSuatq^pefil^delbergt ^ ^

. utecemitarer,ebcenverjatienemtudamscammiht fidfirtei

perauamerati. Etjivereaheetemperecerperibus tiamtenaemtumat.

‘r.:!!...: -— .,.^^~a„;.„d.nosfejunaoseffe, gniera lajes fuife.

- miciis , Sedmirabiturfi

tettAtterquamexpa-MteMejiatpsum-

cerperis animiq^ valetudine,DPI^at4cumrm

adkucgaudere:dete,tuisq^,fireciprecu>"A,..:«.:

!u, nihilmihi gratius. Js!evi,quekhac',

benieanefiraai . ,, , , _ . . ,

- -- • - mamparttscepimprateliqmquetidiefundunt.

's ffinc igitHrfeCHndadubitatiofequitttrpAnhdtcvulu
^ u. neradimiusapertaeffedebuerimrNegativerejpen.

tedhacviceperjcri- dee,quianennecejfariumefevidetur,diutiusvuJ-

_ ^ lamquedvirjuve- »erapeaerisdcPfilidatienedefendere,quandenihil

visnebilis,antemenfemncbiscSdmirabilivulnera. purulentamaterie,velthremberumfangiinisinca.

fcat,%uscafushiforiamp£c[acetpe. Faaufuit musinCent.preb.therapJec.‘;!qu4 ^.Centrufium Vu.
inferiisiPativit.Ciirijli.utnehilisquidjtmiuvenis, veremtriiecencedimustunctemperis, ubimateriaP‘‘
fudieruragratia nebiscum vivens,mihicenterra- purulenta,inipfa cavitatetheracisetiamcelUgitur:
netu,nea^netemporeciviscujmddades aggrede- inquecafunotantumapertaretinendafient vulne-"„

nibushuicreieccafaneprabentibus,'SrperJanuari- visudiisqiraedicamenttsnaturafuccurrendumejfe,

magladieracutieritransfodsretur,inPreeuntevul- putamus.Hu\usretes .'. ■

nerenenprectddfiemecirca^.vela. ceJlZfup,erio- viciniaqueq-.habuiin
remyeodemq^mrfusfiibfcapHla^nonfroculejpina infeBorevulnerato

debilit digicultate^fterejpiratiqnie imntinrnte,pa. -

ruJpeiruperefeputabam,totuuiniJiaepiniene,que,

finegavipulmenisatquefertajfisetiaminfigniva -^--

firutaJienetalisvulneraticfiertnenpofet,prafertm fierifoletdnterdumpreptermalignitatemputrefcen-
cumprsterdiauvulnus latierigladio circa axillas tispulmenisaumfiemmaviriumimbecillitatefebri-
■ m nenjlnefujpicienetransfejfaru.venaru&dr- litjuecalore,cutisexanthemataruhra,moreinerum,

-r. -- Sedquidptl quapetechialibusfebrih.prepriafunt, erumpebant.

tcule , graviera Jdndem tamen cumdiu fatis apertum ejfetvulnus,
.viresfinfimfefereceUigerunt, ipfi-.mq-,peausatq;pul»seheseptimeexpurgarentur,
nihil jputt purulenti, nihil mjfts, nihil Sfficilieris cenvalefcere ccepit agerMhuc hedieperfeBe reftitu-
rejpiratienis,parum caleris febrilis, atq, excedentis tus vivens, qued naturaipfius vegeta&fangesnea
fitts,tnprimatantum hebdemade ac ee tempore fuit potius adfiribendumefepute. Quocirca protertia
, obfervatum.FulneramorefoliteperChir,fgostra. ‘dubitatiL, vides Je iincliffre,pulZnescon-
f Savimuepsopaucapurisoptimecoaicopiaquotidie folidaripoffeficetcentrariumpateatexeisrationi-^"
profiueme,utjierifoletinmorbispeaoris: inte-rihs bus, quih’demonfirantauthoresclasftci, phthificos

' OBSERVAT. CHIKURGIC.

nur ./rcen^iamiKHraiiUseJft. Sed alia efifibttiscm- cidi,tKmetiamproalustT'a?i!7aisji5,Maximi!shi.

^ ’jniiit,qtiafadnieiirmtatetemparisexfontintiilpl- heogrezias^ilnejKepmipisfmammeianohferviot-
xienihKs atrib. dccedeni flenmxjge hereStaria tiamricrfKsoffero. Benevole, (S-^iusqHomrece^
veletiamodfiititiofidmonnmienhecittitote-.&olia das ambis, mede^tutmjrimumcmkrenff».
^rotioeyMrmdifohaionisaminsiiqoafafeevssl- Cias. Baetim Giejfe-ip'. o^eil i6ij. -
mu in fAjeSo laborante rohstfiu)ri,co»>?mdiffln!ie Tuus

medkamentijrqiidtidieinjeBis.ipsdqiiematendfte. Greoorius Horstius.

eiae^}oJ’'‘T^imMitabki^TmLICEMmBXZ, OBSERVATIO XXXVR

M«s CiiirKr^mBefieenfe^ajiiittirHndasinvglna-ihm ■ De . ' - ~

ci^,^p.?f<>ri<fenitmrejicit,ipfam<pufan^ tMirahiliquadamUamorrhagiaumhincUa

rsacfinh./diamvecoSeSam^matertamgerpedores.^rraajtt, ■uiroejuodamoheru,-viarmq,mdefuh- '

DN.GaE'GORIO HOR.STIO,PMo-

SsntUChi-anmsameib.cffUam-fiudhfia^^^^ ctiiinfc^ fummo, Iliuftr. I^dgravu &c.

turgi tH-^orevtfkerdaOiduitftrtinddtfatislongafernegii- ' Medico ordinario, & in illuftri Academia’

fundt 'cheirftrgorumadcavttatempervenerant, Giei&na Medicina P/bfclTori longe ..

vita fericulo gefid^ ^ celeberrmo, ■ / '

zi'jnt7 ^itbdipiihmtamentanderanegrytiHidemalteratis^ Guilhelmus Fabricius Hildanus - .

cafftfotihqndtmanefmtbberatHSpacpfimodfim Z>. . V

flenar4erefitmiis:nBntamenvideo,^uomodoufn6 CTatueram, vir ampliffime, fautor & ami.ee
eitr/tmjf&iituse rejtatpjfity^cunialtas naiura^ tjua ‘^fubmiisehonorMde, ex hiiireregionibusiioa
admtniCftl^abartfex^eUat^ €xfHrgamnem'pi‘ difcedere, niij te prius GieiTainvifi^em. Cum
dxUcetfmtrfiutyrummtmmehaherepifa^ Idoceft, vero ad nobiliffimiim ac-ftreniium v^rum, I>n.
^fiod pre dubttatione 4 .Jkbjtcerevlacuif, ac a te in- W o LFCANGUMAnAMUMa ScH'®^ At b ach,
telhgara-i^mddehma^eYtionefennM. Qmdentm <i*ii*F.Exc.peramanterfa!utat.,pervCHiflernjte
futasex^eBandfimeJ[e,fipurttknta7naeertd€olle- adthermascum Generofo vjj-o Dn.PHILIPPQ
£la ctrcacavttacem t zbidemrettfietartamdui 3 do- COMIT E SOLMENSIprofeftum fuifTejesDn.'
; nec{pfametfjatfirAviamexpargattoms occultam^ I5.FABR.O, communi ndfiro amico. inteUesi.'
fd)t JednemanamMceram-impleat epf~ Doluit, imb & etiamnuncdolet abrenriain tu^;

fiola^fitbJ^OjCtbc tatseiHefeUc^mHmnovtanmaa- inKrimtamen quiacoramtibiadeffe-mihi, proh,
fpiciumex antmoprecor, teque tUiS, ac Reipf4bl. doJor,nunc.nonlicet,hocceepiftolio,antequam..
dcattsfime valere c^to. Dabam rapnn^GteJfa ad meosredirem (quod volenteDEQbrevi.fiec);
fant{ar»i6i^, - teinviiereftatui. DeuraqjOpt.Max.luppliciter

- - IDEM AD EUNDEM proiuutertuumfelicem:hafacat«xitum, omnia:..

Poftfcriptum. que tibi ex animi fententiaruccedant.

SMsnfesalii^Hotahiere^clariJlimemiDn.Fd^- Catterbm Clariffimus Vir Dn. D, GEORGI-
BRlCIiquoprafentes hasbterasadte dare voluty DS FABEK.,tuasmihiquoqucobtulitliteras,ex,
^uas tarmn ^b denegatam perferende eccafwnem ^, quibus ftrmauram oculi & qus p|:*terea mifi,
aliefHandsHfecHr»rettmettclartsfmsuvtr^n.*D. ^dcmadtepcrvenifle,iuraniocumg.^diopeii.
GEOR^i^S FABER^amicttsnofcercommxnis. «pi: .Inclufuscafus devolnerepeaorismultiim'
Cafnsifie, cH}i^defcriptionemadeededi,feUcisft‘ placet,!p^umq^eterti^ecenturi^,DEO dantein-

do menje valnirationiscompleto,propter eminen- niet docte umuJ & erudite lolvis-; itaqueutego
temfiigbcationem,cenjobdatisomninovHlnerib.ex‘- uoduas Athenas feram, fupcrvacalleumj imb &■.
t&ni6\ afihmate ^uajt prahenfus, pericUtaretHr, propter penur^ odi, & quod ionge a.bi*-

tffsjf, atrophiae^ hebiicafehipUrrimamafiiEifu, &adverferiis meis abfim, vix mihi K-

adhibiiis tamen convenientibM remediis, fidphx. 4^ primam tamen qusftionem addo, fu- '
rtsinprimtsbal/amoeerebinthinatVyCumj^rupo jpt- perhcicmpulmonis tatummodb vulneratam,ne-
jabino commixto ^purulenta maaerUin ipfapabno- quevalamagna in nobili iftokfa fuMe,metecum- -
numfi*hfantiacoUeHa,tnenfisracumdimidia,per confentire. SuperlicicmTnim.atque extreinita-.
diem naturalem rejeBafmt, quofoBo, virescorro- pulmonis, uri quoque hepatis, aliquando abf-

borando3 fulmonumexulcerationemdetergendo^ quemorris^iferimine vulnerari pofle, exempla
confiiidando , itdconvaluityuipermenfemunum^ quoque in obfervationibus meis reperiuntUr. *.
at^uealterumah t^bu.medicam^tuabpnue. Ptp fecundo quKris. Vulnera peSork
rit,eg-fOtitisincxiinaqtiamfenesMedicosielteriia diu retinenda an liiit,,nec ne h Ego.caderadi-
adjiinterittimqiiifivmt,remistentetie^fierHlema flinaione.quamluquoqueproppuisjutor; ni-

rejetlio«e,fir»ilib)uq>ie ^/neptomatistabem fndtt- mirum fi fanum eft corpus, U vulnus recenter
tentihiu,quamcbcaafamoftimirefliitatu,hai:fe- infliSum , neque fanguis aut pus ullum in pe- .
ftmana^faosahiredecrevit.ltideqHidfosJitna. deore collatum, vulnus utaiaapertum.maneat,
tttrajavemUs, & qaammirabiliiJitDEVSin ope- minime opus eft. Interna enim vifeera ab excerno
rihmfnis -. Catenem omnia tnarite mihitradita aere facilekduncur. In cacochymicisvcrbcor-
/«^Je/cr«!J, j*«i» obcaKfamtnmproflrHanrao- potibus alia eft.ratio, in eis cnim confblidatio.

CENTURIA III.

DR EMANUELI URSTISIO^

l^,qaamprotmfidercripDonein Artium liberaliomMagiftro,

^.^.jphulas & icirrholos tumores Guiihtlmus Fohricim Hildams.

. refolvendos & dlfoioeiidos»efSca-> Z).

offirai, & olim i clarisfimo viro, Dn. LAM- VJOn bvis eft ousftio inter Chirurgos, Do-
BEB-TO WOLFEiO, HIuftr.PrtucipisacDo- iNaiaimeatqueamantiflime Dn. URSTKt,
n^Dn.GtIILHELMI,Juliacenfium,Clivea- nimirum,an ulcera diuturna & inveterata absq;
fiam &MoaEeafium,&c.Ducis»Do6:*Medico pej^culocicatriceobducipo/fmtjnccne? Non-
celeber, &CosmaSlotano, ejusdem Principis uoJli putant, ea minimeelTeconiblidandar&qui-
Chdrurgoptzftandiruiio, pro Aulico quo^ demeamob cauiam,quodnataravel»iperdoa.
pr*faripti,ma3timoquecumfruau,mepr2ien. cam.a multis fuperfluitatibusfefi

Il.,R.ad. bryonia:,
cyclaminis

cucumeiis agrcftis an. |j.

^ Quod quidem non lunpiiciter ne-

randum, pracipue in corporibus cacochymicis,
5t pravis fuccis refertis; & io iis qui umverfilibus,
teluti decenti viSus ratione, purgationibus, hon

Coquantur
piftentur&perfe
ratadmifce

pulv.radicum iridis-

Cujus rei exemplum non vulgaretibi
iffN. Comes no-

,.q.CDeindd communicare lubuit.

1 percolentur. CoUm- Quidam in agro Paternia.

mine, Virpius& fexagiutai
cum per multos annos ulcere cacoethe in cri
liniliro, hmul atque multis magnis varicibus 1
boraviflet,tandem Anno 1 ^ la. ulceris hujus ca
famein confilium adhibuit, fed poftquath omi
qute libi tam in vi tae regimine, quam ulli int

Gum. oppoponacis

__ __ obfer»

vanda, ncceflaria a me intellexiflet.fibiquepro»
celTusifle atque modus curandi proclivior vifus
effet, a me dilcedit t & pollmodum empirico
empirice curandum fe commilit.

Ulcus quidem cutatiim fuit ,fed poftmenfts a-
liquotin finiftro latere pleuritide, cum maximis
doloribus & febre correptus, intra paucos dies a-
nimam Deo pie reddidit, ea vero, quse morbo
““•0**", duranteexpuebat, materiam, qualisanteaeXuU

gummi hedera cereemauere&litaerat,referebanf,Ut:egocum

ftyracis^latmtaf an. Jiij. diebus aliouot ante ipfius obicum ad bfum^Dca-

eophorbuj. v. tuseflem, ipfemetvidi.

fem.ft_aplusagri* 5.,.f _ _ _ Hincperfpicuumfit, materiam.qusanteaad

Arg^Mvm fahvakonumsje,umextma.|q quiaexpurgau non fiierat,ad

oleihhorum peSus regurgitaffe.

de vitelhs ovorum Id autem quomodo fiat, AMBROSraS PA-

re mi an. „v. RjEUS libro decimo feptimo i c^ite quinqua,

gefirnoprimos docte & diferte dfrehdit. Quo
loco hiftoriam annotatione digni/fimam de Do¬
mino SAR.R-d€0, SecretarioRegis narrat, is ul¬
cere ex idu Iclopeti in brachio* cum multis va-
riisque fyroptomatis laborans, pus aliquando per
urinas excernebat, atque tum ulcus exficcabatur:
quamprimum vero ulcu^ decenter fluebat, tum
^ urinas iterum laudabiles, &nuilopurcpermixtas
nunc ut ad{aabam,tempits non fert,
quapropter vale vir clariifime, & atemurofeli-

adipis anlcrini

medulbcruris vituli an.|j»
mucilaginis feminis lini.

radie, althe
Mifce&cumfq.
piaflrum.

flav* terebinthini

Ille tamen fanitati ref..

rem corpus priusapravlshiimoribus
rvtvc,cum kSraT>;Lco5u“grquamm- “P^fg^t-m.optlmAviausratioobfcrvati psr-
iDcmmanterlkluto! &profummxhLanita- '“fi" uobdes corroborata fuennt, tum absque
...q^toriesmeexdperedVatusfUiftl.iterum o">“pe«culoulccm,quautamvisd.uturna&in-
qnalpoffum, gratias ago miximas. Prsftantis- veterata,fanan polTe.mfimas exemplis demon-
fimum virum Dn. ]OH ANNEM BR.EGEN- difficile effeti fed brevitatis cauia u-

SER.UMexme quiefo falutaplurimum. Iterum ‘'“““talterumproferrenongravabor,
vale&miilies. Laulanuxfi. Decembris I6ij.

OBSERVATIO XXXIX. Eftiene.„u,„,u.,umme,v.rpms

Ex ukert quodtm emfirUe earato, fkuritis dumprodefenliooePatriscfiisftr
Uthalu feqHKta, pugnaret, idu fclopeti vulnus in

OBSERVAT. CHIRUkGIC.

caminasimicontafioM&offiamcoDtnuooej Exemplom IV- ^ ‘

recepit. ^niikcjm<iiajdvene<juodaniGene7€nfi6b-^^^^^‘

, llQdevariis&di7erfisfpperveDieDtibas(ym- fervavi jhieratifle a teneris anms morbis vaUe^ ^
ptomaos, vulnus in fcetidiflimam & finuofiim obnoxius, & valetudinarius. Tandem natiul' -
ulcus degeneravit. Pofttnenfesnovemabaae- veludpercrifin adcxteriorafeleexonerante, va-
pto vulneres cum res plane deplorata videireturi riaplarimat^ue circamanuum & pedum digitos j
me convenit. Tum circa humerum dextram, iteni metacarpos, & circumcirca talos crorta
_ claviculam ac homoplatam ad ipinam dorfi , & fiintnlcera, cum iplbrum quoque offium carie*
cetyicemulquemultavariaquculceraputridafce- Hinefadum, ut per annos aliquot nequclbrc^
tidaacfinuolajCumcarieinipKaciavicuIaofiendi. multo miniis ambulate, vixque mambus aHqaid
Ex iftis ^em ulceribus pus copiose adeo pro- apprehendere potuerit. Multa ipfi variaque j
fiuebat, uttotumindecorpusiummopereexte- primariis tam medicisquamChirur^ejusufbis^
nuaretur atque debilitaretur. Et quiapus,quod adhibitafucreremedia: infinita quin etiam os^
elffuebat, fcetidiflimam adeo , arbitrabantur ficula cariofii pr^ftantilfimus Dn, GRJFBOKI-^

- cun£ci:,ipfiimnoD diu fore fuperibtem, fi ulcera US, me pratfente extrarit, & ut verbo dicam,
cicatriceobducerentur, & maceria iUafcMdare- nihil eorum, qux necell^ria videbantur, prater-
tineretur. _ mifibm fuit, fed ut ingenue ^tear, parvo cum

Egocontra,defamuterecuperandabenefpe- j&ufta: Ulceraenimmedicamentaomniarerpue-
rabam: neque Ipes me fefellit. Quandoquidem reddebantur. Ab initio quoqueperannum iiii
prfflcripta optima' vidcus ratione,-purgatoque, tegrumi&uftra, viresmuitum imminuebanturt
^erintervalla corpore, exhibitisque medicamen- poftea verb.etfi pus quotidie copiose efflueret,
tispartes nobiles roborantibus., ulcera mundifi- non propterea tamen profternebamur, ledpo*
cavi, dcfelidifime-ad cicatricem perduxi. Vixit tius augebantur. TandemaduItiorefado,uU-
ille ad annum ufque 1615. bonaque valetudine cera illa parvo cum negotio ,& quideiii fpoute
fmebatur, necuUumjncommodumob.coafoU-r fere fanata fuerunt,. Articuli quin etiam adc6
.darionempr^didorum ulcerum palfuseftTicuti corroborati , ut poftmodum absque fcipione .
tuipfemetquoqueocularis tcftis eflepotes. ipfum, non fine admiratione Geneva;in^eden-
Ex EMPLUisH, temviderim,red hxcrarafiint,exquibustamea

Quid vulgus de matrona illa fexagenaria
Grayaud, cui Anno j 606. die 2.0. OiSrob.
praricrite, tibiam abfeidi, fenctebat, tibi eri;
^ris cognitum eft.

Quiaebim ad annos triointa iftis ulceribus
tibia laboraverat, cundfei (fi excrementiis iftis h
fhbribus continuo ad ulcera copiose fluentibi

^ mira illa natura? providentia, aut potius Dei ium-
ma mifericordia in genus humanum elucelcit,
adeo ut etiam in deploratis plane morbis, fuam ■
bonitatemacque cleraenriamoftendat. . Atque •
^ h£camantifiimebn.URSTXSI,qniaannotatio>
nediguai mulfurnqueadprognofin faciunt, te^.

. cum feriptis communicare vilum fuit. Tu omnia

;cur) nihil aiiudprater mortem fu- ^q“iboniqueconfuIe,&vaIe cumtuisombibu»,-

bita^am exlpeftandamrebantur, convalu
dem & ad annum Kjij.mcnfemJanuar. 1
incolumis vixit, tandemqueplan^ decfeph
fii2 finem impofuit:' Sed corpus hujus ma

Inenles aliquot poft eandem,tum optima

quos tccum ego, & uxot mea, plurimum faluta-
P £ ND ? X

Anno 1^28. circafinem Menfis Martii j juve¬
nis quidam peregrinus 20. annoruiri, ex proxi¬
mo pago Bcrnam ad diverforium publicum Co-

ratione, tum multis ac diverlis purgationibus, a- ^‘^”®*^^^'^'^^sfuit,mcqueadvocarijuflit. lUe
pozematibus, & medicamentis partes nobiles ^^nta anguftiapeaoris torquebatur,utvixfpiri-
corroborantibus, prsparatum fuerat» tum Eraherepoflet,&pu]fusvixapparerctiqua*-

Reticere tamen hic mminY^pofiiim, me ali- P*'opter ipfum nbndiu ruperftitemfore,adlW
quando ulcera curanda habuifie, qu^^nuilis re- «bus fignificavi. Prxfcripfi quidem 'noHnuUa,'
mediis,builaqucarceautinduftriaadhibita,fana- decoctum perorale, espe£torantia,-.,un,-
ripotuerunt: Multum tamen segrisadamifTam g_«entumpcaor^e.Epithemata.redadcarposfaU
lanitatem recuperandam profuiffe, tandemque ^^jp‘>““^^culamitemexf}'rupodepomis,& con- -
etiam naturae beneficio fanata fuifle, exemplo efie ^^l^^*^^s,cumaquabuglofl£,& fczhioisti

poteft ledfruftra. Eadem enim noftecatarrho fuffoca»

P ■ ^ ■ rivo extindus fuit.

aAl • • Caurahujusmorbi&moitisfueratfcabiesu-'

^ Afthm^ocu^ifte jCuj^ aliquan- niverfaiis, quamjntempeftive& Empirice, cx-'

tcrato.nlce* bcn^po.quo in peaore.&qui- Tme fibi ci^aVent ■Cav“f’Sq^’fibVlS'

dem inter epumam cb. mveramia-' Medicus,ncauthorfit, uthujusmodihomiddia<

boraverat,;pleniffimeconvaluit. Etperraultos abidiotis$:Empiricis perpetrentur

annos deinceps farius&incolumis vixit. Natura ' _ _ ^ ^ . •

“i-:;

modum Tua iponte. & absque ope medicamento-; i^olor lateris divinitus fanaftsSt

rum ulcus coniolidatum fuit, ut alibi , DEO A Nnqi 5515. Colonia ad Nobilem qu6ndam,es

dante, fuCus declarabo. * -^familiaH ATZ VELDIORUM/oraviter •

'CENf ItRiA HL aaj

i^fsntemjrociiJsfiri.VerumpoftdiesaUijaot, transvelicndisoccupatiiseSemjfijpramodtnnin- <5^^
^^'cinn^onjanireicnSjiiiTialblteefleiii exe^o c3laiflem,acdenaoniea£rainbiens re&igerafret,

' ('pariite&®2irdoib)interramptojeaasfrii.'E- vehententifluno catarrho ad eztertaS partes pe¬
dto fnftgainconveHb i iterdoaromboraranij ^ris&afperamaiter^rarreptasfoi; Catar-
JaiacoaScitecogebar. Hiocdunliipramo--rhtisiftemufciilosrelpiraDoniinfcrnentes,alpe-
dmniiicaMreflijpoftcaqne iterum frigore coire- 'ramque arterkm ita occnpaverat^tnon nifi cnni
ptnseflem^bmumreverfiis.poftdieSaliqDOtfe- dificultatereipirareaultoqmpofreni. 'Vemmiit
btB&dolortircacoflasnotasfeperiotesfinilln mature,&anteqaamadVenirecfebiisipfolpicei
Jjterisjexortuseft. , rem rebu'smeis,dterad£elequ'cntipotiancnbme

Arsoldo MAfiLtbjin Academia Colonieiili leniter purgjvi.

Medicina: ProfeiTore primario atque cdeberria ^ R.habarbari optimi&eleaig’;.

flio .PreceptoremeoplurimtimHOnotatido, ac ^aricirecent-trocbifrati

JohAnSteSlotano , apud Coionienfes Medico ' tanamoraiana JjK. ' ' . .

do{Siflimo,inconfiIiumTOcatis,nibHeOnnn,qui infundantu'rindecOaope<S:orali,maneantque

neceiTaria videbantur,abipiis^tstermidiimfuit: pernotemininfiiliOne.Inaurorafa‘aaexpreilioc
Corpus patgaraift,venam in frniiiro cubito inci- he addatur iyrupi rofriti Ibhitivi compofiti cUm
deruat ,inancHones i fomentationes ,& Catapla- rbafaarb'ato,Agaf ico & fena
finau anod^ ■& difeuticntia prjEicripferunl. Ele&iariidiaphcenicicum rliaB.Jrj.

H^perdiesaliquoi adhibitis medicamentis , fe- Mifre,natpoduncula,qnfelepbesatvumcle-

btis quidem remifitjdolortamen in eodem ftatu mentetliibduxit. Dcreqilentrbus tabellis cotta
permanfit i & prs'cipa'Aipirando deambulando tinub in oretenebam. - .

graviseraI,moleftusafaquepungens,cum maxima R. Specicrumdiatrag.frigidi.&

um veniebat. At quia L
tudinem non excedetetjdei

minejdeflueret,Verum antequam extremum h
prsclidium aggrederemur; minuspericu}o6ts
tarc vifum nobis fuit. Inter nos itaque eOnftii
tum eft,Htdenub leniter corporepurgatoiequt
tiatereturfqdorifero. Amygdalarum dulcium,

R. Ligniguajaci minutamconcifi|xi Piiigued.Anreris&

Corticum tigni|j. ■ HumanKana|j.

Ligni faCiphraS |i|. Mucilagiuis iemin..cydoniofiim aqua

Herb. Agrimonise; . ' -HyflbpiextraazJj.jfr.

Veronicz, ScabiO&j . Crocipulverilatigfe '

, BottydisanaM.j. ' . _ ^irce,6atlinimentum. Sequehti dfein cre-

incidanturomniajmaccrertturquein librisde- pnlcuio matutinq gj. extrafti/cardui beneiSi;
cem aquas ciara: , invafcfiaili vitreatq & bene 'paneag'moinvolnti,deglutivi,& parumaqusccia
claufo.nebnoninlocotaUdoC0lloCato,horasa-4. nam.diftillat.finevinofuperbibr.' Hincfequns
Deinde lento igne coquantur ad conliimptiq- tO fUdoreroaXimOimaKriacatatrhiperfudorem
ilem tertije partis ; co&Ufafervetiirinampulk ade6evacUataeft,utinterimdumfadarem,maxi-

vittea. ■ ., mum perlentirem levamen. Ea die per horas

DecOiatUrafnmpfiindilucuiO aAUniiasSaO: tresantquatuorfudavitDeiodeobfervataoptima
pOftmoduminieaocOOpertus, fudavi per horas vifius raBonetitem quotidiebisinunais fupra-
BeSjTandemlmteaminibuscalidisdiligeBter^abi ■diaispartibus-,&ulurpatistabe!lisjijampr$fcfi-
fterforudore ; pofthOrasqUatubrpranfusfum: ptis,intrapau’cosdiesramtati, divinonUmiriere-
ledparceSc cOntirtenler, Pro potu Ordinario le^ ftitUtusfui.Pe'rdiesoao,!ocovi'niIequentidecoi
eundo utebar decOao. A prandio, quiainpraa ao utebar. , ' ■,

tuncvaideOccupatusfui, ScaatemperatuselTet; B.. agrimohism.i.

igrosmeosinvifi ; ccenamihieratexamygdalr vlrOnira& .

paffulis,p3riebiscoao&fecUridadec0ai0neli- ' botrydisan.m.g.

^ii Sequentinoaemeliusmehaboiianhelitus liquiritia rafe|ji

quinam'&refpiratiolibeftoffuit:&poftquam Coquantur iii ffivj. aqua ckraad confumptio-
perdiesquatuOrdecoaoiftOj&viausiatiOneu- nem quartse-partisicOiatura dulcoretur mellede-
fuseffem,coileaamateriaiftainiitere,fudorife- Ipamato & faccharo. Aba&e quoque frigido
rtsmhahmmdiffipataeft; &DEIfoIacIcmentia , diligenter mepracavi; EadL*ethodl
atque miiencordia, pleniffime & miraculi inftaf pofteamulros ex fimili morbo felici^^

. ' ., . ; ■■ tercutavh -

OBSERVATIO XLif

Se citirrhi tdpeSue (imfendkjk

cedetet,deinci- Florum tnflilagin«& ’

rainteriusEupta.' ScabioTaaniBl?.

cumvitadiferi- Cumfacchari diffot.in aquafcabiofe|ii|i

lextremumboc fianttaheik. Pedus, ventrem, fcapulas ; ,&
spericuiofaten- collum 'quotidie leqUenti Hnimelito bis"'Calide

OBSER..

OSSERVAT. XLII.
T)eimemifmiue,ij[enttr'ui,& tiiuii
chi^entit.

ConfitUmus tn medimna ac ^ttia cor;
tiA pottjfimkmaffict defrthcndebati
untccintcnnfAtmuszoculo tamen,

[ichael DoringiusD- &,iniliui
Gieflena Hafforum Medidnz
fcffor. S.P.D.

f til>i,icUriJp0e FjiBRlCl^o

naSLOTANIdcfct
, kydracephab ckftri

SCHEPFBRO , Medici,!^ Ca.
tperioreeommuaicdtt/xhjictre pia

Ecy»tdtrgi>ce«fts,cUcri§meFARRlCI,i
ep HladH-ppocrMii oraculum, yuodhahct

viterdictm,yuicyuidiruliil>itautadmifoir£ddi<tit, verhaleguntur', Maxime mutationeseorum,qui
XtyfentertauihUomiumacriteriufiaute.Omxiser. circa naturanoftrahabituque condngut,raaxime
gof^escurationujtnclyflerthmahfiergextthtuaty, moxhixcoSimant.Negp,iteimmerito,yuautum
aflringeutibuarejtduaepfmdebaturiyuotctiamtio quitUmadprefentemcapmattixet.Mtuertaentm
tautumliicnteradmifitJidp^faciletulif.Sedijuid intercepta, adnohilejpartes,adeoq^tpfumcorpre-, /
fit! Quarto morbi die,fuluto remittit Dyfentcria, apueper fi-.-rdg-asK delata-.omniumpradiSor.um.
excremaredeuntadcolorenaturalem^ngejiaven- jymptomatumauSorextitit.Aiyuetulemmtteni
triculua bene fert-, yerumviretpriter^emcolla- fetraroeuprafentaneumaferrepertculum ■, Ga.
buntur,yua ipfiab initio fiaiim morbt mmus reSi Jenes lib. de confiitutioxeartu cap. ig. annotavit.
eanfliterant.^mtodieSS-egoaceerfor. Aeoerfa- Sed quid de pradtSo Lapidti Bei.oar facceffu
cie mihi occurrebat a naturali plurimum tmmu- cexfeti Egoquidemcumabipfiit ufuomntaarat Baua-

C EN T U

0fuerit^Andem naturumfitccnhuife.
'~‘^ddetuih»cit>iitni.DKmemmtaumvnerc>it,
memvii te ada&quotMedicos de ufu pottu chMjbe^
iettiaDjfe^itcnafiripfifftjpfaru^dehacmcdica.
^ejudiciHexpifcaturaeffc. Namcuprtuerpro-
pTum expi'‘»>‘i‘i>» J CR ^tTONIS aiamfitffra-
^ , q»odb»hetaTina,-4UUiD.D.SCHOLT-

^ZIO tMttSicatifzoi.edociiis ejfts^h ijiitamodipo-

tMufu alvSmrbaripilaxari , haCremtdiigentti
averfariccspifii: rerum axdi,^«a 'dch(>cipfiba-
aenraohfer.vaimim. ^

hbealHm.Is exim quia recexte chaljbe , quij^ xul-
lamadhuci» aquareftixawempajfus efi.raedica-
mextefiuTeddUui, alvummovef, aberverequi
ebaljbejamantecrebro ixaqua reftixUo paratur,
alvum 0 it,

’ ltadecoaumhordeipjuaxtumv£storrefaai,cka-
lybeatum,potexteralvum citare deprehexdes.Ege,
ji afirixgere aximue fit , praftat primam aquam
cbaljbeatam abjicere, £? xovamfuhftbuere,ix qua
chaljbsigxitutrefiixgutpelfa, veltUaetiamferva-
ta exttxBuxes mubiplicare,adeb ut ad qolaut 56.

QupdipfumMercatui etiam fieri vultinprapa-
ratioe cujusdam medicameniiutdobfiruaiOKesvi-
- fcerum al!endaiutdi{,atq^illiiexhibexdJ,quialvii
laxiorepraditifu-atatthabetlibre fecuxde de reae
artisMedicix. prafidierum ufix,ca 0 efiptimeutt^
hac haSlexusadteperfcnbere l,cuif,alia occaficxe,
eaq^prima, rejpcfumadobfiervatiSem deuvulare-
laxata curatiee certi accipies,afeaus item meipa.
r extis p.m.defcriptioxealiasame exfieUabis. ftt-
'lecutui<sfelteiter,(fi a memeaq^cutuisetaxibximi.
cifiiniefialve.DdbaxturGIESSeyE Hdjferumpre-
perante calamo,die 18. Septembris AxxoiSo^.

fingutee exemplam occnrrfc Qpr ^5;
namhiftoriamepiftolztoznoa ^44,
jiigj inprsEfeatia

tibi communicare nongravabor.

Anno liofi.quumBerntepuerocaidam , ex
nobili familia) calculum es:veficaextraxiflem)&
per inenlem fereintcgrum ibi manerem.peregri-
nnm quendam in Xenodochio aliquoties una
cum clariflimo ac doiSiflimo viro Domino PAU¬
LO LENTULO) ejus R.eip.D-Medico primario

totam finiftram partem pefioris ad fternum &
collumufqueoccupabat, afficiebatur. Pullatio
ilfeostumorisadeqeratmagnaacvehemens j, ut
. etiam veftimenta elevaret Stexterius belle confpi-
ci poliet. Dolor nullus , maxima tamen relpi-
randi, difficultas aderat, manlitibiabquandiu,
nonnullaquinetiamremejiia, tam internaquam
externa,ipfi a clarilTimo Viro Dn.D. LENTULO
pralcripta &adhibita fuere,fruftratamen. Tan¬
dem domumVeverlus eft, IS: qualisnam fuerit exi¬
tus, DominusLENTULUSlimul&ego igno-

NonnuUi , quibus hoc genus morbi non la-
tiscognitumfuerat,tumorem huncceincidilfent;
fed conatus eorum compreffitPominusD.LEN-
TULUS) &re(^e quidem: quam periculofaenim--
litapertioaneuryfmatis , DominusPaR.«uslib.
7. C.i4. exemplo oftendit. Obfervationemquam .
ego habeo de curatione Aneutyfmatis , in tertia
centuria videbis. Secunda enim jam dudum com¬
pleta; & pro pralo parata eft , fed quia typogra-
phus,qui tibi notus.vigilias ac labores raeos liben¬
ter omnino in fuum commodum atq; utilitatem,
meumque damnum converteret,exemjrlar tan-
tifper fupprimere conffitui , donec aKquisaUus
fefe offerat , interim fi DEUS Opt.Max. vitam

OBSERVATIO XLIII.

De Aneuryfmate,

Clarifiimum atque DoSifiimum virum
Dn. D. MICHAELEM DORINGIUM ,
In lUufei Academia Gieflena HafforumMedici-
naPtofdfdremlonge celeberrimum.

Cui

Guilheimas Fabricitts Hildaum

s.p.b.

A Nte paucosdies , Virclariffime,litefastuas
bicSoloduri accepi: Per tres autem integros
menfes hic apud nobUem virum Dn. Jacoeum
‘SVAU.IER, iiSu bombard* giavilTime kfum.hs-
reo. Affeausfuitgraviffimus&difficilis, omnia

ratione multa pulchra & annotationedigna oc¬
currerunt,de quibus alias fotlan plura. ’

QuscommunicaffideAneuryCnate, dyfen-
teria & aqua chalybcata, merito annotari debent.
Nuncpropter temporis anguftiam,& quodfche-
dasmeas ad manus non habeam , adintegramea
piftolamtuamrelpondere mihi nonlicet, cupio
enim T.Exc. qblervationem, de graviffima qua-

, tcrtiamquoquecentur_ _,

I & nonnulla alia parabo. Ante menfes tres Pa-

iblcidi , quz&optimi
convaluit-Inoperationeilla nonnulla annotatio¬
ne digna, imo 6cin hujufinodi operationibus ne-
cef&ia j (quorum in tradatudegangr^na fiet

incntio)ob/ervavp^-'"”^“

cua conjuge qu;
D.HORSTIU

OBSERVATIO XLIV.

Be snturyfmate exinafaartma^ deqmejfts*
dem compendiefiine dicam miracuhjk

Guilhelmus Fabricius Hildanus S. A
^^Bfervationem me^, dc curatiorifc Aneiify^
^^inatis, clariflime & muids nominibus charii^
fime miDomine Doring i, jam dudum cibi pros
mififfe profiteorded ha^enus propter varias cau*
ib fidem meam liberare mihi nori iicuitrne itaque
moram^referas, obnixerogo, hiftoriaautetn
itafchabet. •' -•

Quidam

, diirolvebenedi<a$k- . PofteapulviUura, aut potius nodulum «x .

iinteomuItotiesredupUcatoformavi, &.tumdrl
ialisjij* Jmpofui/alcia^uefirmiEerligavijidque in eumfi*-'

j, nem,uttumorreprimeretu.r,&fanguimsviE^s> .

»fiatcrtcma. ex ipfa arteria in memamembranamdil-atatam,

e humoris melancHolii. «ifluxus impediretur , atque his remediis bra-,
is prsdommabatur/fe- chium DEI beneficio brevi in integrum reftitu- -

' tumfiiit. Sanationishujusteftes lunt,No6iliffi-

mus&prudentiflimus Dn. RUDOLPHIIS AB

t hujus ^piftolaefa-

CENTURIA nl. ' ia7

idMt, eamq; ohf.^_

(utdariffinii

pm me hihekis ultri >i}tiU
’ primo^eary&a. "'

j^deinflamtnauo^^ngr^&l ,^Lfir>reveUifii.gr*t,tuugo,^«tmte^m^^

?^iTSr„w,wta*.;; ■

leretjCompu- ruore^onfo ettmdigutitutefMtiximaitpfragetret

tojJt, ?,Sh dfcaal ^^^te^pre iutlticuePentoMimHermcfa, TH tir&i»

^ gS £izr^ - '

' lo.M2rtuiolO^ tonAiHerni&nafitintHr : nnm exifimas em citra

- -7;- ^ feaiont,tantetJiperflufcuh^^^^^^^^ ae BtrnU

__. ' naripege^ MihiUimppfthikpmvidetmdum-^

Chrigintftr» at^ne pYsfiampmunt i^trum> m„o/h cdcetema remedia, & accurata cumdb agro

Di^csurh. fabr-igtom HILDANUM, *»««”•

Sercniff. Prindpis ac Doroiiu.Da GEpRGIiFai^ ali,p>tucSpUceiJ.Et qmddeiUerumpremipsftt,- eiu.pHe i-.

-- x.,^;on«Badea&&Hkchb^enGs J J,^,fm‘<‘^‘‘ruputatt^^^^^^

lyt.Ke.p. BemenfisMed>co-

jirtificem quidem diu exercitutu,expeditum,pru^^^.^^^^^jijt

ireviterdicamiTui^milem-,dgra-

c. nec non Inclytx P^eip. B

Chirurgum Ordinarluni>Dn.& Ai
cum fuum honorandum

MichaeusDorinoiiD. M
' ' Vratislavienfis -

Rejfovp Epiftolicitr
inquaa^tur,

Dfi ANEURYSMATE»
Ejufque Effeatia,Caura , & Signis,

v,vegetum,^0tu

miuepittieutem requirereputo. Huc au ttht Unqup
huaenuitmaxa, aut textgxda deiuceptfi, cogua-
ftmaveo.Equidtvelme,ii:arduo>jlfnegotie,pro
. medquaticuuq,teuuitate,judice . JlparsadpeieJ
i<^mio- pyi,p^nifii^fi„jif^jf„;.^ttiliuliquaadmmiflratKe -

'delita duutaxat

laudempremeriturta/edlifma

O yid nihil liter arum mearum i CE. tiii.ixcuj[urtfiyaeimt. -

D». Falrkt^ah aliquot tam auuisadte rus efi ,qHodmJiguii

perveneritddeoue tdfa^u Te fu^icari AuriuacNafqrumartijtctojam \^qKauquamagra~
epertuit, quaJtiurealiquduuquTaTe tautilus mpleliiiimam)refiismme'certigimeeb^^

i,feufiieJ!miCave,iftafufiicit>caudidumTuumpt- tigit. mquidetiamiilaHeruiarumcura,quaper

Sus (quodequidemeiamautipmufaiffe,at^io- cauteriuiu/itt»itur,quamq^Coflius L.z.deigueti aeaeritie>
dieetiamuu effe, acqaoadamldvixerimuSiidextk prafidiisa c.%ojldq^fq,iuclufive iPaub, Celfo, earaper
demfuturueffe.paprivatis (gpullUisdicumentb ^SiejfgMucaftdefiribttfiltstutaefliuohiued Cauteriis
didici)‘!ielperfelrim, autfemxumetiamtaugai. diutiusimmerarireeeufexda\cum extpfismet Au-
Sa 'Quamacrtter cttmorhomeommmefiri-,diuturM Serihuteampeterepefit.TuumJaltem deeaiuebr
pariter ac pericuhfi,mihiaistequadrieu>tiudecer- ciamfive privatUm,JivepuUicura,maturepidere
tandufuerit,exDmDsScreHerfiio,!ioftrocomr geflio. j -• . ^ :

inuMamics,dudutBpue dubie cogucvifii,ipfiusque -De varitp meuflrifareSi qU(^feutis,eaq^ occlt- jj,

muuer^iiaeuimfieri ahipfcpet,i)merbitHiueIifi fimemtbiluculemamfiuggersss utmeamde Aueu- meuprefa,
fioria(gcuratienieferiere,u»aaccepifii.Scripfihoe rjfimate,ruptuneveldilatatafiia^rterianfiuie- .
eadfeperaad'ipfumqueq,,excitu!fiilieetat^exti- uem,jamautepluresausisSchediajmafepeculiari '
taluiSexuerti mei literis, quib. intellexi, pgillu ad privaiim d me expUcari 'aeptam, jam Percfubld..
fiiasrefi:exfimdefderare,adeo^ixeademfertux<e mamaccurat^crerrrvocatarx, b ac ilice cexfietidam
. navitecumfiuSitare, ltaximirumfit,uttraufier-t acdiiudicaxdamftbi exhibeam.
eaxiiumcuriq,literautrix^mifiafrequextiKsixr _ ^NEVMTSMJI {ut d iommiiappellatiene

liquotiesccxttgifferxSfixecausidiclecaceexquercr. 'matremapptllapffiecqsfiemeEuchficl^-. ixfi-.Ued.
Vtergetertusfit,qua(gquet tofe ectempore.quo SeS.t.cap.fifi^idomnes Galestm. lih.deTstmoril.
Mreslexmcmvo,Tuaruntadmepervexerixt,age buspraterxaturame.ti. ceuDucemfictitt.Tumc. Axeur/f-
fcitc^rimaprodiiffeexArceHafelecbdietjp.OSo- rum numero ixfierueruxt : quattquamfifenafiis
brarlsxiiSiz.fecuxddLauJksxaeUezq.Oecem- daq,Pexcyiit libeat,mixui reSeMamttfiTume-^^J.''’"'*
brisAimiproximefeqHe»tiuTermm,eamqaemr remMeur^fimaticomphcari, mSdrattoxexegare

'pofiiii

fraerxatiimmciip.nJth-^.Mcih.JHed.:
ltb.6.c.i.<i cumhis tom feritui

. ‘Z7^7’^^f&v”Zi;4ix, __

f. Ae- flahdefehmuai-.fuffurmdiaxterattrmtxcjatiks
■ txienfo ijfmtfigmpcMx^omxifMguim; ecrnfte.

' ia’» ,fiveismdtUcafafpuret,f,veUvefcat,fivtm'

.^ ffiad.Sepaiitij^

xeBaptijlam SylvaticHmfmgxkritrttSiaionede lih.i.Prognefi.cemm.epiM:Ub.deattabil.cep„.

A«eurjfmxle,y»eseiipfeHA‘l>r. ymppfi^icrihcorxl>icx»dieremfvem,,fiume.-,

TtxuVia Vnm Verxelimlib. deexter.corp.afeathac.i. remfere ex arteriis preptere, «trSy^veriprotinxs.
primm Ai primas dearma ifia impxgxavitAty, Axeurjfma ftmalac vel e cerpere exciderit, vel m ipfe,yy.ecSa
neuhpma- TunicariiyArteriiuctifiptutntiiim.filadillenfiexe ftiainlococe«teut»sfreril,coacrefiereaprmmtt,,, .

(Srelaxdtioxtprodttci ,fmepudoreaffirmavtt:ctii At^hmc»evamhi«afcititrratie,yuacpmie^
diUtmt. prctinusadftipiilatitsefiWinexftexim, mfertaa- xemmeampabtliam. Stemmfaxgttisextrapta

xmfia- Medicma e.t^.p.^iy.mSchelio.lxherxmparteS vafarejeatisftatimceTrHtxpilieraxAxeHryfmate
tuit. , ■ prepexdereegvidetadFallepiittapiedTrmcavelli- aKtemxttllam corrttptioxempatititrailextravafa
Kmlib.zcoxpl.i6., Fallerioldlib.^Jocxomm.c.i. xoxdKmelapfmptxexfeaariumefl.
Vefal,KtapKdSchexikiai»pb.'p.Obferv.zii. Et MaltifaxemomextidifficHtiatembaxceffcfaJ^^
yparam ltb.6xap.zi. tetKripfemetSylvaticKS,xcntatxextalem,yKefaci-off,k.

■ Etp vero Fidus P^idiihpartez.fea.z. de cura- tefolvixeyueat. Quippe rem haxcpaulo diligex-iaisoy
tioxegeaerdtimlib.6.c,i^. AneuryjmaalrEcchy- tiKscoxpderaxtiximxiayuetxtimiusixfpiciexti,i-’^‘u‘.

illud Arteriajtoevexaapenaoriatur-.mox tamex xire,pbiixxotuiffe,yuodtacufiriayuatxipfiusla-
ineodtmadhuccapiteliberalitercexcedit,yKodeg cusalveo.,yKaxyHaxoxfiuat,fed<;uiefcatpmputriSimlt
tpftorteriaxirxiumaliijuaxdo dilatariyf^ixtua, permaxexti.ldextmproptereafieriPhilofpphorum^jitida
Byuid. varici ixfiar.fieripofit.Sextextidili^ ac- multes ^xij[e ait qupdqHtapiduiabipfo lacu edu-

xeuryfma,qimdfitvexefivafcKlt reUxatij,autjj:i. decexte,multocamfaxorefKbixderefarciatJ, £#
'ritualis materia fuh carxe,per eblfxltatiexemfefe adid^traxfmittaturAitbiucmotiqKexdd,aqua
diffuxdextusdtftribuextiequediperpo. fecretioremcerruptioxemirxpeditxtem , colligere

VoterU- TlaterutigiturBraxees traaatKi.'cap.yp.Z'^o. liceat.QuedcumpalKdtbusxoxevexiat,miru xed

pinhde- cumeoDedexausixterexemplarardrumebfer. ejfe.ut tpfarum aqua,propter perpetuam quiitem,
Aotmjf- vatioxumMedicarum cap.yy. medie euidamix- (gprohibitamevextilatioxem majori expartepu-k
taait. fiiteruxtvie, utxoxfemper exfoliarteriadilata- trefcaxt.Pariitaqueautcertexoxmultstmabpmi-
tioe,fedfrequttius{preftrtimixexterxisparttbut) litatioxediuimputremputatixAxeuryfmateper-

. ■ . . euryfma

provexirextrbiiratifixt. Tuxc exim {verbarefero
Elateri) faxgttis texuis &pirituofusexarteriae'-
rumpexs,cuterxixtKmorematiollit,illicquepxum
ftbiformatdx que arteria eo feremodo,qu6arterie
ix (ixus crajfe cerebri xtembraxe xaturaliterfefi
'exoxerarefolext , preterxaturaliterfqxguixemcu
Jf tritu ix Diafiole effuxdexdo & ihfyfiolemfe

rurfKmrapiexdo,pulfatioxeixAueuryfmateepuit.
Ferum eximvero xec rupta (g exesa aliqua ix
‘“ift. Arterid,xec per diapedefix rqrefaauipgta

,i»tt,iofo~‘umcis , xec refiratoipftusofcHlo (totemrismodis
jeoiaioe faxgxixem t vafisipfum coxtixextibus effluere, Ga-
fuh moxuitlib.^. Meth.MedX.zijfdxguiKeq^ar-

iffo/s ra- jhj, cutem sffufo Axeuryftxa excitari, hoc

' prixcipioperfuaderevidetur,quodcutiscolorxata.
ralisrxemiximaquide exparte alteretur ,fedphi
totus pmtBsperffJlat,fecitsqua ix phlegmoxe, Bryfi-
pelate,Ftmictilo,PetechiisMorbillis,Ecchymoate,
MypoJpbagrxqse,(gidgexusUHis‘,qudfaxguixl'ex-
X/ oit agxefciitjteriobferva-

tu, Splva- ppcctoSit dijffcultatemSylvdticus, qaaxdoid
pfoptereaperiopixatur,quodfaxguis adhucduix

erejaxguiy

puljat,exe,a caufapratcrxaturah pxe dubio auBd,
S ohfpirttuofarxpaxguinis artertaliscoxditioxem

'faiie)[axguisixhoctumorefedurofMat,'pgrefiUat.
Cui rei (g ixdexoxxihtladjumexti accedere arbt.
tratur.quodis qui tumore ifio afficitur,vaxd qua¬
dam evanefiextit per compreptoxem tumorts de-
'leaatioxealteaus,illufapiutcorxprtm'at,hiKCq^ef- '
fiux&faxguis cii x5 effluxo mifteaturi ‘^'yijemeieu

ifoleat. Plauf,biltaeqUfdiitiihec,fxxt,

'Cg adperfvadexdum xo male cSpoJitaiprefertim ff
cetera, que tdem Sylvaticus paulo axti detraxf-
'fufxpttoefaxguixisarteriof,ixtraipJd'artiria(fve
AxeuryfmafiatpropterArtertetuxicarumJ^uffqi-
eKqffi,i,dBq,aea,pveearuxdeJ‘iendron,'fivedexi.
q^oftulorumd,a^olsoeii)dijferKttxoxjKxxerts,at-
q^ixfuperfuxdamextumaGalexol.i.depmp.me-
dic.fac.c.iz.fuppedttatum, penitus examixaverts.
Attextm tUicGalexusxarteriasuhifeffe dalataxt.fa- '
cultatis attraRorietampotextiseffle, utxoxaerem

1

. ijo . O B S'E ;R V A T.; C.H 1 R U R G 1 C.

SeiohtcndctpouAiithut SjhjatctuVhttmmA ttiatmiiettimiiiier,nuefct^. Naajtfaes^^ . ^

nt^MifAtamenfxkparumoHxtUtrepertet.Of^iex ^mcmi^y^etiAmwcdafeBxmo^iitm^p-ropeOiat^
roe?iimrxrf!!s-.qm?mdi)ifiefi>!K!iiitra faos cMceU tnanmumrtgrldi^osft'! Qmn^iiKncrmiKtS.
:lis&feftdaaci>gmf(>ftt artericfumfangumem^, hiexfeJ^^minfeJLira-Mawmhia, cmtufimiha.,'
m ultra eoiainfei-MUr, & hinc inde frorfiu taa- ^ cami ag'eaihi!s,-prtipterh!an<iriim extra uaTa
geturi X€h,dnaieitm-fripnadi§c.akae. pefnji<n!eynam^dfaaafitirnfosf,htler Sienirnte.

“ TilicadjiifHler Plattro,dicemti catemilbfan- fitacaiefatnaax,f,omtftrageaus:quidimfediet,

^.ini efe lete arteria, & hicfre^iejimibmode m qm mtnHS&htceadZhatnerSdefiilJie fer felicem.
einemyfmattsf,m<xartenamp.ngmnem.fraterna- fresfienefrcratrvea qtteat 'tAtquantaeferap,af.
■mralaereiacxlari.qmmcrapcerehrtraemirrana pxiicemfefcm.tnflammattenefracavereSimpK.

finfisarttriafefeexentrarefoUant.qmfmafisSyL ratieMdecM‘itei(ai<&.,fihecprineftrmittmat,
'vaticwfrd redarguenda alteraJned, iffius.firatb aaxUrar^,fusfyru^dfpaacxteevafnare,inSc^ '

“^Nam/catiiarteruvtcemfxfimet,qxaqaefera- non ejl? CerteJangxMpetnartmaexaneiayfma.
ttone fangtane, qxtfrofm demteiUtfartetetefre- teregrefUs, aerthurget SjlvatKum,qKamecsrfii
git,cohiheh,t,qmrMni<sftrfatenttoresifptsiforet dtlatata dmtaxatmma aneuryfmagignifrop-
ennofat, im quafacaltatefyJfipdaneitryfma mo- tmtm. St emm adhuc dum arterta tumcafaeaguis
vehitur,quemodocordurnotut motut iffutsexa& coerceturtnumqmdresmagnoferePiftndafuerit;
aquohttmpfulfandt vuacordenonnftfolie 'arte- ficpmfrefoaneuryfm,atefmgutiferutrumq^ ane-
ntsferipfarumtumcatmfluit-, iit adumim omnis rtenaturaleofltam^exutraquefartejfficonfiitu-

- faniores Medictftatuum. Nitmqutdfanguis ex ar- tum, tn iffam artertamregurgttet }'Ftnge,enimtihi
terta ofculo recenterexprefm tantarum foteritefe utrem, tn quem ex utroq,laterecanaltsmferatur,ii^
mrtum, ut totum eum, quiinftnuiPe(utcumTla cmushemptohumeraliqmsmtffumtnfiurct.Qmd
terotnterirriloquar)dferytaiurYroimusimfedat? ftutremhumeregravidumcomfreferis, quaXaq . '

•Prfeaeettam viciniorem moyendq fatis eum efe ferta tn utrumque luhum humer em retrocedere o- ■
faciteiargiar-. tamen quornoii unhjerfotam regi- culerumteflimontotonvincerts. .... ca ¬
larem motumtmfertiripffit, non video.^ Et emm Intenm hoc diffitfri nolo , quod inerandiorJms r» J'ni I

vicinuscomrrastKs,ccmmovehitfhivicinu,hicrirr- oAnef.ryfmetihusnecfulfusdefrehendtmecfanguis’"f“
futfroximum,rlritadeincefsreliquisreliquu,de- fercomfresJlone.mtraarteriaviaifim-frofeHifo-’tfr“^
nec continuata fuccefione adulttmumferventunu leat.Nontamffr.opertafolumidaccidit,quodvdi^,i,
fuerit, vel vts motrtxflane evanuerit, ut videre fmgmmtmasorimis commeatur cofta,qudm quadiw,
ef m aquaf er rei cujusftam tdaffxm agitata. ^pnts artertfrfceftactilis coerceriiterumfosjit,

' tArteriaigtturadhucmtegrafitofertet,ftdneur ■velyaintnthrofihi>sisco»erevertt,utEarauicen-
ryfmattsmotuscordumotmrefonderedebet. Arte, 'futtfscoakgatoi verummamaltadacaufa. Nam
na Itaque locofangmm cutis nuUo faSo efefoteP cum vtrtu^ muaforttorfit diferfa,fertfacilinie ■ »
Corruente autem hac , de cum repSu arteria vt- foteji, ut fpfuj.m/erterm lattsfimedtfienta nonfiti-
tfmulii-illud,quod ttaturiderqpiumnotum ft.vaforum orificta an^
emtfus, integer ac fal -. guporadltquere maiort copia Ruente, fromftk-
■vix,quanaocunque etiam lemforis Jfatio id fiat, Jimeohpmtnumresnova futura efl: fi fanguis ad
fermanere valeat. ofiia coneraamafer comfirespnera detrutut,in

- SDeindie arteaascerehraktquodfeUat,aha artertamretrocederenolit?
longe tffirum exonerationis fanguinisefi conditio: Audiendus tamen Sylvaticus, ^qmiuspnda-

Qmpfe tllatnfnmduramatns naturaliterdehi. mentisregrefumfanguintsadflruereconetur,vide-
fcunt:hainaneiiryfmatefraternatura(_falyafct- dum. Orditur aufem ah ea arteriaafmtone,qua
licetadverfarioruhifotheft)referatafunt.oAahac, ferJ‘iA%ioKVeldvdt^ast:frecuratur. IntUaigi.

illafenfm&tncomfetentemlccumfanguinehiande turfanguinefacile refelli fofe,ex: .. '

defonuntihadhpsKConfertim^imfetueseinlocu comfoptione, '- " " ^

tur miretur, hunc corrurnfi, illumminime ? Defi- mtnifirationihusanatomicts cafy.CAenusdoceat,
hiattttamPlaterusmrecifrocailliusfanguinisepo- quadvenafecu{iariconJ{eattlmica,duaiusi
tmmotefiusefe,i ^ ,

■a, fe ofienfuru confAtt: '

. . _ , _ erifane.quahsvenaepCr.tntntenorejcfaipie-

in eanihilprdfdiiferfrdcedentiaiffijitrehaum.. alteriusferequintufla,erafaduraq^,ceucutequa¬
li- OrdiorergonovamxAdverJariosfremendttela dam internafupcifcit continente,ttlaaraneorum '■
"■ -(^nullaflane,fivefermoLg-iirde,t,JivediaitiJ'-Kn, mamfePeperjimilemytnmagnisarteriis adeoc'Sfit- .
pvedtopoiyveUri^asK.faaaarteriqaperiune, CHamattipfamnonnulhterttamarteriatunicafia-
aneuryfmapofe produci, ratione generali forrofa tuermt:quartoveroaliafeculiarisexiptnulla,fed:,
froho ; Sifrofrium&infeforahtle, cpr in quo uno velutiquihusda venis, itaquoque aneriis ohhare- -

iesacquievife,ipfemet tefiaturSylvaticus, amu. oentyfrmansmutconntaeqsifjasvicinisporticu-
lryfmatisfignumefi,ut^(omfresfonem,nonfilum hs,quodmaximiinimaquidemfeftiregioneaptri-_

...inOe£matefieridfolei,r.
iam plane evanefiat, atquein lacu tamas, rre
fatientihus vano cuiusdam dekaationgs fenfuilh
dat,vilusiSylvmicoflacct:integ-a,mnveroafe.

coflatfu,

f”

e, accidat. Ouritiemitaq^ craf-
vubierata pnt , vulneris tamen labia non.

aji

CENTURIA in.

..-riAjaMtaiacperidthifimt,^digitis, com- fieri creierenm, bcut tonen > intjKa obfiiA.

eifii’ “j^igadiBaerepulfumfiaiieiitemiterimTe- fetispmiirrtrtccn^titmxr^dembiCKUmerdemi-
U^apttfoit. Qmetumfa^aftt,iaGi!le»M. fireu.OriiinticreiKtpfetllicmflieriimim.tiliimiiina
tefie, «rttriartan mnictt in de- i&cgf*cm'iinfiitrnnreiint.<^idi^odanemjfmf’.-
J^etiam animaUinvicem difiideant. tafrefterPrecMaraicidtcnjttscMtXqnaUsfnm,

Ofidfiper dres-inaen feriam nperiri an- ca3ans,cUmresMnrSinfiatienes^artnidigcili<i-
tii^receptienem ifinm fremptiisfine dubie ai- rei, (fihnjusfertis aliefheres) maferemimpetuttu,
&mdit,ei!m, eedemMagifirone^o , lib. i. de aneriMd^endemem,nafci contingit, fer heu enim
g^lmed.fac.citf.iz.diciimte,itrterieofiiihim fitnguuacjpirituiadeoexiu:erbamiir,KtadlecKm,
csmiffiqndm mxximeadherea. inqnof!ailinmflieranmitUtet,ceutitrgidiacfii-

fer fiaeiidteK genito aneurjfmate, M fianguis rihmdi confluant s ibidem^ exitum queremes,for-
proptercomfresfunem retrocedere ■adeat, multos tdquaerumfHntfienegasd,arterialaerafremanc,
^qjdernhaaenusignorafie: fedftremiflamfoulo qudiantaUflendant,aynonaliterfere,qu^mul.

“^amrarefierifofie,utquarationefangumemte- teriecorfusingrandio-remmalemdilatenu ,
nuieremac&ucredditum,fermtare,&fuh cutem). Concedit hocPlaterusliberatiter,cumbei nuper
eguere, eddemetiam (nonmutatumtamen Jcom- allegato,tum ejusdem ef eris Tome i.fag.^e^jshiin.
frefum intraferevatipatiatur,facite inteSeilu- terno dneurypnati,perfcilamarteria£flenjionefro- .
resfugeaut. Rarefieri autem arteriam nunc deau- duBo.cordisillumpdpitantemstu ,quitamdiudu-
fiscalidis, nuncdcaufitaliqua externa, contun- rat,doncchominetandxmconfcut,acceftumrefert.

tasfine fortund conjungatur, longe faciliorem ege faminexternisfxrtibusidfierinegaiie-rit.
exgdationem. erfiquehacfunt,qaafroagerenda ridhacexpmatmihivelimrationemSyluaticUs,

Syhaticus. Alearum efipartium, ut in ifforum e- mnnunqua excitatumpnqalenusdocetlib.6.de tec.

^ xamendiquidaperaaclaboris infumam. ageil.cap.ultimo, dneurpfma non confiquaturi

“itUmf' interioris tunica cragtiem ^ du-ritiem quod con- gulismenfitusexhj/pochondriodxxtro fangtistanto
* ' cernit.etfiproptercoalituedigcultatemademitten- impetu,acfi vena illic incifafuiffet,adhhraunius

dum fanguinem tenuiorem ac girituofiorem labia pondus emanavihnullo (poflquam fanguis natura
hiarepum digculterconcedd,attaiuen ut ea ad eun- gontefubflitit) apparente eff-efiusvefligo, Benive-

nonanimadverto. Etenimtanta nonjum duritiei numero^.teflibus-.Siide,uteflapudSaxcniamtib.}
arteria, utprega infiar ligni Jubrigidi nullatenus. pra3. cap.^i. nobili cuidam Patavino,cuialids fer
cedant. Boccniminflammatio, tSfegus, efrfiir- venas hamorrhoidalesfieculentusfanguis expurgari
rhusmanifefie rodargUunf.aquty fiitscircumfufa filitus erat.perferotum, nuUoitem tranfitusreliBo
corporaq^ianeur, iArterias comfrimiaccoarBa- indicio, in maxima copiaprofiuxit: SiqueMoniaJi
ri,reSigtmefcribitCalenushb.t.decauf.Pulf:cap. cuidaminfigniterterrgaaaiutcfraliicuidamviro,
Z.Siergocomprega cedat arteria, ecquidquafofieri exomnihuscorporismeatusfanguinehi-ncindeeru-
frohibueriti ut ab oppofito iffius latere oflium, per fige,ex FloreminijLeudaniMartyrologio,(frfiaga-.
quodfanguisregredidebebat, obflruatur} ri'^olgi tepmonio reconflet Schenclfius lih.q.

Deindescumextertorqudconftat‘1unica,vena- fart.z. Obferv.sd.&^p.quinidem^inaneutyf-
rumtunicisparfit,harumquo^adinflarpoftacce- mate,reclufisfiilicetarteriarumefiulu,dtenuixre
ptum vulnus facile coalefiet, (g arteriofi fangUinis, &girituofiore fanguineeveniat^ausanullavideo.
farirationequavenavenofiinvaricihus,eguxum Deni^pero,my«eugenitum aneurjfmaquod -
Compefiet.oAdquamremnonparum anxiliiconfe-r attinet ifiaejits-^oduBiDom -^

^^flf^^Jeeldtnemflequuntur, inusvelneutra, velinterior fit posfibile,ut ii quibus propter crudeliorem tortur/"
lim, ,fef‘‘^‘”’l>‘”“‘“^ehifcir,exteriorautemcoaluittquem- artcriainbrachtitViolentisfimedifleduittur,A}ieu-
tsittorm admodum quoq, flentis Centuria ^.ObferV.qq.Pa- rpfmateneuttquam corripiantur. Quiacfrilludmo'

Cam. j. cegantergo ocjm quicunq,cumPlatero anourjfma- ignorare ingenue confteor-,curtcauisdevis acmobi-
tispofifeaamartcriamorti exemplo, npflramfen- l^anguisperarteriarumtunicas,naturaUtflrcras-

V y . !as,denfasaieundiqua^conflriaas,utloquiiurGa-

Porrbfiperdtag-Suueuarteriareferdur,tamet- lenutlih.i.deupepartium cap.t o.t-rans/udans,fcr
^ • -■ cmem,forisatq,,elabendimoatibus multi ofportu-

fifanguinem expeditiiisrecipifibi perfurat Sjlva-
tkia-. mihitamennonaquifaciieporjuafirit. Ar-
aiftmeenimaneriaofculumipficmiadhesreatlicet, refaciens,fe

- , V !prafertmfuerit,cutifarcet, ac

iffaque arteriaquamvis vaUdiffimdviattraBrice folasaruriasagciefiSanenonmelatet,findiquan.
gaudeat,nefictamenunquamaneuryfmaullum, doq^abi3ucranium,frangioJfa,fortsillafacute.At
shuuryj. frovtniet. 'S.egeroenimacrepetoilla,quafuprdad- hacdurafiint,i3uicederenefcia,quodinarteriisu-
«««ja» ■uerjusarap-i/iunproduxiobjeaa: quibusfifatis- funonvenit.Quadefacilitateregargitationis,com-
fecmtSfivaticus,digolvat(i-ifia.Nametfiillafuf- fresfifanguimsagertSfivaticus.dirutoipfius^n-
• gere poterant,ut nuBum anewyfma per arteria damentoferflecorruunt. £t provide addidit, fan-

J33 OBSERVAT. CHIRURGIC.

Olf.j^rMmJiremdyj:eredchcat,mnmHtiti!m effedeh- fmaspidahiittrhcus. TUixterimcUmtuishiuevi -q
rc.’N^p‘rdsjH>revip]fce,n(mftnararet. UPmhisfdvc,i!cmeia«aejmr'ojerge. Dsban

facV^tfP!imn!!aairi,p!prk,mipm,evici.Qm<^ 3TesUiiiez.Apil.tAnm\&i%.

■verfemaaq/fjennSjlvetiais-. ektmditmiloc ---^—--—

c4umem(Pqmeg,j«dic^e-vdeo}vixrtfcriet. OBSERVATIO XLV.

Infeaime^cju^dpUterm^it^x^xm^x^i T)eGir,grtm,pophemicrimiminpdeoler.

Bisjima coniunclione adhtarens.^uelfiatintuna ove^ claratur.

rJpmdvLera«r-,‘velv«tnrr^Jcxt,iPmgIr.^ ^ “II*

. cin^Profeflbr ordinarius,

GUILHELMO FABRICIO HILDANO

veroSylvmicum, _

^y^tH,aMsjpmei)n.VAFl:jaMio.Ap.

indentem, dinujM magnitudinem nmexcrefcat} ^^Bapkaadmeperfcripppi,eatSdemdie6.Aii^
Tamnm enim per DiaPelen aneriam reforhere , gnPi admepervenerunt. Qnafani cnlpaiege qm-
qiuaitHmSyPoleeffHdit^esep0ei!mmm'diibie^.t demnejcie. f^eriimqiiirdinpoverhio dicit!er,p.t
'efnprrurihHe liquet. ' cito, quiafat bene. Cumq^adpoximarummea^.

Jejteim Ergo ut tandem diputendipnemfaciamySylve- rumliterarumduecapitafatispoUxereponderis,
iLmyf. ticiAneur]frnatUDepnitio,quaidTurmre afana 'necegoijmdppPxriariadilendumcenfeamjfaciled
ootU Sfl-guinecdidispmo,tenui,-vapxrofa^,exartmafuh UquidinvemS.-, piori tamen, quop^kulopimin

lid reponerem, prafmim cum me fatisfa-
umpoxime pomiferim,facere nonpotui.Pa-
crrcaxt- j>- enimiUefepuagenariiii,dequonuperetiamad
r(quodd te,An.ptperiore,mespstemporeinapohorrm-eae
. , ^ , . , ulih.^de frigorecorripmr,qKitamencalorfehrilisn!infuhj%

phjtpcoaudtmcap.^jeextuilJpfemetpofeJpuerat) quttur. nAhhoctempmre arremfrigidispmu;

aeepiuxo,poduSuait,prohanm>ep.Priterquam h
. enim quod genus ,utipib initiumpatimmonui,in. b
conpuii ep : modus quoq^ generationis vitiopes exi- b,
fit. Tantum itaq^ aheputperipfam omnes circa A- H
neutyfmaohorientes Sffictdtatesfoham
Olera depnitionepm debere, ex oArip,

pluresacmajiresperippampotituexcitetur.No- qudf^epotuit.fedoielcoaauijuhfdeverfari,net '
jira igitur verioreP: cum ippus opera ac benepcioo. incalidohpf mauPofemetconttnereieAceeJPthemi-
mnesdigicultates,quacumnuineroplurimt,tu?n., craniapnifra,obortacorporisextenuatio.-PerPste~
ponderepavispmafuerunt,facik,meaquidemopE runthsxjymptmnatatrimepripatio, fopedecapite
nione,jupefdverim. Duo adhucpocolophonepib- materiaqwadam.perpniprumlatusad pedempni-
ErritMir-jungo wepsfija. PrimumeP'. Non reBedMercato f rum reclddefjtxit,fumque totum occupa-.
dta»efeTom-l.tib.^.partei.claf.z.arc.i.dip.t£.

'tenfui,fed-noniBomniextenponeAneurjpna,-nip ejusamolmonequarnj
rupturaconp-ngatur. Abextenponeentmquafe- aaq^conpliopedempimitusfovet,infacummni&
cundura omnespatdimenpones, non autem arteria apecommu-nisdulcispareibusequahbuscalefaBis,
Tupurd,formari tAneurypua,fatisfuperqueha- Nl-aerbpofecif, inungitergopedemoleopiceacp-
Senusd^np-ratumep. Particuhtrkitaq,du-nta- milihusoleiscalefacienttbut. AdhibetfotusaliosaiaC
xatpercaufamcs-effeSu,epdepnitio:quandoAneu- tefacientes&digrrentes;fidpmilifemperfuccejfu.
ryfma internearteriaru Tuntcefohtio-nem,<grex- Pof duas igiturfeptimanas cum more molepiape -
teriorispulfati-vd at tumorofam extenponem dixit, pertepss epet,Chetrurgum quendd vocet Grumber-
^"sr . Alterum ef, minus 'quoque vered Steghio lib. i. genf hominem,docente eventu,ut fattstruculentum,

Sltlhii. tJUrCedici-ne Prailice cap.jq. (cuifermeapentiri itanegligentem. 'Rpgat,utinjummopedevenamp-
videtur TidJus, diSo fupelocojcumaliisAneu^ biincidat. Cumautefheirurguspsb vefbera adve^-
ryfmadipinguiinvenpum&aneriopsm.Penarum nijfet, dr obfenium minus valeret oculorum acie,
emm extenpo varicem ; Arteriarum vero Aneu- venam non tetigit. QuofaSofeBio-nem repetit ; fed
Tyrmaparit,Medictsprohatioris-notecenfo-ribus. nectumfa-nguinisquicquameffluxit. Bocvifotoe.
Coniiufu. igttu-rhic, Cl. Dn. Pab-rici, meam, quaxL. in circulum feBiones infituit, ut denariumnume-

^ cognofceredepderapi de Aneuryfmatisgeneratione rumexcefferint.InPituifeiplirres,nipegerpaim--
opintonem. Tuumfuerit,eiaccuretituijudiciili- patientiarenuijfet. Ouidpti CoaleCcitquiLmma-
manitoremoUquem addere. -Opidutfacere haud ximavulnufculorumpars, verimbinavel terna d
paveris,autdedigneris,poveterinoPranecesptu- coalituabhorrent.Incipit cisttsvicinarub'ere,dole-

Citeritmeffent plura de quibusad te,

delicetoccapcneEpipoHca,admeasdeH. _ ___..

naliteras,qiiamternisillis mihiredditisEpipoUs, quod poPolei lini expeffoneSo rs
fcriberepofem,nipcumtempcr ^-—~——-—•- ■

;t, Seddeiis deinceps nonnihil diperens

CENT URI A IIL 233

M»eIi,-vdaUayiate«tireUireal%ijicioc>iu. 0 ^/ 45 .
OV- 4f* ^li^^JxmJipmmmimremfphMeloimcrUS^ tcrita», cfrfreferihopihercm tum ex Mu, ttm^
frecipuieuphwhu-.cKitettepemfabaarefxiffe.pia
uumepti. Omita^defcmiujphuceUmxmTiU egrimtefefium?enteco]iesmihar^narrxvU.
rdiau^et nalatiusferteTuUocca^umemipfiwici- H^igitttrhijioriaefiiqsiamideo tibifrolixius
S reliqui itemdi^ ad unum mmeSyUti S- deUneare yolui^ Cheirurgmrum mflrerumtmpe-
^aJdep4h&fmaiimpermarefeai.Quu,faaum, rmam,f4um ^negUgemianafeniusdaegerem,
MtetMVesxdtalumuf^ahacelotandemcorripe- tefiarerquequantiinterptmulnscummhutuma-
retur- ^ •Itero ad genu ueq^muitumcmtahefie- IUsregiinihtutuifimilishaberi. Quid enim alibi

ret Xnmaximo ergo fericulo ifpag^OyCheirurgo pat,rei itemloquiiur*

,^'o(quialterumfemult'oimferitixremdemump- Exhocautemcafujumndaquadamfrohlmata^^^^^^^^

biadiunxerat)fummaanxieiMeconPituto,egoac- aruifopiint.Primumep,cujuenaturafuerahumor ,
eerf^, quidratumpede amputationetihta,ju- iUe,quiinfedem delqffui? TUpituteopemfuifep-

diciumcoramexponam. Ri

enim pra aliu humoribus

^expopta^ab^ro audita jphacelompt^virium a- pigidior. oriccumpitmtauniue natur,
mconjiantia £prehenPa,agrimluntate imoprece Pedaliadulcie,aUafalpa,aUaacida,aUamtrea,aua.
%i^ta,(n'thilenimxuncphiprdterintolerabilem., perimergpiterpm,qutpituitapeciesmaluhoc ex.
fierem aquiepemolepum dixit )Juadeouttihia citaritiritreamfortajpsacc^abii.cumabhacetr
Cyb genu amputetur \ perpendensillud Hippoa-atis iaminaqualitatemfrigoris caloruin febre epia-
oraculum^quodhaheturltb. i. dphor,6.dumexrre- Ia,inunaeadem^ueparteexipentem, vulgodedu-
tnismorburemediaexqxipte extrema opponere j«- 'cerefoleant,verumquomodovirreuiijle, erajpu,(p
bet iprefertim cum authoreCelfo lib. 7 . cap. ij. ni- glatinofm humor tamfubitb e capite fuh cute adpe-
hilinterpt,anfatistueumptpr4di‘>m,qxodepu- dem ufquedeyolvipotuifet!
nicum-,piesq,dubiacerta deperationepotiorpt,ut SecundumeP,curfotihuu tSrinunBionibutcale.

/idem Ceipueloquituralibi.^doperationempop. facientibus ac digerentibut.i^ernihilp-ofecerit} *'

S ventum,hic tu vidiph hominis truculentia, Tertium ep,utriidvenainpedefeBa, (ppro voto ,■

peritiamin locando agro, alligandaprmanda feBibJuccepipet, hocep.p vena pBdfanguis rite
(^abfcindendatibia,truncoq^bliga-ndo. Credemi- epluxipet)agrolevamenaliquodperandumfuerit}
hiptiDeus^atia (3clementia (uaoperationemipd: Quartum ef \ curpluravulnufcula coaluerint, 4 -
direxifet,nonmirumprofeB'ofuipet,pageretatea- duo vero vel tria faltem illa coalepere noluerint} e,
Uasprov.eBa,intermanus,ohtantammoram,expi- Tfdaddodemagmatisimpoptione', nilde abpisps
rajfet,fed tantum abfuit uthocveniretaitnec ani- digitis inpartecerrupta, nibde aliis. Hoc faltem^
veltantillumlinqueretur. Prajcriboconfortan- addo, ep rogo,utadpropopta quatuerproblemata
ientem-, dJcoChirurgis, proximereponderevelis.

vero infatifuerunt fu. Repondeovero & egoad tuumproblema.idque Ut p,mh
vni fcientia perfuapone, brevibus, quairis quid fentiam de Medico-Cheirur- & uva i»
mnegUgentius viptant, gi cujusdamparadoxo, quo oPendit cji contendit, 'fyp’»""’

tit 'agerdenubmium conp. eumfite copiofum, adfatietatem ufque inPitu-

" uodegangranq^ turn.indrffentmaepeutilispmum. leAdhocautem

tia: impero viBumconveni
quidabippsperidebeat,ecci
perbia, quaque turgidi in,
monita mea fpernunt, agrt
atq^itanovophacelotrut,
firo inficf patiunittr. Petii
liumidptale,^ualein " "

ChhuTio- ^hacelolegimr. Sed^aid Cheiru

\conteinnmtid paradoxoT^abiliendiimrai ^ ._

^.... ^ ^ . ntia dudtimmeliora qmdemmeminijfepoffiim) experientia. %att0‘

' docuifet.reramaneadocum£,cafxsmeherclepr£- nem ita dnformat: Prstna(^u7)alaxando ahatri»
, fenstefiiseJfepotefi.Q^averocffmagerytumliberi^ acreshfrnores^dyfenteriamexcitantes^ a^ueacmyr
tsxor ^ amicit infanter mferunt ut meum confdiis robaIani(^rhabarbarum tofiumeducunt, erghprum
feejuerenturtjpo^nderunttandemfeficHturoSfVe- norum ^ uvarum ufui^in dyfenteria minime
rum^uafdet jam dicam. Namcurnuterq^palam improbandus. Experientiam vero propriarum

quidemfidempollicitusejfet,ch^tamenalteralieri li^umpratend-* ..

in aureminfirajfe dicitur hac verba: dicanmja- diBorumfruBti
ne nos faihtros»qua voluit Medicuijpofiemus ta- uj^efemetingurgit6

imnofroarlntratuinofirisut
cojferit , nobisimputari non poterit,

Eccequa ttertmmaliUa} quapertinac.
igitur ^ hacin parte DeusviciJJimJud g
adfmjfet, ^ fonte quajt fua natura,quod co
ptumeratdfanofecrevijfeti (fheirurgorum ce:
peraidnequaquam effe^m fuiffet.

Sed quid ampliusfa?prim'opaJftfUerum ca
in apice trunci d pure nealigentia fua depafii, u
pofea ab ea radii truncusteginon potuerint^fed co
aplijint,denovo dradio nonnihilferr' ^
deinde os, qua parte jphacelus in trum
rat,etiam corrugi pajji fuerunt, de cujus refiits

ift^Jerarunt ,rogaruntque, utrum

yurem,quadeefi,&itaformandax

Ouod£unquealvulaxande,acreshmtoresdyfen-
teriuexcitddoeducit,ilffuPusminimeimp>robadul.
Fer^yoncpropptiononep,mpitacorrigaeur.

roborandi faeuiei
, olla,neccauptmor.
hpcaarn^lipcati^ic^enitpmusufusindgfente.

tm ad minorereponded )pruns!(p
loutcresquidem humores aliqua ex
‘ re.fednimia facultate hume.

ru retentrice labefaBant, ex.

tnt,fecusquam dmyrobdanisCrrha-

134 OBSERVAT. -CHIRURGIC.

I baryiiro tofo fieri filet ^ inio iterationi amplifica- bns meis ad tc Uteris intellbafli ) moram trahe-

' ^tte^casfj£m{nbifica.mfceinfir‘vifent, docente rem,acaditaodaj atiaplama quz ponti pro-4^*

propter caloris ab incendio vcherototiam, tum :

ores, fupramodumincalufffet,
:aquafrigidafibicorpusperfuQ* -
rftemtfaU^^vide- derent:bocenimnififacerent,zftaramarimum
riefixmtft^f^^o^^^^riespHrgatosjjam-dicerecer- non amplius fc liifferrepofle, fed devitapcricli-
tQmnpotesjOrmespofihacfimiliterpfirgandosejfe , tari,ajebat. Affunduntaquam ,eainquecopiose,
inquit Galenas likii^pbor. II. iraidem depram- itant veftimenta omnia ipfiimque corpus undi-
mm atque uvarum uja in dyfemeriaetimnecjpe- qneniadcfadum efiet. Quid fit? Corripiturhor-
rare,necafiirmaref oteris> Rei itaqueipfiusnata- rore,ita ut vixex tedo defeendere, & ad zdes
ram diligentius afiimantibus^ prunorum d* uva- fuaspervenire pofiet. Pofterb die, ac deinceps ,
rumrecentiumac crudarum ufius nonpotefiUon ejfi ctfi graviter laboraret, & maximum incendium
formidandus. iAtquebacdeprafintiparadoxa, internorumvifccrumperfeut!ret,morbumtaincn
^olantequafcalamodicereliyuit: quafitihimujus neglexit. Circa quartum natura cumper criti-

^adjunUa ut ad.Dn. 7). VHlLlBBR'fVM SA- quoque intumuit, & inflammatione correptum
'R^fRNVMcommode perferantur , tute pro no-, fuiu Ad Xenodochium itaque deducitur, ubi
firoamorediligentisjime , faefiio,curabis,proinde clarilTimbaczterna laudedignifTimoviroDn.D*
oblooc offeium diligentius te rogare, opus nonha- JACOBO ZWING£ILO, piz momoriz &
bea.Hisergocunttuisomnibusheatisfimevale.Da- Chirurgis ordinariis commibus fuit. Poft dies
^ bamGieJfaHaJfirumdieio.AugufiiQAhnoi6io. aliquot, cum'infiammationem in tibia ad gan-^

' ’ "• --— -^— -.-grznamtendcrc videretDn.ZWINGER.lIS,ro-

OBSEItVATIO- XLVI. gavitme, ut miferum quoque inviferem, ad z*

§^dam cum fupra »jodum incalutjfet, ^ grum itaque mc confero, tibiamquead poplitem
tpfimcorpm aqua frigida perfufumfuif fcreufque, gangrznacorruptamanimadverto.

ftigangrma&(fihacelointibia ■ Porro etli viresproftratas,febrim maximam,,

corripitur. tibiam quinctiamadcaxamfcreufquefupramo*.

Vko Clarisfimo ae DoBiJfimo d;^mintumefadam, acproinde rem iftamangu*

-Dn.D.MI£HAEU DOR-lNGIO.inllluftri {^is-p,ofitamerri.-,fatisfuperqucvideremus,atta.

Academia Gieflena Haflbrum Medicinz mcmquiafzpifiime, enam indefpcratis.Divma

Prof.ordin.atq;eeleberrimo • ciementiaatquc potentia^prarterfpanatqueopi-

Gmihdrnus Fabricius Hildanus. . per(uuii«|usHiJ!^ocraLtKb.'"A^

S. P. D. - monetjomniarccundumratiooemfintfacienda,

T ArdeadtuassclariflTme Dn.D..-refpondeo, trusundique rcarificavimus: unguentum .^Egy- .

quandoquidem tardeeasaccepi,utiexeis, ptiacum,aliaque medicamenta, quseputredini
quas ad ciarisfimum VirumDn.HOlCsTilIMvi- sdveriaatur,appHcuimus,led fruftrajfequentie-* ■ '
communem noftrum arpic-um-dedij intelliges.. mmdie, ad coxam regionemque hepatis ufque
Pergratas sutcmtuas-mihifuiffe,^eun>£eftor, hvid^repcrtafuit, Lipothymiz, frigusextremi- ’’

amicitiam nofteam literis fovere nobisconceda-. ta'm cum morte commutavit.

tur,exanimodoleo. . . . . Nnncadproblcmatatuapaucisrefpondereco-^j^w^j^;

• Cafus quem commumcartij rarus cft, & mi- pabor,. C^ris primo , cujus naturz humot
ror, fenemiUum decrepitum tantos doloresfuf-, i.Uein pcdemde!apfus,ftieriti’. Ipfum pituitofum
ferre, tandemqucevader^potuiffe. Gangrzna niiile,tecumfentio. Frigus enim intenfilfimuin
cnimadigitopedisincipiens,utplurimumIetha-; &nibIefl:ilTimum,quodadfuifrerefers,hocfatis
f . .iL apudBenivenium Sc podon^um in- ^^perqu^ndica^ Nifi tamen pituita illa acrem ;

libus videre licet.- Sedhujusmodifa- quendam humorem ftbi adjundum habuiflet,

..ad folam mifericordiam atque clemen- \ ^on tam facile ad pedem defluere potuiflec, fed

tiamDeipotiuSjquamadinduftriamfcientiamqi & “t^igna qualicatcprzditum fuiffccertumefi,
Cheirurgorura ( quorum imprudentiam aut po- , alioquin temperamentum & harmoniam partis
tiusimpudentiaranonfatis admiraripofrum)E^r: tam cito vitiaflet & deftruxifiet; fzpiflime

ferenda el!e,tecumfentio* ..enimaccidit,utmateriaauthamorexcremen-

Czterum antequam ad problemata tua relpoor; patte sjiqua corporis colligatur retinea-

deam, affedum graviflimum tibi communicare tqrque ad. tempus , fed pofrauam acrimoniam '
er- vifumcft. Superiorizflatecmn Bafilcz apud Se-, malignitatemque infignemacquifiverit, benefi-
'^'reniflimumPrincipem ac Dominum, Dominum cio naturz ad extremitates expcUitur, jbiqud
^*‘7ANLmiIMRA.DZmOUM, Limaniz&c, temperamentum partis dcfl.i-u>t,gangrznamqufl
Ducem, permenfes aliquot (uti ex przeedenti- inducit. A venenata enim & maligna quali-.

C E N T U R I A ^ lilv

'C/ariJiim (g prsfianifime r

Dn. GOILH. FABRJCIO HILDANO ,
Medico Chirurgo apBd Ptitermaceitfis mdnuC-

riOyDonuxo ^amicohoxorazdo -

_1 profuerunt, primo, MKHAEi,DoRiNGmsI>.

^^^^'auianiateri2moAiprofand2erat.Vifiegoj2piC- - S. P. J>. _

toe2l)fceffas er pirataacriortos, in qmbnsof&. taxplBc , ClariPme Du.P^BRlCl,

cariecontanimet2erant,priufqaam cuttsemice-, '<^qmi-aKxr.ofermi^acionihilfUxUiterori
raretar- Ante annos aliquot une cum Dn, D-. <cdrttede<bru,oifeadmecScogiarecapi:QMfit,^
nUmt- Z-STINGEROp.m.Bafilecnfeminvifi, cui etiamnii a' -vxldi-atreitrytitcrMtlim^ijuM anumeufesfefu
TO perinterrailaabfccfliisin capite fuboriunnir , ia udtejxanvtyaimaniutuili uoperoiexiffejdijuoii^

meningem uiqueerorumconfpicicur. Eainpaite cUrtjp.mtem P' 'rtimDn.D.LENTVLVM,tuta
capias doIprprscedit,quitamei5.non ufqueadeo Jjn»DuSjiRJ4CElSjZ}Ad7KttticuptebamJit^cu
graviseftXeddiuturnus, tanaemqoogueditis in ifiam confvstudinem celereixci-

tumoremeievaturjpaulatimqjiuppuratur.Aperta jrsrem-ititutautetwJit^voluifameitprAfetftemucctu.-
■ vomica offacarieadeo contaminata inveniuntur fi^emii<itefirihendiKegltgere,utfciltcttintedige-
ut etiamabfque difficultatead meningem excra.hi res,nihilmihipoffe accideregr^f^^^^ukmficrThrh
poiHnt: Hiftoriamintegramutadfcribam.otiuin lit^astecumcommutem-, Ero'autera,protemp6rts
Lndatar;videbisii!am,DeovbIente,poft.Secan- ^^ii^rum-xegottorHratwne,b/eviftm:€e.Promifi.

lundiones pfopter rpiiTitu^ d»dum,meadtepn^ciigtKrUyW attosaffebiue. dyfi-'Dyi

_^ ^

■dinem & denfitatem cutis. Pedes&nim&digitos ef;teriaida,qu£ar,ee a>ijjumfej^^uia/teyfimii0r- Giefeha,
pediscaUofacuteintreftitosefTejOmmbusnomm xitydefieriti^uini}jaHt€kmefQttffimHmobferve^i:d^V*°^^f‘
cft. Non-potueruntigitur medicamenta ad io- ^rimumentmfiudiofm^utdamnanoTieSa^opfi-*^^^.^
cum afFedbum ufque penctrare.Tertib,quia inum- ‘^Ham convaluit ,aeerbij?rKtd ophthalmiantincur-
€HoDes‘porosobftruebant: Oleaenim,etfi calida cuifar.ataAcfiuxioadtaluTndextricntrisfuc-:

fintjfemper tamen aliquidvifeofitatis fibiadjun-' heiTrdeamphffimi Bicafierii Gr^entCan- OphthM-

;ftumhabentiprjeci'pueautemeaoIea,qusperin- cellarius^, lOH^NNESST^PPJVS, ddyfen~^'^‘‘y

- - gyat ^corripiebatur. Tertihi

^ ^ ^ tpofidyfentermmhebdomade

flueret,perven$fei9:ionem copiosd attractam fu- catarrhofisffocativo perimebatur. Quanoifludio- S**^*^^.*^
iffciquiseftquiambigat ? -Potius itaque per alias fitseViimiaoriHndus ^parotide (inifira^utrmsyj^^^^**'
viascducenda, quam ad extremitates, partesin- gefjeinflamtnatione^quainabfceffum etiafyidejiit^ '
iquam,in quibuscalor nativus& humiduradica- affigcba!Kr,efKtAgreetiampnefaciesturpitudinera_
le jam antea iabefadatum 6c fere ex£in(aum > at - alicjuam contraheret j X>eo auxtliante , raea opera
'trahenda erat. tandem refiifutus-, Deni^ rujlicai quidam e vicino

AiPHlh- Coalefomtvulnufcula ftonnullajproculdubio pagoperfemefirecudyfenteria-confiiPiatusefiJUud
fc«4. qiiia fiiper6ciaiia> & tantummodo in cute erant, etiam tucdeprehendi-^cumquod d nimio potu agros
Duoveroveitriacoaiefccre noluerunt,cum pro- fibiteperare.tucovalefcentesdn-imtocorporUmotu
fundiora,&oartib. nefvolisoroxima effent: qua^ fibi cavereopoyfear,prioru retmultapoffern adfer-
i,qux ad reliqui re exempla^fixecefariuraed efe dsccerem^pofiirii

riaaliqua,utantcaquoqucdixijacris&mali- ejfet^animirecyeandlgratidiex

?e“ml

gnafubeflet,&proptrptloloremhumorescontu ucpaulokngiitsex^iiciatusinrecidivsminctdityd
nuoaffluerent, fequutaeftinflammatio-, tan- ijuuegriiisprioredygsatiriiipofleiijiheratus,. .
demque calorisextinaio.Hscfunt virclariflime, Iit!deuamextei]’A!trerelibet-.HtrKr>! eoi 'j«j
eadtuasinprafensrefponderepotui.Addidif- primo mjutiu grav,fimiJldtimddyfixtmaaffli.

1 hinc & inde obfervationds, &exemplaadin- guntuTyrS creberrimas dejetlioxeshahentyfacUi ex
ftitutum nbttrum facientia . fodcccnpationess mn-gere poffeeredasiCoxtrariumeKim cismracio '
quibushicBernseofaruordd non concedunt.Quas tum experiemiaeviuCere'iiid:emur.Ratioijuidem-,
adDft D.BAuHiNuM&DN. D.SARACENuMmic ejuod mu tam materii copiora (g maltgmtatem,
fifti literas, eas omnes tfadendascuravi.D-. Dm gudmmriumimbeciditatemportKidat.Experiem
I.ENTULO.(qm relponfum promittit) fuastradidh tU vero i utpne yuodmutdhtum Profefforemm'.
ClanflimumvirumDu.D.SEK-NERTBMmeono- ftrumMathemattcu,p:mX)a.M.NlCOi.AyM
mn^usfo-diJuta plurimum. Valeamantiffime HERHANNPM,fed^yaaier»asfiudiefis,di
Ds.T).Doringi , & cum tuis omnibus felicit^ epuorumuuo aliasadtefcripp , taUratiaueextiux
virediUi RaptimBrmzHelveticornm Sosviderimus, Hecraptiraudlefirihereplacuity

peres. Vale curatuudtutiijiraiy^g ambis fulve.

ScrihebamGieffaHajforumdievt.Mtr-
, tis.4nml6lh

OBSEPv^

OBSERVAT. CHIRURGIC,

OBSERVATIO XLVIL

smplum, antcjjuamhujnsepiftoIsfinemtM- 4?*

m,^DjferiterU^ii>ijjtnu

ftquutt. Primo , afaundanoam potos i

Vara AmpUfiima dt^Kt DaSifima iiieconvemre,tecum fentio,!nte

£)n. MICH. DORJNGIO BRESLAVIENSI, acnimislob '

JJn. MICH. UUKJNWO BiLtSLAVlEJNSi, acninoslobricaredditpotuscopia. Smtitaqjpo-
Pbllolbphia; & Mediriny Dofiori looge cele- culcntaaliquo modol^iB^ &ftipticitateqQadani

lingolari.
Fabricim t

■fc yT Easquod rion acceperis,cla’riflimetniDN.
jViDoRINGIjVefienienter doko.In fcriben-
diSonim ad te iiterisi quoticicunqueieie obtulit

prsdita , quo humeflando dcnutrieado etiam
partes roborarepofllnt. •

Motum corporis dyienterids adveriJUImmn-
efle,quisnegareau/useflet?Si enim medicamen-
tnmpurgans, utHippocratcs&eaperientiaipia

• jfcgnitcr vero & tarde, fi fomnns indu-
—, vjaantb magis id in dyfentericis, in quibus
obtue- facultas retcntrix vifcerum fupramodumiabefa-
lonicri- aataeitexlpefiandum?

Dyfentericoi

fcriptistecUmfovMecupio.Measigituradte,uti Dyfantencos, qmftat.mabm.aomorb.^-,.,j
quoquetuasadme,£rpiffimeintanulocorumdi- «iTunelaborat, &creberrmrisdejectionesha-
&inaIoquopiam&tointercipiim6&pror- bent,v^evaderepoffe.tauomconfentaneumet
fusinterire,none^ftquoddubito. _ Mat»ae.^ qumacnsSt malina, mteftinayel-

C^iar de Dyfenteria fcripfifti4ibenterlegi,im- l‘ca^&do ores m^moSainqiuq
ru^rofeab,poft tantas evacuationes &inani- proftrationemexrufc.tat.
tiobetricorporis wmgravesjcamquepericulofos Ceterum faiftoriadeDyi^t ^

tonfequi pofle morbos. Caufamegopotiusad habetjAQUESBUXERPaterniacenfis/aberli-^ffwira-
quaiitatem humoris peccantis,quam ad quanrita- gnarius,vir juvenis & robuftus,cum ocitinere, & '«JP*».
tem referendam efTe arbitror. In Dyfenteria enim violento motu corporis/upraraodum inc^uiffet,
corpora hum5ribus acribus & malignis onerata & maximum hauftuaqusfrigidiffimsbibiffetyin
cire,omnibusinconfeffocft.Siigiturnatura,infi- febriculamcontinuamincidit: exqua tamenpo-
jie morbi, excrementum aliquod, ad partem ali- tius naturae bcncfido , quam medicamentorum»
quam cOrporis expellit, ctiamfi in minima fuerit curatus fuit: Nullos enim adhibuit Medicos. Sed
‘quanticate,propter acredinem tamen atque mali- quit fit?i febre vix curato,aliis & quidem gravilS-
gnitatem fuam gravifllmos morbos procreat. mis fymptomatis(quaB cum morbo iftonovo,an-
Dyfcntcriaillagraviffima,qu*lupcrioribusan- te annos viginti in Haffia orta, krehelkrankheit
hishic&in vicinia multos e medio fuftulit, varios multum conveniebant) correptus fuit. Stupore»**».
quoq;pofl:fereIiquitmorbos.R.everendusDom. enimdolorifico&moleftocrurum , cumagita- tUcaUva
JOHANNES MER.tlLA,EccIe{ijB Patcrniaccn- tione aliqua convuifiva circa nervos 8 c periofti- "‘'1
fisVcrbiDiviniMinifterfidelilfimus, communis um,vcxabatur,itaquidcm,ut nonnunquamcrura
lioieramicus, cumaDyfenteriaferecuratuscC- i pedibusadcoxasulqj formicisfeaterevideren-'^^^
fet,anginagraviffimacbrreptusfuit, Hiftoriam turddque maximis cum doloribus , atquenunc
-Tic ut adferibam , otium non da- extenfione, nunc retra<Sionenervorum ac ' ’

Videbis illam in tertia Centuria obferva- bat. ^ocuminconfiliumadhibituseffem , &

Sed&muitipoft Dyfenteriamdolori- incuradonemorbi ^ermenfem ir
[orum,5cquidem gravif[imis,excruciati cumfruduoccupatiflimus fuilTer

12- DyfcnterisFnc

, dyfenteria.

5 ,&filIusDom.JACOBIDETR.IBlISPa- fanguinem&ramenta,ver

I tatis ,&nhusiJom.Ji^
teruiaccnfis,pofi: Dyfei

tf« e puero itu correptus fuit, ita Ut, quicquid ingereret, busque excerneret. Febris adera

autperfuperiora, autperinfbriora.indigeftare- inquietudines magna, aliaque pefiimafympto^
jiceret. Multa quidem, fedpaucocumfrudu, mata. Fcetor indiesadebaudusfuit^uttaridera

^xafuiffetjfuafi, utproi

familiares & amici amplius cum ipfo verfirino

ereconlumptuu

irquefuccefiu.

_ _ilblebant, noniblumcui_.-..u.-u-

iramlaSaret. piose rejecit, fcd&fponte per fecefliimerierpftf
xabreveenim rnnt. Abumbilicoufqueadpedesadebreiblu-'-
tusfuit. Ven- tusfuit.utcxcrementaalvifimul&urina.invo-
m mufeat. luntarid & guttatim effluerent. Ego ab iui»
mafticis&menth£inunxi,&empLex tacamaha- tio morbi corpus aliquoties rhabarbaro , my-

caapplicui. robalanis , & fimiilbus purgavi , & nihil

r. ^ Dyfenteria curatione defiderantur.

malignitateDyfinterisinmefflumadferre : fed omifi ; Aftringentia tamen proptervt,ui,u.,..-
prolixas feribendi litteras,occupationesmaicnon bundantiam,& fcetorisvehementiam, (neputri-

ejhibai. CiTOTeroinquartnmmenlontjn-.—
pfun!itaocciipitusfuiflem,tandeDirino6yorc
tum a Dylenteria tum eaaai a priori morbo pfe^
niflim ereflitatns fuit.

' Porro,Vir t:iarifnme,<|md,qu$fo,ientis 4c eau-

fibnjnsdyCenteriatamgraviflimzPiigo excalefa-
Sionem' corporis, &pocum frigitium primariam
oiUnium liprum SymptomanitircautomitilTc
arbitror.Ex pota enim aqu^ iri^diflimsfangBi -
nem&huinores repente &przter modum refrf-
geraioSj S veluticoagulatos fuiffe, acpofteapu¬
tredine cohtraxiiie, verifimile efl:.Ex illa porro pu¬
tredine vaporis maligni ad BcrVosperyenerunt,

dem prztetea materiam in partealiquacorporis

putrefafiam, acrem &'malignam redditam, nec
noiiadintelfinadelatam,dyfenteriam *!iqaaque
lymptomata eacilaffe mihi videtur. T ufm.tamen
hac de re bpinidnem atque fcntentiam libenter
intelifgam. Vale vir Ampliflimej&in boiium pu-'
blicnmfelicitervivediu. Raptim24,Maji.id!i.

OBSERVATIO XLVIU.

nxmitximohitijlufrigid£,febnmameodtm

^■Ainfebribuseftafuspotas frigida aqus,&a.
.Galenomuldsin locisee-ebfatas, fehratistamen

ia.&aiibii notatis. Qui fecusfaciunt, &indiffe-
rentcrfrigidam exbibent > ^grisnon remedium
falutar^ led necem aliquando oberunt, ut idem
G^enus-libro de de confvetudine exemplo
Arionis Peripatetici teftalur. Huic' enim
in febre exhibita frigida, fubito exaniraatuseft.
Non autem aGdenb-ipfojUt clariinraus,D.R.to-
LANus (procul dubio prster opinionem inopina^
tcq; fcrip{it)fcd ab aliisMedicis exhibita fuerat.

Cuidam LudimagiftroEbroduniidemacciditi
Ille cum febre ardenti laboraret,aMedico fub, yi-
ro pio>dodo,atque in Hermedca Medicina undi-
quaquedoSojVehementerpoftularetjUtfibihaa-
ftum frigida permitteret, conceflit ipli Medicus,
ea tamen lege , ut limites mediocritatis minime
transgrederetur.; Dilceffo Medici,aqualem im¬
pletum frigida cumfibiadomefticisadferendunl
manda{ret^chauftummaxiraumj&quantam an-

kelitiisfufferrepotuit3 bif’^^ -. i. .. v
duscft. -

IRIA Ht m

OBSERYAT. XLXt o\

^i^cttifotuqidditmmteriniitun ’

j^X&igidiflirao^azpota febridtante interiit

lium,vincmebriamSidomumrediit, ac cumitiw

revisarum apprehenditin culina ubi cumAnfausj
loco cerevilia: ultra libras duas haufi/Tetacetijin-
tra horas 24. e^qjiravit.

ClanffimusDn-.D.AfeNOLbusMANLios, vif
dodrinaatqj-^erientiaVefe ib%ni^ &in Ac^
demia Colonienfi MedicinsProfeflbrlongecele-
berrimusatqiprimarius, Prseceptor meus pluri-
muhonoranuus, m!fiinarravit,fe Comitiscuju&
damnovi^efamulumiqu! tumexviolentifiinia8c
celerrima equitatione fupra modum incaluiff^,
totumque corpusfudorepeffuiurh elfet,&m;''
muit^hauftum vi ‘ •

Method. med.lib.p. & 11. traduntur,expendendae
conveniunt. Apud Anth. Beniven, de abditis ac
mirandis morborum caufis accuratio¬
nibus Cmiiis cafus repe-

OBSERVATIO L.

Ex mmerftone corporis excaiefa^i inoqum
frigidam gravijfma/ymptomata,
tundem^ morsfeqmta.

D ivini Hippocratisl. i.Aphor.51. {ententianl>
ubi fieferiptum ^reptni-

teevactiaye^auirepl^etapitcalejacereyjelr^ige-^

perrWoy^Wjveri^imam eflejqnotidiana experiem.
tia in p.raxi nos docet. Subitaneas enim mutatio¬
nes,natura vixablq;pericuIo fuiTcrrepoteft-^/^Oii
atftfint, inquit idem Hippocrates feiifimfit ac vu.

j^^fTjij/.Poriro quam pericuiofunl
-Iit, intemaspartesinardencibus febtibus, aut ali¬
quam alramobrcaulam.aEftuantes-, repente & in-
tempeftive refrigerare, ex duabus procedentibus
obferv. apparetnn profendverb -obfervationeo-
ftuofumcorptis , neextrinfrcusquidemabfque
rhaximo periculo repente refrigerari pofie exem^
plodemonfttarcvifuraefr. .

Reverendus Vir Dn.JoH. dn MGLLiN,Presby^
ter in Morins, haud procul Paterniacum j vir ro-
buftus & annumcirciter55.agens,cumquadadi^
tempore mellis in agris fupra modum incaluilTet,
&pofroccafum folisdomurediretjn rivulo quo-
damlefe immerfic3iiTjb & caput eadeaquaabluite
Veruipinterimdufe abluebat, forte fortdna fu^
buculaidrivuludecidit.Q^u vero folus eiTetancq^
palliujimb ne thorace quidepenes fehaberct, fuw
bucula, illa ita madidainduerecoaiftusfuit.Hinc
corpus antequaad odesfuas perveniret, repete &
fupramodurefrigefafcui&caioriiie maximus ex^
tei-naru parriuintempefrive ad intcriorarepulfus
fuit.Quapropter no diu pofr exorta efr febris,do^
lor capitisjtulTicula quoqj ficcaSe hypo chodrioru ^
tenfio,paulatim fequebatur.A febrequidenaturc
potius,qua artis(nullos enim adhibuit,Medicos,)
bencheio curatus fuit. Dolor-verb capitis & tuffis,
ad fineuiq; vitx fuseipfumperp.etubcoitatifunt;

OBSERVAT. CHIRIIRGIC.

Ab initio morbnm negladt, pollea vero qonm 7. Qak oSidao mteipCnsotitnm a regio- ^
* Tideretomniainpqnsrui, cuncMedicoseradt nelnmbornmniptnsfueratablcefliis, multum- 2'&
tos, nunc eropiricosadhibnit,&d fruftrajitae- que emanaverat purulents ac foeodz materia, “ Jd-
nim induratum erat heparipfms; uri ego bilce viium fuit infpicere partem illairi, iuci& itaque
meisniambus^qaoriespalpavijUtlapidisdnri- cute, fubjefta caro ad vertebras & homoplataa
tiem iere przfe foret. Anflapaulariroduririe usque fpbacelata de putrida repem^. Interim
enfione&tulEt ' ' ’ '

hepatis, hypocht

vitadilceint. Anno IrioS. cumperduosintegtos

OBSERVATIO LI.

OBSERVATIO LIIl.
g/da/» cam deglutivi^et Gammarum,
maximK cum daUnbui moritur^

F Atuus quidam in aula cujusdam Principis Oe-
Ibphaguro adeo amplum habebat., ut cru-
ftam panis,eriaailiduriflimama: magnitudinem

/^lIidS^exdLefldcbNob{isviri JOHAN. ovig^hnzfoe adajantem,faalhmedegluti-
UFRANClSCfdeMARTlNES,Dominide ^adamd.e™mgamarosv,vosmcue

^od,JEAN VASdHAXITnomine,natione !>■’“' attuhffent, es adiiannumperruaGombus,
Sabaudui, feptuagenaritts, fed robuftiflimus. utpmmarum vivumdeglutiret, metamsatque
morbisquerafVobnoidus,Annoi5J7.tertiana mduausfot.idcumparvonegouofeaffet,pro-
fcbre mirum in modum arefafius &estenuatus tmusdolor&crucatusadeo masimuss fequutus

haXmproprizurinzebibebat. Idcumfpacio poftquamen.m ad quartum ufqu^e diem dolorE
-v.ar„orme/Gumconrinuaffct,&interimhydra- busift.smaa.m.s&continuis febre,convulGp.

fuiffetacjuinetiamopti- nibus&deliriis-excruaatuseffet> finem vit« fus

ntfis ^Hipofiut.

m paulatim fubfidit, tandemque_p)c-

aj 7^-. OBSERVATIO LIV.

adannumido4. p»_ Ve coharemia frafutii cu

- I Uvenis quidam viginti circiter annorum «a-

bentem» inphthifm incidens, extinfius fuit. *ris,cum juvenculam formolam fatisduxiifet,

... ^-- --ipfe verbad congrelTum ineptuseflet, paulatim

OBSERVATIO Lll. difceptario&diflbnGodomeftica inter utrumq;

■ . , ‘itg»a,referta. inquiritur.; unus atque alter f«as, minus tamen

A Nno lysfi. 4. April. Cadaver cujusdam validas adfert rationes, Iliade veritateaperien-
quadragenatii j aGite cxtinSi.Eoram viro da &conGtenda ftrenue admonita, fea marito.
doSiflimo ac celeberrimo Dn. Georgio Jeni- noSesdiesquemiruroinmodum.&absqueulIa
fchio LadislaiWclenii,Baronis ZeroriniMedia voluptate,imb ad pudendorum excoriationem
co ordinario,diflecui. &quzfequuntur anno- ulque defatigaris indicaverat. Ut itaque qua:
tarione digna inveni, hujusreicaufaeflftjinnotefceretjdecretumfuit,

I. PartesmufculofieabdominiSjferoGshurao- utgenitaGaejus ameinfpicercntur. Tum prz-
ribus referta erant. putium mediante Ggamento, fubteir balano fir-

a. Vacuum ventris aqua fcerida adeo reple- miteradh®rcntemanimadvettcbam,ita quidem,
.tiimfuit,utinteftinaplaneciinnatarent. uttidllationequadamfadla.cummembrum viri.

3. IntclHnis omnibus, a piloro usque adre- le ere&uiri fuiflet, balanus perinzum versus re-
flum undique corpulctilaaIba,callofa& pinguia, trahetur,penis<jue plane reduplicaretur.
magnitudinem piGnoncxcedentia,mediancete- Incurvatico autem-hzc atque redupGcatio
nuiflimisGbrisappendcbant. membri, in congrefTu dificultatis omnis caufa

^ Inmelenterionullanequevena, neque ar- fuerat. Purgafo itaque corpore, & in cubito ve¬
teria apparuit, naincira,ipfuminfedemcolloeavi,&miniftris,

j. Hepar durum, inHamm,,&colore paIBdo quibrachia&cruratenerencjconftitutis,cultel-
erat,parumqueinle continebat finguinis: Re- lo%aratorio.przputiuroaglandefeparavi,poft-
nes ejusdem erantcoloris. eaHnteumreduplicatum, & albumine ovi made-

6. Lien valde exiguum extenuatumque erat. faiSum, inter praqiutium balanumque impofui.
Idque illamob caulam,quod fcirrhus magnus Poftprimumapparatum.digeftivnmperdiesali- '

'ca vaia,cum illa,quzllt

l^quziienemii^rediun- quot ,deinde vero exiccantia, cicatricemque in-
;illo prodeunt, tntumue- ducentia applicui, moderatam item Venerem
rr Sicdivino favore curationem feliciter

eAmo-

CENTURIA m. 439

A N.N O T A t 16. RINGlVM^nficSri.Liciiituiimiidmiixmmc. qu

,.Affei3:iislriciBpliddecaalifii:.Ailtenimpro- lUnonferveucriitt^ihilomiTius cumamUmmjier
^ JS'TiterQlcaspr$patii&bakaj,iBtabiplkpriinafor- comamisDa.GOTSCHALKVS MONHE-
matione. Inbalaniemm&praptmiulcerumcu- HilVSaU<juUUtm.rtimitdtedirst,mliiimtn-
laooneFadliiaie.&przapaeinptteris^mboco- «tittere,<jmnKnameUcjm^tefiiliiwcm,tutfje
^efcantjitautdeindpprzpunumretraliinonpot meditMitiptbfi^iteme-htfiorixmedicipihjtccrenii
dt,G2aiq;^p^opi^oa£minepa. C^aproptcr troiefiiaiimfiiityhacipfapTrictdenteefiitirdieBipmdt
inhujuim^ij^forpcbfitipiiejChinirgusucdi- p!:€rxafifreinr,ciiijecKr,wte;^a,ie-

EgentuniadiifccaiiPei^Sdl.^blamina.ptoi- tricitlm&Ucn-.ci!mmtfi!ttctur,iaximxpantxx-
beamincnmtam &aliquo modo craffam.impO; traumit/icupropexdemiii^xthompAuchs-vhiciis
re foliiiis fum:aIiquando quoque pulverem ali- vaamfii mifm vix i«upientifa,cam rMrte mox

quemeaiccaqtem.veiuapmmDiumjiitnargyrUj commKtn-^...

' cerulii.&hujufmodicppioseinfpergq. ’ In hoc Monfiropn mi?iiailofi!sbicpiirtMpofitjaiua
'autem nqftrosgrocohsremiah^caprima for- miixifiJlgretK>-,prcuxiBd^mimddexcUebmri.
madone originem duxerat,quohS&piffime.u^ hitsMcdat3,aUisi}^vmidoa!i,drdij[iBwm'deli-
■venire fclet, ut plurimum tameninjuvenibus, heratzmfHUy xt xon jo^m exiermsvifiWpi-aer -
qundiiibidinihusVenereisddilarfmclpiunt, aut xHKrdpropsxdextixJideiiamixterior Srpofisil.
iruropitur, aut propter frequenaorem penis e- litKdtfpofatoccxjSdcrarelxr. tgxddecMhmpn-
. rcAohahitadiftendituratquerelaxatur.utpoft- fi»tixD«.D.GVJGff£LMMA10S/S,DB,
ei nuiiutn-yeiedgudm-farteminferatincommo- £>. THOMAE. MIHGONH , X>x.-M /Oj. ''
dum. Quum "autem vinculum hocfe'ablciade're BANNlSKEPLER!,Mathematit<irxmPAn‘

neceffefueritjdihgehriaadlubeiidailljutidper «pa,£J dbor’:i,<.orpiitp-!iaRi^a>ucfepaltHriimape-

niediumfiat,!tautneq;pr.pputmm jihultominus riehaiuT.lntenHsinmfimovextreparmUixvenie-
balMuskdngamr, pfkcipuefi.vinculum.nqnin batxrjecorislobxs , -ex sjxovexxxnvxfttrfamm
Infima parte balani fuerlCFacilcenim eplocidu- deorfitm pregrediebuster, quiconaxuus erat eam
£iMSudnafius,'perfodi,in'deq; fiftulaconiequipd- itcoriexterno,.^pecalutrilnaraembraxiseiratm-
teritjdt quapoftmodumKsecincommoda leque- datus,perumhiULifortmexetdejungebatur. E/s-
rehtur.nt tain urina,quain femen per illam efflue- ternu jecur.plenariam lecbris formam habebat,ve-
ret. Potius itaque de pfaputio (nifialiterfieti namporta exmefenterio externo tjuoa recipiebat
pollit)quam'debalano ahfciridendum.Etiamfie- -&cura ventriculoveficulafeUea, liem,catefisejue'

non (fflzquiparandumperforationiductusud- ^l’U‘‘‘f''r‘>menguU.quo^defte»debatinveit-
narii.PaulusiEginecatamenl.(S.c.5.iS.incontraria ‘riculum,Jicintefiinum.pofiremum,eodem itinere
efl:fentehtia,vultenimutp.oduSdcglande,quatn cavitateminfimiventrispeiebat,(^extremoeut-
pra:putiqaliquidaufefatur,,quodcgointelhgen7 curiinferioritungebatur. CateraiHteriitsauoad
j dum dxjlHmpiquum cohatfeneiain carnpfis parti- renesvafafpermatica,catera^-, membra eeneratio^
busbalaraVvelutiadlatera,autlupremaparte ac- nidicata.juflo modofefe habebant. In reliauii

cideritlininfimaverbparteid vix fine fefionedu- rnemhrismhilpngulare (ibfervavtmm,niji quod e-
flosurinariifieripplfe, certumefflfeimusenim, juemo,dioblataoccafione, maximeEcaroenterem
duaumintUaparte ttnuimtummodbmembta- ipramDn.KEPLERO.fundametita monftravc
na veftitum eire.qus incifepoftmodum difficilli- rim,quodinfi!ns in utero noapropriamfedmater-

_ _■' ■ _ ■ corSaliurn umbe .quatenmadoculumt^ctlm.

{ortsanaffiomor,n,quajungsturvenacava(Sarte~
riavenofa,cS'proceJ[Hm,cuius beneficio arteria ma.
gnaeg vena ariena magna vena arteriofa uni-

j_ untur,quarateones pulmonesm embryonejangui-
nemimmediateex cava , (Sfpiritum ex arteria
magna recipiunt,abomni,nterim operatione corde

cjuiefiente. De quo vide plurima fuffictenttaargu.
menca,tnlibro fecundo Exercit. nobiiium,decor-
- f^^tlSanima.quafi.deVitamfantismutero.
Clvalescumtuisixvoio,PraJla«tifiimbFABRl- fibiE^tetn^ifmtdlme^yf^"’^'’^^^^

„ . -DO. ummutatme plurimiemvalerein^ragnantibut.

OBSERVATIO LV.

& partu monfitefo Pragei nato.
Greoprius-Hcrstius D. illuftriffimi Lat
graffiiHaffije Medicus&inilluftri Acade¬
mia GielTena Medicina ProfeC

Cmlhelmo Fabricio Hiliino '■
P. D.

*«H phamafiajpiruib. Q htmonb. wiperet^n
>a Tootum diverfitm mprimiti^acadmoMple
sFERNELIVS, LAVRENriVS,POR-
l,Sialudems«firMt. ^tvtridha-varieia
identalistanthmfmt ,

i0^5«-

. e E,N T-tiR.i A- Iit Mi

neque eetundl potrat. Ofla enim crqHs, bfli Dande infirumenta ferrea adaptavi, quibus jJ,
Soris,feenncinmnatur£ ordinem, utartrcu- paulatimpcdeni. Divino&vore, itareftitui, ut
join ^ngerenc,nonadja£ebant;fedfcrfimre- poftea absque difEcultate, Scerefiequidem,&
nafia, cavitatem illam, quam inferiora femoris omatimincederepoflayiullumque hujusdefor-
capitaefiiciuntiadimplcljant, ita ut os femoris initatis vefigiumapp^cat. Vivit ad hunc iftum
aliquombdo promineret. Proinde os Femoris annnmi'6i3.Genero£usifte &aq.. annumztatis

verFnsgenUjlaramdepreflumquejUtlbleSjnii- arangiu-

nime erat, neque duobus capitibus aut appendi. - EiEMPt^M JH.

^us, multo minus intervallo iUo inter prardida Colonia Agrippina pucllain no

capitapraditnm, fcd aliquo niodo oblongum & 5- —c._

in acutam delinebat. ^

, irmofam,&exnobili6milia oriundam
Vidi, cuicoUu-m uteriunS cum collo vefiescon¬
de fiise propendebat. Urina COntinnb Stinvoluntii

Adjacentesinim prfes fua s

tus.anodyna exficcantia, aliaqne quz prodelfe
Videbantur, przfcripfi, 'y .

Canfa autem huj'as mali talis fuerat Mater
tumuterogeftarcti accedit ad illam paupercula j,
eleemofynamque ab iplaexpolcit; fiiiinlAfuz
■paupertatis caufam , & quod proptefprbl^lum
uterum , operari non polFet 3 exponit. Quum,
autem , quomodo affc&us ifteiii dif&ili partu li-
biaccidilienarraret, commota & perturbata fuit
przgnans. pucUamque poftea, uti dixi, defeSuoc
fimprogeriuit;

ExkMPIUM iV.

Annbiypb. Nobilis quidam propeHildenamj
'ex nxore lira puellam formolam accepit, ea quum
ad tertium & qtiartum annum,statis pervenilTer,

lijinprimis circa lumbos&oslacrumjadeblu-
brica & laxa erat, ac fi nullis ligamentis aut ncr-
. Porro etfi-atnbb articuli facilimd hirte Stinde vis przditzfiiilTentvertebne. Medicamentamul-
Fefte^i pofl£nt,infedemtamen naturalem difK-' ta cum interna, tum etiam externa i quzparteS
culter reponi, repofids vero retineri niinime po- nervofas roborant; przlcrlpfi & adhibui, ledfrii^
iuerunt.' Idque non foium ob ligamentorum ftra uii & poft me nonnulli alii & quidem viri
impotentiam, verum.etiam quod przdiita olTa doSi,manuni adhibuerunt. Matrona autem
‘cavitatibus fuis atque extuberaiitiis, quorum bc- Hzc, dum przgnans elfet, quadam die ex ftamnb
■ neficioleinVicemrccipinnt.curabant. Hancob in dorfum cecidit, & quia excafiiiftbfupramo-
- caufam quum malum incurabile efle cognovis- dumcommotaatque perterritafuerat,Verifimile
fem, nianum adhibere nolui. Poft meum abi- effemihi videtur, puellam affeSum fuuminde
'tumnonnullialiivocatifueruat.ledfruftrd. Vi- contraxilfe. AnnoliSii.tum Hildenamprofe-
Vit adhucpuellaifta,formofa, & reliquis raem- Suseflem,puellam iftam adhuc vivere,non ta-
brisquamopdraeconftitutaeftjgrailisquinetiam men absque fulFuIcrisincedere polTe, abipfius

Pervenit autem non tantumad confiftentcm x- Czterum imaginatio illa-fortis prxgnantium ,
iatem,& liberosaliquot progenuit, fed &ad hunc ex terrore aut maxima aliqua commotione animi
ulque diem 2y.N0vemb.i6ap. vivit :uti hodie ex concepta, non Iblummonftrofipartuscaufaexia
patre ipfo, Domino Rolas hic Bernz intellexi, ftit, verum etiam fi inmalada,& primis quidem
ExiMPtuM U. gcftationis menfibus , praegnanti ,quodavide

Illuftrisquidamgravida,cumquadamdiec're- concupivitjdencgatumfueritiimprimituVfcetui
f>idis incederet, & forte for,tuha vailiaret, ali- ftigmarei expetitz.&utplurimumvaletudina-
quombdoc6mmota,atqueperturbatafuit.PucI- riuseft. Nonnunquara quoqueinuterompria
Ium poftea progenuit, cui pes( fi i-cacmeminid tiif. Hujus non alia mihi ratio (LEMNIIVera
dexter, ita diftortus fuit, ut digiti versus reflecte- bisutbr.j excogitare, pofie videtur, quam quo J
retor. Itaque cum incederet, nOii planta pe- confraaomosroremulierisanimojfpiritusvita-
dis,fedpotiusmalkolbexteriorifolumcalcabati Ics imminui,atque humores fcetuialendo deftla

prauctgteffus elfet, & nonnulli, abfquefucceflii gat;. Sic utinfansalimentb.quoipfiiramaterex-
- = confiiium adhibitifoilfent,tandem3c plerenoluit,deftitutus,vclclanguefcat,velerab-

mbernol- riatur. Anno 1608. huj‘usreiexcmplumnon
poftitio- vulgaremlhividere contigit. Honefta matrona
Paterniacenfis gravida cumeflet; & quadam die

r. Medicament
dura quoque corroborantia applicui;-

i4i O B S E R V A T. C H 1 R U R G 1 e.

OK5& arK)IagMos,qmve!nnventoinfl^ottuberanii kzapoda^OTqaendjmzgrimcontriv;:!*!^^:

« ;! quosqihicinconviTUspfobclhmsparareiok- tanmshabm l^otes atque vigilias, ut propriam ^
^ ‘ bant,avidenimisappetaet,ancilteverbeos,nt meam valetudinem negligere coaflus fuerim.

palatoluofarisgrarieflent,minimeparairmt,ne- Propter longamprztereaablentiara meam P».
fcio quo moerore radioque correpta fuerit prz- te^iaco , alizquoquedifficufeatesinterven&e
gnansiquainobremrdiquumtempus geftatibnis Hinc auQo in me humore melancholico uj
multis’cumdoloribusacmoleftiiscontrivit.Tan- qu^am ('ab initio continuam) incidi. Fe-

dem,nimirumzo.Mattii,puellam non tantum fu-, btis quidemcuratafuitjfedremanferuntobfiru-
pra modum debilem & extenuatam . verum et- aiones vifcerum, quz etiam nunc moleftiam

iamreiappetiralignatampepcrit. Quandoqui-maximammihiadfcrant.iyfiatvoiuntasDo-

dem e regione offis facri tuberculum habebat, mini.

quod horum artolaganorum formam omnino Inpraxiraranonnullahocannomihioccorre-
prz fe ferebat, ad ovi anferini magnitudinem runt. Laulannz foetum mortuum, cujus C-
eleyatum, inzqualc tamen, aqua & flatu reple- tus plane prztetnaturalis aut monftrofuserat,fe-
tnmfuit tuberculum hoc. Membrana,qua in- licitercxtraxr. Mififfcmdelineatioiiem,nifiloa-
veftitumfiiit, adebtenuisatqueporolaerat, ut ge a bibliotheca mea abeffem. Puerperanunc
humor fetofus copiosdperillamexfudaret,hinc spcimavaleiudinefruitar. Antemenfemcon-
viresadeb imminuebantur, ut quarta die ztatis trarium mihi videre accidit, rem tibi communi*

, expirafet. - gravabor.

AfiteTepulturam quum przfente patre &Dn. Vigefima quarta Maji Donji Andrez Mor- '
Emar UFLSnSIO, partem affe&minfpice- ge. Arcis Mons dida (quz inter radicemju-
rem, cavitatem , dudumque inter quartam & tari&iacumLemanumfitaeft)Oeconomiuxor,
quintam vertebram lumborum inveni. Non matrona pia atque honefta.&trigintaaimonun
tamen in medio Ipmz erat dufius ille, fed ali- statis: cum quinto uterogeftaret, & flnem no-
quomodoad latus dextrum vergebat. Matere- ni meafis attigiffet, doloribus parturientium
nim cum cibum huncce avide, urididum eft, ap- correpta fuit drea horam decimam matutinain;
peteret,dextralocumillumfricaverat. R.otun- cum pro more, & 'quidem cum voluptate
dus erat dudus ile, & communi perioftioinve- prania effet , dolores tam acerbos, & mo¬
llitus, ejus magnitudinis, ut minorem digitum tum foetus tam vehementem ac impetuofum
6 cileacciperet, / _ . fuiffe, 'ut vix unquam flmiles vifos,. adllantes

Perdudum autem huncce vas quoddam referebant,
rnembranofum, fuisque quoque venis capillari- Quapropter vires protinus mirum in modum

busprzditum,exipfocavo hepatis,extracutem proftrarafuere. Circa horam tertiam pomeri-
( ubi dilatatum , extuberandam illam efformave- dianam, lipothymia & horrores maximi fuper-
ral) defeendebat. At lateraprsterea duoaiia venerunt,quo.temporeinfanteminuteroaai-
Va6, quzcxarteriamagnaproveniebam tuber- mam reddidiffe^ verifimile effe mihi videtur,
culo inferebantur. Hujus rei nonnullaalia exem- Dolores enim atque conatus ad parturiendum
plahabco, fednuncpluraadfcriberenon licet. ab eo tempore ceffarunt, nec fetus percipi po-
■'DeflatuAPPOLONIxESCHEEIERiEin tuit. EgoaccerfituT, ,circiterundecimamno-
poflremismeisadteliteris prolixe fcripfi. Vale dis ad iplam pervrai. Tum pulfus fere nullus
itaq; virampliffime, & sternum feliciffime vive, percipi potuit: extremitates frigids erant, &

^ __ fudor frigidiffimus totius corporis aderat,&

OBSEB-VATIO EVII. brachium dextram extra vulvam propendebat.

menuU eemptur . hot^ ^jhi fucceffit, apud vulgus

ginn qumor exfirxret. ojiofam redderem, manum adhibere, nolui,

nn aarisjlm at^ •Soaiffm» adftanaum tamen , & ipfius sgra precibus

Dom. ANDRErE WHCKIO, Medicinz "onnihil confedionis allcerines,

Dodori amirolinmibri uqua cmamomi parumque vmi iffolura,pro-

_ , 1 / • - u /j P*”™' P^^^^fl^^g^iitdiaveluti arida efant

Gutihebnus Fabriam ntldanus. ( quandoqmdem ne guttula fanguinis proflue'

odiofam redderem, manum adhibere nolui,
adftantium tamen , & ipfius zgrz precibus
commotus , nonnihil confedionis allcerines,
aquacinamomi parumque vini diffolura,pro-
pinavi. Poftea quia genitalia veluti arida erant
( quandoquidem ne guttula fanguinis proflue'
bat) facculum ex radicibus, herbis, floribus,&
leminibus emoliieiitifaus, rtjaxantibus & dolo-
a upguento quinet-

- erum, & genitalia inunxi. T^mdeminunda
:, manu eodem unguento, fitum infantis expifea-
X ncoepi: qui etfi monftrofus effet. ut poftea

mihi fuit, ab eo tempore, quo Ba0ea difcefli- erum, & genitalia inunxi. Tmdem inunda
{ti,Dihilplan^littra^ tuarum, pmer eas, manu eodem unguento, fitum infantis expifea-
quas4. Mami Breslavi» dedifti, accepi. Ex n coepi: qui etfi monftrofus effet, ut poftea
quibus te vivere & bene valere, magno cum dicam ,& brachium dextrum, uti *dixi extra
gaudio intellexi, Deumque fuppliciter‘oro, ut collum matricis propenderet', caput tamen
te quam diuriffime incolumem confervare ye- qnodpedorimcumbebat,(pri.iinundo,&ciee

ht. Familia mea, laus fit DEO, optime valet: menter intrufo brachio infantis J verfus colium
Ego vero utcunque przteritam zftatem BaG- matricis manureduxi. Verum cum uterus, &

CENTURIA IIL '±43

xgnltrids&cul- OBSER.VATIO LVIII. Ohf.^%.

_ fcp» modum ;£x fmmodict & tmhnti.fiernittatione pn-fS S 9 ‘

ckuderetur, adeoquc conftringeretur, ut ma- ff^Dtummeullruorum grivifimumatq.

OUS mea rufferre non poflet, ab opere defiftere tericubMimttm.

coaaasfai.brachiummoxiterumegreffumeft: _ r _

Et feqnentjdiedrcahoramdecimammatutinam ^jObilis matrona in agro Meldunenfi qnin-
natnii fatisfedt. ■*-7 quaginm circiter amiornm nata, vidua rq-

Ego admiratione captus , quatnaro pbflit efle b

canfa,quod foeminailla, alioquin fana, tam cito Martii
extinaafuiflct,fiiafiutcad3ver incideretur. A- natatit
perto iuque ventreiplras, vacuum fanguine fero- dp
fbreplctum teperi. ''''

principium mcnfis
: 607-abfque caufa-t "
ilcnta correpra fiiit,

.E continuo Aernutare ^

vixqoe anhelitum traherepoflet: tam violenter

, itautper qua.

motuui .u.*.,—, ........onnuUz in ipfopareii- iftaagtationeS: concuffionevifcerum,maximos

tbymate hepatis, & circa os facmmitupttfue- etiam lenticbat dolores e risione offis fieri. &
aant. Inde profufionem finguinis & mortem imi ventris, menftrua quin etiam (iihul erupf-
fubfequutam fuifle, nullum eft dubium. Situs runtatqueprofluxere', isc quidem non fimplici-
autenf foetus talis erat, caputcolio matricis pro- ter, & fecundum naturie ordinem, fed per duos
xime adjacebat. Brachium dextrum, quodli- infegrosmenfcs,abfqueullafercintermiffione.
vidum, extra collum matricis propendebat. Ab initio per diesquindecim fluxqs nbhadmo-

Crura vetius pefiusSccaputita refleaeban- dumcopiofuseratipollmodumtamcnvehcmen*
tur, ut pedes in vertice conjungerentur, manus tiorfaaus,adtalemdebilitationeinpervenitma-
finiftrahyppchondrio dextroita eratimpbfita,ut tronaifta, ut IcaumampliusegredinonpofTet.
brachium crura verfus poplitemampleaeretur. Tandem la.menfisMaji, ifioy.cum rem in an-
Exempto foetu fcirrhum duriffimum, qui magni- gufto pcfitam efle vidiflent adftantes, me in con-
tudinem capitis infantis fere adsquabat, inveni, filium adhibuerunt.

JUe autem utero non fimpliciter adhterebat, fed Pr^feripta optima viaus ratione, inunais

ipfumcorpus uteri in fcirrhum concretum atque lambis, & efle facro, unguento refrigerante, &
induratum fuerat. Porro fcirrhumhunccecau- imo ventri'applicato catapiafmate allringenti,
fimfuifle mortis,nemo abnuere poterit. Quan- brevi convaluit, & ad hunc ulquoannum i^op,
doquidemuterusrationehujusfcirrhhitaangu- bqnavaletudinefruitur.

fiusfeausfuerat, utcum molieriadefletpartus, —^--- . ■

fefe extendere non poflet. Etquiafoetusmaturus , OBSERli^ATrO LIX

retur. Simile exemplum habes inprimacentu- gravijjimt fymplemat/t,

riaobferv.d.y. i.-; . T^Enfes aliquando in gravidis prorumpunt,

Porrbpericulofim&mortalemeflehiemor- quam-in fcetus,

rhagiam internam, fequens exemplum fidem quemgeftant .commodum. Ut plurimum ta-
quoquefacit. raenhujufmodievacuationespericulononvaca.

Ante annos aliquotjuvenis quidam, natione re, fequenshiftoria fidem facit. Honeflama-
Sabaudus, inconfliftu vulnus paulo infra umbi- tronaSc uxorM.Ludov.Webers.civisMoratcnfi
licum acie gladiirecepit, ex quo intra paucas ho - cum anno 160 S. fextb, fi bene memini; utero ge -
rasLaufinnEvitamcummortecommutavit.Ego ftaret.contiiiuomenftrualifiuxtivexabatur, ta-
cum ventrem diflecuiflem, ipfum fanguine pia- menabfquecaufamanifefta. Verum cum vixter-
numreperi. Vena enimeavaeregionerenum tiimenfisgcftationisfinemattigiflet,Scij.Junii
acie gladii vulnerata fuerat. noifru parturientium doloribus correpta eflen

Bafilea:, lausfitDeo-, peftisnuncomninore- protinus, & antequam matronaeaccurrerent,fce-
mifit: fed Paterniaci, proh dolor, vehementer tumcummultofabguine,& humoreferofo eni-
graflatur. Apbloniam Schreieram poft decen- xaeft. Obflctrix cumadveniflet, fcetumquein-
neminediam. nunc iterum comedere, bibere, ter culcitras, cum copiofo fanguine coagulato in¬
ambulare , excrementa excernere, a^ionesque veniflet, adeo perterrita fuit, ut de fecundina e-
luas naturales habere, ad aures tuas pervenifle, ducenda nequaquam cogitaret, putabat enimil-
nondubito. Centuria mea fecunda futuris nun-. lam grumis finguinis inhsrere. Inlcaoitaque
dinis, Deo volente, prodibit. Hsc Bernd in- coilocataigra-.fecundinainuteroremanfitHinc
tcrmultasqccnpationesraptimadtefcribo. Va- faflumefr, utcontinubdoloribus & conatibus
ledodiffime atque amantiffimeDn.D.Weicfci, magnisafficeretur. Dolore Atoi-minibusven-
&utereeo,qtiicuus eft. Ampliffimum Dh.D.. trisaudis.bpothymia quoque, naufea.&vomi-
K!rftenium,reUqaosquevirosdoaos apud vos. tus frequens fupervenit-. Ex partibusnofrfolum
utquamoflMose meo nqmmefalutarenoagra-. genitalibus, verum etiam ex ore foetormaximus,
veris, edam atque etiam rogi. Iterum ■ qui totum Conclave, in quo decumbebat puerpe-
vale&milhes. Bem^Helvct, ta, adimplebat, exhalavitiinprimis quodescun-

- . io.Juniii<iI, queevomcbat.Poftdiesoaocumfebtiseflecat.

dens, dolores, tormin

144 observat: '

Qyj- jp.^fi6nespBm<l2,&fyncop^&eqaentesCidores

3 cum omne niKii ^ud quam mortem
proximamejtpeaarent, venit ad me maritus j li¬
teris commendatitiisPn. Petri SchnellH, ejus lori
verbi divini miniftri, inftruaus. Ego etfi de
recuperanda valetudine pene delperarem, nolm

tamen virum ilfaim tam anxium 5 tamque de uxo¬
re Ibaibllicitums abique medicamento aliquo a

praqiaravii

R. Confefiionisalkorroesgij.

Aquzcinamomideftillatsabsqnevi-

SyrupipapaveTOerraac!|).fi. ^

Comacerviulti&praparatigi).

AqusBoraginis & decoSi agrimonia:

&veronicsan. liiij.

Milce,fiatpotio,dequafinguli5tribus horis Tu¬
mebat cochleariatria. Vinumitem decofio a-
grimonis & veronica diluebat. Prima nofte
cum medicamento ifto u& effet, aliquo modo
meliufculefe haberes viresque nonnihil recollige¬
re coepit. Sequenti die Cmilitet de pralcripta

conatus > & parturientium dolores maximi 3 qua¬
propter cum pra dolore & anxietate e leSode-
icenderet 3 ecce fccundina cum multo 6nguine
coagulato» aeputridiflimishumoribuss Cmul&
ftmelexcidit. Inleaumdenu6collocata,ufim
praferipta potionis continuavit, ficque refti-
tuta fuit» utcumS.AuguftiMuratumveniflcms
illam in culina 3 circa domeftica negotia fua pera-
gendafbllicitamsreperirem. Cruratamen, fa¬
cies, totumque corpus inflatum erats inflatione
esdematofa, pulfus undofus & urina cruda lym-
pidaque. Tuiflculaquoque &anhelitus difficul¬
tate vexabatur. ErquianoSuinquietudinesma-

tempotiuncula tribus horis poftcoei^ exhibui.

R. confeaionisalfcermesgi.
td papaveris albi 90.

COTciKaa- cichorii fiat potio.

" Eanofle fatis benequievit, multumque amiffa-
ruin virium recuperavit: quapropter fcquenti
die 12. nimirum AugufH illam haepotione pur-
givi

P«ufut- R. Pulverisnoftrilaxativi g.0.

l»”!- Syrupi rofati folutivi, compofiti cum

rhabarbaro,agwico,& fena|j. cumCq. decoSi
agrimonia:, veroniez. cufcuta:, feminisanifi.foe-
niculi, & Equiritiz. fiat potiuncula. qua quin¬
quies clementer expurgata fiiit.

Decima tertia die nihilfumpfit, 14. vero & 15.
ad femiunciam aquz noflxz regiz. cum aqua fce.
niculidc anili propinavi.

Decima leptima ipfam iterum purgavi .led
extraSo derharano.quo&pofteaaliquodesper
intervalla expurgata fuit.

Sequens quoque vinum medicatum prz-
fctipfi, quo ad tempus ufaeft,per horam an-

R. Rad. petrofelim'.

CHiRURGlC-

FcenicuB,
liquiritiae, _

FEnmdinariz, cariophylktz, Vi,

Cinamomian,|j. di

Herb. Agrimonis,

Veronica:.

Cardui benediSi 3’ '

, Centautiiminoris.

Flor, lambuci» &

GeniftatHifpanicz, an.M.f.

Incidantur omnia minutim. liganturquein lac!
culum,autprojicianturindolinm. Polieafuper.
infundantur vinialbi,». XX. autmenfur.oai
His divino favore itareftimta fuit, ut ad hunc

nfque diem S. Martii i6op. quo hzc Icripfi, opti-
mefefe habeat.

OBSERVATIO LX.
Eximperfirate utere,gravijpmerum
ptomitum exempli aliquet.

P Uella Coloniz non ex obfcura famUianata,
anno decimo fextoztatis. Angulis menfibus
ventristortuinibusmaximis, lipothymia, verti-
gine,& nonnunquam paroxyfmis epilepticis, per

dem quum languis per nares ipfi copiosderupis-

ra fua domeflica Abere expediret, doiiec menft
fequenti rurfusfienilibus iymptomatibns corripe¬
retur. AffeSu hocceultra foaciuro anni Ac du¬
rante, in confilium vocatusfui, fnmptomataque
hzc omnia ex retentis menftruis provenire, ad-
ftantibns Agnificavi. Poftquam itaque mihi puel¬
la ha:c curaada commiflaeflet.omnemque dili¬
gentiam ad menfis provocandos fruftra adhi-
buiflem, ut viro nuberet AiaA, quia przternatu-
ralem hunece motum atque fluxum ad naturales
vias in matrimonio divetfum iri fperabam. Puel¬
lula vero poftqua omnibus modis matrimonium
recufaflet, & ego quidnam in caula recufationis
hujus elfeqdiligenterinvelfigaflem,ad matrimo¬
nium fe plane injptam conferta eft. Verum ut
affedtus nobis innotefeeret, coram matre natu¬
ralia detegere coada fuit ,tum collum matricis '
fubter pinnaculis mediante folida validaq; mem¬
brana, claufum deprehendi. Suafiitaque, ut
corpore prius przparato, membranahzc incide¬
retur .SepefiMia ex fpongiis ad id przparatis, &
unguentisappropriatisillitismfigereHCur. Hoc
enim modo viam hancce naturalem aperiri, &
fanguinem, qui ad fuperiora regurgitate foAtus,
ad inferiora revocari fiicilcportTe fperabam. Gum
verdpuella operationemhancccVehementer ab¬
horreret, parentibusque etiamfi periculo omni
va^et fuipeda eflet, ipfam in hacce miferia

Exemplum H,

Dn.Ludovkus Hubertus: Regis GalAa:
Chirurgus, annoidoS. cafum non minus anno¬
tatione dignum mihi communicavit, qui ita ie
habet. Aurifaberquidam Parifiisinpontenum-
mulatorum habitans, cum puellam honeft^

146 OBSERVAT. CHIRURGI C.

Obf. i^tmdff-iimoLVJX)f'lCO,DmfmmmaClcn>cn- nec unquam Cmilem milii yjdere contigit. Supe-^j.

' tifimo,mihioblat^fi^cipietidapxta.vi,tjiKdfiire,^ riori tamen anno BernE matrona quinquagena-
“ ’’ hMratiommctaih&CKniiiUKmrudiiBisincefta iiam,robaftam,(anam,obelam&pingnemval.
amkitidd>t>lo€orHfrevinqmtAteebiiKUtufer Ure~ de.invifi: Iliaantemoltosannosindiflicilipar-
rM cmiimarepofe. ‘Refionjumadcafir» txiimde tu relaxationem umbilici contraxerat, exquare-
Gauff-MAte accepiffe fjert>,miicmt(tb[er-aiauine laxam peritonzo, panladm exomphalos plane
pmtdari IjMlaTnbKhnis m]mdxm: fifrda dignii monfirola faSa fuerat, quandoquidem ad ma-
jiidkiaicr,fermelicetiaadd{tin-fAnifeciitidt.tiia- gnitudinem uteri, qui foetum maturumgeftat,
tiobfcrvMienSJanihilnovi^iJitjiKi^kfknBjirai umbilicus propendebat, venter nihilominusfna
Dei^atM,oftimeftm-eatA:>‘iiiomnibiiifACHltatibm lerrabatproportionem. Extuberantia vero il)a
^iroskabeiOBMfeliciJlimoSi ^uor»-7iBmina&lAhi)~ umbilici,veluti ingens laccus ita propendebat,
res transmuto, tendamt ag-iea de jcorbutoattijtss ut manum facile inter Ventrem & laccum ilbun
OifinatuUatterd^ cssrationeexprincipiis HippocrMicis ^ imponerepoflem. Porro tumorem huncce ex
Hermeticisjomerstere conor. Hoctanmmftngda- omento prolapfo^&fenlim in iftam magnitudi-
' rehaheasi&prt^eSofingnlare,qmdnKperrimihic nemaucl:o,prognatumfniire, verifimilemihivi-
in prajentiacollega meiytp'alicjiiot Chirargorttm^ detur: absque dolore enim tra£luque, mollis &

. Jirigente , d Chirtsrgo nofiro ordinario mttlfer ^sia.. undique Equalis erat, a naturali colore non dis-
dam,figtelicaittsddtexor,poJlmortemapertafieerit, crepabat,murmnrnullum perfentiebatur, min
iniptaomniamfcerariteconfiimainveniehanmr-, hernia fit intcftinali : in ventrem retrocedebat
excepto omentoyqaod intaniamglandsdofam mole' nunquam, etiamfi alvum exoneraret,velindot-
-excreuerat,mmteliervivensadhtecventremtanta furaEgradecumberet,fedlemperineodemper-
mignittsMniscirtunferret,aefifianmeejfetlydro- manebatftatu. Exquibusapparetjfuifleomen-
pica emoles illa tendi^ memhranofia erat, fedinie‘ tum, idque in illam molem & magnitudinem au-
ristsglanduloja, adipoja (fi Jcirriofa, In medio vero fium, led IiEC obiter, quE fi nonprobabilia, ve-
caniUM,fcet'idajordidMpiefanierepleta, inventa rifimiliatamen effevidentur.
tfi,pondereiilrrarUmijtiin^Hagintafex, abssjnela- Cicterfim etfi faccus ille ingens ScponJerblus
fionereliepiort!mvtfcertimeximehMHr:(S-foiiven‘ efiet,iutamen corpore erat validaatqiie&nafce-
' trictdoadnatavidehatter. minailla,utnegotialuadomefticaipfametadmi-

Qmdtibi degeneratione hajustamoris videattsr, niftraret. De generatione vCrb tumoris omenti,
candide aperias: Ego nihil olitedfiMxendHm ejfe cujusmentioncmfacis,nefcioquamaliamadfi3'-
video, ijuam ijuodglandula omenti, quanndifte re debeam caufam, prEterquam illam ipfam,
vajafreejtientia per duplicem omentimemiranam, quam tU quoque ftatuifti. Ludit enim aliquan-
hinc ^ inde difeminata fulciunt,intantammole donatura.utpluB nutrimenti ad partemaliquam,
tmexcreverint. Vndee^indifecHo- quam pro fuanutritione opus,amandet. Hfnc .

_ sjus cantitas ad palma magnitudinem accrelcentlE pratternaturales & aliquando mon-

ita, forte dea ' ' orr

, f, , , , . ,..,..05 14. Dom.Johannes Grffonius,®*/"

branaobdutlavidebatur. Vale, chirurgusprElcantilfimusjOlimPrEceptormeus

mgotiarefcniendKmefevidetur, Erancofurtum., fidcliffirous, Laufamis cuidam viro robufto &
eeUhri Paltheaio iransmittamr . Dabam raptitru optimo corporis habitu prEditq, excrefeentiam

r-n ,, , -pondere, prsfenteDomino CLAUDIO AU-

OBSERVATIO LXIII. 6ER.TOTIUU.MCURlANO,apudLauran-

Demonftrofattmh^tproadmtti. „enfcs DoSore Medico longe celeberrimo,

Qariffmmtn atejaeDoctiffimum ille j&forfaii huc ufque vivit. Tota autem e:

GuiUielmus Fabricius Hildanus

£)n.D. GR.EGOIUUM HOR.STIUM, Phi- crefcentiaifta, prEter membranas nonnullas, ad
lofophum fummum, & in illuftri Academia igneminpinguedinem optimam,8f ad ufumido-
Gieffena Hafforum MedicinE Prof.lou- jn, refolutaeft. Cauiam materialem huius tu-

ge celeberrimum, amicum morisputasneeflelanguinemacreumjibiqueper

fummum. venas copiose exfudatum,& a debili calore iftius '

partis in adipem converfum ? Sed finem faciam,&
relponfum-tuum ad oblervationem meam de
.«'• gangrEna, reliquaque quE promittis, avide abs

'T'UE,VirAmplilfime,ia.Septemb.GieflEda- teexfpeSo, Deumquefuppliciceroro,ut,T.Exc.

tE.ij.OSob.admeperlatsfuere! quEgau-.ad ReipubL utilitatem diu conlervaredignetur..
dio maximo me affecerunt, prEcipue rllani ob Catalogum Virornra dodforum veftrE Acade-
caufiro,quodDeusOpt.Max.nos propius con- miz accepi, quos omnes ut ille, qui fons efto-

conftitucrit.faxitDeusclementiflimus.utvoca- illuftrare, &in multos annosincolnmesconfer-
tio illa tuaad ipfius gloriam,Edificationem proxi- vare velit, oro & efflagito: quEfo ut illos omnes
mi,inprimisfamiliEMcdicEutilitatero,tuiquefa- meo nomine demiSe ialutare non graveris,
lutem plurimumconducat. CEterum quod casu Vale, vir Ampliflime , &me ut facis, amare
’ nonftrolbomentocommunicatumattinet,is perge, Paterniaci Aventicorum ai, O&obris

OBSER-

CENTURIA III.
OBSERVATIO LXIV.

, Saiataqujefbmeo nominccIariiEmumvinimD.

t alter Georg iumFabrdm , &literatos apad yos o-
Vale virarapliflime-&^emumviye,me4;

mnes. yaie virarapmiime^«£temumviye,me<j;
atque doclijpmum profiimmahumamtaretaa,amareperge. Rapum

i>N. GREGOKIUM HORSTIUM,PkiIoro- Laalanna y.Odobrisifiij.

Cuilhelmm Vahrictus HiUanus»

A Nteinenfoa!iquotjvirampliflime/aator&

-Z* amice sternum Honorande, c» Germania
-Laulannam rediens , niliil prster iu&uofamihi
-advenerunt. Usorcnimm(^,prohdolor,nmul

.ecdusex filiabasmeispeftelaborabant. Uxor
-quidem & filius meus minor natu, convaluerunt,
•filis vero ambs fimul & ancilia’natursfadsfece-

-^ilatur, muitosque e medio tollit; perpauci e-
■nim,quodfummoperedeplorandum, reftituun-
tur;noH'foiu propterveneni fevitiam* verumet-
•iam, quia remedia uti nec^e effet»• eis adhiberi

vidi. In illa tamen non umbilicus ipfe, led pau¬
lo fiipra ipfum peritonsum , & pars qusdam ab¬
dominis , velutiinlaccura maximum dilatata pro¬
pendit. In ifto autem facco non folum omen¬
tum , led &inteftinum aliquod continetur, a-
liquando enim murmur injpfo percipitur , 6c
tuncquoquedoloradeft; nunevehemens, nunc
verbremilTior , pro flatuumcopia. AffeSum
huncce in difficili partu le contraxifTe, mihi aflir-

Oetcrumquiahujufinpdi procidentisumhlli-
ci aut abdominis , .rarojn ventrem retrudi poC.
funt,aat fi retrudunturjdiMculter tamen retinen¬
tur, maxiiriarquemoleftiassgris-par-iunt, dum
propter pondus fuperiores partes lecum deorfum
traliunt,tafciam quandam lacculatam excogitavi, .
quacxtuberantiaillatamcommodefurlumretra-
hitur atque fublevatur, ut nullam fere moleftiam

Figurt fafiit fiinulati > ad prammeatiai»
umbibdfablevandam.

Primo autem ex tela reduplicata, parandus at¬
que adaptandus cft thorax;ita tamen utultrapri¬
mam coftam mendofam non defeendat. ,Thora¬
ci porro iftiindqrfo.Sc quidem ^regionehomo-
pktarum.ex utroqueiaterefafeia, duos digitos in
kcitudine pofitos lata, & undique perforata, an-
neSenda cH:. Illis prseterea fafeiis parvis falcia
magna & laccnlata, beneficio lororum annedtea-
da cll. Elevatur autem & dclabiturfecundum
neceflitatem & voluntatem zgri, beneficio loro¬
rum & foraminum, quemadmodum ex lequenti
figuraapparet^

Fabricaturfifciailla, exduabusparticulistelz,
iu exteriori parte A. A. A. notataconfutz ; lic
enim in medio, ubi B. notatur, iacculusefEci-
^ , uti cxproximafiguraviderelicet. In qua

fciisjuddictumeil.anneaitur, denotant. Plu-

CENTURIA III.

^ g SttfirhrU^aneexpUcittii.

^‘e46S. A Ven2cav2trancas,qucmatruncoarteri£
® 'aagnspaolnlamfcparaviatijjdisjanxintexortus
vena: emti%eom pratercatoraUsm^nsappare-
re^atque confpiceretur,

B. Arteriaimagnstrancas,

C. Arteriaemalgens.

D. Venaemulgens.,

E. VenapraternaturalisemHlgens,qa£

F. notata,e7en2c3v2trunGoexoritur,S:art6-
■ lismagtetrancofaccambit,

G. Hic dividitur in duos ramulos , quorum

H. hotatus,alcenditfubarteriaemnI^te,&

refluxusubi .

I. noUtur,ingrediturrenetB,una cum arteria
emulgente.

- K. Alter ramus,n6nnih3mfleaitur,& renem
m fua bali ingreditur.

Circa divifionem ven2 emulgentis G.nota-
unum duSum conftituit.

M. Arteria feminalis.

N. Vreter. ,

O. O.Dextr2arteri2emalgentispoftto.

P. ya&emulgentiadextrirenis.

R.eliqu2 partes omnes fecund um nacuramiefe
habebant,tamqj6n2erant,utvix unquamfirai-
lesincadaveribusviderim. Itaquidam,uthomo
ifte procul dubio ad fummam leneautemperve-
niffet , niO. fupplicio affeSus fuilTet. His vale
vir AmpliCUmecumtuis omnibus,quos tecum u-
na cum claridimo atque doebiGmo viro Dom.
D. Dotingio , nec non Dom. D. Schon-
-wald , ex corde faluto. Raptim Coloni2a6.
Martii.

ANNO r At IO.

Valabsccumadhucefifentreeentia, diligenter
ftupis fuavibus infarci St exGccavi, eaque in huni:
nlquediemiS.MajiiSjo. quob2cad pr2lumde-
ttibojinmuteo meo ut rarum quid refervo i Et
nuneper piaoremdelineandacuravi.

OBSERVATIO LXVI.

Sxkp/utbalto , retentiourmi^abfcejfm
inveJicaAbfquetitmenfebred'

dolore.

Ai vimm imhiUm .

D. PAULUM OFFREDUM Doftorem
Medicum,ckriflimum&doaiinmum,

Gmihebms FobrkimHiliams S. P. D.
Nter tothomines , qui unquam in Medicina
c!aruerunt,virclari(rime atque amice integerri¬
me, ego Hippocratem unice admiror: videtur e.-
nim inter hoimnes exceffiife humanum faftigi-
um:Hinc evenit, quod omnia qu2cunque in pra-

xioccurrunt,doann2ipGus adverlimtiaf ex quo¬
rum numero cafus hic & admiratione & anno¬
tatione dignaSmus, quemExc-T.poftremisad
medatisliteriscommunicavit, non infimum ob-

tinetlocnm) metito fintannotanda. Porro quia Qfc; gf.
tecircaresmedicasfimul&Chirurgicasrarbcon- *
tingentes, ftudiofiffimum efle video.cafnm exiisj
qu2natur2or(fini,S:Hippocratic2 do&m2ad.
vet&ntur,non vn!garem,quem mihi videre conti-
git,comraunicare non gravabor.

Veriffimum effe Axioma Hippocratis,quod
lcriptumreliquitLa.aphor.47. Dum pus confici-
tur.doloresac febres magis accidunt, quam con-
feao,nerao eft qui poffit indubium vocare. Atta¬
men Anno 1677. menfejanuatiojniles quidam ex
pr2fidiis caftri Kerpen, jfi.annorum 2tatis cird-
ter,corporetobufto, & optima temperatura pr2-
ditus,cum ab alto decem cirdter cubitorum, non
fine lumborum contufione in terram decidilfe^
eadem die urin2 retentio fequutaeft,adeo ut n'e
gHttam.qnidemeXcernere'poflet.

Alteradieadvocatp Chirurgo catheterisbcne-
ficio Vefica exonerataiuit.

Tertia vero die morbi, cum fe Coloniam dud

curairet,& meunacumcl^iffimqviro Dn. D.Jo-
hanneSlotano, Medico celeberrimo, compatre
meo plurimhm honorandodn confilium vocafleti
catheterem immifi,ita ut urinam afiatim reddide¬
rit. Singulis quoque deinceps diebus,bis aut ter
catheterem immittere cbaaifuiraus,fineeo enun
ne guttam quidam urin2 excernere poterat i Se
quidem ad decimum odtavnm ulquediem morbi.

Interim ventrem, lambos,& redonem Vefic20-
leisidoneis inunximus, &cataplafmataapplicui¬
mus, uti etiam corpus interdum expurgavimus,
potionibus nimirum per os exhibitis; Enemata '
enimadinteftinaafcendere non potuerant, cum '
caftatlmrejicerecogeretnr. Febris tamen nulla,
nec inquietudines aderant, lieqne de dolore ullo
conquirebatur. Circa decimum fextum diem ■

dicibus, herbis, floribus & feminibus Miollienti-
bus, relaxantibus, aperientibus, & urinam provo-'
cantibus. Hinc prima die urina paulatim &
guttatim extillare coepit. Sequenti die cum de-
nito bis femicupio ufus fuifret,rponte & ablque
caAeteris ufu, non faltem urinam, verum etram
materiam adeo purulentam atque foetidam red¬
didit, utfoetorem vixfufferre, &incoucIavi, in
quo decumbebat,perfiftere potuerimus. Prima
&fecunda die materia foetidMimaeraMertia vero
& quarta minus foetida ; tandem quintafcetor
omninoremilerat, fedpuspermultosdiesurina
permixtum effluxerat. Interim decoaiones ali¬
quot proabferfione&mundificationevefic2,ly-
phone injecimus , corpufque aliquoties cafliaSc
terebinthina lota expurgavimus. Sicque Divi¬
no favore brevi priftin2 fanitatifeliciterreftitu-

Abfceflumhunc, virclarifflme, inveficaipla
fciffe, tam certum efl:,ut nihil certius; cathetere
^m obftaculum drea orificium vefic2mani.
fclte perfendebattu-, ' Ex hoc denique tumore
extenla vefica , inteftinumreaum comprime¬
batur , adeo utclyfterad colon afeendere minime
potuerit. Nonne igitur mirum eft , materiam
hanc, qu2 procul dubio ex Sanguine concreto,&
aliundein veficamdelapfo.generata fuit, ablque
dolore & febre,inmembrana tam exquifito fenfit

2^0

OBS,ERVAT. CHIRURGIC.

r>i,r procreatam faifle? Hic vero qoidnam Sal:eshicfauci),oriia/ifimFir,^iiampai:Jiii^i^^

^ ktervenik , qaod-nacur^ordinerninverterir,

{citu non eft admodum fadle, quocirca tibi, Am-; rit, oftatcfixepatitiK erii,pnmmKi,mt(im!aUe a.
farofiaHippoaaticzdoarinsimbuto.exploran. fudte'ra^\n'sia.i,'veriamorisiniice,agnofcesJ''ale.
dumatqueenucleandumproponotlnterimvero obSFR VATIO T VVTT

te una cum D.Patre optimo ac p!o Deo Opt.

Max.commendo.Valett,&diuviviteChiifto,& GhbuliafIambeus , tausfiUfettmvacmm
Patemiaci Aventicor. aj. Augufti Dejicaimm^iu,fejlanni>s'^o.calculofimiae.

ta obdaSus, tandemmnienitur.

PAULUS OFFR.EDUS
ro doSiriai atque htigo rerum ufu fraj

Dn. PAULO OFFREDODofioreMedicocia- .
riffimojannotatamihique communicata.

..j....... • S. P. D.

T)om. Guilhetmo Fabricio HiUlane,Chiriirgo ^UirUrgicaiuafufpetex.Fir eruatij!;mi,tam

ceUherrimo dr amico GaguLai' '^locuples eft, Sg reru puicherrimaru varietate' ,

S. P. i). >i!teKt,utamicestues,guotquetipJemeritopcJp4ei,

A DmiratUuediguuhtomumhejl^aodteobfer-^ uuuquamadeas,mfipU«amauu,fiveprafeus,Jive
vare dicis ahfolutafuppuratiieahfieJfueiTtve- per laeras-.quddquide eo gratius eft (^laudabplnu, '
pcacireafebremacdohrem‘HauctameuhiJiorid, qmranus ■, cumprafertimhocmfirofocuhiouge '
guum ita vis,au eo modo , quo narras , contingere plurafint, ad amicitia aram donaria nuncupqniitt ■
potuerit,attentiuspaulo confideremus. Suppuratio vota,quamexfolventiu.Hanceandemmuxificen-
ejloputmixtuquodfcilicettdcalorinativa , quam liamtuam,quodmeitidemexperirivolueru,per-
alieno acceptumfcrtur.hincfit,ut in magni cujuiq^ rara obfervatione adme miffa,gratiat hatep & ago
abfcej[uejuppuratione,6butrum^huncca!orecon- maximas. Eam non legi,nemo leget fwe fruSu ^
currenie,m_agnafemperadfiteffrcvefienria,que>n- admirattoe,ille ex accurata inprimpsS^metho.di-
admodu notat Galenusfuper'eo, quem citas apbor. catuacuratione ,hacverhexaffeBapartis natura, ,
Materiaporro,quefuppuratur,mediocritercraJfa ejutdemq^fananone.Quoniamveropifuamesuifi
effe debet,(fi ex femetipfia caloris humtdttdm qmdlimilehkfefieofferat,idubicommunicem-.en /•
particept.utaG^utroq, eocalorf agentepofitt inpus cafumutireveracontigit, vefica per multosamioi
. mutari.-undefilusfanguisproprteacperfefuppu-. graviterUfacitramMtfeftumincommodum.,.

'raty.r, alit vero humores, no» nfjtpropterfanguine.^ juvenis annor, x o. in bello iSim aglohalofclope-

Quocirca per eam copioja materia effervefientia tarioadeoccygempartedextra,cualiquaipfiuspffis
(fiehullitionem,quainfiuppuralionecontingit,ne- fraEiura,curatusutcunq,fuit, (ficicatrixadmodn
ceffariofit , utcopiofivaf ores calidijpmiper venas cava ibidem reliSta, JnterimpradiBoglobulo in
(fi arterias cor petant ',unde febris accendtturiipfa corpore delitefiente (nec n. m tciu pervafierat, nec
. vero fuppurattonis materia, tu ob fuiattexitatione millaipfius in curddo vulnere cura habita eft)hcmo
dcalorefuppurante,majerejfacioindigeat,mem- hictotesannoiiycitraullumquedperfintiretincoi,
branofaquaviscorporapartis,in quarefdet, dif modum,trivit. Hiselapfisdedysurm, doloreq^noa
tendent,(fieorucoxtmuufolvens,doloremexcitat, exiguoadveficam conquericcepit,a'deoquefympto-
multoquemagis, fiinparte fuerit exquifiufenfiu, maiahacindiisauBaiuttandem lotii reddendi be-
qttaUsefi vefica,inqua nihilominus magniabfcej- neficioprivatus,addiesplusculos,affeaufiilicetre-
J'usfuppurationem,Jine dojore ac febre obfirvajfete mediis omnibus obfiftente, morti quam proximus
a§anas.Quemcafum(utingenuefatear) ddferia fuerit,quumopportunaChirurgiope, calculSeve-

urevolvosneab Hippocratis (fiGa
hmdoSlrmataalientuvtdeatHrj^literpauloexplt- prehendit,
candu reputo ,eumpra/ertim tantus ille foeti
refers,vera/uppf, ' '

planUdverfetur,

Siijuidigtturhactn refatt

ijfono cxtguiide-

_ _ ^ !ntit,pcrmagnam ■ .

'na copta excrevit, qua magnopere levatus,
•■ocommodafatisadaltos annos vitdtrH.

GaUn. loco citato, duxit. Ht veri annofuperiori a recurrent ibus ibi-

„ .... - .(fiinreg -- .j., --

re mibiliceat,exifiimoputridamtOam (fi fce- afluvehementi ,tnintimapubuacperinairegione,
tentem adeo maiertam referri debere,parum in nec noafebrecontinuaplurimumdsvexatus,obiit.
fanguinemevenu egreffum, (fiperrenesohcafum Etus adapertocadaverexalculus in ve[ica,ovimo-
exaUorolaxatosd4erfum,quiq^ paulatimibtpu.. lem adaquEtsrepertus efl-. quo propter inficltlum e-
neftent , in veficam tandem aroheraturembui luspidusconfiaao,glehulu.iilleplumbeus,aveaa- '
transmiffusfuit,parumtnquofdamvelutgrumos namagnitudine,apparuitinmedto,circaquerilego

nveficam de- temporisdecurfu fabulefa m.

tntfmadeocorrupuo>iem,alegiti- tolerabilis e'

ma,uppura,i.nelongeEve,fam,finfimconcepere, veficam partes , una e,us portionehvebanc : (fi
quecorrupuodumiiapereunecfebiemsnferrepo- tpfi jam per annos aUquot graviter in ea regione .
tuii, nec dolorem ett^nififubobfiiurum, (fiqm folehata§:i,ubidiuuuspauioamhulaSfet.qsTapre- .
pra molefiia illius firangurta finfium fugiebat ; pter etiam domifereficominebat. P erro tam fir-
quodvericlyfleres agervixadmittsret, vefica ob miterglobuleadharehat tophaceaillamateria , ut

... c>»fuctudinemextenfa,(fi vix indetotaeximipotuerit , cujusvelutaoglu-

. , quodpradiSlusglo-

linum reclzm com^rimenti^tribtttnduzapuso.

'fcDehiculian.|j. . coaam lyph

Coquantur in aqua, io qua madefaSum liate» injecimus,
nm reduplicatumffpongiaenimproptcrfaUedi- R. R
nemnonconvenit)calideapplicetur. tBeindefe- b

quentilinimento ventrem, coxas Scgenitalia, i
ungere curabam.

oi.amygdalar.dnIc. , .

' tum. ol de vitei oyor.

Axungia humana an. J. i?.

ol. lumbricor.&

Anethin.an.|j.
Mifce,fiatlimmentu m.

, Renes vero fepiffime hoc unguento ini

gebantur.

VnjBM. , R, ol.roiat. ,
tum. Nymph,&

Violaciian.|j.

Caphur23.j., . »

Cumalbamineovi, parumqucacetirolat.mii
fimulin mortario plumbeojfiatunguentum.

Pro ccena fequens amygdalatum exhibui
Aeifidu^ R ■ Amygdalar.dulc.
lutum. , Scm.4. frigidor. maj.Sc

aquae nymph.Se
Rofac.an. |ij.

fiat emulfio fecundum artem,adde

R. Radie, coniolidz maj.|j,
hordei integri m.j.
herbar. agriraon»

Icordii . ' , ' '.

aichymilis

iiuiiculianam.fi^

' Coquantur ip aqua.'In ft j. colatura diffoivd
tnellis roiac.|ij. Mifce,6atque injeiSio. Qua in
vefieam injecta,per collum matricis una cum uri- ''
1» na ftatim effluebat." Poft injciftionem turundam
longitudine quatuor digitorum transverforiim,'.
fedcraiTamfatis., exftupis&gofTypioconcinna» '
tam,inquefequenticollyriomadefaflam, matrf» -
cis collo infisi curavi.

R. Mucilag.femcydonior
plantag. extraCtsc^ iiiji

Pro ccena fequens amygdalatum exhibui. lapidiscalaminac.&

1» R ■ Amygdalur.dulc. . tutiaprsparatKanaJ^.

Sem.4. frigidor. maj.Sc raoic.confolidamaj.fubtilllKmd

papav.albian.§ij. pulverifat. jij.

. decofiihordei. ... hh'sbrevificconvaluit,utdomefticisnegd»'

aquae nymph.Se tiis panlatim vacare potuerit. Xfrinam tameU

Rofac.an.|ij. , continub per collum uteri magna fui moleftiaef»

fiatemulfiolecundumartem,adde Ruebat.

' Aquaecioamom.deftillicumvino, Porro quamvis vulnera, ac multo mauishu»

. , Buglos.&Borrag.fj. ..' jufmodi ulcerkputrida.qusfundumipGus’velic®

. Saccharipcrlati|jl 5 . &colium matricis ingrediuntur, utplurimum in»

. ,Mifce,6atamygdalatum. .curabilia cumHipp.meritblintcenfenda j atta»

..Mis remediis adhibitis, dolor paulatimremifit,ita mennedefaluteipfaraetagradefpcraret; aciri
ut ea noae melius quieveriiquam antea. Sed pofterum corporefimul & mente laboraret,fualij ■
quodmitandum,perulcus,quodiufundQveflcte utprimbutereturoptimaviairsratipnei&aBo-
eratdnfinito,lapillos contufipumicisinlfar.fila- ranibusiis, qute urinam redduntacrem, abftine»
mentisScmembranuliscolligatosacinvolutos,'in ret , deinde ut per vices corpus expjrgarefur, --
collumraatricisexcrevit,quorumegoquamplu- quinetiam ut lingulis matutinis medicamenta ■
timosforcipeextraxi, rchquospoftdiesaliquot conglutinantia, qualtafuntpotionesvulnerariati
inrimafcfeo6ferentes,maritusipfemeabfenteex- afru,meret. Hjec cum religiose & indefefse{ma»
emit-Horuralapidumegoadhucquamplurimos, gna enim in ea erat fanitatis recuperandataridi» •
cumfulsmeinbranulis&filamentis,quibuscolIi- tas) per mbnfes aliquot obfervalfet-, ftiUicidi»

CENTHRI A Iit . ij?

OBSER-VATIO LXX. , i
Lapides quattur in ‘veficis-, & abfcefpii i
fub vena civa.

CEnex ijii rlaTn Colonienfis per Aqnot annos

_ 'Ddolore continno drca ^e^onem oflis facti,

mm,quibasrescognita, pEnecaratafaicjadeo brarcipne autem cum ^crementaindurata exo-
ut nuncDdOpt-Max. gtatianegattukqaidem^ ndrafaat, afdore lirini & fningendi difficultate
orin*involuntatieeffiaat.ieda.vdicaeoUigatur, yexabatnr. fandcm anno'1599. ciim totus de-
rctineatar & excefaatut, non aliter ac£ antea CTepitusexbacYilaadbeatonunlcdemigraflet,

• nnnqnammaleaffeiaafuifl^ficntiidipfamaie- ego&dariffiD.PetinsQaintcnnSiDoaorMe-
quentiepiftolaipfiusmariti admedata, exGer- «Ecini vocati,nt caufam dolbris hnjusmbdi &
manico in Latinam fernlonemtranslataapparcE cmciatus maxime inveffigaremusjinvenimus
Id qiiodetiam nupetrime «relarionetamipCus Veficalapidesqiiataor prsduros acafpcrbs,qt
mattons, quamejusmariti jdaipipfamfeciihda lam unusquisque magninidinemcaftaiies ac
hujusmenfisinviferemiiplemet intellexi. Hunc quabat, circa regibnerairerb bffisficKieinimi
<afdro,qanm rariis fit, tibi 'non ingratum fore e- rinhia pirte, abi vena iravi bifurcatur,abiceffiii
xiftimaverain,obnixe rcgansiqubd fiquidfimi- magnami, in qiib materia fcedda&Enguiscbi
le occurrerit, mihi communicare non gravetis. galatusco'ntiiiebatar,bffendimus: pus enim r;
Fafciculus i quem ClarilT. Dn.D. Lentulo trans- mulos nonnullbs vehi ficrse croferiE Os lacrti

___ j ni traditus. Hifce Vircliriffi Vale,&

me Ut facis , amare perge. Paterniaci Avenlrc.
ii.MajiidoiS. TM.Bxc.aidiBi]fanpu

f Guihelmiis Fahridus Hilddnuh

;fum,Utfa.;

OBSERVATIO LXXL,
Incipiens calcatus vejica , 'qaibm remediis
. 'cur&m ^ \ ,

t}-tler quinque drciterahhbmm statis 5 hatuira
A imbecillisj amultismenfiblisinaximistormi-
; di&cuitate iirinahdilaborans^ tahdeni

_^iii magnitudine j maximo tiim dolo-

excireverati iiidetameri tormina Bcddlores iri

GtJILHELMO FABiLiClO HILDANO

. Medico & Chifargb apud Paterniacenfes
bfsftantifiimo. '

M inini Mito, rir CUriJJlme, i^uinfurnm-
ferefcire^dtfidera^yeji^MnjiatHrisnojhAfim. 't
O^circd frAfatihocce^^ifiolioiihijigmficdre^la- calculuinpiifimagnitudine i r
t'cmjtioem meam charijftmam fofi tfiidyittim re excreverat^ iiidetamerito:
hinCyremediis illis fdrtim inofficind Vhdrmdceuii- reddendis iinnismihimeledati fiicre> quiiiettam
Cddtefrsj^piisy^dmmeiidm^tefihierdmmi^Sy arehuli iri iisdem corifpiciebantur ^ ex quibus
'mdximbmmfucfcefp. fsfamfuijfe , indesjtie ejximd- eoUigerelicuit j materiam calculi arehulasque iri
'Slevarnen p&feTifijfej utD. O. Ad- djjiduhgratiaJ Corpore ddituiiTci Quocirca dic 7. i^ecembr.
'mdximafredderedeheamHi.Rarfiuenimddmsfl'icd iSpj, in cbnfiliuni adhibituS j hoc modo cum
fadmgotidperdaii, mtllum^ampUm dolorem per- .ipfo proceffi. Primo inftitUi optimam viSris
fentiti urinamqmnetidm ops irae retinere , eana^tie rarionem, nimirum ut aer fit calidiis, panis bene
pTB voimtatis dfhitrid redderevMet: iJAtahmj, fermentatus.& codus j non recens5'nequeni-
^ero illiid( siti etiam dte nobis plus fatis jignificatu misdurus. juicuHsutaturcaniium caftratoriinl
fuit') mnprbtinus, fed pduUtim cefavit, ita uid pullorum,galliriarum alit capOimm, qtiibiisali- 'viBustuu
principiourinamnonpernMuraUmduHurdyfedper quidrC^—^

^.^__ it.Ndttsrdqmnetiam.pdis^ falis, rationefaporisaddipoterit.

cisantefufiepidm ate curratidyfe elapfsfepiimanisi niculi, petrofelirii & quajcuriquetifiriam irifigm-
pernaturabeyurinaduciu exceyiiereconatdyadeoui termovent jcibisminiineaddantur. Dum enim

vero per naturalem ductu effluxerit ,ficqueurinam ' nas melkaicas ac hepar fecumducurit, ^ quib,
induis mdgis^ retinere cipperii, ita ut ilL^ nunc ' obftfiidioriesvilcferu&materiacaiculolaaugetur.
(quemadmodummodio dikum) eodem medo JieuH Vifddi, glutinbfi,ci^j &qm diificilisfontdi-
dnte morbum,naturaliterrettnereyreddereq^pos- geftidriis cibi, veluti extremitates&inteftiDaa-
ft. Cujusfanerttinomine^EVMCmnipoieme nimaliumj daroitemfumo&muriaalTervataja-
Tnaxiraopere lauddmus, quod medicamentis d te ves'quoque ia aqua degentes i tum prbpterfu-
prafiriptise^ admotis clementer benedixerit, eun- pra did^ caul», tum quia ftomachu ' '
demvicifflmrogamiiSy ut^aiidmfuamdivinanLi vant^ riiillo modoluhtofferenda, utin

de diein diem tibiconcedat,quofic plurimis aliis d- '& qux pipere, zingibere, gariophyllisj _

rv- .ir-i ^ csrpis & ejusuiodi febus cooditi'fimt ci-

. .nifiD.O.M.benefcid pies, cafciis, lac ^ & Ia‘de confeda edulia,
tu&tuique , infiarinfirumentivitamilliprb- fiimmopere vitanda. Vino utatur albo jtenUi,
(tif. ji ^(^uo ^atitudinis officio minime generbfo j deebdo agrimonia & vero-

terim te cura 'conjuge tua, cjrprole chdrisjimdi O- ■ Poftea corpusfequeriti potiuncula expur-
»smpotentWebcommendaraus.Friburgiaventico^ gavi.

^ftmdie6a fanuariii6Q6. R., rad;petrofelini.

Tibi audidiffimus & obftqiienti Y fceni-

Ba^damus Kunemani

fifa.

rogajfeta Qudon.

CENTIJRIA IIL j.5’5-,

Donqditoirqlciojnbntameninipfoprandi», velati feniculi, pwofeEm,alparag;,&c. nono^y;^^.
0^7*'pj^pjriioram unam ant alteram antepaftnmea eandemvimdiafeticam,quema£lmo<lnmacidulae,
caiibeo. Si enim aliis .cibis commilceantar, tabeant j nihiltamenab acidulis aliisquediureti^-.
verendameft.nectylum indigeftumfecum ra- cisdifferunfeififecundummagisautmmus.HiB:-.

piant,&ai hepar ducant. Q^taenimdiureti- ego perpendens, eas qua
OTmmvislit,atqae potentia, eilequentibns hi- ducunt, medicamenta,qu;

Horiis videte licet, quarum primam apud Dn. tribus horisante prandinm, & prius, expurgato
PETK.tI.M PIGR.AY, HENRJCI MAGNI corpbreexhibeo. Jnlculaverbexpradiiaisradi-.
Cbirurgumceleberrimum, lib.tb.cap.2'0. dea- dbus, ut per horam unam ad minimum ance
ddnlisSpadenfihnSialiisquefimilemvirahaben- prandinmfumant,a^ism£isfuadeo. Tnamta^
tibus, Icribens, legimus his verbis:

cupio. Inclulis quas ad Dn. GREGORIUM.
Aptui- itionem, HORSTIUM&aliosfctipG,atcurarBveh's,ob-

* liootteroifimintinsji: alimenta,facilecin- nixcrogb. Hifcevalevirclariffime,cumiefiiSr
anjmnmr eligenda, (jniverodi^ili, (ffharnorem fima tua conjuge, & in bonum publicum felici-
inelanlhdicnm, fuccnm^ cmduni frtcream, m- ter vive diu. Raptim LanfennaiSiNovembri
tanda.yiminterdicendxmnonefi,fedn>ediccrieeir. Aimoi ■

dihendam^ nontanKnaejaaacida.iafonqnefar- . . fVbnCIaMVs ribs Ded,

eereconfiiivecedUaenimfropterniei!ini,necrndi- — ---:-- ■ - _

tateiadrenes!^'i,eru:amtram-Oeham,cihicmininte Clarisjime i^ExpecientisfimoViro, ■ ,

pern&fienda. Quandofiidamiamahi^nsacpiavis Dn.GUILHELMO FABRICIO HILDANO,
efia,^pnopHe,as,uiqHki,nidJiHcbvimhv^^^^^^ Medico-Chirurgoceleberrimb, Domino & ,
fecnmrapiat. Ufiodrliihimictimclarisjimoat^ . . amico lingulari, .

ceUberrimoviro, Dn.D.MASXlNO,iMedi- Joh,Rudolphus SALTanANNUS, Mcd,D,
co’Sxaie,acDn.BAsmO maore-Med/vifo S. P. b.

• ■ ei ^'tocohfrniande,adtmsdnehkrediijfe,pcimtil,i

^ a ^tt^Jti^davecoefrraihiipUtrihm^maliisiHio-:
Ltfemenanipntegt-umpervenaemefarak- F‘^”'^‘^Aihi!s,g'atiebripiddeuiiemHxoremmdni
cdiihepar,emHlgentes renes,M ‘uefcamaf^ fic ^^‘^^fi«ini,^fUiamfKamsjimam/mnmfilices

rnitHsfanhendoUileicalpniljima tihyar^Z
nam digna vifa frit-, ex i^mbmcenftai, a^uam^ xorfcilicetfiperfii,pmetiamnnnc , mi fpere &■
hancexnlieeffeminimedehere,'mJicorpmdpravu Fnecir, 'conpalteerit, non habes, cur nimmmcm-
mqueexcremeniitiishunKrihuspriusprohlamdi. 'trifieris,prifertmmmeamnan an,ijeris,redada..
ligaiter expurgatum fuerit. HujmmoSenimhu- 'terna,heatam,eaiefie, emnidobre^fimdareva-
moresojuaiUa, exjuiacfemen anif, ,Mpradt(tas ‘^•‘‘emtiita.&eapiprsmifmsscjuamnosomneiali-
partesduceret,&c. Hafenus PIGRAY. ‘}nando,tenfOrmteiihismelefiiis^^miferahacnC
Altera HisTORm haceft. faexeti, videre optamus (S dijideramus-neerm

CivisquidamFribUrgenfisHelvetibr.DAVtD oblepe alujuodefrmomentaneum,quodiibicreari
COINGnomine, vir probus ac honellus, re- f etniffet,gaudium,aternamipjifelicitatem invi-
tentioneurinacorreptus,poftquamingentesdb' '^■‘^■Seddehisquidrautta,eumametihi,velmeia,. '
ler dies aliquot paffus eflet, eettteinoSiisfipaJint.peusOpt.Maximusinpoflerii
•rafumpfifletj&exle- titua^amiliaprotegereacdefenderedtrahulteri-
purgato prius corpo, dreinfortuniod-mala Uberare ac cufiodiredi^etier.
re,,cancrosnbltrates liVe gammatos contufos, . iaidtertism ergo literarummembrumaccedo,
granaitemalkakengiconturajex vino albofum- feeUndjtmlubenspraereundoytmidenim.quadmi
pfit; His urinaita commota fuit, ut acini grano- i‘!xprafiitafuntoju:ia,gratiamno» merentur ; hae,'
tUmalkakengi, anacumurina,m3ximacumad- faltemaddo,Jivireivoluniatinonrefponderunt,ho-
ladftantiUmexcernerentur. Idquenon ni id equique confuhu, c-r meaiihiogiciafemper.
e atque conatu. Inteiim ci- fnompta^paratajcias. Duo iucemiuni, quain

-f-f.....in;tlanitati reftitucds fuit.Ego tertioepiflokmembrocontinentur,.^enetequidem

quidem curationi non interfui, verum cum iadem,fptcseveridiverja.
.annOidio.decimaMartii,Fributguffladyirum PrimirnefldJmafi-aBoremosfum: utrUmfei-n
probitate&pradentiaegregium,Da.NICOLAi. licet alimentaconducahtcrafla&vifcofa.anVe-fti
UMGRIBOCETUM , Reip. Fributgcnfis con- to tenuia ac fubtilia ? de hac quifione tum Dii ‘D eftu

Vlt,&rem itafefehabere, bonafideaffirmavit. BionescaufarepofuniMabetGal.c.,o.librideci.
Porro, Vitclanaime,-,etfirad!ccsapenfiY£, bis boni & malifucci,&primo de diferentiisfebri-

IqteO atque cruciatus per t

. OBSERVAT. C H I R U R G I C.

m(aKmgenerarevakxc,calUgeiurim<>nemf^em Ii^aihrodwfrefinarefuadef,ZMioneshicxa
r0fr(m>cniem-,mediaergeincedend«m7>iihivia'vi- dam.aeratibifimmtislima: experienuaneT

detur,ita tamen,ia[iibjeaifemf er fexf^aienhra- ‘Dam4cenifrseeftiaace>^rrnM:fefihiit,im,
- tieheheatienfMUimetiimhiccraJJicrescihosconco- mariitxop-isMedicitfiUiUfofiaenaniiinejK

- di (ajihxsfelicitjimocxmfxccejfxexhiiemxr,

fevideutrGoLdiaeUhrodehmi&mtdifuccicihie. ^ear,inexpurga»,
r ^SfimBcfiadhiieatur, vid^^ mnm,j^add, .fiuii,nullumpr 4 emi^

ma&JhiU dikum.^ui cihes crajfes d" mfcofetxm vi:&^mdt
khfohti,fedre^eatveadfuhjeaum,p-r4mhmt: tjuamquat.

. hM tamen addita, (^obfirvata cautela,quami ' .

^ GaLdmom.cap.io..fropomt,primo^^

jre dojf exhibemur.

hoc incommodum,eb^uBionefcilicetvaforum^
moverepojpfnt,^uodidemrepetere videtur 5 . de
niutuendacapX ^dcalli enimgenerationem

^affitiemqumdamhahety^i '' ''

weldatabushorUdUvicoma^fu.. *'
id!^r‘yrvelfextammatuttnamdpe^

5 fi{bfe 'i^uitur,knta ^ citra ullum^ave j^mptd. • '
dejeSiionemappea.

_ 'irium,tormina,(^alfa,(^reieeranturpler
- rum^dUjuoties[td^feepemtihiu velaitermsve^er^. ■
-■ ■ '-is:at^-,hacratione,pluresexparvadofijam^J'
npurgatiyqui ante 'duplamaneexhibita, ^je-

eavernuiu tansjuam tnpromptuarto repentur, ae junoventriculoconumverimn^otuerunt. Dehac •
^ua tamen natura ita efi fo^ta, ut etji de ea ali- re <juid tibi videatur,proxime,fipermg)tialicet,
^^uid depromat, eam tamen rmx iterum refarcire aperiasc^mfo. Egointerimdejuperioribusulterias
fiudet,materia autemad idaptadenegata,agriu^ etidcogitabo,&prolixius forte fcribam,nuncenm
expenu fuo quice^iMm depromite . cb mpendentta nundtntdta dr tilia negotia tjuperfi-.

^eruni de diureticis i^uarituri Utrum (cUicct cialiterjaltemremattig. SiubiDn.D, Doringius ''
ea cibis fint permiTcenda nec ne> Negativam moratursnoflifac<jUttfo,fid,habehismevicispm-ad

rationessjuo^addu^a. ^ cisSufUcisJ}7fK,novoquehoccurremeannofruer£

■ <:4^tvidetur^inhissjUoque difinUio adhiben- placidisfme, d me meae^ue cofiaplurimum dr ofl>.

tfi, ut cibis permixta noxam corpori inferant, ut ^—%—— -^-- —, ■

potiiisplurimhmprodefevidean}uradyenes,ubi OBSER.VATIO. LXXIII.

' delataipforumvirtusfuerityfi^mdemfortecrajjius ^^mincertamf^fiSaxJlijuduiumahari-

Itmetus efi fortioris attroBionis,
'fint mitia, velminore^xantitti

defumptum, fequenttbus 4. exemplis
demonjlrahteur.

- Exemplum
A Nno T595'. Menfe Oftol
i&Or- ^donthcir.icus, civis Colonietifis, vir pro- ,
'/nts- bus, fexagcn^ias-,& hepatis calidioris, dum fe-*’’.
. RefiondeB,fre- bri continua Fraiicofurti correptus eiTeti S: Co^'' .
quentuiremtpjorumujn7//,/ii/M»ji.iltcet, noproban- Ioniam adduAus, j6, dic morbi ptacide & picde^
du,^afrrtimfifmulmajore^uantitateu^^ EgpquoadiecumClarjlhDn.D.Joharine.

q^dJiverodehtomodofumantur,ettamfiaUqKan- Breitenb^chic», Medico cclcberrimo^ipfum-in-' ■
entur,proptorf^£parattenenitame&a- virens,ejus'quetirinamihrpiciens,obfervavie3m
tfuipforunoh^arumimmuta- initioufqueadfincnimorbi,fanorumfempeif‘

■ perfimilemfu:*'^' - t

lumaliejuod caujarepojje vi

'nffrapa^

-^isfeminainnoxie&quidemcopiosei
cunturi de fortioribus Sureticis idem non ajprn.
re,neq;egahaBenusea cibispermifierefilitusJui

rum, febri perpetuo conjunttam, indicati, o- .
mnibusMedicisin confefioeft. Egohoncftis-
^ ^am matronam Colonia Un&€r fc(f«r in Dttn rO =
^ fcnOebfctt/ co^iovhquapcrfpaciumtrium he^
bdomadum urinas obfcurasreddidit, quaiiatra-
, mento,fuiflent permixta, fedimento nigro ao
Ipiifo. Nuilatamenaderatfebrisnecrennmdo-
lor, nec quicquam, quod intemperiem aut a ffe-

C E N T U R t A IlL aj7

,r noram,cmzrobttodolotecapidscorreptafije- staocnegumilamqmdem^tteret. Atque in
0^73* ^ ^iQipfomomentodefiindOjComitatafebre ea miferia, & maximis doloribus coiitinuisque ^ yj,

^Epiemera, & dolore vehementiffimo brachia, clamoribusi^.dieztadsevitadifceffit. Egodo^
b^chondria,coxas ac tibias inVaferat. Bfecu- loris leniendi gratiaiftatim ab initio oleum a-
jiiSmad tertiiimufqaediera coloreatramento, mygdalarumduldamreceasextradainaCiimde-
fedimentamverD&li^ diffolutzperfimilem coaofeminisAnifi,&fiiccharoperinterT^ei-
reddidit. A tertio ufque ad 14. diem nigredo hibui, eodemque oleo totum ventrem inunxi,
paulatim mutata eftinalbedinem,&dolores re- Sacculum item ex floribus meliloti, Cbamomil-
^erunt,adebutbreviconvaluerit, &adhunc k.feminumanifi, foeaiculi&foenigraa,aqua
ulijueannum iSop.iutegrafrnatar valetudine, coaum, calideapplicut Nonnulloserianicly-
^ Exemplum IV. fteresanodynosiScflatusdifcutientesinjecl O-

Nobili cuidam, DanielideCbalon nomine, mnia,tamenfrufl:ra, flatus efiim adeo tenaciter

enterocele laboranti, cum inteftinum in ferotum inhirebantintcftinis,ntpertotumten)pusmor-

deddilfet, & gravifliraa lymptomata excitaflel, bi, nefemelquidem efflatum crepitumque Ven»

urinaquoqueadfexmmdiem morbiulqueiimul trisemitteret,

retentafuitjquicqUid tamen excreverat, fubtu- Poft mortem cum cadaver aperire cUraffein, egtpi^
bicundum erat. A fexto autem morbi die ad Un» conlpefla funt primo inteftina omnia ( ccecum
decimum ufque, qui eumcmediofuftulit, uri- excipio) flatibusextenla, non iecus aclanionesr^/wpat/a-
nam tum colore, tumconftftenda, fanorum pia- inteftina quadrupedum, cum illa confervareftu-
efimilem reddiderat. dent,in9arefolent. Nullatamenaderat obftru-

OBSER-VATIO LXXIV. ^ Inteftinis undique humor partimpituitofus, a.
Jnfaiisimmoderitt(ifiuxuuri»ttfrmo,pl>llea &vifcidus,partimbiliofusadhsercbat.
n/thementijjimo dolore cobco.cUmflmredvt, Ingibbohepatis,ub!venacayaexolritHr,infi- fc

tandem^ urine retentiom corripitur ,
decimo feptimo diettitts e
‘Oitudifeedit,

Ad Nobilem virUm

gnis inflammatio cUm nigredine inVenta e
nunquidhate caulatetenlionisurinteefle poti
Renesenim, ureteres, & vefica, (quieomni
vacua) fecundUm naturam fefe habebant.

Dn, PAULUM LEN fuLuM, Illuftrilfim* Inferiori

Reipub. Bernenlis cyem 8 £ Poliatrum ce- stomacho undique humor atrabilaris adhs- 1
lebernmuin, rebat,nonneilleappetenti!epraEternaturaliscaU-

Guillielmus Fabricius Hildanus ^ ^nnon mirumeft,&-rarum quid,virdo6i&

A & am.ee plunmum honorande, Deus Opt. ^geftationis tempus nunquam ira
Max. nos & gaudio & mcerore eodem teretem- corporefuit.fimulconcurrere.fQuomodoautem
porcfimulaffec.t:gaud.o,qu.avigef.mafextaju- flatusfivefeorfim,fivecamexcrementis,quan-
nunob.sfiliumlargituseft: mcerore vero, quod per ciyfteres flada non e-

brevipoftnatiyitatemniorbograviffimo,&mor- inifcm,pfzcipuecumnullaeffetexcrementorum
tecorreptusfuit, anipfms morbo rajanonnu^k retentio.nondum&tisinteffigo! nifiidadimbe-
occurrerunt : qu£ T, Exc. (qu.a hujus ftudn eUlitatem faciUtatis tetentricis referre velimus,
genereobleaatur) commumcareplacuit. Mox • excrementa expulit, nonne

^turpoAquamm-lucemedituseftet.uxormea nmltbfaciliusflatusfimulexpellereWuit.> Tu,
&qu*c.rcaeamerantmatron»,m.pfomfantu- ybdoaiflime, folve nodos,tuanique fenten-
!o appetenuam multo vehementiorem, quam tiam nobis communica. Vale cum lediffima tua
pro artate conveniebat, animadverterunt: itaut conjuge, quam tecumego&uxor mea peraman.
lacmams, quantumvis fatis abundaret, non ta- terfilutais.l.Ultima Julii lio;.

menlumceret. Appetentiam hanc immodera- . _ _ _

tam caufamfuiffe, quod novem menfes in utero '

materno non abfolverit aexiftimo. Tertio die OBSER.VATIO LXXV*

statis, correptusfnit immoderato fluore urinat DemirandAconitipatme ahi ininfanfe ^
itaquidemutfingulisdiebuslinteamina&invo. ^VArUrum ferum ter alvum
^ lucra, quateraut quinquies mutare necefle eflet ret' e

Et quamvis continuo fere eiuUretj& exclama- ^ ‘

tiones violentas» necpuerisconfuetas( qua do- A Nnno ijpo* Hildens in patria praxio ex-
iorem aliquem internorum vircenira fubefle af^ Xierceiis, ad ruftici puellum > decem circiter
guebant) effunderet,aviditatetamen magnain- menfium atatis graviter laborantem, vocatus
terimkdebat,nutriebatur quinetiam & crefep- fui. Ad quem cUmperveniffeiii,ventrem pradu-
bat. Decimo veroquartodie atatis vehemen- rumacinaqualem,velutifihincindelapides in-
tiflimo dolore colico, cum vomitu frequenti, & clufi fuiffent j repeti. Tormina & dolores maxi-
( quod multo ratius) aliquo fluorecorreptu-s elL mi, inquietudinesque continua aderant i fugere
Excrementa prima die femiviridia, poftea tamen quoque parum appetebat, l^o cum ex matre '
croceajbiliofa & fpumola conipedarunt. De- cognoviffem,inkntem a quindecim diebus ven-
cinio quinto die aratis urina plane retenta fuit, tremiioaexoneraffe,fequens enemainfudi.

OBSERVAT, CHIRURGI C.

R. Radioim-aldiesecumtotolj.
foiioram malvaram
Violarum
florum cBaraomiI,

Meliloti,

Lumbricor. terreftrium lotor. &
indfor.an. M.^.

Scmin.iini
cenigrzci:

Coquantur in -r- . „

tis partis. In |iiij'. colatura difiolve vitellur
" ' 5l liliorum & pinguedinis gallinaan.

polaprum ipfi eft mteftinum Et quutunc a& Qy-
fhgidialcolus erat, exortus cit dolor maximus,
ita utuiterius ad fuos progredi, neque ad oppi,

MiTce.

£tira prolapfum, & ad magnitudinem ovi ftru-

- excrementa cononuo, eaque liquida & vifcida,

onfumptionemter- effluebant. Io curatione CcprocelTi. Primo pro-

-fequensappHcaifomenmm.

K, Foliorum & florum v«bafci albi.

Rejecit moxenema hoc, fine excremenas.
Quapropter eadem die circa vefperam aliud infu¬
di, ventri quoque facculum emollientem & ano-
dynum, exfupradiais radicibus,herbis& femini¬
bus, continuo calide applicui, & fequenti lini-

Radicum & foliorum althcseai. Mj.
femg^an.fli.
itur inladfcc vaccino,]

R. OlJiliorum alborum,

Coquantur in laAc vaccino,recens emulfto.
In decodo ifto linteamina reduplicataintinxf, &
per horam integram calide applicui. Deinde "
toti inteftino ^quentem inlperfi pulverem.

R. Rofarum rubearum.

1 cupreflj,

Ungu. diaitheas |ij.

Tum fecundo ifto enemate.
crevit. De tribus quoque in tres horas parur
olei amygdalarum dulcium recens extra6li, exhi
bul Altera die iterum enemaprjefcriptum in- Croci martis

fudi,faccuIuincontinubapplicui,ventremque Plumbi ufH an. |i,

inunxi: hinc dolores & inquietudines mukum M^ce, fiatpulvis.

imminuta fuere. Poftdies aliquot cumufum Tandemcaput agri in terram incliftavi, pedes

horum medicamentorum continualfem,fingu- verbutinaltumaduobusvirisforribuselevaren-
r iisquediebus enema unum aut alterum exhibuis- tur, opcraiii dedi, mox indice meo dextro, lin^
iem» diverlasres, velutiplumas,lapillos, filum & teo molli & fuavi involuto,'& decofto pra^cri-
ftramen, per alvum, quofiescunque ipfi enema pto intindo, nec non in centro ejus quod pro-
exhibebaturi excrevit, idqueper dies multos, laplum fuerat polito,intcftinuminfocumfuum
Tandem cum priftina^^lanitati reftiturus cfle ad- feliciter reduxi. Altera die os fecrum & coccy*
flantibusvideretur: riecampliusmeacceffereht, gis fequenti linimento inunxi,
mater quinetiam circa regimen vita, & applica- R. Ol. lumbricorum-
tionem medicamentorum praferiptorum, non Rofarum ana

fatis diligensfuiffetjevitadifceflit. Ol. ex-^fioribus jS.

ANNOTATIO. Scquentidicfyruporofitofolutlvo

compoiitojcumrbabarb.agarico,. &fennacor=-
i:*..^mfii>Itnni/lnr9TPrnatnr!tIe innoc3fie- pQj levitcr lenitcrquc expurgavi, venamque in
Itrm. K3»rri?i;£ brachio inddi. Sic in priftinam fanitatem re-
1 amplius prolapfu '

Q:u fubelTe videatur,meo tamen judicio, hac ^

cxcerr.ebantur,perosingcftafui(re,verifimileeft. ftjtutusfui . „ _ _

Quandoquidemmateptudis,S:deinfantepamm tcftinum. Pluradehocaffiauleaorvidertpo.:
fDUcita.cumarcadoitieftica.&nifticanafuane- teritintraaatunoftro dedyfenKria. .•

gotia occupataeSet,muIcotiesinterim dura illa _j-- •_ _'_

perageret, infantem jaminterpulyinaria,jam ad OBSERVATIO LXXVIL

fimum, & in horreo inter ftramina affederat & X)i mirimdi ttgghtinitione osfium in ipfi
folumreliquerat, &quiamfantesea,quxappre- cubito. ‘

bendunt, prounus ore excipiunt, gingivisque Viro Reverendo ac Clarilfirao.

conterunt atque deglutlunt,taciier.—^ ,

OBSERVATIO LXXVI.

Domino Dn.' ANT. FAYO S.S. Theologia»
apud Genevenfes ProfeiTori cele-

Gmllielrnm Fahridus Hi/dams^

P Oflremas tuas,vir Reverende, & sternum
mihicolende,aDn. ABELO VITELLIO,

A Nuo iSoy. Menie Novembri,qninquoge- Soloduri accepi. Affeaus ejus graviseft, inipfa
narius quidamix pago prope Paterniacum, enim cubiti flexura.drca mufculos& nervos,
cum mufto oneratus, ex oppido domum rediens, materia qu^damiii fcirrbumconcreca,& exten-
in via alvumexonerare vellet, ac fefe mplinaret, fiQnetn,flexionemquc cubiti impedit, prafaipfi ‘ -

e E N 'T U S. I A liL

OBSERVATIO LXXVIII.

_^ _ ezfifiiiffemj ExintempepvoVfarepeOentiumademmBii-

nopetHlH, jplumapudmeretiniKiremj tiiiapfHciiiarum,msrtu ftrictt-

oainiaqaeipfemctdiligsnteradliibai&miMvcro iumfefwtum. ,

^qiiiafierinonpotuit.inpatria,qmdipiemetperfa-

GasterumquiaK-T. circaresrae(iicasraras& ITptamreliquit,mquienSjEryhpc
fpeculaiionedignasjcuripfam efleJaam, mirabi- j-ibtis ad interiora verti,nonefi:bonum. Idque
ieniquandamftradhirain&difpo^onenioffium folum in Eryfipelate & infiammatioaibus.

beo in

entis a:tatis, mHii ab amicodata raerci rint,utplurimum obiervare Iicct,uti quoque Avi-

qusque Dn. PAULUS OFFREDUS,& Dn. eennajMefuesiGuidojVigOj&aliimonent, E-
■ANDR-EAS TOXOTiUS(quifjastibitraditu- mundoriaenim cum partes fintrar^,moUeSjIax«
•us eft) MedicinEDoSoresjbilce diebus non tme fpongiofe ac debiles,niateria abiilis facile ad par-

admiratione,- apud me viderunt,in eis aute offib. tesnobiIes,quar eis fantproximE,repellitur. ]
cubitusnonflediturjfedmediantecalloomamo. emplum Colonis in quadam matronahoneiw
&:undique.veluti ficonidnauraeiTetos^aggluti- obfervarelicuit lUa quum a marito'fuo adhu-
natusatquecon)unduseft.\ Qusverbhujusar- nserumbaculo percufla, indeque pars affedair
. fedus fueriteaufa , meiatetiinccemiterioenim tumoremelevatafuifret, Cataplafmaexboloar-
teperta fu^re. Arbitrabor tamenjfra6EuraitE& ul- njeno, farina hordei, aceto & albumine ovi <

inde-con jjcio^ fedum, fibi applicuit. Poft dies tamen aliquotj
us iniplo hu- cummorbumingravefcerefcnfiflet, me accerfi-

quod etiam nunc callus extuberans in ^
meri feu brachiiolfe apparpt^ fraduram haiicce Tumipfam febre, doloreiate^is j tudicula ’

iequutamfuilTeinflammationem &amuxumhu- etiam Si relpirandi difficultate laborantem

morum maximuirijnec non circa cubitum abfcef- inveni. Ex quibus materianrpropterintempe-
fum,verifii»ilemihi.videtur.Hincabburaoreacrb ftivum repellentium S^ refrigerandum ufum ad
qui propter dolorisvehementiam , adarticulos pedas,pleuram&mafculosrelpiradoniinlervi-
faaciatos cumimpetu fluerefolet (quemque CKL deduxiffie/acile colligere potui. Curatio-

rurgiGermanijLangii verbisutor>ineptiffimo vo- porrb.fic aggfeffiis fui. Inftiruta optima
cabuib@b&iuaffcc, hoc eftj aquam articulorum

voeant) ligamentis erolis ac putrefidis, humor, nam eadem die,& qu!deminipfo brachiomal^af-

ille leiitus , qui articulis ineft,effiuxit. Poftea fedo,inci Ih&fanguinemad ur-'"-

quoqueaprcedidohumoreifto acri cruftul^ills ^ nlethoricaenimerar .

-- - . cALiiiii, uicuiuittitciiiiuL-iiiL, virefquecon

cartilaginea,qu^appendicesoffiumtegunt.limi- ^ fcapulam ,

litererofaifueruntjitaquidemutpartes^ongio- jnerum & brachium fequenti linimento
foapopkyfium,tam offis humeri quam eoam ra-
diiminorisj&fociijsmajorisfelead iavicematti-
gerinoinde nutrimento ad utramque os delato,
c^lum produdum fuilTc cenEo. Abipfo porro
callo articulus,uti dixi,vcluti vinculo ferreo colii-

K. ' ol.lilior.

Exhis, virckridflnei mirandam natur» provi¬
dendam coafpicimus. Erofisenimijgamends&
deperditohumore viicido i cruftulis item cartiia -
gineis confumptis,articulus ablquedolore move¬
ri nunquam potuilfet , pr»ftabatitaquczgrum
non movere articulum iftum > quam movendo
continuo doloribus affici. K-cverendusDn. Joh. j
Merula T- R- quam officiosei^utet, proteritis
diebus morbo, & quidem'acuto,correptusfuit:
hunc tamehpau)adm,IausncDeoj vires ffiasre-
colligic Vale vir clariffime cum tuisomnibus,
quos tecum ego&uxormea falutamusperaman-

amygdal.dulc.

enim doloresieait.y jj.
unguenti dialtheaegij.

,ci3j. _

Sequenti quoque eiectuario continuo ut

tuirdaginisjan.9ij.

Decdnneaoiie offium junaurarumleaorii
traSatu noftro de Ichore & meliceria CclfijCaji
£C;i5.j!lur»yideiejoteriti

Cum r.q. fy rupi de liquiritia & violat. fiat eieCTua-
rium. Circa vefperam enema reiteravimus.

Altera vero die.ut materiaexpeaoread ernmi-
Qoria&cuteinpropeiieretur, fcquensfudorifi-
cum propinavi.

R. theriac.0pt.3ij. ^ SuJstsp.

Cum

j6o OBSERVAT. CHIRURGIC.

mr nS CamaquifcaKofe&carduibcnediaiF. potio, 0

bamoram, & cau6m ajiquttmprocatara^.
Sudoriftadi?copiose promanavit. KEnc adfappuraaonemperyemt. Egomeoarum

maT^S^“«“tS^entopr 2 fi 4 t;o “& clufim, atque tcnaaffimeadJta-entem repeti

Met.Deibeneficioconvalnit. Contufionem ■— — -——-—--

prsterrabrachu&humerirequenacataplafinate OBSERVATIO LXXX.

eat/^fa/. '“r farmz&bar.& Vkcrisfudcr>dortim,cumtrofmeteJli- ,

m*. leatinman.|iij. culfrum tmraM.

pniy. flor, charoomii '

meliloti ' T Uvenisquidamrobufius, Stviginti annorum

Cum vino rubro fiat caiaplafma, quod ca^
lide applicetur, bis in die. Ante cataplafiuatiS
vero applicationem, totum brachium, hume¬
rum & Icapulam oleo noftit) ex floribus calidis iti-

ni parco J ulcus exluevenerea, in parte declivio¬
re Icrori contraxerat, cum capitis & articulorum
doloribus nofiurnis , aliisque fignis certiflimis
luis veneres. Venit ad me Lau&inam Anno
1601. tum dimidiam partem fcroti,fimul&tefti-
culorum exefam reperi. In palato quoque ulcus ^
cumofiis carie erat. Inftituta optima viftusra*

R. maff.pilularum aurearum,
Aggtegativar.&

-- - ---—-- • Trochile. alhandal.&

OBSERVATIO LXXIX. Diagtidiianagr.iiij.

■ , , . „ . , . CumlyrUpodebetonicafiantpilultequin-

Sctrrhi gravtsfmt ai citpum curatto. que,involviitUrpUlverecinamomi,denturque

M AtronaqusdamnobilisBernte,cumnimis increpufculomatutino,cumcufl:odia. Poftridie
violenter libi contudiflet manum dextram, bafilicam finiftram incidi, & finguinem ad un-
tircaca'rpumexortusefl:dolor,cumcoliusmanuS ciasfeptem extraxi, finiftram autem propterea
inflatione, varia adhibuit remedia, tandem re- eligere vilnm eft, quod caput ipfi maxirneinilla
toanfit feirrhus, quictiama virisdoaismeura-. partedoleret, & ulcus in palato pracipue ad fini*
bilis judicatus eft: videbatur enim aliquid mali- ftram mandibulam Vergeret.

■gnitatis in fc continere. Poft annos aliquot ad' Deinde fequens apoxema exhibui.

me venit Paterniacum, tumadcarpumdextium R. radicum cichorii tot.

exiuterna parte brachii, ftirthum prsedurum dc radie, polypodii

magnitudinem ovi gallinacei adsequantem inve- lapat-acuti

ni, digitos infledterc non potuit, quandoqui- Corticum interior.radie.

demfcirrhusiftemufcufo, quidigilosfie&it,& frang.ana|j.

eo qiddem in loco ubi in quatUor carneas diftri- fcabiofe

buitur partes, tenaciter inhaerebat. Adhibitis vcronicas '

irniverfalibus, quemadmodum in praecedenti betonica ana m.j.

obfervadonediximus. cauterium potentiale ap- paffulari enucleatarum

plicui, ablata efehara, per dies aliquot materia liquiritizrafeana |j.

tenuis extillavitj poftea profundius efcharoticis fem. anili &

erola carne, materia craffa, vilcola. & aliquo fceniculian. |fi.

modoflavefcensfefeofferebatjquamviquadam trium florum cordialium an. p.i.

exprimere cogebar, ipongiis tamen prius dilato Coquantur in f. q. aqua puriflima, ut co»

ulcere. Materia autem illa poftquam per ali- laturaredeatadib.iij.quibusinfundantur.ma-

quothoras aeri expolita effet.lapidisinftarcon- cerentur & coquantur C a.

crevitatqueinduruit. Multum hujufmodima- fbliorumfenaaftipitibus repurgat, lij.
teria:, & quidemdiverfis vicibus extraxi: inve- agaric, recent. trochifcat.

niebatur enim duausab ipfoulcere, quod erat hermodaSylorum

ex fiipeciore parte carpi cubitum verfus, ufque rhabarb.optim.ana|lS.

inipiampalmamroanus, lubterligamentotrans- cinamomi^ij.

vetib, & inter extuberandas illas quind&oaavi xingib. Jj.

olfis c^i palmam int^s;- Medicamentis ipfis Maneant in maceradone horas 6^0, inque

mundificatoulcere, cicatncemfeliciterinduxi. loco calido,orificiovalisbene daufo. Dei '

verbi divini minifter,cuminjuventutenonfatis tur,addanturque ' P

reSe ex paroddecuratuseiret,dnridesex dextra fyrupide epithymo

parte remanfit, Scpaulatiminfcirrhuminduruit, rofarum foludvi ana |ij.

Mifte,

C E N T U

■3 Mites fctapozemaproqninquedoCbos, in
gj^eurorafamendam. Porrbsqniaaprimo&altcro
' hauftamedmcriter purgatas fuit,perdiemanani
' aatalteramquierit: Denique refiquaoiparteict
tiiapozeniads fumpfits potrema dofi, ut vioien-
tius ipfuHj evacuaret , drachi^dnasconf.Ha-
inechadau(cai.Interimdanicorpus ita prapara-^
rem fflque eapurgarcm.ailiil eorum qua: circa ul-
cusneceflatia videbantur,omi!i. Demdejanflu-
ras.cubitosicilicet jCarpos,geaua, pedesqueuu-
guentoexMefcuriOjuiqjdamdoIor &inflammai
■ tio giBgivarum,& expuitio pituitz fubfequeremr.

Hinc dolor capitis & jun&urarumremifit,itant a
-- Lue venereafimul& ab ulcere fcroti & teftium fe¬
liciter curatus fuerit i &'ad hunc ulque annum
1608. quo hzc fcripli, fanus & incoliunisvivat,,
prolesque ab eo tempore procreaverit;exulcerc^
palati tenuis excidit fquama ollis , quod itidem_
pofteacaratum-fuit.

OBSERVATIO LXXXI.

£(c1}ymcifsinfig»lsfanmm genitalium , cum
miximaintumefiEiionefcroti^ tefii- .
culerum,feluiierfamte. :
l)Atetniacenfisquidamexp!rimariis,quadrage-
A narius , vir pius, robuftus & languinc adufto
craffoqueprzditus, cum in celerrimo curfu eque-
ftri una cum equo in terram corruiffetjgenitalia &
inguina libifupramodumconfadit. Denubta-
men confcenfo equo itet fuum aWolvin Altera
die retentio lirinz dc dolorev ortus eftsinterira ne-
icio quonam medicamdto ufiis faerat.Ego quarta
die accerlitusjlcrotum & virgamaliquo modo tu-
mefaaamjfedcarbonisinftarnigramrepefi.nuUa
tamen aderatduritiesjuecdolor admodum gravis.
Primo itaque inftituta viftusratione, totum in¬
guen ro&ceo'inunxi,& fequens cataplafma cali-
ddappUcui.

BL farin'zhordei&
fabatum an. ^iji

pulver. rofar.|j; '

Coquantur vino rubro , parumqueacetiadforc
tnamcataplafmatis : tum admilceoLrolaceipa-.
Tumsviteiiamqueovicumalbaminei ' Sequenti
dielequens pharmacum propinavi.

R. pulverisnoftrilaxativi 9 ij.
fyrupi rolat. Iblut. compoliti cum rhabafbardi
agarico, &fena|i. Cum f. q.decodi agrimoniar,
veronicz,culcuts& fcm.anili,fiatpoti .,quaclei
menter eadiepurgatus fuit. Poftridiedpurga-
Oonevenaminbrachiofiniftroincidi.fanguinis-

catapialma per dies quatuor autquinque quotidie
bis applicui,partemque oleo tofaceo inunxi. De-

indeleqiientemlacculumipGprzparavii

R-rad.althe!e|j.

ablynthii Vulgaris

AgnmOniz,valet enim atdtaproprietate ad infla¬
tionem tefticulorum, utM.JohiTrengiusAra-

R I A I I I. 46i

flor, chamomillz 0

melilotijS
fambuctammij.
fem.anifi
cumiuidc
fcenigrzd an. ^. j,

^ rncldantur& conmndantur, indanturquelacc^

!o , quem intertextum Scvino rubro cumaqua
incodum, calideterquaterve interdiuapplicare
jufli. Poli fotum partem afle&am, lequentilini-

R. ol. cbamomiL
Anetbini,&

Lumbricorum an.lj.
falisfubriliffimepuiverilktijj.
Mifce,Gatiinimcntum. Hisdivinofavorecuiaa
: tionemintrapaucosdiesfeliciterablblvn , ,

OBSERVATIO LXXXII.
Quidam cum ipfi excidenda) effittumorfeir-
rhofo), exinteraai>irtefemoris,miffi
eftritioneinimam DEO
r Addidit. '■

Q tiamuti!is,ne dicam neceflaria, Cheirurgd
fit cognitio Anaton^iz etiamfiexpbfervat
35. fatis fuperqueapparea^aliudtamenexenjplnni..

am juniorum Cheirurgorum annedere vifum

cfli Germanocuidammagnjnominis'viro,ex ^

frequenti e^quirationeialiilque caulis tuberculuni'
qxinternaparte femoris ortumfuera-c Quod ab
initio de quidem per multos annos ipfinon ufque
adedmoleftamfiierat. Tandem verdprOvedus
aliquomodo ztate , cum doiere accrelcereque
ccepifletrumor ille, extirpationemtentare voluit
*g^t. Empiricum itaque audacitftmum , in o-

mum aterum veroanatomicarum pianeignarum
advocari jufifit. Is cum illuUrem Dom. zgruni

ad Icamnumligaflet, nullaque infignisilliusramt
yenzcavz,quiexinternaparteferaoris,'popliteni

verfus defccndit,habita ratione,n 6 vaculam nimis
profecto audadet,nimisque profundeinlkit,rae
mumque przdidum venz cavzabfcidit. Cum
vero nullum in promptu haberet cauterium a-
duale, aclanguiscppiosd& cuimpetu efflueret*
protinus zger pie placideque mortemcum vita* -

maximocumludufubditorumfuorum.commua

OBSERVAT. LXXXIII.

De cucarhitimonllnfa.

ClariJJime ac celebcririmo mro

Dn. CASPAR.O BAUHINO , Eluflfifc
fimi Ducis ^''irtebergici & Comitis MampeL
gatdiiStc. Dn. Medico necnonAnatonucd&Boa
tanico in celeberrima Academia Bafdeenfi*
celeberrimo*

Gailhelmiu Fibricm Htlduiae
S. p. D

Q Uod naturaaliquartdo monftra&prodigida
fa, virclariffune, procreet, idinhomine

oif.ii- ^11%;, etiam triplexali^uimdo reperuanri at
S^elemetaBafiachitada efafcaloftiodertttam
^■eetuaa jfraSara, altjHiitfi^ris/viirietiaemt) adorant e-
eeadimte „yjg„aiamexprejfu.tjabeeetiam Bolal«s,mlU_
'<*?*"*'■ beio de Catarrheprxiramfigaram, renum qeatKm

Etfanbfiqt
,fdfitcmea

■ matica,i/eashrachiil(^ve!ie:atiygostmfUntatto!te.
. ’ OftendttmihiDeS.M.-Urfttftiaeffigiemflan-

tt GranadilliidefriiciB priae legeram apad Me-
rtardtm, (gin Hiprta Lagdtmenfhfed atri figura

mu mSMcefferitaSyHidfimtit,-i,aldedal’ite,^aJertim
■ •xmdietjuiplastddefcribitjclanarumuememitte-
^ Va^yuifortifiguraagille-. miroraxdefumpferita

corona Chrifii ex totjftniefeptuaginta duab. ymt

, recenfitptonfiitiffe. Jiudieihancfigurem cum addt-
^ defiriptionepublice vendiParifiUdtariferente
mihi D^SoUnmdro , yai nuper Lutetia veniti
mndituretiamm Italia Jermone Italico . expeSla^
iimui,donic-aliyuisipfamplanta adferdt. Optare
intelligereMine notui fit ille D.ClauditesChapiusi
f^bifitnetus,rogo,j>,exeocognofi^,yuY^^

'rdxujus ipfe meminit,yua linguaftteditus-i (1 ubi
impreffui:itemyuisfittlleMonfaurDure,c»juilL
irumfcrihitLutetia impreffum,ubiimprefim, yua
iingHd,(S an figuras habeat f Tandtmferipftante
paucosdiesadmiXin.D. PhilihertusSaracenus^

Beruar ix Pfeateria,utabs te exemplar elui EpL
. ftolapeterem-.ngoergof^irpraflantifimep adrue
mittere digneris, ficis enim me dalapiUo Berasar dL
verfiorumclarifiimorssm Virorum opi '
rere. His Vale Vir prafiane”-— ‘

Ocjsu Bafiilea 17. Martiii£i

Ri A' IIL' - i(?3

paocosdiesdQnoadme mife.' ScdMpc^mi-Zlifi. 8}.
hi eftddirieatioilla. Neciael>n.CHAPijsiuMVi- ^84»

vitoinnin6iflamapprob3re,exipfiusannocaa^ -
nibns in plaiitaorhaac fatis apparet. Hie autem de
facie mihi notuJ.Sc periiteras famiiiariirimns eft;
Nudiiistettinsadipfam C:ripfi,ut quinam "SfiTE*
CEseDuREfueritiexipfbintelligerem. Rcipon-
iumcamprimimaccepecoiliudad te mittam.

Obfervationes Clani^i Viri Dn. D. Pkn.t-
EEETi SaeacEni, circa lapidem Bezoar non acce- j
pi. DeDyfcnteria graviflima,qnWfnp,eriorianno.

demad^iueicripfic.LapidistamenBezoardicinul-
iambabuitme'ntionem.InBeIgioin'frequentiulu
eft j iliu multoties felici cum luccelfu exhi-

bui.utproculdubio exDe.D.DoRiNGio fcui ego
plura jquffi circaliuuc lapidem oblervavi j comu-
hicavi)intel!igerepotuifti:ValeVirAmplilTime. ;
&me,quddfac!Si ama. R.aptimPatcmiaciio. A»

OBSERVATIO LXXXVl. ' '^

De caUci-egravifimo Lingua.

VAtENTINUS R.ULANDUS DOCT 0 R.

& JticdicUs Palatinus ordinifrus, Dn. Guilhelmo
Fabricio'Hiidano, Medico {^Ctourgo
pratftantifllmo,

■ ^ , . e S. F. D.'

V Ere dicit Seneca , cla-njfiime Dn. FABEICI.

amicti tarde dcyuiri.fied -cite amitii. Hoc ma¬
lum jte nobis concingat, amicitiam nofiram, nuper
hkcotraUamiquamVisahfienteiJiterisMmencon- . - '

fiervarefiudebimus\Ego te amicit, ^ tardeacyutJL .

yuo AthenisRauracorUntviveni.tuaerudiia n-ri-
pta, k DoSiffitmismi

Clarifiir,

Dom. CASPAR.O BAUHINO.Il.luftriffimiDu-
ci5Wttcnbergici,& Comitis Mompelgardi&c.
D. Medico, nec non Anatomico & Botanico in
celeberrima Academia Bafilecnfi ordinario,

' ' & longe celeberrimo,

Guilhelmus Eahricius Htliatstu,
S.P.D. i -

Q tlse ad cucurbitam monftrofam relpondifti,
Virampliflime,accepi ,&pergrata mihifue-
fe.Echium,dcqno feribi, non ita pridem Berhjea
Dn. D. Paulo Lentulo mihi oftenfum fuit ,3e-

,mihicommumcavit.Superioriajino hicinfab!

repertus fuit. III
Habeo & pia ■

r yuafi t]ueddfalipergierfa,vtd,l
deexpertmentorumtuorumhi-■
fiori^s,bonaibifidedefieriptis,(^publicituscomunL
catii,ymh. Chtirurgtapd:ttonicuraiionib.huma- - ■
rto generi covtfitttumcuptsma.xmi , undemeritb
cumtatncjuilibetfitt mtliig}t,niyd , temihiamU■. ■
cum exbptavi. Attamen voticompos nonfiaausibi,
fiummimedicaarlisDoSorisitohoribus(fptivile.
giisinme,exincljtoD,n.DtBAUHm0.fiubMa^

tisjsqu^acin hominibusjmonftraproducefejte-
IHs effe poteft-EfSgiem Gradadiibe AugulWViri-

fcjNobilisacftrenuusVirDniLaureat. Are-
ckar jSolodurenfis confixi prudeou/ifeiis, a^e

gnifici D;7.I>. tEUC^S?L-ATERlDeVa^^U
fiuficeptis,Bafidea-yuidemdificeJfi,fiealifiuddomete
vifiUrum (g alloCuturum-.Fonirueoirgo in acidulis
LHserkingenfib.cumlllufiriDn.BaroneaRochhert
i>bamulando-.delllup.Dn.GEJTZCOFELERi

d GEILENBACH rjc .. caiculofio vefitea affeBU.

eolloyuens,tm,futivmtasjttbet)honorificSmen-

tioemfect,ie% chirurgum no experientia fiolum,ve. -

rummediciiinfiuperpraceptistllufiramm,iialau^
davi , utopeirerelllufirtsi&Usactfenerandifienii
fiuafiu ablHufiri Domino GEITZCOFfLERQ
cumaliisvocatus,mumipfium(lidhucheneVpleU.

tem) (fi aealculofieffione optirniliberaverij, (fi ri
*iinvariisrebur,prafiertimchirurgicis,exoptai. .

Vt autemfientiasprafiantiffitme ChirurgorUrn,

vina., cancrofi iflius afeaus,yueprifieni vidifli-
•rS (fiame rogatam delineationem .- cujus tranfi-
mittstidd

OBSERVAT. CHIRURGIC, ■

, mittendi, merum , ore ne iere feras;fecunde enim fericule nonfolum elevuhatur,‘veriiilludifftim tu- q».
UuvieantiumflamineincuriifiSumiquednofire berculumliluicacrefum, eedemdtevidiciifuftu^ J'
epifiu riennimufjuetrmskti , inredttupri- Ut,freferienam,fuhUngua,MninimdextriniMn
mumoblatifrerinf.indemodecarfufubUtefra- fanguine turgente,quam egerfifius exerende Un.
tris meiMARTINIiMedictCtfarei,literashic gKStumida,dentib.pUandoaperuit,qudewcuti-
tibiexirutis.Pragiiceeftasmitte. ta.neinfiinteneaeemniimigedturiivertebahu-

katieneefficiiiSerenifiimePrincifeacDomtnei morttiffiuxu:tndeetiamexfrifirtftecelHlerie,(S
hn.PHILlPPO LVDonco CeitePalatino tryigatione oleo ligni juhiferinifeucoryUnifqSa,
Neeburgico.iSc.mihiinfatriademancUttidntera- ficq^fer os derivande matertam,f auctihoris Un.
liosalumxosmufirisSchoULaningani,menfeFe^ guaf laxidetumUtt. Altero dseSyrufm cum deco-
hruariocuraKdmadmevenitamkus , mettscon. Se diafeni exhtbttas,ut (gfudariferafeqitentibus
fanguineusSEBALDVSAGRlCOLAfiufer- dieb.afsimftapliciteriacmagxeegrilevamine o- ■
intendentis }<leeburgicipiimemeriifilitU;adole- perabantur. PoPeaalterMedicus,meahfente(ctt-
fcensfiHe,do£lus,fantaAiasialpe&u (gcorporero- jus tamenadVentu xdveram ^ methodica hujus
hujiiirimm,fednimiafeveritaiealter Cato-.hiredb,. agri curam fufcipiendam priftolabar^ fire per
tario quafimdofermonem nunquamarttculattm menfem,firimtjltsetidpurgationthuslmguituben
explicabat, lingua crajfo, ex copiahumoris aflu- cAoimpofuit 'digefitvu,fedomneineafumiJicenim
entis ab humidiorecerebro, obquodetiampatert- digerendo UkuftUlum tnSeslatiusferpfit-. Quate
ffuif.m.continuhdifitllasionib.ohxoxittl,ntgler. alter Medicus fuumpaiienlemincurabtlem , .niji
poConfueto ligni Guajocinidecoao, feliciter altos malumfeiUone auferatur , proclamabat, (gabj^

, ufurpato, tandem Apoplexia moxperculfm obiit, uBjsremediis dejperatii,neq^ unquaaitingendiipm
Filio pradiSlo {fequentia omnia fideliter refe-. iabat-. Eodem tempore aftans egoUatrt,obfilium,
rentijin extremitatis lingua magis dextriparte, fuummedica ope exclufum ejalantt,nonmodo ror
ineunteafiati,mberculumvaldeexigaumabini. gaius,veruminfrimis io/sTraSoiq Chrifiianorum
tioerupit. MoXadicicerisipofieafabaaandemneo fqtsamembrisfide fg dileBione nobis annexis o-
gleUum,adcafianeaminoris,maiorts^qHanittate, mmbiadmoriemufq^opemferretubemuricumin
abfq^eninidolorefinfignitamen duritie, fenpm ex- defperatts admirabilem fanando Deum viderim)
erevit,itatamen,utfili inflarmajorishujus tuber- eommotus,meapauca(gcertaremediarepetii. Ea
eularadicemperlingua cempreffafubfiantiainego ratehlmcancro]uiadhuclaCeriofuS,pfmrib,valis -
eumchirurgotaBaJparfimdeprehendorim.Eqdem dusjiene (f comedebat (f dormiebat, i^propter
magnitudine Menfe FebruariofubJifiit.Praceiin- eicprefentib.fignis,quaminime curatio eradioatte .
tib. autem ineuntis hyemis menjibtts, non folubuho vsscert}fit fierandaifrafagiensicurapadiativams
frigidus indolens , indurassu, (oviinftarnnferini quacagcri aUgmentumfrohiberi,aEa^f)mptoata .
magnitudine,quaerupit,eade. qu avis remediis exr stemoliri^ueant,ample£lendamfuaJi.Vftidiautfe- !
cepeiis,adagriufq^ viiafinens pertinax quievit: i- Uiii,quamfeniorMidkmfuadebat,femfermerito
qu^cumfcrophulisferfancantrofamalignitaie re*. iPtradixuab Hippocrate irGalenofeil.6.Aphor,
bellis futurusfriffee : fivitamlongiusigerpertra- . ^%,fideliteradmonitus,partenimafieBanUnqudm
xijfet) verum etiam in glandula pofi aurem dextra "gangranofa manifefie apparebat, j quam altor Me-
Jita,paro'tisfrigidaatmo!!isprominebat. Ono pfi AicusJufpitabatur j utjamdehoccurandimodos
attero die jtnjim amSdataMemunBoria dsclafaU prafertim hicpericutojifiimo, cg calumniis expoJitOi ■
iem pareisfub mandibula inferiore, pfi mufculis cf- nihUdicam,quo faltem ulcus ablatufuijfet > latente ■
fsshyoidis aclingua ,fenfim longaferie in xofidj'o.c per amputata lingua fubftantiammalignaradice.
(gfcropbulas terminabantur. .Hocmodofingulis DeeimoergoMarttirogatus,primum praferipfi
fere fepeimanis ineuntis h)emis,ad ineunte,in qua convenientem dtatamdeinde cum fuficientifime
obiitafiate,inprimisLunacrefcento,parotisreeens, ambitbinis MedicisperpurgatumcorpSssfuiJfeti
frigida,moUssiteru,tandeademunBoria,fubmd- tAibusovecuaiionibusfuperfedi i lovioreStameni
dsbulainfcrophulasfempordefivit,tdinduratai,ui jubenteagri naturapionnegligendo-. Deimopsiea
in calculos abiijfe materia,taBu putaffeSpaq, ingH nam.Jalvatellam aperiri jujp-.pofteafudorifera,eCf
tes, ut cumjcrophulisfinifirppartisexeifdeparoti^ culta virtute Cancro inimicaatlternisdiebus {quod
dib.enatis,fibiq^obvtis,tandemtotailldc'avitatems tempusjineglexit,recensparotisfiacimerupit)cir‘
quaeflincolhtotitafHhmeioambttufimplevennt. camolefliamprabui,

Crefcentip.ftcin diesfirophutis.fuaq^vaietudi^ Sequebanturcolatoria,optimepaSles ejusct&cU
micurandanegltgensAemucoaBusmexfeVebrua- nemati vicinas defendentia. Denique exUlcerate
rie me cenfuUtitttUitu naturajingua (g colli tume- linguacancre, aquam dbjlerfenaex fiillatitiis pld-
rib. aliisq^ ex agri relatione cenfideratisfiattmfrp. taginis,cardm (g Itgni Heraclini, neo nonpeUtnem . .
picabariabernaeulabac cancrefaprodiip-.mthie- ulceriinfpergendumexcarduebenediBo,nicetiaai
nimtuncinmentemveniebatveneradiiBudGale- iFtrechieciieviperk,magno'emolumento agri era
m'.Cancrofafciliceteffeemnia,quaab atrabilarie dinavi.PratereaadhibitiepradiBis,pefiheraeata-
fucee induruerint.Prep^erepeneffevulgaresJid plafmaexfaccharecado.flerib.falphuris&theriaa

dice%cipfummalutbjudicandFefierat,ipliman- redigende^nincfituh.nuncpaLc ceratfulcerati ■
davi. Itletumperegriabfente,aliquandsu,ne nihtl Enguaimpoi.egper famulum aut chirurgum ufuC-
agerevidearatliquidremediutentendecoaHieiegh paricuravi-.quiambein adminijlratieneremedte-
ehintenfifiimiienimfrigus,qued tempore Baccha. , rumdi!igentijfimierant,bisenimpterumq,fineulis
nalierumduravit, malumindies augebatur,cum dieh. finenperegreadvecesUs,afieBum tangende
fcrephulislmgaa inmagnumtumere fuffectaiemt ipfisadfui.MiterautFfapiui,Berchkmannum fa.

C E NT URIA IIL ^

^ofainii^rumisrcmtdiu traBanS^fumiTtgeri- tptimiii-freiuK ego&ch^urgiisiib.
'cemfimremfxjimerefmKilfe, abs^ n^'if4oda^ riimsf^nmac^aattttdiqx^
mu Sicindi€s,(hrilpMuDn.FABRIGhcaK- fhi a dtmJiKitm^efx.ueficxadim.

„uLatis<^>iiumihiarMat,c^Himminhu dmi>!mfrriemflandeex«kerA,atttr,utfufiriares^
TsmBhyx 4iaibut.admirxt!iUm, oriri futotx deates fcr excftm Umx^ mfertorihus conjxnBi
dto limHorxcUni fivecorylixi, hujxtViimhrC fxorm.-.OmifirmdxmSItaxcdum, Oixgomom

KohilSsintUescy-rxndolaudetxf orior. foaorom.qttemtolerxmraxs!

JnSraiuoMaio^saxcerexulceratusimitesiitmu- : :Tecunt omnesfuffocationemmetuebam"'
(as£dmirationetu?^emollior,fxdo&fw/lidoul- tamenXeusfrohihuit. Tandemcui
ceremitior, imb.lairrisfrimumcraffis(umidts,-du-^ to.puifojfet, &fotu virefvixrefici
risaopaeiiamnodefiSiinverfss^eUtiSyacpafeab denteftiqzenttt^xc^ishsXndehc
ujheauhorrAisJubJidens.&evaaefiensapperuit: misiisAvumcit'oeXonnimit,foPma^aoMipio
ita.utintmmnunc fmguiiiem ijMxtamholicum '

m agotrifam fatientiffmissf fob
■gitando ad finem ufiijtsefejuem.

„unc-fani^ichorofam-,f<efidameficadaverofamj,, tjuahtrrxunsjuemufiitandoadfin , _

acauandocLatrameruSaverasventiisatrotrmre voceAme!tdaufitAirconfirmavit,at(j,fiinlici'difii‘-
^raelmiisolkafacedlonertttU,tumor evanuit-.ac memChrifioSalvatorei.JuniiSolisdaeobdxrmmt.
mdionitateextinBalslcuefanUmlaudahilemfufia, s-f^Sperifuadebamtecumfeaionemcadaveris^cu
ineSstherataUngua cavitate deterfa , carjsnonli- firtusjafisfimematriexf licuerim, te mihieonfemi-
vida,fedrubella,vrobd, aSfanaJenfimfuccrevtfs. re, mahgmtaushujus cancrofit radkemexhefatt
iiautjemacicatrixiAdxcendaferet,hifirimtda-/tu {omntbusfi^isficannuentibus)cfrgerminaffe, tS
UteraMfiarC,admodumf^am,eumnamra et- frofterea vificera inficienda efe, atiOa tumfuis
.n„r',„m'dic:ulintulumreli<fsersni, muUerculsshacdere,quafihocce 7 nmittereflatteini-
•dsseffeferajfem,inlaterise- ejuumforet, inefcientibus,r^i&denegandxme^.

■usf 7 {Thuur,<bm..

dies auBas antea firipjs, tumore ferpentetintro ad Isfobilis matrona Bavariane^igit curaewnemj,

linguam fefeinfsnuitrune,ibi!jue fublinguaincan- fednobilssnojleradsmdumienevalet. 'TeeiimSfi,
crummanifefiumterminabantser, ejuerndatdume- cedente.-pramifs, magna cumfalute agrK fKrgO-
iuebam,quems^foraselicere efi apersre fumme fiu- ttcmemconvententtsfimam, itautnttnc pulmones a
dioiDrafertim cum coloreinruhro mgrtcantetdfi- dtfltllattombtistmrmfiesjtmtdeinde^unocapifp^tuni
mJaverit,lahorabd,dthicfunis(utinfroverhio) feBusroboravi,demssmutilite-rthoracemfprreuim
nihilattraxit,fedlinguafrenum parnm exedendo, itacomrm& aptavi, ut obflipitatem &gibbcfitatm
labro albicante, nedofi,fenfimmagisinverfi,de- adolefeentUcomgat, &fraBamcofiamnon ladati
mxnscrjiemo,tandemexulcerato,paucisdssbusita f^aleopttmeClarisfime'Dom.FA'BRICI,mequetid
rebeUisfatlusefi,utfibi incumbentem tb‘far.efi:en- biamtetsmfierva.fiavinga,ze,.fuliiAnnoi 6 io.
telingssaextremitatemxdtaplafmateinfuprrinjer-

riens,iterunon!iuide maano,autmanifeflo,utan- __

tea,ulcereinquinave-rif.atq-,totamlinguam,p-ra. . OBSER.VATIQ LXXXV. - '

fertimtedijcede-nte,magno&pertinacttumore,oris T3emt)nftr(>ro&fcrophttlofo coUo.

ferecavitatiadaquavsrit,geminuaccintiguuma- ' ViroCkriffimo&DoffiCTimB, ''

lum,quafidatatimalternssvscsbusmatersamfibi Dn.VALENTlNO RtILANDO, SetessilTi-
admtmftrans,repullulqndocsto,lateadmodumger. ,>iPrincipis4c Domini

minabat ihypochUriusstrumquiaprimisdextr^ PHILIPPI LUDOVICI Comitis Palatini
valdeprom,nebat,q«odq;pr,nc,pso.n,t-ac,srafilum amenum. Ducis Bavatk&c. Doaori
promsnensaccufi,ba,atcancrofu,sdxm,quafi,pfifit . Medico, amicofingulari. .

■ Gum.elmUsFabricms Hildanu.: ^

perjpergeiatttr. Dolorfriusde'xtri,deinutriufque ■ ■ S. P, D.'

Iqrpochondrii,primumfiibacutumaufierushomonc. '"T^Am diuturnum (ilcntium tuum, clariffime
tebat,rogatus etiam,mihi,illumfuficanti,tndsca- 1. atque amantiflime Dn. D. RULANDE,
respofiea tam vehemens, ut cruciatumdiutius absqi fummopere me confriftavit. Ab eo tempore‘qua
leuienteremediofiferrenonpofeclamaverst. Do- LavingadifcelS,nihilIiterarUraa teaccepi,prtffer
loremenimacutijpmum, pungentium velut aeicus eas,quasfuperiori annoa4. JaliiLavingadedi-
larttmfenfieminferentem,nuncunumpsuncutrum- fti, quaque 14.hujusmen(is mihitraditz fiiere,
epeehjpochondriumsnuncadclavesupjueinterierres- nunc vero quia inceptam amicitiam noftrairifcH-
Ijuehotisoplatas, cj-humor es, etiamfrequenter bra- ptis te fovere video, iterum gaudio afficior.Cafus
chium, coxendicem Sgtotumpedem,ejusdeJcilicet quem communicafti, obfetvatione dignus eft.

. &dextrilaterispervadere,agercon'quefi’efiJquo Vidiegoante annos iiquot juvenem quendam
tamenvacationemftpius habebat, ob mitigatstiad hic in vicinia, cui uvula in eam magnitudineut
memiferantepreferspta. Miferabiliterenimdolore excreverat, uttotumosadimpleret, utiin fecun- '
agitata,tremulamembravidi. 7 dndemin dies eflss- da Centuria oblervationum ObLip. fuliusvide-
osuauBo, ttec.averrende, nee derivando cejfante, bisi ubiSedeingentitumore Icirrholb ad radi-

xS6 OBSERVAT. CHIRURGIC.

obsekvat.o mxvL

adicdbere vifumefL . ° quodam occulto.

aicdbere vifumefL . ^ ^ecancro quodam occulto,

. Nobilis quidam Aoftriacus 20. annorom E- " Viro Clariflimo acDoSiffirao

•mos&AreliainGaiffisftudiorumgratiadegens, Dn. ANDRE.^ TOXOTIO,Sereniffi ’

^^J°P°.““^^onnuJIism.c6llocorreptuscumeflet, °^^^.?ginasDaniie,6^c.'^Do6toriMcdieoor-'
Medicos & CheinirgosadIiibait,qai,quumo- i dinario atque celeberrimo, amico fuo . '
mnratruftratentaflent.&fcophulseindiesaccre- plurimum honbrando, ‘

' evmruTar ' A Nte oSiduum, da'rifl!u;'Dn.D. Toxoti '

m SemVT ^“'“®'“*.Cqu®u>ihitamgrats,dudm-qu^

tt. TandemBafiieam.p.ervemt,nbiclanffimo;ac grati(rima;)Eernsmihitradita:fuerunt AteT
Pf PM PEATE- ver6.quodLndum acceperis, vehememefdo!

' 'ttmn 1 R S“^<=gotum leoiiterumquemifrirem apographum.nifioccu’

<tempor.sBafile^,reren.ffimocmdamprincipio- pationesoBfuiffent. Prolixalnim^fe^ ^

ieram ebe.rurg.cam pralhndovivebacn, fimnl. Sifervationemdegangr^hagraviStimo?

^ SvZfl“b “• -fu equiprogenita.iagsmifeL. Q^fam«

^ nSmdrif ” “'flexero,DbfervationemiliamadTB^cuou

«.^cutemadaures.futuramLambdoidaam, certirefponderepofa^nonviir

«”““-<:°gnitionemmorbi,ampborel^^^^^^ .
guiqeiepletis c1rcumda«.erantfcrophute., ftantirsSum^Terfet” «7” ^'

' Ina.tu.t&Dn. D. PLATER.US curationem quod fi illemBetTr,? f a ‘•feentem,con|.c.o,_

. methodicam.fummamquediligentiamadhibuif ««orieiZS^^? ’ utd.afQletv.

. . /e-d:absquefucceru. oLropferuuumrrmas f“"‘^>dquamdpumicet,oftu-. ,

BadenaJ.Heivetiorum^vfrrverTD™D -

PLATEB.O prius expur<tato&prLparaco cor' d °*“‘®’""°’’'“*”“w»ndnubferaSolu-

iore,:adipfas'dimiir.^for|rrr^^^^^^^ ■ '

maspiperinas invifendaSjCumSsdidoPrinciDe ^& nune

~ We^.verrusproficifcerer.^mifeSS «ttegtStd^fcmir

Bad|,s intherm,sv.d.,non„ulla quinetiam ad qu* poftfac fiDeusOm V ^

morbum, _pal!.a„du.n .prarcripfimidicamenta. LibLiSis ^P /

.- Mkamrediit, ibiouetandem futerfe4Sm xfo On. ANDREA ^ElC-wJ

, iw: E.MANUEEIs" URSTOirad md ftSt

mtellexiXufFocatasobirt. ■ : ■ " orbmci . oblcura famfc

'ptept:marcil,diehujusanni,amLWe^dm^^^ r^xTaSem^tmeuminfantem ablafia- .

CENTURIA ra. ' i^7

menim bracilium,imo ' pluHibinfii&Ioti Ohf. 2^^

gj.jjnanus ipfa, tumore prscipue ex pituita, cui . lapidiscalamiiiarisan.gi?. ^87.

tamen multum bilis atrs admixtum (cedema cum Cq* olei tofacei &fucci geranii fiat f. a.
iHtrhodesappeUahtMedicijabinitiomorbiper.unguentum. '

annos fere quadraginta, uti diii, nullus fuerat. y PorroclariflimeDn.D. Toxoti, vlx credas Vmueni.
4oloriniplamamma,nunctamen rontinuuseftj. quSm eiutiofum ia cancrofis ulceribus fit un-
UftUitvt^ quiquidcm jam acutus&pungens,mox vero re-. guentumi^gjptiacUmsegoexpertusIoquorjfd-
«mifliofjin ipfiim taraen brachium , mediante perioriemmanboidod.admatronamjhicinvi-
hrMcbit» prjedidomufculofefe extendit. Dolorem au- cinia canctofb, ftec non fistidiflimtrulcere in -*
ternae mtumefadionernbrachii, ven£efeSio,ab mamma dextra laborantem, vocatusfui, Chei- 'Oh/vatr
imperitobarbitonfbreinipfocubito, ante men- rurgus,qui curauonem fufceperatj utfcetorem
fesoftofaiSa,non parumauxit. Cumeuiman- iftumcafligaret) Sccarnemqus incarnofis ul-
-teadolorbrachii effetexiguus,poftveniSEfeaio- ceribuscomirtub eXcrefcitiabfum.eret,de'tertio
nem adeo audais eft, ut brachium nunc officio in tertium ,die’m, aut etiam alternis diebus,un-
fiio fungi amplius non poffifij tantopere attraxit guehtum-Sgy^tiacum applicuit j inde ulcus in

venasfedio. _^_ _

etfiaffedum indecrepim HacCe matro- breVetemporis Ipacium mammam ad coftasufq;
na (feptuagefimum enim 'annum statis prster- eroderet, agraroque extingueret, integram hi-
-greffa eft) plan^ incurabilem cffejadftantibusfi- ftoriam TuolocO quoque videbis. Blande itaque
gnificaverim, quia tamensgra,poft Dcum^em hujufmOdiulcerafunttra(ftanda.t)emum quam-
maxiraam in medicamentis, qus adhibiturus diucumtuisgenerofisLugdunifismanfurus,ex
effem, pofuic, nohnullarnorbum palliandi cau- te Icire peteupio. Refcribe itaque prima data
japrsfcripfi. Inprimisverb optimam vi£tusra» occafionC. His vale Vir cf " ' '

fioneminftitui. Dein-*--

‘“"TS

fcrophularia majoris

polypoaii(J.

Cortic.interiori radiCi frangute an.|S,
Herb.cui(:ntas
fiimaris

ceterachao,M.&

Sem.anifi&

'fo5mcul!an.|ij.

Foliorum fenz R

Fi^^^eroaio inaqua,utcolaturared&t

- -i»p- .

ter amare non ueime. Salutant te attici&do^
meftici mei omnes. PatemiadAventicorumfi

OBSERVATIO LXXXVIII.

De CnncH McUhi pcruuhfi curetione,
Clatiffimo atque doSifiSmo Viro i-
t)n. SEBASTIANO MEYERO,Reip.
FreiburgenfisD. Medico ordivario, atque

GuIL, FaBRICJUS HllitAKUS;

S.7. D.

adSraj.

jus coTatutre accipe!

/^llod promilEs n
VCmaturius ad vos

mifee lyrupiroEtifblutivicOmp.cum rhabatba- atque Amantiffime Dn. D. merito mihi expro-
ro,agarico,&fena|j. Mifcerfiatpotio, detur bras, iter quod in Burgundiatn feci, laboriofum
in crepufculo matutino, leniter hac potione e&- profero, & moleftum , in caufa fuit. Deinde
purgato corpore, poftridie venatp malleoUdcS.« quoqne-per dies fermd quindecim Bems bxS.
tri incidi, fanguinem (revuifionis caufa )adiia- Interim tamen fi quid in te peccaverim, id mihi.

r!!i,&j

poftquamperdi- 'utcondoaareVelisjobfecro.Doaiflimum.quod
iffionequieviffetj mi(ifti,relpotifuin,demorfucanisrabidijomni-

alterara dofin prteferipti decoSi, cui cOnf.haa nbmihilatisfecit. Piluk item ex radicibus gen-
mech glj. lyrupi rofar. foluavi compotjj. ad' tians,zedoaria,hirundinari$, angelica, & fimi-
. mixta erant, propinavi. Brachium autem utfe- libns,theriaca,&mithridatioob!ita, & ulceri-
quentibasoieisquotidiebisinungeretur,;ufli. busimpG(ita,fummoperemihiprobantttr,quod
R. ol., lumbricorum- . addam nuHc, nihil occurrit; huicigitutdifputa.

vulpinian.|ij. ' ' tionifinemutimponaraus,tempeftivumeft.Ve-

ol. fcorpionum |j. rumnemutuanoftracolloquialcriptisneglige-

de vitellisoV6ram,& rem.alia tuis Ipeculationibus non indigna .oc- '

amigdalar. dulcium an. |j. 6. currit materia: De cancrifcilicetoccuitipericu-

fpicagfi. ' ■ lofa curatione, inquaAphorifmusjg.librifexti

Milee. ' Hippocr. Canccosoceultosmelinseftnorr-cu-

Hislifquenuncmaximo cumfrufiuutitur rare.&c.perpendendus. Nonenimomnes,qui
■' -'S1 dolor enim & intumefaflio brachii,remit- in Aphorifmum iftum commentati funt, omnino

mihi fatisfaciunt Interim tamen particularem
meam de ifto Aphorifmo opinionem, divulgare
nolui, nili prius illam tibi communicaflem, Ie'n-
tentiam quinetiam ac mentem tuam intellexis,
fem. Priinh autem quam periculofa fit cancri
Z 1 occulti

non accrefeit, nec dolor adeft. Sequen:
.emplaftrum applicat.

R. empI.diapomphol.gij.
diapjm.gj.

ario, ufque ad medium Juhi , totum cur- ulceratus , uveoccultuscft. Exulceratus dupli-e:
imabfolveritjipramque necaverit, quum ciafcqulrit medicamina j quia enim labra habet ?
[icuratiotcntatanohfuiflct, in longum protumida,calIo{aacdura,caHdahumidaquCj
vivere potuiffet: idque multis exemplis qu£ injisniter emolliunt, defidcrat remedia.'
[Irare poffem,i€d unum autaiterumfuf- &nttauTcus,quiain$quale,iordidum,fetidum^'

Ohf 87- perfic^. Efl autem tumoris, api o-

g«* que excijSp,qu« ac ita dicam, periculo vacaidum

cprpuspriusoptirae, tam vidus ratione,
^uam purgationibus, vens fedione-3& fimilibus
prasparatura,.malum qimetkmin alit^^uo fiieric

i^ue vafa maxima arteriarum aut venarum in le

LiKi,e.tu Gircacervicem vero, collum, & guttur, in-

plurima:, ab4ncifione& inuftione eft abftineii-
dum, uti&inmternaparte femoris: firamusifte
inlignis venx cavx, qui ad poplitem defceijdit,

* - lumoriintertextus fuerit,fepimmeenimopera-

Sbh^c 10 tiofiesinhujulmodipardbus.roortaleseffe,-alibi
olfervai.' exempiisdemoiiftravi:ideoqaejiunquaminpras-
bufusCtu didis locis excifioneratentarc volui: nifi tumor
turU, fupcrfici^s, & a prsdidisvafisliber cffet. _

Io reliquis autem partibus, operationem
hanccefelicitermihi fudesfilfepeque malum.rc-
diifle, &mortem, quemadmodumCelluslib. 5.
cap.aS.fcfibit, attuliffe, exemplUSc obfervatip-
nihus nonnullis nunc demonftrare vifumeft.

xagefimumannup «tatistunc prattrgfella erat,

Z nobis fupervenit lymptoma .molefturri, & cu¬
ratio ad votum fucccffit.; Convaluit, ncqV.ere-

■ Anno 1^01.Cuidamexdomefticis j^obil.
viri Dm deCHOSA, Dn. in Prilii, Creffi,^c.
BeruhardPenevairenominc,cancrum in infe|io-
rilabio, prslente R.everendo,ac Dodiffimoyiro
Dno. jOH. R HETEMO, CLAUDIO MA-
^ ,ILlONE,DAyip CLER.ICOmulti3qiaiiisex-
cidi: curatiolimtiiter ad votum fucce/Tic, & ad
hunc ufqueannum^^ij. optima fanitacefruitun
Anno 1^05* Cancrum, quiintegrammam-
mam dextram occupabat, in quadragenario Pa-.
teniiaci, prifciUe R.everendo. vir - Dn. JOH.
A^ERllL A, feliciter cxtirpavi, cpnvaUiit &illa.

. Annoi^oo.Lauranna cuidam membrum

virile, inmonftroiammaflam carneam excretum
&undiqueexuIceratum,inipfpabdomineabfci.
di* Convaluit 8c ad hunc ulqueannum 1^1 r.bo-
na valetudine fruitur. Integram hiftoriara pete
cxobfovationehujuscTenturis.^^ ^ ^ -

modo omnia, quS ante operationem requirun¬
tur, methodice adminiftrata, operatio quinet-
iani dextre perada fuerit J absque infigni pericu¬
lo fieri poffe, dilucide apparet.

Avieema Sedcur,quafb,incxdfionecancriha»mor-

lih.A.Fon» rhagiamtantopereforraidamus?Nonnepoft'ex-
tirpationcmcancrijutmultum Anguinis, quem-
•* admodum Avicenna&Mefuesmonenc, alSuat,
nccefle eft ?& cur,iterum repetOjhsmorrhagiam
in excifioaecMcriadeoibnnidamus?nonnein

CHIUURGIC.

rumSc venarum occurrant,*qu^ non (atpiii. ^
mum ) in cancrofis tumoribus fele offerunt ? nec
proptereaexpatus Cheirurgusin gangrana. ah - * -j-m

Sed refpondes, forl^, hujusmodi operatio-
nes cum impetu & celeriter fieri,& proptereaim.
nus Anguinis profluere. In caficrovcrbquiafe. *
piflimd multa Aparanda occurrunt, plurimum
interim Anguinis emanare. Red^ quidem fends,
AdGhciruEgus,quivafbrum,venarumlcilicet&-' •

. Deinde utdigitisprajcipue,qu2 feparanda,
Aparet. - Sic enim minor erit hjcmorrhagisB me- •
tus, quam fi cultro Aparatorio, aut novacula fie¬
ret.^ cum alias, tam pracipu^ inma-

Sed ut finem faciam, concludo: HippPera*
tem in prxdido aphorifrno cancros occultos in
jienitioribus partibus corporis yeluti in palato,

xiffe, Illienimcum pland, ut Galenus&exper-
/rientia fidem faciunt, fintinlanabiles, non erae
:ppus deiilis decretum aliquod p^ferre, fuperflua

tio. Manualem quoque operationem five extir-*
patipnein cancri externarum partium, qu« fit no^-^
yac1il3,quia,utfaciuntpradici,&pr2edidaexcm-
pla fidem faciunt,.abfque ingemi periculo ficr|

; fluit, iimilequid Ariptam reliquiffet.

Sequitur itaque/Hippocratdn de curatione. .
vera, atque legitima-cancri, qu$ fit contrariis, •
loquutumfuifle. Hujus quoqueopinionisfuiA
feGalenum, exfuis, qups inprxdidum aphori;*
fmum Aripfit commentariis , colligere licet, v
Dum enimdecancro exulceratoferibit. h^cha-

ukeratio, efitjecefarmmy ut fi mndiuAagamuty -

qmcunq^yfedvelperexverientiamyvelferindiiiga--
tionemmventoy quednecjuefutrefacere,ne^m-i* ■
tarefmemfatientemfitmturaaftum. Ab Uci-
taque curatione neque abfiflere convenit, neque illi.

affe^mputrefacercdebere,diArt^Aribit,erho!-
i!Gntiaaucem& pus moventia, qualia funt calida **
&hum3da,putrefaciunt. Nam quae vere putrefa¬
cientia funt, Galeni verbis utor, humedantfi-

C£-'K’fUk

io eoieai porto commentario Galeonm-cn-
®7-^^njn,TOkntamantpotcntemappr6bare^p-

>"• la^nem riokntamant potentem approbare^p-
paret Scribit enim,feaioHemaut^onemibk
Ifeemediacancri. Non tamenin (jnovK eanem,
foi in iJlis iblummodo, qui in iummaabqaa parte
cotporish*rent^biben<Jaefie monet Quodr

Hsctibi vir ciarifllme , non.
ieddiicendii

nis , iflfiagandi i__ ^ _

piactiit. Vehementer rogau^iitomniajequi bont-
^ueconfalerevcJisivyiie&micaifltmatqacon-

bastiani mayerj

Med. Friiurgen/^

lA m/' ift

catricemferiucert^ ’, iShminahtiUfatimai^i- Qlj^, gy,
Ser maceratos admortm detulersmt: ‘

cssrMioacps'aoadbilis!iJfeBt,loxiiorctc7Srpiire,ctsm
minori mokfiia transegijftnt.Tahs igstm-cancfos
cencbtitt Gaienns) nstUo modo carare contemni.

^uamohter asm Cdle«o,frointeBi£entia hie-
itssrif horiJimJtK’t‘ in modum argumentari liceat.
Uiffocratesfrfculdubto hoc in aiphorijmo decax-

Sed^'sJodifanteancriaifionditi, nOnafptsa.
renteSiinpalato,tnfedednJnumBliehi,conptuti,

.Ergo8c, _ .

Cur vero non '^ipfeGalexus , tumpericuiopQ,
cancrorum non ulceratini airationesmcthodaaso
^uasvocai.tlsjirvavit^autJiohjertMvksdem hoc ^
odphortfmo non pracipuomonuiti

Curationem enim guodattiget', non violentm_
tjpuam Galeniinterprespotentem mcai)nempe ex..
■cifionem,fedm'ethodtcamitlam(ilegitimam,ejHli
contrariisp'erfcittlr,improhari'cerfes. ' '

Mt iUam curationem improkjere videtur, a ipsa
plef!^ aliituam , fanemagne^uo^aulhoritatii

Pn. Guilhelmum Fabricium Htldanum , Medi-
cum^ Chirurgum clariffimum,
Re^onfio.

\ Ijin doaiffimeufuperitifimi^lamrationik

• gnifiimi

\mpleape

rMicuratioper^uttm luculenteroflenderis^onefi
<}uodijutfipuamdubttet,Fabriciclaripme. iterum
aliudnuc agi,aliud inOefiigari miht videtur, vide-
licet,auhuncipfumcancrumHippocratesinpropoJt-
to uiphori/mo indignare voluerit^ Defenfu,inijad,
divinifenisMorari miht videtur.Rgo veri,nemU
nem e^utdem,ne Jpetlinem cjuidem,proterunum
ipfum Hippocrate.ceriosnot reddere arbitrorpof-
hoc tn /^phorifTno^occulfrcancyhi^tiii dc-
■ ' lenda^ Tantam ahefi,isteaa hac

tama Ferum ut
mtaycjuavuar-

eUtastjtaelticeatmagiiydtlt ’ - ^

t^ua eoutra eam ohjici poj?ine.

Interpretaftstar.croioccukoi Ji^eutcere-ynonul..
€erdios,eam^ interpretatione exemplo nokilis ma-
trona,e^u£,ficuratio cancri ipfiusy hoc mpdo occulti
^ necdum ulceratiptentata nonfuifet^'inlongum
temptu vivere potuifet. At 'Galenus Antefignania
nojleryprimum aneos hoc loco Hippocratesintelli--
gat , (pUi infumma corporispatteharent ahf^uice-
redneertum ep » ijuantumexverhisAphorpmt
eoHjicipof it,reUe aferere videtur.

Deinde ipfemet oefuUos cancros accipit eoSy^ui
ptnt in partihfupenitiorihui tn ore,palatofedefinu
muHebriu Suamt^ acceptionem hauifecus (at^iu,
ExperienttfimeFahrici)ippi quo^flabilit ^iUu,.
firat experientia , Utfemontm ufiionemvemhu-
jnsmodipartihiisadhibitariUisfecutts nemo negare
poftt. Equidem fcio,in<^uit,omnes qui hujusmodi
cancroscurareteniaruniy magtsiSostrritafe , ^
brevi homines interemt/fe. Nani qui cancrum in
palatoconjiitutumy ^mfedey infnu muliehrty

^eluJferuntyvel[ecuerHtymnposiierHtfilC€raadci-

hacefi_exciJioiUa ;iftuonJiatex Galenoyhoc loco,
Succejfus tUi tus felices in 'excidendu cancrisynon
tbfcure/ane infignem peritia ^ dexmitatem tu^ .

quidem in 'omnibus fed in aliquibus certe , tutam
iejlantun

■Fides intmm profero non Omnino deroganda
Celfi,referenUyexcifa carcinomata y etiam pofiin^
duSd ctcatrkem,tamenrevertijfe,^ caufam mor*
tisattulife.Sic mulieriVeneta^cum hscmodocura..

poiujp ,'fid ta.

fuo dei umoribus truUaiu , P^tSorTrix

. Moiumdemoxfirsur^uo minusfauguinisixexa
c'ifoxeprofuat,^pmujirmijlimoxodo ligarejuhes:
Cum Galeuuiad Glaucoxemijilaqueis intercipias
vafa, coujbrtiijurc alias partes apcicudiu, moneat.
Ex tjutb. omxib.m(riti videri cuipiampo]!it,a Ga-
teno,xtcriocittni,taaniiqi(iftmis^uamprafia».
iifpmis etiam .Medxis,hKncxlphorifm^deeancrii
occultis, hoc efl, non de aliis, ^aadeiit,aui internte
latentem aliqiitm locum, in ore, intra naresfrt ■
Utero, aut tnjiide,oceuparunt,fum.etiamdopotenti
curattone,five manualfoperatione exctfione,rt-
SiftmeinteUellum^S interpretatumfitip.

Qt^ ^utdem uno veritatis enucleanda fiudits
oppofifatthi4.ro amicitianon dubitabis. Ac, .fitjuk.
dem mhil ea tua interpretationi obftare docueris,
tranfibolibensadpartestu3s,dic}urusUberi :

Jinexnoperfihocjpkbrtjmoperocculeosinfellextt

lhodicamadverfari,tpfeconfirnlas,adeo^ueinge-

Sncere concludo, Tuans obfervaiionem,propter
'finguiarcunivtrfa rei medtcafeientiam, in ea fatis
Z q. confii.

OBSERVAT. CHIRURGIC,

!8. ^Midexiivi admiratumi txtitip. ccelibatu,noQni(i aliqua coUifione faSajiolorem

MtSnriiUarMundiguamdixt^mite, micum jionfenfit.In riiatrimonioautcmproptercoo&i.
tuiStfrjfertim inifiis metibus, ijita belli jjsta feftis, caOTneohqiis fit in cbitu,magnnm & continuum

Jermtiiicebsme.NoJiiLacimifmtsmmeumfcribeii- ccEpit&Dtiredolorem,itautpertredecimannosi
tUlo^uendi^ QtMreeMlebis,Vtr-fr,tfitttaiffime. congrefluuxorisabftinnerit. SuccefruTcrotcm.
FrtdhHrgiHehetmum,meunteannei6ii. ^ porisaccreritdolor . &verrucammonftro^
--- ‘“5™!?? "^jwdineinfanriscapiti, recenter

OBSERVAT. LXXXVIir. _ maffimin^VjemSrtmnsf^a^^

Terrttciiin(ummo baliniexipens, tuniemin Fcetortantusaderat.ntfamiliares&atoiciconlbr-

herrendum fungum cenmfumdegent- tium ipfius ferrenequiyerinr. Ulcera etiamnoa

nvifJtbidecbrciffunemembrivi- eqmbusurmahinclndeeffluebat, bunc

' riliseritur. fandum^crolumcircumambiTerunt. Mcrbo

* itaqnemdiesindcteriusycrgente,tamempiricos,

quarationalesadhibtiitMcdicosatqjCheirurgos'

Virum freflmtiJUmum Damixum Fe‘l^%frniau: Abiisomnibnscum2gert4dg '

IUM . Chirurgum

tur,& cun<ai ad commiferatiohem Commovet

tur,ut fibiopemporrigereveilcm,petiit j RevJ .

rendus itaque pictatelimul& doarinaornao/n-
mus fenex Dn. PETRusPAGEsius^verbi divinimU

Q Uammififtihiitoriamadmirandam , deie- °acmiimus,aucnortuH:,quod, taCto prios
dioncCzfarea^prsftanti^imemiDN.CHA- Fognofticocoramamicis&adfiftentibus,cura-
pusi,accepi; pergratamihifuit, & ut inter feripta tionemaggrefllis fim.AfFe<aum autemcum dili-^ .

iornm hateat , ooeram dabo, examinaflem,in extremo efledeorehendi.

mea honeftum locum habeat , operam dabo, g^^^er examinaflem,in extremo efle deprehendi.
Planta,qu^ addidifti,mihiincognitaeft.Utinam Cancer enim radices fuas jamad ipfius idominis
illam inteoramcumfuisfloribusde radice habere ^“‘^“^<^®^%-Jsfixerat:quapropter extremum re*

illam integram cum fuis floribus & radice habere ^“^“‘^suiquefixerafcquapropterextremumre*
poflimus,noneniro dubito^quiaexclarilTimovi- ipfiusmefnbriabfi;ijfioncm,po-

ro Domino D.BAUBiNiopleniflimammotitiam “■“tentaremalui,qnam hominem, tanta calami-
nancifeipoflimus. «tefraaumatquealBiaum.inejufmodimiferiis ^

Porrbquumhifcediebusintertiacenturiayer- diutinsderelinquere, .
farer.eamque ad prxlum adornarem, ac obferva- Qiio<ijgii:dripfamcurationemattinet,hocmo-
tionem hancce dc abfeiflione membriyirilispr^ doproctlTi, Primbinftitutaoptimjyiausratio*'
manibus haberem, in traibtum tuum dccancro ne,corpes feqncntipotiancnlaleyiterpurgayi.

di.Plac,etprofeabmethodus,placent &reincdia, Scabiofe,

in excirpatione ramen cancri non facile tecum Cufcuts,

confer.tirepoflum.C^andoquidemcrodentiain Ceterach, , 7

cancrq,fiyeisoccultas,fiveulceratus fucrit,adc6 an.M.fi. - I'

mihifuntfu(peiaa,uteisutinonauderem. Exufu Sem.anifi,|.15.

enim eorum malum irritariifatpilTime edocuit ex- Foliorumfenzgiij. ' '

perienda. Verumfubfifto,neq;expericntiamta- Fiatdccoaio,utcolaturaredeafad Fiii.
am refutare conabor : Ego quomodo aliquoties In quibus diflblye ^ '

cancrosfeliciterextirpavhexobfervationeprice. ConfeaionisHamechgiii.

denti videte poteris. Inqua&depericulofacan- Syrupirofatifolutivicompofiticum

criocculticurationeagitur,&Aph&rifmus 38 . 1 . 6 , Rhabarbaro

Hippocratis exponitor. In prtefentia autem per- Agarico & lena,

pendendumtibiproponereyifumfmt.Nimitum Aquxcinamomidiftillatjeablque

anextirpationemcancrimembrivirilis(quemri- Vino^^j, ■

bimoxobocalospona)fpecificotuocaufticotu- _ Mircf,'fiatpotio,deturincrepnfctjloma-

to fieri potuilfeexiftimes.^ Ego ut ingenueratear, tutino. ^

propterduauurinarju, Stqu^exipCusobllru- . P®feodieyenambracbilfinillrilncidl.&un.
aionefuborinpotmircntrymptomata.eo,quan- «“fcftngnioisextraxi.Deindeadmaioremhn- ’’
tumvirapprobato,uununquaau«usfuiffem.Sed ^^^^^pj^^P^ationem&evacuationcm.reouens

tnamhacderefentcntiamintelliecrecunio-"Fcr/^ Apozemaej^ibui. * “

tumvirapprobatOjUti nunqua aulfiis fuifiem. Sed praparationem Sccvacuatioi

tuamhacdcrefentcntiamintel:igcrecupio. Ego Apozemaexhibui,

quomodo in abMonemembrivirilisprocelS, R. Radicum cichorii cum toto.

nunc,ne nudasad tcmitteremliteras , tibicom-

PiE^E Pekrod, faberferrarius.ex pago Cre.
Iciacenfi prope LaufMna ,«tate quadragenarius,
yita rnlHcus, temperamento melancholicus, a te¬
neris annis verrucain lumitate glandis lentis ma¬
gnitudinem yix excedente, laboravit; exqnain

Polypodii,

Scrophulariz majoris.
Corticum tamarilci &
Interiorum radicum
HerbarumAgrimoni^,

e E N T U k I A IfL i73

necem indtati. Obiit tandem drca&anamu Q^r
itfii.dBm^oinBeIgioeirem, qnalisaatemfne^

Polytrichi,

Geraniiaii.M.j. _
TriamflorumcordiaEum>
eemftzjSc
Sambnciana.p,i.

Liquiritis,&

Uvarum pafltilar. exacioatai. an. If.
fiat decoSio in f.q- aqn«,ad confumprionem -
termepartisjin ffi.j.fi. coiatBr®iafundantar&
macerentur f a. r . '

falioram fensmundat.'f tj.
tad. elleborinjejhoceiJi
fanicuIafoeminasFuchfii,

5SSI;o.«.Br+

rhabarbari optimi 5 iij.

6atf.a.potioptoquatUormatutinis. .
Hifce expurgato corpore,& exonerata veficajde-
cimaJulii Anno iSot.2grnm in fedem collocavi;

& prsefentc clarifl!mo& doaiflimoViro Dni
JoHANNER.HETERio^ScholaLaufannenfi, He¬
braicae linguseProfeflbrecelebcrrimo, Claudio

Marione, pharmacopaeo 'exercitatiflimo;Davide
Clerico > aliifque multis, qui etiamnunc vita fraj-
untur, membrum virile in ipfo abdomine ablcidia
Pofteapulverem meumjadfinguinem liftendiimj
ftupisj albumineovimadefaffisi applicui; ac
linteisreduplicatis& oxycrato imbutis i inguina -
& fcronim involvi/afciisque colligavi. Quibus
Aflis fo-voscOnftitui, qUi per vices manu made-
feSaoxycra " '

Iit yeficac,& circumjacentium partium i
>■ mem facile excitet. Vulnusficinhocprimoap-
parau ligatum, in alteram diem ufijue infaauid
reliqnii TumprimisdiebusapplicatodigeftiyOi
ventre circumjacentibusque partibus vujnetis,
oL Rolarum & Myitilloriim ihiuiais iteni '
applicato defenfivo imo ventris , vulnuscuinvi
jnorefolito Sic DEt beneficio plehilSmdcona
Valuiti li ■ •' ' - .

Pro urina: auterii canali ; Boc iiibfequens ilia •
ftrumentumiexAMBR.. PAR_^Oiibi25-cap.9i
fubititui i quo tam commode ftatim pdll: abfolUv ''
no nihil Vei

SequehSdelineatioi formainhujusfungicaiit.
ciroli tantummodo indicat, magmtudinem vero,
propter penuriam lj)acii; aduinbrarenon potui;
viliturillain Mufteo meo.

_ . '. s,qnoinlo-

co ventre excifumeft. . •; - .

BiTDorpuseratcallofumj fufcicOloiis; relia
quuraverbhujustnal&cancroia: , cqlorisrubia.

eundi,lividi, obfcUri,ubique ulcetibuaprofnndSi
BcputridiSieXqUibusUrinap.romahabatifcai
tensjcdnlpiciebatur.

I

obftacui5>vel<iolorisindc Icntirec>vit 2 ecti^fiiac ‘
triuaia feliciter j & firma faiiitate obiret ; iti
iit omnes s ijmipfum antea videirartt j admifa*

iss

corpore ibTaiiddmfiiilfe^utnegotiarufiicanaSe
Opifidum fauni > abfqiieuio impedimento exef>
ceretjurinam quoque libere,& quidem fine fiftii-
la illa, qua iii principio unisfuera',QbnfbIdm red«
derec, vefum^edamip^hndnfecusacfivirgini
£na8c integram habuiflet longe ^peilcret. R.e- ^
tulit prstcrea nubi aliquoties » fe&pifiirac ad ve^

OBSERVATIO LXXXIX,

Vefericuh/a memWi-oirilitaifdfiiue.

s*'toiamqoe^dhibendam<&,tyroncs£kcaecolli-

C EN TURI A IIL . i7f

provi- taiu:teniponsinterre,im& abinioomorHjdif-5S, •

I calornativus fimul &humidam radicale de^--

OBSERVATIO Xa-

pefrulur^f,^mlnrxchiimdecripito,ipri- “i-“i;ofij;onerhj.arbari,fofioWmrfflsar

utqHtcunuone , tn qmj^prifttnua. agarici.dcmeriKrexpurgatocorpore, illamyi-

(» depnejlaneii
^genenaianeejftfrdgi
tepidis igitur.

&isiadonanqaz multum.nutrit,(omil5s
cilMS vifco0s, quimihiin fraSaris miruin m mo-
• : - tr ' a ir ■ ddm,utinprima centuria obCpa. declaravimus,

■ ttro fr.ejtextipim - fufpeffi)fanguinem4ueoptimumprocreat',c,aIi-

BP. CLAUDIO CHAPUSIO,Chirurgo dumnativum&humidumradicaieinllaurat,pra:.

celeberriino, fcrif fi. Sindis qnoquediebus.jejunoftomacho

, ;■ COhtlmusVMciuiHddenus,

,5. P. ^ . B... Lapidisoflifragidiligenter przparatil).

M Enfesfereeiapfifuntfeptem, priftahtilE. , Ciriamomieleai giij.,

me atque ciperientiiTimemiDii.Chapu- Sachari|ij.

'fi,a quibus adjtinaamobfervitionemde Verruca Mifce,fiat pulvis tenUifllmus. ;

in fummobalani’cjnftentecorifcripfi. Cumvero Bracbiumufqueadfcapalamlequeiitilinimen-

tabcHariumexfpeaaremjecceWormatiamVan- toqupcidiebisinunxi; '

gionumadGcnerofumvirum, DominutnEBEitr . B.. Ol.lumbricorum|;j. ’

HARDuM5ammer«Mn'iffion^/'Stnailtpon - , Gl;granorum juniperi^j;

' 5am m GermaniaCohfumpferitn. Obfervatio- ' Mifce.fiat linimentum,

netti porroprardidfam quodattiitbt.illamfubtuo Pqft inunaionem fcqnensappBcuiEmplafirum.
;_:«r'^....'.w...f..rpiii.infi.rprpfiecrevi,uteflet Ib:‘Emnlafirl Vian’* ’" p-..p*- p-

liuiiiine Centuriat tcrtisinierere decrevi, u
velnfimonmnentum imicitiz nofl:r®,Tibi_fi quid
adiplam refpondere Iibuerit,fac qaadb,utid tna-
ture ad me mittas. Quandoquidem cenmriainU- -

lamtertiamprsloquamprimufubjicerecqoftimi. n

R;‘Emplallti Vigonis ad fiaSuras oflluirl J j.
Emplafttioxycroe. I fi, , , '

Lapidis oftebcollspr^parari
Lumbricorum praparatorum, &i:i fuld:ilifli-
^ ^ ^ um'pulverem reda£lorum|i. 'Cum iiq.olei

CseterutnmitraadteunciaS aliquot la^is'’qt lumbricofumfiatempkftrum. Fraduram deteri
fifragi,quemr)cinnuilioftcocollam,oftitera,fabu- rio in tertium,aut de quartp in quartum diem fol,
’lofum,&Germa'ii®em6nK6&i3tUd)|l£inappel- vi,& medicamenta renovavi; reliquum brachium'
la it,idqaenonimmcrito;quantumeriimvaleatin yCerb quotidie femelautbis,utdictum eft,adlca.
r fraduris ofiium,nonrar6 expertus fum; cujus rei pulam&riuchamufqueinunxi.Hifceadhibitisre-'

exempla hdbes in prima centur.oblbrv.jnearam, mediis , cajiusintrapaucosdiesulqueadcopro-
nunctamen&aliudnonvulgarctccumcommu- Creatusfuit,utcollifioillaoffiunonampliusper.
nicarevifum eft. ciperetur&bracbiuintrafeptimanasquatuorrc-

Ante annos circiter feXjCum apud Pateraiacenr'dlicutum fuerit; Vides,tni Dn'. Chapufi; quomodo

les Medicinam faccrem,accidic,utfeptuagenatiHS natura in hoc decrepito, veiutiaUbpitaexperge-
Utudi quidam,ayicinoquodamfuocircacarpumbacu- fada-,fi£cai6rnativusfereextindus,iterumbcne..

fiiaurd l(/percuflusfuerit, cummanifefta, Sequidem ficio prsedidprum medicamentorum acceiifus
huhU. completafrafiura. Eratautemfenexillecorpore fuerit?'Qumtumprstereavaleatlapisilleinfta-
exteuuatus&decrepitustfedScantemultosannos duris ofliura,inde quoque Videre poteris.

■ paralyfiejufdera lateris , cujusfradumfuitbrae '-Forrdillum, quemadtemitto,lapidem,fupe- Aejwewi
Chium,laboraverat,nequeunqiiamaparalyfipe-. rioriaftateipfemetiaGerraaniacollegi.Cuenim
nicusrcftitutusfuerat,itaquidem,utnonnifima‘ McnfeAprili,adNbbililfiroumac,ftrenuumvirui
xiroacumdifficultate, «iinnixobatuloincedere Dn. JohannemHENR tcuUaffEusENSTAii; Re*^*"'
po(ret.Egoinconfiliumcumaccerlitusefrem,ofra verendiflimi Archiepifeopi SiEledorisMogun-
iniocumfuum edquafieripotuitdiligentia,repo- tinenfis Marcfchalcum&Gbnfifiariummeritilfi-
fuii Et qua: inhujufmodi alfedibus requiruntur mum,necnon Satrapa.minDieburgv' "
remedia,ipplicui.Subfeq'uentibusdiebus,utfym- mumjVOcatuseflem,& perdiesaliquoi

ptomata'prrEC3ycrentur,.corpusa pravishurao- -pudipfirmtraherem , “-

ies expurgavi. Poft dies veto aliquot, - '■

DAEMSTADtI

itameBjprope
>AEMSTADtu.Mme conducere curavit.. In ipfq
porro agrojapidetft huncce copiose , hpu Iblum
ipfaterraab{cohditu,yerum& inipfins fuper^ .

WALLiEB.uMprOficifcendumeffet'', c
domefticismeisablolvendamreliqui. Pofime..

ligenter inrpexiffem , omniaqueperpendifrem, ritur,nulliuse(femoenti,pta5noinatns ille nobilis
callum nondum fadum efie, exCollifioneoffium (qui hujus lapidis cogitionehabet) mihiafiirmaa
fradorumbelldapparuit. Brachiumenim, uti& ■ vit.lllostameinterle,liveformafive coloreinlpi-
totum corpus adeo extenuatum erat.ut offa eoam cere velrs,vix dilcerm pofie, ac promdc,qui vena-

^7^ OBSERVAT. CHIRURGlC.

,.fecircamferantnr,fepjflimeCnonadulterinoSj brachiiadte faipfi ; Obfervationaiiquoqj^ qj,
|]nulUostamencfficacia:effe,exadjanaisfacilec6- menitovitiU, integum cancrolamexcreto'^.
gnofcess de uno enim atque aliiro fep^imad fin^mifiifacqu«o,utquamprunujnmtelligamj

. Pottoantemenfesduos«Germania tedienf.

num autalterumfdlummodo aeri cxpbCtns,paa- Bafilezfraauram, obfervationedignam, inqui-
latimiadurefcit,&albeCitqooque. diagenariovidL Hujusautem viribtaehiumfi.

OpinidnemporrbnobiMmifimulacDocciC mfttum.quumanteannosdecemrotamolendiia

fimiiftius Viri, Heusenstami . rationiconfenta- apprehenderet, inter cubitum & carpum pffain
neam c(re,plane mihi perfuafum habeo. Obfre- transverfum adeo confregit, ntomninointerfe
quentes enim pluvias.S: ioUs ardorem,fubftanti- disjungerentur,cutis quinetiam.&mufculimirum
. amiUath vIlcidam & bitaminofam , quam (cum in modum dilacerarentur. ..Boloufiipervenitnifc
ptimbipfumeterraefodi) inipfo obleri/avi,ab- 3tirous,inflaroatio Stintumefafiiototiusbrachii;
fumii ac proinde virtutes fuas ex parte deponere, noti folum ob pagni tudinem morbi,verum etiani
& nihil prieter id, quod maxirtie 'in iplb terreftre quod olla iri propriam ledem repofita non fiie-
eft,remanere, planeverifimileeffejmihi videtur. ranc,carnemque continuo compungerent. Mul-
Genctaturnild!ominustamen&ille,quiiafuper- tum,putis per. mcnies.aliqqq.t efflit ,multa(pie
fidecetrsereperitar, etiain inipfisviiceribuster- plEculaaGhitHrgoextraaafuerejTandemrenii-
r£e, leddiuturnitate temporis paulatim erumpit. .Ieruntlymptomata,&con&lida^ueruntvulncj-
Deinde advenientibus pluviis &,luperficiem ter- ra, ledoira.disjuriftaremarfernntj&itaquideu^
fs j' quiaEbUlofa, abluentibus, incqhlpeaum uteoinlocojvelutialtcrum atriculumconfiituc-
venit. Alter pedem unum,yeletiam duos tresve, renr,manum enim dextram iiadhibet,finiftrum
im6etiamoao,profundf,diveifarumfigutarum, brachium antrorfumSt i^otfumducit,nonle-
ut ex adjunftis vider e poteris/reperiuntur. Non- cus ac fi naturalisinloco priorisfraaurz articulm
nullos ex bafiqriadam,vdutiramiarb6risexradi- efict,idquc fine ullo dolore. Ofia.ie invicem non
Ceprodcutes,inyeni.lllcqui profundo.terrz.peri- attingunt; fimt enimipfonun-extremitates cate
tur,uip!ririmum'molliscft,friabilis,&Iiriioius,6- obduSa.. Brachium aliquomqdp extenuatum
Cilequeiriaduadiflolvitur.autir.terdigitosconte- e/i:. Cubitumquidem movet-, ied.difficu!tcrj
ritur:Brutustam'encum fuerit,riioxjuridixiiindu. qujpropterbrachium fercinudleefi:. . .
refcit&intercoloremalbuin&furcutrijmedium .i,,;

quidobtiriec.iEjusdetntamcn'cai9risetiamnon- ,,Cafrdmquid caufefit , curpfiainhocviro '
nullos extra terram invenilapidesiquos ego nbn per c^mconneSanon (uerint, profcad,mela-
omninbimprbbo.Noneriimipfosaerfdiuexpor ' tet; nififorlanpropriumnutrimentumoffis, ex
fitos fuilfe exiftimo. Alii prieterea fblidi funt;aiu quo, tcfte Galeno, callus procreatur, in pus con-
fifl:uiofi,ioquibusmatcriaaliquanigra,n;oilistar verfum , unacumpuretffluxcrit , autcarovel
men.friabilis. St aliquo modo limofa , medullam riieiribrana aliqua inter utramque cxtrcmitatpm
ofiiurarcprtefentas,reperitur. Qubforlanprirnus offisinterciderit. Alioquinnatura adeoeftpro-‘
hujus medicamenti autorrcfi>cxit,illumqneinof- vida atque diligens, utextremitatcsofliumcon:,^
fium a'fi'cdtibus lingulare quid praftarepoire,in- fradtorum, licet leviflimelc contingant i ftatim,,„.,_
decollegit. Plura fidehoc lapidevidere cupis, conglutinet atque conjungattutiexfequenliex-
confule Matthiolum, Quereetanum,Anfcimum .emplo apparet. Hsbeoin MufxomeodBuscq-OIJtnt
Boetium de Boodt,& alios. Ego, etfi.ipfum in ftasjquj in medio mediante c^o,quemadmodum"'*^'
fraauris'ofliumpraftanti(fimumefie,'iri'contro- exfequcntifiguraapparet,coha;rent. Verifimi-*"^,^
verfiam vocareminimecontendam, attanienin- jeautemmihividetur,fr3gmentanonnulla3cuta,^„ „j,,
tra tam paucosdies ,. uti.fcfibunt-Matthiolus& 'uniusatquealterius Coftsemufculosintercofialescnjjfui.
Quercetanus, ofla fraSa lanare pofle , non facile perforaffe,ac fe invicem attigiire,& beneficio na. tiui, ,
mihi perfuadere polTumttibi quid hac ie re videa- tura: per callum firmilBmeconnexa fuifle. Quod
tur,relcribe.yaleVirprieftantilfime,SccumcoD- autem homoifte, cujusanteafaaafuitme.ntio, '

.. juge feliciter vive diu. Raptim Laulanna jb. dolorisexpersfit, SthrachiumnuUainteriiperie.
AuguftiiiSi3. ■ ■ vexetur, admirationenonvacat. Egoetfiia'

' ____ Belgio & alibi infinitas propemodum fra^uras ,

OBSERVATIO XCI videnm.hunquamtamentalequid mevidilfeme- •

VemgmifraSlurakacUi , i» ^uaofadi- ™ ft; , mXm“uroye“rv?re7S“S^ , ; '
: junUi-teminJerum. - le quid fi oblervaveris , id utin bonumpubli-,

Adeuttiem Virumfrtftxxtifimxm eum eommunieare velis , obrecro. Peliis
Pom. Ci-xUDiuM CHAPusiuM,Cheirurgum ex- hic & in vicinia vehementergraflatur ; Scmul-’

cellentiffiraum, . tos d medio tollit. DEUS pro fua mifeiicora. ;

- diaperunigenitumfifiumfuumJESUMCHRI*

GmlhelMusFulrrkiasmUanus S:p.D. STUM , iramfuamjuftiflimamanobisavertat.

I N poftremismeisadteliceris, Virpraftantiin- Tu fi lingulare aliquod remedium contra mor-
me,curationemquandamfingularemfractur£ bum huncce tamgrayilTunumhabcs , idutno-

____ e(Ky^cabatur,a£fnlg^te(livi-

jiac^,provotoScanindfenteijtkcuravi. Ve- ^ ^

roraoimmintegrumreffitatasplaiievideretari t^tam Sc malignam Qualitatem pro oiormsfm
fclHe jam ad confoeta mimia transferre vello:, cau& agnolat, dicavit, tamque apertis exempla
quoid ipfnmfcquentidie&cilius confequefetur, rem confirmavit j ut omnem dubit^di occafib-
& ledolo, ijcita torpefcerctj corpus furgere nemoranitimammiscripuerit. Ha?c occulca de-'
decrevit. Per cubiculum auteni dim tholii- leteriaque quiditas non adione manifefta j 'fed
ter deambularet i fim&nm pedem libi mi- t^vi,&utiHqmtauthprideto,mod6quodam .
rnm io modum degrav^i tantoque dolore mentibus noUrisinperveftigabili, corporisfub-
percuti leniit i ut cum inter fe deambulandum ftani^m corrumpit i devatek ac depopulatur,
fufiincrenonpoiret, inhumum, quali vi excuf- NecabsrC quidem,ct)ntrariisenimlegibusquam
fus,deddcrecoadusfueiit: quareadeummint- nativusiple.calorregitur&^bcrrtatur: quofit^
llriitesilU famuli lubicb accurrunt 3 ipftimque utpe^etuas invicem inimicitu^ ^ercentK, beU
in pedes. Quo Haret, erigere conantur j Icd lumqucperpetuum contra le gerent«i alterum
frullraiprogredienimiplumnonpoile animad- inprsHo ocoimbere necefle^tj deficiehtequc
verterunt, altero Icilicet pedeeoQue finiftro mo- n^ vti calore,proprio temperamento partis ev^*
tum corpori nullum praiberite i quapropter .ad Ib, gangr^am ac Ipbacelum, nili humor cui mi^
cubileipfum deferunt, veftimefttis cxuuncifu- HgnailiaqUalitastanquamfabieaoinfidetyforas
.pinum componunt, ficquO collatum, ut a me evocetur jneCefie quoque fit ingenerari^ partein-
invifefetur j lilcrb latagunc. Accerlbr M ho- queadinternecionerapenitusdeduci. Hocnia^
tninem, queni jacentem intuedr > & pra? dolo- ximo fuO malo expertus cft ^ger ille > qui ciim
rc atrOcilfimisduc cruciatibus magno clamore'gangc^nalecundiim^fimftrum pedem correptus
' ac ejulatu divinam opem implorantem auefio: effetj ex nulla manifia caula originem trahen-.
mirari liatim fubit, quidnam rei tanti doloris te i ab Occulta matignaqUe qualitate nativO Ca* '
- maiooccalioncmitacclerempribaiflet: quare lofe lethalem yiminferente in eaudera incidilTc -
abeo feifeitor j numjamdiU itaexcruciarecur> cenfetuf. ' ■ ^

in quavecorporispartedolorcmperfentiret: qui . ,

moxfeita efleaffedunii ac ob dolorem,.finiftrd ^jEnarii autemellet dejeteriailk qualitas^
tantumpedefeincedererefppndit. QUOqUeaominCdefignaretur^nemmem efle^,qm

Dedoloris Ipcde, & qualis ille effeti inter- exp.riiucre pbfiitiexiftimpialioquirimanifeftam
togatus,indammationifimiIem, & talemqaideni &apertani dicendam fuilTe po^us Quam bccul-

qijklis fuppofitus pedi ignis
expreflit. Quibusauditist

:,eire tam qualitatem;

- fe arbitror. Verum i;

erum quoniam quandoque extriifr
,quandoque autem cOrporiinhalci
nhocjnumveiiloModoaccideriti ,

id,&li qu^in ealabesfubel^.; fccusadvCi

ivl.,«.-^.^.»v*,v,^*-cogito,fedta^tumabeftlitin*^:bnfdevit^h^ .------

€adem admota manuincendium illud grave, de ,disquilitionemihidighumefie videtui‘, fed cii_.
QUo CoriqucrcbatUr,oblcrvatcmi quin potiuspci iialli teicktrinleciis corpori occurrentieuni fiiifl
dttnuniverfumjmaximeautemplantamejusjin- le obnoxium feiam , tanti mali caulam inter-
tenfo admodum frigbre rigentem , tadu depre-' namelTeingenudfatebOr j acinparte aifedta.noii
hendoi & nifi mutatam naturalem figuram fi^^-mOinento quiderft temporis jlM magno dicrunt
tiimVe cOnfpexilfein (erarttenim reclinati in le- numetoluccrevi.licdicerfeaudeOiilIenainQuet6i
jpfisdigitij pesquequafi extriifus, ad demortui td antea triennid fenfifife fej nelcioquiddoloris
partisinlbr immobilis permanebat) l^am nui- dc iricOriimodiin pede a^rmibat y cujiis merito
loque vitio inquinati judicaffem partem illam j & Iblito iiicalelcebat magis j & pliis.aqud grava-
iha^m^autemQuod nec tumor iiJlus, nec ulla baturparsaifeS^i SieniraqUahdOquebibcbata-.

fenfibilis mutatio coloris intervenilfet; ihe cx liquidyeadufrigidumforbebatiadpedem(quod
tempore, qui aderant interrogant j & a me tidicaiofumerat)iiic6defertifentiebat,commu-
Quid tamacerbi dolores fignificarenti feifeitan- liicatd nefeio qdo frigoris fenfu. MedicOs de
tur. Quibus fan8futuram.gangtsnahajfijamac- haC re cdnfuiefec6aauSr2Ep^fijit,qui ciim affe-
CerfitanonelTet i judicari refpondi. ' Etfi^m &ashbjulcecaukm ignorarentjparVi momenti

alia manifclta intemperie affici j ob'qu^ cd^^^ pofitam eflediceban^ HiUc vhicre eft, quanid^

fpedum crat,eu
humani corporis
Cxtinguipoileiri’!

)r j antequam decumberet & cx
tincuereturpforfiisjprxiium fultinuerit Hic aa
gelcente indies'tiiaijgha illa laba i & Venenata

ie GuiUielmi Fabricii
Chirurgi tcltirooniuni multo pleiiic
ficiebati qtquddtrafiatum magna

partem proprio calore eoque vivifico paupera-
tamjacerc demortuam tandem Uecefiefuit.SiciiK
omnia Ordifie cont_igeruht,tantoquedoiore(non •
Quod pcnelphaceldperculfus doloris letifiimba-
' Aa iv' • heret

2.80 OBSERVAT. CHIRURGIC. . ^

'01^9%, boreCjfedquod^nspartesfcrpentcadeas aa- ficSjperag^epofiferjCumqaadamtJieexfpadarc-

vimpaterenmr) iic mori fe potias quam viv.ere cam maximis & iramamiSniis doloribus &cni* ^ ^5*
prsiiloexopiaret. Acutus enim adeo ac foox datibus correptus fuit. Caput enim verfosica.

erat,utnullisadmotispra:fidiisdemulccrenemi- puias adeo convellebatur, adeoque retrorfum

nimum quidem potuerit, & quantumvisaffe^ contrahebatur,&infle&ebacurfpina, ut caput-
parsianguineexoaeraretarfoperfluojacmtusre- pop|idbusincomberevideretor,atqueiahisdo--
coadito,nihlIoineiiuslchabere£atebatur:necle loribusmaximisanimam Deo reddidit,
qaicquam fblatii nunquam fuifle conlequutum Cajterumcumgangnenambanc,tumetiani-
dicebat, quam ubi diu muitumqueparstibiaque fpafmum ex occulta S: venenata quadam proprie-
' recenti ladte bubulo & repente perfunderetur, tate originem fuam traxiire,non eft ut quisj^ y-
Comburillbiparteraiilamdicebatjfedquaocca- ambigat. Laboraverat enim «gcriCleantealue
fione, non'habeo quod dicam, n^li forte fenfus venerea: cujus veneni & maligna qualitatis (pro-
illi amalignivaporis propnetate, aut a multitu- cui dubio) Icrmenmm aliquod in parte aliqua
dinefanguinis & Ipirituum, quos eo lolerspro- corporis diu amcondicum, tandcmque ex hac
vidaquenaturainalfbdaspartisfubtidiummitte- caula externaineffedum adumve produdum'-
batjelTetmvcdus. .. fuerat. Hiftoriam hanc cum Anno iad

. His inanguftiisbidimm commoramur, do- Nobilem Virum Dn.JacobumWallier, Burgum^ -

ri^tandemtranslata ad exteriora gangrena, co- Segullorum ybtatuseircm, mihi communica- '

loris mutatio in cuteapparenet : £x eo tibiam vic Dn.Janusde BurgOjibidemMedicusIongd- -■

amputandiconlIliuminitur,Cbapufiuspra:ftah- celeberrimus, qui omnia, quz narravi Juis vi-*,

- ttinmusChirur^s,qui,nohionge'3berac, voca- deratoculis.

tur, hic tibiam magnatiextcritate amputat: fe- _;.. ..-. _

dantur lymptomata omnia,quies accerfitur,'& OBSEAVATIO XCV. .

^ delalute hominisbenefperamr: Interea de difr ^ ^ v»/ i - » • •

cdTu cogito . tegrumquc regendum Chapufio &(phaceb « occuUa ve«mi.

committo. Verum quia male conftitutum e- iaque qualitate i poft curatam

rat corpus, putrilaginemqjquahclam ac pravam . fefitm, ,

di(politioneraexiueveneraconcraclam(quavix IN^prsccdentibusobleryationibusdegangr±«
iillb medicamentorum ufujhydrargyrivecrebra i'na,cxqijalitate occultapoft luem venercam. ,
inundionecuraripptuit) pcrtbtam fuilubflan- orta,egimus:NuncpoftcUratampedemaliosqj-
tiam fparfam habebat, effcdumeft, iit ne par- 'acutos morbos idem accidifle, uno aut ^ccrocx-.-
vum quidem vulnus i ex ablcilionerelidumyme- eroplo demonftrabo. ' .
dicamentis derergi pptuerit, fed inv^eleentc , Exemplum L -

magis, ultcriusqUc ferpente putredine V gan- Anno ij82. PuellarulHcanaad DulTeldor-^ V.

grsna corripi riirfum, atgriimque undecimo jjium, pcfte gravjffimalaborabat. Qus cum nuU v . .
amputatione die intente, magno adftantium 'i- .)os adhibuiflet Medicos; tandem nihiiominnfa ■ '
inicorum fletu acciderit. Hzc vera eft gangra-n»' fingulari DEI beneficio ita curata,rcfl:itutaqu» '
aboccuitacaufapfofeaiimago.quamquidcril, fuit, utipfam jam penitus eraliffe cunffi arbittir -
quia effedtum de fe promfjt omnibusadmiran- rentur.febrisenim nullaampliusaderat, bu!^ .' . .
dum, occulimacincognitamdicere nonpude- nesfubaxillis, & anthraces iil brachiisfanatiSi, , ^
,bit: Inpedu>ento^|apedB,^uamumpolbi rantiam^bulabat, negotiadomeftica peragebair ;

, ut|feifderet,’&pcrfp icuitatemvitrimodo ade- pleniflime le evafilTe exi{fimaret',acciditutqu^ ‘ ■ > '1

pca, fubjeSorum tendonum, venari^, aiteria- 'dam diedoipre acutiflimo, in utriufque pedis di:f i;., ;
rnmquelubftratarum intuituni non;impediret, gitis corr^ta fuerit. Undeillico inflammatib& ;

— - - - - Iphacelatio dictorum pedum leqtiutaeft. Ad :

ultimam tamen articuIationemVabfciflis digitisf , .
OBSEfLVATIO XCIV. convaluit; Ex Ks apparet, materiam quandaiii . ;

. , J>e gafigrama Jpafmo pefi curatam' myignam3peftcihcorporeremaniiife:ipiamque ' .

lucem Veneream, ' Vpluripef criticam expulfionem ad extremita-

A Nnoi6o8. civis quidam Bur^ Segufiano* tes p'edumnatura benebclb expulfamfuiffe. - ■

rum,opificio fartori, fib: digitum auricula-

raaMag.ANTONIO CHALY Cbirurgo,re<ae goAvernier,ad lacumNeocoracnfcmHelmio-.. '

& ut artis erat, repofita fuit. Sequentinodfeex- rum, Dahiel Courtaillio nomine, idcmacciditi ,
ortus eft dolor maximus; quapropter cum^tefa -cui peftetorrepto bubo in inguine finiftro,an-- ^

- diefafciasfolvcrecoa^aseffetsSigitumjamgaa- thrax vere circa talum ejusdem cruris, exorta eit ^ ' .-i
grsna & fphacelo correptum elfe deprehendit. Tandem quoque'fiquuTagangrsna & iphacelo^ ' -.v

Convocatis Medicis,ne malum ulterius ferperet» tibiam ad poplitem ablciderunt. . Convaluit, & 3

& vicinaspartesinvaderet,quicquiditaaflFeaum,’ buc ulque vivit, annum aiinc 18. itatis prseter- \

ut ablanderetur, ratum fuit. Ablciflo digito, greflus, ab eoque tempore'rnorbis raro obno-'
feliciterque mundificato, & fere fanato vulnere, xiusfuit. Utiegoannoido^, cum ex Burgundia : .
itautetiamdenuo eanegptia,qu£Efuicranco^i- redirem, ex ipfomet adolafcentcintcllexi.

: hermoslaayfts,

teriamfeanc paulatim extraxi, applicando i
UnguentumaliqUod cfcharoticum > nunc pu
rem ptiscipitatum, aliaque fimilia, Interim
ligenter profpiciendoj ne tendolzdetetUCj
mundificato ulcere cicatricem induxi, pofte
TeqUeuribuaherbis pro cotroboralioneparii
feSs, fomentationem applicui.

R. florum&folior.ridvis . -

otiganian.m.Ji

incidantur & facculo indantur j

' . O B S E R V A T. C HI R U R G I G.

9 «. . enjiiscn«tioms&initaris facceffijstam iiiflanm!3aoqnmetiani,lipothyni;£, qa2fi*.nt,

^ felidllinius , cum ad aures cujusdam dvis Cofo- quentes aderant, & febres cefiaru nt. Sed qma

. nienfis quinquagenarii, cujos nomen non am- arriculus humore iftoaqueo & purulento imbu- ® ^
piius occurrit, perveniflet, me in conliliumvo- tnsfuerat,indirerfiscircumcircagennIocis quin
Laboraveratautemillei^oquindecim etiam in ip,& fora, partim natura, partim artis '
annorum, tumore ad patellam deatram, qua- beneficio, fefirefiteruntaperrionesatqueetnl-
propter absque baculo incedere ipli non licuit, cerationes. Tandem maximo comlaborcfina-
- Ante menies tamen duos antequam ad me veni- tusfuit, fedquiacendones,ligamenta, Aaopen^
ret,mmorifteita accreverat, ut pus aperti, & dicesjunaat,r3tioneichotis&pnrisexefe&c^
quidem in divcrfs locis, circumcirca genu pal- ruptseeflent, reliquum vit« fu^ claudicavit,
pando digitis perfentiri poffit. Manum adhi- Quidam Genevenfis vulnusifio Iclopetirec
bererecufavi, fciebamenim incurabilem effeaf- cepit. Huic a Chirurso,alioquin induftnofo S- •

bererecufavi, fciebamenim incurabilem effeaf- cepit. Huic a Chirurgo,alioquin induftriofo & '
feSumhunc. Tandem nihilominus iplius pre- oprime exercitato, applicatum fuit balfimum,
cibus obtemperare coafius fui, tum aperto ab- cujusbeneficio,cumlabiavulneriscoaluiflevide.
!ce'(rn.perdiesaliquotmateriarubalis,8fc.inftar batur,colleaumaenu6%)usinprofundovnl-
feri laffis.copiose laris effluxit: absque tamendo-, neris, ex quo poftea finuofa, & pene incutabilia

'' lore. Poftea materiacrafla, vifeida & alba, adin- faSa funt ulcera. Ego tandem illum'maximo
ftarlaaiscoagulariautcafeirecentisapparuit,at- cum labore fanitatireftitni,

■ Demuiri veritas eorum, qui prius ipli progno* ' ADMONITIO.

' h"Tmarii eariofum depte- Juadeo itaque omnibus, medicinam atque

.henrum eft. Et quia ifta in parrecaries abradi chirurgiam exerlentibus juvenibus , netemlr^
honKcuit,quaodoquidem profunda e'iat,lequu- quicquam cum hujufmodi balfamis incipiant:
tum eft ulcus mcurabUe & fiftulofum, ita utin pradpudin nenrofarum partium vulneribus.NS
pofterum.uti&antea,absquefcipioneincedere -,•

b, fedtutbargrum velle lanare, ex

OBSEUVATIO XCVIII.
Solor 'vehetfienttjjim^ i« ipjn calce pedut,
applicatione catttern pottmtalts
fedatas.

Satfimaindtftreteapplicata,periculofd. appltcattone cautem pottmtalts

U Sum emplaftri IKpticiParacelfiindoaeap- fedatus.

plicati, periculosum efle, Cemuf. prima ob, ^ Limam Colonietifi jn ipfa calce pediim adeS
ferv-pg. exemplo .nionftravimus,idem & de '^acutus.vcbemens&continnas,cnmfebre,
ballamis cum naturalibus, tum artificialibus, ^^ttusexdolor, utnequeno&erieqnedicqui- ^
cenfcndumelTe.tamcerturaeft,quam quodce.r- ^f“re pollet. ]OH. SEOTANtIS.apud Colo-

Anno i598.Lanfannenfisqu:dam,Cl3u- piunmumnonqtanqus,in conmium adfubitus,
diusnomine, habitans in fubu'ffafo'Mafteres,vit corpus aliquoties cirmper fcceirum, tum inpri- .
robuftus & quadragenarius, lecure prope rotu- ““ Kvulfiomsgratiapervomimm evacuayiqv.e^

' lamdextramfefe laudavit. Vulnus,profundum -Pam in brachio incidit, anodyna applicuit,riec
non erat, nec aderat dolor, qiiapropterfe ex con- ft“i?quam eQrum,quat bic necelTaria videbantur,
filio cujusdam amici fui, nefcioquoballamocu- pt^tctmilit:'absque frufiutamen, ciim dolbi
rare tentabat. Diligenter itaque bis in die balfa- ^ hujusmodi potius augeri videbatur.., JPars ta- Slf/iti,
mum hoc calide vulnerrfilamentis imponebat, men affeiftavixin tumorem elqvata erat, idque^f*"-
Hincbrevilabiaquidemvulneris coaluerunt:fed ptopter denfitatem curis, tandem loco dolenti
coUedo pure, non diu poft tantus exortus eft cauterium poteritialeapplicuit. PofthoraS ali-
..dolor,tanta inflammatio,febrisqueexlipotby- quot novacula %arata elchara, guttula una aut •
inia,utdevitapericUtaretur. EgounacumDn. alteraicborisextiUavit,dolormoiceifavit. Ul-
CLAUDIOM ARIONE,plrirmacopceolonge poft cafum efchara:, per dies aliquot aper-
-peritiliimo, vocatus,totum genuprietumidum tumretiriuit, pulverem przcipitatum infperfiti
-rinveni, exvulncrefunguslivefungolacaro,qu£ Deinde induifta deatrice pleniflime convaluit*
'■lnagnitudinemovigaIbnaceiada:quabatexcreve- Hiftoriam & curationem l^c, priedidtus Do*-
rat. In fungum huncce cum HylumimmifilTcm mmus D.SIotannsiruhitoromumcavit,&2gef

quam Germani ©liebwajfcr/JosquinusDalhe- nam profeSus elfem, mihi recitavit ,& ab eo
mius vero,qui Chirurgiam ParacelliLatinered- 'empore nullum dolorem ifto in loco fe/enliflb
didit.SynoviamappcUant,effluxit Nonfolpm affirmavit.

eadie^verum etiam per triduum cbpiosdemana- —-•

OBSERVATIO XCiX*

-*'”"^Ltionem f.caggrefflisfum.inltitutao- “pan pUmarcmpiditmex

' ptimaviausrarione,purgatoiterumcorpore,in- ttarioliSi

cifaquevenaincubitodextro.&applicatistopi- A Nno ijpp.Puellam ex liobili fam!Ija,eS-
cis.convementibus,pauIatimfedatuseft dolor, Agrippime adeo graviter d variolb'

CENTURIA liL ifj

coiTEptim ; nttt)'tnmc6i^nsavemc£u%i^ad Palver.Pafforanticomrfiabaiii.Sj.&ojr

<2Jceni Boa&qmdemcontinnacnjlaobt^ere- Syrupirc^folat-fj.

tnr^indimhabai. Frfuisctjnanna&artiens, GumdecoSoa^moniz-, vcronics^radicum
iiiqoictiKSncs„nimfeadipodiijrmi^&ddiri2jjdo- bp3t.acuaicorticiimiafaiommradic.frangiila&
iorquined^toouscorporis, pradpueplanta- lkn.ahiSfiatporitmcuU. Qoadementeexpur-
rumpedumjmaximUs&contmuosaderat. Ego.-gatusfuit. Eaderadiepoftcosnaraperduasiioias
■ omnibus Ijrmptomadbusi quanmm potui,repu- 'ipfi^ad grana fex taudani exbibui,quieTO eano^

' gnavi. neque ab<queftu&. Dolorcarneuplan-' fie , -viresque d|qu6 modorefocdlarEfuernut;
tarum pedum (quiunacumdbiisadgenuaufquc quapf^ter poftridre venam brachiilaterislaboa
prxter aibdum in tumorem elCTati.erantjindies rantisinciiS^^n^uinem adunciasdecemextra-
audu^pungens&condnUus^Suseftjeujusie- Xiteratenimpletboricns&robuftas,'hiucfebris',
niendi’ cauia > auodyua & pus moventia dolores & iimammatio multum imminuta fuiti
'applicui. Taidem diverfisialocisrupttefunl Statimquoqueabinitiocdxamigenu,&quicquid '

' piant* i purulenta eaquefbecidifllma emanavit abinflammatibnelibetHm,{equentiliaimeatoini
-iBateria.Iadedoforceffavitj reiiqoa^mpto > ata unii. i';',.. ' • . i.

- Cmul temiierunt, ita ut penitus eonValuetit. 'Sed R.. <31. r6ficci|i|.

'totailiaparspedisjaeaiceulqneaddigitsospedum, ■ 'iOlihiabricorumfe . .

qua: propter deambulationem callo&eftjintegra 'Ax0ng.buman.an. 5if. ;

abfceflit. Quam deinde in fcatula ad memoriam . Mflce.

" ’ ' i.oeoycrbafFefiOjqmapinguiaexGaicni dba -

firiha fib. j. de fimpL.medic.facnlt. admovendi

lerantjfequemapplicuicatapiaihta'.

. / Altbesaii-ji)'. i— -

GBSERVATI-O Ck ■. Palveiiftntur.&matetentUraqttacaii^a.pefdjA
hotasjdeindeadmifceiFarin*hordeiliif. -
Se fericuie/i plauti pedis infiimmaitiim. ipulventofar. _

. Coquantur cum fq. aqn* ad fo'rniam'cafapias'-

C um plautz pedis partes fint nervok, ac pro- matis, pofrea admifee vitellum Ovri cum albuinej
indeexquihtiffimbfenfu pr*dit^.j atque in applicetur & renovetur'quoticfcunqsopusvidea
partedecliviorifitar,noDleviorafymptbmataexi- bitur. Hisadhibilismedicamentis.dobrihultuili
piarum infiammadoneoririfolent, cujus rei eX- tcffarecc£pit,&lociismateri*apparUit, cuiem-
emplaal!quot,ingratiamtyronum,hicinmedium plaftmm balilicoois toti vero pedicataplalmi
adferre^nongravabor. Juveni cuidamColoni*> pra:lcriptumapplicul.EtqUiaparsiilapedismaxia
viginci circiter aUnorum statis , exdOmefticis> me callofti baecalenti.inqiiofem.foenitocij
Generofi Viri Dn. Guil. deFlodorif.Du. inlLeu J. folia inalv* & violarum incoftaeranti dfligenter
& Wel, &c. cum ex nimis violenta deambulatidej. foraentavbdeinde novaculae JIofitatem illani ab-
' dolor in ipijplanta pedis'exortus e(ret,& abinitio rafi.quemadmodum bblervat. sjy.Cehtur.jatimtej
temedianullaadhibitafuiffent, auausefl:dolor, incUrationeparonychisfcHpfimus Sicbreviinfc
moxquoquelequutaeftinflammatioi^ Egovo- P^“ planta pedis rupta yomicajfelicitefevallb In-
catus , totmppedemintumorem.elevatumi & terini dum cii'cacurationematq;ranationem hanc
pblegmoneoecupatuminveni.Dolor-adcratma- occupatusefamjali^uotiesmihinarravitgenetqc
'Simus, &adcoxasusquefefeextendens; febris faDomina deEeudjquendam.exfuisconfahguii
.cbntinua&ardenstinquietudinesitemjdeliriumj n^ ex fimili morbointrapaucoidiesexrinaurti
Stlipothymi*. In curatione autem hurte in mp- foiifei ^bdrniram nemini videridebet.cumjoa
dumproceUL Inftitataviausrationetenui,iei nusilteiUtanteadixi,fitncrvoiuSi&exquifitiB!ni8
quenti potiuncula corpus purgavi; . fcnfuprsditusjutproindegravifllma^rma '

^ Elea.defiiccorefan •, ptomata accaferer.

P 1 N I I.

Am -

GUILHELMI FABRICII
HILDANI.

Iliuflf ilTMarpliionis Badenfis ScHochlaer^

Gs&e, lncIytsitemRcipablic^Beriichfis;Medico*Ciii-

GUILHELMUS FABRICIUS HILDANUSj

■ tiemacimodum magnas Muii- obfervatioiiesjmagrid latore sttiultisquevigUiis
dusj Coelum videlicet& Terra, colligit,^quafibinonrajitum,fed&‘aj!isquanv
Ur divinus Poeta fimiil & Pro- plarimis'ului&emolumentoei|£poflint,6deliE^
pheta exciaiiiat j gloriam DEI adpoftefostransmittiti EaxitDeusLGptMax.uc
annunciant,revefende juxta ac T.R. hitic generi ftudiorum, ad Dei gldriaijl
dodliffimc Vir, Domine &: amU & utilitatem proximi, felidter adhuc diu mul-
.ceiEternum'hojiorahde,ficetiaminmineriMun- tumqUeinvitarepoflit.
dOjCorporeicilicethumanOiadmitaiidaillaDei Interraraautcm&admiranda, quahomi-
opera,prudentiaIcilicetipl!us,potentia,clemeni ni obvenire poliunt, lequenshiftpria revepanon
tia. ac mifericordia, velati in fpcculo nebis pro-, infimum locum obtinet: Poterit itaque audaScr
ponuntur, idque pratcipue in morbis, in quibus illam fi vilum fuerit, fuis hiftoriis T. R, inferere.
Aquando, UtAverrhpes refiefcribit, monftra Prsterquam enim, quod Sereniflimus Princeps
videntur. Deusnon finegravilfimacaula, uthu- JANUTlUSdRAD2EWlL,&c.illamnonle-
jufmodi contingant, permittit, nimirum qub mei interim dum Bafilesingraviffimo morbo
polfit exulceratilfimo hocce feculo , ingenium circa ipfum occupatusfiu; mihinarraverit,illam
hominis in rebus divinis ftupidilfimum, veluti poftmodum quoq; nobililT. ac dofliflimus Vir,
exfunefto Veterno excitare, & adpcenltentiam Dn-DaNiEtNABORovius, ejusdem Principis ,
itaprovocare. Admirabilis enim curfus ccele- ArchitricKnus, dcaroicusmeusfingularis, juflu
fiinmorbiamSoiis,I.an:E,Stellarumquereliqua- Principis fui ad me fcripGt. Cupit em'm omnino
ram',&pluraalia,qu2inMcteoris,mariitem& ferenilfimus Princeps, ut meis oblervationibus
terra occurrunt, quia jam acreatione mundi or- inletatut, 8: ad pofteros perveniat. Sunt autem
dinemeundemobfervant,mentembominisnon nobiliflimiViriDn.NAEOROvii,verbahacc:
ita, quemadmodum prioribus feculis, commo- CIxri0meVtr, hifioriera commilitonis li¬
veat. Redeitaquefacit T. R.dmn admiran- BERTI OBORSCIC, nobili loconai,niint im»
dasillas, qutecirca parvum Mundumoeciirruat, tmciiBeroliniexiflentis,qtiEpromifhlrfivilf aedp.

C E N T U R I A ir. 48;

, Erttinto ttmfmt^m>nohilataaRcii,(SSena» hajnsvulnerisjadquaro^opfoIiEenobMimoac Qhjerv.i'
^jfummfacratfx ciapSaicd Oranfium, Pa. doiSiflimo viro Domino NABORoviorelpondi,
maprafiSidlrumiam , ofpidumiBuJlr. Ducis cBssiAn^cjuaraodiifridsBavKhiusltthiilsfusriti
‘piICOLAlCHRISTOPHORIRADTZirl- - perqmfiviiMififfemapographam hnjnsrdponli,

L 1 I ,PuUtiniWilnatJis, ir.ter lUuftrifftmi Ducis fcd occupationes&anguftk temporis id in pra-
ffftiEcfuiteshafiiaasaUdcxtru^ipuiprimicumRs- fendarnm non concedunt. Valeitaqnevirreve-
gUsfzBJtcangrtfi: in toi^comurfu^ui &rol - — -- -

irtfji: tn concnrfn\ qui & robore jrend^ & cum axorcjtotaqi tamiiia,<juam mecum
tinfcmibtum.sStmfetuwUuaume- falutatuxotmea,feliaifimeTi7edin.RaptimBer.

qusrumpuritusurmisperugcbaturyhsflsfercu- nzlS.MajilSr;.

■ fmfrbocubjisijhrsitulirujcclusyutcufiisferriyjio- ___-^--

ficriarisslcs,^«sccrviccmceca,par,cfsrfsr^^^ _ OBSERVATIO I). "

frsmiucrit,firrum,ffHm,hsftu,umcou<iuaffalu, ,

fcftucafsltemfsPpuipecUhremaucutc', miegrum ,In qai,sn df qmmcdoprstdtciumiiulnusfer
ificerpuUtHmfScertbrumrehmjUercturJUeuihi!- ctput leihskfueritiperqumtur.

gmiuiu (3 nmhus ^ astms adhuc fiUcmfiuus,^ Eaodoarina&piaauNshiUBimo

poftipu-acxcovpauevajigct . fcftucamremaseute DANIELI NABOR-OVIO,IIIaftriffimi&

au,cocul<u,cir«cm,jautk.udspahuudjcs^uJj;^ Potemiflimi Principis ac Domini , ©.Ta.»™™
acdCafidccaputf,b,frcm,a4scra,us,du,Uadc. R.^2,^,ui.6ucisinBinteDubiDki,acSchlncfco
trabcrecupsc,ferroaffixapufimusJicaUquamum Po.ikto is.magniDucatusLithuSiaBorifovie*’

ammoJouficr»musacdub,mauterpalamsmpofi,,^^^^.^^^^^^^^^^■^^^^^^

coupSumab«tra^ucpancm.htcm uc, duruhp- Archifricllriovigilantiffi-

ficm cvadcrci^usmadmodugcucrofi e^uojsSus ■ D.ominomeoin perpetuum

potcrac)cupUyrwcChu^aux,lu.u^ otfervando:

ntorteincidatyiamsLniuhofeiHmt^UrofeobtuhuA

^mb.cuptus , e^dgcneralernex^citusDHcem Gutlhelmu* Fahrkiu, BildatJUS

quo wlletduffm efi^ Ita tandem ai lllufiri Comite 1-J Atfcenusi
-Tarnoveo Caftellxko Lindomtrienf exceptus \ ac ‘

fuJfuipftu triumChirurgorumcura commijf^efi,

Ju dixere»tamen ut aliquid praterfpem in homin

de quo conclamatum erat,ten:arent, injlrumentis aeinceps acceperam,, prseter illas, quas 6* ■

adidaptisiulococoapaus defiituti , lergoficuris Calcnd. A uguftifuperiorisa^ ni Berolinidedifti,
culiidiflrri,a«cd:mcapueharebaifarmeradaao, quxqueantetriduummifai tradita fuere: quibus
dum .ac proms humi ab aliquot rdujlis pediiib. perle&s vehementermibi gratn!atusrum,inpri,
teneretur , tertio iSluvixferrumlocomoverunt: ^^<|uo'^I^JuftfifnmumPrindpcmtuuiTinon,ro-
quo pojlca cx capite forcipi exiraao.fatigume^ue «morbo fuo graviiTimorcftitutum effe, ve-

plurima mficutoxartilago, ■aelpotius part-ofis te- «iamproamiflacoftafua, novam reperifle,

ttuifflma, bafsferriquedraugulars, ijua hafta affi- « eisintellcxerim ; Faxit DEUS clementiffimiis,
gitur mavnitudinecQronati^harerevifaesl,cu^tde «^5“™ fuaNeftorios ufqueannos fe-

ipfaabiEin tergifecunsretufif qnahodie quoque i^cicer vivere,EccIefi2Deiornamentum,,lubditis
monftraripoteJljnefiHfemUmmisSidlorj^^^ vero fuis folatium , & protegor acerrimus cfli

curruveSius^ac Chirurgaillius loci commendatus . , E - . , .

(jqmfequeundieclavosbinos^quih.firruhajlaaffi- Carum»quera.communicafi:i,derard,admiran-
xum er at,ait erum ex naribus, alterum ex vulnere do,& vix unquam vifo Vulnere capitis,cum tuis fi E
extraxit) elapfopofi quinq^fc;pt:manarupatio, itt- ; gratus , 'quam qui gradlfimus

tegre convaluit. Cicatrix adeo exigua fub oculoresl -, mpi fuit. Ver^cnim dignus.eft ut annotetur,&
liEla,ipfiintegr0,acintegrafunElioniJ,«tulcerisa- - p^^^f^’^ quoqaeinnotcfcat. A;(i5uoauteraprieci-
ticujuslevis vefiigmm dixeris-, ab altera partem. pueinilloannorandaarqueofaTeryandafunt: Pri-
occrpitio^ubiferricupisexterjit,fignummagnitu- fingular's divina clementia fimii! ac potentia,

dinisfabaremanftUpJemetrobuJlaacintegrava- iDCuiusmanufiintomniaKuiomn!apoiribiIia,fa-
.letudinenu»cutitHr,dcdferem{firmpleEioreBran- cilia,nihilqiieincurabiieeft:. Seciindo.ut etiam in
denb-urgico,aciduflrijp.mtsMarchiohib.hr Princi^ diorUsdeTperatisbenefperetMedicuSjncqucim-
pib,alttsi»hoccovetu'nofineadmiratio6infpeEluSo pium& Chriftianx charitati adverfifilmuEtbni-.

Habes virclariffim.e. j quod voiuifti: Si luce corumaxioma, Dejperatos non oportet attingeycy •

%aum judicas s arbitrio Silimsetua; eommitto> oblervet-Impiiim inquam,quandoquidem coram
Ploralcribefenunc non vocat; reliqua commo- Deo.uttiiximihileftincurabilemuapropter&pifi-i-e/»;,^»^

S. P.

ifblumfbllicitus-, verum etiam
ixiusde te,tuaque valetudine NiijNobililfi-
^ 'Dn.NABORovi.A‘^.e- .

, otuas i7.Febriianidatas
accepi,nihil de te iiiTeIlexeram,ncc quicquam lite-
rarum deinceps acceperam,, prseter illas, qi
Calend.Augaftifuperiorisa-: ‘*' * ’

'ir clariffime, petOa fime, qu3;pIaneinciirabiIiaaVulgo,nedicamab

diorioccafione.

titmequemfemelfavoretuodignatusesjfempcr ipfisMedicisjudicai-.tur.adhibita^ii^entiarefti-
todemprorequipcrgastdemefisperfuafus.nihil tuuntur.CujusreiexcmplumfinguIareantEduos
in rebus meis effe , quod non tui caufa velim. menfesmihiCoppetiadIacumLemannumvidere
Qpod reliquum cft.te clementip,ac proteaioni contigit. Puer cx dyfenteriagraviffima revela- p!tf
mv!na»commendo,acquam diutiflimcbeile aefe- tus, gangrsrnacorreptus fuit, qu« in fpbacclum uriam
""'""".cupio. Berolini 6. Cal. AugufL convfria,dextrumcrusmvafitdind&ipfumgenu^''^'"'^-

io admirandi fimitatis ia jEgro,pr$ter juvemiem statem elu-

OBSERVAT* C H I R U R G .1 G.

^ c^ercvidercni * ammeaotampatado membri Arbitror
negligeretur , bonacamconfiientiaproponere neris fiib.

nonpotaimiormamenim^ta vivo {eparetur,ars Jpin2doruv*^*vi*j.»i*v»u.^i. , utijucu
jpladocet. Invocatojtaque numine diyinOj&in liquum, hoceft , es finiftra in dextram pt

ifiibocaloCniftrOfuerit,ficquoqueadlatus®^

, -jj, gg. '

ip^femoreabiciilbcrure, tnasimacumadmira^ coliumtransfolTurafuifle. Sicenimaiperaatte-
tioneomniumbrevifeftitumsfiliiSEger.Hiftori- ria. Oeibphagus,Ipinador(!,&ipfameduIiarpi.
amintegramaDeovoIentednquartaGencur.Ob- nalisjiimuliatlafuilfent, AtnuUum fymptoma
ierr. meatum videbis. Unusltaquentalteriad quodharumpartiumvulneraconfeqnifolet , ia
extremUmnfqueanhelitumfuccutratjChriftiana. nobili ifto agro apparnjffc.^extuiscolligcrepof-
cbaritasjabecatqueimperat., fum,quapropterco!lumreae.nonauteminobIi-

CzterumNobililEmcV!tiet(ivulnUs,4equo quumtransfodumfuiffeiterumconcludo. Pri-
fcribis,merit6aChirurgisletbalejudicatumfilif- mbitaquefuboculofiniftroosilludmagnumfu-
fe, incontrovcriiam vocare minimecontendim: pcripris roasillie , cui pars dentium inferitur,?
attamen diftinaioae hic utendum eflearbitror. perfoiTum fuit: Deinde inter arteriam fopora-
Veficat,terebri, cordis, przcordiorum, tenuium - lemjproceflum mammillarem, gulam,atque afpq^--
■inteftinorum,vcntriculi,autjccorisVulnusletha!e ramarteriamfubcraniOj&quidemadlatuslpinS',
efleHiSPocRATasdocet. ,%riimhoc verbum dorfi fflufculos perfodit balla. Harum autem
i«rWe,utGAi.tNusteftatufin comment.praedi- partiumnullam moiremesnecclfitateinferrepo¬
dii aphorilmi, Hippocrates fepiusdisit de iis, tuifle , ve-ifimilc effe mihi ridetur. Quantum
■ quimagnaexparte. Ex neccffitatcmoriuniur, enim ad os illiid fuperiprismaxills , quianpn
'telle GA^no loco citato , quibuScorvulnera- uiqiie adi o durum , hallailludabfque uUafere
tumelVieftcnimiUt tcllaturARSTOTELES.fons violentia perfurav.it :',dcinde quia concavum &
rite* i^onnuili autem in iplb fere momento fucculehtum , etiamliabidcumiruminmoduin^
extinguuntur , alit per boras aliquot poftacce- confragum, faciletamefipercallumiterumcor'
ptumVnlnusvivuntjdequovideexemplaplaraa- aluit. Cujusreiexemplumantemenfesquatuor .
pud JoHANNEMSCHtNeKiuM, lib.z.Cerebrum hicinquadragcnarioquodamrobullo , Scopti^

“‘^PS/uva-

Vulneratumfepias,inquitiGALEi«us,vidim«sicu- mo.«prporis habitu predito pbfei
jus rei eSempa quoque videre poteris Certturie cnimedm osilludiniplamcapfulamoculiufque,j,.
t. Obfervationum mearum Chirurgicarum.Ob- veSeferreo, quocoementatiiadfiiblevandoslat, -
fdrvariij* .Quoddevulneribusfuperficialibusin- pidesUtuntur, cumingenrivulnere, maximaq^. T
»i»te!ligen4um eft. Quacunque eiiim ad ventri- hamorrhagiadcprc(rum>canfr3ct'umqucfuilfet, . ri

culumaliqueinpenetrant, ex neceflitatefuntlc- in conljlium vocatus fui. Ho.c vulnus «Ii per
‘ thalia. /Eadem dillinaione in vulneribusjeco- fe magnuiii , & propter praftantiam parris
ris Utendum eft. Supetficiale enim vulnus jcco- aflePl2,periculofumeirevideretur,intramen-
ris aliquando curatum fuMe, ex Obfervatione 34. lemtamen, divinoaipirantenuminefclicitercu* o'
Centur.a.obfervarionom mearum videre poteris, ravi: IllafoquoqueVifu : inferior tamen palpe-. ■, /

Profundum vero Vulnus heparis,propterprofuri- bfa aliquo, modo deorfum rcfleclitur- Ollicu-
onera fanguinis,quidaelaurnscllvitanoftra, ex Ium enim unicum excidit , id etfi parvum,
neceftitate lethaleeft. Sic&vena cava aut aliqua & notam hanc vix adaquaret , cicatrix

aUaVena,mtartcriainabdiriscorporisparribus,fi tamen propter deperditum os, concava .

vulneratafuerit, propterbamorrhagiam , qua reman(it:R«li / ^ qua ofllcula confrafia, ■
cdhiberinonpoteft,exneceflitatemorteminfert. quaftjrloexpio^''-^ ratoriototies terigi,per
Ventriculivulnus, quamvisabHippocratcloco callum iterum coaluerunt*
fupracitato lethalepronunciatumfecrit,nonta- Deindevenamjugniaretnihtcrbam , Scaf^

™*menexnecefllfatctale cfler tcftiseftadmiranda teriamfoporaiem,minimevulneratasfuilie , ex* ; '
& ftupenda biftdriailla , quam apiid OlValdum. igua illa hamorrhagia indicat. Quam pericu»'
CrolUum in prafatidne Bafilicsf chymica mihi, lofa enim harum venarum atque arteriarum fit
pag.S4.1cgimUs', de ruftico, qui Pragacultrum fauciatd, inpuellaquadamGcneVedfianteannos ' ’

adventriculufflufquedcglttri!t,quiquepoftmen- aliqudtoblervavi*' Hinc cum temerarius Em-Oi/<rs*
lesfcreduosaFlorianoMatthis Cbeirurgo felici- piricusftrumamin Cdlld,cui vena jugularis&rier-1"-
■ - -^^isfuit.' ApudJohannemSchenckium vusrecurrensinfertuserat.exfciiiderevellct,!!*-^'’”'^

triculialiaqudquelegun-

lrrhagiaadcbmagnafec'utaeft,utanitmnifi-'"’,Si.' ■ '

ilcumlanguineprofunderct,inipraetiamope-£,j,/«. •

. busJoh.Schenckii, tum etiam ex raeiscoUigere vadonum meafum,qus,DEd volente,brevipre*
poteris. . _ ^ dibit,fufius ridebis. Hamorrhagiamautem,qua:

^ VulnUs autem ilnd, de quo fcripfiftijetfi cum extrafioferro hafta, fequebatur,ex lafione Vena.,
perle, tumetiampropterprzftandampatrisaffc- tumjugulariumiautattcrialbporalisminimefuiC.
b“'“f?“’cbs,maximumelfet,exneceflita etamenminimd fe, aufiis Ium affirmare. ' Quis enimillaminhi-
*S“,, lethale fuiflb , rationi confentaneum efle mihi bniffet , pracipue in loco conffiaus , ubiitt-
videtur. Idveroutdemoaftrem, partesvulne- ftrumenta , forfiul & medicamenta deetaht?
rata mihi examinanda erunt. Sub oculo fipifiro Latitant praterea in abfeondiriffimo loco , ad '
haftamaflixamfuiire, totumquecolluminterpa- quemmedicamentadifficnlterpervenirepofluilt:
latum, & cerebrum transfixifie, ex tuis colligo, addequpque, quodpartesillaproptcrinlpirati-

OBSERVATIO III,
Vefercufime capita, e^araviJpmaixJcfe
quata [jmptomaiihta-.uht quoque dcfetut per

488

OBSERVAT. CHIRURGIC.

Obr%<- nutUireulUeammitteituarz HtatmfanimarSe Cnmenim iEginetspro^fitom nitil al<ii%ra:-ojr . ,

■*’ ^ ftrumijucconnmdiimlmuidujUMdocUhgiircnti terquam,utexHppocrans&Ga!enifcriptisconi. |j

f(ilvebMttirfrfcit^Kiis(iiffediUtifera,un^Ka pendiiim condnniret:eummenttmhonunan-i^*0» -
imfmtiiaiHfri)jicUb*t>Jic^fteru^uefermaa^i tbofammretammagmmomenti.mvenerc,min.®“e 4
MlUref,t^«idimUviJin,acmbruifiiffdialm qnamfibipropofuiffe.tamcertumeft^qoinqood'""'»

«Mr/8 wndicatMubo plHr»imfiifipUtnmi- certiflmmm, un quoque ,qu2 mox addit Verbar^^
msexud«’im4thocecd,m\criber«»,d^«i^’» teftanturdnquitenim: Antequamrektafympto-t^^.«i’
firipfij^em,^ihtJ^oriaatJpi<MgHM^i(^tmsdcaif- mataaccidant. ' Atm&aains&depreffionibusf^-T?.

e - :^rL — ^aexifiimnpm, MaU cranii fpmptomata graTiffima ut plurimnm^ite

tutfxnt.ntexferc, qei quartamj& perpaucos flc Vulneratos addecic

iruperftitcsmanerej etiam mediocriterin
Quomodo itaque verifimi.

tAc»impri!erei,!j«tnim^ ,
ff Midirek meloMierefermiHi cxp

praxiv _ , , _

mmeera,mta»taiiytxo^«edpieriefuisfxcert leeffepoteftj^ginetam perforationem adfepti-
xcx pinbit InttrealgD(S«xorme»ixicuttm<ir^ mumjancdeciriium quartumprotrahere voluiffe.^'^-^

boy^x^xcbipUcmpirM, (^tcpipfMgXim, ltaque^inetam(quicqniddicatArantius)ciun4!ri i

prtUtixxmpapeJiMxridiUvaiExcellyMkyfxit- Hippocrate & Galeno confenurearbittor. Lo-*^, I
qHtExaUMeSt^imiimceKjK&emtXaxitxofitlx- cus autem ille apud Panium adjedlo adverbio <>«»1*4,
Nondoiritegrumtcftituipoffe,nullam4uepoftea*"«‘.
pn commodum tfcpoptyliEenterofferimuiy Vttli mterHippotfatem, Galraum^ & .«ginetam dif-
%iirgtCttle«iyDccanb.Ubmt'aiixm c o . ^ i .

. tuus

Janus De B,

icnlioUeni efle , plane mihi videtur; Sic enim le¬
gerem : C^od fi etiam difcclEt membrana, & tu
ab initio Vulneratum noh fulcepifti , ■ hyeme qui-
dem ante decimum quartum.dicm omnino oflis
.. -I- ' .... — ablationem faceteeonerisjSftate veroantefepti-

5BSERVATIQIV '

in fracum caharfa ujsdcema dfe quam iymptomata ' graviffima. fuperveaiant*'
morbi mmum feiki cmficn/u perfmtun ^ ab initio Medicus vocatus non fuerit*'

ubietiamdeinedia APOLLONLE . nuKomodocamen perforationem pr^termitten-

, 'SCHREIEFUE mtuf, Jameffe/uadet,^amfiKppocmtesip^^^^^

• . cinem terbfnendeoefCj tnatidaVent. Sedquo-

^l^trpclaripmai^ued Bifimo cunquefiat tempore, .cumratione&frudu feri

Som, JANO <ie BUR-GOjPhiioibpbofommOj pofrc,dummodbbat,antequamrelata^mptoraa-
& Mcdicin^DodorilOngfecleberrimo taaccidant,intclligit. Ilaenim;quiamOtbiini
'Gitiihilmiu EahrumtiiUinui deploratumeffeindicant. racitdifginetahnjuf-

S p, f) modi«grosminjmeluicipjend,oselJeluadet.Pra^

L , . ' * dentis eiiimeftbom.inis,inquitCclfusIib.5iC.2;.

Iterat tuie,vir aniplimnie5& aternum miy eumquifervarinoftpotcftjnonattingere.
obfervande, Calendis Decembris datae, taii- tamen hacinre ctima(Egineta& Celfo confenrire
dcm24.juniian0biliviropominq|acobo'J<^aI- nonpolTum* nequeTuamExccILejteorum elTe .
licrSolodurimihi traditsefuefe. Utinampaulo opinione, admiranda illa & prodigiofa curario*.
itiaturiusadmepefvenilTent. Libenter enim illas quam commmiicaftijfidcm facie* -.Etiam|ieniin
ftcundae Centuriae obfevationum mearum Cbi- mOrbus plane delperatus eflet , 'attamen polt
turglcarum,qu*tunctem6or!sfubpr^loetat,ad- DEtlMtiiafolertia , &inrebusMedicisatque
junxiflem. Quod fi DEuSOptMax. vitam eit- ChirurgirislbIidaeruditione*prilHnaelanita'tire—
teriderit»donec tertia'Centuria (quam pr^mani^ ftimtusfuitmifelfusille. Si vero curationem iioft
bus h^eo) prodire poffit,minimc erit omittenda fuicepifiet, procul dubio cerebrum farevifpfece-
biitoria,atque curauo illa rata, & admiratione di- latum fuiflet,&Kgermortemobiifet. Coticluv .
gn^fe quoiia6doadniirationenondigna?Moriet doitaque,lymptornataquamvisadfintgrarifiitna*
enimHippocratcslibro de vulneribus capitis,in- perorationem tamen minime efle negligendanij • • -
tratriduuos,quodfecandueft,fecarideber£:neq5' dummodb vires «gri aliquomodo confient, &

' permittendum,ut operatio ulteriusprotrahatur,. Chirurgusabaflidentibusipfius«grir.ogatusfDe»
TirfcrMh prafettimubit^puscaiidufuerir. Ab initio enim ■ rit. NihiIeniinmtereft,Celfivefbisutor,pr»fi-
€tMu neglefta perforatione, propter compreflionem, dium an fatis tutum fit , quod efiunicum * &
iX»!»- autpimffionera meningum ab blficnlisfadtam, extfemismorbisexcremaadhibendaeireremedja, - ■

. augeturd0l6r,&mernbran2mflamtnationecor^ inquit Hippocrates. Poft'annum ab accepto
ripiuntur., Hinefebris, hinc deliriumi vomitus, VuInWe feliciter pcrforammfuiffe cranium M-*
I».«.ejo.fpafinus,paralyfis,^4ae/ymptemata.imb& ginetalibro&capifeprzaUegatorefert : fbdad*. .
m6m!pra,celerrimefapervenireconfuevdre.Me- dit , vulnusevtotofaanmfhiire.&cfflnaonem

nto laqueAranausPaulum repeehendifie vide-, habuilfe, ideo 4 nemirumhoneft.membranam “lomH
tnf , quizftateantefeptimum, byemeveroante ilk6mmanfisle- Ego undecima diernorbicnmJilW»'
decimum quartum diem c^variamaperiendam a?gerprodepioratohabebatur,craniumcumfuc-^"’i^^*'‘
eflenoluic. Sed menfemAgmeta incuria typo- cesfaperforatumfuisfeobieryavi J bifioriamhic
graphorum,auteorum,quiolimdefcripferuntli- receoferenongravabor.
brma,mutikcamefejCumPortamopknlfenuo. Anno 15S^.fcxageflanusquidam, &civis

ipd OBSERVAT. CHIRURGIC.

-profe&is eft. Iterum vale & milUes. Da- tnfionem(^pfiteeaguam drcapatpebramdes-■
-^.JuliiAnnoitfii. tram) in capite reperi. Poftquam autem caput

OBSERVATIO
Ve gra^visfima commotione cerebrt

'xqui K

nnxiflemjcatapiafmaqmn ^

mmintrafaucasbor^sfe^uma,^ '

Viro NobiUffimo atque Conlultiffimo^ •- hilcibiindigeffifponteevomuiffet, veluti ex &-
Dn- HENRICO a, ROSENTHAL , Juris u- pore expergefa^us s iterum adftantes alloqueba-
triusqueDodtorilonge celeberrimo, RcgisDa- tur, Scquotquoc fibi familiares aderant, cogno—
niat, necnon Elcdoris Brandenbu/gici,&c. - _ fcebat. Manfit in hoc ftatu per horas circiter du-^
Confiliarioprudenriflimo." as,inv’Ocandc»ab^queullaintermniione,fublatis'

, Guilhelmus-Fabricius Hildanus adcceluui manibuj, mifcricordiam Dei. interim.

^ i»'" D '■ tamen quia ianguis propterlm ebuU!aonem,ma-

M Agno animi criiciatu, mcerore, multisque neni venarum & arteriarum ,per nares, & au->, ^

lachry mis,Vir amplilTime, hascad te feribo. res continuo emanabat,& proinde vires profter-
. Infperatam enirriatque repentinam mortem cia- nerentur (ultra libras enirn feptem fanguinis ef-
riflimiatque dodiBimi Viri Dn.JohannisBrtu- fluxit) tterumloquelam jfenfum, atque inteHe-
veri ([quem propterfingularesiphusvirtute.sme- fiiumamifit, & circiter horamiecundam nodis
. duIHtus amabam) quam acerbeferam, vix verbis piepIacidequeirfDomino obdormivit»maximo^
explic^epoBum. Eaautem,prohdolor, hoc mcerore virorum dodorum,&diipendio incom¬
modo accidit* Secunda hujusm^Bs dic, cum parabilishujus Academis.Tantaenimcum lande
poft meridiemcamaliis juvenibus dodis'^-extra ^ frudu Philofophiam badenus privarim, &
urbe hanc in amceniBimo loco per horas auquot Mathematicas difeipHnas publice pr^Iegit: ut
^obamKulaBet; truntulis quin etiam cum ipfis AmpHBimus Senatus Bernenfis ipfum,.fi fupGrv ,
luBATet, paulo ar <* - --/'.....i.j « .. .

, ^ te fextam vefpertinam fimul ad ftes manfiBet, ad Profesfionem ordinariam flrie
urbem redeunt. Et quia excalcfafti erant, an- dubio promoviflet. Quidpjura? in ornamen-
tequara montem (omnesehimirraltiore-parte tumhujusAcademis&PatrkpaiilatimevafiBer,-
urbisholpiria habebanr)arcenderent, uthauftu nifiDeo aliter vifumfuiBet. . Poftridie 4. nimi-
vini vires refocillarent, diveribrium ingrelE rum hujusmenfis,maximacuTrifrequentiaHQ-
n corpus ad fummum templum dclatumf

domeftici DEUM teftainur. Csctcrum opti-Tfaique honorifice inhumatum fuit. Reveren-' ' [j..'
mus ille vir ad ccenam properans, quum/ub dus, clarisfunusatquedodisfimusvirD.JACO-
crepufculo vefperano,, inftabat eniih feptima, BUS ad Portum,hu[us ._Abademi

, capite in pavimentum la- RedbV magnificus ( qui ut vividiligenrisfimam^
pideum cecidit, cerebrumque adeb.concusfit,ut rationem habuit, &plusquam fratrem amavitat-
protinusfanguinem peros, hafes & aures ejece- jque promovit, ita mortuum minime neglexit)

^ rit, loquelam quin etiam amiferit.;-Iri cafu porro veftimentislogubribus.indutus, veluti vicari^^
cerebrumconcufiumfuiBe,teftaturHippo- parentis, funus fequebatur.

' crates lib. 7. aph. f 8. Quibas^nini, inquit, aH- ^ Hasc de obitu hujus Viri ad te.fcriberevo-

cft ftarimmutos fieri. Quod autem concusfio illaindurare posfis, quos ut DeusOpt.Max.fpi-'
cerebri-in hoc viro adeo gravisfuit, mirum pro- ritu fuo confofarijnosque omnes ad piam BmiKi*
fedo nemini videri debet. ’ .Unaquaque enim tcrmor£emprapararevtIit,ruppIiatetor6i-' fe-

rifmuro, docet, qab magis vaciiaeft, cb prom- qiumintereft, fidelium mors violentafitjautna-•
priusvio!amr,& frangitur. Circa defedumpor- turalis , dummodo ariteada vita bona'fuerit&
rb lunsi ut idem G^enus dediefeus d«retorns pia: atquihic Vir fuit fine crus, Kumanus,&-vei
fib.^.fcribftjcercbrum hominis valde eft vacuum, rum pietatis exemplar. Quis igitur deipfius falute
cfgb mirum non eft, quodin hobviro ( deficie^ dubitabit? HisyaleViramplisfime cum tuis o
batenimluna) tamgraviterlaifomfueritlinpri- mnibus,quosego&Uxor mea peramanterfalt
mis quia conftitutio corporis ipBus etiam ficca tamus. Rapriin Laufannse 6. Aprilis 16
erat. Unde.quoquedilucideapparet, ipfummc-

_ BSERVATIO. VI.

fuifle. Ebriofi enim, qula-molics, & ipforum De admirando dolore Capitis,

corporafimul, & cerebromplenum,rarisfimca Viro Clarisfimo atque Dodisfimo
tfualiquo offenduntur. Egocumaecerfitusef- Dn. SEBASTIANO MEYEROvB.ejpub.So-

fem, hominem quafiApopIedicumreperi. .Qui- lodurenfisDodori Medico ordinario at-

busenimcerebrumconcuBumftierit,Ga!enivef- que celeberrimo.

»Bbisutor,eodcmmodo,quo ApopIedici,fineren- Gaithelmw Fabricius HildatiPUi S.T^V,:

* fu paritcr-& motu jacent. Sanguis copiose per T Achrimanribasbculis,&tremulamanununc
os, nares , & aures,mprimisfiniftram,eBluebat, J—iadtefcribo.clarisfimeatque dedisfime Dn. '.r.
Abrafis crinibus,vuinus nullum, nuliamque coo- M£yxRE, idque non fine caufa, quandoquidem

mSrbi per paucbs ialtem aics ipfam ihfelUverat
tiolorifte, fiicceflu vero temporis paiibtim aii^
Sus efl: dierum numeruSi donec tandfcm'cum ad
iplam vocatus effem, per iiienfts tres cOntiriUo
fere tormentisrnakimis diiaceraretur. Extra cfa-
niUm.aUfdih erat doloriftejMqae certum locugr,
&blidebatifedhine& inde qmflespartes iftiuffiS-.
teris pervagabatur s & mok circj muicuium teUir

Ipiam mandibulam inferiorem s vel enam ipla
mala & inferiori parte Oculis S labio fiipSiori
crudelitatem fuam exercebat.. Nunquam auteinj

grediebatuf dolor iftej & C labiuii) inferius j aut
, etiam fupetius s vel hafuria occuparet j mediatai
menpars iblummodo dolebat i altera veto omhi-
nb doloris, expers erat.. .Csterdm Ctli dbiorita
auauS effel, ut aliquandonofies diesque ejula^.
retj& intra horas yiginti qUatuor > yfx per horarii
uiiam aut alteram dormire poffet; carebat tam en
febri & appetitus noh uiqueaded proftratuse^
tat. Et cum dolor j utGalenus , imo &ipfi ex.

OB.SER.VATIO Vli.

Ceaiumacisfmm dotor capitts,feticeikmfi-

A NDR.EAS POLSTER. Colonicniisihomo Ceotimi^
quadragenarius & phlegmaticus dolof eca- .

pinstam acerbo, tamqueimmani laboraverat,
ut domefticoruni fhorum pCr cUbicuIum greffus.
ScparfussCqu^umvEexuusCalceiS, &fubfi;tati
arena per pavimentum ciibiculi iriceffiffbnii)
feenonpotuerifi Videbantur eHimfibiiqud-
tiescunque inaudientium iri cubiciiium grefliis,
j)^dpereti,£uitcUicefebroinfigi. MtiltaadM-
biiitmedicamditaj^c^Ufefexcon^oyindodUs- ' .

. fitni DnijohannisBreidenbaehiij .Medici Co^

Ibnienfis , quibiis tamen dpiornon cefliviuTan^ ,

iiiS&nm fuafi", quod & cUm cOnfcnfU e^in '«■»“«<»*?
prsefcntiaiJominfDoaorisfireidenbachiiappli- .

OBSERVAT.

. _xesfitjOtmdiesniaaife-

ftam doloris miogadonem perfenferit. 'Tan-

cfcm ekpfoftmeftriSetaceum coaldcere&con-
folidari permific, &locoeju5 inlmillro bracbio

OBSER-VATIO Vllt
Ve aimiribiU aimohm & horrifici
xJHinie. '

Ad Celeberrimum & Prsftanrisfimutn Viruin
Dn.GUILHEL.FABRICIUM HILDANUM,

• Cui CLAUDiusDEODATusiR-cvcrendisfimi
-SillluUrisfimi EpKcopi Bafikenfis
D.Medic. S. P.D. ■

im T liTardtiufericiiliq^fleniJJlmicaffiBihHi^irfri-
'<”■ i.fii!miJJ'im,exercimtimMedkKm^giim egere,'

aadirigcrefied drjbiipfic

fanatici hifionaconfiabit.

Oiftrvat. . f^r^uidammbilitaruffenere clarui-..

circiter ^uadragimayadf^ictijuidamcelebratione
:profeBttruiy'V*^eri bene'^tmyjolm<y:onfcenfo'
in^HentihHsjdohfcfiramBistenefrhjfjfhamgre-
diiur horridi tenebrof^mfiaoBurnts^jpeBrisJdtis
' ' ' frei^tienteJokf^rti^opofareBafemitad^eciit^ dm

1. multumfyinopacaJ^lva^frigidofudoreperfufusob~

'divertensfuturiitinerucomitest^fefivitatufie.
ciosexpeUavity<jutbuscumaddejlinaiulocueflpro~-
feBmyaifoUtornmpor&tacKurniorfihq^^

fhantafisyfidjis^y d* terrificis imaginationibus i
batur, recrudefeunt iu convulfionesytumcolicH
tis.Viefu^equente adt
•ni(^conflipatumldri . ^ ^

orminibus nclyfierem.

?j>&-fimel'
evalla injicioy pa

andefeenhumhu
fentinafinon filum ea noSeyfiddr fiquemii
tarnbellbhaheretyutdereditudomumverfisomnes
cogitaremus. .Atqui vero ferinus ardory cerebro ceh~
c^KS-y cldmfurrtimq', retomda bflisignuulosfi^d -.
taaSyatqiMercu7:itfiMimationeurgensy(utIqquun~
,turHermetici)confiliunififieptumqi‘^ermutav/^

C H I R tr R G I , ^

leBo^o^Ut, eUm<irih»sJiergm,vociferaticm Otf.^ '

melc^fieSactiUtantiterrmrepercfilffuiUaem-o.

jai<r,&kr^>»ihiaUeijKinat»kijftmSeirfe?>,mi.

rifimufilMSfmisrirr^moneoyhortttr.ohf^^

ter omne expeBationeimpemin mefiiB6,guliam-^ati-
hil!ttimanil?!ist^hiarr^ta,ftrangxUnoniiififi'i,.’f‘kim .'
cdtitmeramimtiaxr,cj-cirre dubitationis ileafnf.:
focajfet,mjifirepitufedibusfa3o,domejliciele8is
profitientes,ocptainmeifibj;diumadvolefent. Ego'.
Veip/yvidentiefuffocationispericuloliberatus.eun . ■

edtcumneutraprejiartt.^huc Huc curjltamor
nmie lacerartt,accitisdiijmtrohuflisviris,injtgis.

clemente,ttocifi-ante,ora>ltepthitrde,(irinterdum - '

dtfiaxtid nonnijicirca noSiscrepufculu adfuit,e.
ferta cephabed ndniji magno labore (Pr operationis '
dificultate,unciasoBofanguiniseduxmus.poflve. '
ndfiliaetjipaulo quietior videretur,no tamen dor r' , ■
mfjtt,ut&nectoto'morbidecurfu,(unica-vice.ex.-
cepta,«tmox dicetur)fedcBinenter lo!juebatur,cS‘ '.

taba,erehat,ijuando^etiamdejerahat.rilteropdfi

prandentibufprateropiniommevincululiberatus, .
e leclofroSItt,arreptis^fcabelks meos impetufaSk..
■ruii^uicJmprehenderedenuofatagebant. Tandem . ' ",

^tato die & tota noBtpermanfit infomnis, lo^uens, . - .

.camans,gamtns,voctferans,oranst^\parum cthi
admtfit,potavit hordeaceam, arcano mtrioltm-'
pragnatam.TandemleBicialligatus, ndnfineraje-r^

fimnocorripitur, ^oadfilutisdomivincuhs,dor-
mstans m leBusn deferretur. Poflfefijuihorames^fifi
pergefaSus, de intefio furit, vociferatur ,flrim^'
dentibus, cantat, orat, convellitttrnonrarb^

Hac morbiferies,hachiforia. . • '

ldmvenaCephelicafeBiov.em,DiacodmmcumhoritilMi.
. ’■ '-ifiiuSffomntconctliandigratia.ijuin -

tsspriuscapiIlis,caputdecoBionefaperife.-~
f,okisq-,humeSantsbusloleorofaceo,vtolMeo,chh - ' '

' iofapdfovim’:imoadNepemheosexhibstiop
ejimus,c!rffe^uentesfeminumfrigidorsim - '

pertaijuinetiamfuitCephaUcafiniflribrachitsutrS . ;
frMtts-vettafuistmervalhs. HccesfimusadSinapt-

xa..^adpurgantia(utnuncacrtKCljJteriutnftk' -
Jionescrebrasfkam)exhibiiim-primis dtebusSfria.

tibus amnibus i ccenafilusfirre

t; adialfamiticaHelleborim^ieffentidinPtiJanadif
« filutaafcendimus,facslienimnegotioomniavorabae ■

morum copiam vacuarunt: at mllopenitusfruSu,

^ g, ,mbf»timtUrcUaine.Vpisf^metiamSfm
fera ia^na dijfoUaU: TinSxra item rofanaa,ef-

,^Uii:MomniainpejHsih 0 nt‘. i&gehant, vigiU^tfer-
ti^tfmut^n&ftdefiebanrterr^A admodum con-
^u^esyfergmtefanperfifrore^liaquamcam^^
ita fft ajfifientesmhiHi coHtbsfrahioJor^^canHmin^
jiardentibHSfeteret, Tanderafra^iiiv^ib}fi,na^

bidecHrf^agrotUnif^-

^ali^tanndsgefiU t^Hand^qfiefecHmUqsirrettsr.

' HahsSiPirclartfims,te-nihiUmie^

'niA hifioriam, ^ meintotbdi€f{rf}i& anxizrAj.
valde cantiorem etiam reddidit-, vereorque ne
malefcitmaiqmd in npBarna iUaperbfacam^U
■Oiemi&^earis venefcitrHm^ incmiame-atiefrir
^tfenteiA , frofeBione contrdUura , Anfam foiijji-
'mam huicmah dederit t Ut merite illud to &£i6v

^jSipfocrdtk a Medico bhfervarideheaty fr&firiim
cu medicamenta longo ufu & expefientia coprobata
incajjkm applicaverit, l^ale qatd. de hoc cafu cen
feasyfiribe. Dabam ^rHntrutiz6i Majii6iS.

Ad Ampiifliirtufrtatqiie Dof^ifTimdm \^f am'
Bn. CLAUDiaM DEODATUM,. ELevf-
rcndilTimiatquc llluftriiTimi Epifcopi
Icenfis Do6toreriJ Medicum' ,

Cauilheiinus Fabricius Hildaiius Ii
S. P. Dor ^ a

O bl^vationemtuamdeadmirabiliidmodumj n
&.horrifica mania, accurateatedcfeViptarai ti
Vir ampliifimejfautofjatnicepiurimum. bono-- b
tandc, accepi, iri qua npiMuilla obrervafiorie^di- • \
gna occurftint j inprimis autem firigularis DEf ii
clementia, qui 'plane miraculosete cdrifervavitV o
ctit acernum fit laus atque gloria. Ego per ejUi- c
dem D E i mifericordiairi firaili periculo bis fub- n
tragos liberatusqliefuijprimO ex dentibus phrei- n

iriordiflet, nifiadftantesprgtinusauxiiiuniriiiht S
fubminiftraflent. ,NondiupoftPateriiiaci,cum' ti
mekncholicorobuftiffimo j ferirek vinclis alliga- n
to,medicamentum, ilio.fecufante, propinare b
vellem, accepto brachio meo j prorfus iiihil ab^ S
Elie, quinmetrucidaflet, nifiadftarites ex ipfius
inanibus me eripuiflent. Ab eO temporcpericulo

ago. Securidb^notanda eft fiimma illa dive^-
divtr iy^i»ptomata,adeoq; inter fe contrarios e^dus-

pe^tia telb^^in Bc^ & wprimk Obf

quadamdMagi&am^pUflirao ad id deftimta,

liquando obferVavi. In curatione eandetn vidi
diverfitatem. Plurimi enim nulla arte nuUaque*
induftria-lanaripoflunt, utieventusintuosgro
fidem fadtiabireraedia, quantumvis pnefianti/n-

riia, Scatee^qua fieripotiiit ^gentiaj&<x ar-
teadh5biu,iuhiipr0fiieriint. Egoanttannoso-

teis^ntrarium obiovavi. Qn^rag^^usqui-
dtoircjbufiiiilmusjnecex bbfcura familia oriuri-

terdichim fuerit aMagiftratuarnplifijniQitandeni
in graviffimaiii maniam iaddit,^cum tanto furo¬
re , ut; omnia dilacerafieti & frequenter fcipfuiri
ex ako prEEcipicafi^:^. nifi,vinculis conftriStis

cianioribusque corpus, coniinubferefudoribus i
nunc frigidis , nunc-calidis,.madidum erat. . Ego
ciim advocatus eflem, clyftercm aerem infudi i
deinde venamin-eiibipdextro inddi:eademdid
poft cceriammondibil laiidani in aqua borragiriis
diflbiuti exhibui, frpnterii j & tepora oleo rO-
Ikeo j & violaceo- inunxi, ea no(^e utcunque
quietior fuiti Poftera die ad fcrupulum ununi

Cxtrai^iMeJarizgogiexdecOdoPoIypodiijfoiio-
rum/CnEe, betonies, culcuti, frabiofe, aliisquc
appropriatisexliibui: Vomufrbis terve: Alvus
quiriefciara, quarer^ut ^.mnquies fubduifra fuifi;
Hinc impetus ille mam^ aliqubmpdo retnifiti.
Eadem diepoftecenam iterum fbmrilfcrum cohi
fedioni Alkermes riiixtum exHibuit: qSevit fatis
bene cariodte j & altero die penitus, mente coni-'
ftabati Poft aliquot dies j cimi melanagoguni- ,
aliquoties reiteraflem , 8c extrad:um. hellebori

nigri feiiaeiatque iterum exhibuidcmjitafeftitiii.

tus fuit , ut ab eo terriporCj & ufquenunc-re-;
bus filis, domefticis quam' prudenter proli)iciati
Vides quahtafit, ut ante quoque djxi,.diverfitas.
in curatione, horurii afte^ulims In tuo agro
omnem riioviftiIapidem,& quidem fruftra, meo.
contrarium evenin Ex quibus j ut eriam divi¬
nus Hippocrates .monet ,-iriauifeftum fit j non-^
nunquam in morbis divinum quid,-hoc eft alr-

quidj quod captum htimanurri excedit, fubefie*
Sed de hisalks plura; Ante paucos dies trada-
tum meum de dyfeQteria.Francofurto accepi:
mitto exemplar, quodut aquihonique confii-
iaSi rogo- Indufiirii epiftoiium mitte quafo
M^nopoiin iidque prima data occafione. Valri
Virampliliimei & aternum feliciter vive*
Raptirii Berna 5. Aiigufti Anno

OBSER.-

CENTURIA IV.. ■ 2,95.

SintindeBrcslaviammitterentur i opei^ dedi:

^ ^ &vio!emaftcmntatione

(qaod tamen rix crediderim) autlitertefdequo
flmaempiflfe&aded cofMoseproflimfTe.ntfere nondufaito)inviamterceptE,antquoTisailiomo-
' ----fl™ :- - r., -dadeperditzfaere. Oinfelkinternosdiftanda

OBSER.VATIO XIH.

Anno 1611. Juvenem quendam Rutoerum
Gummersbachium , robuftum.&optimocor¬
poris habitu pr3Editam,CGloEiiEAgrippinar fami¬
liariter cognovi. Ille cum catarrho ad dentes de-
fiuEnte vexaretur. Empirici & circumfofaneicon»
lilium aufflliumque implorat. Numerata pecu-

10 medicamento purgante,naribuspulverein ex
radicibus cyclarainis,pipere,euphorbio,& limiii-
bus.calamo inlpirat,& b^llo ex utraque parte bi-.
furcato inter dentes polito,ftcrnuumenta provoc
cat,& pituitofitateper os&naresextrahiti& qui¬
dem copiose. Sed quid 6t?eademdiefequutuseft
tinnitus aurium moleftus & ddlorofus.Porro do¬
lor ifte cum per fe paulatim remiliflct & materia

menfes aliquot inde eliluxit.Tandem odorati_

abolitusfuitjuf ab eo tempore livefvaviflimi,Gve
ingratiffimi odoresfuerint,eos
aut difcernere potens non fit.

observatio XIV.
Deophthilmugrtviffimiicomptadhpi
tioae 1 ubittUm de tptrtiom vemru
juguUrinm agitur.

- triro.cUrifmaat^aeioSlifimt
D. MichaeLi DorinOio BreslayienfiMedicime
DoSori longe celeberrimo, amico lingulari
ftudioobfetvando
CmlhetmUi Fahrkm HtldanOs
. S. P. 6.

/~\UidagassS'ubinam locorum fedem fi

'-^clariffime atque amantiflime mi Doi_

Doringijignoroj tribuseniinabbincannisnihila
te literarum accepi.prarter Epiliolam tuam,di
ta'& adifiirandaHerniauterinaimpreflam: qt
lJn.D.GeorgiusFaberjCOmmunisnofterami
inihi communicavit. Refponfum prtEterids nnn -
dinis inlucem prodiit. Aliaspraereaadtefcripfi

literasdevuiueribusdigitorum , &i- --

quibus erroneam doarinamWirtz:
tubus fimuISi exemplisrefucivi-Jias f,j fiam mifi.

rsdptiegraflante hic pefte gravliSma (^in qua
panem domefticorurameonim amisi, autpotins
- ad beatorum fedcspr2einid)&ab eo quoque tem-

indicsprofternijUtfepiffim^cum gentiu Dodore
c d!lfbrvi,& cum Chriilo eiTe cupiam-Etiamsi enim
ia praxi oinaiaj lausht Deo OptkMax. ad votum
fuccedant ,3? apud Procefcs & magaat* noftros
ineadem,udipiemetme vidifti, nc-aftimatione:
attamen.quiante annum vulnus mihiinflixitjiUud '
r qiiotidic ad cruorem usq; refncat, fe-

mea, quse merito ' ,

, . Verum de his nunfi

obiterpppfthacforran fusiusadte jferibam.

C«enim ne exercitia atqne colloquk noftra
Chirurglcamtermittam, enqusiOjquidfcntKde
venarum juguiarium fedipne ? perpaucisenim/eSw.
Medici, quifedionemharumvenarum approba-

. fufuiffe,autpemtusobfoieviffe,LeonhardusBot-4.^. ioi

talius feriptum reliquit. Et Petriis Plelantiiius (e Petrus
nunquam,ctiamsiquinquagesimumannumfftatis**^«^«»
attigerit, venasjugularesincidiffej-nequeabaliis ^,*^**i
fedas fuiffe,unquam audiviffe fatetur. Hujus opi-
nioms cau&fbrian effe poteft jocus apud Gale- ntfemo,
numjubihtec habet verba : Jugulares tamen in-«j
quit. vtnx 8c foporales arterias, non fiint fimpiici, Ga/e»»
abfoluto^uemodo, quemadmodum nervipfs/e- $
candec. Peribit enim ftatim animal immodica piacUiiL^
giiinU profusione cnedumiSed Galenus hic non i. eap. ir^
Joqidtur de fedione venarum jugularium, qus fit loratius
iratioe ajicujus morbi» fed de totaliprscisiemeea-

non venarum autarceriacumTOllij fedndvorura j**

beneficio heri. Pdperam itaq^Ccum Horatio
^UGENio aficre) i fedioneharum Venarumab-
horrentaliqui, quiaesiUarumfcdioneritepefa- -
da niillum maliim obfervavi contigilTc.i quinpo^
tiusio inflammationibus 'cuiorom, &membrai
nammeerebrij Aqjaffedtbuscapitis, e^acifc
fimum fubsidium fuifTe, cum in viro quodam o-
phtalmia laborante (ucmoxfiii^unganL)tumeaa .
ara itj multis aliis obfen^avi.

SedionematkemharUmvenamiiirit^fieride- ^
bere,nonimmerit‘6mohctAugenius - Nisienim ioctLa^
prius eorpiis a rhulatddine humoriim expurgi-vcaa-
tiimfuerit, infdixeritfucccffus \ ratione enim /»- •
lig^iirscolliStTcdioms 'venje, qui ambo attra-
hunt humores i & fanguis'ex infimis corporis
partibus ad caput rapiuntur. Quapropter d
■ piethora maximaadfiiCTit j pharmaco expurga^
to corporei vepain in cubito primO,deiude )ugU-
larem fccare foledific enim fanguis citea mecn -
branas cetebri,'oculos,feucesque coiIcdus,‘pfori-

Sb4

OBSERVAT. CHIRURGiC-

Asnoiifoo. qimijaageoarias&ciris qni<Janl Sc fafdaadoiculmnvnlneAconSrina. ExtaC
' f mnm npnfisDom. N.de Combeinfl^matione- vena: E^oneinHammado ocoli proanusitare- '
dextriDcniiadeograviterlaborans.titdeVjfape- niifit,ut intra paucos dies pkniflinie convaluerit,
riclitaretur,&pt«dolorediEsnbctes(juedotmire neque abeotemporeinhuncufquediem , quo
non poffet,meaccerWt. ExqnJfitainftitutavi- bscfaibojunquamhocriialblaboraverit.
austatione, fequenti potiancuh corpusespur- i^qd de feaioneharum Venarum ininflam-

Eupbrafia:

Scabbfe anapij.
fol.Scn3:&

Sem.anifiariagij. . __

Coquantur in aqUi.qt coialuraredeat ad Juj»

in quibus diffolveeleauatii de fuccO ro&r.MeC '

gij. fyruqi roiati folutivi, ex Multis infufionibus
Ij.Mirce.-fiatpotioi - ’ ' , . . ;

Sequenti die veBara in cubito dextro, incidi,
& ad uncias ieX En^inis e-xtraxi, erat enim pie-
tboricus. Ab initio ocubsfeqUeHScollyriumini
ftillaVi. . .

<». R. mucilagihis fem. cydonibruih i £um aquJ
ro&cftextraak fip Aquse Plantaginis

- Eu"^Sana|j. - .

. ' Tuti«pF«parat* gj.

Ceriiffae lozx^$c

C.Q ufti&pr^par. aha gij. /

tiaphurargr.vj. .

,Miice,fiatquccoil^rium. _ .

Fronti kqucnsdefenlivuM applicuii
k. farina: hotdei fijt
pulV. rofari rubearum

Mjttillorumanajiji ’
Cortic.granatoruM- . .1

Balauftiotumana

ihfpiflarigij. ■

. CuMaquapiantaginis,betonicsE,parum_quea^

cetirofacei fiatcataplafma, quod tepidefingulis
diebus bisappUeui. . '

Nc autem cataplafma ilve defenfivum boc
ficcahdoj cutemqueeontrahendo, affluxihnem
huraorurtiadaugeatifindone autcarbaibaquarej-
laccamadefadocooperio, Sctepide appllcoio-
mnia tamen (ut viftus de/cnilvied melii^ ad cute
- pervemreibperatiori€squefu^exequjpoflit)ma-
didautfintjneceflc cft;

Secundadieavenaefedioncincubifdfaaa/e-^
qpentes pilulas urde voraret,pratferipsi*

. R, Malfepilti!arumlucismajorisaij\
''Aurearum 9j.

TrochifcorumaUiaodalgraQaiiii*

- OL-fcenicuI. sut.fex

Cumlyrupodeficechade j formentur pilulc
quinque,ihvoIvantur pulvere cinamomi. .

• - ■ Sequenti diepoll fumptas pilulas paulo ante
prandium, latiori vinculo debito modo ligator-

corenimSeiTcnumihagrumLugdunenfem ^ ad
nobilem quendam juvenern Polypo laboranteroj
itautmihi properandum fit AntetriduutiLve*
nerandum fenem illum Dn<»D.PeDotum invifi,is
Shte annos quatuor inGalliam abivitrfed anteda-
''6snien'“'.sYverdunumredut,ubiSenatus(ctiarr^ .
Tuum habeat jVIedicumJipfum iterum benigne re.< .

prandium, latiori vinculo debito modo ligato 2-
^’co|lo,& ili oppofitam feftiopis partem inclina-
tocapite, ut vena magis tcndereturjfcalpellove^
nam fecundum longitudinem incidi,fenguinisque
adunciascirciterfeptemextraxi: Deindepuivil-
lum ex ftupis fabricatum j'^nec non albu¬
mine ovi madefecEum , p.olvereque no-.

OBSERVATIO XV* ^

Ex iptem^ejhva. kchrymemne fifitfio tno-
ttila dexsrs/ukrta, _ ,

^^Atrona qiisdani Ba&eenfis pia atque hone*

conlaiiguineiS filis rani acerbe ferret j utperdieS'
"aiiquotcontifiub lachrymasedunderetj tahdeiii?
fubito, & quidem una nodte vifu de>'tri oculi pia-'*"
h^ privatafuit,abfquc dolore tam'en &.infiamnia—^
tione* Ego a5iJuniiatipo'i^t4.exAilatiare-
diehs,& Bafilcam tranfiens,m cohfilium vocatusj’
&aDn.RlIDOLPH0 URSTISIOpharmaco-

- p<£0.exercTtatifiimdadipfamadduia:asfui,8dfaf-:

^ fufiOnem^fivcjUtdicuntjCataracbmfulacQlqrisi-

fuboriripo]Te,videmuSi ' '

^ Observatio xvi.

' mnovoqusdamznftrumento . tndeponendk
i CmtaracikutUipm*

- 7 biter ciBteras difficultates > qu» ih deponendis
1 . Cataradis occurrunt, fequentem no minimani <?*J»
* •effecxpertusfuminimirum quod brachium Chi-
furgi ex longa ifta in altum elevatione defatiga-
tura vacillat,s2 manustandem rremitaprscipuefi-

Chifurgumfeaem,pium , &in operadonibus'
chirurgicis longe verfetiffimum Dn. Came p.
meraorisfamiiiariter cognovi: Is in decrepita ar¬
tate 3 beneficio perjpiciili(qaqd tamen periculo^f^

- fum) CataraSasmultasdepofuic. Brachium|iir
tem, quia tremebat^ fervum autafiquem aHiiin ex -

-adftantibusfubievare,acfuffii!cirejubebafi Sed’ .
quomodoidfinepedculofiebpofiit.nondumvi--

pore vacillant, quam ipfe Chirurgus, & prius iyn-

- cope corripiuntur,quamipfemetsger.

i. Hanc porro ob cauflam fequens inftrallien- ,

Hqicmllni

adpcnlttoi prosiliens , ipsiinfixumfuirprofuni
jJins. EgopoftdicsaliquOtacccrsitus.exinferU
oripartepupillz.ubiirisapparet, fcoriamreperi-.
Macula emm nigra minima & litetam han^(o)

Viaexcedens.-j-beB-eibicpnipicipotuiti DoIot
aderatmaximus , &fere continuus , przcipud
claufo oculoi Tiinr - J

QuodfiGKirnrgusKgr

Chirurgus divaricatis quoque propter noau-inpr
:amno ubiC.n6tatumefl:,infi- res. Cteteruirt qu
leceffeeft ..utChirurguszgro omnemqueinduftri
j ideO Cbi pulvinarfubfternat. femcl,imbtcfqualei
;r in iedem propriarn aptamque ncmqUe centarem ^
nnecti,fi opus fuerit. Chirnr- didi. Tam eiigui
rdiSo fcafnno uti nolueritjfcam profundd infixa. ut
i haberepoteriticdera 3 eiqueJ^io modo extrahi j
mentum anneaere» , Anfeoi-aSqUb inftrumenn
a anncaendura cftififtrumen- niotum oculietfodc
, utiin procedenti figura appa- fimu! & inflamtnati

tilludqqoqu

' Sc mcdicame
Iter femtl atqi

ipiz-r ,iinm,&i

tiicamnoproiSniftramanuoperato- rcmanferuntftatu. , Tandemb
tdatumeft. Sivcrbdextrainanuad- Occulo, maculaintra paucos die
operatio occurrit,adaltcram partem-, ledatusiuit, peaiitusqueconval’
i.DOtatum.inftmmentumaffigendu culiautemdeicriptiohoceft. ,
beneficio ckviEmotaOjexferrofa- R.. Radie. Aithzo mit

isculpistorculataeftjcommodefiet. cohCHfe|j.

Observatio xvii.

'irrUittattmfixdig'tvtfpmes,lesgoii
mtiiiuos dolores txcitoi,&qmhaste-
mediU Undem remoufaiu

Incidantur

- ^^8 O^s E R y A T. C HI RURGIC.

OBSERVATIO XIX. : °^'*• •

appUcabamterqoaterqjindie. _ ji,pr4antiifet<:teimfJluUUchrjmaU. »

_ -. - ' p^oxaMiUimciuqiiediiSiijpmi; .7

Bii. i>AULO OFFREDO Medico celeberri-
OBSERVATIO XVIIE tno,amicofingukri,

, fyiMrMsFehficmsHM^tniisS.P.D.

J>eftmbi^MsinfixitxtriatMi> o,y„bpmcfoinniumrpemB.t«/..

fu^fekigtmcarattoxe, (^gj(.^peaat!oncm,cIariflimeatqaedoaiffi-"^»» •

^ meDn.Of?redeijuVeliisi!leCoppeticonvalaerit,o’^3

/\U®fymptomataoraviffimapoftfcommfer- ’ inaecim adte fcripfi. Abeo St,

Virfa<ba,iinfiKam^ab.nmo negleaam.ea- ™™«ac«piUteraS, adquasL^^^
Orta,pra,cedemeobrervationedec!aray.. Nane ^„;fi„„„ainieFrancofemn^

rimilemferdarfeaumjq^61ioDn.SamuebsZc- ^ ■ P j ^ P^j^f^ribendisUteris-meoccu- '

BendersPacridiBemehfij&protemporeprrfe- ‘“XLreddunt,obfuiffent. Adqu^ftionea
aiMilduneofisprudeliuffimi^cid^F^juogere

; ssfss:?i-|ss

,, cilloflniftroinfigeremt. Parensqtiiihproximo v ExEMPtU*» I.

piStm». cobdavietatintelligens ftrcpiyum (-pnerenimex Honefta quidam & pia matrona Laufaniiett-

iauinterramrecidit)accurrit pueruniquefolumj trigiotadreiter-annos nata.&uxor Magiftri ti>tM .

fedfemianimeihreperitipfotinusqqeipfumadme biicokileProdeuirobufta, fedhumidiffimpee-«J!»»»»-.
adduxit-Oiulumcuminfpexiflem,granumuhum tebropridila.cuminflammationeoculorumfe-'"'”^^
plumbiadlentisferemagmtudinempalpebrafu- pijEMe.jdoiore xerb capitiscontmudvexaretur,
periori,ubicrineserjimpunt,alterumadnatiinn- tandem qUoquefiftaklach5malisindeXtripeulijfc,jo,B.
Sum Cepeij,&quidem adeo profunde, ut vix vol- cantho exorta eft » eacuitiadariubs circiterduoS
CuUik fellis extraber'e'.po{remi Extradotandemp!um- jcgramexcruciaffet,tandema«hoi598.meincon- qft'
bo.oculo coUyriumannodynum&repellctisiu- .f,liumvocavit.Purgatoeorporcjreliquisqueuni--.<>£-
ftiliavij &applicui, oculuroquediligenterfafcia vt-rialibuSadhibitisi&cOlIyrioapprDpriatoquo- ;■/
clatifi. Frontem oIeo,r6ikeoinunxi,deinde de- adieinoculum ihftiUatO.fctaceura nuchte quoq; ^ "

fenfivumapplicuialteradiecorpusfyruporofato adhiBui. ' Hihc dolor capitbnoii diu poft ex toto,
folutivbtparumq; pulveris feni, in decodo agri- ycniifit,&fiftulaintratnenfcsqnatuorpIeiuflime

monKjbetoniciieuphrafiatdiflbluq.KpUrgavij fanatafuit. ..Vivititiatronailla etiamhuHcapud
&qU6ttdiebkocdocollyriumappl|cui! ficintta nOs»neqqeabeotemporemq^aradefiftuia,aut

ente (ymptomate. , Hinc,videinuSiquam ntileine^ ijlaipfametcoram marito fuO mihi retulit Ab ini,- J«». ■

. .. , dicam neceffefit j ftatiUiabinitiomOrbiipfius tjoautemperdieSaliqnotrctaceum,quemadtijq-

i, cauffam, fi fleri poteftjaufferre. fjuodfiadho- ^um AreliqUaVulnerareCentia .aliquoniodqfibi

fasaliquotreliaum.fui(retplumbum,procUldu|.nioiefl:umfuifferefertj-.deiudeverbnuUumjn-
bioprtcskfiEintumUiflentj&plumbumardius. ;cbmn,odumattulifre,itaqnidem,utetiamremfa-:-

membranisinclufum^lTet,necantefuppurafio^ miliarem iplamet quam .optime adminillrarcpof-;
iiem extrahi pQtuiffet, interim autem varia peE- fct.IntertiumaUtemufq;aniiumEtaceumgefta- A
culofiflimaquelympton'atajimprimisdolor,in- yitjgcdiutius.utiplametafErmat,illud relinuiffet,

EaUimatio, phlegmone, Bd fimilia pertimefeenda nif, per fcjxit aliquando fieri confuevit,per,itus ex-
;fuiffent IhvulUeribusfciopetprumidfepiffiipd fJccatuffl.&cicatrixindnaafuiffet . ■ * ,

■ vidijin quibus,fiafainitio extradio globuli negK- IkboravefatautemfquOdahUOtatiOne dignUifl S,o»>h-

■ gituf.utplurimufflpofteaffuftra^oiatChirur- eftjmatronaillaperannOsaiiquotfluxumuliebrij

CENTURA IV'- 299

Ohf 19 p^^efiiCarmhjnt^nmchrcKmjMmtih.famsreUUi^^ ipv

°*ikria.7idebanmr,oin!0£iinfu!t, {i^sh^<^Qfmct^^cujxsretcaulfamJareJifa efi^diceim^'ua^oremit^ ■ ^z'o*

- cprrapi^imAt0ttinAiuraagendi^im^ac^^^

:- txdinentshtznuijfetUt konif in corptuJoUda^maxi-
Q m£,Jirm£^cZpaginis,^uaUos,.agerepotucrit^car-
la x^interimpari[b,fxi r»oUuie(Slaxitatetdnto ho-
n fiivetuuudentib.acdeUt^iSeji4i''Oimliberotxas-,
a itH tpfi coceto eludentib. tjua rattoe vidempu inter- v
i- dmn afHimixe,^updtKirapartmmten»ieate,jHnt-

T»a^prpinde(i^ivitAtepoll€t,giadixfntaUdvagi- ^v
xdlsipuari.Sibi'u^qmahgnHtUuvaporemoSi
debellaret^cex objeSitm reiitfxispartib. magis **

appUcai, ulcus vero eaqua fieri.^omittiilj

N muDdificavijOCuIoeoIIyriuminftinavi,<»

denudare nolui, cum efiem incertus, an & _

loco caries rube(ret.ConvaIuit &u{quc nuncopti-

- His omnibus confideratis/peronobilemillum
virum,methodo i!la,qua alii fanaci/fterunr, etiam
ianari^iofle-, neque fetacram a me propofinim in

■^rum. Intra paucos diesNevioduhum profeiSai-
rus Tum: quod fi aliquid referibefe tibi libuerit, id
adD.R.udoIpbumWagenerura , ibidem;Pr«fe-
^um,mitterc poteris* .Vafcvirclarifllme&ami-
corumoptime,cumtuis6rahibus,quostecum ex
animo^Iuto. Raptim Laufiinns 5. Martiii$i4V

N OnfinemlaptatetUasperle^ , virexirme^
qntb. te feinixinordixariatmpraximira-
hiliu (3 natura fartis operu indagatore prodere
/>*/«•««!»-

medMtif.Ketiiroin hac xf^ diem refpmfamdis-

Jtftiyfin-gcCftpatioKeSiUindfii.fiibinde detraxifenu
ttrUa Dyfenteriam,^xanireferteo}ffeSlayiumhabHif.
J^^”*tnanem repentianm crxris dextri da/oremy

.“d- ?*' pofig^igrana exceperit,iUu '
fuiimit lignitjKtfftS, PS venenati, utfapefit,,
teefu. fiitredi>ieobtt 9 iiijfesneceJfeeJl,HndecxmitatHraia

maUgntillacacMhymtare}ixrganda,ntilUopead-
iKtafxerit,faS«efitandem tliitadiri,a„iin crm
alteriim,icheremalignd,tenmgimafcilicet.teterri-
ma^ dyfenteria humoris portione, per mefartum,
q«od.i lamiis orttttr in ipfos nervocmttfcxlos^ lii -,
hares tr*nims^a,atip^ hinc velat moento ad imu ufi

jtadi veuen ■t]itatL,farama cam ejfet daxamp aSli-
vtcate,emtoscracigt!esfiiimordicattee,inpartiiJU
liste«dinofspS'torf^tri7iexcitavir , «ttandefiH
vitii, parum doloris virefolatts, partimk venena-
UmaleriaJiiffocalis,calorisextinSioibidsmfaife^
^Hittajil,ande totam tUttd membrS,gangrena cor^
reptam, reSe Pi feliciter a te amputatam fuit,non
ohflantefummaagritmheciilitate. Nameertho
cafaatthene monet Cir^.!ncertafpes certa dcfpe-
w/Vj radone potior habenda cft."'

iaamporr'o,ynam defcriiisysi„ femoris k nata-
5 '• rafeparaittmem,mirarifabit ena tecum,nolam eo,
^nodfimplicuernatara ot vita carei ' "

tii. ta,

, impatiens efefoleti feram ^a

ea pars isfemore,qaa raucs fua eSpoftionisacist
peramsnti Vapori idi venenate pri aliis obfifit
pojfe videbatar, ea, ia^uamsfelagangrandperpef

ejfepotefl,yaedais,osipfn.m illtcopofPmemhr
pmatienemailiyuafaipartedenedatam&prcmi.
nens apparatjfe,partti.fcilieetad-jacentibusabilltt
corpore vera np,lr,u, mox fatara feminaria infe
Ubente , recejfam P$liberationejdaffeBantih.at
hicrarfamnaturt , licetdnaiil-ireifafacitatem pf
providentiammtrariliceat. Hincetiam-certiieltcis^„,iram
argamentamadverfm eos, yat membrum demor- dmortui
tuamin tpfa carne putrida refecare audent, utpote in carne
^uiaaturamreUeagentemimitarineUevidxntartb‘“’‘da .
nee vere placuit uxijiiam mihi talis epinie,fuos et- '

iamftajfertcresfrautoresr, habeat,nonebfcari ni- “ —'

QififfieBatadtudixfifiulalachrj/raaiiihrdn. VifPuU
dame,iodum,nebil,Germane ateprerefitam,ea‘f>g’«^^
txet.cUJ!,ceramfcrtptorumaathoritate,atipuidem

athitrer,nenfulciatur, tjuiomnes ebUtinspotUTt-
mnrnintaliaffeae o$svttinrtt,manuMeptinpar¬
te affiau curationem reyairunt .-'nihileminssi ta-

mencuminhacmacurat,oxe,yuam apudaliosio.
deIX cafufeliciter,tit refers,infitiu{fii'nihilnotem, '
<}uodigrumnonmagnopereiuvarepelftt-ddeo,ui
Jpesettamaffulgeaeyuepiamfere,utcaujfadn(ecei. •
denteplanefemota,centinensipfa, pg yuicepuidre-
licjXKZP efi nsaliy xatHrd dnceipr/>baty^ viSiia ratio-
ne comite, tandem dholeatur^ in hac prajertimfii-
.rextipi vegctajegriatate , idiircoquinfe.'iscieret, '
tuaptfmluat , per me non flabit, poflquam/cii. ,

licet hacdereplur,bescoramegerimus,quodfr.tu.
jum:jperopropediemtucadmiacceffx,minunciai
tuisadme. :Initrimvale,meq^lutamaKtiffimum^
quedfacis,vedama. Gc)teva\6,Aprilisi6n,.pa-'
tplurtmampermettbtfalulemimpertitur.

OBSERVATIO XX "

-btukert maligni & cancrofo, circa radicem

lingua. , - '

ViroAmpliJJtmoacDoatflimo
Dn.D. BARTHOLOMjEO MERCUNOj
M edicoPalatino.&Lignanoionoeceleberi -
rimOjDomino St amico plurimum
lioriorandoj ■

Gmlhelmta Fabricius Hildanui
S. P. D.

^^VirampliflimCjScarternutpmihidbfervidei .
exhilaravit Cplurimum autem cirede, propterami-
atiam noftram me exhilaravit) tantum earum le-
Q:io me conturbavit. Exemplaria enim tertis
Genturis obfervatiohum iiiearum tum tema
poris nondum acjeperam > multo minus in-

C E N T tl R I A

Pinnato corpore,ielac 6 nmnnch 2 applicm.

Capio cttcaphan ex J^oeniibBS fimpUobus
ptsparatam appUcnimosi
tMlcifrf R. floram Betonka
a!*[^ c.l

t>if. ifr.

Saiviz
tofimnni
iavendubcanp.ij»

taryopKylloruia

ftyracfecakmjtem

nigella: Romana: an

- ContuiaOmniaj&feiquilitepuivcrirata, 'ex- ,
pipiantur bombate pexo ^ & cum pan tio fcrico
carmelino fiat. 'cilcupKa interpundim tonfaraj
. protramoobducendo. jEiifceadminiftratis, je-
grum-iterum fei^uenti pdtiuiicula expurgavimus.

k. decodi comniumspedoraliS cum fe.mini-
busaiiisi, • .

nielonum,citri,acfetofe,addc
pafiulatuni mundatarum
prunorumDatualcenotum ana^j*
fub finem<lecoi^poiypbdUj6£
vifci quercini

. feminis cartbamiaha^Hj.
foL fens mundatorum giji
fem, malva: gj. '

jFiatdecodioad Jiij, , . . . '

In quibus infunde agarici trocbifcati
rhabarbari fi.

intindo uU s

ccnifli iota:, cornu cervi tifti&pri^arati
pulveris ranarum'& . ^

gamrnarbrtamiCa. praparatiana

.nist^doniqrumfadz 'cum aquisfupra defchptisi
fiatinftariinimfenti. ^

Hac obi^ervata'methodo i & adbibitis medica-
- mentKjmabgnitasulccnsbrevicaftigatafuitjf^^ -

§:grum moramtraxiffemi &uIcU's vereadcicatri-
tem per^niife j, ita quidem, -ut res tam domefti-

dbmummerecepij& qua: pr^tereaagendaiCIa-
riffirabMedicb.Dn.D.RroBiNo i &Ma'gifi:r6
Glaudio l^ENNiNb perficienda commifi. Sed Mhihmf
quidfit? Poftracum abitumclim Sgyrta&cir-Wrww/i-
cumforaneus ^uidamBellltium percurreretjtnul- **^*‘*^ _
ium^ue & adcbslum uique (utbujufraiSdiihipb- &*'***”•
ftores facere cbhfuevere) ifecreta fua extbllcretj ->

^gro addudus.fuit, Is^cceptapecuhia » cum
prKterintenabntmhiediciatqueChiturgi.igrb
....fuaapplicuiiret,tertiop'oftdieha:-
. ex ipfo ulcfere adeo magna cbnfeqUu-

landalicitrini anagrahalex.

ili expreifibiic diffolve diaphceuici &.

bohfedionis hamechana 3j fi,

. feleotuar.diacarthami gji
fyrupirolatifoIuavifimpl,|]\ ,
Mifcefiatpotib, .. ..

. Qua expurgatocofpbre i adhiimbrisaixa-
biiariiacrimoniam arcendarn-. ■, ferum ladis cum
fyrupo, violaceo per dies quindecim, & plus e^ii-
buimus vinum dbcbdo veronicz j & agrimb-

rofarum ana |ij.

. meilisrolacei|j.

Milce,fiat gargari{ma,qu6 os fepiflufteablua^
tur,& fiphone in iilcas ipfiim injiciatur^

Poftcafequens pulvis beneficio follis , j uti hic

cornu cervi ufti & pr^parati ana
Mifce, fiatqiie pulvis, qui fiftulsefollisirrlpo-^.

CLAubius j in ipfa hora exmdus fuifiet igcr* '
Hinc maxima cpnlequiita eft virium proftraiibi
Cum denuo advocatus eirem,noh folum vires mi-
hini inmbdumlabefadatas verum etiamulciis
priftinam fere m^ignitatem adeptunl elfe,reperi;
profuridurh item & fordidum erat, tllceris qui¬
dem malignitas blandis & benignis illis luperius
’ ■ **' ' itafuiciiedhurnidu

podfet; itaquid.em,utnondiu poftahimamfuairt
DEoreddidefit.Quodfanemi,rumnbneft:eratc-
nim cum ratione cohftituiiohis cbrporis,tum et¬
iam fehedufisfiipra moduin exteiiuatusitanta^c
eopia fanguinis ('qUeraadmodum Chirurgus &
udftantes referebant) effluxerat, ut vix credibile
fitjCbrpuicuiumUdebexileitqjextenuatiiman^'
copiafangiiinispofieelleprsditum. Verifimile
autem cftiEfiipiricum illuiii (quicquidpro defcri-
fione fua adftantibusperfiiadere voluerit) medi¬
camento aiiqUo acri & crodehte ufum iuiffle, car-'
hemqubad ramum aliquem infignem vehz ju¬
gularis interii* nbn tantum erofifle, verumetiam
priffinam malignitatem ulceri iterum indaxilfe, -
Hilce vale Vir Amplifflmej&Gcnefoium ac Stre-\
nuUm Virum Dn. CeitzcofflerumuGeilenbacb,
pominu in Haunsheim, &c. totamq; ipfius fami-

302.

OBSERVAT. CHIRURGIC.

,o.Sea,qiupareftj:eVerlck&lma.Dn.D.Me5reras <d,€roitnti>humorisvchem«ucxtd»&Hr4«it. .

^4 ,tR-«Ali“SoIodarenfisMedicus,acDn. D.tlr- W- s(

“ ftifiuscivitatis Medicos ordinarios, gn»^t^cacccthea,nme^io,gU«d^,^Hc,aBi

plorimumpermei^utarejubet. Iterumvaiecum ,■ 7" \

totafamiliatuahoneftiflima,quamtecumexcor- «

defiluto.Raprin>Bem^vc^mnAOg..<i.d.

AiemtiemVtrumitnfhpmum frbJrS, HocoaffcaoUMtriorAttmbUinavi

ptjfjcriptui». ^ fceriivextrtciil«m,hifiir,6i«em,cUmfiirtim^ii_

AdoWervarionem tuam deinfomniis, «era- fefiinfinumtem, a mcipiememJhferiorismaxiUt
planonoullainraemctipibobiervatajviciinrate- inferiori fer contagii legem iCariemfmgritietny

cum communicare cooiKtui: Verumnuncpro- etfaturamtandemommam ojfmmcapitisfHtrilt.

pteroccupationesnonlicet. h.msfia.ccssvdsct fictioiavoivamy

meniesinciytaRcfpublicaBerhcnlisHclvetiorum Abitu tgittsr, ut ab ovo tanta fyadromesmalo-^
me vocavit,Stinnumerum Medicorum,&Chi- rurttetfomesetcanffMinvefiigans,audttio»e aae.
rucgbrum iiiorum ordinem collocavit: <juapro- ptynobtlem hancvirginem Canomffam dprimisfe-
pter nunc in transferenda familiamea occupat^ readohfceutia assms,malig«atjuadamcafitissm.
furo. HKcineumfinemtibifigniBco.utfiquidio petigine,ve/dpafexcumjemine,velcontagiicon~
pofteruro adme fcriberetibiiibuerit,literas Ber- fortso correpta fuijfe, qua jpretisomnisgeneris re-
narofiveadme, fivead Dn. Wilhelmum FtLSS, mediis , feptennaUfere jpacio dSverfisMedica
!ntermercatoreslIlmenfesnotiflimum,mittercs, fi-ufiraadmotis,curationemxoxadmiferit,quoad
'Hifloriam &delineaoonemroonftri , fuperiori tandemadhibttisdqtudamChtrurgoEmpiricocu.
annoLaufannaEamedilTeai,adtemitto: iterum cuphis,iterumiterumquemagnaviolextiaetimpe^\
atqueiterumvale, i6.Augufti 1615. ----e

natura yct peccantes humores ad capitis fuperf-
m expellentis curfuyinspedita videretur.

Ab hac mpetigine utcunquefasqUe deque ltbe- ui
taypsfi aliquot annos accejfit terrifica et pertina- ehU

OBSERVATIO XXI.

De admirando dentium dolore, efigra-vipmts

indexonfiqutttkjymptomauhas. ^

, ClarijfimoldexpertentiJfimovtro_ et corrupta et pravaviUusvivendiqueratto'ftair
Dom. GUILHELMO FABRICIO Hildano, bant,etinfignestamlte«isyquammefenterii,hefa-
celeberrimo R.eipub.Bcmenl!s Medico Chirur- tis, et uteri obfiru3tones/equebantur,et quibm o-
go,amicofuofingulari,CLAUDlUS DEODA- mmbusrefraSaria ad hunc ufque diem menflruo.
TUSReverendiflimiatliiuftrflimiPrinci- rum vel omnimoda fupprefto, veldepravataeva-
pis & Epifcopi Bafileenfis Medicus cuatio,alimeuta fubminijirabant.

ordinarius. Ex quibus ommhm tandem co&igt

intempefiivailUusimpetigimscuratii
mdifiicikm, fraaariacorruptorummenfium rete

fartis obfefiayCerebrifctlicetynobililaleSdpraJiatia, folum colUUumfuiffe peccantium et corruptorum
quam caujfarum morbificaru eundemfoventtu & humorum colluviem , fed et ob diuturnam men,
magnitudUne,l3perennitateatq^ferocia,tihiUedi- firmrum{upprejfionem,malignamquandam,ve- ' ’

coprafianiidinChirurgictsoperattonibtuexerci- nenatamyfeuArfeatcalietMercurialitinSur/tdo^
tsaifiimo,ne^lisfamiliaiujfu (gvoluntateexami- natamqualitatempotqfuifubftantiatotiuseorpo^ , 5

utiisprobecogmtisffperfieaisyVelipfemetDEO- cohfervandiftudtofaxoll^tsetinunumconfpi-
, RVM manus Alaturus avolaret,velfaltem/alu- rantibus viribus,quadataporta,intefltnumhuni
, eareconfiltum,optimis(^faluberrimieremediisim, hopem expellere conatur : fCerum cumdefitnati
Obfervti-pru3um,caxdidoaximofubmieteres, ad hoc ofiiciigenusemux3ona,vel humorum copta

Annia fere agitur, quo rehgtofa^ nobilis Ca- ohfiru3afint,Velprepedientemorbofuitnonfrm-
nonipd,annosnata,^o,plsaminus,feroadmodu^. gantttrofiiciis,fit,utnaturarelt3isordinarttsviis, ”

tufoUnticorreptacatarrhoyfalattofam&dolorifca furfumverfus per ad caput , fimptoma.

ad dextra maxiUa dentesdefluxionem,cumixtole- tum vehementiafraSum, via et cttrjum inp3at,
rabiliedit^placabiltodoutalgiapaticotpit.quanuL in eeq^pleraq,totius corporis excrementa dxponat:
loartuMachaoniavetiugenio,velSpagjricafedu- prafertimcumetalvuspigtefcentfuononfungatur
/itatis dexterttatefedari aut mitigari potuit, /mb officio,etrenesvafaq,urettrarumarenulii,tumvi.
n,ero{utinejiumodicaf,bu,ferefit)„o«folumhinc fiofis et crajl.s humor,bu,obfeffa,minuscommodi ' '

inde petita,^ citr,aratu,nemMedtc,q,pTafcriptu, urinaexcretidireffiondedt ,(S heparjuflocalidius,
adhihitafuereremed,a,fed(3adufumaquafortis Jurgentth.incaputtamprima,quamfecundacoco~
feuregtaperventum,(Stnfamtumefi.Vndevelex aionisvaporib.alosfubminiflret. Hinccontinuus
plus fatisaudacildtemeraria illius aquaadmini- iBeet circularipravoru humorum ,n caput,fubjc^ .
ftratione , velfavientis (^excedentisdefiuxsonis Sasquepartescurftaetrecurfusjhixcperenuisero-
appulfu , non dentesfolumpra doloris acerbitate dentiumetvenenatorumhumordtn locumaffeSit ■
evelli debuerint , fed (i inferiores maxilla decubitus,et madorpeipetuus, qui etmaxiUarfiXt

dent>

' r , t: E n-TTIBl I A'. IV.' ■ \ . m-'

^ltK^^^V<Br!tmfux?,cxcfi)yKa,futte^ fieme»te7tiexfi:cal?U^rau,»txpe3diaBsco^QK ^
^lixmiVeletiamadvi!iMju,uijtiidfitaoSlopts,
j^joj-ifiniamcoBulcna^JixUajirefhHLumiL. audixmKS-.EiojMcematmMedicumdetttauho-
Ugxas,f£tirotiiii,fini(dr}mrAUaaMMCiirci^ fitmamrixmre^rnaHrxmf eri, , qmftrenmm^ _

'fuiiliiaatxcitaifivetijiie 13legitmamatratioxtm difluxioxisfoveamexfacare, etcorrHpta
tuxtumimfeditfrocraJlmiO^t^jaim omnem Me- hzUrxmofttfhsfiidiaimcitraKoxxm eottorepote- :h '
Scoramindxflrieemeladit. rit. SeihocopesMcUdor-.SolxsfoneArchima. ' • ~

tnuie, Ero tititi afeSue CKrMioneplurima.haBeaue diaox,etMedicixaCreatmabipmus,hacciloxgi
fggeuerofaremeSafuagexeropQfracUrisyu- majorapraflahit,fivoeisetfrecibusardextihasix-

molMaySgadminiJiratafaeram^uaet^iufimibh _ ' ' ,

imiSgmajorih.afiSih.DeorumuousfueriOtrin " „

hoctameu feriixaciJfimoaffeBu ,mhUmlpurue- : Ciaripmoatque DothISimoyhre

malumeutiattaUrHnhNectujariafzae.Cumemm Da. Claudio Deoiam ReTercndiiTirlii & lUuftrif.
hicaffeS!tsvix,acnevixquidemcKrationeadmif- finsiEpifcopi BaffleedfisDo&orlMedico '
furusfie,u^morbijiciscaujfiepriusfublatii,effe-M oirdinatio

• GuilhelmusFabriciusHildanus

tib.cauffasn.

dautib. atq^reiipieiitibiaadliaturalemtemperiem T TTinam ego'inpr$fcri£eniSs rei
yeduBis:,fU^tlickMeMciiterumiterum^P3tip- «-feris j Virclariflimejuxcaacdoi(air.tamfelii

mediis laluti- ’

_ , tmiterumq,(3clp- *-^feris j Virclariflimejuxcaacdoi(air.tamfelii

/lenb.(3ienieutib^(3p»rga!tub.(3reveUexiibus, effem, atqucmindeiineationemorbiiccuratu»
dtrieiauttbusq^mexfesitemmoeientibus, (goxjic- fuiffi.Tamdofte enim (fincere&ime adulatione
cautibus etiam, humorum feutinamevacuare (3 loqu&r)ateruditemorfaumipfiusq;cauias cxpli-
toUereteutariut:tamperttuax)ameuhaSeuusfuit catti,utquodampliusde(ideraripoJIit,nqtiTide-
fontis ifiius fcaturigo,taqjperennisadiecumafe- am. 'Maligna&fdedaiBaicabieiquain juventute•
5« decubitus utincajfum haSenus (3 purgationes, laboravit agra j non methodice, ied intempgftivd/taJijM-
(3 ■venafeBioues,Jcarificatii>xes,wJicaKtia,fonti. & empiricdcurata,c^utdebilitatum,&adhiimo-^« ‘WiS-
tulitamirachiis quam cruribus affixiiOmntdeniq^ res (uperfluos excipiendos aptum faaum fuifie, '

otacuatioxisgenusfruftrafuerit adhibiiS,(3Me- tamceitum efl:,quamqnodcerti(Emum.Rj:liquse
diciSyfphiJaxu-volvere videantur.2»defit etiam, quoqtcauflse.aTeehumeratse, inprimis'melan-,
ttttamrebellis,tamqjrefaBariimsrbicaHfiama-choi\s.ptainzc3Sixati,ti\t.iieieDt3ca,Se.mcnCmtd '
iiamKonagnolcdm,quamperennemittu^ eferu retentio, cauffammorbificam^auxemnt. Hzc
mnenatorurnhuhsorum,menfiumq,tupprefforuia omnianundpr6hdolorconcurruntj'morburaque
fingulis Lunisfurfiumverfiusadtaput, fui natura difficiieni;nedicaminturabilemredduntjnterim
iiumidiflimum. reeurritantiumappulfiuin,eo quod tamen qiiiaicimus Deum magnum ‘eiie,& mira- nonuuu-
tcremeta,fuppreJ!i(3cor^- __ ■ ...

^ti reftitntosfuilie 'i' qui prodeplofatishabei-
iturjinpraxindnrarSobfervavi. Quapropter c-

, banturiinpraxi'ndnrat6'obfervavi.*Qpapropterea,ai&.

quaquamdiuprafexsfaerit.nullaxeccieatrtajitut.^Pa6txpta^o&\asioae, hoctempOrevcrisdige- '
xem,xec curationemadmitfit. •^Qmdfivilferro,- iHs& prtEparatishumoribuscorpusiterum Mela-
veligneismedicameniorumprapdastcerruptorum - quamoptimd ,clementertamenexpur- -i

stffium evulfio, veIcorreUtote'ntetur',aidfiortenei ' ^dum judicarem. OeindefernmlaiSis addiesssaj
Vtres,morbi jSdiuturnitate et violentiafraSafie- tpsxAcdm aut'viginti prabeiidum cenfetemia».
rentsnec partiia^eBanobilieas,citravelvitaMfi- quodlilummitatesIupuli,lcabio4item'fiun^ia,
crtmen,velfacieittsrpitudinem,permittet, cichorium, agrimonia ,veronica.radices'polypo-

Cumiiaq-,resiysaagufiopofitdietJ,csadmodumia,ictop\m\inz,Si.c^ceciatuTioieiits&c\im\

„,/ Ji'—.!mMachaoemetPodatirL frangul^,cumferocoSifuerint,longeprseftan-

fitancepi,adteceualteru

elarifiimum,etin artis Chirouie operib. loUgedex-,
terrimum , hajce dare confiam , at qutdconfilts,
quidveremedsiadhacfnperfitlextecoonofierepof-
fimus ! eln omnia curatrici natura relinquendo -at
hocvixfiet, cum etafaejadecltxet,etvirisparttm
morbi violentiaspartim atatis decurfis lahafcat. An
ferrp aut igne quidtentaxdunfi iceris '

prsfcripasriidicibus&herbis,* qui depufitiiSde- ■
turcumlaccharo. Deinde fumat^j.icquentium^

' Ri ^pec.'biarh.abb.

Aromatici rofatiantgj. .

• ■ -c -j-'j.-- . , ,-ConfeaJdmsAlkermesghij.

iionequtdtentandumiP-erumquisifiain Margafitarumprzpprat. 9ij.

\,etfraaisjamVtrihusReligiofaaudebtfi Glicinnamomi

" .* ^ SaccharidiiToluainaqn3bet.Jmj’, _

ilabelki

retentabit} Omsperennem deiabentiumhumo- necefseeft , cui rei friaions & ligaturardolo-™
-rumfontemetJcktebr'am,omniahaUe-nusremed'ta riSxs. crurum , & balnea ex herbis approptiaC"'

O B S E R. V A T. C H I R U R G I C*

'feminS

>■»«” aut tribus diebusinterpofitis. Apirtionem ve-
^ narum bamorrfaoidalium in hujusmodi ulcgi-

j,/ bus,malignismuItumprodefle,tumalias^man-

te annum in argro quodam feptuagenario; ukere
cancrofoorislafaorante,expertusfum. Cucurbi¬
tulas Jam ba^nns fcopulis applicatas foiifenon
/ dubitosquasedamnunciterareconvenit. Fonti¬
culi btaebiis cruribusque cum ratione applicati
fuerunt: ledquiadiverGofimul^evacuarioinfi-
•gnisingravilSmobocceaffechjrequititnrjfiiade-
aara. T-em^utfetaceum nucbxappIicafetur, nonamen
/ ferrdcandennej ied acu,optime fdndente., Lo-
msaffeSus,quantum fieri potcRblmdetraSan-

OBSERVATIO XXIL
Cir&tlgUL 6- gravijpma ex inej,ta

'vemfeSuia^equuti.

rire dea,fimo

Dn.D.EMANUELTim.l.TlSIO,apudBieIlen.' .

fes Medico ordinario,

Guilhelmus Fabricius Hildanus '

S, e. D.

A Ntediesaliqnotavobis difcedens,do6h'flime
“ atuue ammtiflime mi Dn. lIrftifi,opportune'

:ni.Cumeniro intranfitnpKeftantiC.
D.Samuelem Vogt,ibidempr*fe-

fimum Vi'um D.Samuelem V<

(Sum prudentifiimum,Dominuni&amicum i
iim- plurimum oblervandum inviierem, civem &

Zubel, hominem quadragina circiter annorum’’, '
2tati',veiutiinagon5mortisinveni.Eautemcnm‘^i2'
it. perdies aliquot in arde operaretur, vigiUis prater-
naturalibus correptus fuit,& ita quidem,ut in iex-
- - tdm aut feptimum usque diem fomnucapere non ■.

I.’ tmr,nl)nfaade6 , idque propter gtayiifimascauf- bularecoaftus effeti Harum vigiliarum cauff3,cu
, .fas , fed infpergantur pulveres radicum ariftolo- propter Ipirituum eacalefaSionem caput .dblere
chrarotundzjiridisFIorentinaangeiics.&thuris, coepiffet, & appetitas paulatim proftratus fuifiet,-
,cotticumpini&fimilium,qua:feparatipnerao|fi- barbitpnfqreminconfiliuih adhibuit. lUe.cum,.
umcarioCorumaccelerant , autmifceenturcum lymptpmatailaomniacxianguineprovenire, ac .
fuccisprididtiss&melierolaceo ad formmn lini- proirtdevensfefiionecurari poffe segroperfua-
iiii menti, i^iiod fimandibula aliquoinlocoextra fiffet, vigefimatcrtiajuliicircafeptimammatuti-
osdenadatafuefit,applicarempulvererneuphor- nam ,-venaminfiniftro cubito (nqu purgato cor- .
bii,quod mirandas habet proprietates,fua enim . pore)incidit. Verumciimvixadunciasquinque,**
caliditatehumore5moffenofoluinexfic3bfed&_ fanguinis.eatraxiffet , cardialgia correptus fuit,
occulta quadam facultate hic convenimvidetur:. moxinterr.amipfiimcorryentem.,cummocuin-aafajyB‘
quapropter nbri immeritoaDiofcoride,&recens,, ordinato epileplia quoqueinvafit.UxorDn. pr*-
tioribusMedicis, olIibuscariofisa4hibetur,.p^;fedU.protinus'ipfiaquam liliorum convaffiumc
efi:quodipfiusatrimoniaratimeas,ctiamfiepim' pceonis,&puIvereunicornuexhibuif,bincpau- ' ‘

'linguam & nares mordicet ,,,.ulceribus tamen, latimreftitiitusfuit.. Fofffimihommfinitoparo. EpiUfjiti
qMntumviscopioseinlper&mcpullum dolorem xyfmpepilepticOjiraprudensbarbhonlbrvenam
aut inflammationem excitat. Hasc ficum dbarina : ppllicis.dextricutgpertudiffet , muitumque(ut
'Diolcoridis&Avicenns, quin Sc cum neoterico- adftkntes referunt }.liinguinisextraKiflct, iterum .

rum fcriptis.conferre,volueris, paradoxumeffe,. &,quideminteriin dun) languis effluebat., paro-
iuvenies.ledegoexpertusloquor. Ulceribusta- xylmoepilepiicoTctimtotiuscorporlsmotuinor-"
menihipfooreexiftentibus., quiaindeadlingul, dinato&convulfiyo corripitur.ParoxyfinMsaded.,? •
fauces quoque £acn^^.ervmire^ptef| ,- ut in- fuit vehemens, ut firigulis momentis ipfum anj- .
r». fpergatur^noafua^deojiinguamenimjutaatcmo- mamederedixines.Uxo£itaqueD.pr«fe<aiitgr..
nm,faucB,nares(j;mordicatveUjcatque.Plurauc rum nonnihil aqUselUiorum convailium&pceo- ;
adfcri^nij terapusnupc-^obpermittitjbreYie- ..nisexbibet, led non eodem cum fucceffu* ut irt
nim familiam meam, Deo.voJent^Bemam ttans- primo paroxyfmq, Ego cum tandem circa iecuh-
feram; ^apropternuricdccupatiflimusium,.ac dampomeridianamadveni(!em,hominemutidi-*”^
vixha?c gancaexaraj-epotui».qustamenutamice xi,velut!inmordsagonereperi. Pnifus adeo erat;
interpretati veIis,rcgo. Vale vir doSillime Sc feli- variabilis, ut nuaqdafimilem in homine,qui eva- .'
cil!imevivediu/"^Raptiintauranaaecque- feritjmeobiervaffeaufusfimaffirmarejamcnira-

ftrium8.Majiidif< erat'magnus&celer>janitardus,rams,insqualis,

-* ' formicansjparvus&Ianguidus; . Sed & ('quod o-i"

mnibiadmirabilius eft)aliquoiiesadebintermi£-..'.
tebat&qmefcebat,adeoq;deficiebatpuifas,utae-
ger jam animam ctfudiife videretur^Non enim
dfcumunumautalteru ayeriimquatuor, quinque*

faciiiraepaifus quamor autquinqi quleliece '
fu percubicuiu fecilTes. interim dum itaquieiee- r
' _batpulfus, corpusapopld^ieoruinorcplanelins

W(o)5«

CENTURIA IV. " ' ,, 305' -

^ Vr^oranone iacd.at; Ocnliaperd&fia Emtnuelis idGuiMaumTshricium Oif

<M- “•^^S^’Si.i«iniplobfer,» H.ldi»Un,,M.dico-Cbirurgumfrifti^. e#

" pot;^qnodparKScprp^6ipfequ<^ae

r.aM. «treniitaiesrBocalorenaEnralifrnefaannir, tgo jij^utinfKUnetUttu^irnctkhi

*I^<^camaivenaron,protdDasaares,lab!a Bctempora J^yrijiMuf,me,dtqiufiribuaffellu,obfin.

U t’!"" facco ratz (maximas iftias focdin epilepfiarfe certidigmfma txili«>u-^refirtimm,.

<»<f'‘?i“‘vir(s,t£ftaiitarviri<ioai)mqaononnihathaia- ^^^^f^^ctrafittmionefttlfmeitudetaiinKotiifiid.

czdarolatiimera£,munxi,regiomcordis&carpis ^„f^i„gadehfridemt>tmiro>ut,]Ktida»rbis
epithemacaUdeapplicuq&piilveranepilepacum httjmhcxeftifimemibiohfertterecetigit.iiecnifa.

&aliqaantum confecbonisAlkennes ,cam aqm q„icKmU qitMitorfeptinit«esftbricmti»m cor-
lilioramconvallium, pcEoni2& betofflcxexhi- ^^t^^^^^uiaUritjKtuuordecimSesgrevittr
bui: Non dmpoftquam^rarfciiptamporiunculam conjitBlafHilfet , vores adeo profiratAfuere .

dtipoft mediam noCTemtamenut- ^Yofiratusy utper tridsfumuetaKtidumcthiat^up \
rit-Sequentidiecumiterumpralcri. ^ottismtriimttttref.fitlfsisdem^langmd»s,Bin-;
ailamfampiiflet,prartermeam&ad- ,mod'ofi,rmiciais,m<idomtermttetis'erAt.

matq; exrpeaationsra melius fe ha- Exqxib.faxiJyntftcmMib. faapparextib.emaixa

remediafumpfiireti&loqnelamrecupe- ^

raSt, debrare coepit, & ex unain alteram partem ^ ^ j
lefli fe projecitipoll mediam noaemtamenm-
cunque quievit-Sequenti diecum iterum pr^lcn-

ptampotiunculamfampiiflet.prartermeam&ad- ^^alis,

ftananm fpematq; earpedationera melius k ha- Exqxib.faxiJymptcmMib. faapparextib.er,

pojimo£ttibixediadie, cxrxappetitusctbi (gpeeus

- . - dexxeredirectt0ettxdelirm,<juincjue'vel[exdies

occurrunt- Prim6quidnaturayalida,etiampi^- ^raxs.ixcidit.TaxdemdelirieccJfaxteMb»‘x”>>

tcrfpematqueopinionemMedici.praftarepoffit: ^„i,f-^gy,ii,pii,l,^utneittr,fxxfi:vi£lxrx!jxixeti»m

■ quanftiquidemego, utingenuefatear.cumpul- „fixxrixterx,txedtcxmcxMij\cerrehorantuipri.
fum,utidixi,nonfolumvariabilemficfummeim- p,ffu^„ii,„!f,cp„xliqxetdiesxfxJxgxUriDei
becillem.verumetiamomninbintermittenttram Q^titxi Maxixitgratia prijiixa ffxitatirejiitxts
ipfoobfervaflem.morteminpropinquiseffe.ad--

flantibus fignificavi. Ille tamen,quia juvenis & Qaeixrxargixe ad calcem liter aruixtuirxni,

robuftus, adhibitis remediis idoneis , intradips obrervatioe^haceli totixi eorporii 'feri’,Htadet-

quatuorfanitatireftitutusfuit R.efpexiautemm amrelpexderem^fybxexiJii,iBius/aKedtxpltieixS:
prognoflico meo non folum ad ea, qua quotidie rxemixi -.x&ferfax ebfervatioem illatx Bajileaixter '
«Mifriii-inpraxiaccidereobfervarous;yerumetiamatilo- jchtJaimeairecSdttamreB^iierimdgxcro. Mitto-

fai. cum’illumGaleni,quihabeturlib.z.depracogni- i,icfi.,rgmexeaxoxaealap!ditcejafdd,^aiixNee-

tioneexpulfibus,ubiitafcriptumreliquit:5«r«- jiadiexfium^lpixlociifxbterraxeisteteaxxomwi.
ria,iacni\t,dxernpx!Jitxmtempmmeretitr,haxd p^acglacierefirtis^civeaxodamxrbishajtiiix-
fiie,axqatf^xamftiperfieieJfepeftt. Uteodemh.- ,^i„tBs,abipfa^hxcajportatasfxit.Ex^aaaxtem
hm-.Natxraltsarteria rxotiufaxitatem refert,vi- j„^terialapistJlecoJht,dtibito:rxdeturmihiadxa-
tiofiumorbxx3,orxxixiinterrxtffxx,rxertem. tardcry^aUtaceede^epitimjitpellxcidusixfiarcrj-

Offipixtx 5j(.q[,(}j,^quImpericulolamfit,inunocodem- jirdUtXotamexaftj^adeedHrxs.Hacytrclarifftrxe,
«.toiST-quetemporediverfisinlocis , interreoppofiris, raptirxadtefcriheretieltthaxaata^uibexiip^cox-
■ ■■ -nasincidere: hinc enim maximafaSafuitlan- ji,i^^„g^^r,„biimeriqxejexxeritxaleaiftrxa^c

' fHlaiprege,nerb,imetsqxeJe

-D-> „ , - Itberitcharifiimisfalxtempliirimam

' ; vcnaincubitoliniftro.versusfiniftrumlatus, in Eiexxaio.JSlevembris\6n.

ratipsa- Jjj^tropomceyerb verius dextrum , flngumem _______

5?‘'“?:S&Scideniimvenam,ninprius OBSERVATIO XXIIE

6,hone{feincidendamvenamsnifiprius V /• *

corpore. Cum enim in hoc viro duplex J^efeflegravtpmALaufimepfi^ &nonnuUfS

adefetrepletio.advalafcilicet, &advires,&a annotathmdigaisdnipfaob-

duobus abhinc annis epilepfia obnoxius eflet, Jervdtis,

fe“exp";X^hatiS°”“ 7»^ ^^rrrixa^dixprimitpic.atcN^

nis,&huraorumjampervigUas pracedentes^- jj^niELI NABOB.OVIO , Illuftriffimi

cenforam vaporesmuhosadcerebrum& ^ Principis,ac-DominiDan. jANuTi.Rso^iur.

levamsfiuffe, &pradiaafymptomata excitaffe, Dubmy,3y''sclncko, Pocillatoris .

veimtnuraelt. j* Hr Magni Ducatus LithuaoijEBorifovienj&e.Capi-

' °j r ‘R nva tan-PrincipisImpcnisConfiliarioprudentiffimo*

Laulknna.3.AuguftiAnaoidi4. . TJiftori^taamdeadmirando,&vixunquam

jTJobfcrvato yuInerecapitisjnobililSme,atque
: dodiifimemiDn. Naborovi , fautor&amicc

^ sternumobfervande, accepi, Sejamdudumre-

Cc 5 fcripfi.

53 « ' o B S ER V A T. C H I R U R G I e;

Oif ,, fcripG. AiljaaxiCremaliquiddeftata&milisme^ mcnperDeinufaicordiamCTafcmnt tapMem ’
■'* ’'veriimmen52grol2bat,nequeetiamnnncpenitas bezoafdicimaqusdnamomi, &cardiubenedi-

rdHtutaeS^qacnoQfmemaxiiriacau^Qaaata &,confeaioaequca&ermesnuxtuin',cop;os€i-^?**^
eium adverlaqaantaquc luSuola poft reditum pfisraaxitnocumfru^e2iiibai.Inbacpei3:e
meum'Kformatia,ubifuperiorizflateadGenc- temnallumeomm,quiautvomitu,autflnoreal-ii«.
rofaravirum 0 n.EBERHAR.DUMKEMME- vilaboravit,cvanflefcio ’ Sic&omnesfere,qui-
R.E8.S) 6 tl=SMm 6 S/ 3 tnantit»i>n®aftcr 6 voca- busvenafeaafuiiiobierunt.
tusfuij advenerint, vixtibiexprimerepoffiim.

Npn ibiumameminhaccivitau

’’ cordis,quiquejUtSpiritusfanauspetPrqphe- invicinisoppidis&pagis.Vi7iaci.&Morfearom
liith. a. tan, loquicur.calamum conquaffatumnon conte- adiacum Lemannam prscipne,graviflune gfaflk.
'*■ ret,&linamfercexdnaamnone!ctinguet,folafaa taeft, multosqueegregiosvirostumhic, tumin
clementiaatque mifericordia huculque,intcrtot prsdiffislocisdnter quosvigintitresminiftrivcr-
miferiastampablicas,quampriva'tasmefaftinuit. bi divini , in Dicecefi Laulannenfi trucidavit.
“■Peftisinbacciyitate,qus,utividlftiip(emet, non Mortalitas hsc aliquibusin pagis tam vehemens
'* tdq;adebpopuIofaeft,intrapaucosmenfes,nimi- fuit,utfrumenBina|ris, uvsinvineis,&fruaus

/annenfst

cio Julii tiique ad finemNovembris, ul- arbor
■Jia^mediofuftalir,antemenfestainen busrtUnc
it , &nqnc , laus fit Deo,

quatuorceflarecoepit , &nqnc , laus^litDEO, expertes!
omniribcefiavit.- Maligna fuit Sc vehemcns,mali- ipfis etiai

,fedbcftii$&aYi-
iquerentur. NequeliberjBj&hujasIabis
tfuereruftiComm & paupera tabernae,in

rn longe antecel- cfiet- Inhacipwurl
Ierevidebatur.Vehemensverb,quiamulti, ante- aEgriea,qaaficripotuit,diiigenriaalanisfepara-
quam vix aegrotarent,cxtindli fuerunt,^uinefcio rentur,&aliiin xenodochium extraurbeni^lii inr •
& virium labefa&ationeop- tabernas , adidbiac&indeinfaortisScvm^is
ucas horas, miiiti vero phrenetici extrudas,coiIocarentur,nihilominustameniDfi-
riodie defecerunt* niti homincs,qui nunquam cum aegris confbrd-

:,pefte trucidati fuerunt. Escer

Dn.D.R.oscioMedico excellemifiimo.tum etiam .Laulanrienfis & vicinarum partium ,
ameexarteprsfcriberentur. i^ethodicatamen & propter contagium, verumetiam propter co;
diiigenseorura exhibitioatque appl^atiodefide- pdonemaerisfuilTc.

neque Medi c us, neque pbar-
-hciarnJiancce admini-

didishorainibus, quos Marones'
ut e^ centum 3?gris vixviginti evaferinuEx d<

Etprofcftbinfedorum, &pr2cipueenicaruP<jK« ftik
copia, quaefuperioribusannisjnprimis idittaiis^'^**’

&fof- mninbdcpopuiareturatquedepalcerctjidlatisfii-
perque arguit. Inieda autem hzc non foluin'
t, praefagium, ■ ^ . • .

Ltresexhaclachrymarumvalieadbeato- putrcdinem,.,eiqaaortafuerunt, pnecefliflepu- .

..-c- -x .ndemonftrant. Ca^^^am,^aiad5mo^tua

ieinauxerunt,novamquefccerunti Prs-; '

imfedes evocatifueriiht: primo filia mt

tii una cum uxore graviter laborantem reperi. terita2ftate,&quidemiiloipfotempore,quope. • •
,PoftdiesverbaIiquotj cumafebrealiisquefym- ftishicgrafiabatur, mufcarumcopiatalisfuit, us ”
ptotnaphusipfampenitusimmunem eficj exifti^ poft hominum memoriam vix tantajrila fuerit.- '

vuxu<uswtts,su^s<» »«s».»v.«ii»**.w».Miflet, &fru(fiibus

crudis,atqaehorariisfelein^g!tafiet,iterumin vallant, prae omnibus aliis fup

febremincidit, quaequiabuboininguinede
antequam vis rcmediaadhiberepoflem*, ^medio

ihftiUit. Js

utPiiniuslib,io.cap.8.fcribit, z
_ lemmortuis^infideant , hoc tam'"
I frui5tus,vei

autumno fruvtus, veiuti poma,pyra & pruna,quaB
poftrates dilTecant, & ad radios Iblares cxficcan^'

lavomitu inipfi<^uoqueconclaviaufque (quodanteanun-
i quidem, quam oblervatum fuit) turmarim loquebantur, i-

:d Fedum '

3 led fedum hoc percepifle, lloribus aliquid maligni.

iraVi^venirepotmtr ObiitilUtertiadic morbi. ;fuiire,&p>omdeexfruccibusiftis,jamanteami- . - ,
Tandem&ancillainmorbumincidit, maximo- riibushominumconfricatis,&aerenodurnomi- • /

^ue£uore'alviftaumabinirio torquebatur , & ii?meexporrtis,alimehtumfuumpouus,quam‘cx' '
cumab alimentisjtumetiama medicamentistara ipfis floribus quaefivifie. '

averloeratanimo,utnihiIfereguftarepoCret;illa f-

quarta die morbi vitam pofuit. Uxormea,&am- Nem'ncmautem(quodnotaDdun))eortim|l«/'®“'

^ c... .itri o rtMvnvn. quifonucuiosiHbtach^& cniTibushabuerunt,

ho fiiii gravifiioQC qu

mtt

OBSERVAT. CHIRURGIC.

yiroclari^imo ,

^'pjdcm in animali aliquo concretum cfie 3 ftame- GUILHELMO .-FABRICIO HILDANO
nuita &re&equMero, utexin&anexodecreto CFirnrgdceleberrimo3 Scexperientifluno»
-Tindifficile . PhiiibertosSaracenos M.D.

fitjI^idmomBezoarabad-^-

Lapidesenim quiBezoarreferebantjneqqis &a- V^Oledtl^trclitriJSmctnoxeJfetiHreMt/ismt

' finis qaoque repertos fuifleJoRDANusCRATOj litertu>qfiasMitefridemfmpJ!fumiUrefic

Mindererus teftantor. At ego derem,^aasmerc'at<irS.Gi!lleiiJI!siumihifaura

f'^7^Iapidem , quimagnimdinerocaftanezfereads^ antetriuiiderittiU-McamfecumA,^K£intrtichi{apy^

■fS. quabatjnterrarioramearefenro, qaiinplurimis viperinosexfejfafuerat.Exfilaitiornofroprutai,
'.noascamBeioarrefpondet , Stamenindoau mihif!lentmmpeTaha,faff:ica»steuerali^ued[o.
'nrinario porci Coloniz Agrippinarepertus fiiit, iamfufcepiJfe,^mdadnosfcrihereoccafio»emeri^
forfanibidemcumraaaarctur , proptermortis peTet.it[a!iemagislataitufum,ciimpoflremiutHM
violentiam ex ipla vefica detrufus-ilium antednos accepi, ^tte teincoiumem ege tai^-,femperpmilem
annos.cum paternos laresinvifcrem.Dn.RENE- nobis amicamjmihi abundeteflatafant. Prodi,ge
ros SLOTANUs.pfaarmacopsus Coionienfisexer- inlacem teriiamobfervationam taamm centuna,
citatiirimus,amicuimeus fingnIaiisCincujosprs- gau4eo,(^per,juiraundi^«aqeeill,a) exemplm^
Zii.JtU- fentia lanins illnm extraxerat) communicavit. Eft degderium meamfcripta tua pervidendi expUam.
fi* E<^ prseterea.utre<aemonetBAUHjNus,talistantaque -Caterum repetamhif , cjaapioremeaepifieU '
<r cop. «.impiorum hommtimdvaritia&aftutia , qoorum continebantar,^amexcidigevideo.raamdelapi..
ingeniaauridelldcriumtantopereacuat.utlapidis disBescoardsctinceriacogniiidefententiamverigh
lesconditiones naturales,tamexternas. mamege,fmtidieafitcoperio,Fbipagimintaropa

:perbelle adeo imitentur , utfere magno tn pretio ege in, _ _

^ oiilnt. Hscjvir cla0flime,non in gr pfeadopharmacopcei dolosi adalterare incepe. ,
.onturaeliam* bujus tam excellentiiTimi medica- rmt,tjmrHmKtfaUacidmeludamus,duemihteiiis .
menti fcribOjfed ut quantain ipfins cognitione & mcorrapta neta aliis omnib. addeda videntar,,jKas
' eleaionefitdilBcultas&incertitudo, quantumqs pleri^ omnes iUiasfedaliindagatoresnobistradi-
proinde Medicum lyhceis oculis proditum effecE- dere. Trimagtdarities inggms, nam. ^ai arte con- Sntm-
porteatjdemonftrem.Tuquselbomniazquibo. fiantarlapides,verorum ama/i,faciiiasinpaivere,'^'^
nique confule , & lententiamtuam relcribe. Dn. f^aammalae , vel/evigimeattritiabireconfae-' ^
Felicem Peaterum communem noftrum ami- verant, Secandafsttin3uralevisviridefcens,cjai^
cumgtaviterlaborare,BxDn;BAuHiNO intellexi, agriSadariufculoexkateowoUi , leviterfaliva
ego propter feftinationem ipfuminvifere non perfafo.contrahttarinhnteam. !dn.exfraWb.0 ^ ■
itui.Obfervationes fuasante fefquiannum pn- herb,s,^a, ' ' ^ .

potm.Oblervattones luas ante Jelq
blici juris fecit. Utinam reliqua fua 1

e pScoIoredepofait. .riddam,eoslapidesmihifageg
Ba bonitatis videri, tpai in medjtallio nucham da-'-
” '- 'adl^pmppiamfimihcontinent, sinimaSs.

GUILHELMI FABRICII HILDANI 7 ng^mit!^fX‘^TZtmXZTom^^^^^
defiagraentis lapidant , capfuUhtticinclags, inde corpasfinfm confeit. /n^aib.naclis reperi-

artigces Corpas - eUiqaod: Jsbi parare ,' cai
Fragmenta hsclapidis,cineritii coloris, &dra- velati fundamento f^aammat jitae fqaamma-
chmas feptem, fcrupolos duos, grana fcxponde- tim obvolvant. Plura certiora in re tam incer-
rantia, quaehaaenusamultisvariisquedoiais& ta,dietnobispSafaspofihacapertem,tjua atoccar-
inremedica&pharmaceutica eruditis viris, qui- rentaibilabenicommunicaboiutteidVicigimpra-
faiis ea monftravi, pro genuino Bezoar habita ju- fiitararngefo. Metaone mefiribenteSatiasdn-
dicataqdefuere,teftorego,nonBezoar,fedca!cu- ,erimabeattabellarias,^aogt,utplnrafSvariaad
Ium ex vefica hominis excifumefle, eumquenon tefcrsberein aliadtempas digeram.Pergefiplatet
. inufumhominis merefervate , fednt , quaiia Jcriptistais,ttt PSasfidaabenevolentiatefiimoniit
fit in cognitione & elefiione verilapidisBexpar xosfabinde exbiUrare:Te,fi rjuem ex hominibus,
difiicu]tas,raonflrareprobare^uepoirem. Siquis colo colaminperpetuum. rale.Ttat.Lugdani
fecusfecerit,deftagmentisiftisproBeaoaryehdi- ■a.Pebraar.Annotdt^.
derit,!Egrisaut finis propinaverit,maIediaus,ex- -rtroclarisgmo,at^ueDoaisg,no

ecrabiliseftoi , ■ . Dn.D.FHiLiRERTo,MAGNiatqueExckentilfinii

r • Viri Dn.D. Jani Antonii SAR.ACENiFilioy ,

puin tabellarium commodum, quiprafentes
literas Lugdunum perferret, expefio, vir clarifli-

me,nobilisquidamLaufinncnfisBafi!ea rediens, - - .

me certiorem fecit Dn. D. Felicem plate- ^Uodto2i.Februariiadobfervationemme-
RUM29.Joliidiemruumobuffe.IterumvaIei.Au-,.Viamdediftirefponfiim, Vir clariffime, fautor.,
guftildiq, &amiceztemnmhonorande, aS.MartilBema

Ta Fahrkftiia Xaixlaiinam rediens mihi traditum, perquam gra^

Guilhelmus Fabricius Hildanus

mfia,oaalkpviuohf,
letq-,ferheIierj^ra:Quomodcz-
- ° - l!tchici!m,fi-

m durtateiidhKCaoniuiUedoloreiMeritdextri

in ciu^urinariopbrd repertasfiiit.in3ecoUigo, ilbtjis,ne nireipemiy.scollabere>itiir,feddie)xdica^
ex duritie nnllum fignum certum haberi pofle. toriofxfficerentinhitxerimmiHiCix^uiituomBid
Irnanrain vitidefcoKcrn in vero lapide Bezoar fropetihijamugniiafiimetperfieEla ■. Igitur<i«d
quoque-defidcrariaddis; fednonnematOTamiI- poti difceffumtuumfetjutaufugi^eipe.
jam5 exquanebulones&impoftoreslnosconfl- - PrtmoAdartiiifeptimomorhidifj^utfotetejfe
ciontiapides5facilimdcolote aliqnoviridefcente criticus,cum>ioxpT<tcedeui{exuiphorifmoiy l.zj
tmgi-polfeeiciftimas? Occidentales Beaoar ex fuiffetgrav,or,Epithemafe ex atjuti et pulveribus
jnaldstenuiflimislaminisconftantjquaprqptetin eardiuasyuecmu confeSioue Alkermes-fumparf.
iplislucumnallumcflc,aliquandoarbitratu5fum, Kococciueo.iucurpisetcordisregiouemuuieudumi
- fed parikm refie. Ante menfesenimduos.cum ^dmtmoBexjmredeituocoufirmuttdiimcenfui.Ei
Pn.Daniel EpilcopnsLithotomusexcellens, & ecceeircucjuiutumvejpertiuamjudoreumprehenu
lenexBerniultraquinqnagintacalculos,quosil- dtt^fedUuomdusetfubfrigidus ;ijui'u»dcumr/tii-
leiplemetexcorporibnshutnanisextraxerat,mi- guu debilitate, 'etproflratiouevirium vehemeuter
H monftrarer,, interipfosnonnnllosobrervavi, terretaiajltjleutesdtauttrepidatiofueritexotdaac
qui cxHiuiris tenuiflimisquelaminisconftabant, c«»Cai-ya/M , nec uou acciti eumfacrisSacerdotes.

& Occidentalem Bezoar quam'eleganter prafe Bic ego ia medio ifioduedofuccurrere Natura, ad
‘ ferebant. Qpaprqpter optimusillefenexconfti- edm^uecorroborandafi,forimscjueexcludendum
tuit, & hgredibus fiiis mandavit, ut fato fuo fun- fudarem, confecliokem Alkgrmes iterum exhibere
'dtojonigesquosextraxit^fibiquerefervavitifere- mndubitavi. llufir.Dn.Oratortumvaldeerat '
trbfuoimponerencur.neforranimpiusaliquisim- foUicitusdifalute agri, adquem citUtuf, licetrei
•p6ftor,imppfturamcumipfisexerceret. hat^t,,xoucareat periculo, f^emtamenlonamhahereme
quibus notis certis &' indubitatis lapis ille cogno., afferuis CatefaBis itaque linteo cruribus,fuinpto
&ipoflit,nondam video. AdexpOTentiamquide medicamento coccineo , applicatitqueeptthematts',

-:c:ii-occafi misceleritatf.. Jinemdraprofiux;tfudoradduas horas uberrirnui

pctictiohtX- pilhberrimusque,itautlaademfufiuleriti

,u'i dignuat,

; fet.Kucquantainco^itione&eleaionehujus ger,etpoflquqmlevatumfefenJit,abJlergt, cil
. lapidis fitmfficultas.iterumapparet. Mittoadte que ultro cupiverit. 'Ad cibum ttaqueetpotum
tertiamcenturiamobrervationum mearum,&bi- optime/e habutt,necarifuabjlixuit, mequeeom-
dloriaro de vulnere Dn.Wallieri.tuquslb.omnia prefisfortitermanibusdemura redireiuJUt.Non-
«quiboniqicqnfule,&igaofce,qaodmaturiusil- djsm tamen debellatum erat, fedterttadje Martii
lam nonmiferim, hodie enim exemplaria meahic demum, quierptnonut morbi, cum:iterumcxpijfe't
GeneviEaccepi.Valc:Virc!aril1Ime,&meexinnala fudare , iterumque All(ermesfumpfiffet, feliciter
perge, OcyusGenevae5. perfeElequejudicatus &abfolutiuefl. Tummix
hiinmextemvemt,quodDiaatornoJierfcrtptum
- reliquit Commment. s, in Aphoripfitpp.ti. A-

naxionemft ante tertium diem expuijfel, 'Velcirci

diem Judicationem fubfecuturam fuiffe. ijusii

t,utrim^MedtCinaperitiJimUm VirZ autem nojirum Antoniumabixitio fatimerUeux
xfT wTTwr-.nn t.,r rx. tu expuiffexofii. Quinicrbitrorjficonfiuutiohjc.

Aprilis Anno 1615.

OBSER.VATIO XXV.

DeduplitiPlemtide.

■aftfuijfetiCrtjin

amfiUf.

eiarifimu

Dn. GUILHELMUMFABR.iclUM HILDA-

. NUM, amicumfiogiilarem. _ _ _ ^

E velitum ei exitum gravtlfimimorhi nobilisju- feaium eodem locomoueatEracepiorftngulismi
venisAaionHPagayiGaB,gratio]iAultciillu. bis ajfatem addere celeritatem ; hyememvero tar.
firi]]imiV)nj>ratorisDn.PetriCajliUii eic.adquem ditatem. Itaque faventibus fuperu oliavopoficrix

Cnitie biqdeftderai.QmodoverovtgefimotertioFebruai tpfemetinAulamreduxt.Illuftrifiimaquerefiitui,

tl‘ttittilu,riis6iq.indefejfafaltatioe(utitnhilaribjjetfrigida, nec non liberalem mercedum pro operareportavii
largopotu.favijtimadupliciq,pleuritide(refitgigle,' . Ex qua ilfirvatione elucere facirepoffejudico:,
trepidahteq^nimirumfanguineyinutroque latere Primum duplicesetidacutriusquelaterispleurdix
correptus,eiqueconfejlir» vena brachiidextrifeBa , daspericulo(tjltmae quidem accidere nonnunquani
fuerit-, ^omodopofiridieex finilirolatererurfus pojfe. Beindequantapracipuevuftinhocafeau
CquddoqusdeChirurgiiacifSeeodedieultraunciiB legitimapitejnpefiiva,Pilargaquidem,fedprovix
tresnonprof.uxeraijtuamdufinguis emiffus,cdti- ribtuqihlebotomia, necadei valtddeffe eorumfenx
nuoquedilorejuscepartispulcherrimedilpatueriti tentid,quiinfiniJlroquoque doloredextra lanium.
Q^modotertiodieiucubito.dextrofeaiorepetitq,^ venafeBionemproiant.Adexiremu,qudioinpre:

■ fiiouleque feSiones ad libramfereperoBa: Quo- tio duo iUa medi(aenta,lapis Peruanus, (i cofeBio '
Aecocco hxnPliCB hafiAtiala -VilSuApt /fiiditrtifmvusik

OB S ER V AT. C HIR URG IC.

Oij: z6,niSri£sridi£it<a;acJ{ y eidenujae iBtmugratia _aasrationc,IaccopioseadniammasitErnmpro- {
ly,ferrifrofequatHr. falt 1'irclariJltme ,meque, fiaidt : nec unquam in aliispuerperashacdere
'gieedfiicu^mayUThmdmumfuemmratiimtx conqueftaeft,utiillaipi^et,qpmaanoi6u.pa-
jjunUxeofrtmiffocommendatKmhnhe, ternos lares inidlerem,mihi retulit. Abeotem-

extremo Munii Anm\6if. pote Colonise & alibi eadem methodo multasi.

. TeLr.ee.ae^tuauiiemmt» iiasmatronasfeUcitercomvi.

OBSERVATIO XXVI,

VtnasittuutUmori)isnocenti^ma. A NnoijjS.fiUaDn.PetridesChamps, civis;

^T TEnerem in affefiibus nervofarum partium. ^Viviacenfis^ , itatis annorum duorum cum
humdt " capras 4 ;vulneribusnoccnti(fimameire,aiibi dimidio, fubitoinmorbumabditum&incogni.

aunotayimusieandemiu morbisacutisnon minus tumincidit; & uno eodemquemomento vifum,
85-j^i»«bpericuIoiam el&,nunc exemplo desqonftrare vi- fimul auditam, loquelam &intelle(9:um deperdi-
cef.tf. fumeft. dit.itaut neque cibum, nequepotumappetere^'

Anno i6ia. cum Hndenam'profedtus fuiC fed nociw diesqueexnnainalterampartemlefti
lemi&ColoniieAgrippinaiapudamicosperdies cum maximo impetu fe convolveret atque pro-
aiiquot moram traherem,adcivertiquendamivi-, ftcrneret , *& quidem quindecim dierumIpacio,
rum.robuftum, &ttiginta circiter annorum sta- Pofteaiterum uno eodemq; momento itarellitu-
tis pleuritide laborantem,in ipfis diebus canicula- ta, ut vifum, auditum, loquelam SCintelleiSum fi- '
Ijtariiidii ribus vocatus fui. Viftus rationem tenuilfimam mul&lcmelrecuperaret,cib'umappeteret&aflu-
earaiie. inftitui,& exhibito enemate,venam in cubito per- mereqviresquepaulatimrecoliigeret. Exmorbo
tudl. ’Locodolentifbmenta,&inaniaionesdo- ifto violento ac fubitaneo vix curata, menfe Julio
loremlenienEaappKcuiiper osexpedtorantiade- Varioliscorripitur: tumegounacumD.Jacobd ,
di,necquicquameorum,qusmorbuspoftulabati' Prbbo,apudViviacenfespharmacopolaexpenen-
, omifi. Circaquartum dolor lateris ceflavit, li- tiffinio vocatus, illam adeo graviter laborante in-'-
bereque&abrquernoleftiaexlpuebatj&quidem- venimus , utderecuperapdavaletudineipfimet
materiam fatisdigeiSam. Septimofudorcopio-f delperaremus.-totumenimcorpuspuftulisitalca-
se prbmanavit.- Ab'eo tempore lyraptomata tebat,utunaalteriadhsreretj&vixrelpirare,mul-
cefrarunt,itaatipfi!mjampenitusevafiffe,cunai tdminuscibum&potumdeglutirepoffet. Adei.
mecumfperarent,ftddecepitherclenosomneso- ratfebris continua, curamaximaviriumproflfa-
pihio. Decima enim die morbi,cumiterumfe- tioneatqueimbeciilitate. Adhibidstamenomni..', '
bfe,maximisq;rigoribuscorreptHs£uiflet, deci- bus',qusneceffariavidebantur,paulatimrtieliuf.'.
matertiaviveredefiit. , cule fefe habere coepit. Sedeccenovusincaftrai

, / AdfumaufemVenercumcaufi^mortishu- nohisincidith'oftis,vomitionenimirumcorripi-'

jusviri, profedlb optimi & pii fuilfc, plane mi
perlualum habeo* Conjugem enim juvener
forrapfam (honeftam'ac probam tamen) & uts

debatur , Veneri fatis deditam habebat. Elam . purulenUmateria permixta, nonnunquam quoqi '
, pprrdbdnumi{tumvirum,amorbomaximepror lolumpus evomebat.Vidienimaliquotiesoculis-
ftratum,adVeneremincitaflearbitror.Decimae- meis putis alBiSc bene cofii ad femilibram , una,-
'■ nim die morbi cum lummo mane infeiisomnibus ■ vicevomituabipia rejc^,idqueutplurimurh ter
, cubiculum ingreffusfuiflem,uxorem cum ipfoin quaterqueuna'die : atque jnhpc vineftatuultra-
_!e£iorepeti;quodie,ntidixi,iteruminmofbura menfefalanguida , & adeo extenuata vixit, ut
incidit. , tandem bfia vix cuteobtegerehtur, atque difficul-

--^-^-—— terrelpirarepolTetSnviaustamenratione&ap-;-

OBSERVATIO XX.VII. . plicatione Topicorum nihjl prTetermiflumfuiu
Lac deperditum quomodo reftirntum. ' Tandem vomitus paulatim cefravit,viresq;ita re-.,
A NnuisSi.JllofsenaaffCiimiSanbC/HildenG' cuperavi, utinpriftinamoptimarnvaletudinem
•rVmatronsiliotemporejuvencukadhuc , in’ redierit,&adhuncufqueannum i6op.quohsc
primo puerperio , cum propter res adverfasin fctipfijBellelehabeat.

iummaratriffitiam&mcerorcmincidiflet, mam- —^^^ -r-— -^-—

msitaexaruerunt, utneguttulamquidemexlu- ' OBSERVATIO XXlX.

■ gerepofletinfans. illamfequentibusremediisre- "Demorhoqtiodamahjlrafo.

Situi. Primb,utfeexhilararet,admonui. Deinde jciro JdobiU

(• corpusptdverefensBraflavolsleniterexpurgavi. Dn. PAULOEENTULOReipublicsBernea. .
Poftea fingulis diebus in aurora ad 3ij, pulveris fis PoliatrO digniflimo.

lumbricorum terreftria.'n,prsparatqrumcumde- Guilhelmui Vthrktm Hildaum

coapaagalaiSi,Iiquiriu 2 ,&Iummitatamfceni- s, , p, j).

culi recenitjm propinavi, & mamas oleo lumbri- « Nte diesquindecim, Vir clarilfimc , fautoC -
eorum bia&dieinungerejuHi.^ His per dies ali- Tj &'amice plurimum honorande , feliciter
quot adhibitis nanedus, 8c optima obfervata vi- pef Dei miiericordiam ex Belgio admeosrever-

ecfolumea,quaaflamebat, pure, fed ■

PAULUM LENTULtlKi;
Cui

vMm«i Pairim mliim

tis graviflimisi^ue lymptoraatibus ('quemadmo-

prs manibus habeo) confefius fuiflet, tandem
«^uoqueprodigiofafaraecorrtptuS fuit. Appe¬
titus enim adeo erat veh'emens,ut difSculter fitu-
raripoflet seger , etiamfi enim fingulis 24. boris
cibum ad minimum,quinquies j & quidemiitis
lantdaffumeret j vix tamen mehfi inenfam expe-
Satepotuit. Potum contra non nfque adeo ap¬
petebat. Cibumretinebat, neque illum indige-
ftum petalvunj. reficiebat, ricc vomitus ullus ade¬
rat. Pofteaquam morbo hoc gtaviiiimp per
menlemint^rumlaboralTeti&lummacumdifii-
cultate magnisque laboribus &.diUgentiaDn. D.
Jani de Burgo,Medici celeberrimi, vix curatus ef.
let,itcrum in tertianam incidit.. Febris hsc cum.

&deliria,vigilia:,inqnietudinesq'ue maximte. Fe¬
bris hsc duorum menfium Ipariosegrum mirum
in modum excruciavitdnterim, tamen appetitum
illum immoderatum & prodigiOfiira ita delevit
abftulitquc, utdeinceps & quidem in hunc ufque
diem ne minimum quidem iftius velligium lenfe. ;
rit.' Hrc in eum Enem ad te lcribo,vir clariflime,:

torquere pofllm, cupio enim, utpaf pari referas.
Vale &ignofcefeftii^ti calamo. Raptiml.au-

OBSERYATIO XXXII.

De vomitu idmiraxdo , & fereqmticliim, c:
a&tsgrovtjpmosjympiomatiim,qui ul¬
tra annos trigimadu-

occupjtiorieslicet, in quartaCentufiaobferva-,
tionum mearum progredior, eamque fi DeuS vif
tameonceflerit, &Ca'ptisfaverit,fequentibyenie.
ad prdum adprnabo.Hifce diebus ex Vallcfia(ubi .
filjfuialitpotius jufluquorundam ex magnatibus"' - '
nofiris,thermas LeucenleSinvifi) rediens, Cuhl
adverfariaquartzCenturisrevolverem, incidiin
obrervationemlohgSrarilTjraamide Vomitu vide-'
licet admirando, & quotidiano fcr8, qui nunc ul-
traannostfiginta, cumaliisquibufdamgtaviffi*
mis lymptomatibns durat. Quam obfervationent' -
quin tibi, circa resraras in praxi Medica ftudiolift
fimo, communicarem, intermittere non potuii ,

Tu yiciflim fihujusargumentivelalteriusrarurtV' '

ne bonum COmmiinicare non graveris , obnixd
- Reverenda ac nobilis qUsdamCanOnifla, l^i- 0*^

abineunte aetate , eaquafieripotuitdiligentiaac®jjj^
cuta,Mafonopoli irtilluftriCsnobio educatafu-
iireticonrinuotamenferdobftruaionibus.acin-'
de provenientibus morbis, inprimis cachexia »i-
, ^erida,febribusgue obnoxia fuit. Cibumquoqj'

: utplurimum cutnaviditate quadam prseterratufa-

quin ecbm valida, & mente hilaris fuit. Decimo ■-
tertio auno stzils^ perlcverante appetitu illo pr^'

_ ternaturaii,yomi£usfupervenit,itautfinguIis^e- ‘

. busfemd evomeret,&utplurimum pituitamvir
Icidam, nonnunguam quoquebiliolara. Con¬
tinuavit vomitus ille quotidianus ulque ad an¬
num vigefimum odtavum atatis j nec ulque ‘
adeo moleftus ei fuit • quo anno cum vaiioKs
gravillimd labotalTet , lymptomata omnia mi¬
rum in modum accreverunt ; inprimis vero ca¬
put, quod varioiis maxime laboraverat j poftil-
lud tempus defluxionibus multo magis obnoxi- '

coiifilro MedicoramdoSiifimoram abhibaiflk evomit^forfioqmamenfesiionfadscopioseprdi
tnedicamentaj&thermaspIumbmaS&ferinasini flutmt. Hanc evomitioaenlfcqmtard^rm-
vififlet, aiiquomodorcftitotafnitjicaUtbfachia geasSctoaxifiiuSfentricuii. ' ’

& crura iterem moveret Iniilud tamen ufqae Ante Vomitum autem pituit^tticopids^^

tempaS-j quoipfamvidi jannumqUadragefimum capite ad ventriculumdelabcntem percipit,mor
quartutn3gentem,liifi humerisandUsinnixtaj difiicuitas relpirandi adeo magnafubleqmturi
incederenOnpotuit,lcribereqaidcm,&nere^d. utvixioqmpoffit. Eademtamen dieaUt fubjcr
non W diScultate, pr^pue aUtem duobus quenuiiodejingentiltipervementeludoretotiuS
ab htnr aiinisj a quibus morbus ingraVefeitj 'Sc CorpOris jrefpiratio fit liberior ^paulatimqueiii
ViresIabefadantuT. DUrantecoiicodoIorc,Vo- integrum relHtuitur. PoUfudorenij yel etiata
mitus quOqiie Continuavit* Meni» quinetiam ■ !n ipfo fudbre riaufea fupervenit, & fuiUpto ad
fempeti&6rdinatim finxere^fedpafCe, SedatO femimenfuram jufculo,vomitus, ucfuperius di-
doloreCoUcOidaoaiiaiMervenererymptomata id,rubfequimr.

itatis raolcfta, primurn eft Velati fiiffocatioabut MsecomniajqUirecenfuijcumannd iSiSb
tero-, ^lia ut pluriiftum fingulis meUfibus corri- menfe Januario Mafonopolin ad revei^endaiU
piturj idque tefrio > aut quarto die pqfrfluxom Canoniffam Dn. Barbaram BlaUrerinj a
ttlcnftrUOrUm* Alterumfudor eft uaiverlaKs& j?^jvocatusefiem,imacumclariflimOatquedo-,
maSmils,quifinguiisferediebp erumpit,utpoft- diffimo ViroDn-. D,Claudio Deodato,revereil-
cafafiusdic^* Sufecalioutericumipl^iii- diflimi&illuftriflimiEpifcopiBafilcenfisMedi-
Vadifc, fine lenfu ac motU veiuti inibpore qUo- co, & per menlcm fere integrum apud iplarti
dam profundo perdiesaiiqU6tjacet,moxexhor- commorarer, partim ex ore ipfius asgrs excepii
Jelcit j ee exunainalterara partemfeprojicit: In- partim quoque his iricis vidi ocuiis* NOnneraU
terimpituitatamcopioseadVehtricuIumdercen- rUm^,cIariffimeatqueamantilfimemiDbmin&
dit, ut fuffocationis metiiS adfitj ipiritUraque Sarazencj corp^^Iuirt hocce alioquindelicatu-
nonnifi di&uItertraKerepopiti Itandem Veluri - lura, tantis ^oloribusgraviflimisque fymptOma-
cx fopore lorige profundiiltmo-expgrgefafta, tibus tamdiu refiftere pofle? etiamfi eftim a tot
fumma virium proliratio & labefadcatio adeft^ anniSjUtidixijtamfiadOreiftocOpiofoiquamvo-
Cieterum vOmitus ille quOtidianUs in an=- iiiituvehemermffimo, quotidiefereexcrUcietur,
num ulqUe ( quotemporeipfam MafonO- corpOre tatheii non usque adeo, extenuata j
poli invifi) quiquadragefrmus quartUs fuit asta- quod admiratione non vacati'mente iatis hSaris
iis,&trigcfimusprimus mdfbi,apudipianiper- eftifertqUepatienter j conftantef&Chriftianej
fiftit, & quidem indies ingravefeit. Evomit aii- qu^efibi a Deo Opt. MalimO^dveniUnt adverS
tem primo materiam pituitofara i ac fiipta mO- &triftia, y

dumvifcidam,ientam&ladinftarc6li2£teaacem.. , Atque hicefthujusadrairahdiaCfarilfinu
infecunda vero evomitiohe liUnc materiam pia- cafus narratiocujus fimilem. ego quideUi nuq-
nebiliofani&amararajnuncquoque acidamad- quarii obfervavii legimus tamen apud Marcel-
Coque acretii. Ut linguam kbiaque ad eruorem lurii DonatumUb.4.cap.j, exenipkaliqtioUjo-
ufque erodat, ej’icit* Tunc quoque dolor & erO^ Kaniies Schenkius obferVationum medicifjaliUin
fio ventriculi i inflatio hypochOndriOrum, prs- lib*|. exrelationc clariifimi ac aterna laude di-
tipuedrcafiniftrumadeft. ; gnifiirniViriDn.D.JacobiZwingeri p.m. foU

Non poteft autem ( quod maxime 6btan- bit his verbis * .K.eIi|iofe virgini j cum eflem PS- i
diim) evomerejoificopiosefumptojufculb cali- taviijHerculesSaxonianavavitoperam,’quojam i
doj autcarnisiautesfarinaavenaceaj^el vitellis annis triginta yel quadra^ntaaffidua vomendi*
Ovorum cUiii pauco vini j aut femine cUminij Viblencia ^agitata» nunquam deglutit tahtillum *
primum, quod fumit jufcuiumi pane fatis Ipif- panis,^usvecibi, quiti moxidenfjproutaflum-
fum eft, & feiUimenfurarn excedit,. Cnm hoc pfit,rejidatjnuilocotporis'autfadeidamno,ut
jufculo pituitam illam vifddam & fere infipi- mirum flt, unde,*rem nihilrerineit^fibividtum

514 ■ OBSERVAT. CHIRURGIC.

Cordum Damina e<momjfi tragea jafculis quoquccocb

GermanicUiiffrmferfiripHm. cinamomi gi,'.

G Ravem omnino & perdifficilem , Domina . Ooci

reverenda Nobiliffimaque^ affe<9nm illnm Macis ana 9 l
tuam exiftere , ^a controvetfiani eft: qaipPf Sacchari giiij, Mifci

quum natura anmsjamplus^ju^trigmtaprefTa etiam omnia pii

velli mrfus Scaverrancari uUa arte potenmt. hz jufcula pinguia propinentur, qu® fi -

profedb, fiiecundumartisnoftrsMedicscer- per fetalia non fint,addatur cochlear unum o- -
tiffima pronunciandum fundamenta, primnam lei amygdalarum dulcium,.quodhoclocomaxi-
& pcrfe^mftnitatem R.Dh-necpolliceri,nec me convenit, non tamad promovendam,utidi-
prseftare quisquam poterit. Propterea tamen to- a:urn, vomitionem, quamadtemperandamhu. ■
tam opus naturas etiam non committendum: nioruminventriculoacredinem,licut&admor-
hac enim ratione morbi vehementia vidacitius jjJqj rofiones, tam in orificio ventriculi,
^fuccumbet:ledpotiuSiquantumfierip^teritsilla quaminpalatupoftvomitum,mitigandas&in-
juvanda» &fyraptomatum vehementiorum in- hibendasR.D>eodemut3turoleo,vdIad:eamy-^
fultuscohibendusautmitiganduseft... ^ gdalinorite pr^parato. Extra verd paroxifmum
Quia vero natura longo jani tempore ita apjnguioribus in cibo diligentrffime fibi caveat. - —
vomicus cbnfuetusjutinhabituraglequafiabic- ' Vomitu, quia natura viresque vehemen-:
rit j nec poterit facile, nec etiam' debet motus tiffimohoc conatu mirum in modum deblfitan-
hicinpofterumimpediri. Quodfienimhacin tur, neceflarium omnino erir, uc.hisillicbfac-. ■
parte quicqpam tentaretur, ac vitioli ilH humo- curratur: quod fub initio haud incommode
res, quos tanquam onus grave» excutere vomi- poterit jufculo carnis bubul«, aut caponis, vel
tu natura hadenus quotidie folita, retinerentur; utatur pultealba ‘2B«n«>avmdida, ex vino, ovis,;
certe periculum extremum in procindu futu- faccharo, butyro parata: veifumataliquidexfa- ,.
rumneraohontddec. Ergo tutius omnino erit, pofitatragea, aut cuiri ovo forbili vini han--
&cbnfultum magis, ut naturs in hqc-conatu fiumfupertybac. . Qua:fiminusarridcnt,degu-.
fuppetias feramus, & membr aj rincipalia, vi- _ftarepoteritaqu2cinnamomi,finevinodeftilla...
Iceraque interiora-ita roboretis 3 quo vires, tje,cochlearunum^atquealterum, addendo pa- _
quarum hic inprimis habenda ratio , conferveo- rumconfediomsalkermes, qu£e cordi mirum in
tur. Id autem alfequipoterimus primo quidem j^odum auiuliatur , ventricullim, reiiquaquevi-
&pr*dpuaviaus ratione aahfbitacqnviniente: fccraanterioraroborat, & vires confortat. Se-
- deinde etiam medicabitis idoneis intra8£ extra quentes item tabellzfummopere conveniunt. ;
fumptis. B.. Specieruni aromaticirofiti.

_ Cibis mali fucciScacribusR..D. non nta- \ Diarrhod.abbat. r

tur: fediis, qui&conco£lafaciles,&parvaet- Diatrion iantal.anagj.

lam quantitate fiimpti bene multumque nutriant: PuLCinnamomielcftigj.

ita enim natura, excrementidis Kumoribusmi- , , ConfeSionisalkermes gjjS.
nusgravatajmorbo lele fqrrius, & majore cuni Sacchari dilToluriin aqua cinnamomi gHij. '

fucceffu opponere poterit.' Quales autem ciU hi ^ fiantque f. a. tabelbe.' ,i '

fint, oper^preciumducononpluribuscomme- ExquibusfingulLsdiebus mane& vefperi,

morare,cumR.pa. longa jam aperientia edo- poftcibumquoqnefumptum unam comedat.

£ta, proculdubio cognitum fatis ScperlpeSum flatus, qui poAvomituip e ventriculo ^

habeat, qui hsc in parte fibi magis conveniant. aftendentesmoleftiam haudievempariunt, de-^

ug _ Ad vomitum, provocandum cum natura primendos, non Iblum proderunt omnia, qu$ -
s ( propter humores illos, quos acres & acidos R.. ventriculo Sc viribus roborandis dicata fuere',.
D.deprehcndit,quique e liene in ventriculum utpotecinnamomiaqua,confeaioaIketmes, & .
ablquedubio effunduntur )• jufculo potius ^u- tabelte,fedprateteaanificonditiufusRj D.de-
deqt, quam vomitorio alio, etiam convEnienciffl- bet effe frequentiffimusjquononfolum poft ci..
mo, dubium non eft, quin naturaex jufculisillis, bum ftimptum utatur, fcd alias etiam per diem
licerdiu non retineantur, aliquid fucci boni ex- fiepiiis: quin imo finimisadlcenduiit ,&urgent
tfabatjfequeeo iquodammodorefocillet. Qua- flatus, parum aqmeanifi cum faccharo, vefolei
■ ptopterR. D.-qud huic etiara'natur!e appetitui anifi deftilfati gutts tres, cum vino albo calidd'

' latisfiat,julcaIafenipercIigat&affumatnicli0ra, fiimendz.

utpote carnium, quiefi in promptu non hafeen- Hilce 8c' fimilibus medicamentis internis
tur, ignobilioribus tamen aliis addere.jioterito- proventriculi confortatione debito modqadhi-
■vi vitellum,cum pauco vino: ita enim viribus non bitis, ad topica etiam deveniendum: Unguentum
tantumSc tobojri natuoeprofpicitur:^verumja- itaque, quod cor & ventriculum maximerelpi-
fcula etiam illa propter jucundam, quam ex vino cit, tale fiat.

ad^ta,aciditatem&acrcdinem,vifiddam&te- R, Olefmentbx&lcorpionumanagiiij.

nacem in ventriculo hsrentem pituitam melius Nuc.mufchat.gvj.

incidere. abftergere,& ad excretionemptaparare Catyopl^yl^B'!'

poterunt. In eundemfinem R.U. ex liquenti CrOci orientalis fubtililTime pulyeri&ti

CENTURIA IV.

Comu cem niH &prasparad.

315’

iLl>- espedare potenLNobiliof em adhuc habe-
__ bic > 6 in colaturam primam ro(k recentes tteruin

Conte&ionis a&ennesaoa §]. inbmdannir."

Mifccanrar diligenta: in mortanoj fiatquc AficdiisUIc, qui R-D. findismenfibas
finimentpm,qao<ire{^etnr in vale vitreo. poft purgationes menftruas alQigit, quo velud -

Unimento hoc, cordis & FeoracoE regio lyncope correpta per horas aliquot omni fenfu
i^ius inungatur. privatur, maximam partem ex vaporibus oritur.

Pr«er ventriculum, hepatis &Eenlsquoque malignis,e
diligenti/Graahabendacftratio,'^'quidemhepar, affc&am,i
quod jufto calidius, morbo augmentumadditt quod haud

_ Si lien non movet,' certe proraov

quod haud obicore coIKgitur ex j>alpfiatic
hypochondrio finiftro, quse f^mper pr“'

t,id

quod jufto calidius, morbo augment

Lienautcro pr^dpuamali hujus caullaexiftit,; _ . ^ ^

quddprarteriilacxacidisiftis&acerrimishumo- lblet.Huicmaloatfuccurratur,abiDttiolhtim,
rib[3s,-qai vomitu rejiciuntur,hand ob^rcli- durn irruit', fortillima fiat ligatura tibiarum ftib
quet. Hepatiserf- ---- - ' =-’-'-—-

r genu, Dt Vapores cerebrum impetentes hac rat

:er alia meiifla, artemifia, matricaria &angelica
E. C^od fi R. D. ab ufii clyfterum ab-

wt- tanda. Vinumfi generofius,aqua dii
». qu^ tamen fimplici ,& cruda, propt

ufiim ejufinodi decoiftum fieri poteft,' tur. Naribus lufturaigaoones d plumis perdi-

R, Veronica?. cum,inferioribus veroparabusftohx,ben2om

Agfimoni^eana M. j. ^ & fimiliaadmoveantqr. fn hac matricis prstfoca-

Coquanturighe forti in aquselfeiix.- ufque 4d tione ad duo inp^mis diligenter attendendum

minutimincifi fi. Vaiebeneob- gni,e{fiorc{centes inuterb, quofaci

turato refrigefeat, HocdecodumSihepatierit uti didum, tetri vapores e liene af ^

tl Per intervalla quoque corpus leviter expur- per fere prefentire poteft, convenienti purga-

ganduro cum. rhabarbaro, vel fy rupo roferum, tione 'prius evacuare ftudeatmbi medicamenta fu-
aut fyrupo cichorei cum rhabarbaro pr^parato, pra pofita optime conveniunt, ut rhabarbarum *
qui hic inprimisconvenit:- Sed rnabarbarum foliafense, benedida item, laxativa, confedio
priusinaqua cichorei infundatur& maceretur: -hamech&fimiHa. - ' ' .

Cinnamomi etiam aliquid & anifi addatur.. In - In ipfo autem paroxyfmo Tymptomatum,
purgationibus ejusmodi lien femper refpicicn- Trehementia, quantum quidem^fieripoteft,inhi-
dus, & rhabarbaro proptereaconjungenda feria,- benda: &pr2Bterligaturas extremorum,& fuftu-.
polypodiumj fumaria,cufcuta,lingua'cervinaj& migatiqnes,cbrmprimisroborandum^ Exhibe-
fimilia. Herbjeaiitemdidse optime coquantur, antur iaque aqua cinnamomi, meliflT», bugbl^
priufquam rhabarbarum addacurihac^^enim ra- fe,borraginisv&rofarum,lapisBe2oar,marga-
' tione fena non tantos excitabitflatus,'qui etiam rita?praeparat«, cornu cervi, uftuaf & prap^a-
xinnamomianifi additioneprscaVri pote- tum,theriaca,&c.cumlyrupadtrorum..Poteft
_ runt. ' ■ - _ . ^ etiamexaquism’od.6 drdis,aut omnibus, aotali-

w- Propter Kcnem etiam lignumtamarifinin- ^quibusmiftisfieriepitheniaj&rcgioni cordisap-
terdum vino per fiodcm infundatur, aut iri a- plicari, prajftaptius ei’it, fi (crocf, cinnamomi,
qua coquatur , ex qua horis matutinis fumatur acetirofacei,& vinimalvatici parum addatur. -
hauftusrLatusliniftrum inungaturoleo.de cap- Ven$.fedionemquodattinet,licecillaR,D.
paribus.; Ad proximum menfemMajum, cum multis jam annis fuerit ufitata> *tatetanicnjam .
roforecentesin copiahaberipoffintjfiiaderem, ingravefcerite,viribusqriedeclinantibus,nonhi-
ut R.D. virtutes earum experiaturfequenrimo- ficir^umrpeae,& fummacumcautioneadmini-
do. Purgato prius corpore rhabarbaro & fena, ftranda, Hujusautemloco venshimorrhoida-

fum viribus, finguUs diebus horis matutinis bibat primis quia purgationes menftruas jam deficere
infufionis rofarum |iij. abftinendo per horas tres etiam incipiunt: Dubium enim non eft, quin a-
ab omni alio dbopomve. Quodfilaxionexhu- pertioharum venarum infigne commodum at-
jus ufu fiat alvusjuti accidere quandoquidem ob- quelevamen ailamrafitrlienofis fiquidcmaffedi-
fervavi, per diem unumpoteritquiefcere, & bi- bus fingulariter fyccumrjfanguincmcrafTum 6^
berediebusalt^ernis. lofufioautem,quamdixi^ melancholicum evacuat,itavcihacetiamratio-
-rofarum tali modo pr^parabitur. ne vomitus ille fanguinis, R. D. fepties vel o-

r»- R.fol.rofarumpurpurearum|iiij. InoUa dies per annum mbleftatur, prohibere pofle
nova^ntreatainfundantuririaqusferveritistfetij. videatur.

■ Vafebene dauforaaneantperhoras 24.poftcai- Alvusfemperfir laxior, qusfiquandonon
Wrum calefiant, & forti exprefljone colentur. refpon3et,CIyfteribBsprovocctur;quibusfem-
Colatura fervetur ad ufum, utididum. Siloco perfiorescfaamomi{]ar,&fambud, ferainafeeni-
aqua vulgaris fm^tur deftiliata ex cieborei, a- culi anifi ^propter fiatus^ meiifla,matricaria,
grimonia, veronics squalibus partibus, infuiio artemifia ( propter uterum^ incoquantur.

«it prsftantior, ex cujus ufu plus emolumenti Atquehsecfunt, qus ingraviflimo-faocaf-
Ddz fedu

OBSERVAT. CHIRURGIC.

'Mfymp<mae,t^hremus;aliasdmksvex4-

s,maUhi^iiminifixmhe,iac<encbicDiviFari,

___ .,„.„.«rOptM.precor,-utomni- <>rigommkjcrfimirecmtifa»Mskbe^corry^i^

bushifcedementer faenedicat> ifUaquegratia ftelari^etenda venit,^ Hocn,in va^s jpermtm^

D. adfit, qud animo placido & padend tMtos idimdmny.icemxlMii.ifacyM/iteexpiltricefcr,^-
-graviflimi morbi infulms feliqter tandem fupe- maUinutmimde^ii^itKr,in^moiH:liiii^mosutt-
' rare poflit. Mazonopoii 6. d. Januarii A""r>
lSi 6 .

ClarijJSmo. . , ,

Dn. Gjra-HEL.JABRICIO HILDANO,

, __ Philieertus Sar AZENUS 'qiidfram&fKferflMh«moruinve?mrictiht^m

. ' S.P. P. , fartibus meimscolkSumefi,exigitairdepellteMmc

A lSr^rfa«eimimjsfexfihsu,f'h'slariJfirMFSa- illitam frequemes^imojmiidimiacdiutstrnino.
txmiceobfervaiute, me tamdiuxihiladteiitera- mittis, quitamdiuaffigmt,ipiam ditccorrttfttm
rumdeSjfesttec ad tuas officit &i-adujlridfle-^ re- femen muterofiabulatur.Iitffecieveroinifia-m'

' fionderepotuiffe. SiuBustiegligentiamihieffemco- liHflalilymftomMihuicfscHlMerf '

im-amtridiie^imperm^itm fetmiihiriU^Kec
Mt^hanatmainftffa,,

Kredimeremabhacculpain- copravam ah m

iximribusofficiute- magis vergentem-.^ua obJiruSionihusdcraffojento
<immeriia,e^iftud humore profeSis valde opportuna, cachexiam (pi-
vadareimedtcaac-'tumfammaxirne)quavirginummti>robfiUJcit,iff-
!fiudmm,h0oso--aliafympiomataolimcomifa. Erodit amem fieijn '

^ fimd,tumetideximia in fublict
indefeffum augenda (Ir locupleta
■ l:uratilpmiiohtrvatiombitstuu

voluifiiita devincit, ut graviter delintjuere mihi hac virgine erant coffictia. Ex hochepatisvitiima-i ■.
viderer, non modoji eriidkifftmis literis a telacefft- gria humoris fituiiofi copia , nimia illa voracitate
' tus in offciiceffare, verum etianijite ultrbfrovo- mBafuccrevit, ut omnis ccrrportsfartesefusfjsu^,

, care,laudabilesjg tuos conatus bono publico dicatos, Muviofueterint.Pubentibus ver'oannis,quihsuges^
fecundo'quffi applaufu '^acclamatione erigerem ac nitalesf artes ,fiecundx femine turgentes, adiibtdU
incitarem, ficeat enim mihi id fne fufficiont ca- nemfrurireincifiunt,ahundantiusfemenincaptt‘
ftatagratia teflari,intamcacis epr fallentibus agre citatemrxieridefletum,ihiijuefitu corruptum ac b--
tmrtalitatis cafibus,^uiexercitatiffimisijUoijuein befaSuefi.Vndeddesvemrtcsdhexjpiranufxhmde'
arteytofranegotiufaceffuM,nihilveladartisme- m^igndaurd,acudejusamolitioneconcitatafacitl-'

. dtcalumentUuflrius,veUdmcrementutoc0pletius, tatejhumorts,tjmcunij^tnventriculovelgenttiis,vtl
; velMhominuufusuberiusdfiisobJervationibusre- ex aliis partibus accumulatus ef,per vimitu exclu.'
periripoffe exifiimo.adt^uiinamineadem tecurru fio oftinfe^uta, quitam diueitenuit,sju^uea»
palsffranohilioratfiinhacfaadtateprofeSioraftfe' irritans cauffaperflitit. Hac vero labes cumVifi»-o^

.fabigerent ingenia,jpesefft,fore brevi,ut ex his per- rumnaturalium,ac venvicttUpotifimumfacultasi
' plexis ambiguitatis faliiris,in quibus adhucdunt, tesimminuiffet,e 9 eorumfiinSipnesoffudiffet,.nott*.'
obharet, eluSatafMultasmedJca,gloriofu:Capuiatr mirum,ftopio]!usincerebroacuniverfocorporeptX ^

■ ret: iirum,<]U 0 pauciores hiccuratangit^'oju-'partibusmolejias,crefrasdejluxio'na,p^onemco-
'cundior (fi acceptior tum prifenti tumpofifuturo Ecam,fi ex eaparefin,menfium fluxum refirtcbdf'-.
feculoerttifieiabortuus,quoipfiiisemolumemistam rem,fudorem totius cofprris univerfalem intulerit.
pr,aelarecpnfultum effevoluifii. Qeiegoftnemirifi- 7 i(ecmirum,fiau 8 dmalo,ixdtaphragma,fai
cefaveo,fifiadeffetfacultds,ct^eremamulari,fed ac cor ipfiemmalignus
eademmecauffa ah hoc conatu arcet,quahaSenus a diffcilem&Jirangulatt
fcriptionerevocaviel(/edeenirnmihi,clarisfimefi Habes meam dehorm
. amplisfime Fahrici, nulhim aliam iserditatis iflius, deperhickfijfanis illius vomitus caufis fententtatp. -
caufamsprMcrasjiduas fiinexhauflasoccupaiicnej Quodfiilluacompefcendi prafidium dmerequiraS-,

' oyirhiter collocav'u,deferrrei^ adlanguentiumgy- fuggererepoffim.DitraBus nffanguis,ndprofertir-
mifusfifuffiriaobfurdefceremalimusdnhacquan- poferutantdfeminiscopiam,quanaturagravis,ea .
tulacun^auSiorispertotannosinremediaperitia adfuiexpulfionemfoliicitee,fedquavslinfutsvffs . .
famafitanobis earumfahstiferviendum eflattc- innoxietffervari,velinnutritioneeorufaeileabfis--s-..

■ mne tempus ipps impendatur, ei- vix qtsicquani, mipojfit. Habespralarammfimiliplane cafis apud
exeoadnaturaufus,corpKisq^refeaionem,xedum foh. Matthaum de Gradi ptuscEpa-rt:!. dxagrttti- '
Jid excolendas debitiso^iis amicitiasFitiieripipos- dinihusJldmachi. cap.'^.narrationem,quifent(mtii-'
fit. Igifofcas igitur huic ceffatio-ns mea,jion mea -noffraMflipulaJu-r. Neverofoluiafjmbolusfim,m-
\ ^culpaexorieffednegotio-rummoleexrorta. hil^o}uodce-nturiiituisaccenfiripaifit,ccferamju ..

■ Hifio-rifiUlade-religiofitMafonopoIenfis triginta hahe ohje-rvationem raram,' ac prorful admirati-
■ete- ahnosperfidhte vomitu,-nobisno usq,adeonova tgr damlHecesfitnuperpofipuerpe-riilaboresilluJh-.H.

» infolensefi-,quippequivirginesifiasfiacrasfrequen~ ^.‘Vhali-neou-affro-regisi-nGailiaLugdKnenficon-i,. _

GENTHRIA IV. ii7

^ „ 3mx,c*j*SThi!iucadaaere,anrSsiBiUim)!)I»- ctaPrincg«(qne!npere^eaI>fentemiIla:6ac-OJy: jj,
cr«iff^ttodveraardiamdicit^^cort^ipli civeraat)aavemflet,proriimsadgraca qoadra-^ 2^*"
hmmircifuiBonatirdifrovidmtiaMifHsinigit^ gjnta lapidis Bezoar Orientalis in pollinemreija. De f,x.
tima>&Tcfii^ri»mwptmo,-Baiaimfxiffe,re. ai,exvinoalbopropinavk,poftfeniihoramiu-/»a<»
penumcfi. Resfixpa!dafr:fc£S,,&xcmimaxtca, dorcaUdus&univerfiUsfaperveni^&inteUeausf^
amdliiaxtfibfarvaa, ferfitititfaxiilUexhmm- rediit, moxfcmnnmqnoquerepraitjcnjns fae-®"’'
fii^Hsinofiaevidentia utcoTooda^ X^amafiuans neficip vomitas fimul & nuxas i^guinolentas
ftrfetma^emc^abiufrigidam,jaimoUfiatn-- ce(6mnt,& intra paucos dies integr^valetu-
qmhamr, netenuispmi etiam tegamemifatieiis, ^neriitreaperara, inultosqae annos intofnmis
feSasnudabati^iaetiamafertridierecordecon- fnpervmyitegometteftisocolarisfumjcuman-
cMefiMisftslmeriiius.iaerrrtembretichiaattraais no i6to. Principiingraviffimo morbopermen-
aerpteexterrefaUishamerilms, difficiUrejpirittiene fesaliquptadeffem,atqueea,qu2icripfi,exip(;as
'' lahi>rabM,fjiuifimt<>?aataliHUiaBcanfifeiitis, &uxoris rcladoneannofarem.' ; .

— ' aliampericardiiariditatiimpitta?ida(iim. Maka -——-■ ' ' '.

ihfer^adignainjn-axiqJtiMaaaUmdeoccxe^ ^ OBSERVATIO XXXV.

, mttfmit.Sjientamen,fi>eoclememerimniteme,ex fiexfisittuJUminJcrotitm, ,

hisecatpiuimKmmdisTMaliijitaadaemerfertsttu, '^TObilis quidam drca Laufannam , Robert
, ^inUm^tdlkoexaggerandotecum of eramloca- -^^du Gas, Seigneur de Ia chauxnominejcutn-

t«rm»./aterimtameaFab'rme/ari^meaeeptime,aaDoiSi4.menreAugai[tofaagoscosBedifftt,,
dam etiam [appetit yfergetuamSfortamnamter vomitu ade,6 vehemeiiri correptus fuit, ut inte- '
exbrttaref^taispraclkrislaboribasfera etiarape^ Idnaindextramv^namcumimpetudctrude-
' feritatisgratiammereri. VernejUetiescoeitabis-, rcntar.Egotertiadie.morbiunacuml3n.D.A-
deheminetaiflmUeJisJimedrcapieatisfmecogitare BELEROSCIOjMedicdLauiannenficeleber-
ieexf ima. - fate (dfijadmfelicisjimeage. Hac rimo, in auxilium vocatus,in maxioiBangulIiis
maria (IrfyleBxeelleatisJimil^iri Dn.taaliKroke- ipfum invenimus." Dolor enim vehemens, & vb-
riraptim adieferibeLagduno. tnnusfrequensadetanc.Allhibitoficculoexradi-

—-r—-- - - cibus herbK,iloribus,&feminibus emollienti*

OBSERVATIO XXXIII. bus,lenientibus,?£difcutientibus,inteftinumm '

•' J)eil>veteratodolt>revemricitlt,fjusdemque ftumnaturaIem(nontamenfinemaximoIabo-
cirmpenditrficuratiene. rejtandemreduxi, couvaluitqueieger. .

fuiflet, nec ullis remediis ventriculum roboran- (ihi coniacia fungorum, queifympto-

tibus,autperinferiorapurgantibusIanaripotuit mata eonfetjuuta.

fttr: tandemqnecxconflfioDnaD.Danielis,'^^Obilesnonnulli,aliiqueViridoiai,cxquo-
I>aniels,DusbufgmIisClivorumMedici celeber- ■^^rumnumerocla^miviri.Dn.D.DAMEL, '
rimi,vomitivumaccepiffet, frulfumcorii,laridi Medicus DusburgenlK Clivorum, j& Dn. D. '
fumoexficcati, quodanteduos annosinopinan- KNOIISTIUS Medicus Trcmqnienfisquoque
ter, cum difficultate, tamen dcglutierat, maxi- fuerunt,yirginesitem&matrontenobiles, cum ’
ma mm admi^one aditantium evomuit, & «>Beigioperviridaria,prata,&nemoraobam-
brevipleniflime convaluit Urinam fempercauG- l>plarent, &nnusalterum alteraravejocosefu^-

femotbommtamfaciledebella^ipol^ent.'.TI^c g'speteret,domumquereverfieirent,labiaDn.D.

«relarioncipfiusDn. D. Danielis, amicimeiin- RNOUSTII eadem velperl, ac interim dum
tegerrimi habeo. uoenabant, fupra modum intumuerunt. Mos au-

■ “ “"' ' 1 —"" ... '^umilliefat, utconrihud ferebarbam digiristra-

.-OBSERVATI.O XXXTV. fiarMatque adornaret, quodcumeadicquoque
Sxefufungorumfimptomatagratdjpmdfi- ^°“a“anibns,tjtdicifolet,feq0et&labiadigi-.^
quuta,uhittiam de lapide teloar, “ fzpiffime atrigiflet, mirum non eft f cum

„• ; - „ veneno&m &lefhiferamih fecontirieant *

vefperamdoloretorminibusquemaximisveritris. ^^n, aepofteradie, crimiquamStapedia^- ''

nec noncardialgia correpta fint, mox quoque qnamDn.D.Danielfeeumferebat, applicuilfet,
^mitus&fluxusventnsfupetvenerunt. Pruno brevi convaluit. Hzc ex relatio ne DrnD.Da^ '

■ - emerer,o. ' . _

voluntariefimul, &fu£iores frigidi proSiierent, Ex Kis videre Hcet, quain periculofiis fitefus«/.:
inteUcfttts quinetiam, omnesque adioiies dimi- . fungorum»acproinde e culina merito eos ejici- G»Un. d*
nuerentur. Mediet etfi fiimmam adhiberent cndoselJe,-^tiamfi enim nonnulli edules fint, *^'”*®^*
diligentiam, morbus tamen medicamenta prse- .utDiofcorides&Galenusconcedunt, malignam^ '
cellere, caquerelpuere videbatur. Totam itaque tamen & venenolam qualitatem in fe Continere
coQiem veluriin agone contrivit* Altera dic quoquetefiantur,&itaqaidem,utfelediores, ^

iopoftprovoGacQyomitu,aifii(;erquaterveev^,
tfiitfdtur, — mmiTct ; dolor aliquo modo ceiTayic j&quipau,',

lacum Lcmannum Ha- ante mecte captus Scfuriofiis. fuerat, paula-
HtuitofuSi&quadragin- timadfe rediret fapere ccepit, fedqjiiajnquig- ,
is, in convivio quodam tadines &dolores-adhuc iaftabant maximi,

)re veneno inquinatus cvomitionos fumptp jufculb^, & Iiaufto Iadc:a5'
ft circa undecimam oo- m^-gJaiino, circa decimarh no&is nonniliilN^ '
L doloribusiatisfecifTet, penthis&confe^onis Alkermes,cum:aquaciii^
rt, quas circa defunctam namqmidiffolutiscxhibui :'quievit latis bene>^
nmifit, & 'nave traje^do noa:e. _ Sequentidie dedi-poriunculam purgare

i, narrans omnia, qiiK quoties.fubdudla eflet, 'deiride^uoque infu&\;
iderant. Occurrebat yiniablinthii, mentha, cardui benedidi, Sffi-.
dni Hippocratis didum^, oiiiibus, qu« yentrictilum roborant j ulus-fuis^-:
adhibenda eprmedia: lH,mtra paucosdicspleniinjneconyaluit.'. ;

im adhuc in ventriculo^. autem hujurdoloris fueritcauflaprsfj* -

Itionibus, aliisque.indi- pua, non facili per^cdumeft> Cui3i^lioqu!p^^' -
& propterea infigni'ac qua.illa-latis fit ialubris , fons iBe prs dm
orio opus cfievdderem,' jaiidetur. Xlunamadftantcs diligenyores fi^

'Abaudus quidam a^la.
^bitans» Virrobullus.ph

dis'natura m
ille vero gravi
erantagenda,
lacu Lemann
'horarfrrcxtam

antia (infufum enim ut daretur, violent
inonadmittebat) cura fcrupulis duobu;
tionis allwrmes, Sc nonihil cornu ce
^^raparatisCxliibui. ^dem^dic cum ’
vomuiffet, dqlpr dc incendium venti
Dtoferercmiferunt- .Deind^ fingulisdie

.4afe^uuu

nini, Erafiik^vte
etemioriibus men* -
mibus vifteramab

KTIO XKXVSLK:

frigidi ingens dohr ,

itricttU,

C E N T U R I A IV. . 319

avis afflans innotnit. OBSEKV ATTO XLt . ' 0

In- njirofs fotm ahflinattiAcariam. '

srimevorelrigcrantiaiSccorroDoranaajVelnri ABEL ROSCIUS Medicus Doct •_

CTum factis 3 decoaam agrimonis & vcronicati GUILHEEMO FABRICIO Hiidaao, Chi-
•nmfyrupo berberorum Cqnit>“s & nirgp pr^lantilTimo S. P. p. ^

raCTOjbngloflaj&firnibfamcoaafncranticopio- ■ capo,flactdi^dehpcfKhjeBot ^ ....

se ■^plnavi. Tandem convaldt, a cachexia fare (fle. De mevictjftra immtii nhi henevelentit
qaoqaeplefflflimereftittofni!:. Sic;poftpran- jiKeiiafrenmo,(a(peeffaiojfarp..Otfpv(aipi!e.p
diam in commodam ceffit, qaod procul dujjio mamdeh^drefe, cmuanmploerae accep(Jjem,ti.
jejuno & vacuo vcntriculoipfi exitiofum jletbi- naranofram xut dter»m !i'dtf>stttere deaevirS',
fcrumqueiniSet. ' o(fttttlfetfant/edomitsKee'a§ilIio,p-otUe,^m

' 4U)ngefecus'cum duobus Civibus Coloni^ fifvifttitxeriimeiwavifimi&dm)irmiim-ie,ae
’Aprippinsc.,«tcubiasnodtar.nasagenubus,circa fere me freSftejt, acvd&mmmio.famcumdi
Annum ifito. advenifie aColonienfi quodam mrud eam hife-iiammihi inmaiteiraexmulup-is
Virq btie digno , narratum mihi fuit, .th enim redega-iitjifeaslxbentrr a^emitmfaxciidefirt..
cu.min publica platea Qp SCriDJatrfmdlinS^gaft .pdt^uttHedefderiorejfbndtrem. biheUHmtxumde
- jendifla) ante^des mcrcatoriscujusdamjdoU- amhKftimtb'm ntifer edanmeumferlegeremtixr
lun aqux vitx plenam nofiu offendiffent, tam cxndumrmriifmt^ m?i filamerxditioxetx tuam,
af&tim -biberunt fequeqti die ambp mortui fi juitett tiu pape candorem ferfficere,
feperti fuerint., C^apropter juflu MagifttatiiS' txm mihdtnm alm de.t.eperfxaderejiejjimi,
^mpliflimi.utqutfejpjbsinteremCTint, perCar- patefacere. Id cemsfimeajferam, te nonfeliimm '
ni6cem extra-Urbeni.,adiocum fuppbaitradi5^ h'dccivaate^fedmmaHehetm^Sabaudia,citi-‘a
]®idcjnque,,utalii5Vclutigscmpfarpropeneren--a®!aa»f comriverfiamprimu henoniu) in ane
iur,fepultifuerant. - - . MachaenuamentadrgnHraiac-Jfgnisfpiahahe-

'—^---3—^. n.Ve-nimm adremredeam, lOadestiiaimihinmc

.petmstee tdtd-

OBSERVATIO XL.,

De fluxu hepiuk<>.^ & rejeClione fahflamU

acftfeUhriviierreffondxre dacrem
Nebms (gurdam - ' • ' '

pii memoria Alh.Rofciiu paxin Medicam apud '
'DelfhirMekxme-ret,inydrifemmaIa^mAfcf

A Nno i«bp. meofe Martio j nobilis quidam “^Juf^caAt^SiK^mL
Freiburgenfis Hdvedoram , ®iifpar 'i>b'A ':^i,iCdiifirmdtalabiraniem
sptarnmdn nonnne.cum obftradionibus vifce- raediorum genere abhorrent
■rum,di&ultateanbel.tas, &tuffisda afiquan- ehrdattiatq-perfeaefanmit-mmirumeidixit-.Si
idiulaborafilet; tandem fluxu hepatico correptus ptsfinOripmiflmeDcmmt^a-JlperfeBeabhtd;
t^quoque fum , Ego una=cumpn.D.SebaftianO ingIn,it,emristumore.likerevadereMeflflmve-
. _»o,qus^publ.c*Medicoord.nanoi,n^^y-^,^_r^j,^^^

confllium adhibitus, ipfam fab%ntl3ni hepatis. yes. Hocffecerisbnitifemperefbercte finiiati rete
veliitibaculoconaiflam.&inpultemdifloluum, ptetiimiri.BecauditaconlUioNohiiiefAimlibii^
nec non excrementis copiose permixtam, per enini‘fom'imperavit,itaittper mcrtfeminteirrum
aliquot di9 o-bpnrajnmus. , Hoc affeaucUm nthilprerik,U(iaidiha«fe-rit.r!r-Pnus evafit'. Eenb:
per paucos dies 1 Aoraffet, ac fcMs auda, vires fair&kteque d me amari cenltibi :

yeroimminut£foiireDtjnatursdebitumtandcm.^^j^^^_j_jjj^,^j^jj^^^^^^j^^^^^^-

. ‘p?noi''i‘- , materlMariontuPharmaphetaJamiqaJamkii

Caufam autem bujus fluxus fiiifle Turbith Daufanna quarte-Nonas fixtdis anne ChrUhana
minerale Dn.D.Nicolaus Pacoras, Reipub^cz Epocha. tdoj. ' , '

rtfa- Freiburgenfis Helvetiorum Senator prudentifli- ty^teramhifl<>riam,deetbax«AiDn'eaquainhfa
ae- mus ,& Medicus ordinarius, mihraueruic anno dropeo per umbilicum, cujus-meminit Oaris/imub'
iSi5.i«,Martii,_qui&defcriptioncm,mbcllar^ q}n.-.D: Rofcim,inexirdmprA:edindsepi]iola,ie-
vat.tqS. vtderepeterii:

1’°'?®“'. exfpeciebusdiairidisjdiatragacantifrig.floribus
■ Vnrbith mineralis. '

(quibus iger;" ' "•

Uau.fiisfue-c _

, OBSERVATI.O XLIL

1 affeSibus hepatis & pulmonis non temere es- -

hibenda effe., ^nete & virtute .nobiliffimum A'Dierofos humores hydropicorum evafcnaria
^^dos,Pmlus ^gineta rel^uique'Media fe-^

VirumDn.Benedidnraab.Ei^/tfr/i.R.eipubl.B^-

morboobiiffe 9 esjrdatione clariifimi Viri Dn,..,quiderh in oppoficapane viTcem affecti fa^aiTij
Paulit-enmii habeo: qui. hibftantlam hepatis laudant.Egoetriredionem hanc non improbam,
^cum, paulo poft obitum Bobilis agri Bernara ^at^men'evacuationem hu^*pris fcrofi cpnimoT

' _ Dd 4 ' ■ bra

5i0 O B S E R V AT.

OhL 4^turaeo tendente^umbilicusintumuerit ptopen-
amnxdiia deritqae)fieripoffe,ciim LAOiffiNTio Eb. i. q.i6.
aftiaa- leptio. DilaiatarenimaEqnandoTCnaumbilica-
“'v Z‘°f- hy<li'opias j itant fcrofi hnoiores^ S qnic-

"4 »«»**qnidpratter nataram in jpib hepate continetur,
intfircfi- pftipiam quoqueefflnerepoflittnti ei obiervat.
eii 4iiw«- 47.cemuri£i.videreBcet. AcCednnt&obler-.
tur. vationesrarsE virorum doSiffimprum, Antonii

Beniveni&LAURENTI1. PnelUrn hydropi^.
aMedids pro deplorata habitam, ex apertione
umbiEci ^ontifactacuratamfuifle, i)n. D. Ro*
iciusMedicusdoSiflimus, mihiqneanidffimns,

- 'ctrervavit. Hiftpriam integram Leflorin edic¬
tione Centuriar 2. Obfervationum mraram Chi¬
rurgicarum obfirvatione 5 8. videre'poterit. Por-
rp etfi apertio umbiEci in hydropici| ad expur^
gandos ierolbs humores commodiflima fit via,&
abfque periculo fieri poflit, multos quinetiam
hocremediocuratosfuiflc.celebrioresMedicite-
ftentur : attamen hocgenus, remedii non lemper
' prodeflefequens oBTervatiofidemfacit.
dhrtrvat, ‘ Anno IdII.men^eMajo,muEert^jgintaan-
norum ietatis Alcite laborans, cui umbiEcusid

rimo, 8cmihiaddaa:afuit,& quiaviresntcnnque'
conliabant,ac natura viam nobis mbnftrabat; ut
umbiEcus pungere'tur,deEberatum fuit. Inlli-
tuta itague optima vi&us ratione, purgato item
■ aEquotiescorpote,&quzinternavifcetacorr6-
borant, exhibitis, umbilicum przfinte pr^difio
Medico multisque aEis Icalpellopunxi: Aquam,
.eaquidem, quafieripotuit, difigentia, paulatim
. & bis folummodb in die parceque extraximus:

. Nihilominus,tertia poft pundlionemdie, vomi-
'tus &cibififtidium fuperveniebant, vires di¬
minuebantur, & intra paucos dies^animam pro-

^epaicuhjadjfi/itmecia-atimefera^giaa
. ■ - frigidam^ ■ > .

A Nno ifiio.menfejunio.quadragenariusqui-
dam, vir robuftus & ccnopolain thermis Pi-
fttitm. perinis in finibus RJiethe,dyfenteria aut potius
fluxu hepatico correptus filio Multum enim pi¬
tuita: & lerofi humoris adinllar aqua:,in qitacaro
^ . recens maiflata lota fuit,excrevit, ablquc tamen

,Jft'’j*3ifEcultatcS:dolote. Suafit quidam, ut jejuno
tU puu ventriculo maxunumhauffumaquznivisebibe-
MAliiu- ret. Exproximisitaquemontibusfibinivemad-
vam. ferendam curat, eamque adSolem exponit,.qua
Equefaaa,aqUam,<juzfrigidiinma,bibit. Eadem

quedie planeceffavit. Sed paulo pofi; doloreac
tenfione'hypochondriorum,przcipueeregione,
hepatis, correptus fuit. Ego cura eodem anno
menfe Augufto cum SereniffimoPrincipeJanu-
tio B-adxivilio &c. thermashalceinviferem, in
confiEum adhibitus fui. ,Tummanifeftamdu-
. ritiem tenfionemque e regione hepads invem".
AnheEtus difficultas, dolorque ventris adera^
‘Impetitus qumetiam, cum qmniumanuumlaffi- ■

tudine maxim 3,prolfaatns erat. Egofcme&tque
iterum corpus clementer expurgavi, ventr^im. ^

unxi,8£ vinum ex radicib. herbis,floiib.acc.ape-^‘M*

rientibns,partesq;nobilescorroboranhbns pr&

fcripfi,yi<2usque rationem inftitui. Hincm^
liufculehabereecepit. C^dvetopoUmeumahT -
. itumcum eofa&um fit, ignoro.

OBSERVATIO XUV.

De d«elms lepiddkis ingentis magnitudinis,

' inveJicafeUisrefertis. ■/. -i

A Nno ifii2. II. Februarii, Colonia a viris cla-

^rilEmis atqtiedb.ailfimis, E)n. D,'Johannbcatas
Fabricio & Henrico St^edio, Medicina Doao. wAi.

ribus longe celeberfimisjapides duo mgenus raa-
' gnitudinismihiexhibitifuere,quosDn.Fabriqns - ^

ipfemetexvefica felEs Comitis cujusdam feptna-

genariiinErfBiaexfciderat.lInHsoblongusakec - -

fere rotundus eft, pro magnitudine tamen non
ufqueadebponderofifimt. Majorenimdra-
chmas quatuordecim , minor verq drachmas
quatuor &femis folummodd pendet, quandoc
quidem fpongiofi funt, &perlaminas concretis /

fed abinitio multo ppnderdfiores, neque ufqiib
adeoduros fiiifie afferebat Dn.Fabricins, qnbS

& etiamnunc in ipffs lapidibus, pracipne' in ma-
■jbri beEd coiifpicitur. in ipfo enim rima hinc '

'&inde(uffolenteffeinEmo,cumdfoleesBccaa '

tury. confpiciuntur. Color aEquibus in locis

«o_«us,aEisvttbinlocisad nigredinemvergin,
DeEneationem horum lapidum ad vivum fa&m '

dono mihi dedit Clarilfimus Dn. D. Supedius,

amicus meusfingularis,quamhicfubjungerevi-■

Major lapis' ex una parte, ubi A notatur,
tantumexcavatus eft, uttertiamfere partem mi¬
noris'excipere poflit, eamque a, continuafricati-

one umus contra alteram ita excavatum fuiffe,', -'
certum eft. Przdiaum Comitem per totiun
vitam fuam robuftnm, neque morbis ufque ad- . ''

eoobnoxium fuiffef nifi quodahquandriicten-

tiaftboraveraty tandemq; circa annum leptuage-
fimum2tafis,febreconrinu3eaquemaEgnad>- ■
uffe,referebat Dn. DiFabricius. A midris au- - "
tem annis, quotiescuhque in kao fefe ex una ia ;
aheram partem-circumvolvMet, pondus ma-
gnum,raoleftum,&exnhaihdcerampac- *
temdeiabens,eregione hepatis

perciperepoterat. ; .

OBSER-VATiO XLV. " expri
t tenmmucijftmo Saturno -vea-
’s,deiiffiatcaappofi mortem '

repma, • _

quUam Aventicenfis v JOHANNES
SSELLANUSnommejCumquadanwlie Og
violentum corporis mjotum in itinerefii- - ^

am ihcaluiflet y&hauftumfngidsbibis- j
correptusfum CuinatKem^riullum^d-
Medicum rationalem, variosverbEm-

Wnonnu^ prarfcri- OBTS E R V A T I O 'XLVIL "
tdiaftarlcelecirereex* • ,, -/• ^

,ntiaaaaderat,alvamq; ^^^trona quadam mtUtum ftngue^tm per
>ebati. Tand^m ip. A- _ exeern^t, ^ -

i impo{uiflet,pra*fente \>fAtronapiaacbonefta.Dusbur^.GbVpfHtn:
LAO Vireto, ejusloci habitans, quinquaginta drdter aiinoram S

itris excruciaretur, ultralibrastrcspinguc
: per feceflum rejeciflct; Poftea enim Ej
nvaiiiit, '&ab omnidplorcliberatafurt. l
:em. pinguedo'illa a jbaj puriffima, peliic

GENTtiRiA IV.

tes^nun varietate .mutandum. -.'Jfoli. iraque
v^um e &3 qmKi<&imt:. $emdre&e£i^m
na^tenos eftraatandum: matara quippe: tem¬
poris catiS, qnodT^e aate fe&im&erati ita
mutari vera ratio pler4anqae fla^tat, ut cumipfi
dicant rede non fieri, fi mm^r, contra
Veruas'clamet, rede non fieri,nifi'tnatetar«
quia utruroquetunc erit redum,fi erit pro tem-
•porum varietate diverTum. HadenusD. Augufti-

Cotonis Agrippina idem fere mi^ con¬
tigit. ■ Quidam ex domefticis Dn. Gualteridel
Pracopi^mempriar, Virivirtute&pietate oma-
iiffinii & Corapatris mei obfovandifiimi, cum'

Ophthalmia laboraret , ac ego advocatus
purgato corpore, &iiicisa venajcoifyrium quo-

tusfuitargw. Poti:^esaliquoc,cum materfa-
miUasi,:Dn. Lucretia |el Prato,.Matrona pieta^
te &finguiari virtute ver^ nobilis (quam hono^
ris & reverentia caufa hic nomino ) eodem
flSFedu correpta fuijTet, & fu^u pracedentb
-de coiiyrfo, quod ipfi reftabat, appUous^
fet,~dbIoraudirseii,audaqiioqueinfiammatio.
Pofteradiecummeadvocartdumjufiiireti qudcj ■
quslb, mi compater » ajebat> domeftico meo^
prslcripfiftimedicamentum,quod ipfi tam fa-
iudferum, mihi vero adverfifiimum fuit? R.e-

cif^ui: Tibi adverfiflimum, quia me infiio tu,
iplamct id applfcuifti. Ut igitur videas j quan¬
tum manus Mcdici pptiit prxftare i en protinus
idem collyrium pr^parafao, tibique applicabo.

Id cum feciffem, corpusque levi aliquo medi-

tione Curata*fuft. Hic autem, Vir clariflimej
perpcndendiim. eli'; collyrium ex lade mulie¬
bri, cum aqua .rofacea & plantaginis mixta
confedumffuifie : quapropter ratione ladis
(,acidum fadum collyrium , acrimoniam cqn-

■ traxerat , dolorCmque excitaverat. Collyria

Itaque , quas lac recipiunt,'fiiigularis fere die¬
bus renovanda fiint> ut afibi juniores Chirur-
-gos'monui. , ' . ,

Urinam Itaque j Vir clariflime, feplafiarii,
dUm Medicorum pr«fcripta medicaniehtu dn

■ proprium ufin;i atque commodu^iconveauncj
morbos diligenter inter fc diftihguerent j cau-
fas, statem , habitum corpofisj tempus anni &

Imjufmodi, dequihus monet Gafedusjobfer-
varent. Dn. Merula ,^cnim corpore obefus &

.pituicofus erat 3 Fiamingius vero macilentus &
biliofus; Dn. Merula fexagefimum tertium an¬
num aetatis fus agebat, Fiamingius vero vigefi-
-mum feptimumnondum attigerad DolorDn
Merula ex cruditatibus & calculo renum j quee.
natura expellere conabatur , & proinde balne-

ipfi profuit: Dolor verdFlamingii ex --

mationc hepatis copiola effufione ^mbris
hiliofi ad inteftina, originem traxerat. C^apro

_ balneo concaiefada exficcataque eiJent, mirum
'noneft, febrem reliquaque l)'mptoraata proti-

auda^fie. Scdep.urqaearsMedicapp-^^^r
,it,ut^amimpenu,&hujusmodihomines»
qai (,ut Plinius experimenta ducunt per

mortuos» de corio kumano ludere» aliosquej
qui vitam fere integram in ftutffis & praxi Me¬
dica confumpieruhi, quantum quidem pofliintj
opprimereatque reprimere non vereantur. Io- ;
terim ego quantum J3eus virium dabit, ut cla¬
vum redum tdieam, bmnes nervos intendam;

Te hadenusideril feciii’ei& iiipoftetum fadui
tumjdTe,certo fcid, ’ 'ljliitaadTeicribam,cuni
qnasavide exfpcdo,Juas accepero. VaIe.Patera

q,B S E R V A T I O l!

^ fegf»«' caic^ alia nonnuUes dfer. ,

■vationedi^aajncadavtrercperuis.

Vlrd prstftantiffimo Dn. GUitHELl -FABRIi
eiO HILD ANO, Chfrbrgo periaflimo,

'feirat Blartdiiim Mediciat ‘DiSor S, E. D.

P r ipfHmte mprr vidiJfe.jUavemihifm^^jg

^te ferUterdUalloqui, jucmdifimum.Ampl^i^ <. ,
im^frClariUtmeFjdBRICI, ariiiMachdamade-
■S:,mcintimJ^aHfaixadomic:Ui!mreverfiu,^nm

jamaccipefrmmamt,bfervatiomsilb,amra,c>sjm
dmeapudtehahtaJxa>miitio,adfiapei!dacalculi, ■
i>i-jepafe!learepe;-H,hijhriamtUa>». - . ;

-«1« d«kiani,

mmfarodebitap^filvijjit, aktmoJdectrabrUpra-
ximee§xxiami-,fofldituim!»,eara^vatde>mle-
flamilhm,^mdprafigmbat,-coyp^CcxU conpaic- -
tkmm,exT}jfpn(xa,Marhpxo,S-'yefu:tcalci4o
tadavrr,exjig» affiammdiJjicariperChirKrgxm
cxravtmui>.(jmtnnsy.ltafafm»aty.ra modum ad-
.mirabihacS^eximia.Pnraothoracuix cavitate

«ijier pHlmonis hbii fucemgemi membrana -ur.a^^a'

cum dextro Ita tenaciter adljorebat, ut admedias
fuirefaaae,&frmma puris tjuamitittecopiavire-

fertaf.ftcut & dexter ejusdem Itmdus plane &po-
derofus,vix tirfumma cum avellipoffint.

Duplo maforemfilttofabliantiamolemcorLaurn
jattmedtajumtt^tnfuafubfianfit^alhaglandu. .

troBumpra ctht vetrtculutpcxnf eximus, ui

■c}athtunmshaudadmttterepof.tmenfuram:tsve- ■

ro mera htlepxrrttcea ,cumptiuitajunaa,t^-pariia,
tibus vemrtculttenact£;me:adhareme,planerefera
tus er at, ut cavitas aStmpleretur. Vkertus erat hea
par exangue^ retomdum,debitam!jua!rtitatem^

turper Ugamenta^dam, jicut^ reUjua ime- '

■ exhmdgalhicabat, ^ ■■
cwtreSatione infru^i
wfupera^

pnaperitonao. orideon
plane vergere dtxifes, n

abiret,plusjHfionat«r-alemma^ttua!r.emJuperic
hat, arenula, ttsque tenuibus,faut (f feromulto
fefertussrlit.T>eram,amfaccHl«martefabrefaau
iinifii-um renem judtcafes, hujus enimfous &figip-,
valebant, fed ob ureteres indeim-iundos, ejr vejki
flanrdtos, oh valvulas in interna cavitate ma-

OBSERVAT. CHIRIIRGIC.

tUuraUs qiuidmtmd& refe- Sufaftantiani cordis:

\€mtentam(p^imenim^ leiiduplo excedentem j t
firm^famtnfiitamGerie^ efle arbitror. _ Extenuat
:hori!idfuilfeJ«!cefi,iid tm- illam indidfeSionibusalic

cAUaliUa

abfetvatam ^

i dilatatum fniffes admira
lenrationecalcuiij qui pr
ferisfiniftriaUtadJacebata

!rat,d-'nih«iiei:p^i>'meamariferge,§-^iii
efiripta, di rnettari mtkJufiipe. Dtiiiim Gernr,
2,J. eAprtUs-Aiioredempimmhiii&iff
Iklagnitudb & figura'calculii^

fHueret i nec alteritas progredi poflet j pauhrim
& fubfiantiareniSjStipfius membrdna UUa cuin
uretere j in formam lacmli aut petas ^dnia at^

hydrocephalisi non foluinih iplafubftantia Eerb-
bri una cuin membranis^ verum etiam ErUnium
. ipfum mirum in moduni (uti tU ipiemetin mU-

tb i qu^lb j magis idintenefieripotuifleputas?
Mirandam formam renum in cadavere juveriis
tujusdam j Andreas Helm Weiffenfeldenfis, a
clariffimo Philolbpho & Medico t)n. Leon-
jlardo Dbidio Norinbergenfis reipublica: Dr
Medico ordinario i repertam fuifie j teftatUr

Caicuios ingentis magnitudinis ahte men- ^
fes aliquot mihi oftendit Dn. Daniel EpifeopUs^
Bernenfis, Lithotomus excellens s quos iple di-
yetfis temporibus ex calcniofis eXtraXetat, At >
■ ego calculum > qui magnitudinem Ovi gallina- *’
fei multum excedit j ex vefica nobilis mattpnss ‘
eXtraxi AUnp 1598. iS. Julii, quas & annum
lAii.ulqUefupefvixit. -

Anno i d 0 i. prima blovembrisAndream
Vitellium, oculiifam ,-St lithotomum intrepi-^

observatio Lt.

T)e CoIckIo iv^ntU magnitudinis , exijeficd

Viro Ciariiiirnoatquetlodliffimo
t)n. PETRO BLANDINO , apud Geneven»
feibofiori Medico celeberrimo,
GuiMmmTnhricmHild 0 iiUiS.?>V.

L lterzmai i Vir ClarilTime, antepaheos dies
mihi traditas, tam gratar, quamquzgratifli-
masmihifuere.admiranda enim quamplurima&
annotatione digna continent.Et profeflb mirum
cft, quomodo zgeriftc, tot tamque graviflimis
morbis confectus, tam diu fubfiftere, luperftes-
que manere potuerit. ^

u - Peauserofi humoris plenum, & linifttam
partem pulmonis, pleurz &coftis, mediante cal-
'•lo firmiffimeadnatamfmfle, in quinquagenario

i juvenis cujusiEm,
uhann Groten no-
T Eberhardus Ste-,

, Vitellius calcua
i2.,cumHadeni
rzlentibus ;mul-
bus fideiifGmiS,

OBSERVAT.

Oif. ^idefne,nectibitjtUitmDdisitifi^iicihymristu)flri
e fa. fonaationcjKdatnatura,ignotam-Deinincorfore
t<,ttmtit^n«rrhitohMc,n«Baparsfava(gtnerali-
tarfanitatUnomine acceptojpraeripsiecar, reper-

tafmt,!jmdtiemmj!tamrtiite^iimf»hfia«tiania.

^itudine:famiiirosinptbiupe^errepotmtMfic&
correjpondebant ea,ijHa animipathemata Scmtier.

CorSs attenuati ac Telejio ad ttmicamafijtK
■ exentpIiimprodii,fedtjitiddeatfceffani^erincorde
. . vifi ahexceUentilftmo PatdoOgredoia^otan^a

amico,^ vere amicinomne^o,pixnius ofcipe-

re poterie,judicabis. Inci^jil^s mntriailum ita
raro ad^ingivere affemias^fedhicoifubita potus
eventricuheduBioneabhumidisUfeUu,inreUipiis
corporis partibus ab hepatis retorridam f^ftan-
tiam, necaUmentumventrfctdumadfiringi.

jjpprimefitti^acittuadetatitarenisdUatation»
etrguta raiio,nec vivo carens ^ privato exemplo,
fdmepijlok tiarejpondens, (^^ssajliunculam, tptd
Vsfiet eal- proponis Jibare conabor,fid breviter,!;^ cis Homero
tubueoiusimofxdSf QMenimhic.velapandam} Q^is
fieileru, cujtescolorisftteritcakulus!item,anssju^stSrjio-
litusf Fuithiccineritii coloris,proutfempervejica
calculusobfervatur,iniijua!is,inapicemvergensi
asl fitnda enim vejica rotundtts vehtti erat^unc ad
cottii vergensdectivior,^ multo acuminatiorinul-
- libifatie er at aejualis,fed planefcedirofus.Geometri-,
cataam renis Sa^aphen mirum in modis approbo.
InEcjiafin rapuit me veluti caksdidte vijt tanta,
tam^monfirofama^imdo. Quin inio e§-tiecroci
metsdliciinfelicijuccejjud te fcriptamepijloliu mi- ■

taBorUperchpmiamprapeiraiorum exhibitioemuU-
ta, ni ^ep^oliumlimitestranfcenderet,(^tabella-
rius strgeret. Veriim de his plenius alias. Qtterum
^aspojfum animo concipere gratias agoiproiamho-
neffaCenturia exhibitione,!^- tui ergatnejpnceri ^
nivei animidemonfiratione,polliceorijue,meino-
mnihus tuis mandatis de filio tuo perho-nefio ne la¬
tum unguem difisefiierum. Hale, ep- diu incolumis ,'
Deobenedicente,viveauamhenefiifiimamcofortem
'' meonomine fialuta.T 3 abamGenevaii.Majis 6 s$.

Fxpotuvinirecmtit,atnendumdefacati,re-
temio.urint cum maximis dolm-
husfequutt.

^ ^j^XAQltavariaque morborum genera exmofto
ehrmia (fi vino recend oriri,teftantur Medici,Mu- ,
eaeseif. ftum enim( Galeni verbis utor) licet coquatur
mia. M»/fisEgre, craffumque fuccum Scinflationes gignat,
adtu. al7umtamenfubdncit;itl,quodfiinterdnmeffi-
cere nequeat, mirum in modumnocet. Hafie-
nus Galenus. Hujus quoque fententizeft 4n-
tborScbol^SaIemitan^e,&omnespr6badMe-
did. Dyfenteriam inducere mullum ac vinum
recens,Foreftuslib,aa. obfervat.31.affirmat. E-
go idem in viro robuftilfimoaccidific memini, u-

ti fufius in libro meo de dyfenteria declaratur.
Muftum ptcEterea& vinum novum ,propterad- j
mixtionem.ctaffiuumpartium yoppikdones vi- I
fcerum hepatis, fplenis, &venarum Mefiraica- l
rum inducere, & urinam fiipprimere atque rea- e

CHIRURGlC.

nere.^iffimeobfcrvatumeft. <^derele.0t, . ^
aorhiftoiiamadmiratione dynam in 2.centnr. ^

poterit. Hocrao anno ifiio. menfe OSobii fi-
mileqnidaccidit:QuidamenimVir,genere,vir- °^‘ooo^

tute ac do^na vere Nobilis , cum praer con-

fuetudinem fuam poft prandium,& in coenavi¬
num novum aliquomodo laute bibiflet, eadem
noaefupprefiioneuiinsecorreptusfiut. Dolor
»deb erat magnus, ut ventrem in partes dilacera-
riatquediframpiputaret: Aderat & vomitus,
inquiemdinesque maximse. Ego in conSium
adhibitus, ftadmlequensEnemapralcripli. ^

R. radie. Althrea: |j.

herb. malv. SntBc;

Mercurialis

foLAlthrea

fior.chamom^

lambucianaM.j.
lem.anifi . '

^fcenicuii —

' pettofeliitiana |j.

fcenigradanagvj.

Coquantur in aqua ad confumptionem ter-■
■tiarp^. Inlb].c61aiufediirolve vitellos ovo¬
rum 'num. 2. mellis Merculialis Jij. olei anethi
& chamomelini ana |j.fi.falis3j. Milie & fiat
clyfter. . f'

Interim dum expediatur operatio Ede- ’
raatJs, imum venOTs, penWuiti, membrum vi¬
rile > atque os ^rum, iequenci .-iiiimentt» inua-
ximus: ■ ... t

R. l^nguentuJialthsa Jij. i

oJ. Hliomm alborum ‘ •

lumbricorum & .

fcorpionum ana |j. ^ 'i

Mifce.fiatfinimeiitum;. Rejefloclyfte.
re, urina effluere incaepit, & poftqaaih lequens

balneuiningrefluseiret,d6lorfedacijseft,&'uri-

nalibere effluxit. .

R. rad.Althacx

lilior. albor, an. fiiij. telum

- foLAlthtear

malvas crifpae . : c. ,■

Mercurialis ' .

fior. Chamomillas . ^

Meliloti - - ~

fembuci ana M. iiij,
ftm, anili
fceniculi

foMig^danalij.

Inddantur qu2 inddenda, & contundantur

. pro femicupio. His adhibitis remediis ple- '
niflime reftimtusfuit.Libcnter ipfum purgaflem,

& qu* obftru^ooes referant, & vias urinarias
expurgantj exhifauififenjjfed occupationes ipfius

3ii OBSERVAT.'

carancnis inipto progenitz difficulter finentnr ,
dummorbos acria, S^quomodo erodentia me-
diamenta defideret, at locus afefins nihil tale .
fine maxiiHO dilcrimine stgti admittit, praxipue
' mdelicatQlis,ntleqnehsluftoriafidemJ^'ti _

«. NobiUcqidamPanfienfijcamncniaesGonor-

“®" Aoea virolentar contrafla laboranti/aim chirur-
gnsMedicamentum acrefiphoneinduSum uri-

tus eft: fequutadeindeiniammaribSc febrisjili

rinaqaeplanefiippr^afuit,&intra paucos dies '

Hiftoriamlianccerijihi communicavit yirno-
bifis ac ftrenuus Dn* Noel Lovis Dn. in Denant,
qui fa^c-omnia luis'^ vidifie'oculisaffi^avit.

^ eju^demque TOchilcos,*de; minio ( recipiunt
enim Arfenicum ) non tuto Brnuculisiftis appli-
■ caripoffe.

OBSERVATI^ LV. ”

:U(itroniiffa.vidi vnnolis Uboram , infan-
s- ■ temvtrioliiiffeBifmjeferit. -
V^ro AmpKilimo •

Dn. GR.EG01U0 H0R.ST10, Pbildfopho
[ i" & Medico fummo,

; .Necnonllluftrill. Principis ac Dn.
DN.DUDOVICI LandgraviiHaffi* ArAiatro,
rin Inclyta Academia Giefljna Haffbrum
MefficinieProfefiroriiongccclcberci-.
mo,araicofingulari. -r :

D e atrumnofo, ftafu rerum domefticarnm^
mearum. Vir ampliffime, fautor & kmice
plurimuni honorande, antebacad t^fcripfii qua¬
re fuperfluum eflet,'" mine iterum reftic^^^l-

huc ufque alperafitis fuerit.hyeimr :qnapropter

CHIRURGIC.

matris, anverbfimgnismaternns? Hscfeflinan. «j
te calamo ad te ^ribo. la ti lan ng uldma Deccia- , •
bristdit. ,

- • c-. A_ _ . . c«i

OBSER-VATIO Lvl
TtAgnans morbillis laborans, infantem
totum cor^fis morbillis lontaantnatum
. pprit,

t^Bernenfi-i^^Senatoris uxor* cnin, dimidiat
■ fet, febrj:acuta& cjuidem mali^aqorreptaf^

morbilli qum etiam mox per totum corpiiseru^
perunt. Quartadie morbi prjEghantmm dplori-
buscorrepta, puellum per totum ,corpusmorbil-r. '

iis contaminatum peperiG^ : P.b'^betfi cum ma¬
ter tum eoamipfe infans per dies^^quot gravifli-
me laborarent j ambotamen convalueruntjiri- . > /

humidifnmum habet catarrhis obnoxius e{£

Quod prxeipue mdcaccidifleverifimile eft, quod
.obftetrix,.& adftantesmulierGuia5(qu€madmd--
dum matermihi retulit)iiSrahtbIum aqUatepida
ftatimpoft'partum abluerunt. i Aqua enim
fit .potentia fngida, materiam rriorbillorum ver- iMphn.ti
fus interiora, non fiije maximo damno 'repulit. _
Quodeuoqueenim, atteftame,Hippocrate,cor- ' ' ^
poris malum, ab exterioribus & ignobilioribus.^'^ '
partibus, veftiadinteriora,UEadparEesprmcipes,' ,

\ periculofum & aiiquandd inortem adfert. . >'

.Humorenimmorbificusadpartesprincipespro^

^-neIlo'ifto & recenter nato puerulo facile eificerc
potuit, iiinc videre licet, quam perniciofumfi^ p.".
infantulos recent^liatosaqua, quatmdstepida,

'abluere, C^ererufeum puer catarrhis, uti di^ ''
xi, a juventute eflet obnoxius, ^ cirea ftp^um' , '

fifle parentes percepiiTent, ac egp.in/confilium '

adhibitus fuiflem, nervum opticur^'e 3 Us-pcuii;.y- ^^^^^

Be pueris quibusdam epilepucis ad te lcripli,&
quaftionem movi, oiimrum an etiam mpfblex
forti imaginatione pra^Wisfcemi inprimi pos-
'fint? refponfum verqad iicerasliialsetiaranunc
avid^expedo. Nunc fimile fere quid qi;curric>

corpore, & perintervalla applicatiscUcurbituli^
I 4 ^riuarii i6i.f. nuchsfetaceum^quqqueappii-

circanervumopticumcollcdam , adniicbamfe^

obiret. Matronain ipfo vigoremorbij cum cor-
pore& mente fimul, & graviifimeiaboraret(coE-
|)orerationemorbi,mente vero propter obitiim
mariti fui) infantem p^erit vivum quidem, fed
variolisiminfedum Sccontaminatumi utipl^fa-
ciesquoque undique puftulis fcateret. Vixit ni-
btiominnsadpdavum ufquediem. Hzc exreJa-
f tionepis-atqjhoineftiemaaron^, CatharinseMa-
ip. f^^u* Dn.Milou,qua? fiicapudijos vivit,qu»-
qaS^i^etteftis^ft ocularis, habeo. ,^Geterum
' iummop^eex teintelligere cupio, quinam va-
* fjolacumfcecus r erifltou caufii fuerit: Imaginatio

. OBSER-VATIO EVII.

De admirabiU-admodumfitu feetm in utere ,
tpjitisqueutm ruptione.

■ Viro Clariflimo atque Dodiflimo ' ‘
Dm^eEAUpiO DEODATO, reverendifli-
mSaeiliuftriflimiEpil^^i^BafiieenfisDodori
" Medico ordina^Vatque ccle- ''

Citi

Gmlhelmtss Fabricim Hildanus

CENTURIA tV* ^

U-i taiJcisx3x£otm(cetasmmeiiam2Mnas:B.§o Necitemprciprinmiiepat!soffiaumiip&Micet

Olfs • - ficcmi gorpori-t conftltngcy- fcignifidatio , i partium propimjnanim lienis i

Bem,fitusfoetasinmerocontenti pervcrfitatem, me&tetuqueinterceptione, infarfiujaut Ijm-
niaaiiu6cio in hoc calh lenitatis espnferids pathiaprohibetorttnmqnpdtales mferSasnon

n ram r>fh y ifalic fei-tilrat-tc ja'a. ifAfin t -.TTim t|UO(i jtCUT probcfao fuQgaD2r.O&*

apcncEtantefcetufaciamru- do; ureximmodico laudabilis fangionis fingulis
Siquidem Lunispron —

cfoibis, Atoniinexci^tejconftat. H^jgitnrnobisde
cdiat ejusdem inlbumenti a^o. aliqua hydropis proprie dii^lpeoe omnem ipc*
■” rdialgiz^recur- tum ademerunt: AnaJkcse quidem feubypo4r-

tj^^ope^febris oEaCum jam nulli crudi ac pitmtofi humores ia
dubie e venena- totum corporis habitum eSundantur: Tympa-
nitidos quoque, eum nec flatulenti Ipiritm int-

andem mors ipla j haud dubie i

smorbi inlultibus accefidis.

permixti, internam abdominis cavitaton diften-
^ ^ - dant. Nec etiam de hydrope uteri fiilpido e&

' busn^isfermofitjadmirabilcm quoque cujus- potcftjineonqtudcmjiSvel cnidicrafliquefluo^
dam honeftidimae matronie Bruntrutans hifio- res flatusve includerentur, vixfieri polTet, quia
riamrecenfebos Hscpoldquam bis utero felici- pridem una cum copioiidimo me^um fluore
tergeftafle^eIapfisaliquotanniSjmenftrua,quas excluderentur. - -

alioquin aut r^enter , aut dimmutd fatis fluere Exiftimo igitur. j maflam iDani duram ac /

iblebant, lingulis poftea mcnfibus & quantitate globolam, qus ta&i fadlepercipitnrin abdomi-
& qualitate peccantes apparuerunt: poft imrrio- ne, elTe Variorum craflbrum, ^utinoibnimque
dicum enim languinisfluoremjmagna vilco&, humorum, forte&^guinis conererijflatuum-

terim uterus clam furtimque in tumorem afpe->
habilem tradt^ilemque elevari, & non ipfl dun-
taxat matrome, 1^& adftanribus amicis de ter¬
tio conceptufccm facere coepit > donec immodi-
cusmenliumflac>r , ImguiisLunis copiose pro-
nimpais , h\fim de concepto fcetu opinionem
fregit Venter flquidemindies in moiemexcre-
Icens, non amicis duntaxat, led ^ mihi eundem
paulo attentius palpanti i primum non dubiam
de accepta quad^ mola, five ex craflis flatibus
aut yilcofis & taitareis humoribus., live carnea
congerie ex cruditate & corrupto lemiric in utc^
rocongcftis, Ipera fecerat: mox tamen mamma¬
rum flacceleentia, falfe mok immobilitas , ma-
ximel6!ennismenliumflaor,tanta copia, tanto-
queimpetu prorumpens, omnem de concepta in
utero mola metum ademit Vixehimhadtenus in
utero lubliliere potuilfet, quin tandem aliquan¬
do laxaris uteri vinculis , releratisdue qusdem
Valis & orificio, una cum tanto profluentis lan-
guinis impetu excuteretur. R^eda igitur de
concepta mola opinione , crevit de imminente

hyc’ - .....

ftina in inferiori abdominis parte prope uterum >
non in interna ejus cavitate fitam firmiterque af-^ .
fixam.Et&n^tc paucos annos pnelente cbirur-
go,indefimdaqu^ammulierei quaemuldsan^
nis^ hydropica credebatUr>limiIera maflain pro^
prio involucro; {zcd inftar inVeftitam obferva-
vi,aperto quippe corpore nihil in abdoihine re¬
peris quam duriflimam maflam; propria mem¬
brana involutam: qua aperta^ aliquot nigrican¬
tis &fcediinms aquse amphoras, magnam item
craflbrum humorum , & concreti limguinU co^

jecore , utero. -Hinc fit; ut opinor; qubdhone-
fHfllma, & £t juvencula matrona; nul^ haftenus
medicamentis curari, maflaque ifla-l^fim cre¬

te Icribo; ut li aliqua induflria hs
curarepoflIs,me moneas,neccmm gr^de de-
'erittuorumlaborurapr^ium, ValeVirdodil^
flme, & me amare perge^

)re,cumfGed6 fliciei colorejcachexia; pedum
crorumve inflatione,& notabili virium proftrari
cibne, ob nimiam Icilicet lang iiints profufionenii
At cumrieftarisvivifidfons hepar; tum propter
laudabilem fecuitaris b^tiqe progrefliiiri, tum

vires amittat, cacheSicusque ille corporis habi¬
tus alia ratione nori accidat, nifl quatenus fons
vivificus obnimiammenlium profefionem len-
limexhauritur; fit; ut de vera aliqua hydropis"
Ipecie , certam 6cere fignificationem nondum
N«enim pnecelEt liberalior aqusEpri-

hydropictin partibus abdoi
rio ; qust facultati hepatia
poffii (Jceur enim adhae omnis viai expers )

€ldrtJjimoFmDn.D,Ghadi6i)edd3X&i

^CiGuilhelmusTAbricimHild^-

Dc cafiiilisinferioris Ventris hiatronacu- jkifpoh^
jusdaih Bruntrutans; clarilfime atque amanrifli- ^ prtu-
me mi Dn. Deodate;do&e&accurate feribis; ac
meo quidem judicio afle&um. illum .nbndum/^.****^^
proprieefiefaydropcmiledeoDgericmpbausva-
riorum ; crairorum.;>Iutinolbrumque.bamos
rum,in iplbYehtreaffixam;redceconcludis; ia
hydrope enim abdomen ad diaphragma &.coftas
verasusque, huiicferofbhurnofe; ucinafeiteae
anal^ca; nuneflatu 5 utin;t^panite^,a:qualiter
extenditur; Si ita quidem; ut Iciirhi, ll qui fint
ia hepate & liene, vix percipi poflznt. Atinve^

,552' '

quidem e regiOE
^•mr. Scribispn

OBSERVAT. CHIRURGIC.

[amaflaininfcriori7eutrej& cu mtuisotnnibugztemumquamfeUdfnmeviv e. , ,■

perd^ Ci/Luimis Deodatus ,

lacm-' -

tegrumefie,probe onineriam Jhq fimgt oifiao)

qnorlm hydropefierinecuit. Eft igiturafFeccus Cuilhclmo'Fa.hrtcio Hildano^

atqiiedurmesiJkaatm ipfo utero , auteim I' S.'P. T).

pfios concavitatem, omento i melenterio , ant A DmirMii illius ftetus tn tstero conflitiai
pancreati a&a. Video te in hanc fententiam £\ltnt«tumem, rtmjtne amwKYXKndttmean^
inclinare > -maflam illam- duram iutm peritonz- .te^UttttsssusrahUemfiaturAfolerttamyrudentiastu
'■ ■' prope uterum, non in interna

m, ermiterqnea&ameffe. mtrMm^uiMfifaojimfemperfotiiifmrpropfaop^

- " M iiietamenfruSlraomntmps^siferarajofi!^:

na, omnemdedon- vidiatitrfinaaejfiUherainiqKeftreincogaitesuius
mola metum ademit: Vk enim mdos!jueMat,uths!Udm]unaifri[cisfhikfaphis

lubliftete potuiffet', qnin tm* tdjdsuidsc & ommfcia tuam a. mncKJtaa.fuerit.
atisuteri vinculis, referatisque OpenffeauttifKeris^fifulchemmahacdlifiriim

dem aliquando laaamu-—--

eiusdem Vafis&orificibjuhicum tanto pronu-*

a-- • t:-x..—,—, Porro etfi

■i Si-ind^ilhUaqmfitomdechdybistn

,, eeipfo(^irento,pi)create,&mcfentermdiqiBn- taiaufi^tthalttpiaidtmexpdrtsfatisfsi^mft.A^^^^
dohujusmodiexcreiceiitias enata, ac mlcitrhqs gaudeo, tium autem lucem fuiUcam videre'digna‘t.
concrefeere fciam , bifec quinetiam meis oculis JintiptudentiJJimotuojudtciorelimjm, Hocfaltem
viderim: hstfito tamen aliquantulum, aninye- fihieenoferjuafemvebmime-fropterfingularem,. .

. ■ ftraKgramaltSn fit eytrauterum, nec immerito: quoteprofetjuor, amin-emt^ca!idjnrem,omnemopi, -
Scirrhi-enhn,qui extra matricem concrcfcunt, ramdatitrum',^uottescun^fefeohulerttacci^,ut.
aiiiittim pedetentim enalcuntur , & ita quidem , utiali- ^fludialahores^drinJgl!escatiatits,ijuos'indefe/ps- l
»a/t»pr»r.qnando permultos annos tadtu deprchendimon fudorthus, & candida ammij^mficationeinfuhtaf-

poffint ,pr£cipne fi
foerint, profmide e.

lesmagisKi^istyprff, -

I in veftra sgta parvo temporis intervallo:

res oriuntur ; ut apud Marcellum Donatum a
clariSirho ViroDn.D.Geot^o Horfiio editum;

-^candorefuasdfnvalt X

latus commovenmr.Im

lOvenmr.In veftra autem sgra,q:
colligere pofifnmj fere immobilis

fuUicis typis darent, hrevi temporis Jpacio, non fine ‘
animi jucunditate iC^jludiofajuventutis utilitate,
videremusauaamRempuhlicam Medicam, (^iru
ut plurimumpro teffinofasagyrtarum^fophijiarumfentestritme ■ - ^

iribus&fcirrfiis^enti,tnefen- delepra,ejue^ueexamne,jgnis^ueci
,v ■ tpuhltcumedetes.CumenimhoctemporeadLepra -

ttrprofluxerint,exquibustaconcludis,nihiIia yamajallmamiponUnt-.quaderecopiofamfaiiUd^l
- ■ ipfouteropoflcdeIittfcere,fedcredemiDomine temtfsohfervamhem,dnohisnuperohfervatam.

“‘"“"'“'DeodatejidemmeinnonnuUismatromsobfer^ Mijl^inet' ....... . ...

vafle, prateipue ia nobili matrona hujusurbis, Sdatrona ohfet

, nuper oy

tem,falfiMokfiuJpicionelalto-‘‘iJjfi;

^ iUumventristumi)remnubhydroptsfipe'cteiadfcritr-_ ••
u, gefia- ii 5 non item Mola uterina annumefari pofe : fed . .,,1 ^

dumrefcrtAmbrofiusPar®uslib.26.cap.(;f,per clufam,nonintfaMerum,fedforinfecusfupraui
ramos venat& arterishypogaftric2,qU2inute- rum,intraferitonaum&ipfiaintefiinacanfifierey.

Ex ipfo quoque utero, ibi^rmitermediantihusligamentis&memhranu
:c propterea-ta- hsrereXucontradxaiffime^foknijJmiementiil^--: '

tuifenfium hoc modo explicas. ‘Docesprimo
ididuritiesfiirrhofai.eprexcrefientiasijudi^llip

Hesfiirrhofas.ep-excrefient ,
e, Mefintmo,yonrarenteriprotn:o-^ . ,
tto ep- Pancreate ohonri. Deferiptam aute^ a -.

aliquoties obfervavi. Non male igi

” ■ meo quidem judicio, fi circa exclufionein mok, conoefiam duritiem feu excr^efi^amfiirrhdiie

5. dummodo viresconieniermt, laboraveris. Hzc famaibipotihimraief^capacitatemjTtamwderij ' -
Objerva- firnt , yirampliirmieatqaedoaiffime,qi^pro tumquodnonpedetemim,Jedlhevitemperts.^aeid

r jtfimqHodfer€immobiliS}]iXui'i y

temporis anguftia ad te lo^ere p(

CEN TUTLl A' IV; ' •

•s m coacti fmgumh i^uLa, fifi pigxi ij^ar, Oif. ^

{ineode^ferijtatHferraanety citra aUquirn dir
■is acxAntatera. .Mtrhicfam, miclarijjmte FA-
- ct,di]ludio,fedman.

mexcutineceffeft, ei piidi(S-ftActitiJfm)iccfi^fr(fmd^mdetet
' ' fcrisfre^effii alitld^aexpe8andtid>ti'qtiimly~

^ txijiimasuii "fiihefe aliqttem ■Del in metifinteric

hectaflrdmi^atantamnecdtrntiemhtAtierit.fed esq-M,(^ctit>ififede,
ft traihdtiltifktis^ec ita occtdta ^ immerfa, fed fcrihe. Pro traSatte dtgang^em
circtai^crift'afatisoc»Us^allUiqHeehvia.Ejtii?mdi
majfe cumfrimae agiait--radkes, nmflatim ■vel d l
Medicv, vel ah infiamibas, ipjisveagratispercipi- r-
— ■er^prdjhrtiminobejisc^pingaibtisjd^—^ - "

cmtatec»ncedat,ejit'a!^faciluei (fr feli-
podiis & Uhoribm rem Medicam exsrr-
ij. Vde. Datum 12. Maji j«i8. •

ccreveriat ; ideoq,norm-riem,{i
^ is non confidetans,

firipf^in9iextoffoten»potfs fpacio in djpeBahiletnif
mole majfaminamexcrevife. Raroenira^mnop, OBSEKVATIO LIX.

ad frsma raorborte jrincipta vocamtet Gravida^ cum t£ium bombarda in coxam recl~

noejuodJfdoU

fuerit uja, aut ^uod occtujisi^eri vei

feret i abprJumf&cu.

Viro clariflimo kque.dQdiffimo

uraptusfieirihpquolJ^^^^. Dn. DANIELI DANIbLIS, apud Dusbur.
icunt adhuc ettam)fedauodobeJicrajptque corporis, genfo Clivorum Doaori Medico longe'

fmdtieetiamPteihHi&-vapJb&iferti,cJflM^ ^ cdeberrimo, amico meo plarimum
timem,-muliiqH0f,jldtusmammufefiinJinuarint, ' honorando i

ideeq/cripfi,fal(amillammammarum excrefce>tc djudhelmui Fabricius HiUanUi, S.P, D. „
tiamcjfinptimem^-nobiKjrMfiamihusfAfams ^Uodadobfervationcmmeamdeimorfuca: {

devercfmeeptucpini<>nemfecife.ippervcprmidtb‘ SCnisr^biditradidiftirefponfum, Vir ampiis^iMj.
tx iamdiSisultimavideturratio^cuitamenJicoH^ lime&amiccplurimum obfervande,gratum,im6
• defcendentisy tefiibm^vejica, gratiffimum mihi fuit: & quomodo non gratum?

,eo latis colligere licuit. Faxit Deus Optiir

altera epigaflrica furjumvrrgens, altera ^ue valva ^ _ ----

cervici infiritur, mammis occurrit , ex <^ua uteri vere jtusque Excellenti» officiis debitis relpon^
cumm4mmiscofenf^exoritur,&perhancJropa- dcrepq%Tt: ; ^ .

fine ^virgines ^pragnantes menfituumfdngui- Deferi^o potionis Luchtenbergiciadver- T)epticni
nemprofunduntflicetaUis^uoquepereasdemvias fus morfumcanisrabidi,hilce diebus abafnico
fanguisprofiuerepoJfitiAlteraverbejusdr/» trunci quodam,Viro dodo, mihi communicata fuit:' U-
frppi^odnipjius uteri corptainfiritUTiinf^ejuscd- lam contra venena yalcrci ctfi ingredientia fi-
tiiMpe- vitat^dipminatur,^ui&fcemialimentumy& c™-r .. ..

wt purgationem profla . _ ..

Hmejfepertimefiendtfm, hibitionemethodus obfervetur, necefle effe mf-
nfesprorumpuntieoquod hividetur. Quomodo enimunumidemque rd-
. ericoUofeucerviciinfe^i medium, tam pueris, <Juamienibus,&in eadem
fromaneht.QMdfabinterioribusvenisyfeet^^- fere quantitate esJiibitum j intranovemdies ve-
" herent^iis^eiq^almentumji^mifirantibusifu- nenumhoccetamexitiolumatqueletfiiferumfe- Medies^
ant,rarhfdittssdebitotemp6rdmiucemeditur,cum cure extirpace poffitjnoiLvideo. Medicamen -mentum '
JintdcetabulaiUactroravendritmiquAinuteri ca- tum enim, ut carri cbrporesegrbtantis, Cmul & *S^*.

viiatemdefnunt:,Qrferquefoetus^mentumtrd~ cammorboianalbgiamproportionemquehabe-^^'’^^'’
hitjfoetusqiinvolucrafiunt.Exh^epatet,?^lam, atineceffeeil:. Atquiamoidbcanisrabidiinter^^”^

Nam cumipfa acetabula c^oravenaruminterw' nobiles occupat, quifiiam qu»lbj venenum boc-
Tttmut£ri,£quebenemolam,acf(Ptusipfis involucri ce tam cito & indifferenter, inomnibuslevihoc-
injlfrcf^umdent^ ambiant , vix'fieripotefi,qum ce medicamento expellere atque fuperare polTet ?

‘ Quandoquidem ut Hippocrates ■

_ icollo&cerviciinfertii ^ ._^__ .

iamtamenmihiperfuadebis,abejusmo~' labeActatus, & veluti fopitus eft, ita ut medi-
sangufis iCirexiguomsatupatmibus, camenta intra novem dies ex potcntiainaclam

OBSERVATIO LX.
Ue^rclaffauterifrefteriKeftam, -m
agitiuioiiem, tra^ionemq

«6 observat. CHIRURGI C.

Diligi autem ptofpkiendmn ea. tit QminqmdamEpiaqkadme fcnptahzcU«

«rf * riobi cum genitalibus propomonem babeant, verbas . . ^

^ loUamqueSaaidsadimpleaut. Magnuaenim ObreirTationt6nCeat.2.dea^umenaraoi,^
intrudinonpotea; paryustobtttetumnonre- mi^tuaginuvntfublc^em.uiaipfemettale.j^

quidaiinotaflem mnbbili Vidua adhuc apud nos ««»■

, ViventCj qu* annum circiter ieptuagefimum

OBSERVATIO tXU- ^jamagiE&ibdstemporibusorinatom^

j ftruofluxulaborati quodegoconftitutiomlai*.

froUffMUtmttmftnmft * . guinez&boUbcDrporisbabituiiquoprasdiaef^

M Uietquidam.Juttanou^e^»*^^ ldfcfibo,rK:uU fehibuS quoqueUonraroflum

bitans, qu2 8t oluil apud P^entea ihraS hamorthoidalis ad ingravefeenteta ufque fine-
offi£ioaneiU3tpetanuosal.quotHdelitet fan& perdurat. HalenusDn.D.Horftins.

fiietatj cum viro nupf<flel, propteHnopiata,& Secmidume!!emplumclarar.mu5acdoaiK.

inde refultantempa^am Titorationra(e^ VirDn.D.DanielDaniels,apudDfisblir.

enim ipfts res ang^ “W* 3 ™antO ClivorUm Medicus ordinarius j & longd '

ibbie correp^ & C>loiusaleprofc(quibuseo amicus meus iiiigularis, hunciu

in locOi quod^ibi inconfue^>Wlitat.o&«- mod^^^ihirediayit. Dasbnrg,dicd>ak,virgU
amin^o leprofornmcqmirfaeft^proleprofis ji^qajnajniDorotheam Qpanthabuimusjla
dijudicati£uere.Non dm polti cUm primo ut«^ ^ quinquagefimo atlatis fuse Uien»

geftaret.&partUsdifficiliseffet,prolapfusmeri ft^,^ifl-et,\aLttmreptuagefimUm*tatiS

cjj.

L,T ruam, puigavi aliquoties corpus pulvere fens g^^^rtiUt. pOftedeelTarUnt. SedquodannU.

Braflkvoteipofteafi«ulumfequentemipfipr*- exevacliauoneitenaturliqttafi

paravi leumque Ul caUdeterquaterque m dielo- ^ centefimUm ferd annum ^

coaffefioapplicaret,accqUrmudgeltaretijuUu pg^enitvirgoilla,&hoctaiidetnanrionlilleGmO
cuiusbeneficiobreyireftitutafuit.&abratem. fg^^ntefimoduodecimo,ittenfeMattiqaextre-
potepluSquamreiaeSUMogeftav.t,feterque i^aadeeonfeaa, dvivisdisteffil.
peperit,uuipfemetmihlretulit Annoieia.cum ■ _-- - . _-- ■■.

Hildenamparentes&amicosvifitaudigratiapro- OBSERVATIO tXlV.

feaus effem. Sacculum autem e*fequensibus

R, folplant^inis
felicis '
melpilorum
qucTcUS

taufi ei ut plurimum in dextti parte
nafcituri

^iro ClarilTimo atque Dofii^SmO
DmPETRO ROBINO apudBelficenfc»
Doftori Medico ordinario, longe celeber-

Prunorum ^Iveft. DoftoriMedicO ordinario,longecelebet-

ammitatum rubi timo.amico fingulati,

£i&.Tom™dIl* GuilhelmmMrkmHildinut

conlblida: majoris. S. 33,

biftortjeana|j. CEliciler, laus fit Deo, admeOsredii, vir^la-

batauftiotum ITriirimejuxtaacdoaiflimc, ied tarde. Cop*

nucum cupreis anagn. petenimapudjuvenem, cui tibiam ablcideram,

fcm. anili |j. 6. _ ' per dieS aliquot retentus fui. lile prater omni*

Incidantur&contundanturommagroflomo* fpgm atque expeflationem convaluit i Os,

doproficculointertexto. , t quodfutiexDn.jDhanneMonteillctointelli-

EtfiaatemmuUerh*c,&nonm^ alia, hoc antecarnemprominebat,natut4perfefe-
remedioamefanatafuerei inmultis tamen^iis feliciterque paulo poftmeum adiplim» -

hoc aliaque praflandora remedia non ratoftu- reditum illudabfque dolore extraid. In hoc a^
firaadhibui. grq nonnulla rara obfervavi, de quihus prolixe

' , I. - adDn.D.01&edumlcripfi. Mififlem ap<^-•

OBSERVATIO LXin.. phumlitcrarum,fed propter occupariones non

, potuil inftant enim nundina Francofurtenlb,

Uenfesultraannumfeptuegefmum * uotempore mihiadamicos indiverfis locfs de-

profluum. lentes fc^endnmeft.'

M Enfes ad annum ulque leptuagefiroum o- Adipem humanam, quampromiB pnrilfi- .

Savum profloxille, iplemet obfervavi, ud mam, & a memedplb, cum ante annos aliquot
Oblcrv.61. Cent. 2. anno tavimus. Idem aliis hicinoaavum ufque diem corpus virile publice
quoqueaccidifle, quafequunturexempia.avi- dilTecatem, fidefiter coUeflam & mundatam,
ns fide dignis mihi communicata, Sdem fiiciunt. mitto, uri quoque tradatum meum de combu-
Primum clariflimus ac longe celeberrimus Vir ftionibus. Tu ut omnia hilari fronte exdpere
Dn.D.Gregotius Horftius, lauftrilSmi Land- velis,obnixerogo: &fiquaalia in re tibi gratifi-
graviiHaffiieMedicusordinariuseommunicavit. earipolTumjpromprilfimmn&fideliffimumfem-

33S

OBSERVAT. CHIRURCrC.

©4/«4-Etreveraretemioneml^ Euffer, ibidOTMedicus longe celeberrimos, «ir

minisin Generolbifto viro, cujus abinido me- non^ftremifuere. Argendnadifcedens, I

mini, cauflam totius mali fuille,certum elL Gum Aliado nobilifli m u m quendam juvenem, hcr-

nn,Tiafenine&fpiridbns turgerent tdaaquosalaboranteminvifi. Hmcqniafpi-®» ,

m ante ab aliis fru-
, ftraprrelcripu & adhibita fuere, petierunt pa-
s , ut tcntarem an aliqua alia via letari
ui poflit filius, fe quoque fore contentos.

jm feminis ablque a mi
ingenti periculo fieri non poruille, dolor ine, ftra

qui in inguine lubortusefljtelHs fuit. Idem for- i
ta^ &in reliquis, quorum Afta fuit mentio i
( quiforlm caulEm morbi propter verecundiam i

celarunt)accidit. HujuCnodienimbemueut- tnrtefticulus. Parui, ii_^_

plurimum in juvenibus, qui finguine & femine donem me feliciter abfolvere pofie Ip _

abundant,&incccIibatuvivuHt, accidere fblent. quandoquidem exterius nihil aliud prater a-
Raroautemfitexfinillraparte, quandoquidem quam, qua:fiveadradiosfolares,Cvenoauad
lemiiialisvenafiniftranonavena cava,quemad- candelam exponerem fcrotum,limpidiirima,& ‘
modum dextra, fed ab emulgente finiftri renis inveficulavelutiinampulla inclu&, apparebat: ;

cumfemineexvenaemulgente nonnihil i^ledi- itaquidem , ut nihil prteter aquam fui ^
nis&nitrofitatis,qu2craflbsvifcofofquehumo- tarem, uti de ante ffleabaliis Medicis&ChirurC’
resjncidat&,refolvat, exficcet, Seputrediniad- gis judicatum fuerat. Sed bone Deus, quam me
verfetur,adfiniftrumtefl;em defluere. Tuamta- fefellit opinio ? quam veriflimam efle divini i

.menfententiam haede re, ucmihi communica- Hippocratis lentendam, luMctttmdt^cilt, '

revelis,atemagnoperepetocontendoque.,Hsc ipla inveni? purgato enim Se pratparato prius'
fefiinanter ad te Icripfi, quapropterut impoHto corpore, ciimcauftico meo, ablque ullo tamen'
ftyloignofcasvelim. Quod fupercft,Deumter dolore, Icrommperforaflem, Se teftio diepoifl:

Opt. Max. elevatis ad coelum manibus fupplici- applicationem efcharam feparalTem , prteter a '
ter&humilimeoro,utSpiritufuo&naote,dum quam etiam carneam quandam Se induratam'
in labyrintho illo Jullintani oberras, clementer materiam , circumcirca vala Ipermatica inveni,'
conducere, tibique Bartholum aliquem pium ad- Poli excifionem itaque efeharat, ciim nonnihil
ducercvcUt,quitequamcitiffiraeelabyrinthoe- humoris ferofielfluxilfct, doloringensininfi-
ducere, Se incoetumMufarum, Se campos jE- mo ventre, inprimis in inguine dextro f quie-'
fculapii introducere poflit. Bene vale in Chri- rat locus alfeiftus) fubitqexoritur, Icdmomen.
ftoJefucumleaiflImatuaconjuge.Semeexani- taneus: antequam enim anodynuo» prarparaf-
inotibifeventem redamare perge. NobililTi- fem, perfe, Scnulloadhlbitomedicamento.feT.

mum Virum Dn. Claudium Fiandrinum, mifit. Sequentinofteferotum aliquomodoin..
Dn.deMontarfller, uti quoque pr^fiantiflimos tumuit. St tumor duriflimus in Ifiperiori parte
VirosDn.D.MoNTBiLLETOsmeisvcrbisolficio- vagia$,circumcircavala Ipermatica plenius pef.
selaluta. R.aptimLaulannKultimaMartii idiq. cipiebatur. . Tunc graviffima illa&pcriculofap(yi„»
ftylo veteri. lymptomata, qusexhujufraodiapertionibusali- mitij-

nerunt. Anteannosenim aliquot,cumpfa- '
llantifiimusille atque excellcntilfimus^ Medicot

fet, & nihil aliud pr^terquam de hydrocele co-
gitalTct, carnolaquoquefubftantia, tellicuIo&
Vafislpermaticisadnata, ledferplo humorevel-
’ utifubmerfa Sctecta, repertafuit,qua!'Stpaoiq .
pqllincancrummalignumdegeneravit; ’''

buit Grilfonius.

Ante annos circiter tres Laulannae idem OffevaS
feremihiinquadragenarioaccidit. Sed ambo
: illi viri, quodhon omittendum, pravishumori-
ni Dd. D. Schlanovi , in Germania deti- bus referti erant. Nobilis vero nofter atger
neor, neque huc nlque a ) ultimos fines Helve- lanus eft corpore, interim tamen lerib apud me
tiz ad meos pervolare mihi licuit. In caulTa perpendens periculum, anxius fui, prateipue e- ,
funt ex parte amici, inprimis viri dofii, qui am ob canflam, quod de periculo ab initio nihU
hinc Scinde meretinuerunt, inter quos Dn.D. przdixeram. .,^ri taroenztasjuvenilis, con-
Petrus de Spina , fereniffimi Sc potentiflimi lUtutio corporis optima & fana, Scquodadil-
PrinciplsacDn.D.Fridcrici\^ Palatini ad Rhc- lud ufque tempusabomnidolore, inflainma-
num Medicus ordinarius, Sc Dn. D. johannes tione, & febre imUmnis fuerat, obediensprar-
Rudoiphus Saizmannus Argentincnlis, Medi- tcrca, cordatus, & ad omnia, quz agenda Se

OBSERVATIO LXV.
T)eHernkaqui)fii,inqMpriterfptm.dr ofi-
nionemcarnof» qttudiunfuhftamtit
fisfiermatiets adnau, referta
/«it.

Ad clarifllmurn juxta ac <
DmliECTOREM SCHLANOVIUM,
Reifuhltc^^ormaxieafi! DaSere» Medicam

Gailbelram Fabricius Hildanm,

IbKe-

' C EN T URI A IV. - |4»

ir M OxioantiirpoKadfonnjm<aupl 2 fmads,m OBSER-V^O I^SX.

^^'^fineaSnifcepWerisroIknmodoriferaraioffr nemonftrojobrmhio.

&ooftoi!icanidjnlUQonemraiiotisabigne,id- f>iro Amft^tmofruitxtifimo^

niitovitdlam&albunienumiisovi,oleiro&ram. Dn. D. CASPAK.O B AIIHINO,Anatomico &
parum, fiatqnccataplafina, quodfaotoperliies Botanicolongecefeberiimo.BafileenfiArcluatro
^tepide 3 ppEaiy)isindie.’ Deinde quzma- meritiiSinp.ejufdemAcademiaProfeffori

gisrefolTnntadhifaui : qnaleeftfeqoenscatapla- primario,»^

Guilhelmus Fabricius Hildanus

R- &rinafabarnm|iij. ' S. r. D. ,

hordei |j. 'TAndemnt fidem meam lifeeni,VirampKfli-

‘mUt Coqaanturvinornbroadfonnamcataplalma- J.me,&utor&amice plurimum Eonorande,en

tis,po(leaadmilce pulveris rofarum. omnia,quain przcedentibus'meispromifi,nunc

Florum chamomilL adtemitto. Q^omnia,etiamfiperexigua,&tua

mdilotiana|6. leaionevhcdignacenleripoffint, attamenuthi-

01eirolarum& larifronteeaomniaexcipere,&amiceintefprera-

chamomilLana|j. _ rivelis,obnixe rogo. Poftremastuasap.Balilea

Vitellum&albumenuniusoyr. datasnudiustertiusaccepi;clariffimamacceleber-

Mifcejfiatcataplafma. m!mumvirumDn.D.Pavium,tiolb^adhnc(a

Horum medicamentorum beneficio dolorS tribus enim adhinc antiis nihil llterarum abiplb
inflammatio omnind remiferunt, inflatio quina- accepi) memorem efle,gaudeo, LArhim liiumde
tiampfacipudeitdextrapartefcrotifubfedit.Cir- oflibus,quem mihi rransmittendurnabipfoacce-
cumdrcaverbtefticulum^ftruminmembrana pifti,trade,quafo,Da.KonigautUrftilio Phar-

Erythroidia , tumorquidamexferofohumore niacDpeo,utillumhucadme,atttl>.Dutenhei-
remanlit. Denub itaque corpus per intervalla mium mittant.

purgarevirumfuittlocoai&dtofomentationes & • PnellamiliamexAnglianatam, cummonftro-
cataplalmata, quasincidunorefolvunt.&difcuti- iis cruribus , cujus mentionem ^cisinUbrode
unt,admovi. • Verumenimverocumfruftrabasc Hermaphrociitis,ante biennium Argentin^,cum
omnia efle viderem, fuafi ut fcalpello aut novacu- clariflimo Viro Dn. Johan KufferdD» Medico
la ferocum incidi permitteret: ficeniminclufum Argentin.vidi,necfineadmiratione.QuseDomi-
humorem facileSfabfque periculo evacuari pofle, pps Cbapufius, Chirurgus inflgnis, non iu pride
ipfi promittebam. Ille etfinon «cuiara, quia demonftrofo brachio ad me faipfit , paucishic/vra.

cebat totum negotium natura: tantiipCT , donec me ftmftmsla ex faga Cham-doro wf^efigura

tempus efletapmm,committerevolnit. Porro Be!luexfi,AMoixefamnsmmi>iejiXagexar'ta^a-
etfitumorfcrotipaulatimaccrefceret, Beferofus h„aitst<tmoremgexHhrachii fmfiri-, (^aaqxi-
humor m^is magisquein membranam Erythro- ^ circumferextia brachiijpithamai tres, hoe

idzamdefluereteamquedifl:enderet,exiguumta. efi,dmidia>acirciterfanemalna tarifienCisada.
menincommoduroindeipfifequebatur.Quapro. tjmret.Ahamit autem tjuix^ ita aecrevtffelrra-

pter curo hac derenon ufqueadeb foUicituser- chmmreferehat.lut«mefaa,oc,rcaJineutdeltoida.
{et,resinannumufqueidGS.prolatafuit. Tum incifiehac,ijitiinfarteetiSfltadott)risaieritt3ttu.
Hiwia a- meabiente.planeimperitiinmanusEmpiriciin- rtuerattumer.xe^dtgicaccmprefe cedehatuefi-
fuleim. aJit. is nulla habitaratione corporis , neque letfieriiuecdemate. Celer fereuatutalis erac^uijt
quodheftcmo die in magnifico quodam.conyi- ^juedali^uautSadruiediuefergereiiNesuuuqud
’ ‘‘ viofuerat,&proximampracedentemnoaemm- 'fruritu) (gpufiula,ex^uti.icherfuhiilisiiffiavui
terpoculacumainicisabiumpferat,vigefimatertia exJlilUiatifuperveuiehaut^Maxfiieaapudxeipey
Maji ,poftquamlaotejen^ct,& vino|encrolb me»festrettiitterimpreparateiSexpurgatecerpo-
atquemero iteruminc^uilf^ipfumm fetuum cauteriet petemialih. tunn>remaperei,feduihit

collocavit,acleftemviquadamextraxit Pofto- preterputi utieXatiis^ue^foKCiculisi eXfliUa^Oit.
peratlonem mox fupetvenit &febris ardensatq; Cataplafmata tjUotjueemeUieritia . diJclititxiia,S
continua,vialis,ahaquefymptomata,quipium refelWKtiaapplicun^uih.emnib.camaihUmeef-
ac optimum huuccevirum , ad finem ufquevira fcere viiierem,juaji uiiapejlerum nihilawplius
fus continuo acmifeteextorquebant Et qma te„taret,^uapr<ifter adfueiredtit. Btachiumaute
artis periti homines in confiUum vocati mimmd (^uedadmiratieuexe caret')d delteideuf^adhu-
fuere, lipothymia quoque &fudoresfrigiditari- f^cellumjcti (g circa carpum,alteretrate

dem fuperveherunt,ita utvigefima die morbi am* ^ ahJtmUe erat y ^uemadrabdum exaxxexa
mam Deopiereddiderit, mammo eum luduci- figuraaffareiMacChapuJiiet: CsterumViram-
1 & reipublies dilpendio^Poft mortem lao- pli(nmejcaufam(qus meo quidem judicio obfcu-

^- a^Ciprai

unuic, mgrum liyidam^ue-

cur intumefa&DjJertotahnosfn mecHo

puCusmccumiumoperefcireexpedt. Tarorum
anatomicarumperitiffimus j nbdumiftumfacilt-
nobis fblvere poteris.Id fi feceris,Dn. CbapUr
fium mecu dbi muItudevinxeriSiVale mampliifia
iaej& ih bonuni publicum feliciter vive diu. "Ra-a
ptim Bernje i^. Junii idij,

f £ } qBSEK.

OBSERVATIO LXX

Vt infelicijpraofuaeffufeSlimU
incubtte.
AinntmmUUta

1. D. PAULUM OFFREDUM
clari0imum& dodiiHmum

fiitui

; - C EjN-T 0-R IA IT- : ^ > ?45

„ a£s, qnent anno 15^7. Tarrfanng. milii videre .eroftrunt inflammationenigue^otcitaniBt, caii-
"contigit,qaenwo£«rifausYerbisliiciniererenoB; iiinqueinnatumexonxerunt,idqiiepoftampu- ^

gravabor. , taaonem braAii. fuperq; nobis innotuit..

Honefta&pbmatronaLanfcnenfeBe- Brintema enim parte braA, ubi vena, quani
^ noitefemmedeTilmanMalagnierqi^bjnctem-', Bafilicam;appellant» ddeendit» dufius, cum in
^ porisadbucjuveniserat)cnm,f^!^;^pntinuala-; paite.b.racluiamput^, timetianiinipibtrunco
boraretjipfiquejnfliiclarifliiniWB ^Dn.Albern quambefleoblervati potuit. Perduiftum enim,

' B.oileiD.Medici,medianaie&j^C£^.vanapef4^ H^Cpus foetidum ex corpore taro ‘t^iosc de-
binaque iequuta iimti^ptoniata» braebium.- Buebats.utpoftampu.tationembrachii»cauterio.

- 'quoquemirumin modumintumnTt.- hiaturae- adarali putredinem,.illam caiHgare necefie miin,

-■ himcaHflammOrbijhamoremlcilicetexcremen-; ^et Ha:cfunt,wcl3rifl!me».qusdehoc^-
tianmadcubitnippropellerejS^batur. fea:Had,teicribereilatui,tuquidfentias,refmbe.

dies aliquo,tapjpficuiflem, Apj^^.fiiitabfcellii,:' ingenerolbqupdam';Anglo accidifie„i.pruden-
&quidemihloc6iplb, inquovenaTeiSaTaerat" tilfimo&confultiffimo Viro Dtu.Q. Sarazeno,

Maxima inde effluxit puris cbpjai.& qiiideriihd' Syndico veftro». berimihi relatum fuit. Illum,
menles fere duos tlnteriniautemdum pus efflu- nifi graye tibifuerif, & occupationes, non oIh ,
eret. Symptomatapaulatiniferaiferunt, &pfi.^, fuerint»utniihiprim.adataoccafione,eommunir
ffinzlanitatiroboriq; relHtutdmfuitbtachium,; care non graveris «obnixe togb, ValeVircIarit
quo ctiamnunc feliciter utitur, Praeclarumita- fime, & me, ut facis, amore tuo .prpiequi perge,
que feliciffimumque fuccelTum medicamento- Raptim BefnseAl..Januariii6iy. r ■ ,
tnminpra:di& matrona apud mt perpendens, -r- ' l i .' - --^

^ Medicorum, Cantrarm, ut iippbcrates docet Do. GttlLH. FABRIciO,: HILDANO
I libro de Rivhvs, Ccmmferumefe remedia u i Chirurgo prsftantiflimo" Paulus
qnaijmdmdHmUyreUxmiamfSemoUi- -Offredus M.D.

»l-cnd»w^,{Galen.)lib.j.AphorinHipp.com- S. f. D.

ment. ij.), imturanria& pusinoventiapetldies C R^ditiPmMtuMuccepintnUOfiddeKynrc.

« aliquotapplico. Sed quid fit? rupta vomicaptis ^xtmie famice fmgitUrU,qU^r^f msaltent,
ii. efflniqScquidemfbetidiflimum.fed copiofofan- «ttieredicq,qAi 'degratiarva$iaxeefi', plmfatii'

). ^guine,Strerofishumoribusmixtum.Tumquoq; ‘‘’UflemretmmUttliiimefteJitta,]ufer§iuevi- .,
irr Dn.D.Barthoiom2us Dunushujus Rcipublic^e detar,itHtfaUerftttltrAmediticnttUit legeSinihtle~

Medicus ordinarius, cummecum in confilium tttmeffepetiesme,qHedtihitmep^^p»iltbusjurenm ■■
adhibitus fuiflet, ad lymptomata, quae incide^ debeatur^^ensfrofiteor. LaSmfqtUa j^mpte-

ida, omnes' mAtAjitfelii^penAfeElmscenfeBeriayqiitdefcr^

fequuta eft.. Illa autem primo inipfilfimoloco,
in quo antea vena fefefueiat, exorta, intrapau-,
cos dies brachium ad manum.& digitos ufquein-
yafit. Hacin fphacelum; terminaa, brachium

term-.aecenim dy.bita,qi-.in preter teptitt omnia
«edteamexta, Ltigdmi 0 Berxe ad itijaice-
noditamprUcarat,oxearft,rpata.emmpreaJferit
■.evalfiont,gexm,atq,Uinpr.mu,qaoddpttrgaa-
iHm ciaJfedefumitHri utpoteincorporCi ^mdtideo
■acoch}micumfi,ifferefers,perxeceffariett,m-.xee
•jerotn apgnandaprActpua tanU rmn£ caujpiyi
'ententiatHU difcederepojfttmi cum de nervorum

intracubkum&humcruraamputarencceflefiiit* Jerotn apgnandaprActpua tanU ruinA cauff^^i
Operadonemfeptimadie hujus menfis prxfente fententiatHU dxfcederepojfumi cum de nervorum
Dn, D. DuaoMedico, & M. Jphanne Knop^ fympathUobtenpmsinvenafec&ndAUfionedubp-
feliciter adminiftravij omniaq; nuncj laus fit *<trenos haudjfndtdolorfubifanetUsAt^fiuporre-
. Deo> falva efle videntur. manus invadensidc trespotipmum digitos,

^ Sed objiciesforfani' tumorem Kuncce .bra- occupam,nUemmtaleinAneuryfmateoi>arteriar»
chii AneuryCna fuiife? R.efpondeo, nori fuiiTe cajam conjpic,itur>utnofiiJedlonge diverfaabhis
AneuryCuiinde manifeftiimfieri, qubdnulk Jymptomatafuccedunt. lamautemcaujfatUapra-
unquaminipfbobfervata fuerit pulfatio, quem., cipua^effciensfCumadfuneftofumjymptomatum

gj^aem,utantea dixij adfuilTe. Ex quibus perfpi- exuberansf^uadacacochyrata, tumaliismultisde
cuum fitj non arteriam ied tendonem mufculi bi- caujftsyum maxime ob luzsF enerea relttpuias end-
eipitis,quiatxta&fcptimavertebranervosruos ta,qt,eq^adpdttema§iSamacdolmtemanatura, .
(qui adpollicem, indicem & medium defeendunt) utjhi meris efi, affdttmpreptt/fata, calorem ejttstd-
recipit,phlebotomo(auciatumfuiffe. Ratione demextinxit,xtproberiotas-.AcfaKe hicdaphcem
iaquedobris humores ex corpore affluxifle, & iltam,„fdna, caxffamagatfco, mmeam,qxafit i^a
cirm locum feiSionis venas in cubico coUc&os calortt relolatioxe,ab immodicamfcilieet ac toties
fuifle, verifimile eft. Humores porroifti, cum recurrexttm hamorrhagiam,tameam,qHaafufo- ^
propter cacochymiam maximam corporis sgri, cattone caloris oritur, tauta nempehtemertsm icho- '
&pr2ccdememluem vcncream non fatis exafie rtimq-,illame huc appellente,at hinc etiam mirari
curatam, maligni & acres eflent, venam paulatim dejinam, conJpeSiHm i tefaijfe poji amputationem •
Ff tp brachii

ORSERVAT. CHIRURGIC.

dhf. jz.trmqne&qBatae&bzmorrba^ CanfUcume- Titffirthaia.Alii^carfrittUhaiit.Hmtmtitmeii.Qj^r
^7j.nimramamiUumfuperioran,qaeraCephalicam. raiicxis^uimiafi^tfint , eUqitiwanmnmi,
vocantAnatomidjcrofoat. ^oaccerfituset- 'Uerfatifutityn.tiftmunieJ}. Scmntenimymryoi
fiprodnasm{ublidiumaccaffl^M3, adHbrasta- lan^fnfundiorei latztartiquAm^uodacaHttrio^^
yppn aliqnQtGng uinig f4flHT»ftrr<*p** H**^" ^^^*^

cnm impetu prosiliebat, utadftantes omnes, imb fiu&deltouiu^fidmMaittfisapfo^iufitefatc^
&ipfepharniacop2USperterfcfadieCric.Pi^vere fiieHm^Pdfimexfesmspr^hio, •velutihydroftcor

nollroadfiftenittmlangtunero ftopisalbui^e rrtnfcrnra^mumef^oMyadfehri txitnUtufH^^
ovi madefacis ulceri impolito j feUcitercohibita. NuUa tamen ad^oigAn^Anaaut as ^nHUns

fuitIi2morrhagia,paulatimquedeinde ulcuscoa- item dolor^ifgrdUMivt{s»%€dut^eritat0sfatear^
luit. Vides,quimcifcUm%c^cia applicatione nijifeptuagenarioatasappropin^uagef^^obf^^

ti^eavenduinque^nelique- tio^uammoxreferdof?mp.7»ovtffep,appUcatioaem.

Icendo nimis latbi^ar j quod qiiideminftru- cauterii ifiim JjfmptomatiscauffamfujffearBitra-
mento^teamit^sdqos ameadtemiifo , Facile 'rer, Vno enim modo n^fiimur omnes tfednaturd
impedire poteris, Vafe VirarapUlliniecum bone- dec^ante»dii/irp> mode ruimus in interitu^omn^
ftiffimatuaconjugejquamtecumperamanterla- ifus^hominibuiiUtfitfnmusdoSlorpMiumdocety
lito ,uti<iuoijucnoba™Viwmp.Johannsm , . , /

Breogenlcr,&rd*cribe,filicet^ro^cupationes. Alterius autem ahfervtttiOrtis uo^ra'nAfrittio^^!*f'9tU^

E^amBadensIS. Jamii«i7.^ hicifi.Domi«adeKaJitrei,defiitiSijamfridet>i^‘^^ **

L - • —— ■- ■^_

OBSERVATIO LXXIli. lUMii , cjtmroi» dextriraamm^»

X)ewfellcifacceJJi(Ciuterifporentiills,bmhiD ftifmUseXBcexlupialittrucxHkteratuseft, g ■

dffbcatt. - Uemdemviffmotumtre r,i^xidcm-,xtw,raS,icmmd(ccm^^^^

■prelemto... mUis,(^ijpeaihBrre,idis,crcfmt.Elidccerp«i

' 7 iaSiim^lempigdprcfeXrhemPontimiuiUeiifer»

^Jertipmxm;, «icimiXpWrimiJtmufa nrxm Mt^MdegebatMifprttpervtm, piremediai
feaiiiELMui» FAbmciumMiidanum Medlcum diUrttipa.adhihHuDolirtiUimrXid,

&C!rirurgamclanfl;maiii. JeiBto, ftrxefirepcfiiter^rxBrhuirecrxdifiirtcot^

V lirdrremutimcaliim^iisideooiaomamejfe, p,>. BrichiUmimmdtXtrttiHfrtmicircimtifca-
aiijUeMepi!i!iim,te-,P'trpri'jliBUpme,itt himdeltotdemiShaipiumAixdeitdBiiimmxf^
p^eiUmis artis chirargiiopmbxtfipipmeeX- etdeta »>odt , mi hrachitimpracideitlisririDn^
pert}irnft)ifff,«t>i)dtibito.Mever'o^Xedamxet,Jy- Et^ltctfiiPri)PiittttMXitJterfiirtigtturadvocatus,
vofhaBtariimraorJhsaUijmttesijuo^cffugertma rmedia addtppaudoshumoresscpuifisappUcui,
OUtrvalt fjfppsfi^xcxtbijhriafidem facis. - ■ fdpaucocumfruBu. QMpropttr-hrachium (g

(rima. ' Arsteaams tres aut tjuatuorsrogattuati^advo- ^xumfcarifaarecoaSusfui.jliitca^tiataiiteo^
cattutuopptdumMoyrentyUteraucifoProafexa- piofaeffluXitJutumVerJamfericubicuBpavime»^
gtutactrerterattuorumaratis , (ggravifmouec tumeairr<rrareturiahfj,uila*amUanJilietnex=r
rton inveterato_dt>lor-ecapitislahorauiiiremtthisfa- iguatiemoHsirumititstaue-Taudipoft^ebdiadae
iutartb.fuhveairem,mecoatuh.Huicuxiyerfalili. tresviveredefiilJirachioattidiauritiinsumefaBoi
velttttpurgatso«tb.veitafeclioBc,cucurbUularura fuaverofeuticudifacUltaiCiXtiggbrachiumDrt.
applicatuuicadhthssis.fetaceumtjuo^&cameriu Fra«cifciProB,rtti»MedcJlituto. jNeutertanteu
pptenttakappUcui. fCerumu. verotntra duos.vet brachiutrtfuumobtumorismagBitudiHcm,al{^up
Cauttrii fuatuor dies pofiappiscaisortcmcatitirii, tumor te- fubfdiO^idpmeutogeftarepotuies
guetym- dematofust>tbrach!Ppauiattmexorttaefl,Jf«fm- CeierumcaujfamiittumefaSioBisbrachiipredi. (gfiinh

ttomata ^ueitaaccrevttpUt totum brachtam ab humero uf~ Stiviriiodfeirrhumdurifimum, inveteratumam- /«^ uaBe
^ueaddtguorum€xtremieateS^honfecwachydro-_ mo^l^ydolortsexperte^lividumMaXsnaiati^b¥Miai*^
puorumeruraputumefiereuterumigiturvocatus taulemiXeeBScoftmpfisiffixumirefiroitltmor^^^^^
fut, (gnehumtdttas-tUamaximariMuraiemcakre enimh>irtCce,cumdiua«teamihimo»papt.fune- ‘ '
dJtpara,pe»Uiu_^extu!gueret,braeh&fcar^a. fumifiumexitum^ijuan.eumdomiiiapRofiires
vi:Paaisfcarificatioxib.muituiaai;uaiimpida(g aeeideraiti,mihs'occurrebdt)ipfiprodixi.Tumorts ..p-.

veiatiixivium^bdipmUisabefiraueexhjdropi- ha^bracbiicauffamfiirrhumijiumfubaxitta,di -^1

arumUicerthxmderetdafuersitreffluxU.Remedia aueemcattteruappiicMioHtm{etfiipfumdiPobitus ?
gmb. ufusfuiadhutrroresiftosdtppandos, (gE.^ aliijiaodo maturaffe noxdubtt^futjfeutc tandem '
fthiomenupraeaveniiSi,nepreiiXiorfim,fikxiioius fimpimahocfufervenijfe, etiafcautermmappii.^
voiyo.Tamortta^brachit bmntnorifliutm (gdif catumnofuifehextflimo. Voflmortera invit&s,qui
fpaaafuit.Pofi duodecim tamendiesreverfiisefl,basdereadfummaietitacontorqUebarriur,varsis
. eafdequcpartesinvafttumrtilavetumeisdeite- ixkciimeobcrcSaxdino>fdefuitmatcrui.Hac 'ti-
. .riiadbibituremediis,denuoma^aexparte,npta- hi ettSfi experientia (grationib. te minime effefeia
snenextolpevanuit.Q^apropterv^asiniocisex- defiitutumfgxipare decrevi,utfaii^uandotaii
pertoscdnfuiueruntMedicos,ijuoruaikjm[fetex-- ^uidtibi acciderit, cautuseps,mihi^uevscisfm
tib.eximconfiiiumfemperaii^uidrefiodedumejl) fuae£umftgnifcares.yaklgmeum<sreperge.Daa

fympt:ahocraiionecausem,nenoappofit,,pro- tumSaiiSiAmork2t.Decembrisi6iv.

, venifeaffrmabant.Erofiensmetabfciffoxervo,a- , TuaiEacell. addiaiffimus
^uamnonaliter ac ex ampusasoftrmentoextiiia- Ciaudius CsASasius.

OBSER-

AffBta.

fjuuttu

eNTURIA 17 .

347

OBSERVATIO LXXIV. OBSERVATIO OKVI.

mmixmofuccelfufimuttliidptfUuni. xnaufvttheridi^mum &mdtteuo>,cc>itrt

lEnator ^ ifertdretirnndiejfe , exemfUtollendi.

‘ tiir.&tpnio^^SaM refutatur.

Vtro clarifieuo anjue deSifiina

Dn. MICHAELI DORINGIO ,

to hamore peccante, corpus aliquoriesrhabarba-
ro,fenna&:ibnaibuscxpurgavimus,&qus'pattes tantotemporisinterrallo,Virclarifli-

nobilescotroboraiit,caliduinq;inaaurai fovent, l^n,e ^ faator&amicezternumhonorande,
exhibuimus. Tandemquoquecaateriopotent^U yeterismeteergaccobfervantizmemoriamliteris
fjoriculumadpoplitemdexcrumeffiaximusjinde nonrenova&n , ineaprofeaonegligentiamini-
fcroli humores tam copiose efauxere , ut breiS fuinfed propter occupationes corporis

pr«er omnium fpematqueexpeaanonemtefti- ^OTentismoloftiasidaccidit. Superiori enims-

tutusfit«ger.yi!uthomoitteadannumufq;i«i5..ft3jg-,jjror„3(ian,jaGenerorumqnendamvoca-

& quidem iatiscommode.Naturaemmhumores _ variis occupationibus a ftudiis meis abftra-
excrementitios ad fonticulum vduti ad cloacam tu^ vero mcutaLaufa

tam copiosi protrudebat, utabeotempore, & luSuofa ac funeftimihi advenere , e:
qmdemadfinemvita:fu2,paucisufusfitmedica- nieisadteUtcriscognofcerepotuifti.SUentmitaq; .
mentis. / . meum.fitibi moleftum, longdprolTdolorcauira \

-- - --—--- filentii mihi raoleftior fuit. Rcfponfum meum ad

epiftokm tuam de nova.rara & admiranda hernia

OBSERVATIO^

LXXV.

tisanneaatufj&fimul cum ea excudatur.

ChirurgicumopusFELicisWiKZii .iuperiori
annoauautnBafflea!iterumexcnfutufuit,Multa
■CRancifeus Cro(reranus,Lufi:tiacenr.s ad lacuni “ ‘pf» continentur,quar rationi & exp^

rLemmanumSenator, necnon Tribunusple- nen^repugnant,ideoq;quomodo,un.oreschi,
bismetitiffimus. Vir pietateSt virmteornatiffi- «■'g'exleaionehujuslibncaperepof-
mus, fexaginucircicerannosoatus, Scamicus nnt,nondumvideo'. C^jBnam,qu«lo,abfurda&
meusfinguiariftudioobfervandus,cumpermen- pefimlofahaeceftopinio.quac.n.ha.ubiinyid- rt
fesaliquotdolorefciatico, & pruri,tumolefl:o,aut ®
potius dolorofo totius fere corporis Iabbra0et,& °
vixinnixobaculoampIiusincederepoffet,mco ' ”

tis pefloris penetrantibusturundas rejicit, »«.

evacuari poffe,prarter rationem protulit» Invul-’’”
neribus digitorum acmanuumturundasquoque
abfqueulladiftindtiSneimprobat. Hreeverodo-

£t_:-i—rronea fitatq;pericuIofaetiamfiti- '

is exercitatiflimoviro.fatisfuper-

roborarentufque,S£quantum fieripoffet.ad tei
periemrcducerentur.llle verbcumatnedicaii
tisadebalieno efl[cc'animo,ut hrirum nihiltet_

pqCret,nccveliet,ncplaiieipfumfinefubfidiore- EXEMPLUM i.

iinquercmcauteriaduo, alterum brachio finiftro, Civisquidam&mercator ColoniasAgrippina:
alterumpoplitidextroapplicuhquorumbenefido Wilhelmus Quadus nomine,in vico iSlchet;»
dolor fdaticuSjfimulScprufitusiUemoleftilfimur gfljfmhabitans, cumqua.iamdieinofficinacirck
totius corporis paulatimremiferunt,convaluitq; mercesfuasoccupatuscffctjexamenbilancisvolrB
cEger. Fonticulus autem brachii nullum dolorem manusinfixit.Ego,qhia tunc temporisadGene-
rS» e»' ’“'“*''»™™^®«“f°''“™'“S“^P°p!'tepetmen- rofumvirum Dn.SEBASTiANuMabHatzfeIt,Do-
MiM. " Pesaliquotcontinuoferedolorofusefiet. Acris minumin5Sl!Denb(tg/!C.profcauseram,cun.
enimfalf^s^ue,acpravusiDehumor,dolo^isfcia- aando,&meexfpeaandoaffeaumfuumnegle-
tici & prurituscauflaproxim3,cumnaturrebene- xit, & abinitioperitosChirurgosnonadhibuic,
ficioadfonticulumcopiosedemandaretuTjVelli- multo minus vulnus turundis apertum reti-
candonervoLspartes,dolores excitavit. nuit. Superficie itaque vulneris claufa , circa

OBSERVAT. CHIRHRGIG.

leiidolonilliq^corpusfengiu- xSa^feniibifise^ fequfmrdoior,qniattiaIienila

Lmeiarjadeoadieattr^ iangumemSchiimor^,, graviiEmafym^inata ^^7^

pfo.fiindo vulneris-j,-

taliafequuta funtfymptomataiUt-de yita-peric
retur. Doidfauteminprimis exortus eft acu
mus, moxfcbris, iuquietudines & phlegmone fe-
quebantuTiEgo tandem in conliiium adhibitus,&
omnibus ad morbum depellendum neccflkriis.in-
ftitutis« poftgraYiiTimos ac diumrnos cruciatus,
tandem priftina lanitati reftitutus fuiCj & Bucof»
quehicviviu

txpunStf^ AnDoi5?i. paganaquxdaHildense fpmafum-
raj^ioA mum indicem mgitum punidtiCum vero propter
tueieSM. ^ fupcriijs allatam vulneris fuperficies coa^

^&%haee^ luillet, & pus circa partes nervofas
b(s7 "iffetexortuseftdolor, inflamatio atque gangrae¬

na, qua infphacelumconverfa, adiitme tandem,
purgato corpore, & ad metacarpum abfciflb di¬
gito convaluit... ,

exemplum IV.

Anno I598.rufticus quidam propeLaufann^,

gledo raor^o & mature nimis clausapunfturaex-
ortuseftdolor : moxlequuta eftintiammatio&
gangrsnajcandem fphacelustotam tibiam invalit
atqueoccupavit.Cum veirb abrcilHonemtibise re-
cufafletjintra paucos dies extin&us fuit.

in parubus nervofis fuerintj quicquid dicat Wirt-
xius, turundis tantilper, donec vulnus fatis fuerit

duni Vulneris minime attingat, foleo
aurei^autarg^teiapro vulneris profuncHtatelon- biicaiu

omnium fere exitiofiffimum lymptoina efiedOi
lorfm3ali3<exrnpintcllfViftii - ■

Atqnehsecprima & prsBcipuacau^a^, quod nuteauft

eguere poffint. Altera eft,utmediramentaa4^*^'^‘
fundum vulneris .perycnireatquepenet^epof-** *'*

tumjadvulnusdigereadumjmuftdificandumjaUt ..
carneimplendam,fivi^usclaufum fuerit?^ter- -- -

nuis itaque vidus ratio inftituenda,corpus a pra¬
vis humor^us &fanguiDe,{j plethora adfuerit,,
vacuandum. H£cnirifadafuerint,&vulnusab
initio turundis rion dilatatur, etiamfi exiguum &
nullius momenti fuerit: aliquando tamen materia
3liaretenra,gravidimalymptomataprocreat,mor^ :
bmque accelerat. Cujusrei exempla,prstcriilaa
meadduda,etiamapudauthoreshabemns: Ab
'exiguo &plane defpicabili vulnere (ut poftValle-
rioiam Iib.3. enarrat. Z. feribit Schenckius obfer-

in vola finiftrs manus accepto,quodyix fubditam

contigerat, Ludovicum ViVEs, Se-

, ^ ^ _iiordinishominem,eaxnCuria,ciU2apud

iplisapparetitellis^.Acce- MonlpeiTulanum eft > quam vulgd Generalium

ir, primo quia membranola eft;
deindequoque quia natura Sia veluti tegumento
ignobili reliquas partes magis nob!les,veluti car¬
nem, vcnas,'arterias,ncrvos,nervofasqueDartes ab
Injuria aeris vindicare ftudet. Caro aut
to coatefeere nonpotcft:primo enim in ipfis quo¬
que vulneribus per indfionemfadis , quadam
fpecies contufiomsadeft,at caro contufi ut putre-
fcat,& in pus convertatur, nccefreefiTe^exHippo-
cratefeimus. Suppurationemautemif ara carnis,
nifiintempore, fierinonpol
notumeft. Contraluti^^ ^ ^ ,

Uo:bmnores Ter6,qui <

t feptimum diem convulfione dere-
penteortajConcidifTe vidimus.Obfervavimus,in* ''
quitHoRATmsAuGENiuslib.5>.epift.2.Pataviicx
vulnere minimi digiti Johannem Baptistam
ARGEjrfiNUM deceflilSi-Ex his vides mi Dn. DA-
I periculofustir Empiricusiileprocet

Dn. Petrum Kirstenium ex me quafb demilsc
r-i— ^.aufennaiy.Df ’ '

Anno 1^13.

OBSEIl-

^^.77-

■ CENTURIA W.
OBSERVATIO tXXVIL luddo fvdiit
£X ptnSarn vefpe cim carpam dokr ingens

34^

>n^icimi- okf. n‘
. ) repleta, exorta iont. Sub velperam , ud
loqoe feqnenti^e, c— —-

bpide

^ mmciirporU,&lipothymUicin-

je^auia, bat^ excciiendf ^

Viro Amplillimo atque DoSiflimo Be2oarcopioseprovocatusfuiffet,brevipriftinse
pD. GEORGIO FABRO, Caftri Imperialis fanitaoreftitutafditsgra.fcpar^pertotumfe-
• Fridbergenfis,8 £c. Doftori Medicoordi- rd corpus Epidermide. Vides vir.clOTfBme,mi.

-? nario ac longe celeberrimo, amico nimum quandoque iniefium maximum in fe

liio plurimum honorando. ' continere venenum, pracipue fiadpartem ali-

ai&fe». fiw»« H»»..

S, J>. . D, delatum fuerit. Pundiones itaque velparum

Q tlod jam diu nihillitetarumadtedederim, ngj, negligendz, quandoquidem aliquan-
VirdariflimcchatilTimequefraterjnon ob- do,io in&nabile ulcus degenerafle, in aliaqua-
Evione amrcitiz noilrz, led longo locorum in- dam matrona nobili oblervare mihi contigit: hi-
tervallo accidit. Cupio enim fraternam noftram ftoriam forfan poQhac tecum communicabo,
amicitiam, quoad vixero, tecum literis fovere, nunenon daturedum. Vale fraterchariflime',
Sed quidquzfo agis, & quomodo mente fimul cumhoneftiflimatuaconjuge,liberisque dulcis-
Sc corpore vivis ? me quod attinet, alias ex meis flniis. Saluta quzib meo nomine geoerofum ae
intdlexifti literis, quam graviter, vel potius quam ftrenuum virum Dn'. BtIRGGR AFIUM, nox'
j^rne Pater meus cmleftis ante annummevi-, bililTimumitemvirumDn.aSiftroaliatt/ipCus-
litaverit, quodque graviffimum mihi inflidlum que uxorem genere & virtute nobiliflimamiprz-
fueritvulnus. Illudproh iiolortantumabeftut terea clariflimUra virumDn.P.HOB.STIUM’,
cicatrice fifobduaum, quin podiis ininlanabile- cujusliteras,utiqaoqu£tuas,avideexpe6i:o.Ber-
Sclcthaleulcusabicrit. Propter continuosenim nz 15.Decembris 1614.
doiores'vires exhaurit,-humidumque radicale

r-—- y . . d- ,. OBSERVATIO LXXVIII.

taeftj&fuperionzftateplemusinnotmt: mno-

tuit&nobiUflimo& ftrenuo viro Dn. WOLF-- ExpunctKravejfectnajuitaurammandm-
G ANGO AD AMO a ©ctwasfacft / etiam fuo larum , ulesu injanaiile cetife-

dilpendio. Fecit id humanitas fua,&inmebei , qautum.

nevolchtialingularis:quapropteripfi,utdebeo,>' *

eradas ago maximas, gratias inquam immorta^

les. s3 feverum iUum pfeudomedicum { qhi • Virum ClarifllmuroatqueDoailT.

5cualumnonlenit;fedexafpetat,nonfuavi- Dn. GEORGIUM FABRUM, caftrilmpe-
terabftergit,fedadcruorem.ufquecoafricat) fi Fridberpfis Dojlorrm Medicum

ordinarium celeberrjmiimque,

amas, repellito,&uimco,nonfuoconfiliouta- Cui

meonominequzfofignificato. Porro etfimens 0. P. D.

zgrotet, corpus quin etiam hic Bernz f quo ance /^Um przcedentes ad teiiteras, clariffimeat-
menfemadzgros quosdam vocatus fuijlabori- V—'que doSiffime mi Dn. FABER, obfignaf.
bus occupatum fit, nefas tamen fqrc putavi, fi fem, nec in tempore commodum tabellarium in-
■colloquia nollra Appollinea negligerem. Oc- venirem , fequentemcafum (queminprzceden-
currit Itaque cafus non omnino vulgaris,fuperio- dbus meis ad tcliteris qudqucpromifi ) adjuneei
rizftatea me oblervatus & annotatus, quem la- revifumeft.

conico ftylo tibi delineare decrevi. Matronaquzdam'Piisburgi Clivorum, gene-

Matronaquzdamexnobiliflima&heroica re&pietatehobijisN.HOLT nomine,cumad-S“«>
familia Sickingiorum oriunda,nomine&reipfai huceflet juvenis, &quadamdiein viridarioob-
Margarica,tiecnonGenerofi&ftrenuiviriJOH. ambularet, &,aveipapunctionem,infacicmcir- .
CHRKTOPHORlaStadion, fereniffimiprin- ca aurem dextram rccepiflet, prodnus exortui
cipisacDn.-D.MAXIMILIANI ArchiducisAu- eftdolormaximus,inflammadoquoquemoxle-
ftriz,&c. incameraEnfishcmunacqnfiliarii& quuta eft, & totum caput intumuit. Adhibitis
vicariiprudendflimi, nec non Satrapz in lanb" remediis, dolor nec non intumeiadHo ex parte
ftm vigilanriffimi/.&c. Uxor, cum in canicula- remiferunt jreliaohbfcefTuiniplbJocoafFeClo
ribusinprandioavefpapun&ionemcircacarpura quo ruptOi fordidum&inlanabiielequutumeft
fiuiftrumaccepi(ret,prodausdolor ingensinlo- ulcus; quodetfiprzclaris quoque Medicis atque
coaffcaoexor-aisclt. Inipfofereinomentocum Chirurgis curandum commiffumfuiflet', oleum
Epothymiafuperveniflk,adledlumfeconferre S:operamperdideruntomnes,,quamvisfummam
coaflafuit. Ubinondiu poftdolorille, quiab adhiberentdiligenfiam,uti'egometteftisfumo-
initiomanura&carpaihfoluraoccupaverat.per cularis.' Cumenimapud COSMAM SLO-
totum corpusexpanfus, Aacerbior faflusfuit. TANU.M,Medico-Chirurgnmprzftanrisfimu
Eodem quoque dic veficz humore ferofo& pd- viverem, & Chirurgizftudio operam darem in
. Gg . fextum

correptus, ali^mtfeftimanas gra^
m “hidi^mintervfMptcceUltre-

3JO , OBSERVAT. CHIRURGiC.

^ fexramnWannnm.vidiqaantaraklitate circa
^ ‘afeoumhunccelabotavit. Defundo SLOT A-

NOj quum ommafiiiftriad&ibieahiide vidiflet 7»ft»feritmiFabrki,omnia0jf(<&aheni^iJJmar
nihil ampEusdeincepstentarevoluit, fed Z>« Chriftiaitimagnindme

curationem paliiativam ad finem uCjue vita: Ihz coajtaater perferre, eaprxfirnm, ^xe hxtaanitif

quidem ulcus hocce velut cloacaerat, ad quam muttexenxmtriftmaipfaefi. Q^cumfcriicmt
naturafup.-rfluqsacque

ma^d^ru^^^dTutemafFedusille.qui/ab vetDemOpt.M.umeevoveo. MemeottpieqMi
initio non nique adeo gravis effe videbatur, la ttmnetfitperwrt ego ^ate varie tjuocpsevOm,ifr
diuturnum Stinfanabile ulcus abierit.adconfti- mn tam corpore,^xmtaximomiaite commode. Pe-

rir-tutionemlociafedi, meo quidem judicio, prz- hre arhmifftmacor.

cipne referendum eft., . Cum enim ulcusere- vtterdtc. '

'"‘'‘■sionejundurx niaqdibularumelfet,nonpotuit --

X ^opter continuum motum jnndurxad cicatri- haajerat. Hriimj;ttguli!riDuhe!iefaio,deliittujHe:
t. cemperduci- . Ulcera enim, ut noruntMedici, tttedtcxmemcrmiepplicmiotietandemviSadifcesr
non linantur,'nifi exficcentur: a quia motusat- fit , egoijae viribttspmhtim recaperatis, cara meis .
trahendo humores humedat,.fcquimrneccfla- medtocrtterjimcvivo,&recortvaUfco. Qmdprip.
jio, ulcera circa junduras mandibularum,cum fetu hic «obis alliitKriisfitm-/ues,an>HiKexp:So-,:
fint in continuo motu ,pr2terquam cum homo tpsampcaritnontmmm dxkamytptanmmficto lecci--
dormit, infanabiliaefle; nifi tor^ Chirurgus difie,ipKamtimeism,if>ittitKmadhiicpotfitMcUerec-
methodum illam, quam ego primus inveni, &in oriola fitperiori ftnm multos hic cirtti victntaer

prima centuria obfetvationum mearum, obfe- medio fafisderuM , has nmc exceperunt morbilli,;
vat. propolui, adhibeat: quod fi methodus <jaiepidemiiiirnohiejiimfit!it, atque idem midtim
illa tunc temporis mihi cognitafuiffet, agra pro- mihi quoque doraefiicKmfait,fed, Deo gratia ,to- ■
puldubiomaximumcommoduminderecepiiret, lerabile finejaliura vita & filiok: videntur

mihi vero divitias comparaffem., , ' - <# futura prduditpefiie,ficuii cf-pleuritides iUt

Deagnomonllrofo Laufanna: reperto ni- maligna. Dublica^atereanecpre tiofiro, necpro.
hil nunc ad te feribo: 'hifloriam enim Scanato- aliorumvotosf-voluntate. Sumintota nofiraGer.

' - matiUfeditionesci-turiayhic^ubiquebellami,^

ftri ad dn. de Hxy ipili, quiillapi, utilpero, pra;- nanturfunefitsfima, Denegotio Francofmienfii..
lofuofubjiciet,ita'utmatureadtepervcnirdpo|- aliis, adeoqueipp relationibus publice eStis multa
eognofierepoteris. " ' ’

uofubjiciet, ita'ut mature ad te pervenirdpos-
fit. Hisiteruni vale vir clarillime. St FABRI¬
CIUM tuum amare perge. Raptim Berna: 22
Decemb.iSi4. . -

OBSERVATIO LXXIX.
De punclun wfifia.-

modushic efio,

-. poris articulo, quo tua mihi

offerebantur,ime-rcateraprivatoftudiotrallatum
deveiienhpramanibushabtham,ideoq-, eoip/ono -;
minegtattsjipia erat communicatio duorum ifloru
cafieum, depunSurafiilicetvefparum , pro quibus
tiHgratiasagomaximas.Jisautemperleaisin.
rarriam mihi revocabamfimilemferme cafium,
ium ainno ijpg. Dataviifiudim-umgratiac-...
wrarer,excelUntisfimumDn. D. fulium Cifferi-

Dn. GUILHeImo"FABRICIO Hildano. Z^tmiZd!Z7ZZ!!oZter'^Z’‘^

iiolor obortusefimaximus,cum inflammatione in-:
me &prafiamilfime^ figni,fupervenitfebris ardentisfima, &phrenejis, .*
ptirae.cir plus quam (jiquidem nervojis eir mufculofispartibus infiam- : .
ireprofequende,qudm raatu,hacnoxacerebropromptisfimecommunicari .
ra , 21. fanuar. hu-. filet.) Meram praterea frequentes (fr biliofa evo-

imfufimoniscujua. exacerbatio-.accedenteinfupertemporeafiivocoli-
. «ffisfub amantffimo disfimo.quodimpetum moti jam humeris mobilis i'
etSohlletuiergamepriftini inmatronaprafirtimvaldeplethoricaj)-fucculen- ''
aclariffmus,qutquidemtion ta,magumamqueintendebat. Mcerfitusitaqut
penitusfublatus, fiddUqteandiuoc^.Uatusfuitin /upradiSusDn.D.Cafferius,pramisfisSet.oar2cif-
obfcuiisdiuturniorts quodammodofilemiiteiiebrie, fir cordialibus, locum affeSum fineulteriorimora
rmOii ingratiffimis. Vtrism purgavit fi trifie illud ^ fiarificaitdo cauteiirabat.camqxe non negleSis a-
ecelumyxf-tu teipfum de intermiJfihallenusoff.cii liiscovenientihusrcmediis,cumuniverfalibusaum

mmodoktfirailkdevaletKdmSfm pardcuUribujffdivhiaannuentegrafia)aprafen-
tlsfim^ ,

CENTURIA iV.

____ carfarist iefxltKsillujuot epileptici, (jrdekres

'■ hremrefiitHe- intotocarpere acerhi^fimi. ParexeesmiferriTmhtc ^
^ hac ahdteritK ^eSacnlaperterriti, (Scammati, riin. ‘D. fere-
■dculifuBtttielinfijfuiajel 7 nittnMaltherifmMedicttm,epi:

^^^^filiciterqueprifiitKtfii
het. SejpicnhtUierP.^D-irifeSiimhacdidterim ^eSaculaperterriti, (Si

hSa^pie!mverter.iuadeprilla,infeaHmffiilfe, fehricitamemm>icitUgrdtiamviferat,xccerftcp-
li- paaeamalianimem hmcparti ltfcdyfer4!!i, rata, fedpriapjuar» adventaret, mortem appetiit
^f^Kepm^iiraind!txi!fe,idipiadTationiaiitve- infelixifiapHelbtla.Cadaveripfi!sdecaiifiUoMe-

inpriariillaegrotafiihpem^atianisaplerisqKe diffiisfraaineodeprehenfa.

carpariepartiltiitfiieritfeparata,maitifefl'acoll^ ^qxaoitrmaa-reiSrnaribxsegiiexeratcapia.

tm-4iKdvenemimft!mmafi!iffeaaivitati6,eiqi!od fisjima.

lipnam [ttum har/mem , vi in- Omemumvifcmbas exemptis fuerat apar-
imcalorif!ca,(S't>irtiitel>ezj>ardc- teinferiaridjfruptum.
ca, aaremattares tjf excrementcdespartescKtis (S- Hepar caeruleum & nonnihil induratum,

paras amandarit,tandem^ueperfudaresepidermir quiftmamafervemisftmafuifetmace,
de excoriata & ablata, omninbextra carpus pro- Pulmain dextra partefiavefcens

pulerii. Cujufmodihifleriakpiturinohferveitiom- Veftcafellis prater t>. '

hutVareplib-io. qhferv.^.fub^em, ReBeitaque rans,&repktafanauineai

punBuras, etiam Itinutifm^rum injeBorum^f , Ventriculusadavi,
prafertiminmufculo aliqua feujunaurafiam, mi- pertusadhf. , , ,

. nimeeffenegligendas. U^updetiamexalterahi- intefiinafuerunttinlia&infiaa.
fioria nahilis matrona ah Halt apparet, cuiapun- oAtqae ita habes hipariam canjilii impru-
Sura vefpa ulcus infacievenenatacantinuatisfa- dentispmi, tp facinoris capitali fupplkio dignisft-
Safalueionecacacheaicumep-infanahilereliBum mi. Hlids tibi,(yuodcommunicem hactempare,mi-
ep.HujusquidemcantusnaciacauJfamGalenuslik hinihiloccurrit. oHccipies etiarrtdclarisfimo Dn.
j.decampaf.medic.peraeneracap.iS.&lib.4.cap. ‘P,HarPianoJlro,cumliterisobfervationetaliquat
eumul-'^Ittmlib. 1 . demed.perlaca. Sic quaque Carnes fmguUres.minimevulgares.fiquidpaphac erit,te
L i.,.,. A4n„ta„«s lih. t rJ. ■,-,.exi,arteredderetanan- nancelaba. Vale.

m perduci non patuijfe. HAU dicam

Biiafilui

/«nj»

OBSER. VATIO LXXX.

Ex pun^ume veffa gangrana con-
, , , , fcquma.

culiaribus, adfanatiancm inidaneis. Quemadmo- V Nno 1587. rufticus quidam prope Laufan-
dum enim ligna quadam propter nodorum ahun- Ti-nam, juvenis,robuftus&piethoricus.ave- t^luniu-
dantiam exnaturalidcfeBu ep- carTuptela adeo de- fpa in dextrum latus faciei .haud procul a minori ,/vtpa.'
generant.utpndi nulbmodo po/pnt.fedrelinquen- cantho oculi, cum ifftatis tempore pundtus fuis-
da : ita etiam tn ejtumodi naturisfrupraftpius in- fet, dolor ingens & inflammatio talis fequuta eft,
pituiturfanatia, ub^pra exipemeinpgnicacachq-^ utrextadiemorbi.cuinegoadvocatuseirem.to-

illa innata medicinaefe nequit. Quandoque etiam contaminata reperirem. Exhibito dyftererquic-
intemperies alicuiusparticulaincaujfaeP,quemi- quid ita affe&umlacrificavi, unguentumaEgy-
nusulceracanfilidatianemrecipiant.-SedquMgna ptiacum , aliaque ad gangrttnam appropriata
f/lvam i medicamenta applicui, eademque die venam in

Pro Colophone addere lubetcaptmdeinfelicicro- cubito dextro incidi. Sequenti die corpus cho-
me- “ efeSu, quifuperiori afate hic lagogo, ut infufione thabarbari, fj-rupo roiato

accidit. Fuitaliquandiu nobifeum Chymiaterqui- lolutivo, & eleauario de fucco rofarum expur-
darrs,homo alioquin non indoSus, fed purus putus gavi; hincljunptomataremilerunt, & aliquoties
fParacelppa. Is rebus juis forte defperatis aut ad reitetato cholagogo, & adhibitis remediis ad gan-
rePimuJqueperduSis,pe majoris lucri Francofur- graEnasnecefliriis (de quibusprolixeintradatu
jumfi contulit, ibique brevipop vita (frpraxeos noftro degangrsena & fphaccloegimus)finitati
fnemfecit. Habuerattllepuerumprofamulo,que reftitutus fuitttger.

popeadifiedens hic reliquit. Famultu verbabhe- Eodem temporecivisquidamLaufannen-
rofuo(nefcioquotitulojfortefortunaacceperatpi- fis.HugoLugrain noroinc,cumfirailimodols-
xidtilam croco ifo metallorum plenam, 'quemque fus fuiflit, ac in manus imperitorum incidiflet,
contraomnes,etiam deploratijpmos afeciusegreoie multos fuftinuit dolores, non iblttm in parte
pradica-re didicerat. Ouidpfi Mulier quadam maleaifeSa, verumetiam totiuscapitis. Tan-

ippus vtcsna conqueritur de pliolagraviterdecum- dem convaluit,fed palpebrte dextri oculi propter
iente ,efr fipkionem lumbricorum verita, dopn cicatricem inverfe fuere. In ifto porro m rbo
iPiuspulvifculi,tantoperecommendari,dvicinop- (quodquidem deplorandum ) caput & oculi ita
tn erogari petit, Ida impetras fatis magnam quan- debilitati fuerunt, ut poft aliquot annos vifum
tstater/s ptdoaeris, tantamque eam agrotantipUola omnino amiferit, & ad hunc annumidi.!.

qusnqtmsuexhibet:dcujusaffumptionepaulbpop ufque, ccecuscircumdu-

gpamSftma oboriunturfyrrtptomata, vomitus ^ de- catur.

jeSknesalvienormesyconcuspones vehementes to-

Gg 2

OBSER,-

3y^ OBSE:RV-AT.

Olf.%1. OBSERVATIO LXXXL .

Defrepatio menfirofiejas^ahjcijpone,

Dn.’ JOHANNI FRIiSrICO WERTEN-
BERGIO, DoSori Medico Bafileenfi lon¬
ge celeberrimo,

GuiOielmus Fahricim Hildanm,

S.

bergi,partim proptertbeies ai

CHIRURGIC.

;r fucceflSfle,

tvetiUpf,. finebaculoincedererim

tis & laboribus noftris

, OptMi ,

benedirit. In epilepticis divini quippiam.
irari polTe, tecamaffero ,cumidip(umno

. jcumidipiumnonrarci
ne edocuerit'experientia. Ssepiffimdenim non¬
nihil quod captutri noftrum fuperat, in corpori¬
bus Epilepricorutn deiitefcit. Quapropter mor-

6 :usfuerit,muitoties tamen liullis remediis eum
tolli polfe, teftanturviri graviflimi, przcipue fi
seger Baccho, ut eft nofter seger, addifius fuerit.
Sic & morbos comitiales, qui poft vigefimum
quintum annum atatis ruperveniunt, ut pluri-
* mum infanabiles efle, Hippocrates & Galenus te-
^ ftantur, cum stas illa, fi comcntariis Johann.Ly-
gaiinAphor.7.credendum, humidafit ^frigi¬
da , caulTamque morbi adaugeat. A decimo qqar-

yigeCmumquintum, nonnifi duos Epilepticos
fanitatireftitutos fuilTe, ab eo temporeguo.pra-
xin exerceo, obfervavi. Primus fuit juvenis Lau-
&nnenfis,de quo vide hilloriara obferv. 4f.CeDt.
prima obferyationum mearum.. 'Alter fuit
puella exftonelliflima familia in Belgio, ofiode-
cimannorumatatis, qua abipfa pueritiaEpile-
pfia laboraverat. Purgato aliquoties corpore,
provocatisque menfibus & exhibitis eis, qua a
proprietate occulta huiq morbo adverfantur.nu-
cba quin etiam adhibito letaceo convaluit. Sed
hujusmodi exempla rara funt: lofentulos vero
multos, morbo comitiali laborantes, feliciter

»r. Caterum poft m

mcmam^nca pe^n^mmmournnexten- Qif..

debat. Propter contorfionem enim & compli- ^

ostionem praputii, lotiumper fe omnmo
re non potuitinifi digitis diu emulia glande atq;

praputio: propter continuam bancce emulfii
nem urina , & contrefiationem glandis mem¬
brum v^e magnitudinem naturalem multum

excedebat.^ Porro yiausratione,purgationibus,

& vena lecuonead operationem bene ptapara-
to corpore, agrum in dorfum collocavi,&inftru-
mento cafttatore a Chirurgis ii&o, apprehenlo
&conftriao perpetuo, ipliimjuxta glandem ab-
fcidi. Deindepulverem,reliquaque,quaadcohi.

ftivum, & qua cicatricem inducunt, applicui!Ne
autem perpetuum intempeftive, & prater mo¬
dum contraheretur, fiftulam plumbeam impofii

SicdivinoalpirantcNuminefelicitercuratusfuit '.
Verum id notandum eft, meh

" ’ ;landem _

ite potui(re,qnod quidetft
fubftantiam, de quaan- .
tea dixi, accidiffe certum eft. lirina tamen uiinf
abfque ullo Impedimento, & copiosi & reai
effluit: necdubito, quin (perraaidem fafturira
fit , cmn ad matrimonium pervenerit, etiamfi ba¬
lanus apraputio detegiminimepoiTit. 'His .vale
vir clafiffime& feliciter vive dim OcyusBetna •
Helvet, ij. Novembr. id.uj.

_la, iplafurfiim verius abdomen effluereuHinc

veficamcommode, & fine madefaSione vefti-
mentorum nunquam exonerarepotuit, nifi Iblu-
tisligulisad latrinasfefe conferret. Etfiautem
parsillapKeputii,nt poftea ex delineatione vide¬
bis, non fimplexeflet membrana, ut eft prapu-
tium fecundum naturam formatum, fed potius
fubftantia quadam carnola .efflueris tamen urina
filbipfo praputio rednebaturuplumque ulquead

A. Subftanria eft praputii ablcilfi, carnofa

B. &C. dubius eft urinarius, rugolus & con-

D. Inferiorem partem penis, qua futura dici-
tur,denotat; illa dura, & inftar cKorda extenla

De fhimefi fricedente , idem ad eandem.

In poftremis meis ad te bteris, Vir clariffime,
ubi de abftifione praputii egi, fcripfi, me nulla '
arte aut induftria praputium retro glandem re¬
trahere, ipfiusque coalicionem impedire potuMe.
Idautemeaodcau&m accidiffe fcias, quod ager
in prima operatione confentirenoluit, utfuper-
fluum omne abfeinderem , glandis enim la-
fionemfupra modum timebat: pars itaque fu-
perfiua im ex yiteriore parte glandis coaluit, ut
nullam fere foramen pro evacuatione urin*
reflaret. Quapropter cum iterum ad me venis-
let, de praputio particulam adpolbcis latitudfc
nem feliciter ahlcidi. Hinepraputiumadebre- ,
trabium fuit, ut amplius glaudem obtegere non

C E.N.T U R I A ^rVT;. njj, ^ ^

^ Drp^apMr(^nS^onem'fc^arem. qaam medic^entprumkArthritide adhiben-. • '
aatefeTriereflatoerem, none verAptoptercer- dajneffe.addu^usinefctusqueefe morbum,
osld b alHid tempusdiffero. Vale Virclarffi- neglexitr quapropter dolorespaplaomS: vehe-.
me,&imc,quoafacis,.ama. KaptimBernat. menoores.&.fFequennores.ftquuti runt,,& ita_

• — :— —--—:— ■ ■ ;qtdde.m,.ut_nQnnun<5uani ad^esquatiiordecira,

O.-BSEK^y-ATi-O; Lxxxn. aut. hebdomades tr«,pr«maximo dolore for.
DtmMcifmofHCcefiwunaionaexMenu- mpiumcappreviapoflit., Cumitap.erannosa.,
noiauylythrmde.. - liquot. mileram.vitam.vjveret.,,mnd^qupprp-.

yiro Clarisfimo atq; Do^isfimo t
0 n. CEAUDIO DEODATOi rev^rendifiirri
^ iIJuftriffimi -Epifcopi-Banieenfis Do^toii.
Medico iongccefeberrimo» amico,
fingulativ

GuUhelmta Fabricium Hflknm

M &aberis proculdubip,. Virampliffime,iam. queadam./
diu mefouifle,.necquicquamliteraruin.ad. (hbrqm ei
te dediflcjimb ne quidem rclponfiones.ad p6r, fontfecteta

pterdolorisfrequehtiam.ac ipquieuidiaes,, cour.
co&ioncs in vifferibus probe Eeri nou poflent
paulatirn. foquuta, foi^ obftfa^jones, maximas,,
hepatis,, fpienis, & v.enarum.Meiaraicarum: &
at^tis hpdofo fada.efk. ipgravef^enteficmor-?

hominum conliliisuticcepitj^fcdpaucorum£ru-.

Tandem,.quidem:ante biennium,fuafu,
quorundam. in. Argoviam ad imperiti^mum,.
quendam.A^rtam.prpfedusefb Is fuis.focretis.

te dedifleyimb ne quidem rcfponfiones.ad p6r, funt fecret3,),cum integrami^faletudinem fe ipfi..
firemas^masmififie. Qusris.caufara?- Superio*. reiEtuprepoffeimprudenterpromifilTct, fefeipE,
sautumnoinHaiSamadnobiliflimumquendam. purandamtradidit. Quidbt? vizpurgato.coi;- jnttnBUs-,
j^rum vocatusfui;. apud quem mihi aliquandiu- poreartifcunguento.ex.Mercurioconfl^toinun-»'*» tx.
perEftendum fuit, & ante menfom.folujhmodb quidem eo u{que,dym.fojici}im,.lingu^,.'^'”“”^.

ad meos- rediiqpapropter ntdiuturno filcntiq. gingivar:um,tpriusqueori^Dtumefadio,mflamr
'nKO,,&quod,tra.£bii:um meum de gangrena & matio,&exulceratio,,fiimmaquevir:ium.proftfa-y 7 ^^ ’
■ ^hacelo matucius.noamiferim,igaofocrev€Hs,. tfo.foquuta Et,.adep. ut in,decim.um quintum,
obnixe rogo., ' djemufqueveitifiinigone.fuecit p.emumcqjir

G^ccrum. aliquando me ^sfonte inter liter%- filio 8^ a,uxi|io qujusdam yiri.Ecciefiaftici.,. qui k 'V ‘

' tos,&quidemindifputationifauspubIiciscontrOf. ftia ia locis medicinam,fa.cic», veluti ex^.cymba^ ^
hanc,nimirum aii im!nBionesex<J^er~ Charontis ereptus,fuii^. Viribus aliquo.modo,
curio J^rthmicisfr/odefeposfffr, necne, t exortam coliedks ad foos Bcrnam.. rediit,,meqiLie npn. diu,
roaii^ dilputaramqucfuiflcmemihi. Unus quidem & po.ft iterum fo confifiuni adhibuit';, iterum,in-,

* , alter foas habuit rationes: neminem vefbhade- quam-„ antea enim ipE & interna & externa,

nusfcientia&conrciepciaprsditum.yiderepotuij. quoque nonnulla.medicamenta feliciiB.mo cumj
qui Ulinitioncs hafee in Arthritide adhibueritt, fuccefiu adhibueram j ^.f<?nticulos.a.d brachium,

Agyrta tamen quidam leviifimusjimpecitusque & ad poplitem, feceram,. Sed yidp^mm nunc,,
homo, ad iftam impudentiam ac tcmecicatem uE quidnam apud ipfo.m. etfecerint * & quid, dein- -
que devenit,, utiqu^ftioncm hanc dubiumque in ceps cum ipfo acciderit. - Campo-R.egio (ub|

Patrkio quodanaRrnenE& Senatorii ordinis curatio , aucpotiusdeftrudcio. h«c aMedicaftro,

Viro, nobis non argumentis Scholafticis & Aca-. fo&a. fuit) Bernam. reverfos,. p.rster extenuatio,-
demicisj fed retplafoivere non fo veritus: au-’ i^em &. yiibecillitacem. externarum pan^ium ^y
fculta', quiefo, mi E)!!. Ipeodate integranj fommam quoque internorum, vilcerum ,, caioris-s.
hiftoriam. ^ quenativilab.eifaijiationem, achumi.diprimogc-.

^ FuicisDn.Joh.RudorphusHubertus,exaa- ueiditninutioneminipfoobfervarepp.tuimus,,6c'
tsqua familia Patriciorum hujus urbis oriundus, quidam., ut ab ep. t.empo,re o.rpma in. deterius,
virpius&folidedoiauSjqui&iniuventateQer- procef^rint^ Ecquamvis multis&prjeftaq,tis-v
n^iam, Bergium ,aliasque regiones peragra- Emismedicamentis, cum a.viris.d.oi^is, tum, et-, -
vit,&Academias variasperiuftrarit. -Inpar' iama.meprsrcriprisuteretur,thermasquiaet--
triam reverfos cumeflet,noQdiupoftprovincia iam Piperinas , qu.» in obft.rui^ionibus vifce-.w
Grammatei curialis ipE commilfa fuit, ih qua fe rumreierandis,. divinas edunt operationes’
ha geffit, utpoftmodumin prajfcduraGrandis- feret, ac fonticulos f quosagyrtaYciutiroinime
fonenfcmcoiifmuuisfuerit. Elapfis annis prs- nece^rius eJauferat) iterum libi aperiendos cu-
fedtursfuar, in Senatorem hujus Heipublicse, raffet, parurntamen profecimus, adepvires,,
tandemquein Tribunumplebis& dEdiiemdeE- ftionesqueomnesproftratieera.ot- Morbusitat^
gnatuselE Porro cuin ex patre arthritico na- paulat.imitaaudusfuit, ut continuis feredolori-
tusefTetrinpttegrinationifausquinetiamincom- bus afSigeretur,.necCfom pedumj genuum 8^
modamukacumcak)ris,tumetianvfrigpris(quf- manuum, verum etiam fcap.ularum, nucha» $c
*”jrumirtmodum coxarum. In his doloribus f^pifllmemedica-.
dcbiIitatur)foftinuifl«,actandemquoqueratio- ftrumillum, ejusquemedicinam, diris votis exe-
ne confervationis vino largiore uti coadusfuif- cratus fuit. Ante menles aliquot cum morbus
te, circa annum vigefimum oftavum statis fuse poftremum infultum facere vellet, primo exor-.
ecdoiore ardculoram conqueri ccepit. Abini- tus cft dolor capitis tam vehemenSaUefuturadis-»

G| j

3^4

OBSERVAT. eHiRTJRGIC.

^ ^ 0 bone Deosj qi!ia)procuIabeftadhnca(copo?Q^

pitnitola tam copiose in bracbiom dextram dc- dumbujnsmodiimpoftoresnontantHmperfcrta
cobnit, ut totum bracbiom, mantis bmnl & di' & nonnunquam in graviffimis morbis ipibsad-
gidfiipramodum,&iaquidemintnmefaaifint, vocat, ipGsquequodpreuofiflimnmhabet, cor-
ut exanSionem caloris nativi, gangratnamque pus nimirum, imb & vitam ipfam committit,
proximam ede metuerem: prarterintumefaftio- Quapropter miram nemini videri debet, fi aii-'
nemenimdoloresquoqne maximi, qni materiam quando juftiffimo Dei judicio, Magnatesipfimet
peccantem magis magisqoe attrahebant, aderant, ab hujusmodi imperitis impoftoribustruciden-
Necconlultumfuitapplicaredefenfiva&repel- tur,pmnamqueeorumquacircafubditosnegIe-
lentia, propter metum aliorum graviffimorum x&e,etiaminhocmundoperiblvant Hac de re
iymptomatum. DEUStamenitabenedixitme- exemplum memorabile videre poteris Obf. Sz.
dicaraentis, ut intra ofiiduum reftitutum fit Cent. j.&Tra&de Gangrzna&lpbacclocap.
bracbium.Interimverbcatarrhns nnncad hunc, if. IgnofcequzibMiraroplilfime, fi forfan Afia-
nunc adillum articulum,imb & ad ipfum petSus tico dilcurfu moleftus tibi fuerim'. ' Non ita pra
deflexit, hincfequuta eft tuffis maxima, nonIb- demexliterisDmConllantini Erhardiad me feri-
luro propter materiam cxcapiteadpuhnones de- ptis, maximo cum gaudio intellexi, reverendam
fluentem, verum etiam propterduritiem&in- DominamCanoniflamutcunquereftitutamefle.
tumefaSionem hepatis&fplenis,quadiaphrag- Laus fitDeo Opt.Max. qui benedicendo medi-'
ma in altum elevabatur. Quzomniacumappe- camentis ipfam reftituit. Tu fi forfan hoc tem-
titusproftratio, viriumque labefadtatio fequuta pore Veris ipfam videris, flatum ipfius quoque
eflet.dic^uintahujusmenfis.horaptimanoais, mihi fignifica. Valeviramplilfime, &cumtuis
Afcitepiepiacideque obdormivit,cumnondum omnibusquostecumfaluto, ztcrnumquamfeli-
quadragefimum primum annum ztatisfuzabfol- cilTimevive. Dabam Bernz ii. Martii ifii 8.

vifTet, maximo cum ipfius familiz detrimento at--^---- ■ ' i

quejaSura, ac hujus Rdpublicz incommodo, Vlmmlydrar^i inmaiojinkriticis
» nec non amicorum fiiorumluSu. Quinque rcli- ' cm-uexiat?

'' quit liberos, inter quos filiolus efl Nicolaus no- CLAUDII DEODATI Med. DoS. revereii-
mine , quinque circitefannorum statis,in quo diffimi&illullrifllmiEpilc.BafileenfisMe-

*- i®™ doloris arthritici indicia haud obfcura <1'“ relponfio , ad clariflimum expe-

tcnella zcate,vixqucfimile abHippocrateobler- Dn.GUILHELMUM FABRICIUM Hildanu,
vatumfuifleexiflimo.Tellaturenimlib.fi.apho.- tefitgit, (lariffimerir.oftimamijHidem

nCmo^o.Peenisaace^JltmreneruPodagraxoaU- ^'effeixeer Medicos^am Hifpocrateos
borare. Atpuerifle non folumperintervaila de Hoxmmcosiopinie-mm dt ' ' ’ ’

dolore articulorum,inprimis circa plenilunium, «orui fejjiraam aatem voiumatam : ommum
accaloexiftentefrigido&humido,itaconque- 'P^ofrafiantiJJimam,agrii maximisxpite/idai», _
fitur,uteciamnoaununcinquietedormiat,nunc iamopinioxumtamzjolmtatHmconJenJkmi^ con- ^
prz dolore ejulare cogatur, verum etiaih non- fjiirationem.. HihihmixKS tamennoxpaucosDi-^lj^^
nunquafntuberculis pituitofisad carpos,&pedu deris praptmisjimos (fr celeberrimos Medicas'^^
articuloslaboret. Horumtubcrculprumantean- ^acxoflraatate,iptsicoxfititandigratia ad faxan-
num duo ad fiuppurationem pervenere, in qui- dosagrosconvocati,xoxtamme!r^adi!imopera)m
bus materiam adeo lentam ac vifeidam inveni, ut ^aelocaxt , y.t morbi ideam, nataram, ejfentiam,
vixmedicamentorum vi extrahi potderit. Vides caxjfas, locam^eSam, (^-debitamcarandiratio-
quanta impuri & morbifici feminisparentumin xemixmediamproponanti^admmdoSrinainge-
libellos fit efficacia. r nii^aeoJlendendJcaaJfa, reliSoaorotante,adJab~

Hzepropteream, quzamultisabhincannis Umes & hpperphpjlcasqeafiiones atque ambratiles^
internos fuitamicitia & familiaritas, lachryman- logomachias ingenii acumen librent, ^ ampulUfs
tibus oculis fcribo,ut videas unicum hocceexera- •verborum opinionumqueratiunculis ,folo conrra-
plumad przdifiamquzftiouemfolveridam fatis dicendifiudto decertant', dum unus Hippocratico-
fuperqtie lufficere.Apparetprztereaexinde.hu- rumpartestueriialterHe-rmeticorumcafirapro-
juCnodi illinitionts in aliis quoque artituloram pugtare conatur. Hic contradicentia Jitthoruopi- '
doloribus (qui ex lue vcnerca proveniunt non nionesad've'ritatisexamenrevoeare’,illenirvdcon.,
tacdligo)zbrqaerammo periculozdhibednon JultandimethodumcrepanSjne/cioquidnow.lumi-
poffe. GravilTimeitaquea MagiflratusAmpliff nisinHippocratisorcodelitefientiseruere,clradil-
mulfiandaatquccocrcendacffetfzxillapfcudo- lufi'randosobco!catos,taintheoricis qudmpraHicis
Medicorum,quzindoloribusarticnlorum,quos animos,cujusdamTremetheimjlar,fubminijirare
vulgus Nefalte fabntevocat^miferosilloszgros fludet. Interea dum hac npnjlnefuperciliodrani- . '

crudo crudeliter excruciat, acnonnunquamim- miJeri,^otantes,ndrarenterobfirvatam,^diis
manifiimetracidat. Trucidatinquam; poflera in concitationibus,no expeclatoconjultantiumvel

illa obfervationest. Cent.;. addufta fufficient. Idem fere in ob(curiorumquefiionum Medicarum.
Utinam igitur Principes & .Magiftratus, quibus ^fcusfionibus ufu neni-re co-nfuenit, in quibus enc
ReipubliczfaIuscommiflaeft,tandemhujulmo- d.— *- ■ . .

woj ingenuj

»,&pompofam labajeentis doSrinaoJientatit

C Z N T U R I A; ly. -

\ »»'•« Latini, GiBj^Kt tyingUcyj,'BraJfavalai, q /rgj.

aimitaaarLHi &<iifi’tra!atisi}«isapodtakiTe- Fallapi!ts,Sylmiu,fKltKs^almari,ti,Matthid:.-,
Ibtiiderit,ni pauci!m-ias&anhritiMa&J^- &aUiqt!Mnfl^!res,^fr4amif,midcgmaticiMc-
cxriinatarA,efen^A<Ma]fa^pr^frUtata^^ dici,qy.ih!iafiMmttnH! dliqmrmdo fufieaui.c^

jnbfim '^‘‘^hritidt^qncdccnctrnit, hcclocimnqatm. jr^aratioie,tam q^^mtrnS, quam qmaZx.
n,iadoycemartMnf4amtma«iimm4de«n,

djintaxaty^siify7»ptomatfimvehetn€ntia»fer«nm Mus & encomtts extulerum, unico fere excepto
materU morhi^A affuxuy humoris feu falis potius Fernelio, c^uiptavijjlmo latinitatis xeBare prifcoru Fernelint
uirthritici cruditate ^ fjnathryfm acerhisjimus Arsdmmyt^Mauritanorum barbariem nohis con~ Mercurii
edytum propter communis Uaamentidifientionem, divit';hiclibellofuodeluevenereayomnibusinoenii**(’*f*

----j.--/:_ ■!^-'-nentiavirihmtM!rcurmntemedUamtn-f’‘^"-

familia deturbare ,& ad uHimos ■ Ga-
thasyextremos^lndosrelegareconatur.Cum
bfervafet,ex intempefivis hydrargjriin- -
tferociorytf;'dolorum alioru-y
■' ■ &gris(friires

'.langeefiere, refrigerari,
brorum tremores, con^aSluras^ypamlyfes, apople-

turaliJituSvulJioneSyCfi

\ iddjuenoncitraingenternparmmjcaloremiideocpte lem htfrrendorum fymptomaium^ndrome. ..

Jnlriik Hippocrates Uh. hunc affeBum Jrticu- tarijydraroyrumqualitatefrigidiffirnumyfubftan--

grtieuh- lorumfebremvocatycum doloris acerbitate conjm- tiaproprietatemamrmyvenenofumymdcumfeBa~
rumfibru.Bam,abarticulorumrepletione,di^en(ione»com- riisproclamavit(aualiv. ' ' • '

jreffione ^ ipavrt ^ .

Ctefa at- Safiipiens hujus affeSbeecaufa ejl, vellingieh- receptum / . ^ ^ _

tMiiiis. articMlerum, •velpluriHin fimul,gentilitia aut eSMercuriiferociamfrcenmtihus, ejusmodi ufur-
hxreditaria imbecillitas, vel d nativo & propria pentur inunSioneseJdSercuriau, qualia funtaro-
temperamento.velah immodiceFinerisufu,nimia mata,pinguedihes,aSpes,olea,&c.quihusfaculta-

traUa. Bfricitns a. mmiafalfuginofi,lerofi,acuti, vamrosprafervsaurosquefb^perfuadent."'

rogenei.in tan aream Jubfis
dantia,(p-feritas,qmvelk „ .

Uurie, capacitate & fjnov ia gignitur,

,g dolorum acerbitatesyquipp Hippocrate ^experi
tia teftibus,poti/Jm -— - *---'

filum,ut volant, Mercuriusexcandefcemium ha- quUepstt-
morum ferociam impetum fisa frigiditate coer.

cet,obtunditque, non filumjiccitatem attemperat,
tuis malignitatemque eorundem cohibet, fidet^amvi-
ria fiera4u,flagrantiahs!meaatrefrigeraeq^-. Vnde
ciet nonmirrum,fiormiegeyierss fiabies,pruritus, im-
ra- petigines,pfiras,Jichenas,&spfam fipelepramde-

"‘‘■risfirofadefluxion
^ ad imbecillas artic

geant,veldiJfoLvant,aut calcisvivainf
do inflamment ,fit ut dolores excandefiant, drfpn

u.compefcat, aut,

<fpo~ Hifieadduhty hydrargyrufn fuaperniciofa
a nenatacjuaUtate caputpetere y immodicas de^

I. nes,molefli!]imas^uitiones, epptj/aUfmos,aequei..

- feflijpma alvi profluvia , lethalesque hpper-
qrrigan- catharfis ciere, corporis item humores, & fili.

, cfifim. dam totius fubfiantiam fundare efi coUiquare, ut

- '■-■'a proprium^ peculiare ex iis humoremtrahaf.Scir. -

...,--- rhosquinetiam, nodos tophos^ tam arthriticorum,

Haaenusde arthritidos hifloria, quantum qui- quamgaBcorumemoUire ep- difilvere,omnisoene-
demadnoftrumpr.opofitufacerevidttur.Nuncpau- risdolores,iamcaUdos,quamfrigidos,mitigarX(ut.
CIS etia. orosnjlauti mflri ratione, quanturn qmda nunc omnium ulcerum ,fiflularssmq, curam fdentio

, -. ,Julpharea(/humi'da,

spra- partim demuveneficaproprietatefieri,exifiimdt.
udif- eMultas hic audis, doa,frmeFAB&ICJ,easque

t vix alius timidius (p incertius de Iqtdrar- proprietates,utquamin^
l>tUmit.CF‘”‘‘>^‘^&prop:cietatibusfiripfitnopoGaleno; vixexplicareposfis.
rupeiiea LtoJcondes,galeno antiquior.nonnulla, iHiHermeeici,quibusnaturaiumeitpatee.qui- .

“tobfiurafatfrnectamittiamtfsomentideeoliteris husq^ in referandavivarerum, &i>otiskmumetal.

quHamaddtderum.In^Arabesverb Avicenna, ^clamitant, fedutm^IntisCmummeihcamentxm, ^

£bafes.Mefue,aUiq,nonnuUipasslbplcniore^au. ^ - " - " '

'' ’ u> Mercurii faculmes,comoda (p-in- n

- nibusadilliusujumaci

ia depinxerunt. Hes dem»infieuti moder. vitobvio,necmsde,fidarteSpagjrkaet!

Gg^. .

3 ?^^ 0 -BSERTA.t.

mr. 82 . ^ cs!kfi'ait>^^t;,xp,.!i;efmiAr<!iiiSo,ma.
^ ■'■ giot^amtiiimfrHSK^fermSinKriaiitmTiie-
bmriexfHlfionesmnntm. ida^ijHamKjicrifxifi'

xilem,ejue PL*niiis 4Uemt li^uayis 1
wllfhicttmyatitiSchlavonkiii 'Uncari
■ ^ lis erutum ^(^^irimdih.us Auri

■a imfrAgnatum. Borii defeUu ar-

^‘^'"Ifales-refitfcitaricsitne ^mricaeUcittar. _
fuJt. &&«>>>“ &Mfmuthiadmixti>maptur,aimfiphi-
U/^ythi ftkatHifo^(^t“>e?apmc$p,leruiK^ obpraiimli-
t^mixih- tatliitxmiir)obve!i^tm>kemfirem,S-prigidi^-

immicS,fupradiSaJpmptcmxta pr<>dtscat,omnipi~

^ d«i(i-Sligemiairaidicx«!—‘ . .

dadho-ejcamfx^vxrm&lxpilak
riofacxltaus imprimamddeoj^Hern

^d vcriaa,genxmxm,ptsrum,pxn

e H r K TI R G I C. '

fPr.partesdemiimsjftSiCsrrslxvisnde QuUm ex-

tcmprefidiakxmimernU-txmextmiU,cxmTeie, Cel: -

'£££i' —----

umopttmumpritedJul^hurAs^
terrefreitAtibus, corporibusve heterogefieis fiparOx-
tftm repurgatum^ifiligum , ^uifummapartium t€~
*'uitat€prAditui>aereHS^ celefiis,^ (biritusinfio'-

refteetiJJimorS.
ibit,pre Arthritidos-cunaioxe Mercurii ^oo«e. '
adhiberi ttahpeffe :fed^fii(kefi,lixa>crxdo,eari..
teptrepitrete,nxmartificiali,mmxetxrelixtemxr> . .
Crxdxm^xiedM,be«t,&»‘mqAdan,!,HeexplHm-.^"P”'^
hegixe , Satxrxc drBismxth(icmfiatxr,(ijxefire:ihlJ^”'

■veri cirgeuxivi Mercxriifignetxremi^orem) ep- ieadu..
'dercurietm^additiiprmitlxytt:,
■is,pixgxibxseedipofis,aUefiqxe,
ebeft-paeArehriticieaixxxdioy
nefxblevemxr, xtpoiixsprewfme<jxe^xefjmptr-

-. ^--epeji ixxnaio-eem effo--

tefic^,meli^e,^^fHgk

mxMionxmpr^eretieneverxnxi-^-emnumHj--
drergjrxmedhibeem; cum tame-efipevexenatisAr. ,
liorxmmetalliccrxmfxhfiamiiSiUtdiaHmAmwei- ■
gnetxr, (S'eb iisneglebiedebitapreperaiu
..

hgereenus,,

ret^fibiinditapropriett

lerjde pararipoufi-yUti exalta
fexcenfaprAfiantijpmaremedia>utieji Arcunuco-
rdlinumytantopere in affeBibuspodagricis decanta-
iurff , Mercurius vitAy Mercuriuspracipitatui auri
^iaphoretkui^Ac^uila ccelefiis. TinBura,effemia,
^irituSyoleumydrelyxirMercur. ut videre apud
Paraceljum,Penotumy Quercetanuy Rtpleumy Crol-
tiumyAndernacumy Lihavium^ Beguinum Borneter
tunti Scotunty Fr.P^lentinum , & dies eptamplures
• BermetkoSyExhaBen’>MBkydeBiJf^zhnciypauck
intellexifif , ^ua meo Jaltem judicio (jr Arthritides
C^MercuriiJitindoleSynatura (^proprietatis ratio.
««- ^ fempexkpropixsed^efiemsfelxeicx^^^^
ure. deniesrtnbxsxtejxat-verbu, Arthrmdescxratfvei
»' fehem indicetionesreferemm, xemdeciffarepoffit,
*'• ^xa lege e^ methodo hxic affeBxi Merexrime iti-
xxBionesadhiheripollint.Cumigitxrfxperimdocx-

[ 'imbeeillitatekxmferoci mxterUfeljxgimfe e^-xcx-
tiagixxx&eopia,^xe eo fertur,vel deexbi
attr«Bioae,vtlorgeJmo cieri

'dentemaqxamMcrcx-riivocanrjperfalisAr- leti fiit^
p^rkos,ppfeepL(irtanJemZateridjm.^ ,

fiKjxepraaitiendhimtngaimismiinime qS^xedii-
hitandx.^xihfelicisfmxsindcfeijxxtxreffeam.ae:

XX. -, .

rriemorhifi:egeneretioimpedie>ida,gemtime-
ifonsexhati-riendxiimpedienaiaorgafi/aajna-.
'a. partibus eo tenta difohenda,Sfcxtieada^,

nagaf, nxUomodo diffdendxm,qxine^mate--
iatartarofamjxnlix'risagixam,veUpfisperiiipiie
■d'natam,xti ^ tophos nedosqxe gypfsss enodare ,
•ioUire,refihere, inflxxilem tiqxtrrem age-re.ficqae /.
endemevaexatiomaptos redderepotispt.

"Deinee-rmMercxriixpt cumnihitqxxras.nihil^""^^
qxoqxeeico: certxmtn efl jiermetieosarcimoilio „ju,
ceraHinolamoperilaxdato in cxrandaArthritide,
podt^icisqxes^eBihHS, mrrandos effeBxs edidife.

Et hscpaxcxlapro temperish-revitatead diSa que.
fiionisjolxtionemdicia fipieia-nr.

Pxe-rxlxmaxtemqxinqxennemarticxtaribxido- cexfe ik

nejixa tinSxra impresfionem Arthritidosfxpepit: f*”»-
ncxmprecoxfxerit,prscocesqi!oqxeeixs-,i,upua.
'afrxllxs,qxalitates, proprietates ,pgna-.
cJ- charaSeripnos, wno plxribxsve membris

Noit qxidem lahorampodagra .
pxm ante fleris xfxm ffecxndxm Hippocratem,

prognato id contingat,

tue Venerea fiserint aliquando infecit ; qxi afe-
Bxs Hippocratis avo nondxm nec efflorxerat ,nee
innotuerat. Q^onidit Uco addiderim-, qxodnort

CENTURIA rvr

diebnsCoioois a viroqnodamddao miliinnn- filo%OTndiijioffet,n6nnMaBgneimefcliaro-
°5' Doleomei,non6iicaui6:inei, tidadipfinsdftiamj pollea pulvara noftram ^8C.

ijqnani, caufla j in reditu enim admeos, teGici- ad pui^ndnfiftendem cum albumine ovicopb-..'

' gubninvifereibinm, fed&ambabus ulnis am- se'app icui; 6mhiaque61cia osycraio m^efafe “

pl^ipeiUbam. Tuiyerocauflalaor, quan-iB^yi.&mJ^uentem diemufqnereliqul De- ' ' -

dbduidem tcbaa:ennsCmimocumb.onorcatqne^m'uin vuInerar aKbrum vulncrim mbreciiravi.;

-< —1-— U-.jr-e--'am Profefc' Interim qtft^ue dria ulcus nibil, quod neceffc"

‘liftraC: videbatur,:^r*terndfi » St cd^ltoperintervalla'

emolumento fodioibmm, provinciam Pr

fcj

__ ^ _^_^ ^ Sic divino favore cony^Uitj& ab \

dIm^um fuifle,iatfcio. Reflc itaque facis , mi eo teinporejnhodiemumdiem Ulque optitna la-
aiiidflime*f)n.D6rmgi,quodmatetnis&ami-' nitatefruitur; ulcUsqUinetiam ijauiumreman-
corum predbns obteinperasi teque ad paternos fit. Utinami^tur,-Vir clarilfimO,dnomnibm
laresconfers. EgoDeumter OptimumMaid- morbis cauflaaufefri^offet; nihil enim tunciny
munifnpplieiteroro , utSpiritu fuplanab tibi curabile jflet. Vale vir dariflimej&Et^r/d»»
adefle, te^ne Angelis fuis^felicitei conducerd tnumamareperge. RaptimHildeng tfi.Aprilis
vefe_.';'i^6etiamnuncinpatriaba:feo,eritque iiia. - ■

forlanpefmenfoaliquotmiliihicperfiftradum.: '

Caeterumquiate opertionibus Chirurgicis de- -■ ■ - - -■ . " "■

leSafi fiio, placet in pratfentiarum adlcribere
, quem tibi non ingratnrii fore confi-

OBSER.VATIO Lmvt '

■ * ; , . “ , _ ' Detffeliuqtttdamgravijpmo^ fteemiirar»

CtitimthtmfiorefifiKKmtra&o,

Anno 158p.exGa!fiacnmad paternesla- Viro nobiti

- - ■ ' renariumquen^- pn. P A U L 0 OT F R.E'!> O

&omimo Do Sori Medico daiilEmo atque ddSilfimo,,

“• Anno 158p.exGaliiacn
resreverlus eflem, ad quadrage
hic invicinia, virum robuftilfii

corporis habitu praeditum, Adolphum aitffStItt _ ■ ,, ,,

• ^Stiinominevocatusfuis Laborabat iUeuice- GmlhebmsMrMm Htldtnw

remaligno&inveteratoihtibiafiniftra,nnacum S.P.D-

varice ingentis magnitudinis. Crafiitieenim jTNIftuli aliquantilper ad te fcribefcj Vir am-
bfachium'meum ad carpum adaquabat & Ipi- ‘-'pHflime , 6utor&amice umed mihi ob-
tharaaraferderatlonga : fiicipiebit autem in i- fervande, non propter negligentiamin fcriben- -
plopopUte,&pedoversusdelcendendogyrum, dis literis., multo minus oblivionem' tui, fed-
& circumvolutiones duas efficiebat. Sedquod quo^verebarj ne tuum fimul & meum adhuc
notandum, qnamprimumiibiaminaltuelevabat, cruentumvulnusrefricarem. Eaenim eftami-
prodnus retrocedebat finguis: in terram vero, cidse noftra landitudo , ut qua tibi advenere
pofitatibia,iterUmdelcendebat>.&quidemini- adveria triftiave, m^tem quoque meam non
plb'mdmenco:&utverbodicam,&ngais9uebat parum compunxerint. Ht enimdemorbotUo
& refluebat non aliter, ac fi in tubulo quodam, peftifero,quemacntiflimum fuifle, jampridem
nuncinhanc,nuncinillampartemprojeausfu- non fine maximo dolore intellexi, taceams an-
iflet. non evulfio illa CosT.«Ttus1ongdnobiliffima

- doleret?ExpertuslOquor,: Antequatuorenim

’ Porro cura ulcera varicOla, utndfti, nili ahnosineadem fuinave. ffidesmeapropaer

’ priusabfciilbvarice,conlblidarinequeant,cura- peftem graviffimam Laulannenfem ultra men.
tiqnemficaggreflusfum. Inftitum optima vi- fcs quatuor praclnfe erant: ex filiabus meis
filis ratione,aliquoriesitemexpurgatocOrpore, mortem obierunt dua, famulus item ScandUa.

& vena brachii ejusdem lateris incisa, agroque UxOrmea chariffima, rcliquiqudomnes dome-

- in Icamno collocato, in iplb poplite cute blande fiici, per fiogularem Dei milericordiam/veluti
abiplavenafeparavi. Deinde filo reduplicato, .exeymba Charontis, non fine maxima ffifficul-
mediariteacuincurvatavaricemamplefiebar: in tateevaferunt Tuas milerias, inquis, narras:
inferiore parte varicis eodem modo proceffi. ficmefolaris?Egoverb,miDH. Ofirede,ad-
Sed antequam filum ftringCrem, nodumque vei& mea praterita, & qua etiam nunc conti-

. cerem, tibiamexlcamnointerram collocandam nuo (quid dicere velim, fitis intelligis) mihi
jufii: idque in eumfinem,utlanguispro mOre dolorem cruciatumque adferunt,quantUmDeus
deorfiim flueret. Verebar enim, ne finguis ille Opt Max. pro lingulati fiia mifericordia atque
propterfluxum&refluxumfiibtiliorfefius , in- clementia dat virinfU s patienter, &quantum
commodumaliquodprocrearet. Tandemfi- fieripoteft,conftanter fero. C^propterte
Ium ex fuperiori parte varicis primo arfie ftrinxi, hortor, ad incommoda tua pari mente mecum
nodumque efFeci,poftea quoque ex inferiori par- ferenda. Amififti illam ? minime; led pro-
te- Quo&fio,varicempropenodumfiiperio- peravitadbeatorumillamledem, ad|quamnos
rem,utfiinguisinvarice,velutiinlacculpoblon- omnes quoque afpitamus: Scimus enim, inquit

- gocqntentus, effiuerepsflct , Icalpello incidi. Dofior Gentium,nos, fiterreftrishujusdomus,
Cuinver6topiolior,qudmptomagnitudineva- 'noftta tabernaculum ffiflblumm fuerit,! adifi-

, tieis decebat, efflueret. Stlocum attente inipice-. cinm ex Deo habitntos, domicilium videlicet
>:em,repertnsfuitduteccecus,qmexinferiOti non manu fafium, atemum in coelis, inboce-
^ parteh^tutavaricem ingrediebatur. lUecura nimCilpiramus, expetentes domicilio nolito,
Hh quod

C E N TITR I A IV.

.. ^progigafeti-noteamicit», Inmmoque ia. velmthiveltiiiftttifitceremepcffeMffteor: quii Obf. %6.
«mtoiacamioe, negotinm hoc tibi cordi fit, ,amt»tib,gra,ificari,ac ^Ttmg^cre fimferm '

mi^nemaoe tuam,fimnl& parentis tui,relai- vntithabutt,aUqiMfitparhacremmtMum adf tr-Bitrifit
^edigncl Egoenim,jttingenuc&tear,m

cognitionehujas affeSus mihimet ipfi non pe- tcfcfierec>irruJ-<h«de‘idcorpor:sfurum,qu<zfe- l^^^
nitos fotisfacere poirum*& quonam inloco mate* meUarbuncHlo vel bubone peJtilentiaffeSlafueriti ftturrit
riamorbificalKErcai^item undenamfympathiaii- nilefi ambigondffm. Nam £? ipfi boc expertus Ju: adpsTttm*
laintervdicam&talomadebmagna/utiliaexo- Si<^uidempefiquUMrbunculHs,^uemincoUopafi
^eratSbicprotinusadoIorelevetUTjnondumfa- fusfuntfadeimrkemperdu^usfutt,
csredeintcIKgere poffam. * Sub finem peftis locusvarietemporeacutijfimifidferemomentaHei * *

Laui^nenfis,materiam quoquefiatulentamcir- doleris finfum exhibere', idem etiam experieban- jpg„f„i
ca fonticalumm brachio meo finiflro coHedam turalit^u^mplHrimtidum hic pefiis grajfabatur, piferima-
fiiiffe, percipere potui. Mufcuiusenimanterior Quaresabundemeojudicktejiaripotefiy <puant» lignUsu. j
cubitum fiedenciani 3 incujusmcdio fere fonti- fit malignitate donatum venenum tllud pefitferuy.
culuseft.permtervallaadebcremcbatj^mbatur* utpotetpHodmnmodopartisafeUa temperiem aU
. que, ut adftantesnocfolum agitationem &mo- terat, verUmetiam naturalem ejus habttum^fiu%.
tam,verdmetiam,fibrachioadmoverentauremy; ^onipuiincertacaliditum nativi, tuminfueneis
velutiftfepitum quendam perciperent: nullus ta- proporttone,ac debita utriufi', ad partis temperiem
menaderatdolor.' Duravit quidem per menl^ relatione conjifiit, immutat, aevelut evertit,u
fereduos,poftquamvcrbpr*didi.saIexipharma- hinc no filum pars dt
cisaliquoticrfftfusfuiflem, omnino remifiti^ne- ^ue recipiendis apta,
quedei nceps ullum incommodum hac de re fcu- ^fu vemtfid tnjuperob illam ve
fi. Hscpropcerca adfcribo, U forfanadcogni- venenum pefiiferum tn partem affe^amintrodu-
tioncm morbi mei tibi in^rvire poflent. His va- cere arbitror, determinati videturiUapartis debi¬
le vir AmpUffime, & cum tuis omnibus sternum litas ad eam tempore pefiilenii, ration^

felicitervive. Saluta qusfo meis verbis AmpIiC- cujusvel leVijfima i» aere labes, finis omnino cor-
fimosvirosDn.Parentemtuumi&D. Saraze- porib.minimealio^uihnoxia,peroccuitam^uanr
KUMSyndicum veftrumprudentiffimuih. : Dd.- damfympathiamae familiaritatem, corporisolim
bamBerns 20. Januarii i6i6. pefie detenti fiiritm hutnbres nonnihilagitare

-.-. , ' , ^ '■». valeu unde fit, ut locus in eo fetare